Platform Zelfzorg Oost-Vlaanderen Martelaarslaan 204b 9000 Gent tel. 09 225 91 33 - fax 09 233 35 89
[email protected] http://users.telenet.be/plazzo
Regionale zelfzorgbijeenkomst regio WaaslandDendermonde Thema ‘gespreks- en vergadertechnieken’ verslag dd. 24 mei 2005 Aanwezigen: GRIDO (2), SARAH (2), OVOK (2), SOS-Nuchterheid (1), Ikaros (2), Veerle Opdebeeck (RWO Waasland), Annemie Vandermeulen (Trefpunt Zelfhulp), Ann De Maesschalck (Plazzo)
1. Aanleiding Veel vrijwilligers uit diverse Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven signaleerden de nood aan regionale zelfzorgbijeenkomsten voor ervaringsuitwisseling ter aanvulling van de Plazzo-activiteiten op provinciaal niveau.
2. Doel Doel van dit soort bijeenkomsten is om de beperkte en meestal vrijwillige middelen van een zelfzorginitiatief optimaal te gebruiken door ervaringsuitwisseling over zelfgekozen, gemeenschappelijke thema’s. Deze ervaringsuitwisseling zal leiden tot: 1. bruikbare tips van organisaties in gelijkaardige situaties 2. betere kennis van iedere werking i.f.v.: • betere doorverwijzing • vermijden van overlapping 3. gezamenlijke bekendmaking 4. gezamenlijk optreden naar: • hulpverleners • overheden
3. Organisatie De organisatie gebeurt vanuit een samenwerking van organisaties met een complementaire taak en expertise: - Plazzo: coördinatie, uitnodiging, bekendmaking, moderatie, inbreng van informatie en expertise vanuit andere groepen,regio’s,… - Trefpunt Zelfhulp: inhoudelijke inbreng - Regionaal Welzijnsoverleg: logistieke ondersteuning (zaal, drank, onthaal), aanspreekbaar voor samenwerking indien nodig (vb. met regionale netwerk van professionele organisaties, beleid,…). Regionaal Welzijnsoverleg Waasland en Regionaal Welzijnsoverleg Dendermonde bespreken de taakverdeling onderling - Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven: bekendmaking bij lokale/regionale afdelingen/medewerkers, inbreng van noden, ervaringsdeskundige tips (informatie, hulpmiddelen, netwerken,…),…
4. Werkwijze Om realistische verwachtingen te creëren, gaf Annemie Vandermeulen van Trefpunt Zelfhulp vooraf aan dat het onmogelijk was om zowel het thema gesprekstechnieken als het thema vergadertechnieken te bespreken. Daarom werd afgesproken om enkel het thema gesprekstechnieken te behandelen. Plazzo werkt met de steun van het Provinciebestuur Oost-Vlaanderen
Annemie Vandermeulen van Trefpunt Zelfhulp leidde het thema in aan de hand van een PowerPointPresentatie (aan te vragen bij Annemie Vandermeulen van Trefpunt Zelfhulp, telefonisch 016 23 65 07, per fax 016 32 30 52 of via e-mail
[email protected]). De deelnemers vulden deze inleiding aan met vragen, ervaringen, tips,…
5. Vragen en tips Tijdens het overleg kwamen o.a. de volgende punten aan bod: 5.1. Hoe mensen ertoe brengen om tot een gesprek te komen? Omdat er tijdens dit overleg geen tijd was om dit onderwerp uitgebreid te bespreken o.a. met oefeningen, werd er verwezen naar de vormingen die Trefpunt Zelfhulp hierover organiseert. 5.2. Kan een lotgenoot zelf groepsbegeleider van een gespreksgroep zijn? - In de meeste zelfhulpgroepen is dit een essentiële voorwaarde: groepen zijn er voor en door lotgenoten. - Voor de organisatie van gespreksgroepen is geen begeleiding van een psycholoog nodig. Groepen geleid door professionelen vervullen een andere functie. Soms kan het nuttig zijn een buitenstaander als moderator aan te duiden, maar meestal kunnen lotgenoten die taak zelf zeer goed vervullen. - Het begeleiden van een gespreksgroep vereist empathie en sociale vaardigheden, en ook wat diplomatie. De meeste lotgenoten beschikken wel voldoende over deze eigenschappen. En waar men een tekort ervaart kan men altijd beroep doen op cursussen, vorming, een goede handleiding… - Gesprekstechnieken kunnen worden aangeleerd. Er bestaan tal van kleine kunstgreepjes om een gesprek op gang te brengen en te houden. In de Trefpuntkrant wordt hier herhaald aandacht aan besteed. - Heel belangrijk is dat de groepsbegeleider die sfeer kan creëren waarin ieder zijn verhaal kan doen. - Al doende leert men. Vorming rendeert als mensen tijd en kansen krijgen om te oefenen en te groeien. 