REP-ZZL aanvraag Topsportzorgcentrum Groningen Bijlage A. Projectplan
Naam van het project TopsportZorgCentrum (TsZC) Groningen Uitgebreide projectomschrijving 1. Omschrijving project In het nieuwe Collegeakkoord 2015-2019 zet het College van SP, CDA, D66, ChristenUnie en GroenLinks sterk in op verbetering van de leefbaarheid alsmede op economie en werk in de provincie. Ter versterking van de leefbaarheid wordt onder meer gewerkt aan toegankelijke sport voor iedereen, met name via breedtesport. Algemeen wordt erkend dat topsport een belangrijke impuls levert aan breedtesport, onder andere door inspiratie (aantrekken van publiek, stimulering van sportbeoefening), identificatie/verbondenheid (topsporters als rolmodel, cohesie onder invloed van sportwedstrijden, alsmede trots op successen) en economische effecten (extra inkomsten, innovatie en betere voorzieningen), mits daaraan bewust aandacht wordt besteed1. Specifiek onderzoek naar de maatschappelijke en economische waarde van betaald voetbal laat zien dat deze sport een belangrijke bijdrage levert aan vorming van kinderen, verbinding van bevolkingsgroepen, fysieke en mentale gezondheid, en het bruto binnenlands product2. In het kader van economie en werk staan in het Collegeakkoord versterking van het MKB, vergroting van de innovatiekracht, en meer (o.a. groene) werkgelegenheid centraal. Behalve op de krachtige sectoren ICT, duurzame chemie, Healthy Ageing, schone energie, agribusiness en zorg richt het beleid zich onder meer op het versterken van netwerken en bedrijfsketens, hotspots rond clusters van bedrijven, starters en acquisitie. Het Coalitieakkoord wil het vertrouwen weer teruggeven aan de samenleving en de trots op eigen kwaliteiten en identiteit laten groeien. De realisatie van een TopsportZorgCentrum in Groningen past prima in de ambities van het nieuwe College. Begin 2012 heeft FC Groningen haar plannen voor de ontwikkeling van een TopsportZorgCentrum (TsZC) gelanceerd. Het huurcontract voor de trainingsaccommodatie van de selectie op het Helperpark is in augustus 2015 afgelopen en in overleg met de gemeente heeft FC Groningen besloten de trainingsfaciliteiten van alle teams te bundelen op het sportpark Corpus den Hoorn langs de A7 richting Drachten. De bestaande faciliteiten in dit gebied zijn grondig gerenoveerd en worden uitgebreid, onder andere met een TopsportZorgCentrum. Om in de toekomst minder afhankelijk te zijn van spelers van buitenaf en om een nog grotere binding met het publiek en de regio te verkrijgen, streeft FC Groningen er naar dat de selectie vanaf 2018 voor minimaal 50% uit zelf opgeleide spelers bestaat3. Ook andere topsporten in Groningen (waaronder basketbal, korfbal, volleybal en schaatsen) streven ernaar de opleiding te verbeteren om meer eigen talent te ontwikkelen en vast te houden. Dit streven vergt verdere professionalisering van de aanpak, met intensieve, specialistische training en begeleiding, ondersteund door hoogwaardige fysiologische, psychologische en technologische kennis, een sportwetenschappelijke benadering, een toegespitst zorgaanbod, en geavanceerde faciliteiten. Deze specialistische expertise en faciliteiten 1
Universiteit Utrecht/Mulier Instituut, De maatschappelijke betekenis van topsport. Augustus 2012 PWC, Kracht van voetbal, Januari 2015 3 FC Groningen, Beleidsvisie ‘2018. Talent op één’. 2
REP-aanvraag TopsportZorgCentrum Groningen
1
worden in het TopsportZorgCentrum gebundeld en aan topsportverenigingen en topsporters (uit Groningen en van elders), breedtesporters en bedrijfsleven beschikbaar gesteld. Het doel van het Topsportzorgcentrum is om in Groningen/Noord-Nederland een topsportklimaat te stimuleren dat aantrekkelijk is voor inwoners, (top- en breedte-)sporters, toeristen en bedrijvigheid uit de regio en van elders, en innovatie, nieuwe bedrijvigheid en extra werkgelegenheid stimuleert. Vanaf de zomer van 2014 is op sportpark Corpus den Hoorn intensief gewerkt aan renovatie van de 7 sportvelden (3 natuur- en 4 kunstgrasvelden). Deze velden worden deels exclusief door FC Groningen (3 natuurgrasvelden) en deels in gezamenlijkheid met Groen Geel (voetbal), GRC (voetbal), GRSC (rugby) en Groninger Giants (american football) gebruikt. De kunstgrasvelden zijn in augustus 2014 en de natuurgrasvelden vanaf augustus 2015 in gebruik genomen. Drie velden zijn voorzien van een innovatief tracking systeem waarmee ‘real time’ tot 1000x per seconde precieze positiegegevens worden gemeten. Bovendien zijn onder één veld meetlussen aangebracht, waarmee (tussen)tijden geregistreerd kunnen worden. Met deze innovatieve technologieën kunnen specifieke inspanningstests voor teams op het veld worden afgenomen en kunnen fysieke, technische, maar bovenal tactische prestaties van afzonderlijke spelers en teams worden geanalyseerd. Hiervoor zijn in samenwerking met sportwetenschap (Rijksuniversiteit en