marnix MIX THEMA | Vrede en conflict
oktober 2012
Een uitgave van de Marnix Academie
Kennisniveau studenten steeds hoger door kennisbases heeft, extra trainingen zijn.” De huidige eerste- en tweedejaarsstudenten zullen in elk geval zien dat taal en rekenen nadrukkelijker op het rooster aanwezig zijn. De tweedejaars maken dit jaar voor het eerst de landelijke taaltoets. Volgend jaar is de landelijke rekentoets aan de beurt. Jan Karel Verheij: “Studenten moeten zich realiseren dat het niveau behoorlijk hoog ligt, zeker van rekenenwiskunde.”
Wie kent niet de Cito taal- en rekentoets?! Alle pabostudenten krijgen ermee te maken en de media hebben er de afgelopen jaren veel over bericht. En nu zijn er dan de kennisbases. Tot op heden een stuk minder bekend, maar ze hebben wel een enorme impact op de Lerarenopleiding basisonderwijs. Wat merken de studenten en de stagescholen er eigenlijk van?
“Het gaat om de professionalisering van de taalvaardigheid en gecijferdheid van leraren basisonderwijs”, vertelt Jan Karel Verheij, opleidingsmanager minorfase van de Marnix Academie. “Maar in de nabije toekomst gaat dat ook gelden voor andere vakken. Voor OJ&W (Oriëntatie op jezelf en de wereld) komt bijvoorbeeld een landelijke toets. Het basisonderwijs zal op korte termijn gaan merken dat startende leraren meer kennis hebben op het gebied van taal en
De Vreedzame School als oplossing voor conflicten 3
rekenen en op langere termijn van nog veel meer vakken.” De invoering van de kennisbases betekent voor de Marnix Academie dat het curriculum flink aangepast moet worden. Studenten worden getoetst op hboniveau, terwijl de Cito taal- en rekentoets het niveau van groep 8+ heeft. “Om studenten goed voor te bereiden, zullen we ze meer uren Nederlands en rekenenwiskunde moeten aanbieden. Wellicht zullen er daarnaast, voor wie dat nodig
De opleidingsmanager benadrukt dat alles rondom de kennisbases nog in ontwikkeling is. “Maar zeker is dat de toetsen meer sturend worden voor de pabo en dat het curriculum hierop moet worden aangepast.” Lees meer informatie op www.kennisbasis.nl
Historische sensatie op
Stevig in je schoenen op
de basisschool
een multiculturele school
4
7
Aanbod post-HBO uitgebreid
Een nieuw gezicht
2
Een nieuw gezicht. Zoals je ziet heeft de Marnix Mix een volledige metamorfose ondergaan. De Marnix Mix heeft niet alleen een nieuwe lay-out, maar ook nieuwe rubrieken en bovendien krijgt elke uitgave vanaf nu een thema mee. Dit keer is gekozen voor Vrede en conflict, gelinkt aan het jaarthema van de Marnix Academie. De artikelen in het blad sluiten hier voor een deel mooi op aan. Neem bijvoorbeeld het artikel over de Vreedzame School in de Utrechtse wijk Overvecht. Of het stuk over lesgeven in een achterstandswijk.
