Rekenen in cluster 2: Praktijkvoorbeeld
Simeacongres 13 april 2012 – Kim de Keijser en Loes Wauters
Programma •
Rekenrapport
•
Rekenontwikkeling DSH en ESM
•
Praktijkvoorbeeld
•
Uitwisseling: inrichting rekenonderwijs
2
Optimaliseren rekenonderwijs •
Doel: verbeteren rekenonderwijs DSH + ESM
•
Opbrengstgericht werken
•
Professionalisering leerkrachten
•
Delen van kennis
•
Vastleggen uitgangspunten
•
Kentalis Talent
3
Rapport rekenen • kennis uit wetenschappelijk onderzoek over rekenen bij leerlingen met ESM en dove/slechthorende leerlingen • praktische tips voor in de klas • onderbouw - middenbouw bovenbouw • checklists rekendoelen per groep
• Downloaden via www.kentalis.nl
4
Rekenproblemen Doof/SH •
Opzeggen telrij; wel goed begrip van de getallen die ze kunnen opzeggen
•
Getalbegrip: getallen vergelijken, cijfersymbolen, erbij en eraf sommen
•
Telstrategie
•
Rekenfeiten niet geautomatiseerd
•
Onvoldoende begrip van eenheden zoals munteenheden
•
Moeite met delen en vermenigvuldigen
•
Problemen met verhaalsommen
•
Rekentaal
5
Rekenproblemen ESM •
Tellen: telrij, doortellen, terugtellen, sprongen van 10
•
Sommen oplossen: erbij, eraf, vermenigvuldigen, delen
•
Getalbegrip
•
Telstrategie
•
Automatisering en oproepen rekenfeiten
•
Voorspellers: taalvaardigheid en benoemsnelheid
6
Effectief rekenonderwijs •
Doelgericht rekenonderwijs en hoge verwachtingen
•
Voldoende tijd besteden aan rekenonderwijs: groep 1/2: 3 uur / week; groep 3-8: 1 uur / dag zwakke rekenaars: 1 uur per week extra
•
Directe instructie
•
Monitoren van het rekenonderwijs
•
Laat leerlingen niet te lang zelfstandig werken
7
Handreikingen voor de praktijk •
Werken met doorgaande lijn (m.b.v. checklists)
•
Goede rekenstart
•
Beperkt aantal strategieën
•
Keuze voor kolomsgewijs rekenen of cijferen
•
Aandacht voor rekentaal
8
Handreikingen - vervolg •
Automatisering
•
Blijf ook eerder verworven vaardigheden oefenen
•
Betekenisvol
•
Laat leerlingen zelf een verhaal bedenken bij een som
•
Laat leerlingen zelf sommen bedenken
•
Maak leerlingen bewust van de kennis over rekenfeiten die ze al hebben
•
Begrip komt voor procedures
9
Rekenonderwijs Kentalis Talent •
Doorgaande lijn rekenen Talent
•
Arrangementen: Basis – verlengd – verdiept
•
Groepshandelingsplan
•
Groepsoverstijgend rekenen vanaf niveau 4
•
Checklisten
•
Organisatieschema bij rekenmethode Wis en Reken
•
Implementatietraject: ondersteuning leerkrachten
•
Rekenwerkgroep
10
Doorgaande lijn Rekenen Talent Op Talent willen we effectief rekenonderwijs geven. •
De doorgaande lijn rekenen op Kentalis Talent is gebaseerd op het rekenrapport en de CED cluster 2 leerlijn voor rekenen.
•
Vanuit de CED cluster 2 leerlijn voor rekenen zijn door de rekenwerkgroep checklists gemaakt die naast de methode zijn gelegd zodat we gericht werken aan de doelen voor rekenen voor cluster 2 leerlingen. Hieraan zijn leerarrangementen gekoppeld.
11
Leerarrangementen Rekenen Talent Vanuit de rekenwerkgroep zijn de volgende leerarrangementen opgesteld: •
Basisarrangement: basis rekenstof
•
Verdiepingsarrangement: verdiepingsrekenstof (+ categorie)
•
Verlengde instructie: basis rekenstof met verlengde instructie en concreet materiaal
12
Groepshandelingsplan •
De 3 verschillende leerarrangementen worden in het groepshandelingsplan beschreven
•
In het groepshandelingsplan wordt aangegeven in welk leerarrangement de leerlingen zitten.
