REISVERSLAG PERU
Lima
Woensdag 19 november verzamelen we met 40 deelnemers in Schiphol voor de KLM-vlucht via Bonaire naar Lima, waar we nog dezelfde avond landen. We logeren in het bescheiden Posada del Inca in Miraflores, één van de meer residentiële stadswijken van de hoofdstad. Een tijdsverschil van 6 uur maakt dat we de volgende ochtend reeds om 8u30 aan een geleid stadsbezoek bezig zijn, vakkundig toegelicht door Kika, een vlotte Peruviaanse. De zon is van de partij en dat is uitzonderlijk voor Lima dat driekwart van het jaar gehuld is in garua-mist. Via een adobe-piramide en tal van vrijheidsbeelden bereiken we het koloniale centrum, beschermd en gerestaureerd door UNESCO met tal van bewonderenswaardige gebouwen zoals het presidentiële en aartsbisschoppelijke paleis, de kathedraal met het graf van Pizarro en het klooster van San Fransisco met zijn lugubere catacomben vol doodshoofden en gesorteerde botten en een indrukwekkende bibliotheek. Rond het middaguur is een ontmoeting voorzien met de Medical
Societey of Peru in het Collegio Medico del Peru, een fraai koloniaal gebouw met zicht op de Stille Oceaan. Lokale cardiologen, radiologen, dermatologen, oncologen, nefrologen… behandelen medische problemen in Peru in dialoog met de Vlaamse artsen, die verder inzicht geven in het prijskaartje van een verplichte aansprakelijkheidsverzekering die de Peruaanse autoriteiten overwegen. De leerrijke sessie wordt afgesloten met een gemoedelijke receptie van lokale wijnen en heerlijke Peruaanse snacks, waarbij de deelnemers een speldje ontvangen in de vorm van een tumi, het heilige chirurgiemes van de Inca’s. De partners hebben zich ondertussen toegelegd op Pisco Sour, het lokale aperitief, in het moderne Larcomar shoppingcenter. In het Mango-restaurant schuiven we aan bij een heerlijk specialiteitenbuffet. De Peruaanse keuken wordt gewaardeerd en geestrijke dranken zorgen mee voor een uitbundige sfeer.
’s Avonds vliegen we naar Arequipa, gelegen op 2.325 meter hoogte aan de voet van de vulkaan Misti, Chachani en Pichu Pichu. We verblijven op de sfeervolle Plaza de Armas in een ander hotel van de Posada-keten met uitzicht op de kathedraal.
Colca-vallei
De volgende morgen vertrekken we voor een driedaagse excursie naar de Colca-vallei. Op 3.800 meter rijden we door het Pampa de Cañahuas-reservaat waarin vicuñas, een lamasoort, worden beschermd. Bij een
4.225
meter
hoge
bergpas
grazen
gedomesticeerde lama’s en alpaca’s. Intussen zijn de eerste hoogtezieken gevallen en die worden geholpen met de zuurstoffles die we aan boord van de bus hebben. Er wordt gepicknickt in en machtige hooglandomgeving die we later ook bewonderen bij het Venster van de Colca-vallei en bij Castle Rocks. We passeren tal van pittoreske bergdorpen met kerkjes waarin de Indianen lokale heidense goden associëren met katholieke heiligenfiguren. In Sibayo zijn de woningen opgetrokken uit rivierkeien. In Yanque dansen vrouwen en kinderen in traditionele kledij ten voordele van een geldinzameling voor de lokale school. We verblijven twee nachten in de Colca
Lodge die we ondanks een angstwekkende afdaling veilig bereiken dankzij de rijvaardigheid van onze buschauffeur Henry. De Colca Lodge ligt in een vredige oase aan enkele warmwaterbronnen bij de Colcarivier. Bij Cruz del Condor zweven enkele majestueuze Andescondors rakelings over onze hoofden. Elke morgen stijgen ze op thermiek uit de 1.300 meter diepe Colca-kloof. In de vallei bewonderen we eeuwenoude landbouwterrassen en maken een botanische wandeling langsheen tal van cactussoorten. We zien er vizcacha’s, een soort rotskonijn met lange staart, en reuzenkolibries. Aan een rotswand hangen de resten van de graftombes van Collawa Indianen.