Hanzehogeschool) en het bedrijfsleven de nodige protocollen en software ontwikkeld. De investering in de renovatie van het sportpark bedraagt circa € 5 miljoen, die volledig door de gemeente wordt gefinancierd en als zodanig niet in deze aanvraag is meegenomen. Van deze investering heeft ongeveer 25% betrekking op faciliteiten voor de breedtesport. Van de overige 75% worden de kapitaallasten (rente en aflossing) door de gemeente middels een huurvergoeding over 20 jaar aan FC Groningen doorbelast. Het TopsportZorgCentrum is een gebouw van ruim 5.000 m2, verdeeld over vier verdiepingen, met een aangrenzende topsporthal/trainingscentrum. Hiervan zijn de begane grond en eerste etage bestemd voor het zgn. Performance Center in combinatie met horecavoorzieningen (café-restaurant met vergader- en presentatiemogelijkheden), de tweede etage voor zorgfaciliteiten en de derde etage wordt verhuurd (VNO-NCW/MKB Noord heeft intentieovereenkomst getekend). De topsporthal bevat een trainingsveld, tartanbaan en apparatuur voor krachttrainingen. Na het bekend worden van de plannen hebben ook andere partijen interesse getoond om zich in het TSZC te willen vestigen (bijvoorbeeld EnergyLab waar met vitaliteitsprogramma’s de algemene gezondheid op de werkvloer een impuls wordt gegeven). De combinatie van topsport, topzorg, kennis/wetenschap en ondernemen op één locatie is uniek, en de daaruit voortkomende synergie en spin-off biedt unieke kansen om op het gebied van (top- en breedte-) sportklimaat en wetenschap hét visitekaartje van Noord-Nederland te zijn en ook (inter)nationaal uitstraling en aantrekkingskracht op topsporters, kenniswerkers/studenten (Groningen als City of Talent) en bedrijven te verwerven. De stichtingskosten van het TopsportZorgCentrum bedragen in totaal € 10 miljoen, inclusief de investering in de inrichting van het Performance Center en de Trainingshal ad € 0,75 miljoen, maar exclusief de investering in het aardbevingsbestendig maken van het TsZC4. Hiervan heeft een deel specifiek betrekking op FC Groningen resp. op ruimte die commercieel wordt geëxploiteerd (Ontmoetingscentrum en bovenste etage die wordt verhuurd aan VNO-NCW Noord), en een deel betreft voorberei4
Over de kosten van het aardbevingsbestendig maken van het TopsportZorgCentrum zijn Euroborg NV en NAM momenteel in overleg. Deze kosten zullen volledig door de NAM worden gedragen.
REP-aanvraag TopsportZorgCentrum Groningen
2
dingskosten die al zijn gemaakt. Deze investeringen ad € 2,9 miljoen worden niet in deze projectaanvraag meegenomen. Van de resterende € 7,1 miljoen is € 700.000 niet gedekt. Hiervoor wordt een beroep gedaan op REP-middelen.
2. Doelstellingen De algemene doelstelling van het project is het realiseren van TopsportZorgCentrum met een unieke combinatie van topsport, topzorg, (top)wetenschap/kennisontwikkeling en bedrijven (topondernemen), waarmee kennis en innovatie wordt gestimuleerd, extra werkgelegenheid wordt gecreëerd en de aantrekkingskracht van Groningen en Noord-Nederland als topsportlocatie en innovatieve regio wordt versterkt. Dit project draagt bij aan verschillende programmalijnen van het REP, met name:
Opgave D. Voorwaardenscheppend beleid, met name via realisatie van een unieke topsport- en zorglocatie waar innovatie en bedrijvigheid wordt gestimuleerd, alsmede het versterken van de aantrekkelijkheid van het woon- en leefklimaat in de regio. Opgave C. Versterken innovatief vermogen en arbeidsmarkt, vooral door kansen die zich voor met name het MKB voordoen om op basis van de in het TsZC ontwikkelde kennis en technologie nieuwe producten en diensten voor bredere doelgroepen te ontwikkelen. Bovendien wordt via dit project werkgelegenheid op alle niveaus van de arbeidsmarkt geschapen. Opgave A. Versterken kennispieken, namelijk Energie dankzij een zeer energie- en milieuvriendelijke uitvoering van het gebouw (GPR van 8,5 door gebruik van milieuvriendelijke materialen, specifieke verlichting en daglichtafhankelijke schakelregelingen, gerichte mechanische luchtafvoer, vloerverwarming en luchtwarmtepomp, en zonnepanelen), Sensortechnologie dankzij uitgebreide toepassing van sensoren en ICT om individuele en teamprestaties te meten, alsmede Life Sciences / Healthy Ageing dankzij de lessen die uit onderzoek en (top)sportpraktijk voortkomen en vertaald worden naar onderwijs & onderzoek, breedtesport en algemene beweging/lifestyle, herstel/revalidatie en mentale gezondheid. Opgave B. Versterking belangrijkste bestaande clusters, vooral Agribusiness (meer vraag naar gezonde (sport)voeding, die regionaal kan worden geproduceerd en verwerkt) en Toerisme (aantrekkingskracht van topsportklimaat en nagestreefde successen op extra bezoekers, waaronder uitsupporters van Europese clubs die meerdere dagen verblijven, binnen- en buitenlandse deelnemers aan trainingskampen, alsmede geblesseerde sporters die in Groningen komen revalideren).
