REISVERSLAG
VAN HET 6E TRANSPORT NAAR MOLDAVIË 27 OKTOBER – 10 NOVEMBER 2010
Aanwezig namens de stichting: Henk van Veldhoven, Rietje Oostendorp en Elly Spiekerman (foto’s en verslag). Kort verslag van het laden op 27 oktober Om zeven uur ´s morgens staat de chauffeur van de truck al op ons te wachten bij het Texaco tankstation langs de A9. Ik klim in de truck en rijd met de chauffeur mee naar onze opslag in Heemskerk. Het is een hele gewaarwording om in zo´n hoge truck te zitten en te zien hoe de chauffeur hiermee manoeuvreert. De Gemeente Heemskerk heeft ons toestemming gegeven om te parkeren op de parkeerplaats naast de supermarkt, zodat we met de goederen alleen de straat maar hoeven over te steken. Alle buurtbewoners en de supermarkt zijn tijdig met een brief op de hoogte gesteld en gisteravond hebben we onze parkeerplaats al afgezet met lint. Als we aankomen, is het gehele parkeerterrein nog leeg en de chauffeur kan dus gemakkelijk draaien en de truck op zijn plaats zetten. Dat is een goed begin van deze dag. Eerst maar eens koffie drinken en dan gaan we aan het werk. Vijftien vrijwilligers komen helpen met laden en de hele dag zijn zij met onze goederen in de weer. Mijn collega´s en ik coördineren in de opslag en in de vrachtwagen en zorgen ervoor, dat alles in de juiste volgorde geladen wordt. Het is een zware klus, maar gelukkig maken vele handen licht werk.
Het blijft altijd passen en meten, om alles mee te kunnen nemen!
Ons transport kan op weg naar Moldavië!
Om half vier sluiten we eindelijk de deuren van de vrachtwagen en nemen afscheid van de chauffeur. We zullen elkaar terugzien in Moldavië, wanneer diezelfde deuren daar weer opengaan! Zaterdag 30 oktober Om vijf uur ’s morgens staan we al op Schiphol. Onze vlucht gaat via München naar Chisinau (de hoofdstad van Moldavië). Na een korte overstap in München van een half uur zitten we om negen uur al in het tweede vliegtuig op weg naar onze eindbestemming. Alles gaat voorspoedig en om half een komen we aan in een zonnig Chisinau. We hebben een koud en regenachtig Nederland achter ons gelaten, dus dit zonnetje stemt ons meteen vrolijk. Vladimir (de chauffeur van onze partnerorganisatie Step by Step) staat ons al op te wachten. We zijn blij hem weer te zien. Hij heeft ons afgelopen jaren al heel wat rondgereden in Moldavië en we hebben een leuk contact met elkaar opgebouwd. Vladimir spreekt geen andere talen dan Moldavisch en Russisch, maar met behulp van ons woordenboekje hebben we al vele dingen aan hem duidelijk kunnen maken. Hij laadt onze bagage in het oude personenbusje en brengt ons eerst naar een supermarkt, waar we wat boodschappen kunnen inslaan. Sinds 2008 logeren wij - bij ieder bezoek - in het Sociaal Centrum van de Katholieke Kerk in Stauceni (een dorpje dat tegen Chisinau aanligt). Wij zorgen daar zelf voor ons ontbijt. We mogen hier altijd gratis verblijven en bij vertrek laten we een donatie achter voor de gaarkeuken. De priester en de zusters zorgen voor de daklozen in Stauceni en kunnen dus wel wat extra geld gebruiken. Ook is er een opvang voor verstandelijk gehandicapten, een medische hulppost en een kleuterschool. De kerk doet dit samen met de Moldavische Caritas Instelling. In ons transport nemen we altijd goederen voor de Caritas mee, zoals kleding, schoenen en sanitaire artikelen. Wij logeren hier graag en krijgen een steeds beter contact met de mensen om ons heen.