Arequipa
We keren terug naar Arequipa via de 5.000 meter hoge Chucura-bergpas, met uitzicht op zeven besneeuwde Andesvulkanen, een heilige plaats voor de natives die er overal mysterieuze steenmannetjes hebben neergezet. Op de vulkaantoppen wonen de Incagoden, waarvoor de Inca’s mensenoffers brachten. In 1996 werd op de Ampato de ijsmummie ‘Juanita’ gevonden. Het geofferde kinderlijkje is vandaag te bezichtigen in het nieuwe Sanctuario Museum te Arequipa. We bezoeken er ook het Santa Catalina-klooster, ooit een stad binnen de stad, een elitaire en luxueuze plaats voor rijke nonnen die destijds minstens 1.000 gouden peso’s moesten ophoesten om te mogen opgenomen worden in de kloosterorde. In de kathedraal pronkt een orgel van Belgische makelij. De aardbeving die Arequipa in 2001 trof, heeft de schitterende muurschilderingen in de met bladgoud beladen La Compania Jezuïetenkerk beschadigd. In het voormalige Jezuïetenklooster huist vandaag een winkelcomplex met exclusieve textielzaken van vooral baby-alpacawol. We logeren opnieuw in het Posada del Inca-hotel op de statige Plaza de Armas, aan drie zijden begrensd door hoge booggalerijen en aan de noordzijde gedomineerd door de kathedraal met op de achtergrond de top van de El Misti-vulkaan.
Een nieuwe weg van de Colca-vallei naar Puno zorgt voor een welgekomen verbetering. We kunnen nu twee dagen acclimatiseren op 2.000 meter hoogte en hoeven niet terug te keren naar Arequipa vanuit de Colca-vallei.
Titicaca
Als we ’s anderendaags doorvliegen naar Juliaca vliegen we rakelings de krater voorbij. In de omgeving van
Lake
Titicaca
bezoeken
we
eerst
de
grafheuvels
van
Sillustani,
de
necropolis
van
hoogwaardigheidsbekleders uit de Cholla-dynastie. Hun doden werden in foetushouding in uit gras geweven zakken in de graftombes bijgezet.
Lake Titicaca, gelegen op 3.800 meter hoogte, is het hoogst bevaarbare meer ter wereld. We varen er naar de vlottende totora- rieteilanden van de Uros-indianen, die hun drijvend bestaan vooral handhaven voor de toeristen aan wie ze souvenirs verkopen. We logeren aan de oevers van het meer in een nieuwe Posada del Inca, knap ingericht en met een gezellig restaurant.
Cusco
Een panoramische transferdag met een luxebus brengt ons doorheen de weidse landschappen van de Altiplano naar Cusco. Onderweg stoppen we bij de La Raya-bergpas met zijn warmwaterbronnen en bezoeken in Raqchi de ruïnes van de overdekte Viracocha-tempel en Inca graansilo’s. In Andahuaylillas wordt de lokale kerk vanwege zijn fresco’s en bladgoud ook wel eens de Sixtijnse kapel van Cusco genoemd. Verschillende schilderijen werden gerealiseerd onder invloed van Vlaamse meesters en recente restauraties waren mogelijk door Mechelse financiële steun.
