Register
Register A aanbieder bij volkomen concurrentie 57 aanbodfactoren 127 aanbodvergelijking 39 aandeel 205 aandelen 16, 204 aard van het product 35 absolute kostenverschillen 253 abstracte markt 39 accijnzen 290 accommoderend kapitaalverkeer 219 actief bankbedrijf 161 actief kasgeld 176 AEX-index 208 afbouw van overcapaciteit 150 afhankelijke beroepsbevolking 336 afnemende meerproductie 52, 54 afnemers 29 afschrijving 99 AFTA 239 Agenda 2000 247 agio 228 akkoord van Wassenaar 347 algemeen verbindend 340 algemene banken 157 algemene economie 14 Algemene Overeenkomst inzake Tarieven en Handel 250 algemene uitkering 302 algemene vergadering van aandeelhouders 206 allocatie 14 allocatiefunctie 67, 278, 287 allocatievraagstuk 67 alternatieve aanwending 4 analyse van Porter 257 analytische inkomstenbelasting 324 andere grondstoffen en energiesoorten 150 anticyclisch 345 appreciatie 232 arbeid 5 arbeidsmarkt 335 arbeidsduurverkorting 343, 348 arbeidsmarktbeleid 150 arbeidsproductiviteit 335
arbeidstijdverkorting (atv) 152 arbeidsvoorwaardenoverleg 339 argument van de lage lonen 260 armoede 312 armoedebeleid 298 armoedeval 149, 307 ASEAN 239 automatische stabilisatoren 280, 293 autonoom kapitaalverkeer 219 autorisatiefunctie 287 B balans 17 bandbreedte 234 bankcards 166 bankwezen 156 Barro, Robert J. 281 basisherfinancieringstransactie 183 basisinkomen 315 basisinnovaties 129 basisjaar 120, 187 bedreigingen 12 bedrijfschappen 354 bedrijfseconomie 13 bedrijfskolom 23 bedrijfstak 27 bedrijfstakanalyse 28 bedrijven 6 begroting 287 begrotingscyclus 287 begrotingstekort 290 behandelingskosten 84 beheerste loonstijging 341 behoeften 3 beïnvloeding van de structuur 333 belastingbesparende constructies 317 belastingconcurrentie 321 belastingen 271 belastingherziening 323 belastingmix 319 belastingtarieven 320 belastingvlucht 317 beleggingsmotief 175 bemoeigoederen 279 beroepsbevolking 336 beroepsgeschikte bevolking 335 beschikbaar nationaal inkomen 101 beslissingsvariabelen 87
355
besparingen 103 bestedingen 111 bestedingseffect 128 bestedingsinflatie 193, 197 betaalcheques 166 betalingsbalans 214 betalingsbalansevenwicht 218 beursintroductie 168 beursnotering 204 beurswaarde 205 bezettingsgraad 108 bijstand 298 binnenlandse economische situatie 32 binnenlandse overbesteding 223 binnenwaarde van de euro 182 bovenwettelijke uitkering 306 ‘break-even’-punt 58 brede gelddefinitie 181 breedte-investeringen 128 bruto binnenlands product 99 bruto nationaal product 94 budget 44 budgetdiscipline 292 budgetelasticiteit 49 budgetmechanisme 68, 274 budgetonderzoek 186 budgettaire ruimte 292 budgetrecht 287 buitenlandse economische situatie 32 bullet-lening 209 bureaucratisch budgetmechanisme 68 BV 16 C calculerende burgers 311 capaciteitseffect 128 capital output ratio 135 Cassel, Gustav 228 cashflow 21 CBS 27, 94 Centraal Akkoord 339 Centraal Economisch Plan (CEP) 350 Centraal Economische Commissie (CEC) 352 Centraal Planbureau (CPB) 349 centrale bank 178 centralisatie 71, 298 certificate of deposit 201
356
