Regionale Integratieve Strategieën: wat valt er te leren uit andere Europese regio’s? Marjolein Spaans en Wil Zonneveld
Delft University of Technology
Challenge the future
Ruimteconferentie 2013
Opzet 1. ESPON-RISE onderzoek 2. De vier casestudies 3. De tool kit 4. Conclusies Documenten: www.espon.eu
Ruimteconferentie 2013
2
1. ESPON-RISE onderzoek Voorbeeld van ‘targeted analysis on user demand’ • • • •
Onderzoek samen met ‘stakeholders’ Initiatief ligt buiten ESPON Doel: dichter bij elkaar brengen van ESPON onderzoek en beleid Meer algemene trend: • B.v. VerDuS programma
• Initiatief: regio West Midlands • Partners via Brusselse contacten • Onderzoeks Steering Group: onderzoeksinstellingen + vertegenwoordigers regio’s • In elke regio: samen met de beleidspartner(s)
Ruimteconferentie 2013
3
1. ESPON-RISE onderzoek Doel van het onderzoek • ‘Good practice’ benaderingen in kaart brengen van ontwerp, ontwikkeling en implementatie van regionale ‘territoriale strategieën’ in verschillende situaties • Ontwikkeling van een tool kit voor Integratieve Territoriale Strategische Planning • Casestudies in 4 regio’s: • Randstad (Nederland) à De Randstad bestaat!! • ‘Greater’ Birmingham (UK) à West Midlands (opgeheven) • Zealand (Denemarken) à mogelijk opgeheven • Västerbotten (Zweden) à mogelijke fusie met buurregio’s
Ruimteconferentie 2013
4
1. ESPON-RISE onderzoek Beleidsintegratie: • Horizontale integratie: tussen afzonderlijke beleidslijnen (sectorale integratie) • Verticale integratie: tussen overheidsniveaus onderling, private partijen (organisationele integratie) • Territoriale integratie: verbinden strategieën aangrenzende gebieden
Ruimteconferentie 2013
5
1. ESPON-RISE onderzoek Västerbotten (S) Zealand (DK)
Randstad (NL)
West Midlands (UK)
Ruimteconferentie 2013
6
2.1 Casestudie Randstad • Welke strategie(ën) als object van onderzoek? • Casestudie: drie MIRT gebiedsagenda’s • Zuidvleugel/Zuid-Holland, Noordwest Nederland, Utrecht
• Documentenanalyse en interviews • Nadruk op verticale integratie • Van visie naar concrete projecten • Afstemming tussen diverse overheden
• Beperkte horizontale integratie
Ruimteconferentie 2013
7
2.1 Casestudie Randstad
Actorenanalyse MIRT gebiedsagenda Zuidvleugel/Zuid-Holland
Analyse beleidsdocumenten MIRT gebiedsagenda Utrecht
Ruimteconferentie 2013
8
2.2 Casestudie West Midlands • Casestudie: Greater Birmingham and Solihull Local Enterprise Partnership • LEPs zijn door Engelse centrale overheid opgezet als onderdeel van de Localism agenda • Het zijn vrijwillige samenwerkingen tussen lokale overheden en
bedrijven ter bevordering van lokale economische ontwikkeling
• In principe geen geld, geen bevoegdheden, geen staf. Wel geld beschikbaar voor specifieke voorstellen • Regional Development Agencies zijn afgeschaft • Alle regionale instellingen/ strategieën aan de kant gezet • 1 West Midlands Region 6 LEPs op lokaal niveau
Ruimteconferentie 2013
9
2.2 Casestudie West Midlands • Horizontale integratie: ja, ligt in de bedoeling om groepen op te zetten op verschillende beleidsterreinen • Verticale integratie: nee • Territoriale integratie: horizontale coherentie tussen aangrenzende LEPs: ja voor transport, nee voor productieketen
Ruimteconferentie 2013
10
3. Toolkit Aanpak: 1) verduidelijking begrippen; 2) aantal operationele schema’s/diagrammen; 3) operationele vragen die stakeholders moeten zien te beantwoorden • Concept Regio • Concept Integratie • Concept Strategie
Ruimteconferentie 2013
11
3. Toolkit: Voorbeeld integratie Integratie: gemeenschappelijke strategie + koppeling van actoren, organisaties, instrumenten Coördinatie: wederzijdse aanpassing strategieën: geen overlappingen/gaten/ tegenstrijdigheden Coöperatie: delen van kennis informatie: elke actor (waarschijnlijk) meer efficiënt
Ruimteconferentie 2013
12
3. Toolkit: Voorbeeld integratie Operationele vragen: • Welk type integratie is relevant/opportuun à scoping • Sectoraal binnen een gebied? • Thematisch over grenzen van gebieden en gebiedsniveaus heen? • Organisatorisch tussen actoren à vooral actoren buiten overheid? • Welke mate van integratie relevant/opportuun? • Is er een geschiedenis/traditie v.w.b. integratie?
Ruimteconferentie 2013
13
3. Toolkit: Voorbeeld strategie Functionele positie regio: b.v. welke economische specialisatie? Mogelijkheden/opportunities: potenties en comparatieve voordelen Onderling relateren van veelheid aan visies Ruimtelijke positionering: relatie tussen gebied & omgeving
Ruimteconferentie 2013
14
3. Toolkit: Voorbeeld strategie ßproject driven strategy
Moderne strategie processen: circulair, niet lineair Meestal: verbinden strategieën & projecten Accenten kunnen verschillen
ß Linking stakeholders, visions and project (voorbeeld: MIRT gebiedsagenda) Ruimteconferentie 2013
15
3. Toolkit: Voorbeeld strategie Operationele vragen: • Relatie tot de buitenwereld: bedreigend of beloftevol? • Is sprake van een gemeenschappelijke identiteit of beleving van regio? • Visievorming met stakeholders buiten overheid? • Zijn belangrijke projecten ingekaderd in een visie of omgekeerd: wel een visie maar geen projecten?
Ruimteconferentie 2013
16
4. Conclusies • Een van de weinige ESPON projecten over beleid • Onderzoeksmethodologisch: kleine sample van (toevallige) cases • Vergelijken en leren daardoor moeilijk • Toolkit, veelgevraagde deliverable in EU aangestuurd beleidsonderzoek, niet in de vorm van een handboek • Gekozen voor de vorm van uitwerken van begrippen en stellen van sleutelvragen aan beleidsactoren • Grootste uitdaging: regio als actor in 4 cases dynamisch • Doorwerking? Ruimteconferentie 2013
17