Reiken naar een nieuwe wereld

DQGHUQLHXZV ,QLWLDWLYHVRI&KDQJH

Verder in dit nummer: * vervolg boekpresentatie - p. 8 * actie voor democratie in Sierra Leone – p. 2 * Colombiaanse onderscheiding voor Digna Hintzen – p. 3 en vijf pagina’s over de wereld in Caux: * Colombia en de Europese boekpresentatie van People Building Peace II – p. 3 * een hart en een ziel voor Europa – p. 4, 5 en 6 * gezinnen – p. 7

‘Reiken naar een nieuwe wereld’

voor uitkomen dat ik zeer positief tegenover deze beweging sta. In onze samenleving praten we veel maar getuigen weinig want dit of dat valt niet goed bij mijn partner, mijn baas. Er is grote De presentatie van het boek ‘Reiken naar een nieuwe behoefte aan mensen die voor hun mening uitkomen. Dit boek is wereld’ vond onder grote belangstelling plaats op woensdag het verhaal van moedige mensen die vasthielden aan hun 28 september in de Doopsgezinde kerk aan de Paleisstraat in overtuiging. Het gaat over bruggen bouwen en wat is er actueler Den Haag. dan dat?’ Hij zei blij te zijn dat zijn broer Henri ook in het boek Bij binnenkomst werden de ruim twee honderd gasten getrakvoorkomt. teerd op pianomuziek die er In haar toespraak zei Hennie de samen met de prachtige Pous: ‘In het verleden is Morele bloemstukken en de hele Herbewapening onderwerp geweest entourage van de fraai van controverses en nu vragen gerestaureerde kerk voor mensen vaak of het eigenlijk nog zorgde dat er de feestelijke wel bestaat. Ik vond het tijd voor sfeer was waarvan in de een eerlijk boek. Het boek gaat over uitnodiging melding werd de ervaringen van mensen, goede gemaakt. en slechte ervaringen. Het gaat over Het boek, geschreven mensen die ergens in hun leven door Hennie de Pous-de geraakt werden, die op een Jonge, redactielid van kruispunt stonden, besloten een Ander Nieuws, is het eerste bepaalde richting te kiezen, boek dat de geschiedenis zelfstarters werden en de dynamiek en ontwikkeling van de ontdekten die vanuit stilte ontstaat. Oxfordgroep, Morele Allemaal met het oog op een Herbewapening en nieuwe wereld.’ Initiatives of Change in Ze haalde een aantal punten van Nederland beschrijft. kritiek op de beweging aan die in Op de achterkant van het het boek aan de orde komen. Ze zei fraai ogende boek staat: ‘Dit dat de les is dat het altijd belangrijk openhartige boek vertelt het is naar dissidenten te luisteren en verhaal van een beweging dat het voor mensen met een waarvoor een nieuwe wereld afwijkende mening belangrijk is die altijd de motivatie en de naar voren te brengen. ‘Dit vraagt inspiratie is geweest, ook al Yvonne Timmerman-Buck (r) ontvangt het boek van beide kanten moed. En dit is het niet steeds op een uit handen van de auteur geldt voor ieder organisatie, goede manier aangepakt. Het politiek, kerkelijk of maatschappelijk. Open staan voor kritiek is het verhaal van mensen, bruggenbouwers, die met vallen en en bereidheid tot zelfkritiek draagt juist bij aan de opstaan, vaak met grote persoonlijk offers aan het werk gingen geloofwaardigheid. Als het stof van het zelfonderzoek is (en gaan), steeds met die nieuwe wereld als leidend motief.’ neergedwarreld, is er ruimte te zien wat er wel de moeite waard Onder de aanwezigen waren o.a. ex-collega’s uit het onderis om vast te houden. En dat is veel.’ * wijs en de politiek, vrienden en kennissen van de auteur en Nadat Yvonne Timmerman-Buck, voorzitter van de Eerste mensen over wie in het boek geschreven wordt. De bijeenkomst Kamer, het boek uit handen van de auteur had ontvangen, zei ze: werd voorgezeten door Kees Scheijgrond, voorzitter van het ‘Het boek duidt op een inspiratie die noodzakelijk is voor de tijd bestuur van de Nederlandse Stichting Initiatives of Change. De waarin we leven. Ik kom net van een symposium in de Eerste eerste spreker was Bert Endedijk, directeur van Kok ten Have in Kamer waar het ging over deugden en met name die van moed, Kampen die het boek heeft uitgegeven. Hij zei o.a: ‘De auteur eerlijkheid en betrokkenheid. De schrijfster is een belichaming beschrijft een belangrijke beweging. Zij stelt zich kwetsbaar op van deze drie deugden.’ door een kritische blik op de beweging die haar dierbaar is. Het Redactie Ander Nieuws boek bevindt zich op de grens van twee werelden: het bestrijkt zowel verleden als toekomst.’ * De volledige toespraak staat op www.iofc.nl Paul Nouwen, die het voorwoord schreef, zei: ‘Ik wil er best Nieuwsbrief Initiatives of Change

Jaargang 9, nummer 5

september/oktober 2005

2

Ander Nieuws – september/oktober 2005

Democratie Sierra Leone Kees en Marina Scheijgrond uit Gouda zijn nauw betrokken geraakt bij een grootschalig trainingsprogramma voor krijgsmacht, politie en burgerij van Sierra Leone. In dat kader bezochten zij onlangs voor de tweede keer WestAfrika.