Naast FC Groningen en andere topsporten in Groningen en omgeving, waaronder basketbal (Donar), volleybal (Lycurgus), korfbal (NIC)5 en schaatsen (iSkate), zijn de belangrijkste doelgroepen van dit project:
5
Kennispartners als Rijksuniversiteit, Hanzehogeschool en Universitair Medisch Centrum Groningen die via het TsZC wetenschappelijke en toegepaste kennis opdoen op het vlak van fysiek en mentaal presteren, medisch/paramedisch handelen en sport- en bewegingswetenschappen. Regionale bedrijfsleven, zoals MKB-bedrijven die ideeën in het TsZC willen testen (outside-in) of ontwikkelde kennis omzetten in nieuwe producten en diensten voor een bredere markt (insideout), het zakelijk bedrijfsleven uit het Noorden dat gebruik maakt van de horeca- en ontmoetingsDeze vier topsportverenigingen worden gesteund door de Energy Valley Top Club (EVTC).
REP-aanvraag TopsportZorgCentrum Groningen
3
faciliteiten of zich in het TsZC wil presenteren, alsmede VNO-NCW/MKB Noord dat kantoorruimte huurt. Breedtesporten in de regio, die van de specialistische zorgfaciliteiten en sportexpertise gebruik willen maken. Topsporters en topsportteams van buiten de regio, met een nationaal dan wel internationaal karakter. Zorgpartners die in het TsZC hun diensten aanbieden, zoals Flytta/Medisch Centrum Zuid, Martiniziekenhuis, huisartsenpraktijk, InterPsy, e.d..
En op termijn ook:
Bedrijfsleven dat vitaliteitsprogramma’s voor op de werkvloer en/of test- en innovatiemogelijkheden krijgt aangeboden (via het uit België afkomstige EnergyLab concept). (Top)sportorganisaties uit binnen- en buitenland die van het TsZC gebruik willen maken voor trainingskampen, revalidatie, topsportbegeleiding, e.d.. Andere projectpartners (bijvoorbeeld Energy Valley Top Club-leden) die de bijzondere uitstraling willen benutten, bijvoorbeeld als showroom/promotie of platform voor innovatie of duurzaamheid.
3. Aanpak en resultaten In het TopsportZorgCentrum wordt een unieke combinatie van topsport, topzorg, topkennis en (top-) ondernemen gecreëerd, waarbij partijen elkaar gaan versterken. Primair moet het TsZC met het Performance Center en de bijbehorende topsportfaciliteiten en -kennis een landelijke uitstraling en aantrekkingskracht voor topsportorganisaties en topsporters gaan krijgen. Het Sportzorg Centrum richt zich met name op het realiseren van een kenniscentrum voor gezond sporten (inclusief het voorkomen en herstellen/revalidatie van blessures) voor top- en breedtesport in Noord-Nederland, terwijl het Ontmoetingscentrum een ontmoetingsplek voor topsporters resp. zakelijk Noord-Nederland wordt. Het gebouw krijgt de volgende opzet: 1. Het Performance Center is een kenniscentrum dat op wetenschappelijk verantwoorde wijze en ‘evidence based c.q. informed’ de fysieke gesteldheid, mentale weerbaarheid, technische prestaties, tactische concepten en lifestyle van sporters tracht te optimaliseren. De gerenommeerde schaatscoach Gerard Kemkers is aangetrokken als Performance Manager. Hij heeft als taken de uitvoering van de visie “2018: Talent op één” te begeleiden, het businessmodel van het Performance Center op sportwetenschappelijk, fysiek en medisch/paramedisch gebied ten behoeve van FC Groningen, andere topsportorganisaties in Groningen, en op termijn andere doelgroepen (zoals bedrijfsleven door middel van vitaliteitsprogramma’s voor op de werkvloer en een test- en innovatiecentrum voor bedrijven) te ontwikkelen en implementeren, de samenwerking tussen sporten zorgpartijen te stimuleren, en partners en founders commercieel te binden. Het Performance Center bestaat uit de volgende faciliteiten: a. Ruimte voor performance functies ten behoeve van topsport en opleiding van topsportorganisaties (FC Groningen, andere leden van de Energy Valley Top Club, en andere geïnteresseerde topsporters), waarbij naast het management de volgende functies worden onderscheiden: i. Sportwetenschap: sportwetenschapper, video- & prestatie analist. ii. Fysieke training: inspanningsfysioloog/fysiek trainer en strength & conditioning coach (op afroep). REP-aanvraag TopsportZorgCentrum Groningen
4
iii.