-1-
Onze bagage laten wij achter in het Sociaal Centrum - waar een luidruchtig feestje aan de gang is - en gaan op zoek naar het huis van Liliana. Zij werkte vroeger bij Step by Step en woont hier vlakbij. We treffen haar in de tuin, waar ze druk aan het werk is. Ze begroet ons hartelijk en het is leuk haar weer te zien. In de keuken wordt meteen van alles op tafel gezet om ons een lunch aan te bieden. Liliana verontschuldigt zich en maakt snel de werkzaamheden in haar tuin af, terwijl wij van de lunch genieten. Ze is de tuin winterklaar aan het maken en heeft vandaag hulp van haar petekind. In oktober is het alle weekenden slecht weer geweest, dus ze wil deze dag graag goed benutten. We drinken nog een wijntje met elkaar en vertrekken aan het eind van de middag weer naar ons logeeradres. Het feest in het Sociaal Centrum is nog steeds in volle gang. Toch proberen we wat te slapen, want we zijn aardig moe na ons vroege vertrek uit Nederland. Om negen uur ’s avonds wordt het rustig en blijven er alleen wat dames achter om alles op te ruimen. Wij zetten koffie en maken voor onszelf lekkere broodjes klaar. De rest van de week zijn er geen feestjes meer in het gebouw en hebben we het rijk alleen. Zondag 31 oktober ’s Morgens maken we een wandeling door het dorp en tegen lunchtijd hebben we bij Liliana afgesproken. Ze woont samen met haar invalide moeder (die een beroerte heeft gehad) en haar oudtante van 90 jaar. We treffen de dames voor de deur aan. Ze zijn in gesprek met de buren en genieten samen van het zonnetje. Het is een gezellig tafereel. De buurman probeert in het Russisch een praatje met Henk te maken, maar Liliana legt uit dat Henk dit niet verstaat. Ze vertaalt wat hij wil zeggen en ze legt hem uit wat wij in Moldavië doen. Na dit onderonsje met de buren worden we binnen uitgenodigd en staat een prachtig gedekte tafel voor ons klaar. We krijgen heerlijke traditionele gerechten te proeven en genieten van de gastvrijheid.
Onderonsje met de buren
Zondagse lunch
In de loop van de middag vertrekken we met de bus - samen met Liliana - naar Chisinau. We gaan naar het Nationaal Museum. Het is leuk om ook tijd te nemen iets van het land te bekijken. We hebben altijd een druk programma om projecten te bezoeken en vinden het nu fijn eerst te acclimatiseren.
Bezoek aan het museum
-2-
Liliana vertelt over de geschiedenis van haar land en wij bekijken de klederdrachten, oude attributen, schilderijen en historische prenten. Het is een interessante rondleiding. Na dit bezoek wandelen we het park in en genieten van de zondagse sfeer. Met de minibus rijden we daarna terug naar Stauceni.
Zondagse sfeer in het park Morgen begint ons drukke programma en wij genieten nog even van een rustige avond. Maandag 1 november Vladimir brengt ons naar het kantoor van Step by Step. We worden hartelijk ontvangen door Cornelia, Olga en Rita. Het weerzien is altijd leuk en we hebben veel te bepraten. Onze truck komt - na overleg - een dag later dan gepland. Op dinsdag zou het rustiger zijn bij de douane, waardoor we hopen dat we dan vroeger kunnen gaan uitladen. We hebben vandaag dus nog geen spanning en kunnen op ons gemak het programma voor komende week voorbereiden. Dinsdag 2 november Henk wordt om zeven uur ’s morgens opgehaald door de directeur van de technische school. Hij gaat op school vast wat dingen bekijken en bespreken. We zien elkaar later op de dag bij het uitladen van de truck. Rietje en ik brengen een bezoek aan de dagopvang voor kinderen met een verstandelijke handicap. Het Sociaal Centrum stelt iedere dag zijn deuren open voor deze groep kinderen. Het is hartverwarmend om te zien, hoe leuk de leidsters met de kinderen omgaan. Er wordt ontbeten, gymnastiek gedaan en voorgelezen. Rietje deelt kleine aapjes uit, die ze in de handbagage heeft meegenomen, en alle kinderen zijn er blij mee.