Cusco is het kroonjuweel van de koloniale architectuur in Zuid-Amerika en werd gebouwd op de navel van het machtige Incarijk. De fundamenten van de meeste koloniale gebouwen en enkele zijstraatjes met o.a. de twaalfhoekige steen tonen nog steeds de ingenieuze bouwstijl van de Inca’s met haarfijn geslepen granieten blokken die minutieus in elkaar passen. Dat valt nog best te appreciëren bij de overblijfselen van het imposante poemafort Sacsayhuaman dat, hoog gelegen op een heuvel, een schitterend panorama biedt over de vallei van Cusco. De conquistadores gebruikten de vestiging als steengroeve. We logeren in Casa Andina op wandelafstand van de prachtige Plaza de Armas waaraan o.a. de kathedraal en de Jezuïetenkerk liggen. De kathedraal is adembenemend mooi, en bevat tal van kunstschatten in goud en zilver zoals monstransen, tabernakels, kelken en altaren, naast tal van schilderijen van plaatselijke kunstenaars. Er hangt ook een Van Dyck. De El Triumfo-kapel versierd met bladgoud is voor sommigen, ondanks het verbod, fotografisch onweerstaanbaar. Het klooster van La Merced heeft een museum waarin een vergulde monstrans uit 1720 pronkt. De Coricancha of zonnetempel van de Inca’s werd overbouwd door het Dominicanerklooster en de fundamenten kwamen na de aardbeving van 1950 terug te voorschijn.
De symposiumlezingen van eigen sprekers worden hier in Cusco afgerond met interessante thema’s als hoogteziekte vanuit cardiologisch en pneumologisch standpunt, huidziekten onder invloed van de hoogte en UV-straling en diabetes in Peru, toegespitst op de Andes-indianen. We zijn ook te gast in het EsSalud ziekenhuis te Cusco, een referentiecentrum waar medische spitstechnologie wordt beoefend met de nadruk op ernstige pathologie met als belangrijkste afdelingen nierdialyse, cardiochirurgie en infectiepathologie. Een rondleiding door de directeur en een delegatie van lokale artsen toont ons een hypermodern ziekenhuis dat trots mag zijn op zijn accommodatie, organisatie en kwaliteit van zorgverlening.
Machu Picchu
Met de treinrit langsheen de Urubambarivier naar Machu Picchu nadert de apotheose gevarieerde gezellige
van
deze
Peru-reis.
boeiende
en
Vanuit
het
spoorwegstadje
Aguas
Calientes kronkelen we in het spoor van de ontdekkingsreiziger Hiram Bingham met de bus omhoog naar de Verloren Incastad. De ruïnes liggen op een hoog plateau omgeven door steile kloven en hoge bergtoppen, gehuld in geheimzinnige slierten wolken en mist die uit de vochtige jungle opstijgen. Dit is een magische plek waar Darwin, onze energieke lokale Quetcha-gids ons met veel minachting voor Spaanse veroveraars en Amerikaanse onderzoekers rondleidt. We verblijven in het charmante eco-resort Machu Picchu Pueblo, middenin een tropische tuin vol orchideeën en kolibries. Ondanks de hevige regen beklimmen enkele dapperen onder het reisgezelschap ’s anderendaags bij zonsopgang de Huyana Picchu. Deze niet te onderschatten fysieke inspanning is een alternatief voor een stukje populair Inca Trail en wordt beloond met een adembenemend panorama over Machu Picchu.
’s Namiddags treinen we terug richting Cusco. In Ollantaytambo verlaten we de trein en stappen over in een bus. Bij het strategisch gelegen Incafort bewonderen we een laatste maal de ingenieuze bouwstijl van de Inca’s. Via de vruchtbare Urubamba-vallei, de graanschuur van de Inca’s omgeven door machtig hooggebergte, bereiken we Cusco na zonsondergang. De locatie voor onze laatste overnachting is er eentje om U tegen te zeggen: het Monasterio Hotel, lid van de prestigieuze keten Leading Hotels of het World, stijlvol comfort ondergebracht in een voormalig klooster. We eindigen het basisprogramma met een folklorediner in het Tunupu-restaurant op de sfeerrijk verlichte Plaza de Armas. Uit de afscheidsspeeches blijkt tevredenheid alom, de gastsprekers en organisatoren worden symbolisch bedankt met de tumi, het ceremoniële Inca-chirurgiemes, en suggesties voor de derde editie van het Global Contacts Medisch Symposium worden naar voren geschoven. Wie niet verlengt moet morgen vroeg uit de veren, de anderen genieten na in de Monasterio lobbybar.