5.3. Hoe voorkomen dat mensen zich persoonlijk voelen aangevallen? - Zorg voor duidelijkheid over de functie en de positie van de technische gespreksleider. - Maak afspraken vooraleer de groep start. 5.4. 24/24 uur gesprekspermanentie - Dit kan soms gerealiseerd worden via het doorschakelen van de telefoon naar andere regionale contactpersonen. - Soms biedt een antwoordapparaat een tussenoplossing, vooral indien je aangeeft wanneer je wél bereikbaar bent of om naar andere diensten te verwijzen waar mensen terechtkunnen vb. bij Tele-Onthaal. - Aandachtspunt bij Tele-Onthaal is dat mensen bij deze dienst niet terechtkunnen voor lotgenotencontact en dat deze dienst zelf vaak doorverwijst naar zelfzorginitiatieven. Je moet ervoor zorgen dat mensen in nood niet van het kastje naar de muur worden gestuurd! - Voor een aantal situaties kan een antwoordapparaat helemaal niet vb. bij verslavingen, zelfmoordpreventie,… - Zorg zoveel mogelijk voor jezelf en baken grenzen af om het te kunnen volhouden.
Regionale zelfzorgbijeenkomst regio Waasland, verslag 24 mei 2005
2
5.5. Inbreng van eigen ervaringen - Hou deze op de achtergrond en breng deze enkel zéér beperkt als aanzet opdat een hulpvrager weer verder zijn/haar eigen verhaal kan brengen. - Zorg ervoor dat vrijwilligers de eigen situatie zelf voldoende hebben verwerkt. Bij jonge groepen is dit vaak een probleem omdat ze moeten roeien met de riemen die ze hebben en omdat het soms moeilijk is om in te schatten of iemand de eigen situatie reeds voldoende heeft verwerkt. - Behoed mensen ervoor dat ze zich te snel in te veel engageren: geef mensen tijd om te ‘acclimatiseren’. 5.6. Hoe juiste informatie garanderen? - Informatie opvragen bij en/of laten nalezen door deskundigen vb. artsen, logopedisten, psychologen,... of via een ‘Raad van Wijzen’ met professionelen - Vorming en congressen volgen en deze binnen de organisatie doorgeven - Literatuur lezen en deze binnen de organisatie doorgeven - Zoeken op internet. Hierbij wel opletten dat de bron betrouwbaar is! - Ervaringen bundelen en uitwisselen - Voor aanvullende dienstverlening doorverwijzen
5.7. Hoe mensen informeren die niet over internettoegang beschikken -
Ervoor zorgen dat je steeds informatie bij de hand hebt. Informatie ronddelen vb. tijdens groepsbijeenkomsten, beurzen,…
5.8. Adviserende gesprekken - Leg verschillende opties voor - Help mensen om mondig te worden naar hun hulpverlener vb. huisarts,… toe, maar vermijd ‘vakbondallures’ - Geef de raad om dit aan een professionele hulpverlener voor te leggen 5.9. Functie van gesprekken Noodzakelijk: - om het sociaal netwerk te ontlasten; - zodat mensen toch met hun eigen nood ergens terechtkunnen. 5.10. Tips voor gespreksbijeenkomsten - Kennismakingsronde = ijsbreker Dit zorgt voor drempelverlaging om later een inbreng te doen in de groep. - Laat bestuursleden verspreid zitten - Stel nieuwkomers voor om naast een bestuurslid te zitten - Laat nieuwkomers nooit beginnen in een kennismakingsrondje. 5.11. Verwijsgesprekken - Heb oog voor én/én: zelfzorg én professionele hulpverlening. - Zorg voor ‘begeleide verwijzing’: vraag om jou opnieuw te contacteren indien men niet of onvoldoende geholpen werd. 5.12. Hoe omgaan met het feit dat veel mensen hulp vragen, maar geen lid worden? - Lid worden niet als een ‘must’ beschouwen en opletten om geloofwaardigheid niet te verliezen - Aanvaarden als realiteit - Abonnementsgeld vragen voor het tijdschrift
Regionale zelfzorgbijeenkomst regio Waasland, verslag 24 mei 2005
3
6. Mogelijkheden via Trefpunt Zelfhulp Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven kunnen bij Trefpunt Zelfhulp terecht voor individuele ondersteuning en vorming over gesprekstechnieken o.a.: - vorming over ‘hoe contactpersonen selecteren’ - vorming over hoe mensen tot een gesprek brengen. Voor meer informatie of ondersteuning i.v.m. dit thema kunt u terecht bij Annemie Vandermeulen, Trefpunt Zelfhulp Departement Sociologie, E. Van Evenstraat 2C te 3000 Leuven, telefonisch 016 23 65 07, per fax 016 32 30 52 of via e-mail
[email protected]. Meer informatie over Trefpunt Zelfhulp vindt u op de website www.zelfhulp.be.
