Religie en cultuur: lezingen en cursussen najaar 2013

Religie en cultuur: lezingen en cursussen najaar 2013

Publiekslezing

Facultaire Publiekslezing: Religie en Cultuur van de Dode Zeerollen Door: Prof. Dr. Mladen Popović, directeur Qumran Instituut en curator van de Dode Zeerollententoonstelling in het Drents Museum.

Grotten van Qumran, Israël

Originele Dode Zeerollen van metaal bij de vindplaats

De Dode Zeerollen spreken enorm tot de verbeelding, en niet zonder reden. Het verhaal van hun moderne ontdekking en de eerste jaren erna leest als een spannend jongensboek of zelfs een thriller zoals de Da Vinci Code. Het feit dat ze uit ‘de tijd van Jezus’ stammen heeft niet minder aan hun naam en faam bijgedragen. Het is daarom dat de Dode Zeerollen als een van de grootste archeologische ontdekkingen van de twintigste eeuw worden beschouwd. Maar het verhaal van de Dode Zeerollen omvat nog veel meer dan dat. De Dode Zeerollen hebben onze kennis en ons beeld van de Joodse religie en cultuur van meer dan tweeduizend jaar geleden ingrijpend veranderd, en daarmee ook van het vroegste christendom dat als Joodse stroming is begonnen. Ze hebben nieuw licht geworpen op de vorming van de Bijbel en de overlevering van de tekst ervan. Deze lezing gaat nader in op de moderne ontdekking, de oude wereld van de Dode Zeerollen en hun belang voor toen en nu.

Datum: 2 oktober 2013

2

Tijd: 16.00 – 17.30 uur Plaats: Doopsgezinde Kerk Groningen, Oude Boteringestraat 33 Kosten: € 15,- ter plaatse te voldoen Opgave: via [email protected], vóór 30 september 2013, onder vermelding van ‘facultaire publiekslezing’

Onderwijs

Webklas: De Dode Zeerollen Doelgroep: Specialisten / algemeen belangstellenden / scholieren

Psalmen. Photograph Courtesy of the Israel Antiquities Authority.

In het kader van de tentoonstelling over de Dode Zeerollen in het Drents Museum biedt de Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap een speciaal ontwikkelde digitale cursus aan over de Dode Zeerollen. Door het volgen van deze webklas kunt u thuis vanachter uw computer allerlei achtergrondinformatie krijgen over het belang van de Dode Zeerollen voor zowel onze huidige cultuur als voor de tijd waarin ze gevonden werden. U kunt hierover digitale colleges volgen en opdrachten maken waarop u feedback krijgt. Het bronmateriaal bestaat uit artikelen, afbeeldingen en videofragmenten. Ook is er een discussieplatform ingericht, waar u met medecursisten van gedachten kunt wisselen over de lesstof.

Tentoonstelling Dode Zeerollen Drents Museum Assen In het Drents Museum in Assen zijn van 9 juli 2013 tot en met 5 januari 2014 de Dode Zeerollen te bezichtigen. De tentoonstelling laat originele Bijbelse manuscripten en objecten zien uit de derde eeuw voor Chr. tot de eerste eeuw na Chr. en alternatieve teksten die niet in de Bijbel terecht zijn gekomen.

3

Vermaning gebaseerd op de zondvloed. Photograph Courtesy of the Israel Antiquities Authority.

Waarom worden deze manuscripten als een van de belangrijkste archeologische vondsten van de 20ste eeuw beschouwd en wat is er zo revolutionair aan de teksten? Op welke manier dragen de rollen bij aan een levendige discussie over het vormingsproces van het Oude Testament? De webklas is ontwikkeld voor iedereen met een algemene belangstelling voor de betekenis van en het onderzoek naar de Dode Zeerollen. Deze digitale cursus is geautoriseerd door Prof. Dr. M. Popović, directeur van het Qumran Instituut en curator van de tentoonstelling. Feedback op de ingeleverde opdrachten krijgt u van onze webklas docent: mw. Melenhorst-van Ingen MA. Datum: vanaf juli 2013 Plaats: Afstandsonderwijs. Kosten: € 25,Opgave: Via het aanmeldformulier op www.dode-zee-rollen.nl

Onderwijs

Webklassen: Religie en Conflict / Heilige Teksten Doelgroep: Scholieren

De Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap biedt twee bacheloropleidingen aan: Theologie en Godsdienstwetenschap. Leerlingen uit VWO 5 en 6 kunnen een digitaal voorproefje nemen op deze studies door het volgen van webklassen. Leerlingen kunnen naast de webklas over de Dode Zeerollen ook een webklas over religie en conflict of over heilige teksten volgen. Deze door de RUG gemaakte cursussen in een elektronische leeromgeving zijn speciaal ontworpen om studiekiezers een idee te geven van wat hen in het eerste jaar van de studie te wachten staat. Deze ervaring speelt een grote rol in het maken van een studiekeuze. De hier beschreven webklassen worden vier weken lang aangeboden. Leerlingen kunnen in die periode zelf bepalen wanneer zij aan de webklas werken. Zij dienen alleen rekening te houden met de deadline voor het inleveren van opdrachten. Als alle opdrachten met een goed resultaat worden afgerond, verdient de leerling 10 studielasturen, die eventueel op school verzilverd kunnen worden. In samenwerking met de Scholierenacademie biedt de Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap de volgende webklassen aan:

Religie en conflict Leerlingen die willen kennismaken met de bacheloropleiding Godsdienstwetenschap kunnen de webklas religie en conflict volgen. In deze webklas komen fundamentalisme en terrorisme aan de orde en leren de deelnemers aan de hand van casussen, de kenmerken van deze begrippen te herkennen. De opdrachten bestaan zowel uit discussie via het forum als uit het beantwoorden van vragen aan de hand van teksten en videofragmenten. Hoe wordt een tekst heilig? Het doel van deze webklas is leerlingen kennis te laten maken met een van de thema’s uit de bacheloropleiding De toren van Babel, Pieter Theologie. Waarom Brueghel de Oude. zijn eigenlijk niet alle evangeliën in de Bijbel opgenomen? Wat is de relatie tussen de Bijbel zoals wij die kennen en de Dode Zeerollen? Om deze vragen te beantwoorden is het belangrijk om het Oude en Nieuwe Testament in hun culturele context te begrijpen. Ook wordt aandacht besteed aan de verwerking van deze teksten in kunst en literatuur, zowel in het heden als in het verleden. Docent: Mirjam Melenhorst-van Ingen MA. Datum: 11 november t/m 9 december 2013 Plaats: Afstandsonderwijs. Opgave: Via het aanmeldformulier op www.rug.nl/scholieren

4

Onderwijs

Najaarsprogramma Dode Zeerollen Doelgroep: Docenten en scholieren VWO 5 en 6

Docenten: Medewerkers Qumran Instituut, faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap. Data: Iedere woensdagochtend of –middag in de periode tussen 11 september en 11 december 2013. Kosten: Kosteloos (scholen dienen alleen zelf vervoer te regelen). In het kader van de tentoonstelling over de Dode Zeerollen heeft de Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap een uniek en educatief najaarsprogramma samengesteld voor docenten en leerlingen uit VWO 5 en 6. Van september t/m december 2013 kunnen docenten godsdienst, maatschappijleer, geschiedenis, filosofie en politicologie op woensdagen met hun klassen uit de bovenbouw van het VWO de faculteit bezoeken voor een verdiepend college over het onderzoek naar en de betekenis van de Dode Zeerollen. Aansluitend volgt een bezoek aan het Drents Museum te Assen. Leerlingen leren tijdens dit programma meer over de betekenis van de Dode Zeerollen voor onze huidige cultuur en samenleving. Ook krijgen zij een unieke kijk achter de schermen: van de spannende ontdekking van de eeuwenoude manuscripten tot de totstandkoming van de tentoonstelling.