certificaten van aandelen 206 ceteris paribus 45 chartaal geld 157 Christelijk Nationaal Vakverbond (CNV) 339 Christelijk Werkgevers Verbond (NCW) 339 collectief aanbod 38 collectieve arbeidsovereenkomst 339 collectieve goederen 276 collectieve uitgavenquote 273 collectieve vraag 38 commercial paper 201 Commissie Economische Deskundigen 353 communicatiemiddel 42 comparatieve statica 89 compensatie 80 complementaire goederen 48 Comptabiliteitswet 286 concentratie 64 concentratiegraad 37 concrete markt 39 concurrentie-intensiteit 29 concurrentieverhoudingen 8, 34 conflicterende doelstellingen 332 confrontatie van middelen en bestedingen 106 conjuncturele situatie 32 conjunctuurbeleid 334 conjunctuurbeweging 121 conjunctuurindicator 124 conjunctuur-structuurmodel 350 conjunctuurwerkloosheid 142, 143 constante kosten 54 consumentenprijsindex 186 consumentenvertrouwen 123 consumentensurplus 264 consumptiegoed 5 consumptievergelijking 146 contante koers 227 contingent 263 converteerbare obligaties 210 convertibele valuta 221 corporate electronic banking 167 CPB 94 creatieve destruction 129 creditcards 166 crisis 121 cumulatief preferente aandelen 206
cyclische sectoren 122 D data 8, 10 debiteurenrisico 170 decentralisatie 71, 299 deeltijdbanen 152, 336 definitievergelijking 136 deflatie 109, 192 defleren 189 democratisch budgetmechanisme 69 demografie 10 demotie 314 depreciatie 232 depressie 121 deregulering 75 desinvesteringen 104 devaluatie 235 deviezenvoorraad 221 diamant van Porter 257, 259 dienstenrekening 216 diepte-investeringen 128, 149 differentiatie 25 directe investering 217 disagio 228 disconto 183 discontokrediet 164 discouraged workers-effect 141 dividend 16, 205 doelfunctie 89 doelstellingen 11, 43 doelstellingen van de macroeconomische politiek 330 douane-unie 239 driesporenbeleid 347 duopolie 37 duurzame groei 331 duurzame ontwikkeling 80, 133 dynamiek van markten 64 dynamisch model 136 dynamische economische doelmatigheid 72 E ebitda 21 e-business 26 ecologie en economie 77 ecologisch systeem 78 Economische en Monetaire Unie (EMU) 179, 242 economische goederen 4
economische kringloop 102 economische machtspositie 63 economische orde 9, 67 economische politiek 328 economische rechtvaardigheid 72 economische slijtage 99 economische unie 179, 239 Economische Voorlichtingsdienst (EVD) 352 economische vrijheid 72 economische wetenschap 3 éducation permanente 129 EEG 240 eenmanszaak 16 eerstehands markt 202 effecten 202 effectenbeurs 202 effectieve vraag 146 EG 240 EGKS 240 eigen middelen 301 elasticiteiten 50 elastische vraag 47 emissie 167 emissiemarkt 202 EMS 179, 240 EMU 242 EMU-schuldquote 293 EMU-tekort 291 endogene grootheid 136 enge geldhoeveelheid 157 equivalentiegedachte 306 EU 242 Euratom 240 euro 242 Europees landbouwbeleid 245 Europees milieubeleid 85 Europees Monetair Stelsel (EMS) 240 Europees Parlement (EP) 243 Europese begroting 244 Europese Centrale Bank 178 Europese Commissie 243 Europese Gemeenschap 240 Europese Hof van Justitie 244 Europese landbouwpolitiek 245 Europese mededingingsbeleid 63 Europese Raad (ER) 243 Europese Unie (EU) 242 Euronext 207 eurozone 157 evenwichtige arbeidsmarkt 330
Register