Het uitdelen van de aapjes
Voorlezen in een kring
-3-
Om tien uur haalt Vladimir ons op en brengt ons naar school 152. Dit is de school waar ons transport wordt uitgeladen, maar waar ook de trainingen worden gegeven voor ons gezamenlijke boekenproject. Directrice Valentina stelt ons voor aan de cursisten en vertelt hoe dit project tot stand is gekomen. De boekensets zijn in Moldavië gedrukt en liggen klaar om uitgedeeld te worden. Rietje helpt mee en overhandigt de boekensets aan de cursisten.
Directrice Valentina vertelt over de totstandkoming van dit project
Rietje deelt de boekensets uit
Met interesse wordt alles bekeken
Tot slot nog een groepsfoto
-4-
Na een lunch en een rondleiding op school krijgen we te horen dat de truck onderweg is. Henk is ook gearriveerd met de leerlingen van de technische school. Zij helpen mee met het uitladen van de truck.
Aankomst van de truck
De deuren gaan open
Leerlingen brengen alles naar de kelder
-5-
Met de oude hobbelbus vertrekken we daarna naar de technische school om de laatste goederen uit te laden. De truck rijdt achter ons aan. Het is buiten al helemaal donker.
In de oude hobbelbus
De chauffeur
Tolk Tanya
Het uitladen van de laatste goederen
-6-
Nadat alles is uitgeladen en we afscheid hebben genomen van de chauffeur, heeft directeur Victor een maaltijd voor ons klaarstaan. Het is negen uur ’s avonds. Alle uitgeladen goederen zijn veilig opgeborgen en morgen zullen we samen alles bekijken en doornemen.
Tijd om een hapje te eten! Woensdag 3 november Marcela Zbigli van Child Care Moldova haalt ons op. Zij brengt ons naar de opslag, die zij gratis mag gebruiken van het Belgische bedrijf SpaMol. Vanaf 2011 willen wij ook gebruik gaan maken van de diensten van Child Care Moldova, om gezamenlijk alle projecten te voorzien van goederen. Afgelopen jaar hebben we al een sanitair project samen gedaan op de technische school en dit is erg goed verlopen. Het inklaren van goederen kost onze partnerorganisatie Step by Step veel tijd en via Child Care Moldova zal dit gemakkelijker verlopen. We zijn erg blij met deze nieuwe constructie.
Het bekijken van de opslag bij het Belgische bedrijf SpaMol in Chisinau Samen met Marcela vertrekken we vervolgens naar de Technische school waar we het sanitair project officieel gaan openen.
-7-
Aankomst bij de technische school
De nieuwe ramen van de toiletruimtes
Officiële opening door onze Henk en directeur Victor
Het ziet er erg mooi uit en zal goed worden onderhouden! De directeur en de leerlingen zijn erg blij met deze nieuwe voorzieningen in het woongebouw. Tientallen jaren was er geen geld voor onderhoud of om ook maar iets te verbeteren. Samen met de Nederlandse Stichting Askimo hebben we binnen een jaar het eerste gedeelte van dit project kunnen realiseren. De school heeft zelf meegeholpen om de oude situatie af te breken en de nieuwe op te bouwen. De douches in de kelder van dit gebouw moeten echter nog worden aangepakt. We hopen op korte termijn ook hiervoor het geld bij elkaar te krijgen
-8-
Het bedanken van de leerlingen
en wederom een lunch voor ons!
Na het bedanken van de leerlingen (die hebben meegeholpen met uitladen van het transport) en een gezamenlijke lunch met Marcela en de directeur krijgen we een rondleiding door de school. Ondertussen is de vrouw van de directeur, samen met een docent van de school, alle ontvangen goederen aan het inventariseren. Later geven wij uitleg over het gebruik van de fitness apparatuur en over hoe bepaalde dingen in elkaar gezet moeten worden.