Bij het Marnix Onderwijscentrum (MOC) starten er dit jaar twaalf post-hbo-opleidingen. Ron de Bakker, manager van het MOC, merkt dat er veel behoefte is aan deze praktijkgerichte, direct toepasbare opleidingen. Vooral op het gebied van taal, rekenen, gedrag, intern begeleiden en leerproblemen. “Het voorziet duidelijk in de behoefte van leraren die niet direct een masteropleiding willen. Het zijn competentiegerichte en praktijkgerichte opleidingen die je helpen je te kunnen profileren. “Met een post-hbo-diploma op zak ben je een geschoolde specialist op een bepaald vakgebied, zoals rekenen, taal of muziek. En het geeft je boven-
dien vaak de mogelijkheid om te solliciteren naar een LB-functie. Daarnaast past het helemaal in de visie van ‘een leven lang leren’.” Volgens Ron de Bakker is het, als je een opleiding wilt gaan doen, belangrijk af te stemmen of de opleiding van je keuze past bij de richting die je school op wil. “Zo niet dan kun je de opdrachten, die een belangrijk deel van de opleiding uitmaken, minder goed uitvoeren. Ook is het dan minder waarschijnlijk dat de school veel met de resultaten van je studie gaat doen. En dat is jammer.” Lees het volledige interview op www.marnixacademie.nl/marnixmix
‘Wij zijn blij met alle nieuwe gezichten’ Vijfhonderd nieuwe gezichten. Dit jaar startten driehonderd nieuwe voltijdstudenten aan de Marnix Academie. Daarnaast nog zo’n honderd nieuwe deeltijdstudenten en ruim honderd studenten in de hbo-masteropleidingen. En dan tel ik de groeiende aantallen studenten/cursisten in onze post-hbo opleidingen nog niet eens mee. We zijn blij met al die nieuwe gezichten! De relatie met hen is voor ons van essentieel belang. Met deze Marnix Mix willen we hen, maar natuurlijk ook de zittende studenten en het basisonderwijs, informeren en inspireren. Zo lees je op pagina 6 over de Marnix Innovatieprijs en hoe de Marnix Academie daarmee de school ontwikkeling wil stimuleren. De meest innovatieve basisschool maakt kans op de hoofdprijs van 10.000 euro. Ik kijk uit naar de inzendingen!
MOC Vrijdagmatinee
Wetenschap ontmoet onderwijspraktijk Het Marnix Onderwijscentrum (MOC) zet zich in voor het toegankelijk maken van wetenschappelijke kennis voor professionals in het basisonderwijs.
Elk jaar organiseert het MOC matinees voor leraren, directeuren, specialisten en andere geïnteresseerden die werkzaam zijn in of voor het basisonderwijs. Tijdens de vrijdagmatinees spreken wetenschappers van formaat over actuele onderwerpen. Het bijwonen van de matinees is een uitgelezen mogelijkheid om kennis te nemen van, voor de basisschool relevant, nieuw wetenschappelijk onderzoek. Zo komt belangrijke, nieuwe kennis beschikbaar voor de praktijk. 16 november 2012 | Dr. Hugo Prein: Conflicthantering en mediation 25 januari 2013 | Dr. Peter Deschamps: Empathie en gedrag 22 maart 2013 | Dr. Emmanuelle Le Pichon-Vorstman: Meertalige kinderen in
de basisschool 14 juni 2013 | Prof. Dr. Goos Minderman: Maatschappelijke verantwoordelijkheid
en passend onderwijs Gerard Veerbeek Voorzitter College van Bestuur
Lees meer informatie op www.marnixonderwijscentrum.nl Marnix Mix | oktober 2012
THEMA | Vrede en conflict
De Vreedzame School als oplossing voor conflicten? Op elke school en in elke klas komen conflicten voor. Hoe ga je daar mee om? Basisschool De Schakel in de Utrechtse wijk Overvecht is al jaren een Vreedzame School. “In de elf jaar dat ik hier werk, zijn gevechten tussen leerlingen op één hand te tellen.”
“Toen ik hier kwam werken”, vertelt Trudie Nieuwenhuizen, leerkracht in groep 6, “viel me op dat de leerkrachten rustig waren, de kinderen in hun waarde werden gelaten en er veel met hen gepraat werd. Dat klopt ook helemaal met waar de Vreedzame School voor staat. Natuurlijk zijn er nog conflicten, maar die worden meteen in de kiem gesmoord. In de afgelopen elf jaar dat ik hier werk, zijn de gevechten tussen leerlingen op één hand te tellen. Ruzies bespreken we meteen met beide partijen. Daarbij houden we ze een spiegel voor.” “De Vreedzame School heeft een methode waar we elke week een les uit geven. Een opdracht die daarbij hoort, is bijvoorbeeld het opstellen van regels voor de klas. Kinderen kunnen dan zeggen wat ze belangrijk vinden. De regels hangen de rest van het jaar aan de muur. Daar moeten ze zich dan ook aan houden. Maar de methode is maar een klein onderdeel. De Vreedzame School is iets dat de hele week in je systeem zit.” Kinderen bemiddelen De Schakel werkt met mediatoren. Dat zijn kinderen uit de groepen 7 en 8 die goed kunnen luisteren en een voorbeeld zijn voor anderen. Zij hebben in de pauze een hesje aan en als er zich een conflict voorMarnix Mix | oktober 2012
doet, kunnen kinderen de mediator erbij halen. Die probeert samen met de kinderen tot een oplossing te komen. Lukt dat niet, dan halen ze er een leerkracht bij. Trudie Nieuwenhuizen: “De mediatoren worden heel serieus genomen en daardoor werkt het ook.”