I

nspecteur van politie Oliver Somasa, chef defensiestaf Generaal Sam N’Bomah en Paramount Chief Kasanga waren de hoofdsprekers tijdens de opening van een driedaagse MFD cursus voor hooggeplaatste vertegenwoordigers van politie, krijgsmacht en burgerij. De laatste twee behoorden ook zelf tot de deelnemers van de cursus. MFD staat voor Moral Foundations for Democracy. Het is een grootschalig trainingsprogramma ‘voor veiligheid, verandering en verzoening’ in dit armste land van Afrika, dat tot enkele jaren geleden tien jaar lang verwikkeld was in een burgeroorlog. Het MFD programma is een initiatief van enkele Sierra Leoners, die hebben deelgenomen aan de Agenda for Reconciliation conferenties in Caux. Daar vonden ze genezing van hun haat en verbittering over wat hen in de oorlog was aangedaan. Zo was het ook John Bangura vergaan bij zijn eerste bezoek aan Caux, nu bijna tien jaar geleden. John is als vluchteling in Kopenhagen terecht gekomen en heeft daar met zijn jonge gezin een nieuwe toekomst opgebouwd. Gedurende de afgelopen zes jaar heeft hij met niet aflatende steun van vrienden van IC Denemarken verschillende groepjes landgenoten naar Caux uitgenodigd. Daar werd in 2003 het idee voor dit programma geboren. Op basis van de ervaringen met Foundations for Freedom in Oost-Europa is een cursus samengesteld gericht op herstel van onderling vertrouwen, samenwerking, stelling nemen tegen corruptie en omgaan met conflicten. Dit jaar worden dertig Sierra Leoonse trainers opgeleid, die vervolgens op grote schaal met de cursus aan de slag moeten in hun eigen land. De uitvoering van dit ambitieuze programma hangt in belangrijke mate af van de steun van de beleidsmakers in Sierra Leone zelf. Daarom was het een geschenk uit de hemel dat sommigen van hen nieuwsgierig waren geworden nadat ze de verandering in gedrag hadden opgemerkt bij verschillende deelnemers van de proefcursussen die in januari van dit jaar waren gegeven. Dat leidde tot het verzoek om een korte kennismakingscursus te geven

voor mensen uit de top van de drie partijen, opdat die uit de eerste hand het belang van het MFD programma konden ervaren. Dat is helemaal gelukt. Het was inderdaad een hooggeplaatst gezelschap. Er waren bv. twee Paramount Chiefs, traditionele leiders, met veel invloed onder de plattelandsbevolking. Een van hen, Chief Kasanga, was een paar jaar geleden in Caux geweest. Ook de directeur van de interreligieuze raad was aanwezig en het plaatsvervangend hoofd van de onderwijzersbond. De chef defensiestaf deed mee samen met de operationele commandant van de strijdkrachten, enkele hoge politieofficieren en zo kunnen we nog wel even doorgaan. Voor ons waren ze Kassim, Edwin, Kahota, Yira, Morris, Jesse, Betty, Moses, Arnold, Mems, Nellie en Fenella.

Visie van vrede De cursus verliep prima. Discussies werden steeds levendiger. En ook nu weer bleek de dagelijkse periode van stille reflectie voor velen het hoogtepunt. Het onderwerp vergeving en verzoening kwam regelmatig en op onverwachte

momenten op. Veel van de deelnemers hebben dramatische ervaringen uit de burgeroorlog. Die zijn vaak nog lang niet verwerkt. Maar we hoorden ook verbazingwekkende verhalen, zoals die van de kolonel die de rebellen had vergeven, die enkele jaren geleden zijn huis in brand hadden gestoken en geprobeerd hadden zijn jongste dochter te verkrachten uit frustratie dat zij hemzelf niet te pakken konden krijgen (lees vermoorden). Een van de politie deelnemers ging de tweede avond plotseling weg. De volgende ochtend kwam hij terug en vertelde dat hij naar huis moest om zijn excuses aan te bieden aan zijn vrouw en stiefdochter voor zijn moeilijke houding thuis.