evenwichtige betalingsbalans 330 evenwichtige economische groei 331 evenwichtskoers 231 evenwichtsprijs 40 evenwichtsvergelijking 136 evenwichtsvoorwaarde 40, 147 exogene grootheid 136 expansiefase 66 extern onderzoek 12 externe effecten 79, 276, 279 externe factoren 23 externe organisatie 14 extra kosten 60 extra opbrengsten 60 F factoring 165 Federatie Nederlandse Vakbeweging (FNV) 339 financiële leasing 165 financiële rekening 217 financieringstekort 270, 290 financieringssaldo 290 financieringsvormen 200 fiscalisering 314 fiscaal klimaat 316 Fisher, Irving 172 flexibele pensionering 313 flexibilisering 150 floating-rate obligaties 210 formeel evenwicht 218 formele economie 96 fraude 311 Friedman, Milton 177 frictiewerkloosheid 151 funding 161 fusies 150 G g&g-sector 272 GATT (General Agreement on Tariffs and Trade) 238, 250 gebreken van overheidsoptreden 277 gedragsvergelijking 136 geharmoniseerde consumentenprijsindex 188 geheime reserve 22 geïmporteerde inflatie 194 geld 156
geldpolitiek van de ECB 183 geldhoeveelheid 157 geldmarkt 171 geldontwaarding 186 geldfuncties 156 geldschepping 157, 162 geldstromen 20 geldvernietiging 162 geleide loonpolitiek 340 gemeenschappelijke markt 241 Gemeentefonds 302 gemiddelde druk 316 gemiddelde kapitaalproductverhouding 135 gemiddelde omloopsnelheid van het geld 172 gemiddelde werkloosheidsduur 141 georiënteerde markteconomie 9, 69 gemiddelde wig 326 geregistreerde werkloosheid (GWL) 140 gewone dienst 295 Gini-coëfficient 285 giraal geld 157 globale beïnvloeding 329 globalisering 238 goederenrekening 216 groei- en stabiliteitspact 180 groei zonder inflatie 117 groeifactoren 126 groeitheorie 133 groeimodel 135 groeipad 136 groeivoet 137 groeipercentage 137 grondvormen van economische orde 68 grondslagverbreding 323 guichet emissie 167 gulden financieringsregel 161, 295 H handelsbalans 216 Harrod en Domar 135 heffing 81, 316 heffingengrondslag 316 heffing van een invoerrecht 265 herstel 121 hoeveelheidaanpasser 38 hoogconjunctuur 8, 121
357
hypothecair krediet 165 hypotheekbanken 160 I i/a-ratio 309 I/D-banen 152 IMF 217 inactief kasgeld 176 incidentele loonstijging 343 indexcijfers 119 individuele arbeidsovereenkomst 340 individuele goederen 279 individuele-vraagfunctie 46 inelastische vraag 47 ‘infant industry’-argument 261 inferieure goederen 49 inflatie 109, 169, 185 inflatiebestrijding 197 inflatiecorrectie 190 inflatierisico 107 inflatieverwachting 195 infrastructuur 9 inkomenselasticiteit 49 inkomensevenwicht 145 Inkomensherverdeling door de publieke sector 283 inkomensoverdrachten 271 inkomensoverdrachtenrekening 216 inkomensrekening 216 inkomensverdeling 281 inkomstenbelasting 289, 324 innovatie 65, 129 inspectie Werk en Inkomen 311 instrumenten van economische politiek 332 integratie 24 intern onderzoek 12 interne financiering 200 internet 94 internationaal betalingsverkeer 224 internationaal handelsverkeer 237 Internationaal Monetair Fonds (IMF) 221 internationale concurrentiestrijd 149 internationale economische betrekkingen 332 internationale ruilvoet 236
358
interpersonele nutvergelijking 328 interventieprijzen 245 interventiepunt 235 introductiefase 65 invoerquote 214 invoerrecht 263 inzakkende conjunctuur 138 isowinstlijnen 89
krapgeldpolitiek 197 kritiek van Barro 281 kringloopmodel 102 kruiselingse prijselasticiteit 48 kwaliteit van de productiefactoren 108 kwantitatief tekort aan arbeidsplaatsen 149 kwartaire sector 272
J jaarrekening 17 jaarverslag 17 Juglar-golf 122 juridische structuur 16
L laagconjunctuur 9, 121 lagelonenlanden 260 lagere overheden 297 laissez-faire 329 lange golf 122 lange rente 170 lange tijdelijke vermogensbehoefte 165 langetermijnbeslissing 51 levenscyclus 65 leveranciers 30 limiet 207 liquiditeit 162 liquiditeitspositie 18 liquiditeitsvoorkeurtheorie 174 lineaire programmering 86, 88 lombardfaciliteit 183 lombard + rente 184 loonbelasting 289 loonbeleid 333 loonkosteninflatie 193 loonkosten-subsidieregelingen 152 loonmaatregel 340 loonmatiging 198, 348 loononderhandelingen 188 loon-prijsspiraal 194 loonruimte 342 Loonwet 334 lopende rekening 216 lopende uitgaven 300 Lorenzkromme 284 lororekeningen 226