Mediatoren uit groep 7 en 8 worden heel serieus genomen “Of er bij ons niet gepest wordt? Natuurlijk wel. Maar niet op een extreme manier; er is natuurlijk een groot gebied tussen plagen en pesten. Het is daarbij heel belangrijk hoe je ermee omgaat. Wij houden het bespreekbaar, daardoor blijft er een veilige sfeer bestaan.” Trudie Nieuwenhuizen merkt dat de leer-
lingen door deze benadering rustiger worden. “Als we met andere scholen bij elkaar komen, hoor ik dat vaak terug. En ik zie dan zelf ook zeker verschil. Er heerst een rustige sfeer. Van middelbare scholen horen we ook wel dat onze oud-leerlingen anders omgaan met conflicten.” Vreedzame Wijk Om ook in de wijk rondom de school een veiliger sfeer te creëren wordt er gewerkt met de Vreedzame Wijk. Daarin wordt samengewerkt door medewerkers van de kinderboerderij, de speeltuin, de wijkagent, etc. En de mediatoren uit groep 8 bemiddelen ook in hun eigen wijk. De Schakel probeert ook de ouders te betrekken bij beide initiatieven. “Het zou natuurlijk mooi zijn als kinderen thuis en in de wijk dezelfde boodschap horen als op school en het geen gescheiden werelden meer zijn.”
De Vreedzame School is een compleet programma voor basisscholen voor sociale competentie en democratisch burgerschap. Het beschouwt de klas en de school als een leefgemeenschap, waarin kinderen zich gehoord en gezien voelen, een stem krijgen, en waarin kinderen leren om samen beslissingen te nemen en conflicten op te lossen. Kinderen voelen zich verantwoordelijk voor elkaar en voor de gemeenschap, en staan open voor de verschillen tussen mensen.
3
THEMA | Vrede en conflict
‘Ik zal hun reactie nooit vergeten’
Student laat kinderen historische sensatie beleven Hoe kun je een thema als de Tweede Wereldoorlog zó brengen dat het echt iets met kinderen doet? Dat was de uitdaging waar Renske Boertien, student van de Academische Lerarenopleiding (ALO), voor stond. Ze deed er onderzoek naar en bracht het in praktijk.
“We kregen de opdracht om een ‘historische sensatie’ teweeg te brengen: een onbeschrijfelijk gevoel met betrekking tot iets uit het verleden. Met andere woorden, de les moet iets in kinderen losmaken.” Studenten waren vrij in hun keuze voor een thema. Renske koos voor de Tweede Wereldoorlog. “Het onderwerp fascineert me omdat mijn opa en oma het zelf meegemaakt hebben en er altijd veel over vertellen. Ik wilde iets kiezen waar ik zelf warm van word.”
4
Onderzoek doen De ALO-student begon met een literatuurstudie. Wat zegt de theorie over de ontwikkeling van 10/11-jarige kinderen als het gaat om historisch besef? Vervol-
gens ontwikkelde ze twee instrumenten: een vragenlijst met kennisvragen en open vragen over welk gevoel het kind krijgt bij woorden als ‘hongerwinter’ en ‘oorlog’ en een interview met leerlingen om hun historisch besef nog scherper in beeld te krijgen. Link met het heden “Vandaaruit ben ik de eerste les gaan ontwerpen”, vertelt Renske. “Ik wilde het verloop van de oorlog duidelijk maken en heb daarbij steeds iets verteld, iets laten zien en laten ervaren. Ik heb bijvoorbeeld een bord met eten laten zien, wat men in de hongerwinter at. En ik heb ze gevraagd wat ze zouden doen als de verwarming kapot zou zijn in de winter: ‘wat doe je om het warm te krijgen?’.”
