Regio: Varde & Varde Å Natuur: Wat is het bijzondere aan de moerassen langs de oever van de Varde Å? 1) Het is nog het enige moerasgebied langs een rivier dat niet ingedijkt is. 2) Het is het laatste moerasgebied in Denemarken dat ingedijkt is. 3) Het is het enige moerasgebied waar golf gespeeld kan worden omdat het zo vlak is.
Cultuur: De plaats Varde is de noordelijkste provinciestad van het Waddengebied. Wat is eigenlijk een provinciestad in Denemarken? 1) Alleen een provinciestad kreeg van de koning toestemming om waren op de markt te verkopen. 2) Een provinciestad is een stad die door de koning verkocht wilde worden. 3) In een provinciestad hebben de winkels steeds veel aanbod en goedkope goederen. Bescherming: Rond 1990 wird een groot project gestart ter bescherming van de Kwartelkoning in het stroomdal van de Varde Å. Wat is een Kwartelkoning? 1) Een vis die alleen in het Deense deel van de Waddenzee voorkomt en erg schone rivieren nodig heeft om te overleven. 2) Een pad die brakwaterkwelders nodig heeft. 3) Een vogel die grote weidegebieden nodig heeft die nog op traditionele wijze beheerd worden. international wadden sea school
Regio: Mandø, Ribe & Knude Dyb Natuur: In de Deense Waddenzee zijn 4 grote getijdegeulen. Hoeveel water stroomt daar in totaal doorheen tijdens eb? 1) 2 km3, dat is 40.000 m3 per seconde 2) 1 km3, dat is 20.000 m3 per seconde 3) 1/2 km3, dat ist 10.000 m3 per seconde Cultuur: Ribe is de oudste stad van Denemarken. Hier staat de enige Domkerk van het Deense waddengebied. Wanneer werd die kerk in Ribe gebouwd? 1) in de 5e eeuw 2) in de 12e eeuw 3) in de 17e eeuw Bescherming: Op Mandø leeft een grote populatie van de zeldzame Rugstreeppad. Wat wordt daar voor de bescherming van de dieren gedaan? 1) Alle poelen en vijvers zijn opgeschoond zodat de padden daar een goede plek hebben. 2) Alle ooievaars op het eiland zijn doodgeschoten. 3) Er is een padden-aquarium gebouwd waar de eieren veilig uitgebroed worden. international wadden sea school
Regio: Rømø & Juvre Dyb Natuur: Op het strand van Rømø liggen veel verschillende schelpen en slakken, omdat ... 1) ... daar een grote broedkolonie is waar de vogels leven van schelpdieren en slakken en ze de schalen weer uitspugen. 2) ... het strand daar zo vlak is dat de lege schelpen makkelijk aanspoelen. 3) ... daar in 1980 een ongeluk met gifstoffen was waardoor alle schelpdieren en slakken rondom Rømø gestorven zijn. Cultuur: Waarom is de noordpunt van Rømø verboden gebied? 1) Omdat daar een militair oefenterrein is. 2) Omdat daar een naaktstrand is. 3) Omdat daar nog veel mijnen uit de 2e wereldoorlog liggen. Bescherming: Een deel van de grote zandbank 'Kore Sand' mag niet betreden worden … 1) ... omdat de bodem daar met gifstoffen vervuild is. 2) ... zodat de zeehonden daar hun jongen rustig kunnen werpen. 3) ... omdat daar een kwelder met zeldzame planten is ontstaan.