5

Opgave: via het aanmeldformulier op www.rug.nl/scholieren

Onderwijs

Kinderuniversiteit Dode Zeerollen Doelgroep: basisschool scholieren

Meer informatie en een definitieve datum verschijnt spoedig op de website van de Scholierenacademie: www.rug.nl/scholieren

Het Wetenschapsknooppunt Noord-Nederland (WKNN),opgericht door de Rijksuniversiteit Groningen en de Hanzehogeschool Groningen, organiseert sinds een aantal jaren de Kinderuniversiteit Groningen. De Kinderuniversiteit biedt basisschoolklassen uit de bovenbouw de kans om een kijkje te nemen op de universiteit en is daarmee een plek waar basisonderwijs en wetenschap elkaar ontmoeten. Een hoogleraar of docent verzorgt een interactief college (les) over zijn of haar vakgebied. Vaak wordt er ook een aanvullende activiteit georganiseerd. In oktober of november 2013 zal speciaal in het kader van de tentoonstelling over de Dode Zeerollen een college voor de Kinderuniversiteit Groningen worden georganiseerd met Prof. Dr. M. Popović, directeur van het Qumran Instituut en gastconservator van de tentoonstelling in het Drents Museum.

6

ORATIEs

‘Innig godsdienstig en wetenschappelijk’. Vroomheid en rationaliteit in de vrijzinnige theologie Oratie H.S. Benjamins, bijzonder hoogleraar vrijzinnige theologie

In zijn inaugurele rede als bijzonder hoogleraar ‘vrijzinnige theologie: ontwikkeling en doorwerking vanaf de negentiende eeuw tot in het heden’ betoogt Rick Benjamins dat de vrijzinnige theologie bestaat uit een mengeling van kritische rationaliteit en vroomheid, die in wisselende culturele omstandigheden een steeds veranderende verhouding zijn aangegaan. Hij laat zien hoe de oud-moderne theologie in de tweede helft van de negentiende eeuw de vroomheid – als een vorm van ontvankelijkheid en innerlijk affect – een plaats wilde geven binnen een wetenschappelijk wereldbeeld. In de eerste helft van de twintigste eeuw stelde de rechts-moderne theologie de vroomheid centraal, maar kon deze vroomheid nauwelijks nog funderen. Een postmoderne context, voorbij de funderingen van wereldbeelden, vraagt om een nieuwe bepaling van de verhouding tussen vroomheid en rationaliteit.

7

Datum: dinsdag 10 september 2013 Tijd: 16:15 uur Plaats: Academiegebouw

ORATIEs

Ziektegeschiedenissen: de discursieve macht van secularisatieverhalen Oratie H.J. Paul, bijzonder hoogleraar secularisatiestudies Ten slotte betoogt hij dat dit type onderzoek niet uitsluitend academisch relevant is, maar ook nuttige inzichten oplevert voor, bijvoorbeeld, predikanten en kerkelijke werkers die in hun pastorale of missionaire praktijk met secularisatieverhalen worden geconfronteerd. Datum: dinsdag 24 september 2013 Tijd: 16:15 uur Al sinds de achttiende eeuw doen secularisatieverhalen de ronde in het publieke domein: verhalen over afnemende godsdienstigheid, teruglopend kerkbezoek en tanende invloed van religieuze instituties. Deze oratie bespreekt de vraag hoe zulke secularisatieverhalen met profijt bestudeerd kunnen worden. Allereerst onderscheidt Herman Paul drie fasen in het wetenschappelijke debat dat de afgelopen halve eeuw over secularization narratives is gevoerd, toegespitst op de bijdrage die historici aan dit debat geleverd hebben. Vervolgens betoogt hij dat het tijd wordt voor een vierde fase, gefocust op wat de ondertitel van zijn rede de ‘discursieve macht’ van secularisatieverhalen noemt. Wat dit concreet betekent, zal hij uitleggen aan de hand van Ted Wickham en de Sheffield Industrial Mission in de jaren vijftig.

8

Plaats: Academiegebouw

Postacademisch Onderwijs

Postacademische cursus geaccrediteerd door de PKN voor permanente educatie

Nederlandse kerkinterieurs door de eeuwen heen Doelgroep: predikanten en kerkbestuurders

Onderwerp van deze eendaagse cursus is het historische kerkinterieur in Nederland als een theologische Amsterdam, Oude Kerk, interieur en historische (foto Regnerus Steensma) vindplaats. In veel kerken vinden we losse onderdelen van de historische inrichting, maar soms ook bleven inrichtingsstukken in hun onderlinge samenhang bewaard, als een ruimtelijk ensemble. In deze kerken – van de indrukwekkende St. Bavokerk in Haarlem tot de intieme dorpskerk van het Friese Kimswerd – kan de moderne bezoeker binnengaan in een boeiende leef- en geloofswereld van eeuwen geleden. Historische kerkinterieurs informeren ons op de wijze van een decor over de eredienst die daar gevierd werd; theologische opvattingen hierover, alsmede ten aanzien van goed en kwaad, hoop en vrees, zonde en verlossing vinden we weerspiegeld in snijwerk en in schilderingen, evenals op tekstborden. Monumenten, epitafen, rouwborden en herenbanken laten zien hoezeer de protestantse kerkruimte werd opgeëist door de elite in de maatschappij. Zo vormen kerkinterieurs culturele spiegels die ons naast het geloofsleven ook inzicht verschaffen in opvattingen over kunst en architectuur, ethiek en recht, openbaar bestuur en maatschappelijke verhoudingen in het verleden.