Twee hoge vrouwelijke officieren, één van de politie en één van het leger, hadden al een half jaar een stevig conflict. Ze ontliepen elkaar zoveel mogelijk en van samenwerking was geen sprake meer. Op de laatste avond van de cursus verzoenden ze zich onder luid applaus van de andere deelnemers. Tijdens een uitje naar het strand na de cursus vertelde iemand dat hij na afloop een eerlijk gesprek met zijn vrouw had gehad. Hij had er ook zacht op aan gedrongen dat zij haar slepende ruzie met een andere officiersvrouw bij zou leggen. Ze reageerde koel. Gewoonte getrouw gingen ze die zondagochtend naar de kerk. Maar toen de preek ook bleek te gaan over vergeving en verzoening herkenden ze daarin Gods hand. Ze besloten die ander op te gaan zoeken, spraken uit wat er verkeerd was gegaan en legden hun conflict bij. Het lijken niet meer dan wat positieve belevenissen van een paar deelnemers. Maar het waren deze ervaringen die bij velen de visie opriepen van een Sierra Leone van vrede, veiligheid, samenwerking en dienstbaarheid in plaats van apathie,

corruptie, vriendjespolitiek en de steeds sluimerende dreiging van nieuw geweld. Financieel wordt deze eerste fase van het MFD project mogelijk gemaakt door een grote gift van Cordaid, een van de grote Nederlandse organisaties voor ontwikkelingssamenwerking. We hopen ook op steun van de Deense overheid. Maar de aanvullende steun van de Deens–Sierra Leoonse vriendschapsvereniging en van giften van mensen uit Nederland, Engeland en Scandinavië is en blijft onmisbaar. Kees en Marina Scheijgrond, mede namens John Bangura (Denemarken / Sierra Leone), Mohamed Kandeh (Sierra Leone) en Kofi Bassaw - Quarty (Ghana)

3


Colombianen in Caux

‘E

erst vroeg ik me af: wat heb ik hier te zoeken?’, vertelde een van de drie leden van de Commissie voor Nationale Verzoening uit Colombia, die deelnamen aan de conferentie in Caux met als titel Wat kunnen vredeswerkers van elkaar leren? Zij waren gekomen op initiatief van de vice-president en met de zegen van de kardinaal, ook al is hun commissie onafhankelijk van zowel kerk als staat. Eén van hen is pater Dario Echeverri, secretaris van de commissie, en een ander, Juan Mayr, was minister van Milieu in het vorige kabinet. De derde, Ernesto Borda, is consultant. Inderdaad, Caux is anders dan andere conferenties en dus bestond de eerste bijeenkomst, naast een briljante toespraak van Pierre Spoerri (Zwitserland) over de verzoeningsmethoden van Frank Buchman (FB gebruikte liever het woord verandering, aangezien verzoening daar de vrucht van is), uit persoonlijke ervaringen van mensen die hadden leren vergeven en zodoende aan vrede in hun land hadden kunnen bouwen. Maar na enige dagen beseften de Colombiaanse gasten dat zonder een verandering in de individuele mens er geen echte verandering in een samenleving kan plaatsvinden. En dat besef paste wonderwel in hun plannen om iedere Colombiaan te betrekken bij het vredesproces in hun land. Tijdens een workshop die zij de realistische titel gaven: Is Colombia een mislukte staat? gaven zij een beeld van de huidige situatie. Zij staan voor vragen als: kun je werken aan verzoening terwijl de diverse partijen elkaar nog bestrijden? In de discussie die volgde gaf de Zwitserse diplomaat Pierre Gassmann een belangrijke bijdrage vanuit zijn ervaring als voormalig hoofd van het Internationale Rode Kruis in Colombia. Hij werd bijgestaan door Cornelio Sommaruga, die van begin af aan zeer betrokken was bij de Colombiaanse delegatie. De sfeer in Caux, waar zij werden verwelkomd door andere Colombianen die speciaal uit Nederland waren overgekomen en door Luis Puig, uit Guatemala en Brazilië, maakte dat zij zich in korte tijd geheel thuisvoelden. Het feit dat er andere groepen waren uit minstens even gewelddadige gebieden zoals Somalië en Burundi, en uit Noord Ierland, maakte hun bezoek extra waardevol. Zij namen dan ook afscheid als vrienden voor het leven met plannen voor verdere samenwerking in Colombia. Daarna

Digna Hintzen-Philips is door de Colombiaanse regering onderscheiden met het grootofficierschap in de Nationale Orde van Verdienste, de hoogste onderscheiding voor een niet-Colombiaan. Zij kreeg de onderscheiding voor het werk dat zij gedurende veertig jaar in Colombia heeft verricht. Tijdens een feestelijke ontvangst op 9 september jl. op de ambassade speldde ambassadeur De Soto de bijbehorende versierselen op. Hij noemde mevrouw Hintzen ‘een meer dan goede vriendin van Colombia’. vervolgden zij hun reis naar Genève, Madrid en Den Haag, waar zij een langdurig gesprek hadden met deskundigen van het Internationaal Strafhof. Digna Hintzen