international wadden sea school
Regio: Halligen Natuur: Hoe beschermen de larven van de Lamsoorsnuitkever en Zeeweegbreesnuitkever zich tegen zeewater als de kwelder overstroomt? 1) De larven kunnen goed zwemmen en duiken. 2) De larven leven beschermd in het binnenste van hun voedselplant. 3) De larven bouwen een klein vlot van plantendelen. Cultuur: In welke taal kunnen oudere inwoners van Amrum, Fohr en Helgoland met de oudere inwoners van Harlingen en Groningen praten? 1) Platduits 2) Fries 3) Engels Bescherming: Op Hallig Hooge en Hallig Langeneß komen ieder voorjaar 20.000 Rotganzen, omdat…. 1) ... ze daar Kweldergras kunnen eten om krachten te verzamelen voor de vliegtocht naar Siberie. 2) ... daar geen vossen voorkomen en ze dus zonder gevaar kunnen broeden en hun kuikens groot kunnen brengen. 3) ... ze daar kunnen rusten zonder door jagers verstoord te worden. international wadden sea school
Regio: Noordfriese 'Marsch' Natuur: De binnendijkse natte weilanden zijn belangrijk voor duizenden watervogels, die ... 1) ... hier veel voedsel vinden en beschermd kunnen broeden. 2) ... het zoete water gebruiken om te drinken en hun veren te poetsen. 3) ... hier na de lange vlucht vanuit Afrika of Siberie verkoeling vinden. Cultuur: Het water vanuit de greppels en sloten wordt door openingen in de dijk op het wad geloosd. Deze openingen heten… 1) ... prielen. 2) ... sluizen. 3) ... kleppen. Bescherming: Waarom is de natuurbescherming tegen het inpolderen van wadplaten? 1) Omdat vogels vogels dan door storm tegen de dijk kunnen waaien en gewond kunnen raken. 2) Omdat dijken lelijk zijn en het landschap verpesten. 3) Omdat door inpoldering zeldzame wadplaten vernield worden.
international wadden sea school
Regio: Sylt & Amrum Natuur: Welke dieren gebruiken de zandbanken voor Syly en Amrum om te verharen en te zonnen? 1) Grijze zeehonden en Bruinvissen 2) Zeehonden en Grijze zeehonden 3) Zeeleeuwen Cultuur: Welke dieren zijn bijna uitgestorven nadat ze door de Friezen tot 1750 bejaagd werden in de noordelijke ijszee? 1) Visotters 2) Walvissen 3) Inktvissen Bescherming: Voor welke diersoort werd in 1999 een 1200 km2 groot zeereservaat ingericht? 1) Zeehond 2) Grijze zeehond 3) Bruinvis
international wadden sea school
Regio: Eiderstedt Natuur: Welke diersoort profiteert al eeuwenlang van het grazen van vleesvee op de weilanden? 1) Kievit en Grutto die op de weilanden broeden 2) Steenuil en Hop die leven van mestkevers 3) Kraaien en Roeken die leven van kadavers van het vee Cultuur: Hoe heet de beroemde roman van Theodor Storm over dijkbouw? 1) De Schimmelruiter 2) De kleine zeemeermin 3) Tot ziens en bedankt voor de vis
Bescherming: In St. Peter-Ording mogen mensen met hun auto op het strand rijden en daar parkeren. De natuurbescherming is daar tegen want ... 1) ... tijdens storm spoelen steeds weer auto’s weg en lekt er olie en benzine. 2) ... het ziet er niet uit en verjaagd strandvogels. 3) ... het leidt tot verstoring van zeehonden die op het strand willen rusten.
international wadden sea school
Regio: Helgoland Natuur: Wat is de Zeekoetensprong? 1) Een soort salto van de mannetjes van de Zeekoet tijdens de balts. 2) Een sprongetje van de kuikens van de Zeekoet in de eischaal die het uitkomen makkelijker maakt. 3) De sprong van kuikens die nog niet kunnen vliegen vanaf hun broedrots in de zee. Cultuur: Waarom moesten alle Helgolanders in 1947 van hun eiland vertrekken? 1) Het eiland werd helemaal ingericht om kreeften te kweken. 2) De Britten wilden het eiland opblazen zodat het nooit weer als oorlogshaven door de Duitsers gebruikt zou kunnen worden. 3) Er dreigde een stormvloed waardoor het eiland dreigde te overstromen. Bescherming: Rond 1930 werden er rond Helgoland 300.000 Kreeften per jaar gevangen. Tegenwoordig zijn het er ... 1) 300 2) 3000 3) 3 miljoen
international wadden sea school
Regio: Dithmarschen Natuur: Waarom zijn er ieder jaar in juli en augustus 300000 Bergeenden op het wad rondom het eiland Trischen? 1) Om een grote broedkolonie met drijvende nesten te bouwen. 2) Om samen hun vliegveren te ruien. 3) Om samen te overleggen over de aanstaande trektocht naar het zuiden. Cultuur: Waarom wisten in het jaar 1500 de lokale boeren te winnen van het goed bewapende leger van de Hertog van Schleswig die Dithmarschen wilde bezetten? 1) Ze dreven de soldaten het wad op tijdens mist waardoor ze verdwaalden en verdronken. 2) Ze rolden zware stenen vanaf de dijk op de soldaten. 3) Ze lieten het slagveld overstromen en riepen spottend 'Waar di Gard, de Buur de kümmt'. Bescherming: Waarom is het slecht om 5 km ten zuiden van Trischen een platform voor oliewinning te gaan bouwen? 1) Omdat een ongeluk alle daar ruiende Bergeenden zou kunnen doden. 2) Omdat zeehonden bang zijn voor de nachtelijke verlichting. 3) Omdat schepen kunnen botsen met het platform en dan kunnen zinken.