Opa in de klas “In de tweede les kwam mijn opa in de klas vertellen over zijn eigen ervaringen met de oorlog. Hij liet dingen zien als voedselbonnen, oud geld, een persoonsbewijs, foto’s, etc. Ik zal de reactie van de kinderen nooit vergeten. Ze waren muisstil en hingen aan zijn lippen. De kinderen mochten tussendoor vragen stellen. Ze vroegen bijvoorbeeld: Wat gebeurde er als u niet voor de avondklok binnen was? Wat at u in de oorlog? Kende u Joden? Ze wilden alles weten. Mijn opa vond het heel bijzonder om over de oorlog te vertellen aan een generatie die bijna niks van af weet.” Historische sensatie Na afloop nam de student de beide instrumenten nog een keer af. Daaruit bleek dat hun gevoel met betrekking tot woorden als ‘hongerwinter’ en ‘oorlog’ veranderd was. “Samen met de reactie van de kinderen op het verhaal van mijn opa was dit een dubbele bevestiging dat ze inderdaad een historische sensatie hadden beleefd.”
‘Het leuke van onderzoek doen, is dat je er een bredere blik door krijgt’ Volgens Renske is dit typisch een ALOonderzoek omdat het een combinatie van theorie en praktijk is. Eerst ga je onderzoeken en de uitkomsten daarvan neem je mee in je lessen. “Het leuke van onderzoek doen, is dat je er een bredere blik door krijgt. Je kunt nieuwe kennis vergaren door er zelf in de theorie naar op zoek te gaan en het vervolgens in de praktijk uit te voeren. Die combinatie met de praktijk is heel goed, omdat je zo de effecten van je onderzoek ook daadwerkelijk kunt ondervinden.”
Marnix Mix | oktober 2012
Marnix
App(roved)
Who am I Deze Amerikaanse app heeft als doel spelenderwijs de dialoog tussen een volwassene en een kind op gang te brengen over rassen en diversiteit.
De app bestaat uit een spelletje voor twee spelers. Je krijgt allerlei foto’s van verschillende mensen in beeld, met verschillende achtergronden. Daaruit kies je één persoon, zonder dat het kind met wie je het spel speelt dat ziet. Dan is het kind aan de beurt. Die moet
door ja/nee-vragen te stellen er achter zien te komen wie de ander heeft uitgekozen. Zo kan het kind vragen of de persoon een donkere of lichte huid heeft, stijl haar of kroeshaar, etc. Kortom, een soort Wie is het? Gedurende het spel krijg je tips hoe je bepaalde thema’s kunt bespreken. Bijvoorbeeld: ‘Vraag het kind of hij wel eens heeft gezien dat iemand gemeen was tegen een ander kind vanwege zijn uiterlijk. Vertel dat hij moet opkomen voor mensen die gepest worden’. Deze Engelstalige app helpt je om op een leuke manier het thema diversiteit bespreek-
baar te maken, al kom je bij de easy game – er zijn twee niveaus – heel ver met meer algemene vragen in de trant van man of vrouw, lang of kort haar, bril of geen bril. De gratis app bevat meer dan 150 foto’s en 60 praktische tips. Daarnaast vertelt iedere persoon die je kiest, iets over zijn achtergrond.
Kennismaken met Marnix Van 21 tot en met 24 augustus vond de introductieweek voor eerstejaars plaats op het terrein van YMCA te Leusden. Tijdens deze week konden de studenten elkaar en de Marnix Academie leren kennen. De introductiecommissie organiseerde veel verschillende activiteiten: een sportdag, een mysterieus spel in het centrum van Utrecht, een barbecue, en nog veel meer. De commissie kijkt terug op een geslaagde week.