Civil Society voor vrede

T

ijdens de conferentie afgelopen augustus in Caux is het boek People Building Peace II: Succesful Stories of Civil Society gepresenteerd. Het is uitgebracht door het in Utrecht gevestigde Europees Centrum voor Conflictpreventie (ECCP). Het boek bevat zestig inspirerende verhalen uit de hele wereld van religieuze leiders, vrouwenorganisaties en groepen die aan verzoening werken. Het ECCP wil met dit boek belichten hoe belangrijk de rol van civil society, met name de lokale initiatieven, is bij vredesopbouw en conflictpreventie. Voor duurzame vrede is de betrokkenheid van burgers, en vooral ook van vrouwen, onontbeerlijk. Vanuit Initiatives of Change staan er onder meer verhalen in over de rol van Caux bij de verzoening in het naoorlogse Europa, de nationale Sorry Dag in Australië (over het lot van de Aboriginals), de campagne voor schone verkiezingen en strijd tegen corruptie in Kenia en de actie voor dialoog en vrede van een imam en een dominee uit Kaduna, Nigeria.

De directeur van het ECCP, Paul van Tongeren, overhandigde het boek aan Cornelio Sommaruga, voorzitter van de International Association van Initiatives of Change. ‘Dit boek bevestigt mijn overtuiging dat vrede in de harten en geest van de mensen is, meer dan in geschreven overeenkomsten,’ zei Sommaruga. Het boek is uitgebracht ter gelegenheid van een grote internationale conferentie in juli jl. bij de Verenigde Naties in New York over de rol van civil society in vredesopbouw en conflictpreventie. Op het verzoek van de VN om die rol te verduidelijken, was het ECCP een internationaal proces gestart. Vijftien regionale voorbereidingsconferenties in alle continenten hebben geleid tot de conferentie in de Algemene Vergadering van de VN in New York, waar ook People Building Peace werd gepresenteerd aan de VN. De conferentie bracht ongeveer duizend mensen bij elkaar vanuit de hele wereld en was de eerste civil society conferentie over dit onderwerp in de VN. De conferentie heeft geleid tot de oprichting van de Global Partnership for the Prevention of Armed Conflict. People Building Peace: Succesful Stories of Civil Society. 697 blz, is voor 20 Euro – exclusief porti- bij het ECCP te bestellen: ECCP, Postbus 14069, 3508 SC Utrecht of [email protected].

4


Europa is niet klaar Hart en ziel voor Europa I In de periode na de referenda in Frankrijk en Nederland over het Europese grondwettelijk verdrag, toen het voertuig van de EU knarsend tot stilstand leek te zijn gekomen, vond in Caux een conferentie plaats (16 tot 24 juli) met het doel Europa een hart en een ziel te geven. Niet alleen het tijdstip maakte dit tot een belangwekkende conferentie. Ook het feit dat er een ontmoeting plaatsvond tussen oost en west, en tussen oorspronkelijke Europeanen en recente migranten.

De muur die ons scheidde… Wat dat eerste betreft: de muur die ons scheidde is weg, maar de decennia van gescheiden ontwikkeling kunnen niet zomaar ongedaan gemaakt worden. Zodra de ontmoeting meer dan oppervlakkig is wordt dat duidelijk. Jara Moserova uit Tsjechië, lid van het dagelijks bestuur van UNESCO, sprak over de prijs die haar land, waar drie generaties opgegroeid zijn onder het communisme, betaald heeft. Het onafhankelijk denken, al het initiatief werd gedood. Alle professionele mensen werden vervangen door mensen die het ‘juiste’ communistische geloof hadden en die gemanipuleerd konden worden. Alles was of verboden of verplicht. ‘Veertig jaar lang konden we niets geloven,’ zei ze. Het ergste is de schade die aangericht is aan de ziel van mensen, aldus mevrouw Moserova.

Panel ‘Samen werken voor een zorgzaam Europa’ : v.l.n.r. Monique Walrave, Ebtehal Younes, Hennie de Pous, Paul Nouwen, Mary Lean

Hoewel deze conferentie ging over Europa als geheel en niet speciaal over de EU, stonden we stil bij het bijzondere begin van de Europese samenwerking. De Zwitsers-Amerikaanse onderzoekster Catherine Guisan herinnerde in haar openingsrede aan de drie principes waarop de samenwerking tussen de voormalige vijanden gebaseerd was: verzoening, het delen van de macht en de erkenning van de verscheidenheid. De Europese landen moeten zich blijven herinneren hoe ze de vrede gewonnen hebben. Dit met het oog op de verzoening die nog nodig is in delen van Europa. Ook Pierre Spoerri uit Zwitserland greep terug op de lessen die geleerd zijn met de verzoening na de Tweede Wereldoorlog – hij haalde voorbeelden aan van Duitsland met Frankrijk en Duitsland met Denemarken – met het oog op de toekomst.