international wadden sea school
Regio: Norderney & Baltrum Natuur: Hoe ontstaan duinen? 1) Door een samenspel tussen wind, zand en planten. 2) Door een samenwerking tussen zeewater, mos en vogelpoep. 3) Door het aanspoelen van afval, legostenen en algen uit de zee.
Cultuur: Op Norderney ontstond het eerste afgeschermde badstrand in 1797 voor ... 1) ... Volwassenen en kinderen 2) ... Mensen en honden 3) ... Mannen en vrouwen
Bescherming: Waarom wordt op sommige eilanden het drinkwater vanaf het vasteland aangevoerd? 1) Omdat het op de eilanden te weinig regent. 2) Omdat de vakantiegasten te veel douchen. 3) Omdat door teveel grondwater oppompen zout water opgezogen wordt.
international wadden sea school
Regio: Juist & Leybucht Natuur: Ten westen van Juist ontstaat momenteel de eerste kolonie van Kegelrobben (ook Grijze zeehond genoemd) in Niedersachsen. Waarom heeft de Kegelrob zijn naam? 1) Omdat de kop kegelvormig is. 2) Omdat de Oost-Friezen de schedel van een Kegelrob vroeger als kegel gebruikten. 3) Omdat ze tijdens de balts aanspoelsel over het starnd laten rollen. Cultuur: Hoe kwam de oostfriezenthee naar Oost-Friesland? 1) Asterix bracht deze als toverdrank mee. 2) De thee werd aangespoeld op het strand gevonden. 3) De eerste oostfriezenthee werd van algen gemaakt.
Bescherming: Op Juist is een deel van het strand permanent verboden terrein. Waarom? 1) Zodat strandzeilers rustig zeilen kunnen en andere mensen niet in gevaar brengen. 2) Zodat volwassenen rustig naakt zonnen kunnen. 3) Omdat hier Bontbekplevieren broeden waarvan de nesten bijna onzichtbaar zijn en makkelijk vertrapt zouden worden.
international wadden sea school
Regio: Neuwerk, Scharhörn & Nigehörn Natuur: Waarom wird in 1989 het eiland Nigehörn kunstmatig aangelegd? 1) Om een vervangende broedplaats te maken voor het geval het vogeleiland Scharhörn ten onder zou gaan. 2) Als reddingseiland voor schipbreukelingen en verdwaalde wadlopers. 3) Als extra doel voor wadlooptochten. Cultuur: De drie eilanden Neuwerk, Scharhörn en Nigehörn behoren bij de stad Hamburg die op 120 km afstand ligt. Welk bouwwerk liet de gemeenteraad van hamburg in het jaar 1310 op Neuwerk bouwen? 1) Een verdedigingstoren die nu als vuurtoren dienst doet. 2) Een diepwaterhaven om een kortere weg voor de schepen naar Hamburg mogelijk te maken. 3) Een monument voor de uitvinder van de dijkbouw. Bescherming: De drie eilanden Neuwerk, Scharhörn en Nigehörn liggen in het nationale park 'Waddenzee Hamburg'. In dit gebied was tot het jaar ca. 1970 het plan om iets heel anders te gaan doen. Wat was dat? 1) Een diepwaterhaven 2) Een opslaggebied voor baggerslib uit de Elbe 3) Een geheime bunker voor het veilig opslaan van piratenschatten international wadden sea school
Regio: Langeoog & Spiekeroog Natuur: Waar rusten de zeehonden uit op Langeoog? 1) Op het naaktstrand 2) In de dorpskroeg 3) Op de oostpunt
Cultuur: Op Spiekeroog staat de oudste kerk van alle oost-friese eilanden. Hoe oud is die? 1) 300 jaar 2) 100 jaar 3) 900 jaar Bescherming: Zomerdijken zijn lage dijkjes die eilanden en halligen alleen in de zomer beschermen tegen overstroming. Op Langeoog werd zo’n dijk weggehaald. Wat gebeurt daar nu? 1) Door regelmatige overstromingen ontstaat een kwelder. 2) Er ontstaat een nieuw zwembad voor schapen. 3) De mensen gaan daar zwemmen.