Rondleiding door de school Alle ontvangen computers, blijven - tot het voorjaar - in de opslag staan. Leerbedrijf Zebra van het Nova College gaat volgend jaar samen met Nederlandse leerlingen een computernetwerk op deze school aanleggen. Hier wordt al halsreikend naar uitgekeken. Wij brengen niet alleen goederen naar deze school, maar de school doet er ook veel voor terug. Zo maken zij voor onze projecten houten schuifbedjes, die over het hele land verspreid worden en is er dit jaar een start gemaakt met houten speelgoed en kleutermeubeltjes. Donderdag 4 november - ochtend Met de bus gaan we naar Chisinau en lopen naar het kantoor van de organisatie Keystone. Deze organisatie zet zich in, om verstandelijk gehandicapte kinderen uit internaten te halen en terug te plaatsen bij hun families. Zij geven hierbij ook blijvende steun aan het hele gezin. We krijgen foto’s te zien en filmpjes, waarin ouders vertellen over de nieuwe situatie met hun kind. Van veel kinderen werd gedacht dat zij niets konden, maar met de juiste hulp blijken zij zich nu heel goed te ontwikkelen. Wij ondersteunen deze organisatie met kleding, schoenen, sanitaire artikelen en rolstoelen. Wij maken een afspraak om samen met Keystone families te bezoeken op het platteland en kunnen dan zien waar onze goederen terechtkomen. Wij wandelen terug naar het centrum van Chisinau en bezoeken de toeristische markt. We zijn op zoek naar Moldavisch handwerk. We vinden gehaakte mandjes en kleedjes en poppetjes in klederdracht. Leuk om straks in Nederland te laten zien.
-9-
Bij het kantoor van Step by Step worden we later die middag opgehaald door directeur Fiodor Sidnic van het kinderopvanghuis Casa Aschiuta. Vorig jaar hebben we dit kindertehuis ook bezocht. Na een observatieperiode van 6 maanden wordt voor alle kinderen een pleeggezin gezocht. Wij ondersteunen dit huis en de pleeggezinnen met goederen, zoals kleding, schoenen, sanitaire artikelen en educatief speelgoed. Deze kleinschalige projecten werken erg goed en de kinderen zijn hier gelukkiger dan in een internaat. Ondanks hun traumatische achtergrond maken de kinderen een vrolijke indruk.
Rietje deelt ook hier aapjes uit!
De kinderen zijn erg open en gemakkelijk te benaderen Tijdens ons bezoek treffen wij een Nederlands echtpaar, dat met de kinderen spelletjes doet. Zij hebben zich aangemeld als vrijwilligers en zijn hier voor twee weken. Zo zijn er vele manieren waarop hulp geboden kan worden.
De allerkleinsten liggen lekker te slapen!
en ook de huisdieren worden hier goed verzorgd. De directeur laat weten, dat hij erg blij is met onze hulp en bedankt voor alle geschonken goederen. Lopend gaan we terug naar het centrum van Chisinau om een hapje te eten en nemen daarna de minibus terug naar ons logeeradres in Stauceni.
- 10 -
Vrijdag 5 november Henk wordt om zeven uur opgehaald door directeur Victor van de technische school. Hij gaat vandaag met de chauffeur van de school en tolk Tanya naar het dorp Tabara (in het district Orhei) om twee weefgetouwen te brengen en in elkaar te zetten; in dit dorp wordt nog veel geweven. Wij troffen vorig jaar twee dames uit dit dorp - met hun geweven kleedjes - op de ambachtenmarkt in Chisinau. Zij hadden veel interesse voor de aangeboden weefgetouwen uit Nederland. Deze weefgetouwen zijn geschonken door een mevrouw uit Voorschoten, die erg blij is dat ze in Moldavië nog goed gebruikt kunnen worden. Ze heeft er zelf jarenlang mooie kleden op gemaakt. Rietje en ik hebben een afspraak bij de organisatie Speranța en worden daar naartoe gebracht door Vladimir. Na een uitgebreid gesprek over de benodigde goederen voor het komende jaar, informatie over de rolstoelbus en een rondleiding door het centrum, nemen we een kijkje bij de activiteitenclub. Er is op dit moment een cursus om te leren schilderen en jongeren van verschillende leeftijden nemen hier aan deel. Diverse vrijwilligers helpen de jongeren en zo te zien hebben ze het allemaal goed naar hun zin. Leuk om hier bij te zijn.