5
Opinie
Burgerschapseducatie Scholen weten zich volgens een rapport van de Onderwijsraad vaak geen raad met burgerschapsvorming. Waarom is het voor basisscholen van belang er toch tijd aan te besteden? Prof.dr. Wiel Veugelers, hoogleraar Universiteit voor Humanistiek en docentonderzoeker aan de Universiteit van Amsterdam:
“Scholen doen al heel veel aan burgerschapseducatie. Het gaat namelijk over de persoonlijke en maatschappelijke vorming van kinderen. Je leert ze dingen aan op het gebied van gedrag en meningen: hoe dien je je te gedragen in de maatschappij en hoe onderbouw je je mening? Ook diversiteit speelt een belangrijke rol. Ik zou scholen willen aanmoedigen om hierin meer visie en samenhang te krijgen. Marnix Mix | oktober 2012
Wat mij betreft staat ‘democratie’ centraal. Daaraan kun je ‘autonomie’ en ‘sociale betrokkenheid’ koppelen. Kinderen moeten leren voor zichzelf op te komen, een eigen levensvisie te ontwikkelen en ze moeten leren hoe je er met elkaar uitkomt. Dat dit een plek krijgt binnen de basisschool is belangrijk. Het levert bewustere mensen op, die actief participeren en op elkaar betrokken zijn. Daar gaat het om! Ik wil leraren uitdagen na te denken over wat voor hen een ideale pedagogische school zou zijn. Wat doe je daar al aan en waar kun je nog aan werken?” Henriëtte Hoogenkamp, onderwijs adviseur Marnix Onderwijscentrum:
“De school is een oefenplek. Daar kunnen kinderen gaan ervaren dat ze deel uitmaken van de samenleving. Met activiteiten
MIX
rondom burgerschapseducatie kun je veel bereiken. Ik ben zelf betrokken bij het project ‘Maatschappelijke stage in het basisonderwijs’ en zie wat een bezoek aan het bejaardentehuis of een gehandicapteninstelling oplevert. Het verbreedt de horizon van kinderen. Ze gaan contact aan met mensen die ze normaal gesproken niet ontmoeten. Ze leren daardoor over die ander, maar ook over zichzelf. Én ze leren om op zo’n dag zelf verantwoordelijkheid te dragen; dat geeft ze het gevoel dat ze er toe doen. Het maakt ze trots. Dat zijn allemaal waardevolle bouwstenen.” www.onderwijsenburgerschap.nl
‘Schoolleiders opleiding is must voor elke directeur’ “Elke schoolleider die zichzelf serieus neemt, moet een opleiding tot schoolleider gevolgd hebben. Niet voor niks wordt er door de overheid gewerkt aan een verplicht registratiesysteem waarbij scholing een voorwaarde is.” Aan het woord is Peter Dijkxhoorn, opleidingsmanager van de Marnix Academie.
6
“Schoolleider zijn is niet iets wat je zomaar doet, het is een zware en ingewikkelde baan die goed opgeleide professionals vereist.” De Marnix Academie biedt een nieuwe opleiding voor schoolleiders aan. De opleiding is ontwikkeld door Penta Nova, Academie voor Schoolleiderschap: een samenwerkings verband van vijf hogescholen, waaronder de Marnix Academie. Het vervangt de opleiding Basisvaardigheden Onderwijsmanagement en de opleiding Directeur primair onderwijs en speelt in op de nieuwste ontwikkelingen. “Met deze nieuwe tweejarige opleiding verwerf je de competenties die nodig zijn om te kunnen werken als schoolleider in het onderwijs. We leggen de nadruk op de onderzoeksmatige schoolleider, die onderzoek gebruikt binnen de eigen school om de juiste beslissingen te nemen.”
THEMA | Vrede en conflict
War Child daagt studenten uit De Marnix Academie is dit jaar een samenwerking aangegaan met War Child. De samenwerking sluit mooi aan op het jaarthema van de academie: Voor de oorlog niet geboren. Niemand minder dan Marco Borsato daagde de studenten uit om in actie te komen voor kinderen in oorlogsgebieden.
Dat gebeurde tijdens het ter perse gaan van deze Marnix Mix. Marco Borsato, ambassadeur van War Child, sprak een videoboodschap in speciaal voor de studenten van de Marnix Academie. In die boodschap benadrukte hij dat zij echt iets kunnen betekenen voor kinderen in oorlogsgebieden. De video is terug te zien op de website van de Marnix Academie. “Studenten kunnen zich op allerlei manieren inzetten voor War Child”, aldus een woordvoerder van de stichting. “Je kunt samen met je medestudenten een feest organiseren waarvan de opbrengst of een deel van de opbrengst naar War Child gaat.”
momenten terug op de Marnix Academie. Zij geven ideeën en denken met studenten mee. Zo biedt War Child spreekbeurt- en werkstukpakketen aan en heeft een eigen musical ontwikkeld: ‘Voor kids gaat de zon op!’ (www.warchildschoolmusical.nl). Deze groep 8-musical is in samen werking met Marco Borsato en Albert Verlinde gemaakt voor War Child. “In aanloop van de musical kunnen verschillende gastlessen worden gegeven door de voorlichters van War Child of studenten kunnen zelf een les over War Child geven met behulp van een lespakket.”