9

Deze cursus belicht de ontwikkeling van het kerkinterieur in Nederland vanuit de Middeleeuwen tot aan het eind van de achttiende eeuw. Aan bod komen onder andere het middeleeuwse kerkgebouw, (zij)altaren in middeleeuwse kerken, katholieke liturgische wandnissen, de afscheiding tussen schip en koor, de Beeldenstorm, de overgang van beeld- naar tekstcultuur, de protestantse omgang met het lege koor, de beeldtaal van protestantse preekstoelen, protestantse tekstborden, continuïteit en verandering in de viering van eucharistie en avondmaal, de invloed van de adel en de opkomst van heraldiek en de ‘vergeten tweede Beeldenstorm’ in de Franse Tijd. Docent: Dr. Justin E.A. Kroesen, universitair docent Kunstgeschiedenis van het Christendom aan de Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap van de Rijksuniversiteit Groningen en coördinator van het daar gevestigde Instituut voor Christelijk Cultureel Erfgoed. Omvang: 1 ECTS Datum: 18 oktober 2013. Tijd: 09.00 – 17.00 uur Plaats: Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap, Oude Boteringestraat 38, Groningen Opgave: via het opgaveformulier op http://www.rug.nl/ggw/pao, vóór 1 oktober 2013 Literatuur: Regnerus Steensma, Protestantse kerken. Hun pracht en kracht, Gorredijk 2013, ISBN 978-90-5615-294-9, prijs € 27,50. Kosten: € 90,- exclusief de voorgeschreven literatuur Cursuscode: RUG 25

Postacademisch Onderwijs

Postacademische cursus geaccrediteerd door de PKN voor permanente educatie

De Dode Zeerollen, de Bijbel en de wereld van het vroege Jodendom en het vroege Christendom Doelgroep: predikanten, professionals en algemeen belangstellenden Postacademische cursus in samenhang met de tentoonstelling in het Drents Museum, 9 juli 2013 tot en met 5 januari Qumran, Israël 2014. Het Drents Museum werkt voor deze tentoonstelling nauw samen met gastconservator prof. dr. Mladen Popović van het Qumran Instituut van de Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap. De Dode Zeerollen hebben onze kennis en ons beeld van de Joodse religie en cultuur van meer dan tweeduizend jaar geleden ingrijpend veranderd, en daarmee ook van het vroegste christendom dat als Joodse stroming is begonnen. Dankzij de ontdekking van de Dode Zeerollen krijgen we inzicht in de veelvormigheid en dynamiek van de Joodse religie en cultuur, een veelvormigheid en dynamiek die we voor de moderne ontdekkingen zo niet kenden of zelfs maar voor mogelijk hielden. In de cursus zal prof. Popović nader ingaan op de Dode Zeerollen, de wereld waarin ze zijn geschreven, verzameld en verstopt, en het grote belang van de Dode Zeerollen voor onze kennis van de Bijbel, de Joodse religie en cultuur en de vroegste christenen.

10

Docent: Prof. dr. Mladen Popović Omvang: 2,5 ECTS Data: 2 september, 16 september, 23 september, 7 oktober en 28 oktober 2013 Tijd: 13.45-16.45 uur Plaats: Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienst­ wetenschap, Oude Boteringestraat 38, Groningen Opgave: via het inschrijfformulier op www.rug.nl/ ggw/pao, vóór 23 augustus 2013 Thema’s van de bijeenkomsten: 1. Waar, wanneer en door wie zijn ze gevonden? De moderne ontdekking van de Dode Zeerollen en het onderzoek 2. Was er een Bijbel? De Dode Zeerollen en de Bijbel 3. Van wie waren de Dode Zeerollen? De archeologie van Qumran en de grotten 4. Van Joodse Wet en Einde der Tijden tot opstanding van de doden en de Messias: De Dode Zeerollen en Joodse en christelijke teksten 5. Waarom zijn ze verborgen? De wereld van de Dode Zeerollen Literatuur: M. Popović, ‘De Dode Zeerollen: Nieuw licht op de schatten van Qumran’ (WBooks: Zwolle, 2013). F. García Martínez, M. Popović en A.S. van der Woude, ‘Rollen van de Dode Zee’ (3e ed.; Ten Have: Utrecht, 2013). Kosten: € 324,95 inclusief alle literatuur die collectief door de docent wordt besteld en geleverd op het eerste college. Indien u de vertaling reeds in uw bezit heeft, betaalt u € 290,-. Bij opgave aangeven met of zonder vertaling. Cursuscode: RUG 24

Postacademisch Onderwijs

Postacademisch onderwijs geaccrediteerd door de SKGV en door de PKN voor permanente educatie

Werken aan godsbeelden in pastoraat, hulpverlening en geestelijke begeleiding Doelgroep: predikanten, geestelijk verzorgers, GGZ-professionals Inleiding Wat God voor iemand persoonlijk betekent, noemen we het godsbeeld. Dit godsbeeld is nauw verbonden met iemands levensverhaal en psychische leven. Als zodanig vormt het het? kernaspect in het The prayer of Jesus, Jacek Andrzej Rossakiewicz godsdienstige leven en biedt het inzicht in de manier waarop geloofspraktijken al dan niet gestalte krijgen. In pastorale gesprekken of geestelijke begeleiding komen opvattingen over of gevoelens bij God of het heilige regelmatig ter sprake. Vaak wil de pastor of geestelijk verzorger meer inzicht bieden in de wijze waarop deze functioneren en de reden waarom dit gebeurt. Regelmatig wil hij of zij daarbij bijdragen aan verandering of groei. Hierbij kan de pastor of geestelijk verzorger gebruikmaken van kennis uit verschillende psychologische benaderingen. Hij of zij kan bijvoorbeeld de aandacht richten op de link tussen de wijze waarop iemand in het algemeen in relaties staat en de relatie met God, op irrationele cognities of op existentiële angsten. Deze cursus begint met godsdienstpsychologische theorievorming over godsbeelden. Vervolgens komen verschillende psychologische of therapeutische benaderingen aan de orde, toegepast op het werken met godsbeelden. De nadruk ligt op het vergroten van de eigen vaardigheden en het verder ontwikkelen van de pastorale of therapeutische competenties met betrekking tot godsbeelden. Hiervoor wordt onder meer geoefend met rollenspellen en casusanalyse. Doelstellingen van de cursus Aan het einde van deze cursus heeft de deelnemer kennis van theorieën over het ontstaan en functioneren van godsbeelden. De deelnemer heeft