Activiteitenclub in actie Vladimir rijdt ons naar de opslag – bij school 152 – waar we de goederen inladen voor de Caritas in Stauceni. Bij aankomst op ons logeeradres, overhandigen we de dozen aan de zusters. Zij gebruiken deze kleding voor de daklozen. Henk is terug uit Tabara en we maken het ons gemakkelijk door zelf een maaltijd klaar te maken. In de supermarkt hebben we pizza’s gekocht en natuurlijk een fles Moldavische wijn. Zaterdag 6 november We gaan vandaag met Liliana naar de markt in Chisinau. Wachtend op de bus schiet ik dit herfstachtige plaatje in Stauceni.
Het is niet druk in de bus en we kunnen zowaar een keer zitten. Op doordeweekse dagen zit de minibus altijd stampvol en voelen we ons als haringen in een tonnetje. De chauffeur zegt zelden dat de bus vol is en iedereen mag er altijd in. Ze blijven dan maar doorstouwen. Voor mensen met een handicap is rijden met het openbaar vervoer in Moldavië echt onmogelijk!
- 11 -
Na het overstappen op een andere minibus komen we bij de markt aan. Het is er nog erg rustig. In de loop van de ochtend komt het zonnetje door en wordt het lekker buiten.
Pompoenen zijn er in overvloed
We krijgen gratis perensap aangeboden
Een bus vol witte kool
Alles wordt leuk geëtaleerd!
Bij een kleine marktwinkel kopen we Moldavische leesboekjes, kleurboeken en viltstiften. We willen deze aan Marcela schenken voor een kleuterschool op het platteland. Uit de opslag halen we later ook educatief speelgoed voor deze plattelandsschool, die bijna niets heeft.
- 12 -
Met onze aankopen vertrekken we weer naar Stauceni, waar we voor de lunch zijn uitgenodigd thuis bij de directeur van de technische school. Liliana gaat met ons mee als tolk, want Victor en zijn vrouw spreken alleen Moldavisch en Russisch. Het wordt een gezellige middag, waarin we alle tijd hebben om met elkaar te praten over van alles en nog wat. We worden verwend met heerlijke gerechten en de Moldavische wijn ontbreekt natuurlijk niet. De cadeautjes die we uit Nederland hebben meegebracht, zoals stroopwafels, jenever en een Delftsblauw schaaltje, vinden ze erg leuk.
Traditionele gerechten Zondag 7 november Vandaag gaan we alleen met Vladimir op stap, zonder tolk. Om 10 uur staat hij al op ons te wachten. We kunnen Liliana bellen als we hulp nodig hebben om iets te vertalen. Gewapend met ons woordenboekje wordt deze dag een leuk avontuur. We willen eerst naar Tabara om de weefgetouwen te bekijken, die Henk daar vrijdag heeft gebracht. Het is een mooie zonnige dag en het belooft 20 graden te worden. Vladimir kent de route, want in juni is hij samen met Henk daar al een keer geweest. Na een uurtje rijden komen we aan in Tabara. De wegen zijn superslecht en we worden helemaal door elkaar geschud. In de winter moet het hier echt een modderpoel zijn.
We stoppen eerst bij de moeder, die vooraan in het dorp woont. We mogen binnen een kijkje nemen en de door haar gemaakte tapijten bewonderen.
- 13 -
Het huisje staat helemaal in het teken van tapijten maken
Het is een kleurrijk geheel!
Henk bekijkt de patronen
Samen op weg naar haar dochter
- 14 -
De dochter is met haar gezin boodschappen doen en onderweg naar huis. Ze vraagt of we willen wachten. Het is mooi weer en we hebben alle tijd. Na twintig minuten komt de familie aan en worden we binnen uitgenodigd. We mogen foto’s maken van het weefgetouw en moeder en dochter gaan de keuken in om een lunch klaar te maken. Ook Vladimir moet aanschuiven. Zonder tolk is het lastig om echt een gesprek op gang te brengen, maar Vladimir kan wel vertellen wat wij allemaal in Moldavië doen. Met wat Moldavische woordjes proberen we toch contact te maken.
