Zorg voor zelfstandigheid: rehabilitatie in de ouderenpsychiatrie Congres Ouderenpsychiatrie: en wat wilt u zelf? Amsterdam 7 april 2010 Lies Korevaar Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92
Overzicht 1. Inleiding rehabilitatie 2. Belemmeringen bij het realiseren van rehabilitatie in de praktijk p j 3. Rehabilitatie en ouderen 4 A B C van rehabilitatie 4.
Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92
DRIE ASPECTEN VAN DE ZORG IN DE OUDERENPSYCHIATRIE Veiligheid, Gezondheid & Stabiliteit
Milieugericht
Probleemgericht Behandeling (Cure)
Begeleiding/Verzorging (Care) Ontwikkelingsgericht Rehabilitatie Wonen Werken, Wonen, Werken Leren Leren, Sociale contacten Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92
Behandel-/zorgplan 1.Medicatie inname 2.Dag-nacht ritme 3 Persoonlijke hygiëne 3.Persoonlijke 4.Financiële problemen 5.Opruimen eigen kamer 6 Broer bezoeken 6.Broer
Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92
R h bilit ti /b h d l / Rehabilitatie-/behandel-/zorgplan l 1.Broer bezoeken 2 M di ti inname 2.Medicatie i 3.Dag-nacht 3.Dag nacht ritme 4.Persoonlijke hygiëne 5.Financiële problemen 6.(Opruimen eigen kamer)
Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92
De rehabilitatie rehabilitatie-missie missie Mensen met psychiatrische beperkingen h l helpen beter b t te t functioneren f ti zodat ze met succes en naar hun eigen g tevredenheid kunnen wonen, werken, leren en sociale contacten hebben in de omgevingen van eigen keuze en met zo min mogelijk professionele hulp Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92
Rehabilitatie als brug g tussen psychiatrie en maatschappij Rehabilitatie
Psychiatrie
Wonen
Patiënt
Cliënt
Burger
Werken/DB Leren Socialiseren
Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92
Maatschappij
Bewoner Vrijwilliger Cursist Kerklid
Uitgangspunt 1: Proces Kiezen voor rol + omgeving
Vaardigheden + Hulpbronnen
Succes + Tevredenheid Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92
Uitgangspunt 2: Attitude Bondgenootschap g p In de eerste plaats uitgaan van wat de cliënt met ons en anderen verbindt, en niet van datgene wat hem van ons en anderen onderscheidt
Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92
2. Belemmeringen bij het realiseren van rehabilitatie in de ouderenpsychiatrie Stigma z Wens ≠ doel z Scholing hulpverleners z Verwachtingen cliënten en hulpverleners z Zelfstandigheid ≠ zelfredzaamheid z
Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92
Chronisch zieken en gehandicapten h di t behoren b h t t tot de meest achtergestelde groep g p in onze samenleving. g (Rapportage Gehandicapten 2002)
Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92
Uitspraken p hulpverleners p z z z z
z z z
‘Is bij haar al eerder geprobeerd en nooit gelukt’ ‘E zijn ‘Er ij geen omgevingen i waar onze cliënten lië t heen h kunnen’ ‘Daar is deze cliënt helemaal niet aan toe’ ‘Het voorkomen van achteruitgang, het verzorgen staat bij ons centraal; niet de toekomstwensen van de persoon ‘Hij is eindelijk stabiel; voorlopig niks meer aan doen doen’ ‘Onze cliënten hebben/uiten geen wensen’ ‘Dat doel is veel te hoog gegrepen’ Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92
Wens ≠ doel z
Een wens representeert een zeker verlangen maar hoeft niet per verlangen, definitie bereikbaar te zijn
z
Een doel is meer dan alleen maar een wens; het is een gewenste (eind)situatie die als bereikbaar wordt beschouwd Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92
REHABILITATIE IN HET (REGULIERE) ONDERWIJS VOOR HULPVERLENERS Curricula HBO-V, MWD & SPH
MilieuMili gericht
Probleemgericht Behandeling (Cure) 55%
Begeleiding/ g g Verzorging (Care) 40%
Ontwikkelingsgericht
Rehabilitatie wonen, onen werken, erken leren leren, socialiseren
< 5%
Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92
Als je Al j alleen ll een hamer h hebt, h b lijkt elk probleem op een spijker
Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92
REHABILITATIE IN HET (REGULIERE) ONDERWIJS VOOR HULPVERLENERS Curricula HBO-V, MWD & SPH
Milieugericht
Probleemgericht g Behandeling 1/3
Begeleiding/ verzorging 1/3
Ontwikkelingsgericht Rehabilitatie 1/3 Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92