11

inzicht in verschillende psychologische benaderingen van het godsbeeld en toont voldoende beheersing van de therapeutische vaardigheden die hiermee verbonden zijn. De deelnemer is in staat om deze kennis en vaardigheden te verbinden met en toe te passen binnen de eigen beroepspraktijk en hierop kritisch te reflecteren. Docenten: Dr. J. Schaap-Jonker en Dr. J.K. Muthert Omvang: 28 uur, 7 studiepunten (SKGV), 70 uur, 2,5 ECTS (PKN) Data: 29 oktober, 18 november, 2 december 2013 Tijd: 10.00-16.00 uur Plaats: Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienst­ wetenschap, Oude Boteringestraat 38, Groningen Opgave: via het opgaveformulier op http://www.rug.nl/ggw/pao, vóór 1 oktober 2013 Literatuur: J.W. Jones (2010). ‘Religie en het relationele zelf.’ Tilburg: KSGV (pp. 55-91). G.L. Moriarty & L. Hoffman (eds.) (2007). ‘God image handbook for spiritual counseling and psychotherapy: research, theory, and practice.’ Binghamton: Haworth Pastoral Press (ch. 2, 5-8, 12). G. Moriarty (2006). ‘Pastoral care of depression: helping clients heal their relationship with God.’ Binghamton NY: Haworth Pastoral Press (p. 131-200) N.B. Op bepaalde punten is de literatuur Amerikaans gekleurd. In sommige gevallen klinkt in de besproken casuïstiek een specifieke geloofstraditie door. Van de deelnemer wordt verwacht dat hij/zij dit kan relativeren en de literatuur kan verbinden met de eigen context. Kosten: € 350,- exclusief de voorgeschreven literatuur, incl. lunch. Cursuscode: RUG 19 Deze cursus is ook als in company training mogelijk, bijvoorbeeld voor een werkgemeenschap. Informeer naar de mogelijkheden (tel. (050) 363 8017).

Postacademisch Onderwijs

Postacademisch onderwijs geaccrediteerd door de SKGV en door de PKN voor permanente educatie

Narcisme, religie en jongerencultuur Doelgroep: predikanten, geestelijk verzorgers, GGZ-professionals Narcisme is overal zichtbaar. In het gevoel uniek te zijn, in het gevoel overal recht op te hebben, in een iedervoor-zich mentaliteit, in de dynamiek van Narcissus, Caravaggio relatieproblemen, in de behoefte om gezien te worden en de bijbehorende sociale media, in een opvoedingscultuur waarin een kind tot prins of prinses verheven wordt, in de graaicultuur, en ga zo maar door. Narcisme wordt breed omschreven als een sterke psychologische belangstelling voor zichzelf. Narcisme kan normaal van aard zijn, maar ook pathologisch. Bij het narcistische project gaat het om een mateloze gerichtheid op zichzelf met als belangrijkste inzet een grote, zo niet buitensporige zelfwaardering. Recent is in dit verband gesproken over een ‘narcistische epidemie’ (Twenge & Campbell, 2009), waarbij onder jongeren en studenten een toename in narcistische kenmerken gevonden wordt. Narcistische persoonskenmerken en een narcistische cultuur beïnvloeden de wijze waarop religie gestalte krijgt en ervaren wordt.

12

In deze cursus wordt gewerkt met godsdienstpsychologische theorieën. Hierbij krijgen jongeren en jongerencultuur bijzondere aandacht en wordt gezocht naar wegen om jongeren die kampen met een narcistische kwetsbaarheid en leven in een narcistische cultuur adequaat te benaderen en te begeleiden. Docent: Dr. J. Schaap-Jonker Omvang: 28 uur, 7 studiepunten (SKGV), 70 uur, 2,5 ECTS (PKN) Data: donderdag 16 januari en donderdag 30 januari 2014 Tijd: 10.00-16.00 uur Locatie: Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap, Oude Boteringestraat 38, Groningen Kosten: € 250,Meer info op www.rug.nl/ggw/pao. Opgave via het opgaveformulier op http://www.rug.nl/ggw/pao, vóór 1 december 2013 Cursuscode: RUG 14

Colloquium

Najaarscolloquium geaccrediteerd door de PKN voor permanente educatie

Zelfontplooiing: een theologische peiling Doelgroep: predikanten en overige belangstellenden

zelfontplooiing theologisch onder de loep, in de hoop hiermee iets toe te voegen aan zowel de theologische bezinning in Nederland als de pastorale praktijk van predikanten en kerkelijke werkers. Programma

Aanleiding

Zelfontplooiing is een dominante notie in onze samenleving. Overal, van de Libelle (‘het gaat erom dat jij tot je recht komt’) tot aan de kerk (‘God gelooft in jou’), dringt ze zich aan ons op. Maar wat is zelfontplooiing eigenlijk? Wat gebeurt er met je wereldbeeld, je karakter en je relaties als je je door ‘zelfontplooiing’ laat leiden? Waar komt dit ‘grote verhaal’ vandaan en wat valt er theologisch over te zeggen? Hoe verhoudt zelfontplooiing zich tot een Bijbelse notie als zelfverloochening? Relevantie

Voor veel mensen is zelfontplooiing een belangrijke waarde, die richting aan het leven geeft. Hoe reageer je hierop als predikant of als kerkelijk werker? Hoe kom je verder dan kritiekloze aanvaarding (‘als schepsel van God heb je de opdracht jouw talenten tot ontplooiing te brengen’) of botte kritiek (‘dit zet de mens in plaats van God in het middelpunt’)? Dit colloquium neemt

De studiemiddag ‘Zelfontplooiing: een theologische peiling’ wordt ingeleid door prof. dr. Herman Paul, die met praktische voorbeelden laat zien hoe zelfontplooiing in onze samenleving wordt geïnterpreteerd. Prof. dr. Wouter Slob bespreekt de kritiek van psychiater Paul Verhaeghe op het moderne zelfontplooiingsvertoog, met speciale aandacht voor de rol van religie. Biedt het christelijk geloof ontsnapping uit de jacht op het maakbare zelf? Prof. dr. Rick Benjamins sluit zich aan bij (postmoderne) kritiek op het ‘dikke ik’, maar betoogt dat concepten als ‘persoon’, ‘zelf’ en ‘subject’ van de weeromstuit niet mogen worden ontmanteld. Prof. dr. Henk van den Belt vraagt zich af of zelfontplooiing ook christelijk geduid kan worden, zoals Klaas Schilder ooit deed. Dr. Edward van ’t Slot, ten slotte, gaat aan de hand van drie klassiekers – Bach, Kierkegaard en Bonhoeffer – na in hoeverre zelfverloochening een levensvatbaar alternatief voor zelfontplooiing zou kunnen zijn. Rondom deze lezingen is volop ruimte voor discussie en ontmoeting. Achtergrond

Al enkele jaren organiseert de Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap vervolg op pagina 14

13

Colloquium

Najaarscolloquium geaccrediteerd door de PKN voor permanente educatie

Zelfontplooiing: een theologische peiling Doelgroep: predikanten en overige belangstellenden vervolg van pagina 13

een najaarscolloquium rond een thema op het snijvlak van theologie en cultuur, toegespitst op actuele kwesties die predikanten tegenkomen in hun kerkelijke praktijk. Voorgaande afleveringen gingen over twijfel (2010), over Het heilige gebeurt van Gerrit Immink (2011) en Flirten met God van Koert van der Velde (2012). Verdiepende colleges

In het kader van de permanente educatie voor predikanten uit de PKN verzorgt het college van bijzondere hoogleraren in de maanden volgend op het colloquium een collegereeks die zal ingaan op theologische en pastorale aspecten van zelfontplooiing (zie pagina 15). Een programma voor deze cursus zal tijdens het symposium beschikbaar zijn. Omvang: 0,25 ECTS Datum: vrijdag 8 november 2013 Tijd: 13.00-17.00 uur Plaats: Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap, Oude Boteringestraat 38, Groningen Kosten: € 20,- ter plaatse te voldoen. Opgave via [email protected], vóór 25 oktober 2013 onder vermelding van naam en titel van het colloquium.

