Remise 47, het
16 MEBEST
restaurant van hotel
december 2014
de Hallen. Met in de vloer een tramrail.
mb06_hoteldehallen.indd 16
01-12-14 10:23
KAMERS STAPELEN IN VOORMALIGE TRAMREMISE Tekst: Jan Willem Kommer Fotografie: Henk van der Veen
Een van de grootste industriële rijksmonumenten van Amsterdam is aan een compleet nieuwe levensfase begonnen. In zeven jaar tijd heeft de voormalige tramremise de Hallen de ommezwaai gemaakt naar een centrum voor ambachten, cultuur, media en mode. Eten en drinken kun je er ook. En slapen; Hotel De Hallen heeft ruim 50 kamers. Het gros ervan bouwde wanden plafondmontagebedrijf Banier met prefab elementen van staalframe.
Van industrieel naar cultureel
De omgeving ruig en roestig, de koffie stevig gebrand en met tonen van chocola, de worteltaart biologisch en suikervrij. Loungen anno 2014 is een avontuur. Maar wel met oog voor kwaliteit, en detail en de wereld om je heen. Bij Hotel De Hallen hebben ze dat helemaal door; ‘Urban vintage met een rauw randje’ omschrijven ze zichzelf. En dat is tamelijk accuraat. Het hotel is namelijk gevestigd in één van de hallen van de voormalige tramremise van het Gemeentelijk Vervoer Bedrijf van Amsterdam. Dat is een behoorlijk stoer complex met veel baksteen
en beton, tramrails, kappen van hout met een heleboel glas en nog meer stalen dakspanten. En de remise is gebouwd tussen 1901 en 1928 dus de tand des tijds heeft ruimschoots de gelegenheid gekregen om flink aan al dat industriële lekkers te knagen. Zeker de leegstand sinds eind jaren negentig had zijn tol geëist. Verval moest een halt worden toegeroepen; de remise was namelijk een rijksmonument geworden en dus belangrijk om te behouden. Na een wat hobbelig herontwikkelingstraject dat een jaar of zeven in beslag nam, openden begin april de eerste drie gebruikers voor het eerst hun deuren; de Biblio-
MEBEST
mb06_hoteldehallen.indd 17
december 2014
17
01-12-14 10:23
De ruimte tussen de twee rijen kamers fungeert als hotellobby.
Het paste allemaal maar net Het plaatsen van de kamers op de verdieping was nog lastig. Er was maar weinig ruimte tussen de kamers eronder en de stalen dakspanten.
Met prefab bouw je sneller theek, kunstuitleen Beeldend Gesproken en fietsenwerkplaats Recycle. Inmiddels zijn ook onder meer bioscoop de Filmhallen, de TV-studio’s, de Foodhallen en Hotel De Hallen van start gegaan.
Rijen kamers, als een tramrails
Uiteraard waren er nogal wat aanpassingen nodig om het oude industriële complex geschikt te maken voor zijn nieuwe toekomst. En uiteraard stonden die wensen soms haaks op het uitgangspunt het monument en zijn karakteristieke elementen te behouden. Het is een spanningsveld waarin droge afbouw doorgaans prima tot zijn recht komt. Het beste voorbeeld daarvan is te vinden in hal 1. Daar is Hotel De Hallen in gebouwd. Architectenbureau J. van Stigt is er
18 MEBEST
mb06_hoteldehallen.indd 18
in geslaagd om het hotel te voorzien van een restaurant, een bar, een receptie, een lobby en 55 kamers zonder het karakter van het gebouw aan te tasten. Het blijft een grote open ruimte, een langgerekte industriële hal. De truc zit hem vooral in de kamers. Die zijn in twee lange, los van elkaar staande rijen in de hal geplaatst; als tramrails. De ene rij is tegen de scheidingswand met hal 2 aangebouwd, de andere rij staat helemaal los van de bevensterde zijgevel. Tussen de twee rijen in bevindt zich de eveneens langgerekte lobby.
Lichtgewicht maar ijzersterk
Om de ruimte in hal 1 toch optimaal te kunnen benutten zijn de kamers gestapeld, twee rijen op
december 2014
01-12-14 10:23
elkaar dus. Dat vroeg om een doordachte bouwmethode. Er waren namelijk wel wat dingen om rekening mee te houden. Gewicht bijvoorbeeld. Voor het stapelen zou bouwen met stenen en beton praktisch zijn geweest, maar dat zou de fundering van de hal te zwaar belasten. Licht bouwen dus. Metalstud is daar zeer geschikt voor, maar dat zou niet sterk genoeg zijn om te stapelen. Met staalframebouw konden al die problemen worden omzeild. Dat is vergelijkbaar met metalstud, alleen zijn de profielen van dikker staal gemaakt waardoor ze wel voldoende draagkracht leveren. Daarnaast kon met staalframebouw in combinatie met gipsplaat ook voldoende geluidscomfort en brandveiligheid worden gerealiseerd. Houtskeletbouw was ook een optie, maar staal heeft een aantal voordelen ten
Urban vintage met een rauw randje
opzichte van hout. Het heeft bijvoorbeeld weinig te duchten van klimaatinvloeden waardoor het krimpvrij en maatvast is, én bestand tegen vocht en schimmels.
Onbekend terrein
Afbouwbedrijf Banier dat de kamers moest bouwen, had nog niet eerder met staalframebouw gewerkt. Het bedrijf uit Oudkarspel riep de hulp in van Gyproc; fabrikant van gipsproducten en systemen voor de binnenafbouw. Gyproc-adviseur Ed Degekamp bracht Banier in contact met FeNB2, leverancier van staalframeproducten, en adviseerde bij de keuzebepaling van de elementen die nodig waren voor de bouw van de kamers. “De combinatie van Gyproc gipsplaten met de staalframe-elementen voldoet ruimschoots aan
Behalve kamers zijn de twee rijen gestapelde units ook een soort kamerschermen. Andere ‘room dividers’ zijn er niet in de hal.