De jongste kleindochter
Het geschonken Weefgetouw
Moeder en dochter
Met z’n allen rond de keukentafel Bij Victor hadden we gisteren gehoord, dat iemand die in Moldavië veel dochters heeft een juwelier wordt genoemd. Dit gezin heeft vier dochters en Henk zegt dus hardop tegen de echtgenoot: ‘Jij bent een juwelier’. De verbazing is groot, dat wij dit weten en het breekt meteen het ijs. Nu komt de echtgenoot ook een beetje los en begint van alles te vertellen. Het wordt een leuk bezoek. Met een tolk was het anders geweest, maar wij vinden dit heel bijzonder. We mogen de voorraadkelder nog zien, waar alle ingemaakte groenten wordt bewaard en de vaten met zelfgemaakte wijn. En natuurlijk krijgen we wijn mee naar huis! We moeten beloven volgend jaar terug te komen om de gemaakte tapijten te bekijken en dan wel met tolk, want ze willen echt met ons kunnen praten.
De voorraadkelder
- 15 -
Maandag 7 november – ochtend Henk is vanochtend al vroeg naar de technische school vertrokken. De directeur spreekt op maandagochtend altijd een woordje tot de leerlingen. Henk wil daar graag bij zijn en ook een woordje zeggen. Hij gaat de leerlingen op het hart drukken, dat ze netjes met het nieuwe sanitair moeten omgaan. Ook gaat hij lootjes uitdelen. We hebben in Nederland veel kleine cadeautjes gekregen en gaan die vanmiddag verloten. Rietje en ik brengen een bezoek aan het daklozencentrum in Stauceni en bekijken de kamers en sanitaire voorzieningen. Het ziet er allemaal goed verzorgd uit. De daklozen kunnen hier van ’s avonds 7 uur tot ’s morgens 9 uur terecht. Overdag kunnen ze naar het zusterhuis bij de kerk voor koffie en thee en om een warme maaltijd te gebruiken. We laten hier een doos met sanitaire artikelen achter. Shampoo, tandpasta etc kunnen ze goed gebruiken voor de daklozen. Het personeel vindt het altijd leuk als we langskomen en we drinken samen een kop thee. Daarna vertrekken we met Vladimir naar het kantoor van Step by Step. Henk is ook onderweg, samen met Marcela van Child Care Moldova. We zullen een gesprek hebben met Cornelia Cincilei (directeur van Step by Step) over onze toekomstige transporten. Die gaan vanaf volgend jaar via Child Care Moldova lopen. Dit zal de werkzaamheden om de transporten te regelen voor ons allemaal gemakkelijker maken. Marcela werkt samen met de Belgische organisatie GamCare, die al 140 transporten naar Moldavië heeft verstuurd. Ook de Nederlandse Stichting Askimo werkt samen met Child Care Moldova. Het delen van kennis, over onze werkzaamheden in Moldavië, maakt ons allemaal sterker. Alle projecten hebben hier baat bij. Het is net een grote legpuzzel, die in elkaar valt. Maandag 7 november – middag Vladimir brengt ons naar de technische school, waar alle leerlingen in de grote hal staan te wachten op de aangekondigde loterij. Het is een heel spektakel. Twee dozen vol met leuke cadeautjes staan klaar om uitgedeeld te worden. De vrouw van de directeur roept alle nummers af en één voor één komen de leerlingen hun prijs ophalen. Ze vinden het prachtig. We hebben mooie pennen met knipperende lichtjes, t-shirts, handdoeken, sleutelhangers en nog veel meer. De hoofdprijs is een kleine radio/cd speler en die willen ze allemaal graag winnen. Als laatste gaat de hoofdprijs eruit en de jongen die hem wint, krijgt een luid applaus. Ze zijn allemaal blij voor hem.
De loterij Hierna krijgen we nog een rondleiding door het woongebouw van de leerlingen. De hoogslapers, die we in het transport hebben meegenomen, zijn in elkaar gezet en de jongens zijn er erg blij mee. Op de kleine kamers geven hoogslapers met een bureautje eronder veel meer leefruimte. Als dit echt blijvend bevalt, dan zullen we in de toekomst meer hoogslapers meebrengen.
Een kamer met hoogslaper
- 16 -
We vervolgen de rondleiding met een bezoek aan de activiteitenruimte in de kelder. Hier wordt o.a. schilderles gegeven. De docent en zijn vrouw doen dit in privé tijd. Ze hebben de ruimte zelf opgeknapt en het gezellig ingericht. Leerlingen komen hier ná schooltijd om creatief bezig te zijn. Henk heeft voor de docent diverse soorten verf meegebracht om deze lessen te ondersteunen. We bewonderen de tekeningen en schilderijen, die door leerlingen zijn gemaakt.