14

Postacademisch Onderwijs

Postacademisch onderwijs geaccrediteerd door de PKN voor permanente educatie

Zelfontplooiing: een theologische peiling Doelgroep: Predikanten, kerkelijk werkers (en theologisch geïnteresseerden) Kosten: € 125,Opgave: via www.rug.nl/ggw/pao, vóór 12 november 2013 Cursuscode: RUG 26 Voor meer informatie kunt u contact opnemen met prof. dr. Herman Paul: [email protected]

In vervolg op het gelijknamige colloquium (8 november 2013) biedt deze cursus een reeks verdiepende colleges over ‘zelfontplooiing’ als dominant vertoog in onze tijd. Wat is zelfontplooiing, hoe duikt dit op in de pastorale en kerkelijke praktijk en wat valt er vanuit christelijk perspectief over te zeggen? Docenten: Prof. dr. Henk van den Belt, prof. dr. Rick Benjamins, prof. dr. Herman Paul, prof. dr. Wouter Slob en dr. Edward van ’t Slot. Omvang: 2,5 ECTS Data: 12 december 2013, 9 januari, 13 februari, 13 maart, 10 april en 15 mei 2014 Tijd: 13.00–17.00 uur Plaats: Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap, Oude Boteringestraat 38, Groningen

15

Open Colleges

Doelgroepen: docenten (godsdienst, levensbeschouwing, klassieke talen, geschiedenis, maatschappijleer, filosofie), predikanten en andere geïnteresseerden. Hieronder vindt u een selectie van de Open Colleges:

Een deel van het reguliere onderwijsprogramma van de Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap bestaat uit colleges waarbij u kunt aanschuiven, de zgn. ‘open colleges’. Ze zijn voor iedereen toegankelijk die, om welke reden dan ook, graag een of meer cursussen (onderdelen) wil volgen over een bepaald onderwerp op academisch niveau. Als u zich aanmeldt voor een open college wordt u ingeschreven als toehoorder. U mag alleen deelnemen aan de colleges waarvoor u zich heeft ingeschreven en aan het eind van zo’n collegereeks kunt u eventueel het tentamen afleggen. Op de website van de Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap, www.rug.nl/ggw/oc, vindt u de volledige lijst van open colleges. U vindt hier ook het opgaveformulier en meer informatie over de kosten, de data en tijden van de open colleges.

Nieuwe Testament en geschiedenis van het vroegste christendom in de context van de antieke cultuur 1 Jezus en de evangeliën worden in dit college geplaatst in de context van het jodendom en de Grieks-Romeinse wereld van de 1e eeuw na Chr. Daartoe worden de evangeliën gelezen in samenhang met de joodse historicus Flavius Josephus en tegen de achtergrond van de antieke biografieën die circuleerden in de Grieks-Romeinse wereld. Bovendien wordt het eigene van ieder evangelie bestudeerd. Elk college wordt aangestuurd door gerichte opdrachten. Docent: Dr. K.B. Neutel, docent Nieuwe Testament. Oude Testament: literatuur, geschiedenis en culturele context In dit vak wordt het Oude Testament geplaatst in de context van het Oude Nabije Oosten, van de 14de eeuw v. Chr. tot de 1ste eeuw n. Chr. We schenken aandacht aan de historische en culturele context waarbinnen het ontstaan van de teksten en hun veranderende interpretaties kunnen worden begrepen. We bestuderen hoe de verschillende verhalen en soorten teksten zijn beïnvloed en gevormd door interactie met andere vervolg op pagina 17

16

Open Colleges

vervolg van pagina 16

culturen in het Oude Nabije Oosten, zoals de Egyptische, Assyrische, Babylonische, Perzische en Grieks-Romeinse, en daarom lezen we ook “buiten-Bijbelse” literatuur. Docent: Dr. M.N. van der Meer, docent Oude Testament. Antropologie – een Inleiding (in het Engels) Antropologie gaat over mensen, over de sociale en culturele verbanden waarvan zij deel uitmaken. Overal bestaan verschillende vormen van samenleven. Antropologie bestuderen die met gebruikmaking van noties als verwantschap, leeftijd, gender, prestige, rang, kaste of klasse. Zulke samenlevingsvormen worden getoond, doorgegeven en bijgesteld in rituele processen. Daarnaast organiseren mensen zich niet alleen in verschillende soorten van groepen, maar voeren zij regels in die geacht worden hun sociale leven te ordenen; bovendien creëren deze regels een ideaalbeeld van een samenleving in de vorm van religieuze geloofsvoorstellingen en kosmologieën. Antropologen onderzoeken en vergelijken hoe mensen, al dan niet in harmonie of conflict met elkaar, hun problemen van samenleven oplossen – waar ook ter wereld, in heden en verleden. Docent: Dr. P. Berger, universitair docent Indische godsdiensten en antropologie van religie.

17

MINORENCOLLEGES

De Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap biedt twee universitaire minoren aan waarin de dynamische wisselwerking tussen religie, cultuur en samenleving centraal staat. U kunt kennismaken met onze interdisciplinaire aanpak van Religie en Cultuur via de volgende programma’s: • De minor Bijbel, Kunst en Cultuur geeft een inleiding op de Bijbel als onmisbare bron voor begrip van onze cultuurgeschiedenis, waarbij er ook aandacht is voor politiek, muziek en beeldende kunst. • De minor Religie in de Moderne Wereld heeft een antropologische invalshoek en belicht van daaruit ook het hindoeïsme, het boeddhisme, het christendom, de islam en new age. Beide minoren bestaan uit 6 vakken van 5 ects. U kunt een of meer vakken of de hele minor volgen. Als u een of meer vakken wilt volgen, maar niet de hele minor, kunt u voor meer informatie en opgave kijken op www.rug.nl/ggw/oc. Als u de hele minor wilt volgen, kunt u voor meer informatie en opgave kijken op www.rug.nl/ggw/minor. U kunt zich aanmelden tot 15 augustus 2013. Als u zich aanmeldt voor een of meer modules of de hele minor, wordt u ingeschreven als toehoorder. U mag aan het eind van zo’n collegereeks, waarvoor u zich heeft ingeschreven, het tentamen afleggen. Het volgende is van belang: • Om deel te kunnen nemen, heeft u in het verleden een WO-propedeuse behaald. • Er is een beperkt aantal plaatsen beschikbaar.