Potemkin dorpen

Jara Moserova

Twee sprekers illustreerden de grote noden die er zijn net buiten de grenzen van de EU. Olga Zimenkova, professor in Moskou en oprichtster van een onderwijsinstituut voor mensenrechten, vergeleek de aarzelende stappen in haar land in de richting van democratie met ‘Potemkin dorpen’. In de 18de eeuw maakte Catharina de Tweede een reis naar het zuiden van Rusland. Hertog Potemkin had het geld dat hij moest besteden aan de constructie van wegen en dorpen in zijn eigen zak gestoken. Langs de route die de tsarina zou reizen, liet hij decors schilderen van dorpen, bomen en bloemen met goed geklede boeren ervoor. Op het eerste gezicht zijn er democratische instituten, die lijken te functioneren. Maar met het verstrijken van de tijd worden het

Potemkin dorpen, façades, die de leegte erachter moeten verhullen, zei ze. Mato Zovkic, vicaris-generaal van het aartsbisdom Sarajevo, sprak over het verzoeningsproces in Bosnië-Herzegovina en legde uit waarom de herdenking van de val van Srebrenica, tien jaar na het bloedbad, geen keerpunt is geworden. ‘Het komt,’ zei Zovkic, ‘omdat we nog steeds van mening verschillen wat voor een oorlog het was. De Bosnische moslims en de Kroaten noemen het een aanvalsoorlog en de Serven een burgeroorlog. En we leggen het vredesverdrag van Dayton (1995), waarbij het land verdeeld werd tussen de (Servische) Republiek Srpska (49%) en de federatie van moslims en Kroaten (51%) verschillend uit. De Serven zien dit als een definitieve en de andere twee bevolkingsgroepen als een tijdelijke oplossing.’ Het betoog van Zovkic emotioneerde professor Djuro Kutlaca uit Belgrado. Hij beschreef het lijden van het Servische volk en zei: ‘Ik ben niet in staat een scheiding te maken tussen mijzelf en mijn familieleden die gedood zijn’. Familieleden van vaders en moeders kant waren gedood door Kroaten en Moslims in de oorlogen van 1941 tot 1945 en later in 1991 tot 1995. ‘Iedere inwoner van het voormalig Joegoslavië kan net als ik nachtmerrie verhalen vertellen’, zei hij. Het stoort hem als de Serven eenzijdig als boosdoeners neergezet worden. Later waren Zovkic en Kutlaca in een persoonlijk gesprek in staat elkaar iets nader te komen. De Balkan is een open wond, zo werd pijnlijk duidelijk. Bemoedigend zijn de vele jonge OostEuropeanen met hoop voor de toekomst, zoals Kostya Polskiy uit Oekraïne die in Kiev het ‘Centrum voor onderwijs in o

5 politiek’ heeft opgericht, om politici te trainen in de beginselen van de democratie. Hij is ook de initiatiefnemer van de Rondetafel voor jonge politici in Caux en van de conferentie voor dienstbaarheid, verantwoordelijkheid en leiderschap die aan de Europa conferentie vooraf ging. Caux blijkt een grote aantrekkingskracht te hebben op jonge mensen uit de voormalige Sovjetlanden. Een jonge vrouw die tegenover me zat aan de ontbijttafel vertelde me dat ze uit Kazachstan kwam. Ze had over Caux gelezen in de bibliotheek. De regeling dat jonge mensen hun verblijf in Caux kunnen betalen door er te werken, maakte het haar mogelijk te komen. Vier weken lang werkte ze bij de receptie en maakte zoveel mogelijk van de conferenties mee. Voor het eerst van haar leven had ze hoop dat dingen konden veranderen.


jongeren. Getuige de enthousiaste ontvangst in Caux hadden ze daar een uitstekend middel voor gevonden.

De rol van levensbeschouwing Tegen de achtergrond van de bomaanslagen in Londen en in Sharm al-Sheikh, Egypte, keken we naar de inbreng van de religies aan het hart en de ziel van Europa. De bekende moslim denker en schrijver Tariq Ramadan uit Genève, zei: ‘Ik ben een Europese moslim. Maar 80 % van mijn tijd ben ik bezig mensen uit te leggen waarom dit voor hen geen probleem hoeft te zijn.’ Zowel hij als Andrew Stallybrass, met wie hij samen in het interreligieuze platform in Genève zit, spraken over de angst die ons tot gevangene en slachtoffer

gezamenlijke ethiek. De lange ervaring van Küng en zijn stichting voor wereldethiek was ook te zien in een tentoonstelling hierover buiten voor de boekwinkel van Caux.