Medische/paramedische zorg: clubarts en fysiotherapeuten, ondersteund door externe huisarts, 2e lijnszorg, sportpsycholoog, voedingsdeskundige, tandheelkundige zorg en podologie. iv. Kantoorruimtes, behandelruimtes en kleedkamers De cruciaal geachte functies worden door FC Groningen in eigen beheer aangesteld en de rest wordt geoutsourced, o.a. rekening houdend met intensieve samenwerking met de zorgpartijen in het Zorg Center. b. Trainingscentrum/topsporthal bestaande uit: i. Trainingsruimte van circa 60x15 m2, met een tartanbaan, trainingsveld en krachttrainingsruimte. ii. SportsFieldLab voor praktijkonderzoek in samenwerking met Hanzehogeschool Groningen en RUG/UMCG, niet alleen gericht op topsport, maar ook op breedtesport en bewegingsonderwijs. Met het Performance Center krijgt het Sport Science Institute Groningen (SSIG), een samenwerkingsverband tussen de Rijksuniversiteit Groningen, het Universitair Medisch Centrum Groningen, de Hanzehogeschool Groningen en de gemeente Groningen, waarbinnen fundamenteel en praktijkgericht sportonderzoek plaatsvindt, een ideale praktijkgerichte onderzoekslocatie. 2. Het OntmoetingsCentrum op de eerste verdieping biedt hoogwaardige café-, restaurant- en overlegfaciliteiten voor zowel topsporters als externe (o.a. zakelijke) partners die elkaar in een aantrekkelijke ambiance willen ontmoeten. Dit deel wordt door een professionele partij geëxploiteerd en als zodanig niet in deze financieringsaanvraag meegenomen. 3. In het Sportzorg Centrum op de tweede verdieping worden door externe partijen allerlei (top)medische diensten aangeboden, zowel ondersteunend aan het Performance Center, als aan breedtesporters en andere belangstellenden. In dit kenniscentrum voor gezond sporten bundelen partijen als Flytta / Medisch Centrum Zuid, Martiniziekenhuis, huisartsenpraktijk en Inter-Psy hun diensten. Naast specifiek op (top)sport gerichte functies als sportarts, fysiotherapie, inspanningsen herstelexpertise, podologie en voedingsdeskundige gaat het ook om meer algemene medische functies als huisarts, tandarts en tweedelijns zorg (orthopedie). Aangezien FC Groningen de voor haar cruciale functies (bijvoorbeeld clubarts) zelf in huis houdt (in het Performance Center), zijn deze functies vooral toegankelijk voor andere topsportorganisaties en breedtesporters (zie voorbeeld in onderstaande box). Terwijl deze partijen nu moeten ‘winkelen’ bij verschillende instellingen, kunnen zij in de toekomst op één plaats terecht. Voordelen van zo’n kenniscentrum voor sportzorg zijn een meer integrale en betere sportbegeleiding en verlaging van medische kosten door meer preventie, betere behandeling en sneller herstel. Box 1 Voorbeeld belang Sportzorg Centrum voor breedtesporters De beginnende en gevorderde marathonloper of wielrenner die in training is voor resp. de marathon van Groningen of de Tocht van Groningen kan bij het Sportzorg Centrum terecht voor:
Sport medische diagnose van fysieke gesteldheid Voedingsadvies Trainingsschema van een inspanningsfysioloog Trainingsbegeleiding door ervaren coaches Inspanningstesten Medische behandeling (preventief en repressief) Monitoring- en meetsysteem ‘verpakt’ in applicaties Mentale begeleiding
REP-aanvraag TopsportZorgCentrum Groningen
5
De onderlinge afstemming van bijvoorbeeld het voedingsadvies (van de diëtist) op het trainingsschema (van de inspanningsfysioloog), gegeven iemands aanvangsniveau (inspanningstest en sportmedische diagnose) bij binnenkomst in het Sportzorg Centrum geeft de kracht van de voorgestelde aanpak weer.
4. Bedrijfsruimte op de bovenste verdieping die wordt verhuurd aan VNO-NCW/MKB Noord en eventuele andere bedrijven/organisaties die in het concept passen. Ook dit deel is niet in deze projectaanvraag opgenomen. Het gebouw is bedoeld als broedplaats waar topsport, zorg, kennis en bedrijven bij elkaar komen om een topsportklimaat te stimuleren, innovatieve producten en diensten te ontwikkelen, en de kwaliteiten van de regio breder op de kaart te zetten. De beoogde resultaten van het project zijn:
Optimalisering van sportprestaties en opleiding van jonge sporters. Ontwikkeling van wetenschappelijke en toegepaste kennis over topsport, bijbehorende fysieke en mentale begeleiding, en optimale zorg (preventie, therapie en revalidatie) door nauwe samenwerking tussen Rijksuniversiteit, Hanzehogeschool (Instituut voor Sportstudies) en Universitair Medisch Centrum Groningen, die samen met de Gemeente verenigd zijn in het Sport Science Instituut Groningen (SSIG). Vertaling van de ontwikkelde kennis in innovatieve producten en diensten door betrokken MKB, zowel bestaande ICT-, sensor-, technologische e.a. bedrijven, als nieuwe start-ups vanuit de betrokken kennisinstellingen (zie onderstaande box 2). Realisatie van extra werkgelegenheid (tenminste 10,5 fte), namelijk 6 fte in het Performance Center, 2 fte voor met name medisch/paramedische zorg en fysieke training, en 2,5 fte voor ontmoetingscentrum/horeca, naast indirecte werkgelegenheid via ontwikkeling van nieuwe producten en diensten bij MKB, vermarkting van het Performance Center naar externe gebruikers en toekomstige vitaliteitsprogramma’s voor het bedrijfsleven (EnergyLab). Aanbieden van interessante stage- en afstudeermogelijkheden en werkervaringsplekken voor studenten van verschillende opleidingen, waaronder circa 20 in het Performance Center, 5-10 vanuit sportmanagement/lifestyle, 5-10 in het Zorg Center, 5-10 in de horeca en mogelijk nog zo’n 5 rondom training (externe voetbalschool); met andere woorden ieder seizoen kunnen circa 40 studenten uit verschillende richtingen er terecht.