Spreekbeurten en musical Voorlichters van de stichting komen gedurende het jaar op verschillende
Lespakketten en spreekbeurtpakketten kun je downloaden via www.kidsforwarchild.nl
Lees het volledige interview op www.marnixacademie.nl/marnixmix
Jouw school innovatief? Win de Marnix Innovatieprijs 2013! De Marnix Academie reikt in 2013 voor de tweede maal de Marnix Innovatieprijs uit. Werkt jouw school aan schoolontwikkeling en zijn daar (één of enkele) studenten van de academie bij betrokken? Doe dan mee en maak kans op de hoofdprijs van 10.000 euro.
Met de Marnix Innovatieprijs wil de hogeschool de ontwikkeling van het onderwijs stimuleren. Basisscholen die onderdeel uitmaken van Partners in
Opleiding en Ontwikkeling kunnen deelnemen en mooie voorbeelden inzenden. De hoofdprijs bedraagt 10.000 euro, de tweede prijs 5000 euro en de derde prijs 2500 euro. De studenten die betrokken zijn bij de schoolontwikkeling ontvangen ook een prijs: een tablet (bij de hoofdprijs) of een aanmoedigingsprijs (bij de tweede of derde prijs). Op www.marnixacademie.nl vind je een aankondiging met nadere spelregels en een digitaal aanmeldformulier. De basis-
scholen binnen het partnerschap en de studenten van de Marnix Academie zullen ook via de e-mail attent worden gemaakt op de prijs. Inzendingen kunnen worden ingediend door (of namens) de schoolleiding van een basisschool. De prijzen worden ter beschikking gesteld door de Stichting Steunfonds van de Stichting Protestants-Christelijk Hoger Beroepsonderwijs Utrecht en komen dus niet ten laste van de overheidsbijdrage voor het onderwijs.
Marnix Mix | oktober 2012
THEMA | Vrede en conflict
Kleurrijke scholen, met de nadruk op rijk!
Stevig in je schoenen op een multiculturele school Je bent een sterk rolmodel, op de hoogte van de straatcultuur, je kent de wijk en je bereidt je lessen zeer goed voor. Een paar kenmerken waaraan een leraar in een achterstandswijk moet voldoen. Want lesgeven in een achterstandswijk is toch wel even wat anders dan lesgeven op een dorpsschool. “Dat merk je vooral in het oudercontact; daar moet je heel veel in investeren.”
Mirjam Stroetinga, onderwijsadviseur bij het Marnix Onderwijscentrum, is betrokken bij de ontwikkeling van een nieuwe post-hbo-opleiding, die in januari van start zal gaan: Lesgeven in een achterstandswijk. Verschillende scholen in Utrecht gaven aan behoefte te hebben aan een dergelijk programma. “Bij de ontwikkeling van de opleiding kijken we naar de kenmerken van een leraar in een achterstandswijk die het heel goed doet. Wat maakt hem een goede leraar? Hij bereidt bijvoorbeeld zijn lessen heel goed voor, kent de wijk, is een sterk rolmodel, is op de hoogte van de straatcultuur en kan goed samenwerken met ouders. Veel van deze dingen kun je leren, maar het gaat ook zeker om karakter.”
emoties hoog oplopen. Kortom, de drempel naar de school is heel hoog. Op een dorpsschool komen de ouders vanzelf wel; ze staan bij wijze van
‘Geen reparerende maar specialiserende opleiding’ spreken in de rij om iets voor je te doen.” Andere zaken die het lesgeven op haar school anders maken, zijn de kleinere groepen en de taalachterstand waarmee veel kinderen binnenkomen.
Begeleiding De opleiding ‘Lesgeven in een achterstandswijk’ kan leraren helpen verder te komen in hun eigen ontwikkeling. Mirjam Stroetinga benadrukt dat het geen reparerende opleiding is, maar een specialiserende. “Er komt geen pabo-stof meer aan de orde. Het is echt bedoeld voor mensen die er een ‘schepje bovenop’ willen doen. Dat kunnen startende leraren zijn, maar ook leraren die al jaren voor de klas staan. Onze docenten kennen de praktijk door en door en kunnen zich dus heel goed in de studenten verplaatsen.”