K kansen 12 kapitaalaccumulatie 135 kapitaaldekkingsstelsel 307 kapitaaldienst 296 kapitaalgoederen 5 kapitaalmarkt 171 kapitaalproductiviteit 135 kapitaaluitgaven 300 kapitalisme 68 kartel 44 kartelpolitiek 248 kasgeldleningen 164 kengetallen 18 kennis 130 kerngegevens 350 Keynes, John Maynard 144 Keynesiaans werkloosheidsevenwicht 147 Kitchin-golf 122 klassieke kwantiteitstheorie 172 klassieke school 254 kleine en middelgrote bedrijven 15 koersvorming van aandelen 206 koersvorming van obligaties 210 koopkrachtpariteitstheorie 228 korte rente 170, 171 korte tijdelijke vermogensbehoefte 164 kortetermijnbeslissing 51 kosten-batenanalyses 132 kosteninflatie 197 kostenmotief 279 kostprijsverhogende belastingen 100, 271
M maatschappelijke kosten 79 macroaanbod 109 macro-economie 30, 93 macro-economische begrippen 94
macro-economische beleidsmaatregelen 277 macro-economische identiteit 103 Macro-Economische Verkenning (MEV) 350 macroniveau 94 macrovraag 112 marginale druk 317 marginale depositofaciliteit 184 marginale kosten 62 marginale kredietfaciliteit 183 marginale opbrengsten 62 marginale spaarquote 135 marginale wig 325 marketing 13 marktbarrière 35 marktconforme maatregel 81 marktgedrag 8, 44 marktmechanisme 68 marktmechanisme en optimale allocatie 72 marktonvolkomenheden 276 marktvorm 8, 34 maximale opbrengst 60 maximale winst 60 maximumprijs 73 mededingingsregeling 62 meerproductie 52 mega-ondernemingen 14, 15 Melkertbanen 152 melkquota 246 merchant banking 167 meso-economie 30 micro-economie 28, 31 middelen 3 milieu 77 milieubeleid 80 milieu als randvoorwaarde 90 milieuwetten 84 milieuverontreiniging 78 miljoenennota 286 minimumkasreserve 183 minimumloon 341 minimumprijs 73 ministelsel 315 mission statement 11 model 43, 136 monetaire inflatie 185 monetaire instrumenten 333 monetaire opstelling 218 monetaire politiek 169 monetaire sectoren 218
Register
monetaristen 177, 346 monopolie 20, 36, 59 monopolist 59 monopolistische concurrentie 37 N NAFTA 239 nationaal milieubeleidsplan (NMP) 85 nationaal milieuprogramma 85 nationaal spaarsaldo 106, 223 Nationale Rekeningen 96 nationale schuld 293 natuur 5 natuurlijk milieu 77 near banking 202 Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) 63 neergangsfase 66 negatieve externe effecten 79 negatieve inkomstenbelasting 315 neoklassieken 346 netto binnenlands inkomen 100 netto buitenlands actief 219 netto nationaal inkomen 101 netto participatiegraad 336 netto toegevoegde waarde tegen factorkosten 100 niet-belastingontvangsten 290 niet-economische factoren 126 niet-marktconforme maatregelen 81 niet-monetaire financiële transacties 220 niet-monetaire sectoren 218 NMP+ 80 noemereffect 272, 294 nominale cijfers 118 nominale waarde 175 non-tarifaire handelsbelemmeringen 263 normale bezettingsgraad 109 nostrorekeningen 226 NV 16 O obligatie 209 officiële reserve 221 oligopolie 37, 62 omgevingsfactoren 8 omslagstelsel 305 omzetbelasting 290