Box 2 Bijdrage TopsportZorgCentrum aan noordelijke economie Het TopsportZorgCentrum draagt op verschillende manieren bij aan versterking van de noordelijke economie. In de eerste plaats creëert het TsZC meer dan 10 extra structurele arbeidsplaatsen en circa 40 stage- en afstudeerplaatsen voor studenten per jaar. Ten tweede vergen allerlei vragen die uit het Performance en Sportzorg Center naar voren komen om vernieuwende oplossingen, bijvoorbeeld nieuwe sensoren en instrumenten voor het meten van prestaties, apparaten en hulpmiddelen voor stimulering van fysieke of mentale inspanningen, nieuwe ICT-tools (apps, e.d.), andere zorgconcepten, voedingsproducten, etc.. Deze oplossingen zullen zoveel mogelijk samen met en door bedrijven worden ontwikkeld, Het betreft enerzijds bestaande bedrijven die al op het betreffende terrein actief zijn en anderzijds nieuwe start-ups, bijvoorbeeld stagiaires vanuit universiteit of hogeschool die (al dan niet als stage- of afstudeeropdracht) de betreffende oplossing uitwerken in een businessplan. Om dergelijke bestaande bedrijven te vinden, zal gebruik worden gemaakt van ‘innovatie-aanjagers’ bij onder andere NOM, KvK en valorisatieorganisaties van RUG, UMCG en Noordelijke hogescholen. Voor het vinden van beloftevolle studenten wordt gebruik gemaakt van docenten/lectoren en netwerken van de aangesloten kennisinstellingen, het Center of Enterpreneurship Value050 en Ondernemerstrefpunt Groningen (OTP). REP-aanvraag TopsportZorgCentrum Groningen
6
In de derde plaats draagt het TopsportZorgCentrum bij aan extra omzet in de regio, doordat het dient als showroom/demosite waar bedrijven innovatieve producten (zoals sportwetenschappelijke, medische en/of duurzame technologie) kunnen tonen aan een breed publiek (o.a. de bovengenoemde innovaties, maar ook andere, gerelateerde producten) en extra bezoekers aangetrokken worden (onder andere Scandinavische clubs die in het Nederlandse off-season trainingsaccommodatie in ons land zoeken, maar ook (top)sporters met blessures die in het TsZC willen revalideren). In de vierde plaats bevordert het TsZC indirect de noordelijke economie, door middel van speciale vitaliteitsprogramma’s voor medewerkers van bedrijven die bijdragen aan een hogere productiviteit, alsmede extra skills en competenties van studenten die bij het TsZC stage lopen.
Vergroting van de aantrekkingskracht van Groningen/Noord-Nederland op (studerende) topsporters en topsportorganisaties (bijvoorbeeld elders uit Nederland, Noord-Duitsland of Scandinavië), die voor trainingskampen, revalidatie, etc. het TsZC opzoeken (sluit aan bij Groningen City of Talent, denk aan de mogelijkheid tot Fields of Talent) Ondersteuning van de breedtesport, via de voorbeeldwerking van topsporters, bewustwording van het belang van fysieke en mentale gezondheid, en inbreng van kennis en innovaties (zie box 3),
Box 3 Bijdrage TopsportZorgCentrum aan maatschappij en breedtesport Het TopsportZorgCentrum draagt op verschillende manieren bij als inspirator van een beter sport- en leefklimaat in Groningen en Noord-Nederland, waaronder de breedtesport: Rolmodel voor amateursporter: Topsporters als rolmodel en ambassadeur van gezonde leefstijl, voeding, toepasser van hulpmiddelen, etc. inspireren jong en oud tot meer bewegen, bewuster eten, gezamenlijke sporten, creatief handelen, etc.. Voor uitbouw van deze voorbeeldfunctie wordt actief samengewerkt met onder andere Huis voor de Sport en Golazzo Noord-Nederland (waarmee ook gesprekken gaande zijn om zich in het TsZC te vestigen). Performanceverbeteraar: De inzichten die binnen de topsport worden verworven, komen ook voor ambitieuze amateurs beschikbaar. Bijvoorbeeld de trainingsopbouw en –intensiteit van de schaatsers van iSkate worden in het Performance Center gemeten, geanalyseerd door stagiaires van HIS/RUG en met behulp van de inspanningsfysiologen van het Sportzorg Centrum omgezet in trainingsprogramma’s voor geoefende schaatsers in het schaatscentrum Kardinge waardoor de blessuregevoeligheid wordt verlaagd. Gezondheidszorg ondersteuner: Zoals in box 1 is aangegeven, biedt het Sportzorg Centrum een uitgebreid en samenhangend zorg- en