Een zorgzaam Europa

De week was verdeeld in drie thema’s: elkaar leren kennen, elkaar accepteren en samen werken voor een zorgzaam Europa. Op de bijeenkomst over dit laatste werd de toon gezet met vier korte toespraken. Monique Walrave werkt als ‘corporate learning officer’ bij een groot bedrijf in Nederland, maar in haar vrije tijd zet ze zich in om christelijke weeskinderen, die op de vuilnisbelten van Egypte leven, een betere toekomst te geven. De Egyptische Ebtehal Younes is hoogleraar in Cairo, maar woont in Leiden. Eerder had ze in een workshop laten zien hoe mensen van buiten af Europa zien. ‘Wij noemen hen Haar kritische kijk was Galliërs’ ontnuchterend. Na de In de aanloop tot deze toespraak van Monique conferentie werkten Walrave sprak ze groepen uit Nederland, ontroerd: ‘Monique is het Zweden, Engeland en gezicht van Europa in Frankrijk samen, die de Egypte’. Paul Nouwen afgelopen jaren gewerkt vertelde over zijn werk hadden aan de met ‘Business in the ontmoeting en de dialoog community’ in Den Haag tussen oorspronkelijke en omgeving om (jonge) bewoners en nieuwkomensen die moeilijk aan mers in Europa. Er zijn het werk komen toch aan ook uitwisselingen Svetlana Stojanovic-Kutlaca uit Belgrado gaf samen met haar dochter Maya een baan te helpen. Samen geweest zoals tussen een concert op het klavecimbel. met de hartstochtelijke Zweden en Nederland en kan maken. Ramadan herinnerde het toespraak van de Engelse Mary Lean over Engeland en Nederland. In Caux was er publiek eraan dat de jonge plegers van de haar werk voor asielzoekers en de ruim de gelegenheid van elkaars ervaringen te zelfmoordaanslagen in Londen uit ‘twee dertig reacties uit de zaal gaven deze bijleren, in workshops en persoonlijke ouder gezinnen’ kwamen. De ene ouder is dragen een panorama van een zorgzaam gesprekken. de moslim gemeenschap en de andere de Europa. Nizar Alaya vertelde over het interculBritse samenleving als geheel. Stallybrass Een hart en ziel voor Europa begint met turele project ‘Initiatives Dialogue’ in vulde aan: ‘We moeten accepteren dat ons het herontdekken van onze eigen ziel. Ds. Parijs, waardoor vooroordelen over en menselijk bestaan breekbaar is. Maar het Aart Mak, van radio Bloemendaal, leidde weer worden afgebroken. Zijn opmerking antwoord op die breekbaarheid is niet met imam Hamzeh Zeid Kailani uit terzijde dat de Noord-Afrikaanse moslims meer veiligheid, maar meer gemeenUtrecht, een interreligieuze viering met dit de oorspronkelijke Fransen Galliërs schap.’ Hij daagde de aanwezigen uit de thema, nadat hij eerder een workshop noemen ontlokte het publiek enige drempel over te steken naar de ander toe. hierover gegeven had. De stilte en bezinhilariteit. Na een workshop over de kunst van het ning die hiervoor nodig is, was een essenEen Engelsman die zich op en top eerlijke gesprek, vatte de Parijse studente tieel onderdeel van de conferentie: in de Europeaan voelt is Denzil Nurse, met Severine moed om dit te doen. Ze stapte ochtendmeditaties voor het ontbijt, waarwortels in het Caribisch gebied. Hij was af op een groep jonge moslims en hindoes van een werd geleid door Francien van deel van de groep die samen met de uit Nottingham (Engeland) en doorbrak zo Overbeeke-Rippen; in de gespreksgroeFransman Charles Danguy, de in Zwithun isolement. pen, waarvan een aantal geleid werden serland wonende Engelsman Andrew De lezing van de bekende katholieke door Nederlanders, zoals Johannes de Stallybrass en ondergetekende deze theoloog Hans Küng was voor velen een Pous, Bart Schothorst, Kees en Marina conferentie had voorbereid. Zijn zoon hoogtepunt. In een lang betoog legde hij Scheijgrond en Andrea Smith; in de Kevin trad op met zijn breakdancegroep uit hoe mensen komend uit verschillende workshop van Paul Nouwen over de ‘Connected 2’. Deze jonge Engelsen met levensbeschouwelijke achtergrond elkaar gelijkenis van de verloren zoon o Caribische achtergrond willen via dans en zouden kunnen vinden in een muziek een brug slaan naar andere