18

Bijbel, kunst en cultuur

Pieter Brueghel de Oude (1525-1569). De toren van Babel (ca. 1563) (fragment).

De Bijbel in zijn culturele context In deze module wordt de Bijbel in zijn eigen culturele context geplaatst. In het eerste blok bestudeert u de geschiedenis en literatuur van het oude Israël en het vroege jodendom in samenhang met de omringende culturen in het Oude Nabije Oosten. In dit blok wordt aandacht besteed aan de literaire, historische en culturele context waarbinnen de verschillende delen van het Oude Testament ontstaan zijn. In het tweede blok gaat u verder met de opkomst van het vroege christendom in aansluiting op het antieke jodendom en in de brede context van het Romeinse rijk en de Griekse cultuur. Er wordt aandacht besteed aan de evangeliën als eerste biografieën van Jezus met elk een eigen plot en aan de apostel Paulus. Islam: Koran en Hadieth (in het Engels) Deze module behandelt de ontstaansgeschiedenis van de islam en de Koran, het ontstaan van hadithverzamelingen, de inhoud van de Koran en hadith (in vertaling), het hedendaagse debat over het ontstaan van de islam en de Koran en het gebruik van de Koran en hadith in hedendaagse islamitische culturen.

MINORENCOLLEGES

De impact van de Bijbel Hoe zijn Bijbelse teksten en hun thema’s in de beeldende kunst, literatuur en de cultuurgeschiedenis verwerkt? In deze module gaat de aandacht uit naar de doorwerking van oudtestamentische (zoals Adam en Eva, Caïn en Abel, het offer van Izaäk, geweld, Ezekiël en Job) en nieuwtestamentische thema’s (geboorte van Jezus; lijdensverhaal; eindtijdverwachtingen) in verschillende tijden (oudheid; middeleeuwen; moderne tijd) en in diverse culturele uitingen (beeldende kunst, literatuur, Jezusfilms). Qumran, Nag Hammadi e.a. Nieuwe tekstvondsten uit de 20ste eeuw zoals die van Qumran en Nag Hammadi hebben ons beeld van Jodendom en christendom in de oudheid ingrijpend veranderd. Deze en vele andere boeken zijn uiteindelijk niet in de Bijbel zoals wij die nu kennen, terecht gekomen. “Qumran” en “Nag Hammadi” laten de veelvormigheid van stromingen en tradities in die tijd zien. In dit vak kijken we naar de historische en culturele context van joodse en christelijke teksten en tradities vanaf de 3de eeuw v. Chr. tot de 4de eeuw n. Chr. Verschillende autoriteitsfiguren zoals Henoch, de enigmatische Leraar der Gerechtigheid en de geliefde leerling zijn onderwerp van studie in dit vak. Vier thema’s staan centraal. Deze thema’s zijn gekozen vanwege het feit dat ze toentertijd voor het eerst in duidelijke vorm voorkomen en ontwikkeld zijn en omdat ze van grote invloed zijn geweest op een belangrijk deel van het Westerse denken in latere tijd: 1. “Sects, groups and heretics”: welke groepen waren er nu en hoe moeten we ze in hun onderlinge interactie begrijpen?

19

2. “Messianism and messianic figures”: welke ideeën omtrent de Messias werden ontwikkeld en welke verschillende Messiasfiguren werden door verschillende groepen verwacht? 3. “ Death, heaven and hell, and the human body after death”: welke gedachten omtrent de dood, het leven na de dood en de opstanding werden in deze periode ontwikkeld? 4. “Apocalypticism and the end of the world”: wat is het apocalyptisch wereldbeeld en welke scenario’s voorzagen de verschillende stromingen van het einde van de wereld? Bijbel en muziek: was Bach de vijfde evangelist? De module richt zich op de verhouding tekst en muziek in de composities van Johann Sebastian Bach. Aandacht wordt gegeven aan de liturgische context van zijn werken, de toepassing van retorica en in het bijzonder aan de tekst van de Matthaus Passion en zijn betekenis. De Bijbel in de beeldende kunst Zonder kennis van de Bijbel is de geschiedenis van de westerse kunst niet te begrijpen. Door de eeuwen heen hebben kunstenaars de Bijbelse inhoud telkens vanuit hun eigen culturele context gerecipieerd en verbeeld. In deze cursus wordt ingegaan op de weergave van Bijbelse verhalen in de kunst van WestEuropa tussen 800 en 1800. De rode draad hierbij vormt het boek van Jan van Laarhoven over de beeldtaal van de christelijke kunst met een excursie naar het calvinistische Nederland van de Gouden Eeuw. De colleges bestaan uit twee clusters. In het eerste cluster wordt de receptie van de bijbel

MINORENCOLLEGES

in de kunst bestudeerd aan de hand van een 18-tal werken uit de klassieke “canon” van de westerse kunst van de Middeleeuwen en de vroegmoderne tijd. Nadrukkelijk staat daarbij niet alleen de Bijbelse inhoud, maar vooral ook de cultuurhistorische context van kunstwerk en kunstenaar centraal. In het tweede cluster wordt een 24-tal voorbeelden uit de kerkelijke kunst in Noord-Nederland besproken. Bijzondere aandacht zal daarbij worden besteed aan de “boodschap” van de behandelde objecten in de context van de theologie en de liturgische praktijk. Tijdens de afsluitende excursie is de aandacht gericht op enkele voorbeelden “in het veld” in historische kerken in Noord-Nederland.

Religie in de Moderne Wereld Deze module bestaat uit drie verplichte modules en drie keuzemodules

Vruchtbaarheidsritueel: Hindoestaanse vrouw kruipt onder godenbeeld door.

Verplichte modules Antropologie – een Inleiding (in het Engels) Antropologie gaat over mensen, over de sociale en culturele verbanden waarvan zij deel uitmaken. Overal bestaan verschillende vormen van samenleven. Antropologie bestuderen die met gebruikmaking van noties als verwantschap, leeftijd, gender, prestige, rang, kaste of klasse. Zulke samenlevingsvormen worden getoond, doorgegeven en bijgesteld in rituele processen. Daarnaast

20

organiseren mensen zich niet alleen in verschillende soorten van groepen, maar voeren zij regels in die geacht worden hun sociale leven te ordenen; bovendien creëren deze regels een ideaalbeeld van een samenleving in de vorm van religieuze geloofsvoorstellingen en kosmologieën. Antropologen onderzoeken en vergelijken hoe mensen, al dan niet in harmonie of conflict met elkaar, hun problemen van samenleven oplossen – waar ook ter wereld, in heden en verleden. Antropologie van religie Al vanaf het eerste begin van de academische antropologie bestond er onder antropologen veel belangstelling voor religie en ritueel (al dan niet in vergelijking tot wetenschap en magie). In dit college wordt kennisgemaakt met een verscheidenheid aan perspectieven op het terrein van de antropologie van de religie. Daarnaast zal de ontwikkeling van dit specialisme binnen de antropologie nader beschouwd worden in het licht van zijn historische ontwikkeling en zijn academische inbedding. Geschiedenis van de godsdienstwetenschap Hoe bestudeer je eigenlijk het verschijnsel ‘religie’? Vindt ‘religie’ alleen plaats in gevestigde religieuze instituties zoals de kerken of moskeeën? Of is het ‘ietsisme’ ook een religie? Is er een verschil tussen ‘religie’ en ‘spiritualiteit’? Dit zijn vragen die door de godsdienstwetenschap worden behandeld. De godsdienstwetenschap is in de negentiende eeuw ontstaan als een onafhankelijke discipline, mede door de belangstelling voor buiten-Europese culturen. De module biedt een inleiding in de belangrijkste etappen en vraagstellingen binnen de bestudering van religie. Er wordt aandacht besteed aan het Verlichtingsdenken, het evolutionisme, sociologische en antropologische benaderingen van religie, evenals aan gender en ‘postcolonial studies’.