preventieaanbod, dat laagdrempelig voor breedtesporters toegankelijk is. Andere topsport: Terwijl Noordelijke topsporters als Rutger Smith, Ranomi Kromowidjojo en Epke Zonderland nu elders trainen (resp. Papendal, Eindhoven en Heerenveen), ontstaan via het TsZC faciliteiten om dergelijke gezichtsbepalende topsporters aan de regio te (blijven) binden. Een goed gefaciliteerd TsZC, voorzien van de benodigde expertise en skills, in combinatie met de ruime mogelijkheden die Groningen biedt op het gebied van studeren en leefklimaat, is aantrekkelijk voor landelijke toptalenten. Bedrijfsleven: Het Golazzo EnergyLab dat met haar programma/platform Energy@Work in het TsCZ wordt gevestigd, vormt een belangrijke tool voor bedrijven om op een moderne, aantrekkelijke en efficiënte manier medewerkers te stimuleren een fitte en gezonde leefstijl te leiden. Gezonde maatschappij: De kennis en kunde die in het TsZC wordt gebundeld, zal o.a. via het platform van FC Groningen en de andere Energy Valley Top Clubs naar de rest van de Noordelijke samenleving worden uitgerold, teneinde schoolkinderen, wijken, etc. te stimuleren om (meer) te bewegen en gezond te eten. Door de sterke relatie met onderwijs- en kennisinstellingen kunnen de kennis en producten die in Topsportzorgcentrum worden ontwikkeld ook ‘in de wijken’ terecht komen. Denk bijvoorbeeld aan het inpassen van de kennis en kunde naar de (personal) training/coaching opleiding, beweeg- en leefstijladviseur opleiding, of de binnen- en buitenschoolse opvang via de Academie voor Lichamelijke Opvoeding. Het gaat dan om respectievelijk: de meest optimale trainingsprogramma’s, succesvolle gedragsinterventies en/of het meervoudig deelnamebekwaam zijn/worden van kinderen.
De voorziene risico’s van het project zijn beperkt en beheersbaar, zoals hieronder blijkt: REP-aanvraag TopsportZorgCentrum Groningen
7
Aard Technisch
Risico Complex programma van eisen onder invloed van veelheid van gebruikers
Kans L
Beheersmaatregelen Vormgeving in overleg met alle stakeholders, waarbij functies elkaar aanvullen en versterken. Bovendien wordt de opzet zoveel mogelijk multifunctioneel, zodat toekomstige ontwikkelingen binnen het gebouw zelf kunnen worden opgevangen.
Hoge duurzaamheidseisen
L
Toepassing van ‘proven technology’, waarbij betrokken bedrijven (o.a. hoofdsponsor Essent) en kennisinstellingen zo nodig aanvullende expertise inbrengen.
Organisatorisch
Complex eigendom en beheer
L
Eigendom en beheer in handen van bekende organisaties, met bewezen track record en voldoende checks & balances (zie onder)
Financieel
Onvoldoende middelen voor geplande investeringen
M
De huidige financiering van de stichtingskosten is dekkend, rekening houdende met de gevraagde REP-bijdrage.
Kostenoverschrijdingen bij bouw
M
Extern projectmanagement en adviesbureau sturen en monitoren op de bouwcalculaties.
Forse toename huisvestingslasten FC Groningen (circa € 0,75 miljoen per jaar)
H
Opgevangen door: Herfinanciering van huidige (‘dure’) vermogenspositie FC Groningen. Commerciële groei door inbreng van middelen door founders / projectpartners (zoals Siemens, EVTC, BAM). Exploitatiemodel Performance Center met inkomsten van andere topsportorganisaties en bedrijfsleven (EnergyLab). Evenwichtige invulling van personeelsbudget, waarbij met grotere inzet van eigen opgeleide spelers een gezondere bedrijfsvoering wordt bereikt. ‘Normaliseren’ van de huisvestingskosten van overige faciliteiten. In de financiële paragraaf van dit projectplan is de onderbouwing verder uitgewerkt.
Beperkte belangstelling voor huur van ruimte door externe partijen
M
Politiekbestuurlijk
Goedkeuring gemeenteraad Groningen
REP-aanvraag TopsportZorgCentrum Groningen
M
VNO-NCW/MKB Noord intentieverklaring voor gehele derde etage. Risico huurderving afwentelen door externe commerciële partij die mee wil investeren in 2 de zorgetage (risicodragend voor de m ). Exploitatie Ontmoetingscentrum door horecapartner of Euroborg Horeca BV.
Begin april intentieverklaringen van huurders en financiers, waarna in juni 2015 de gemeenteraad 8
Aard
Risico
Kans
Beheersmaatregelen van Groningen heeft ingestemd met de planontwikkeling en financieringsvoorstellen.