6

en een been om tegemoet te komen aan de leven. Dat is wel materiële behoeften. Van vrijheid alleen eens vermoeiend kan je niet eten. De benen zijn geen en vereist doorzettegenstelling. Beide zijn nodig voor een tingsvermogen gezond Europa. want we hebben Het Europese gevoel is ontwikkeld een gezamenlijke dwars door de tegenstellingen heen. Het is toekomst of we juist deze diversiteit die kleur geeft. Er willen of niet. De ligt een geschiedenis achter ons van bitvraag die we onstere strijd en zwarte pagina’s, maar ook zelf moeten stellen een traditie van herenigen, van vernieuis hoe we deze wing, van denkers, van kunstenaars, toekomst gaan invullen. Het thema musici, onderzoekers die allen de grenzen van het mensonmogelijke hebben verlegd. voor de week is Andrea Smith, kunsthistorica uit Amstergezet! Zo ontvouwt dam, liet dit zien in haar workshop over zich een boeiende kunst als de spiegel van de Europese ziel. week met ’s Met name de aristocratie, wetenschappers, ochtends meer of De conferentie-assistenten Christiaan, Selma en Ildze overleggen kunstenaars en musici reisden en commuminder aanspreniceerden driftig tussen de Europese kende sprekers met landen en bepaalden daarmee een soort aansluitend de gespreksgroepen. Na de n.a.v. het boek van zijn broer Henri en het supranationale Europese cultuur. Vanuit lunch een keuze uit een verscheidenheid schilderij van Rembrandt. deze traditie en kracht kunnen we een aan workshops en ’s avonds een vrijer Uit dit alles blijkt het grote aandeel van zorgzaam Europa creëren, dat ook kansen programma met bijvoorbeeld een de uit dertig personen bestaande Nederbiedt aan de nieuwe Europeanen. schitterend concert op de klavecimbel en landse delegatie. De Nederlandse afdeling In Caux was er aandacht voor de huidige een optreden van een Britse breakdance van de ‘United Religions Initiative’ die de spanning tussen moslims en niet-moslims. groep. Een rode draad zijn de goede conferentie mee organiseerde, was verEen dialoog heeft geen zin als je bang maaltijden, geserveerd door de conferentegenwoordigd door Aart Mak en Bart ten bent. Angst maakt ons tot een gevangene tiedeelnemers. Dit zijn gelegenheden om Broek. Deze laatste maakte indruk met van onszelf en verhindert ons te luisteren. elkaar te spreken over alles wat is gezegd zijn workshop over de mogelijkheden en Jezelf en de ander te accepteren is maar ook wat ons persoonlijk raakt. moeilijkheden van interreligieus ondergemakkelijker gezegd dan gedaan. wijs, waarin hij een rijke ervaring heeft. Hoewel Caux de plek bij uitstek is om Twee benen Drie jongeren assisteerden bij de prakelkaar te ontmoeten heb ik het idee dat we Terug in Nederland realiseer ik me wat tische organisatie van de conferentie: ten aanzien van deze spanning in Caux voor rijke tijd het is geweest. Al bladeIldze Slanke uit Letland en Selma Zijlstra niet in staat waren de beleefdheidsgrens te rend door mijn notitieboekje wordt ik en Christiaan de Pous uit Nederland. Zij passeren. Wellicht is het een idee om opnieuw gegrepen door wat er is gezegd. lieten aan het begin alle deelnemers met binnen de muren van Caux een fysieke De vrede die Europa nu kenmerkt is een elkaar praten over ‘beelden van Europa’. kamer te creëren voor stevige gesprekken, erfenis van ons allemaal. Als we een Hoe zien we onszelf, hoe ziet de ander waar zonder schroom of behoedzame harmonieuze toekomst zoeken dan zullen ons? En is er zoiets als een Europese afweging der woorden iemand zijn of haar we moeten leren niet de schuldvraag te identiteit? De week begon met vragen en werkelijke zorgen kan kenbaar maken. stellen, maar aan verzoening te werken had een open eind: heel veel plannen en Bart Schothorst door in een dialoog de ander te erkennen goede voornemens. We zijn nog lang niet en respecteren. De klaar in Europa. Hennie de Pous-de Jonge toekomst van Europa is niet een onderhandelingsproces, maar een pad waar Hart en ziel voor Europa II we samen naar oplossingen zoeken. Elke keer als ik in Caux ben, wordt ik Dat vereist mensen geraakt door het indrukwekkende met een intelligent panorama. Caux is een plek om stil te hart! Zij nemen de zijn, inspiratie op te doen en een stukje ander serieus, geestelijk onderhoud te verrichten. luisteren aandachtig De opening door Catherine Guisan is maar maken ook hun intelligent, doordacht, niet sentimenteel eigen afweging. maar realistisch en hoopvol. Zij stelt Europa heeft veel Europa voor als divers naar ras, religie, goeds tot stand sociale klasse met ieder zijn eigen gebracht, ook op geschiedenis. Dat zal altijd zo blijven en Caux beleefde de hevigste storm sinds dertig jaar waarbij materieel vlak. Het is als een het is niet waarschijnlijk dat we ooit in vierhonderd ramen en vele takken sneuvelden. Hier wordt lichaam met twee benen. Een volledige harmonie met elkaar zullen met vereende kracht het terras schoongeveegd. been met idealen en principes

Voorbij de beleefdheid

7


De Nederlandse deelnemers aan de gezinsconferentie op het terras van Mountain House

Meneer ongelooflijk

I

edere ochtend werden de deelnemers aan de gezinsconferentie verrast door een bezoek van ‘meneer ongelooflijk’, van beroep ziektebestrijder die op luchtige wijze duidelijk maakte dat je iets moet doen aan ruzies, angst, roddelen en mopperen, om slechts enkele ziekteverschijnselen te noemen waaraan een mens kan lijden. Dit was het eerste kwartier van de gezamenlijke start van de dag van de gezinsconferentie in Caux waaraan bijna vijfhonderd mensen deelnamen. Er waren tweeënnegentig deelnemers in de leeftijd van 0 tot 17; tweehonderdvijftien deelnemers tussen 18 en 40; honderdvijfendertig tussen 41 en 65 en eenenvijftig waren boven de 66. Dat was precies de bedoeling van de organisatoren, voornamelijk gezinnen uit Noorwegen: het moest een conferentie zijn voor alle leeftijden. Camilla Nelson uit Noorwegen, een van de organisatoren zei bij de opening dat ze werd herinnerd aan het begin van Caux, in 1946: ‘Er was een groep vrienden die een gevoel van urgentie had. Er is nog steeds veel in de wereld dat verandering behoeft en misschien dat wij als een groep vrienden nu iets kunnen bijdragen aan die verandering.’