onderbesteding 113, 333 onderbestedingwerkloosheid 113, 143 onderhandse kapitaalmarkt 202 ondernemingen 6, 14 ondernemingsklimaat 152 ondernemingsraad 71 ongedifferentieerde koopkracht 156 onroerende-zaakbelastingen 301 ontgroening 337 ontkoppeling 310 ontpotting 176 ontvangsten van het Rijk 289 ontwikkeling van de techniek 129 ontwikkelingslanden 262 onvoorwaardelijke trekkingsrechten 221 onzekerheidsvarianten 351 onzichtbaar verkeer 216 Oort-wetgeving 323 open economie 9, 214 openbare kapitaalmarkt 183, 202 openmarkttransacties 183 oplopende conjunctuur 138 oplossingsverzameling 89 oppotmiddel 157 oppotting 176 optimale allocatie 73 optimale combinatie 84 optimale milieukwaliteit 83 opvoedende bescherming 262 organisatie 6 overbesteding 114, 332 overgenomen emissie 167 overheid 9, 270 overheidsaankopen 270 overheidsschuld 293 overlegeconomie 70 overspanning 121 P parallellisatie 25 participanten 7 participatiegraad 335 passagekoers 224 passief bankbedrijf 161 paternalisme 279 permanente vermogensbehoefte 166 PBO 354 personele inkomensverdeling 282
359
PIN 166 planmechanisme 69 poldermodel 70, 348 polypsonie 38 positieve externe effecten 79 potentiële concurrenten 29 preferente aandelen 205 premieobligaties 210 Prinsjesdag 286 prijs 44 prijs-afzetfunctie 47, 59 prijsbeleid 333 prijsdeflatie 192 prijselasticiteit van het aanbod 231 prijselasticiteit van de afzet 47 prijselasticiteit van de invoer 231 prijselasticiteit van de vraag 231 prijsinflatie 185, 190, 193 prijssignaal 40, 42, 73 prijstheorie 14 prijsvorming bij volkomen concurrentie 38 prijszetter 38 Prijzenwet 334 primair inkomen 282 prioriteiten 2 prioriteitsaandelen 206 private kosten 79 privatisering 75 procyclisch 345 producentensurplus 264 productdifferentiatie 37 productie 4 productiecapaciteit 108 productiefactoren 5 productiefunctie 51 productiegroei 118 productieproces 6 productschappen 354 profijt van de overheid 282 (profijt-)heffingen 302 prospectus 204 protectie 250, 263 publieke sector 270, 272 Q quotum 221, 263
360
R Raad van de Europese Unie 243 Raad voor Economische Aangelegenheden 352 Rabobank 159 randvoorwaarden 90 rationele overcapaciteit 109 reacties bij oligopolie 62 recessie 121 rechtsorde 277 reële cijfers 118 reële rente 170 reële winst 192 refi-rente 183 regulering door de overheid 76 rekening-courantkrediet 164 rekening-couranttegoeden 157 rekenmiddel 157 rente 169 rente-écart 232 rentemarge 162 repo-transacties 183 reseach & development 130 reservetranche 221 restrictieve begrotingspolitiek 197 resultatenrekening 19 REV 21 revaluatie 236 Ricardo, David 253 rijksbegroting 333 Rijksoverheid 286 Rijksuitgaven 288 rijpheidsfase 66 risico 6, 20 roll-over-krediet 165 RTV 21 ruilmiddel 157 S saldo inkomensoverdrachten 107 saldo op de lopende rekening 107 schaarste 3 schijninnovaties 129 schijnwinst 192 scholing 129 secundair inkomen 282 secundaire liquiditeiten 181 seizoenswerkloosheid 151 Smith, Adam 253 sociaal bestaansminimum 312 sociaal-economische driehoek 352