MEBEST
mb06_hoteldehallen.indd 19
december 2014
19
01-12-14 10:23
Rechts: aan de Ambachtshal wordt nog volop gewerkt. Naast een enorme voorzetwand komen ook hier de onvermijdelijke tramrails terug.
Boven: de kamers aan de straatzijde van hal 1 profiteren van daglicht. De andere rij kamers moet dat missen, die is tegen de scheidingswand met hal 2 gebouwd.
de geluidsisolatie-eisen die voor de bouw van dit bijzondere hotel werden gesteld,” aldus Ed Degekamp. Ook afwijkend voor Banier was dat er met prefab elementen moest worden gebouwd. “Dat had met de bouwtijd te maken”, zegt uitvoerder Ewout Schouten van Banier. “Die was nogal kort, en met prefab bouw je sneller.”
Contactgeluid vermeden
De onderdelen zijn gebouwd in de werkplaats van FeNB2 in Schagen. De wandelementen bestaan uit een frame van U-bakken met daarin C-profielen. Terwijl dat frame plat op de grond lag werden de Gyproc gipsplaten er op gemonteerd. Daar kwam een laag folie op en vervolgens weer een laag Gyproc gipsplaat. Vervolgens werden de elementen omgedraaid zodat aan de achterzijde leidingen, achterhout en isolatiemateriaal konden worden aangebracht. Een dampopen folie completeerde het geheel. De 6 meter lange en 2,60 meter hoge elementen werden met de
20 MEBEST
mb06_hoteldehallen.indd 20
vrachtwagen naar de voormalige tramremise gereden en met de Manitoe op hun plaats gezet in hal 1. De kamerscheidende wanden werden met de open zijde naar elkaar toe geplaatst, met een centimeter tussenruimte. Zo zijn ze van elkaar ontkoppeld, wat voor een uitstekend geluidscomfort zorgt. Aan de lange zijden en aan de kopse kanten zijn de wanden dichtgezet met een enkele Gyproc gipsplaat.
Deksel erop
Om de wandelementen aan de vloer te kunnen bevestigen was daar een C-profiel op gemonteerd. De U-bak aan de onderzijde van de wandelementen werd over dat profiel heen geschoven waardoor de elementen stevig op hun plaatst stonden. Voor de zekerheid zijn ze nog tijdelijk met schoren vastgezet aan de buitenwand. Hun uiteindelijke stabiliteit kregen de wanden door ze aan de bovenzijde af te sluiten. Op de kamers op de begane grond moest een dragende
december 2014
01-12-14 10:23
De truc zit hem vooral in de kamers Het principe doet denken aan de gestapelde units voor studentenhuisvesting, maar de kamers in hotel de Hallen zien er aanzienlijk luxer uit.
Hotel De Hallen Opdrachtgever: Stichting TROM / Vondel Hotels, Amsterdam Architect: Architectenbureau J. van Stigt, Amsterdam Aannemer: Bouwcombinatie M.J. de Nijs en Zonen B.V., Warmenhuizen / Strukton Worksphere Montage: Banier, Oudkarspel Leverancier: Saint-Gobain Gyproc Nederland, Vianen/ FeNB2Staalframebouw BV, Schagen
vloerconstructie komen. Daarvoor zijn prefab vloerelementen gebruikt die Banier eveneens met staalframes maakte. Aan de onderzijde zijn ze dichtgezet met gipsplaat op veerregels, om de trillingen op te vangen wat de geluidsisolatie verbetert. Aan de bovenzijde is om de 40 cm een C-profiel gemonteerd. Daarop zijn canalureplaten bevestigd waarop een anhydrietvloer is gegoten. De kamers op de verdieping zijn op dezelfde manier gebouwd, met dat verschil dat daar geen vloerelementen op hoefden te komen. De kamers zijn afgesloten met een frame dat aan de bovenzijde met een houten plaats is dichtgezet zodat je er op kunt lopen om bij de technische installatie te kunnen.
Efficiënte manier van werken
Banier had nog veel meer werk in de Hallen dan alleen de hotelkamers. Het bedrijf uit Oudkarspel monteerde nog een heleboel akoestische plafonds, voorzetwanden en scheidingswanden.
“Maar dat was allemaal houtskeletbouw of metalstud, staalframe hebben we alleen in het hotel gedaan”, zegt Ewout Schouten. Uiteindelijk bleek het werken met staalframe niet zo heel erg anders dan metalstudbouw. Het prefabriceren was echter wel een ander verhaal. “Je werkt in een hal, dat is veel rustiger dan op een bouwplaats. Je hebt minder verlies van materiaal en je bespaart tijd doordat je in één keer doorwerkt aan je wanden.” Een maand nadat Banier was gestart met de fabricage konden de eerste wandelementen worden geplaatst. Terwijl dat gebeurde ging de montage in de werkplaats gewoon verder. Banier plaatste de elementen zelf. Bij de bovenste rij kamers was dat nog even spannend. Ewout Schouten: “Het paste allemaal maar net tussen de onderste rij kamers en de staalconstructie van het dak van de hal. Het is maar goed dat we bij die elementen de hijsogen aan de zijkanten hadden gemaakt, dan hadden we tenminste nog een beetje ruimte om te manoeuvreren.”
MEBEST
mb06_hoteldehallen.indd 21
december 2014
21
01-12-14 10:24