Scholing van VAK-mensen op het gebied van rehabilitatie h bilit ti z
Vaardigheden
z
Attitude
z
Kennis Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92
IRB BESCHIKBAAR: z Handboek Rehabilitatie z
RCT -> effectieve interventie
z
(IRB in richtlijnen schizofrenie)
z
Post-hbo / master in regulier onderwijs
z
Uitgebreid incompany scholingsaanbod Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92
Verwachtingen in het verzorgingshuis “Wat wilt u zelf?” Hulp bij huisdhouding Veilighe g id Woning naar eigen smaak inrichten Zelfstandig wonen Gevoel van rust Hulp bij de verzorging Contacten me t mede bewoners Aanbod aan activ iteiten Zelf iets ondernemen
0
20
40
60
80
100 Verzorgenden Bewoners
Volgens verzorgenden en bewoners (Kardol, 2004) Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92
Waarom zeggen ze het niet? z
niet willen klagen
z
zien dat de werkers het druk hebben
z
bang voor ruzie
z
niet weten wat men wilt Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92
Zelfstandigheid vs Zelfredzaamheid z
Zelfstandigheid: g dat jje woont in het huis van je j keuze, dat je zelf bepaalt wie je vrienden zijn en wanneer je ze wilt zien, dat je kiest hoe je, binnen beschikbare mogelijkheden, je dag doorbrengt
z
Zelfredzaamheid: betekent dat je je eigen huishouden kunt doen, dat je je vrienden zonder hulp kunt opzoeken en dat je de activiteiten die je op de dag wilt ondernemen zelf kunt uitvoeren Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92
Vermindering van zelfredzaamheid betekent niet dat er ook verlies van zelfstandigheid/autonomie plaatsvindt
Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92
Zorg voor zelfstandigheid (rehabilitatie) houdt in dat de wensen van de oudere op de gebieden wonen, dagbesteding, sociale relaties en zingeving een belangrijk uitgangspunt van de zorg vormen
Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92
3 REHABILITATIE EN OUDEREN 3.
Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92
“Wat wilt u zelf? “ Voorbeelden van rehabilitatiedoelen: z
Ik wil vanaf 1 mei (tijdstermijn) het activiteitencentrum (omgeving) gaan bezoeken (als bezoeker; rol)
z
Ik wil vanaf 1 januari (tijdstermijn) a.s. de cursus “Engels” (omgeving) gaan volgen in het buurthuis (omgeving) als cursist.
z
Ik wil het komend halfjaar (tijdstermijn) eens per maand mijn dochter (rol: moeder) opzoeken, bij haar thuis (omgeving).
z
Ik wil het komend jaar (tijdstermijn) met succes zelfstandig (rol) blijven wonen in mijn huidige huis (omgeving) Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92
Functionele diagnostiek g 1: vaardigheden Doel: Ik wil het komend halfjaar (tijdstermijn) eens per maand mijn dochter (rol: moeder) opzoeken opzoeken, bij haar thuis (omgeving) Gedragseisen: z z z z
Afspraak maken Erheen reizen Terugreizen Dochter begroeten
Praatje maken Iets samen doen Op de tijd letten Afscheid nemen
Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92
Functionele diagnostiek 2 Doel: Ik wil het komend halfjaar (tijdstermijn) eens per maand d mijn ij dochter d ht (rol: ( l moeder) d ) opzoeken, bij haar thuis (omgeving) Persoonlijk belangrijk gedrag: z z
Iets leuks of lekkers meebrengen Even alleen zijn om uit te rusten Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92
F Functionele ti l diagnostiek di ti k 3 Doel: Ik wil het komend halfjaar (tijdstermijn) eens per maand mijn dochter (rol: moeder) opzoeken bij haar thuis (omgeving) opzoeken, Achterhalen van vaardigheden: (wat moet je doen om….) Vaardigheden: z Een praatje j maken over algemene g onderwerpen z Zeggen dat ik iets nodig heb
Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92
5. A B C van REHABILITATIE
Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92
Van 12 13 14 van Behandeling
Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92
Naar A B C van Rehabilitatie
Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92
Afsluitend
Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92
Niet alleen hardlopers komen vooruit ook zij die hinken vooruit,
Rehab'92 / Lectoraat Rehabilitatie
Niet alleen ‘gezonde’ g mensen komen vooruit, ook ouderen met psychische beperkingen
Rehab'92 / Lectoraat Rehabilitatie
HARTELIJK DANK VOOR UW AANDACHT
Li Korevaar Lies K
[email protected] @p Lectoraat Rehabilitatie / Rehabilitatie '92