MINORENCOLLEGES

Keuzemodules Antropologie van moslimsamenlevingen (gekoppeld aan Islam) Velen in het Westen zien ‘de islam’ als een monolithisch blok dat een bedreiging vormt voor westerse waarden. Een dergelijk beeld doet geen recht aan de complexiteit van de islam, noch aan de religieuze beleving van concrete moslims. Een persoon is immers nooit alleen moslim, maar ook een vrouw of een man, jong of oud, gehuwd of ongehuwd, geschoold of ongeschoold, etc. Daarnaast behoort een moslim ook altijd tot een etnische groep, een klasse, een familie, een streek, een land, een dorp of een stad. Dit alles beïnvloedt de manier waarop mensen de islam beleven. In dit college staat deze bredere culturele context van de geloofsbeleving van moslims centraal. Na een uiteenzetting van de ontstaansgeschiedenis en belangrijkste leerstellingen en rituelen van de islam, zal worden ingegaan op de vraag hoe moslims uit het islamitisch systeem van symbolen richtlijnen formuleren om zich op de wereld te oriënteren en antwoorden te vinden op fundamentele levensvragen. In het bijzonder zal aandacht worden besteed aan de manier waarop moslims in Nederland gestalte geven aan hun religieuze overtuiging. Het Hindoeïsme in context (in het Engels) Dit college geeft een inleiding op het hindoeïsme. Verschillende tijdperken uit de Indiase geschiedenis zullen belicht worden vanuit een sociaal-religieuze invalshoek. De focus ligt echter op het India van na de onafhankelijkheid in 1947, waarbij een antropologische benadering centraal staat. In de eerste helft van de collegereeks zullen het kastenstelsel, de relatie hiervan met

21

religie en de correlatie van het kastenstelsel met status en aanzien (varna) aan bod komen. Vervolgens zullen in de tweede helft van het college sleutelwaarden als reinheid, goedgezindheid en macht nader onderzocht worden. Hoe verhouden deze waarden zich tot religie en sociaal-religieuze instituten? Daarnaast zullen de huidige staat van het wetenschappelijk debat en verschillende academische theorieën over de Indiase cultuur en religie uitgebreid belicht worden. Boeddhisme – een inleiding (in het Engels) In deze module wordt een inleiding gegeven op Boeddhistische ideeën en leefwijzen. De colleges en discussies zijn er op gericht het Boeddhisme vanuit verschillende methodologische perspectieven te benaderen. De module zal zowel de geschiedenis van het Boeddhisme als de huidige transformaties, die deze religieuze traditie heeft ondergaan, belichten. In het eerste deel van de collegereeks wordt een overzicht gegeven van de grondslagen van het Boeddhisme. Onderwerpen die aan de orde komen zijn: de historische en religieuze wortels van het Boeddhisme, de Boeddha, de Dharma, de Sangha, verspreiding van de religie en de belangrijkste tradities: Theravada, Mahayana, Vajrayana (en westers Boeddhisme). Het tweede deel van de module zal verschillende belangrijke thema’s binnen het Boeddhisme behandelen. De Boeddhistische interpretatie van thema’s als meditatie, vrouwen en vrouwelijkheid, kunst en iconen, rituelen en ceremonies, ethiek en media, zullen uitgebreid bediscussieerd worden. Naast een theoretische collegereeks over het Boeddhisme, wordt de deelnemers ook gevraagd de geschiedenis en aanwezigheid van het Boeddhisme in Nederland en in hun eigen nabije omgeving in kaart te brengen.

MINORENCOLLEGES

Christendom Met de Reformatie trad een belangrijke nieuwe fase in de geschiedenis van het christendom in. Deze module biedt een overzicht van de cultuurgeschiedenis van het christendom vanaf 1500 tot 2000. Leidraad zijn diverse theoretische perspectieven: confessionalisering, secularising, pluralisering en globalisering. Belang¬rijke vragen zijn: Hoe veranderde de christelijke religie in de loop van de moderne geschiedenis? Wat betekent de verinnerlijking van het geloof? Hoe beïnvloeden veranderende gezagsverhoudingen de overdracht van het christendom? Bijzondere aan-dacht wordt besteed aan alternatieve vormen van christelijke religie. Jodendom In deze module bestudeer je de geschiedenis van het Jodendom en de literatuur in verschillende periodes (Vroeg Joodse literatuur in de Hellenistisch-Romeinse periode; rabbijnse literatuur; Joodse literatuur na de Talmud). Daarnaast word je ingeleid in enkele belangrijke theorieën van het Jodendom en krijg je enig inzicht in het functioneren van het Jodendom in de praktijk. Islam In deze module bestudeer je de hoofdlijnen van de geschiedenis van de islam, de verschillende religieuze richtingen daarbinnen, het canonieke recht en de hierop gebaseerde religieuze instituties, en de belangrijkste moderne stromingen. Ook krijg je zicht op de belangrijkste dogmatische verschillen tussen islam en christendom.

22

New Age religie in historisch perspectief Het begrip ‘New Age’ staat voor een religieuze en culturele beweging, die in de jaren 60 van de vorige eeuw ontstond. Vijftig jaar later kunnen wij een gepopulariseerde vorm van New Age constateren, die deel uitmaakt van de Westerse ‘mainstream’ religie. In dit college zullen we eerst aandacht schenken aan algemene kenmerken van wat in de religiewetenschap als ‘New Age’ of ‘moderne esoterie’ wordt aangetoond. Vervolgens zullen wij concrete uitingen van de New Age religie in een historisch kader plaatsen. Daarbij richten we ons onder meer op channeling, astrologie, moderne hekserij (Wicca) en het neo-sjamanisme.