7
Meer informatie?
[email protected]
Stigmatiseren Anita Verweij is directeur van basisschool De Kameleon, aan de rand van de Utrechtse wijk Lombok. Op haar school zitten zo’n honderd leerlingen uit zeker zeventien verschillende culturen.
Hoge drempel De basisschooldirecteur erkent dat les geven op een dorpsschool heel anders is dan op een multiculturele school. “Je moet bijvoorbeeld ontzettend veel investeren in het oudercontact. Dat gaat nou eenmaal niet vanzelf. Veel ouders hebben moeite met de taal, hebben zelf nauwelijks onderwijs genoten en zien op tegen de leerkracht. Als er dan wel contact is, kan het voorkomen dat de
Marnix Mix | oktober 2012
Joost Grol Fotografie
“Het is een kleurrijke school, met de nadruk op ríjk! Ik zou onze school ook geen achterstandsschool noemen of de wijk een achterstandswijk. Het is gevaarlijk om te stigmatiseren. Dat draagt niets bij aan het zelfbeeld van kinderen. We kunnen zoveel van elkaar leren. Juist als kinderen met zoveel verschillen in aan raking komen, krijg je meer begrip in de maatschappij.”
8 In elke Marnix Mix brengen we een bijzonder project of initiatief in het basisonderwijs in beeld. Laat je inspireren! Ideeën voor deze rubriek kun je mailen naar:
[email protected]
De School foto
Als deeltijdstudent aan de Marnix Academie heeft Robin Kuijpers onderzoek gedaan naar vaderbetrokkenheid en hoe je die kunt stimuleren. Een belangrijk thema op de Wie: Robin Kuijpers multiculturele basisschool Wat: Vader-kind-voetbaltoernooi De Schakel in de Utrechtse Waar: De Schakel in Utrecht wijk Overvecht. Uit het onderzoek van Robin rolden verschillende activiteiten, waaronder het vader-kindvoetbaltoernooi met aansluitend een barbecue.
Het begon allemaal met het opzetten van denktanks waarin vaders met elkaar én met leerkrachten discussieerden over allerlei opvoedings- en onderwijsthema’s, zoals buiten spelen, internet, de Vreedzame school, etc. De denktank als middel om te werken aan de ontwikkeling van de kinderen. “We hadden open gesprekken en er was een gezellige sfeer. Gelijkwaardigheid is hierin heel belangrijk.” Voor sommige vaders is de taal een barrière waardoor zij niet naar de denktank komen. Robin wilde iets organiseren dat toegankelijker is. Doel was in
elk geval dat vaders iets samen met hun kind zouden doen. “Ik wilde ze samen op school hebben.” Het vader-kind-toernooi werd een groot succes. Zo’n vijftig vaders hadden zich, samen met hun kinderen, opgegeven en waren verdeeld over zestien teams. “We hebben twee uur lang gevoetbald, en daarna met iedereen, in het totaal bijna 150 mensen, een barbecue gehad. Het bijzondere was dat ik deze dag had georganiseerd met een commissie van kinderen en dat de vaders op de dag zelf al het werk op zich namen: het voorbereiden van het eten, fluiten, barbecueën, eten verdelen, drinken inschenken en opruimen. Ze hebben alles ook zelf betaald. Het was prachtig om te zien hoe dit evenement verliep op het schoolplein, zonder dat de leerkrachten iets hoefden te doen.” Het blijft niet bij die ene gezellige dag. Volgens Robin verandert dit soort activiteiten het contact met leerlingen. “Als je iemands vader kent en dus weet waar hij vandaan komt, krijg je een andere band met elkaar!”
© Marnix Academie Utrecht, oktober 2012 | (Eind)redactie: Afdeling Communicatie en Publicaties | Fotografie: Ivar Pel, Roëlla Verhoeven en Marnix Academie | Vormgeving: KEPCOM Creatieve Communicatie, Delft | Drukwerk: EMP Grafimedia, Houten | Voor reacties: Afdeling Communicatie en Publicaties:
[email protected] | De Marnix Mix is gedrukt op FSC-gecertificeerd papier en verzonden in biologisch afbreekbaar folie. De Marnix Academie verstuurt haar post CO2 neutraal. | www.marnixacademie.nl
Marnix Mix | oktober 2012