Sociaal-Economische Raad (SER) 353 Sociale Nota 141 sociale partners 339 sociale verzekeringen 308 Sociale verzekeringsbank (SVB) 311 sociale voorzieningen 307 socialezekerheidquote 308 sociale zekerheid 305 socialisme 68 solidariteitsgedachte 306 solvabiliteit 18 spaarbanken 159 Special Drawing Rights (SDR’s) 221 specialisatie 25 speciale beleningen 183 specifiek recht 263 specifieke maatregelen 329 specifieke uitkeringen 302 speur- en ontwikkelingswerk 130 spilkoers 234 spoorboekje 89 staatsbalans 294 staatsschuld 293 stabiel prijsniveau 185, 330 stabilisatie van de conjunctuur 332 stabilisatiebeleid 333 stabilisatiefunctie 280 stagflatie 194 stagnatiefase 66 Standaard Bedrijfsindeling (SBI) 27 statische economische doelmatigheid 72 Statistisch Jaarboek 96 sterke en zwakke punten 12 Stichting van de Arbeid 354 stille reserve 22 strategie 11 strategisch management 11 stroomgrootheden 215 structuurbeleid 297, 333 structuurvennootschappen 17 structuurwerkloosheid 137, 142, 148 subsidiariteitsbeginsel 299 subsidie 100 substituten 29 substituut 48 superheffing 246 SWOT-analyse 12
syndicaat 168 T technische doelmatigheid 72 technische slijtage 99 technische vergelijking 136 tekortkomingen van het marktmechanisme 73 tenderleningen 209 termijndeposito 201 termijnkoers 227 tertiair inkomen 282 tertiaire sector 272 toegevoegde waarde 98 toetreding 314 toetredingsbarrières 29 totale constante kosten 55 totale variabele kosten 54 transactiekosten 81 transactiekassen 174 transactiemotief 174 transformatielijnen 255 trend 120 trekkingsrechten 221 tweedehands markt 202 U uitbreidingsinvesteringen 104 uitgavenplafond 292 uitstroomkans 142 uitvoeringsorganisatie 311 uitvoerquote 214 uitvoersaldo 106 Unie MHP (Middelbaar en Hoger personeel) 339 Uruguay-ronde 246, 251 UWV 311, 352 V valuta-arbitrage 224 valuta-interventie 235 valutamarkt 224 valutarekening 227 variabele kosten 54 variantenanalyse 351 vaste geldgroeiregel 199, 346 vennootschap onder firma 16 vennootschapsbelasting 290 verbeteringsinnovatie 129 verbodssysteem 63 Verbond van Nederlandse ondernemingen (VNO) 339
Register
verborgen beleidskosten 272 verborgen economie 97 verborgen werkloosheid 141 verdeling van inkomens en vermogens 276 verdelingsfunctie 278, 281 Verdrag van Maastricht 179, 242 verdrag van Rome 240 vergrijzing 313, 337 verhuiskostensubsidies 152 verkeersvergelijking van Fisher 172 vermaatschappelijking 19 vermogensmarkt 200, 201 vermogensoverdrachtenrekening 217 vernieuwingsdrang 20 verplaatsing van producties 149 vertragingen 280 vervangingsinvesteringen 104 vervangingswaarde 192 vervroegde uittreding (vut) 152 vervuilingsrechten 81 verzadiging 150 verzadigingsfase 66 verzelfstandiging 75 VNO-NCW 339 volkomen concurrentie 36
volksverzekeringen 306 volledige bezetting 110 volledige mededinging 36 volumebeleid 310, 313 voorkeuren 44 voorraadgrootheden 20, 215 voorspeller 124 voorwetenschap 168 voorzorgkas 174 voorzorgmotief 174 vorderingensaldo 291 vraag- en aanbodtheorie 230 vraag naar een goed 44 vraagfactoren 127 vraagoverschot 74 vraagvergelijking 40 vrije goederen 4 vrije loonvorming 340 vrijhandel 260 W welvaart 4 welvaartsronden 340 werkgelegenheid 113, 139 werkgelegenheidsargument 261 werkgeverscentrale 339 werkloosheid 138 werkloosheidstheorie
361
van Keynes 144 werkloosheid van minder geschikten 151 werkloze beroepsbevolking (WBV) 140 werknemerscentrales 339 werknemersverzekeringen 306 Wet milieubeheer 85 Wet van de comparatieve kostenverschillen 254 Wet van Engel 50 Wet op loonvorming 340 Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) 354 wig 314, 322 winst 6, 19 wisselkoers 224 wisselkoersrisico 227 World Trade Organization (WTO) 238, 252 Z Zalmnorm 293 zelffinanciering 21 zelfstandige beroepsbevolking 336 zelfstandig bestuursorgaan 75 zwart circuit 97, 317