Juridisch
Ongeoorloofde staatsteun
L
Onderzocht door de gemeente. Risico is klein aangezien de kapitaallasten budgetneutraal en ‘staatssteunproof’ middels huurvergoeding worden doorberekend aan huurders. Het financierings- en exploitatiemodel van het gebouw is budgetneutraal voor de gemeente.
Aanbestedingsrecht
L
Bij de aanbesteding door toekomstig eigenaar van het gebouw Euroborg NV, waarvan gemeente 100% aandeelhouder is, worden de mogelijke aanbestedingsverplichtingen in acht genomen.
Kans: L=Laag, M=middelmatig, H=Hoog
4. Projectorganisatie De projectorganisatie van het TopsportZorgCentrum is als volgt:
Op basis van een splitsingsakte van het appartementsrecht wordt het totale TopsportZorgCentrum juridisch eigendom van twee eigenaren, te weten: o Euroborg NV, waarvan de gemeente 100% aandeelhouder is, wordt eigenaar van het gebouw (inclusief Trainingshal en exclusief het Sportzorg Centrum) en verhuurt de verdiepingen aan maximaal twee huurders (i.v.m. risicoreductie), te weten FC Groningen Beheer en VNO-NCW/MKB. o Een partner van het Sportzorg Centrum zal eigenaar worden van de tweede etage en zal de circa 1.100 m2 onderverhuren aan diverse zorgpartners en risicodragend hiervoor zijn. FC Groningen Beheer BV (moederconcern) wordt huurder van de twee onderste etages (in totaal circa 2.300 m2 op basis van ruimtestaat september 2015) en de topsporthal (circa 1.200 m2). Zij sluit een pachtovereenkomst met een partij in het OntmoetingsCentrum (1e etage). VNO-NCW/MKB Noord huurt de 3e etage (circa 800 m2).
Box 4 Initiatiefnemer FC Groningen in de samenleving Het initiatief van het TopsportZorgCentrum is afkomstig van FC Groningen, dat een sterke binding heeft met de stad, regio, provincie en het achterland en zich presenteert als Trots van het Noorden, met als kernwaarden: FC Groningen is: een volksclub, maatschappelijk betrokken en actief, o.a. via het Amateurconvenant met 192 verenigingen uit NoordNederland, en via de stichting FC Groningen in de Maatschappij met tal van projecten en goede doelen op het vlak van educatie, maatschappelijke samenhang en gezondheid (zie onder), met een groen en duurzaam beleid, o.a. via zonnepanelen op stadion de Euroborg en milieuvriendelijk jeugdvervoer, en een innovatieve aanpak, o.a. state-of-the-art trainingsvelden met innovatieve track en trace-technologie, ontwikkeling en toepassing van allerlei nieuwe producten en diensten, maar ook het vernieuwende concept om vanuit het Topsportzorgcentrum op belangrijke thema’s de verbinding te leggen tussen de top- en breedtesport.
REP-aanvraag TopsportZorgCentrum Groningen
9
Via het Amateurconvenant met bijna 200 verenigingen en de stichting FC Groningen in de Maatschappij dat tal van maatschappelijke activiteiten organiseert, is de betaalde voetbal organisatie sterk verankerd in de Noordelijke samenleving. De activiteiten zijn o.a. gericht op het tegengaan van overgewicht bij kinderen (Gezond Scoren), stimulering van beweging onder 60-plussers (Oldstars), participatie van mensen met een beperking (GToernooi), sociale samenhang en leefbaarheid in aandachtswijken (FC Groningen Buurt Battle, Fier4Grunn) en leesbevordering (Boekestafette, Scoor een Boek!). De club werkt al samen met Huis voor de Sport Groningen bij de ondersteuning van amateurverenigingen. Deze samenwerking zal de komende jaren worden uitgebreid om (onder andere via het TopsportZorgCentrum) een nog grotere rol voor de breedtesport te gaan spelen.
De opzet is samengevat in onderstaand organogram (figuur 4.1), met verfijning van het Performance Center in figuur 4.2. Figuur 4.1 Organogram Topsportzorgcentrum Groningen
REP-aanvraag TopsportZorgCentrum Groningen
10
Figuur 4.2 Organogram Performance Center
5. Beschrijving communicatie activiteiten De lancering van het plan voor het TopsportZorgCentrum met Gerard Kemkers als trekker in november 2014 heeft volop aandacht gehad, onder andere in de landelijke media (NOS Journaal, diverse kranten). Initiatiefnemer FC Groningen beschikt over een effectieve communicatieorganisatie, hetgeen onder andere tot uiting komt in de 5e positie die de club op sociale media inneemt. Voor de verdere realisatie en exploitatie van het TsZC zijn in dit stadium de volgende communicatieacties voorzien:
Website met alle relevante informatie en nieuwtjes. Periodieke nieuwsbrief voor belangrijkste stakeholders. Actieve communicatie op sociale media. Regelmatige berichtgeving op regionale en landelijke radio en TV. Inzet van ambassadeurs, zowel de eigen selectie als gelieerde bedrijven die de merknaam van FC Groningen willen benutten, o.a. via presentaties en clinics.