Amazone, Paracas en Noord Peru
Meer dan de helft van het reisgezelschap koos voor een verlenging naar de Amazone. Vanuit Cusco vliegen we een half uur verder naar Puerto Maldonado, waar we snelle gemotoriseerde kano’s boorden op de Rio Madre de Dios of Rio Tambopata, afhankelijk van de bestemming: het naar verluidt comfortabele Reserva Amazonica of het avontuurlijke Tambopata Research Center, een wetenschappelijk onderzoeksstation
diep
in
de
maagdelijke Amazone. Ik vervoeg eerst de
Reserva
Amazonica
optie,
met
inderdaad relatief comfortabele centrale gedeelten,
maar
nog
steeds
vrij
primitieve open accommodatie, wel met privé sanitaire voorzieningen. De sfeer is buitengewoon en wordt ten top gedreven
dankzij
toevallige
verjaardagen en de daarbij horende traktaties. In de lodgetuinen zien we toekans, ara’s, parkieten, een trompetvogel, een curasaw, agoutis en zelfs een tapir. We maken boottochten in kreken en op het
Sandoval Lake. Reuzenotters krijgen we niet te zien, maar wel brulapen en primitieve stinkvogels (huatzin). We bezoeken verder een lokale Indianengemeenschap, worden geïntroduceerd in de medicinale krachten van de weelderige vegetatie om ons heen en lokken enkele uit gevangenschap bevrijde apensoorten, die op Monkey Island een nieuw beschermd onderkomen hebben gekregen, met bananen. Later vaar ik door naar TRC, gelegen bij één van de meest spectaculaire papegaaien-claylicks ter wereld. Onderweg zien we nu wel reuzenotters en ook capibara’s, het grootste knaagdier ter wereld. Het is intussen begin december, de start van het regenseizoen en dat ondervinden we dan ook. De Tambopata-rivier zwelt enorm aan, het waterpeil stijgt met 4 meter, vreet hele stukken rivieroever weg waardoor tal van regenwoudreuzen meedogenloos geveld en weggesleurd worden door het kolkende rivierwater. Even snel als het water steeg, daalt het gelukkig weer zodat we alsnog kunnen genieten van het papegaaienspektakel dat elke morgen in een bont kleurenpalet komt aangevlogen in ongeziene aantallen naar de kleilik. De klei bevat mineralen die toxische stoffen neutraliseren die de papegaaien opnemen via hun notendieet. Ik kan prachtige opnamen maken van scarlet, green and blue, blue en yellow macaws, mealy blue headed, white bellied en orange cheecked parrot, white eyed, dusky headed en cobalt winged parakeet… De lokale gids Silverio, een opgeleide Eseje-indiaan, doet meer dan zijn best om de geheimen van de jungle te ontrafelen en etaleert zijn buitengewone kennis en observatievermogen. Ook de Amazone was, ondanks zijn rudimentair comfort, een absolute aanrader.
En Peru heeft nog veel meer te bieden. Twee reisgenoten bezochten ook de zeekustwoestijn van het Paracas-schiereiland en beleefden op de Ballestas-eilanden toestanden zoals op de Galapagos tussen nieuwsgierige zeeleeuwen en grote zeevogelkolonies. Marcel en ikzelf gingen op verkenning in Noord Peru, waar de laatste jaren grote archeologische ontdekkingen worden gedaan van pre-Inca beschavingen. Kunstvoorwerpen, begraafplaatsen en adobe piramides uit de Chavin, Moche, Chimu en Lambayecque periode worden nog dagelijks opgegraven en blootgelegd. De geschiedenis van de Nieuwe Wereld blijkt in Peru minstens zo oud te zijn als deze van de Oude Wereld en dat kan je vandaag uitstekend vaststellen in het gloednieuwe museum in Lambayecque waar de kunstschatten uit de 1700 jaar oude graven van de Lords van Sipan zijn tentoongesteld. Een ontdekking die pas dateert uit 1987 en qua belangrijkheid vergeleken wordt met het graf van Toutanchamon in Egypte.