De onderwerpen hadden betrekking zowel op zaken die direct het gezinsleven en opvoeding aangaan, als op maatschappelijke vraagstukken waar iedereen mee te maken krijgt als je omgaat met mensen van een ander ras, geloof of groep. Terwijl de conferentie een serieuze aangelegenheid was met vele uitdagende onderwerpen en thema’s konden de deelnemers ook genieten van het mooie weer.

Uit Nederland was er ook een aantal gezinnen.Willem Mak die er was met zijn vrouw en twee kinderen, stuurde de volgende bijdrage: ‘De kracht van deze conferentie lag voor mij in het diep beleven van open komen, werkelijk opnieuw geopend worden. Openheid is het loslaten van mitsen en maren in mezelf. En dan neemt het vertrouwen weer de overhand. Wat is dat, geopend worden? Heel veel mensen ontmoeten. Ont-moeten. Je eigen relaties open leggen. Openhartigheid. Vraag en antwoord. Wij zijn als deelnemers één familie met elkaar. De conferentie ging over relaties, familie, vrienden, maatschappij. Ik maak er maar een gedichtje van. Zij die het licht in zich dragen Mogen stralen in de nacht Zij die weer moed verzamelen Weten weer dat liefde hen wacht Spelenderwijs raken we aan elkaar Laten dingen los, nemen dingen mee Staan niet meer zo in de weg De weg is in hen, zij zijn tevrêe.’

Op de foto links: Kinderen schilderen onder de bomen op het terras. Digna Hintzen (r) is vele jaren verantwoordelijk geweest voor het kinderprogramma.

8


Foto links: Op de eerste rij v.l.n.r.: Bert Endedijk, de uitgever; Yvonne Timmerman-Buck, voorzitter Eerste Kamer; Agnes van Ardenne, minister van Ontwikkelingssamenwerking; Paul Nouwen, voormalig hoofddirecteur ANWB; Hennie de Pous – de Jonge, de auteur.

----------------------------------Foto’s: p. 1, 3 en 8 Jan Stegeman; p. 2, 4 Kees Scheijgrond; p. 4, 6 Blair Cummock; p. 5 Onno Vinkhuyzen

Agenda 25 oktober – 20.00 uur Europa, hoe nu verder? 7 december – 20.00 uur Nederland en Indonesië – een uitdagende relatie

Foto’s van het publiek bij de boekpresentatie Het boek ‘Reiken naar een nieuwe wereld – van Oxfordgroep via Morele Herbewapening naar Initiatives of Change’, uitgeverij Kok, Kampen, heeft 250 blz. en kost € 19,90. Het is verkrijgbaar in de boekhandel of bij Nieuwsdienst Initiatives of Change met bijkomende verzendkosten van € 2,25. ISBN 90 435 1197 8

14 januari – 10.30 tot 17.00 uur Reiken naar een nieuwe wereld, studiedag over het gelijknamige boek Plaats: Amaliastraat 10 te Den Haag Zie voor meer info: iofc.nl Initiatives of Change is een voor ieder toegankelijk wereldwijd netwerk van mensen van verschillende levensovertuiging met als gemeenschappelijk doel zich in te zetten voor een betere wereld. Zij proberen in hun leven ruimte te maken voor stilte en zich te oriënteren op morele waarden als eerlijkheid, zuiverheid, onzelfzuchtigheid en liefde. Geloof is voor velen de inspiratiebron. Initiatives of Change daagt een ieder uit pionier te zijn voor een positieve verandering in de samenleving, te beginnen in eigen leven. Ander Nieuws nieuwsbrief Initiatives of Change Redactie: Hein Bogaard, Geert-Willem Overdijkink, Hennie de Pous-de Jonge, Johannes de Pous, , Lotty Wolvekamp, Marina van der Zee. Redactie en Administratie: Nieuwsdienst Initiatiaves of Change Amaliastraat 10, 2514 JC ‘s-Gravenhage tel. 070 - 3643591; fax. 070 - 3617209 E-mail: [email protected] Internet: www.iofc.nl ; www.iofc.org; Postbankgiro 974 voor België: postrekening 000-034435404 Brussel Abonnementen per acceptgiro: per kalenderjaar € 15,-; buiten Europa € 17,50 Gedrukt door Drukkerij Stimuka, Rijswijk; op kringlooppapier Verschijnt 6x per jaar; ISSN 1385-7304

Reiken naar een nieuwe wereld

Recommend Documents