De belangrijkste doelgroepen waar de communicatie zich op richt, zijn:
Noordelijke burgers, die geïnformeerd worden over topsport, sportstimulering, Healthy Ageing (inclusief gezonde leefstijl, voeding en vitaliteit op de werkvloer), e.d.. Founders/projectpartners, die hun naam aan het TsZC verbinden. Andere topsportorganisaties in Noord-Nederland (zowel die verbonden zijn aan EVTC en andere Olympische sporten), als ook de nationale en internationale topsport.
REP-aanvraag TopsportZorgCentrum Groningen
11
Breedtesport in Noord-Nederland. Businesspartners, waaronder het netwerk van 1.000 relaties van de businessclub. Wetenschappelijke partners (Bewegingswetenschappen RuG/UMCG, Sportgeneeskunde UMCG, Academie voor Gezondheidsstudies Hanzehogeschool, School of ICT Hanzehogeschool, Hanze Institute for Technology, o.a. via hun contactpersonen). Stagiaires/afstudeerders die bij het TsZC een project kunnen uitvoeren of werkervaring opdoen. MKB betrokken bij valorisatie ontwikkelde kennis (o.a. Lode/Procare, Scienceplus Group). Zakelijk Noord-Nederland dat gebruik maakt van Ontmoetingscentrum. Gemeente Groningen die de ontwikkeling van de nieuwe faciliteiten ondersteunt.
6. Gedetailleerde kostenbegroting Een meer gedetailleerde begroting is opgenomen in een aparte (vertrouwelijke) bijlage. In onderstaande box wordt aangegeven hoe FC Groningen de extra huisvestingslasten die samenhangen met het TopsportZorgCentrum zal financieren.
Box 5 Financiële draagkracht FC Groningen Op basis van het nieuw te realiseren TopsportZorgCentrum, alsmede de algehele renovatie van het sportpark Corpus den Hoorn zullen de huisvestingslasten van FC Groningen gaan toenemen met circa € 0,75 miljoen per jaar. Het betreft de extra kosten van huur, financiering, schoonmaak, onderhoud, en gas, water en elektra. Deze toename van de huisvestingslasten kan FC Groningen binnen haar exploitatie opvangen door een herfinanciering van de vermogenspositie. Herfinanciering is enerzijds nodig omdat FC Groningen al jaren structureel negatieve bedrijfsresultaten van € 1 miljoen of meer per jaar heeft, die worden gedekt met transferresultaten. Hoog rentedragende leningen zijn in juni 2015 afgelost en vervangen door leningen met een lage rente. Hierbij was de gemeentelijke besluitvorming op 27 mei 2015 omtrent de afkoop van een langdurige onderhoudsverplichting zeer belangrijk, aangezien daarmee de financieringsmiddelen beschikbaar kwamen om dure leningen (vervroegd) af te lossen. Daarnaast is herfinanciering nodig om de extra kosten van het TsZC te dekken. Deze herfinanciering zal, uit6 gaande van een gemiddeld transferresultaat van € 4,0 miljoen per jaar, de komende 10 jaar een gemiddeld voordeel in de cash-flow moeten opleveren van circa € 0,75 miljoen per jaar, waarmee de eigen inbreng in het TsZC ad € 1,6 miljoen wordt gefinancierd. Ook is FC Groningen in gesprek met de eigenaar van het stadion over het realiseren van een verlaging van de huisvestingskosten, aangezien deze kosten op dit moment hoog zijn in vergelijking met andere stadions in Nederland. Tenslotte is de beleidsvisie van FC Groningen ‘2018: Talenten op één’ erop gericht het aandeel eigen opgeleide spelers te vergroten (vanaf 2018 50% van de selectie) en langdurig projectpartners aan de beleidsvisie en het TopsportZorgCentrum te binden. Hierover zijn gesprekken gaande met partijen als de Energy Valley Topclub, Siemens, BAM, etc.. Rekening houdende met de investeringen in de randvoorwaarden van het fysieke, (para)medische en sportwetenschappelijke kader moet dit op termijn – per saldo - een voordeel in de exploitatie opleveren van circa € 0,3 miljoen per jaar. Samenvattend moeten de besparing in de financieringslasten (rente en aflossing), de te behalen voordelen uit de visie “2018: Talenten op een’’ en de verlaging van de huisvestingskosten van stadion Euroborg binnen de financiële huishouding van FC Groningen de huisvestingslasten van het nieuw te realiseren TopsportZorgCentrum dekken en een positieve impuls geven aan de financiële positie van FC Groningen.
6
Binnen de voormalige financieringsstructuur waren de variabele financieringslasten voor een belangrijk deel afhankelijk van de transferresultaten die FC Groningen heeft behaald (in de afgelopen 9 jaar in stadion Euroborg bedroeg het gemiddeld transferresultaat € 4,0 miljoen per jaar). Dit resulteerde in de afgelopen jaren tot financieringslasten tussen de 15% en 25% over een hoofdsom van € 8,5 tot € 10,0 miljoen. Als gevolg van de herfinanciering zijn deze financieringslasten terug gebracht naar rentes tussen de 5% en 8,5%. Rekening houdende met lagere rente en aflossing zal dit een besparing in de cash-flow opleveren van circa € 0,75 miljoen per jaar. REP-aanvraag TopsportZorgCentrum Groningen
12