Recreatieruimte
Henk bewondert een zelfgemaakt krukje
Map met tekeningen
Directeur Victor bedankt ons Bij het afscheid vertelt directeur Victor, dat het sanitairproject in de krant heeft gestaan en een afdruk hiervan krijgen we mee. Hij bedankt ons voor alle ontvangen goederen en hulp in de afgelopen jaren en benadrukt dat dit echt een groot verschil maakt voor zijn school. Hij hoopt dat we ook in de komende jaren zullen blijven samenwerken om met elkaar de situatie in Moldavië te verbeteren. We vertellen, dat we dit zeker van plan zijn. Hierna vertrekken we met Vladimir naar de familie Stefirta. We gaan Ilie uitnodigen om met twee Moldavische artsen naar Nederland te komen. Al drie jaar staan we in contact met Ilie, die geboren is met een open ruggetje en daardoor veel handicaps heeft. Hij zit in een rolstoel en is ernstig incontinent. Hierdoor heeft hij ook veel last van open wonden, die maar niet dicht willen gaan. Ilie heeft al veel operaties moeten doorstaan in zijn leven, maar in Moldavië zijn er geen technieken om de incontinentieproblemen te verbeteren. In Nederland zijn die er wel! Een uroloog in het Wilhelmina Kinderziekenhuis in Utrecht, die kinderen met soortgelijke problemen behandelt en hier een proefschrift over heeft geschreven, is bereid deze kennis over te dragen aan artsen in Moldavië. Ilie zal volgend jaar in Nederland worden onderzocht, waarna bekeken wordt op welke wijze hij geholpen kan worden. De Moldavische artsen zullen hierbij aanwezig zijn en deze kennis mee terugnemen naar Moldavië. Op deze wijze kunnen ook andere kinderen in Moldavië, die met dezelfde incontinentieproblemen kampen, worden geholpen. De familie is heel blij met de uitnodiging en we spreken af dat we via de e-mail contact met elkaar zullen houden over de verdere stappen. Na overleg met de artsen in Moldavië zullen we een datum hiervoor plannen. Vladimir brengt ons terug naar het kantoor van Step by Step, waar we met elkaar nog wat laatste dingen doornemen. Met het hele team gaan we daarna een hapje eten.
- 17 -
Dinsdag 9 november - ochtend We brengen een afscheidsbezoek aan school 152 en wonen daar de Engelse les bij. Een jongetje houdt voor ons een voordracht in het Engels. Deze kinderen werken met de boeken die door ons geschonken zijn. Het is echt leuk om ze hiermee aan de slag te zien.
Door ons geschonken leesboeken Dinsdag 9 november - middag We vertrekken met Vladimir naar de organisatie Keystone. We gaan vier families bezoeken op het platteland. Alle families hebben een verstandelijk gehandicapt kind en worden ondersteund door Keystone. We halen Marcela (van Child Care Moldova) op, die ons vanmiddag vergezelt. Ook Marcela neemt - uit haar opslag - kleding mee t.b.v. deze gezinnen. Van ons krijgt Marcela - de eerder op de markt gekochte - boeken en educatief speelgoed uit ons transport. Dit is bestemd voor een kleuterschool, waar zij contacten mee heeft. Zo helpen we elkaar. Het eerste gezin Een alleenstaande vader met vier kinderen. De zoon woonde tot voor kort in een jongensinternaat en werd daar niet gestimuleerd om ook maar iets te leren. Keystone heeft de jongen teruggebracht bij zijn familie. Hij krijgt nu thuis les en boekt goede resultaten. Met trots liet hij ons zijn schrift zien. Voorheen werd er vanuit gegaan, dat deze jongen niet kon leren, maar met de juiste begeleiding blijkt hij zich nu goed te ontwikkelen. De familie ontvangt kleding, schoenen en sanitaire artikelen. Keystone medewerkers zijn voor deze gezinnen een grote steun.