7. Mogelijkheden via Regionaal Welzijnsoverleg: Ingangspoort naar het regionaal netwerk van professionele hulpverleners en organisaties in de regio. Alle vragen zijn welkom: - Voor regio Dendermonde (gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Waaswunster, Wetteren, Wichelen, Zele) Bij Els Op De Beeck, Regionaal Welzijnsoverleg Dendermonde, Contactpersoon ankerpunt en actualisering sociale kaart Bogaerdstraat 29 - 9200 Dendermonde, tel. 052 39 78 16, fax 052 39 78 16, email:
[email protected] - Voor regio Waasland (gemeenten Beveren, Kruibeke, Lokeren, Sint-Gillis, SintNiklaas, Stekene, Temse): Bij Veerle Opdebeeck, Regionaal Welzijnsoverleg Waasland, Slachthuisstraat 74, 9100 Sint-Niklaas, tel. 03 776 32 48, fax 03 778 81 50, e-mail
[email protected]. Er werd afgesproken dat groepen die gebruik zouden willen maken van de RWOvergaderzaal en het materiaal (scherm, beamer,…) deze vraag schriftelijk aan Veerle bezorgen. Veerle bespreekt dit dan met de Raad van Bestuur.
8. Mogelijkheden via Plazzo Gezamenlijke acties Alle vragen voor gezamenlijke acties kunnen aan Plazzo worden gesignaleerd. Vergaderzalen in Oost-Vlaanderen Zelfzorginitiatieven die betaalbare en bereikbare vergaderruimtes met voldoende parkeergelegenheid kennen, kunnen dit aan Plazzo melden via het formulier voor inventarisatie van vergaderruimtes (in bijlage). De resultaten zullen via de Plazzowebsite worden bekendgemaakt, samen met het blanco formulier. 11e Gezondheids- en Welzijnsbeurs Sint-Niklaas (25-28 november 2005) Plazzo neemt opnieuw deel met een stand. Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven die zelf niet kunnen deelnemen, kunnen hun bekendmakingmateriaal aan Plazzo bezorgen. Voor meer informatie deze beurs kunt u terecht bij Gezondheids- & welzijnsbeurs, Vijfstraten 132 - 9100 Sint-Niklaas, tel. 03 776 78 33, e-mail
[email protected], web http://www.gezondheidsbeurs.org/.
9. Conclusies en afspraken verdere werkwijze Alle deelnemers en organisatoren waren unaniem positief: - bevestiging van de nood aan dit soort bijeenkomsten als soort regionale ‘intervisiegroepen’ - veel geleerd (zelfs met 25 jaar ervaring) - veel (h)erkenningspunten - goede werkwijze: zinvolle complementaire samenwerking - zeer geschikte locatie: voldoende parkeergelegenheid, vlot bereikbaar en degelijke infrastructuur en materiaal - nood aan meerdere bijeenkomsten. Regionale zelfzorgbijeenkomst regio Waasland, verslag 24 mei 2005
4
Tijdens het overleg werden de volgende thema’s voor volgende bijeenkomsten aangegeven: 1. Hoe weten dat je het goed (genoeg) hebt gedaan? 2. Vergadertechnieken 3. Omgaan met de pers 4. Website en forum, e-mailgesprekken,… 5. Vergaderruimtes Als belangrijkste noden werd het omgaan met de pers en uitwisseling rond website, chatfora, e-mailgesprekken aangegeven. Plazzo zal Peter Gielen van Trefpunt Zelfhulp hiervoor aanspreken gezien zijn jarenlange expertise.
Regionale zelfzorgbijeenkomst regio Waasland, verslag 24 mei 2005
5