•
Voor leerlingen die niet binnen het groepshandelingsplan passen wordt een IHP gemaakt (praktijkleerlingen)
13
Checklisten (1) Talent wil de checklisten inzetten voor: •
Het maken van de jaarplanning (organisatiemodel)
•
De aanzet tot het GHP
•
Gedurende het jaar checken welke doelen behaald zijn en welke nog niet
•
Nu: Het in kaart brengen van het niveau van leerlingen bij uitval
•
Volgend schooljaar: de checklist wordt uitgebreid als leerlingvolglijst voor alle leerlingen
14
Checklisten (2) •
Checklists bevatten de doelen van de cluster 2 leerlijn voor rekenen
•
Jaarplanning in organisatieschema op basis van checklists
•
Rekenontwikkeling van groep in kaart brengen
•
Daarnaast inzetten als signaleringsinstrument individuele leerlingen: aanpak/arrangement leerling evt. aanpassen
15
Voorbeeld checklist groep 6
16
Organisatieschema Wis en Reken basisvaardigheden niveau 6.1 Planning Wis en Reken 6.1
BASISVAARDIGHEDEN
weektaak
datum
handleiding
wisboek 6.1
werkboek +
werkboek 6.1
wisboek
werkboek
varia
4
2
3
1
8
1 t/m 10
Bordles: hl 78
5+6,1
wisboek +
6
11
11 t/m 19
13
12
12 16+17
Instaptoets 1 21+22 13+15
25
17 HL.112
18
23+24
30
33+34
33
36+38
21+24
28
23+25
20 t/m 30
27
7
31.1+32
36
34
Toets 2, blok 2 en 3
17
Organisatieschema Wis en Reken overige vaardigheden niveau 6.1 tafels 6.1
wisboek
tijd 6.1
werkboek
wisboek
geld 6.1
werboek
8
5
9
1
10
7
HL 162: kop. 12+13
11
9
68
14
wisboek
3
meten en wegen 6.1
werkboek
wisboek
werkboek
4
16
94
18
10
26
95
19
13
69
96
14
20
15
98
19
29
26
16
100
37
31
35
38
28
52
39
35
56
41
39
69
42
40
81
52
41
83
Blok 1 Blok 2 Blok 3 Blok 4 Blok 5 Blok 6 Blok 7 Blok 8 Blok 9
18
Praktisch rekenen •
Stagnatie in de rekenontwikkeling (methode gebonden toetsen, cito-toetsen) ondanks verlengde instructie en herhaling van lesstof uit de methode
•
Eigen leerlijn vanuit checklisten
•
Concrete voorbeelden en materialen
•
Door het clusteren van lessen kunnen de leerlingen die vanuit de methode werken aansluiten
19
Goede rekenles (gebaseerd op kwaliteitskaart Rekenpilots)
Terugblik – per les, per dag, per periode Presentatie van nieuwe leerstof, doel van de les: Groepsinstructie 15 minuten Zelfstandige verwerking: Basis en Verdieping Zelfstandig werken 15 minuten Automatiseringsoefening 5 minuten
Begeleide (in)oefening: Verlengde instructie + begeleide (in)oefening 15 minuten (Automatiseringsoefening 5 minuten)
Zelfstandig werken, servicerondje (Basis en Verdieping) of instructie verdieping 15 minuten
Zelfstandig werken 15 minuten (Automatiseringsoefening 5 minuten)
Terugblik – per les, per dag, per periode Feedback zelfstandig werken en afsluiting 10 minuten
Figuur 1b (aangepast aan directe instructie en leerarrangementen) Je kunt ook starten met de automatiseringsoefening (klassikaal)
20
Uitwisseling • •
Hoe wordt het rekenonderwijs vorm gegeven binnen je school? Hoe zorg je voor een doorgaande leerlijn rekenen binnen je school?
• •
Welke knelpunten ervaar je en wat zijn mogelijke oplossingen? Welke arrangementen worden binnen het rekenonderwijs aangeboden?
•
Anders, nl ….?
21
Bedankt voor uw aandacht Kim de Keijser
[email protected] Orthopedagoog Kentalis Talent Loes Wauters
[email protected] Senior onderzoeker Kentalis E&I/Pontem