SEMINARS

Colloquium on Indian Religions

forum zijn om onderzoek te presenteren dat aan de Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap wordt uitgevoerd. De spreektaal tijdens de bijeenkomsten is Engels. Data: 23 september 2013: Eva Reichel MA (Berlin), ‘Ancestors, death, and the Ho language of mourning. Notes from fieldwork in tribal Middle India’. 18 november 2013: Dr. Berit Fuhrmann (Münster), ‘The challenges of “two religions”. Cosmological continuities, ritual changes and the process of Christian conversion in a tribal society of Meghalaya, Northeast India’. Taxi-schrijn Kolkata 2010

Ongeveer zes keer per jaar organiseert de Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap in het kader van het Colloquium on Indian Religions een lezing, waarin recent onderzoek naar Indiase religies in het heden en verleden centraal staat. Daarbij komen verschillende perspectieven aan de orde, onder meer die van de antropologie en Indologie. Het colloquium is niet alleen bedoeld voor India-specialisten, maar juist ook voor een in de Indische culturen en religies geïnteresseerd, breder academisch publiek. Daarnaast wil het colloquium een

23

Tijd: 16.00-17.30 uur Plaats: Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap, Oude Boteringestraat 38, Groningen Meer informatie: www.rug.nl/ggw/indianreligions U kunt ook contact opnemen met dr. P. Berger: [email protected]

SEMINARS

Ancient World Seminar

Plaats: Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap, Oude Boteringestraat 38, Groningen Meer informatie over sprekers en onderwerpen kunt u vinden op www.rug.nl/crasis. Voor vragen kunt u contact opnemen met Birgit van der Lans via [email protected].

Grafinscriptie uit een van de Joodse catacomben in Rome (Museo Vaticani)

CRASIS is een interdisciplinair instituut voor onderzoek en onderwijs en bevordert een brede bestudering van de cultuur, religie en samenleving van de GrieksRomeinse wereld. Het is het enige samenwerkingsverband in Nederland waar zowel de afdelingen Oude Geschiedenis, Klassieke Talen en Archeologie als Antiek Jodendom & Vroeg Christendom vertegenwoordigd zijn. Elke maand organiseert CRASIS het Ancient World Seminar, waar Groningse studenten en staf met een interesse voor de Oudheid, gelegenheid krijgen elkaar te ontmoeten en onderzoek te bespreken.

24

Om op de hoogte te blijven kunt u worden toegevoegd aan de mailing list.

SEMINARS

The premodern seminar RUDOLPH AGRICOLA

De bijeenkomsten zijn altijd op maandagen van 16.00-18.00 uur. Het programma wordt binnenkort aangekondigd op de website van de faculteit: www.rug.nl/ggw.

Het premodern seminar Rudolph Agricola verenigt alle wetenschappers op de Rijksuniversiteit Groningen die de premoderne periode onderzoeken. De humanist Agricola (1444-1485), geboren in Baflo, was in zijn tijd wereldberoemd. Met zijn kennis van de klassieken en zijn positie op de grens van Middeleeuwen en Nieuwe Tijd belichaamt hij het premoderne.

25

SEMINARS

Seminar Groningen Islamic Studies

als voor eenieder met een brede interesse in de moslimwereld. De Groningen Islamic Studies groep geeft verdiepende inzichten in de veelzijdigheid van de islam. Vanuit wetenschappelijk perspectief wordt getracht te beantwoorden aan een belangrijke vraag in onze huidige samenleving: de islam in al haar rijkdom beter leren begrijpen. Wanneer: eens per maand, data worden gepubliceerd op de facebookpagina van de Groningen Islamic Studies Group (www.facebook.com/GroningenIslamicStudies) Plaats: Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap, Oude Boteringestraat 38, Groningen Deelname is gratis en voor iedereen. De Groningen Islamic Studies groep bestaat uit een gevarieerd gezelschap van onderzoekers aan de Rijksuniversiteit Groningen, die vanuit verschillende invalshoeken de islam bestuderen. De islam-deskundigen organiseren iedere maand een lezing, waarbij uit een breed scala aan onderwerpen gekozen wordt: godsdienstwetenschap, sociologie, literatuurstudies, film, geschiedenis, archeologie en politicologie. Deze maandelijkse bijeenkomsten geven u niet alleen nieuwe inzichten, maar bieden ook ruimte voor discussie. De seminars zijn zowel bestemd voor docenten en studenten

26

Voor meer informatie over de seminars en de komende data kunt u onze facebook­ pagina bezoeken: facebook.com/GroningenIslamicStudies of contact opnemen met Dr. Anne-Sylvie Boisliveau via: [email protected].

profiel

De opleidingen Theologie en Godsdienstwetenschap aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) kenmerken zich door de gerichte aandacht op de verhouding tussen religie en cultuur. In je studie maak je kennis met de dubbele Faculteitsgebouw Godgeleerdheid verhouding tussen en Godsdienstwetenschap beide. Enerzijds sluit religie aan bij cultuur en is er sprake van culturele inbedding en aanpassing (acculturatie). Anderzijds is er tegelijk sprake van een kritische distantie tussen religie en cultuur. In de BAstudies zijn er drie aandachtsvelden. - In de bachelor Godsdienstwetenschap wordt aandacht besteed aan het verschijnsel ‘religie’ als zodanig. De mondiale betekenis van religies, waartoe 86% van de wereldbevolking behoort, wordt verkend, maar ook het atheïsme en het agnosticisme, die gezamenlijk 14% aanhang hebben. Het verschijnsel religie wordt bekeken vanuit verschillende, elkaar aanvullende perspectieven. In deze vergelijking worden ook Indische godsdiensten, new age en nieuwe religiositeit bestudeerd en gekeken welke invloed religie heeft op de maatschappij.

- In de bachelor Theologie wordt veel aandacht besteed aan de drie Abrahamitische religies in hun fase van ontstaan: jodendom, christendom en islam. Zij worden afzonderlijk bestudeerd, vanuit de vraag in welke culturele context zij opkwamen, en worden vervolgens ook in een gezamenlijk perspectief geplaatst en onderling vergeleken. - In beide BA-studies leer je veel over de cultuurgeschiedenis van het christendom en de filosofie die hebben bijgedragen aan de wording van de Europese cultuur. Kerkgeschiedenis en ideeëngeschiedenis worden nauw op elkaar betrokken. In Groningen staat een voortdurende focus op de bestudering van religie in haar culturele en maatschappelijke context centraal, in heden en verleden. Binnen de BA-opleiding Theologie verzorgt de PThU de academische levensbeschouwelijke vorming en biedt zij over de drie jaren een PThU-traject aan van in totaal 60 ects. Hierin worden de vragen over religie en cultuur opgenomen en verder doordacht.

Universiteitsgebouw PThU Groningen

27

Deze brochure is alleen digitaal beschikbaar (wordt niet in gedrukte vorm geleverd). Voor meer informatie: www.rug.nl/ggw

Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap Rijksuniversiteit Groningen, Oude Boteringestraat 38, 9712 GK Groningen Tel: (050) 363 8017 Fax: (050) 363 6200 www.rug.nl/ggw e-mail: [email protected]