fam.vermogensrecht.book Page i Wednesday, June 1, 2005 12:41 PM
i
Inhoudstafel Registratierechten op schenkingen in familiaal verband in Vlaanderen, Brussel en Wallonië Hélène Casman Hoofdstuk 1
Algemene bepalingen inzake de schenkingsvormen . . . . . 3
Hoofdstuk 2 Algemene bepalingen inzake registratierechten . . . . . . . . 6 § 1. Verplichte registratie van notariële akten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 § 2. Geen verplichting tot registratie voor andere schenkingsvormen. . . . 6 § 3. Vrijwillige aanbieding ter registratie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 § 4. Incidentele vermelding in een te registreren akte . . . . . . . . . . . . . . . . 8 § 5. Lokalisatie van de schenking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Hoofdstuk 3 § 1. § 2. § 3. § 4. § 5. § 6. § 7.
§ 8. § 9.
Registratierechten op schenkingen in familiaal verband – algemeen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Waarde van de geschonken goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Graad van verwantschap tussen schenker en begiftigde . . . . . . . . . 15 Huwelijk en samenwoning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Kinderen ten laste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Adoptieve kinderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Gehuwde schenker – gehuwde begiftigde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Modaliteiten van de schenking: schenking onder voorwaarde . . . . 19 A. Ontbindende voorwaarde. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 B. Opschortende voorwaarde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Modaliteiten van de schenking: schenking onder last . . . . . . . . . . . 25 Progressievoorbehoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Hoofdstuk 4
Registratierechten op schenkingen in familiaal verband – Vlaanderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 § 1. Voorwerp van de schenking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 § 2. Waarde van de geschonken goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 § 3. Band tussen schenker en begiftigde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 A. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 B. Huwelijk en samenwoning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
b i b l i o t h e e k b u r ge r l i j k r e c h t l a r c i e r
fam.vermogensrecht.book Page ii Wednesday, June 1, 2005 12:41 PM
ii
Eigenzinnig familiaal vermogensrecht • Le droit patrimonial de la famille sans préjugés
§ 4. § 5. § 6. § 7. § 8.
Kinderen ten laste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Adoptieve kinderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Modaliteiten van de schenking: voorwaarde. . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Modaliteiten van de schenking: last . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Tarieven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 A. Voor “gewone” onroerende goederen: progressief tarief . . . . . 36 B. Voor roerende goederen: vlak tarief . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 C. Voor ondernemingen: vlak tarief . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 D. Voor bouwgronden: preferentieel tarief . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 § 9. Progressievoorbehoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 A. Progressievoorbehoud voor schenkingsrechten . . . . . . . . . . . . . 39 B. Progressievoorbehoud voor successierechten . . . . . . . . . . . . . . 40
Hoofdstuk 5 § 1. § 2. § 3. § 4. § 5. § 6.
§ 7.
Registratierechten op schenkingen in familiaal verband – Brussels Gewest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Voorwerp van de schenking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Waarde van de geschonken goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Band tussen schenker en begiftigde: Huwelijk en samenwoning . . . 42 Adoptieve kinderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Modaliteiten van de schenking: voorwaarde. . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Tarieven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 A. Voor onroerende goederen: progressief tarief . . . . . . . . . . . . . . 44 B. Voor roerende goederen: vlak tarief . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 C. Voor woningen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 D. Voor ondernemingen: voorkeurtarief . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Progressievoorbehoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
Hoofdstuk 6 Specifieke regelingen voor Wallonië . . . . . . . . . . . . . . . 49 § 1. Voorwerp van de schenking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 § 2. Waarde van de geschonken goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 § 3. Band tussen schenker en begiftigde: huwelijk en samenwoning. . . . 49 § 4. Adoptieve kinderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 § 5. Tarieven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 A. Algemene tarieven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 B. Voor ondernemingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 § 6. Progressievoorbehoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
b i b l i o t h e e k b u r ge r l i j k r e c h t l a r c i e r
fam.vermogensrecht.book Page iii Wednesday, June 1, 2005 12:41 PM
iii
Inhoudstafel
Droits d’enregistrement en matière de donation familiale en Flandre, à Bruxelles et en Wallonie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 Bibliografie – Bibliographie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
Le droit patrimonial de la famille sans préjugés 2. Les donations. Thèmes choisis L’aléa chasse la donation Sortie de tontine et rentrée d’assurance Yves-Henri Leleu Introduction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 A. Donation et contrats aléatoires. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 B. Division . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 Chapitre 1 Clauses d’accroissement sans issue . . . . . . . . . . . . . . . . 83 § 1. Position du problème . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 A. Notions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 B. Prohibition des pactes sur succession future . . . . . . . . . . . . . . . 84 C. Egalité des chances . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 D. Fiscalité. Intérêt de la clause d’accroissement (alternative) après les réformes fiscales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 E. Absurdité des solutions jurisprudentielles en cas de rupture de la relation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 § 2. Prévention . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 A. Terme extinctif, prorogation sauf opposition, pacte de préférence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 B. Objection: nature potestative de l’engagement . . . . . . . . . . . . . 90 C. Sécurité: pacte de préférence. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 § 3. Remède . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 A. Sortie d’indivision, caducité de la clause d’accroissement . . . . . 92 B. Existence d’une indivision soumise à l’article 815 du Code civil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 C. Caducité pour disparition de l’objet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 D. Objection: nature potestative de l’engagement . . . . . . . . . . . . . 97 E. Caducité pour disparition de la cause . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
b i b l i o t h e e k b u r ge r l i j k r e c h t l a r c i e r
fam.vermogensrecht.book Page iv Wednesday, June 1, 2005 12:41 PM
iv
Eigenzinnig familiaal vermogensrecht • Le droit patrimonial de la famille sans préjugés
Chapitre 2 Assurances-vie sans alea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 § 1. Position du problème . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 A. Bancassurance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 § 2. Régimes matrimoniaux: exclusion des dispositions dérogatoires au régime légal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 A. Discrimination . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 B. Assurance-épargne individuelle. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105 C. Assurance-groupe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 § 3. Succession: requalification du contrat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108 A. Enjeux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108 B. Assurance-épargne individuelle. Requalifications . . . . . . . . . . 110 C. (suite) Conséquences fiscales de la requalification . . . . . . . . . 113 D. (suite) Réserve héréditaire. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114 E. Assurance-groupe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 Eigenzinning familiaal vermogensrecht 2. Actualia schenkingen Schenkingen en alea (samenvatting) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116 Bibliographie – Bibliografie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
Combi-schenking Alain Verbeke Hoofdstuk 1
Not to Have? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
Hoofdstuk 2
Dadelijke afstand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
Hoofdstuk 3
Onherroepelijke afstand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
Hoofdstuk 4
Voorwaarde en termijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
Hoofdstuk 5
Opschortende voorwaarde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140
Hoofdstuk 6
Opschortende voorwaarde en nieuw fictielegaat . . . . . 144
Hoofdstuk 7
Ontbindende voorwaarde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
b i b l i o t h e e k b u r ge r l i j k r e c h t l a r c i e r
fam.vermogensrecht.book Page v Wednesday, June 1, 2005 12:41 PM
v
Inhoudstafel
Hoofdstuk 8
Voorbehoud van vruchtgebruik en consorten . . . . . . . 162
La donation combi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173 Bibliografie – Bibliographie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178
b i b l i o t h e e k b u r ge r l i j k r e c h t l a r c i e r