Een alleenstaande vader met vier kinderen
- 18 -
Tweede gezin De jongen zit in een rolstoel, maar deze stoel is te klein geworden. We hebben uit ons transport een grotere rolstoel bij ons. Hij is er superblij mee. Ook dit gezin krijgt kleding en sanitaire goederen uit ons transport en de juiste ondersteuning van Keystone.
Blij met zijn nieuwe rolstoel Derde gezin De moeder neemt samen met haar zoon de kleding in ontvangst. De jongen is erg nieuwsgierig en bekijkt vol belangstelling onze bus. Daarna loopt hij met z’n armen vol kleding naar het huis. Dankzij de hulp van Keystone wordt ook deze moeder in staat gesteld om thuis voor haar kind te zorgen. De meeste internaten zijn groot en log en kinderen groeien daar op zonder stimulans en de liefde van hun familie.
Alle hulp is zo welkom Vierde gezin Het is inmiddels aardedonker buiten en er is geen enkele straatverlichting. Met moeite vindt Vladimir zijn weg door de smalle straatjes en de diepe kuilen. De alleenstaande moeder komt ons tegemoet om de weg te wijzen. We komen in een klein huisje. De kamer bestaat uit een bed, een stoel, een kachel en nog twee slaapplaatsen. Haar gehandicapte zoon ligt op het bed. Haar zus houdt hem gezelschap. De vrouw heeft veel steun aan haar zus, want verder staat ze overal alleen voor. Ze wil graag zelf voor haar gehandicapte zoon zorgen en kan daardoor geen baan zoeken. Ze krijgt van de overheid een uitkering van 580 Lei per maand. (Dit is 36 euro). Het is onmogelijk om hiervan rond te komen. Bij de kruidenier is haar schuld al opgelopen tot 1500 lei en ze weet niet hoe ze dat ooit moet afbetalen. Wij kijken elkaar aan en denken allemaal hetzelfde, hier moeten we nu helpen. We hebben de schuld bij de kruidenier afbetaald en haar nog wat extra’s gegeven voor de komende maand. De tranen lopen over haar wangen en zelf houden we het ook niet droog. Als dank krijgen we vers gebakken brood, dat net uit de oven komt. Op de terugweg eten we dit met elkaar op. Het is dan ook inmiddels half acht ’s avonds. Stil en aangeslagen - door de vele indrukken - rijden we terug naar Chisinau.
Gesprek over de moeilijke situatie van dit gezin
- 19 -
Over de situatie van deze laatste familie hebben we veel nagedacht en we zouden hier graag structurele hulp willen bieden. Het zou het beste zijn als deze moeder in de toekomst zichzelf kan helpen, door thuis iets te ondernemen waar ze goed in is! Ook van de andere families willen we graag weten wat zij nodig hebben om hun levenssituatie te verbeteren. Terug in Nederland zullen we hierover met Keystone contact opnemen. ’s Avonds nemen we afscheid van Liliana en vertellen haar wat we die dag allemaal hebben meegemaakt. Ze is erg betrokken bij onze werkzaamheden. Via de e-mail blijven we met elkaar in contact. Woensdag 10 november ’s Morgens komt priester Klaus ons gedag zeggen. We bedanken hem voor zijn gastvrijheid en vertellen over de projecten die we afgelopen dagen hebben bezocht. We laten een donatie bij hem achter voor de gaarkeuken. Deze Duitse priester doet al elf jaar lang erg goed werk in het dorp Stauceni en wij zijn blij hem hierbij te kunnen helpen met een bijdrage. In het Sociaal Centrum nemen we afscheid van de kinderen en de leidsters. Van een jongen met het Down syndroom, krijgen we iedere dag een uitgebreide omhelzing. Het is ontroerend en hartverwarmend tegelijk. We zijn blij dat deze kinderen hier zo’n fijne opvang hebben. Met Vladimir vertrekken we naar het kantoor van Step by Step om afscheid te nemen van ons team en daarna gaan we op weg naar de luchthaven. Directeur Victor en tolk Tanya komen ons uitzwaaien. Het was weer een bezoek met héél véél nieuwe indrukken en moe maar voldaan stappen we op het vliegtuig terug naar huis.
Wij bedanken alle donateurs voor hun bijdragen aan de projecten in Moldavië.
- 20 -