international wadden sea school
Regio: Wangerooge, Minsener Oog & Mellum Natuur: De oost-friese eilanden zijn bijna allemaal natuurlijke duineneilanden. Welk eiland is echter ontstaan uit zand van het uitbaggeren van vaargeulen? 1) Minsener Ook 2) Mellum 3) Wangerooge Cultuur: Wangerooge heeft meer dan 300 zoetwaterpoelen. Hoe zijn die ontstaan? 1) Door bommen uit de 2e wereldoorlog die diepe kraters in de bodem sloegen. 2) Door konijnen en mollen die in groten getale op het eiland voorkomen. 3) Door uitgraving omdat de gemeente het badtoerisme op het eiland wilde stimuleren.
Bescherming: 130 jaar geleden waren er plannen om de Jadebusen in te dijken. Waarom is dat plan nooit uitgevoerd? 1) Omdat anders de marinehaven van Wilhelmshaven geen toegang meer zou hebben. 2) Omdat Dangast dan geen badplaats meer zou zijn. 3) Omdat er ruzie ontstond wie het nieuwe land in eigendom zou krijgen.
international wadden sea school
Regio: Texel & Den Helder Natuur: Welke grote witte vogel met een speciale snavel broedt veel op Texel? Het eiland is er zelfs beroemd om. De vogel is ook het symbool van vogelbescherming Nederland. 1) Ooievaar 2) Lepelaar 3) Zilverreiger Cultuur: In Den Helder en Texel zijn visserij havens. Veel schepen vissen in de Waddenzee. Waarop vissen deze schepen voornamelijk? 1) Mossels 2) Garnalen 3) Platvis Bescherming: Op Texel is een boerenbedrijf speciaal ingericht voor de bescherming van een diersoort. Welke soort is dit? 1) Noordse woelmuis 2) Rotgans 3) Rugstreeppad
international wadden sea school
Regio: Harlingen, Richel & Terschelling Natuur: Richel is een zandbank in de Waddenzee bij Vlieland. Hier worden in januari veel jonge zeehonden geboren. Om welke zeehondensoort gaat het? 1) Grijze zeehond 2) Zadelrob 3) Gewone zeehond Cultuur: Van Harlingen vertrekt de veerboot naar Terschelling. Hoe lang duurt de overtocht? 1) 1 uur 2) 2 uur 3) 3 uur Bescherming: Griend is een onbewoond eilandje dat je ziet als je naar Terschelling vaart. Het is onbewoond omdat er geen mensen mogen komen. Het wordt speciaal beschermd omdat ... 1) ... er heel veel zeldzame planten groeien. 2) ... het een rustgebied voor zeehonden is. 3) ... er in de zomer duizenden vogels broeden.
international wadden sea school
Regio: Ameland & Friese kust Natuur: Het bos op Ameland is aangeplant. Waarom groeien er van nature geen bomen op Ameland? 1) Omdat er te weinig voeding in de bodem zit. 2) Omdat het grondwater zout is. 3) Omdat de bomen niet tegen de zoute wind kunnen. Cultuur: Vanuit Holwerd vertrekt de boot naar Ameland. Je kunt echter op meerdere manieren naar Ameland gaan. Op welke manier zal je dit niet lukken? 1) Met een vliegtuigje 2) Lopend 3) Zwemmend Bescherming: Om de Waddenzee te beschermen is in 2006 in Nederland een bepaalde vorm van visserij verboden. Welke? 1) Mosselvisserij 2) Oestervisserij 3) Kokkelvisserij
international wadden sea school
Regio: Schiermonnikoog & Lauwersmeer Natuur: De Waddenzee staat bekend als kinderkamer voor jonge vis die als ze groot zijn naar de Noordzee trekt. Welke soort is dit vooral? 1) Zeebaars 2) Schol 3) Rode Poon Cultuur: In 1963 is een groot stuk van de Waddenzee ingepolderd. Welk deel was dit? 1) Zuiderzee 2) Lauwerszee 3) Dollard Bescherming: Heel Schiermonnikoog heeft een speciale natuurbescherming. Hoe heet dit? 1) Nationaal park Schiermonnikoog 2) Broedreservaat Schiermonnikoog 3) Kwelderreservaat Schiermonnikoog
international wadden sea school
Regio: Dollard Natuur: Hoe groot is het verschil tussen laagwater en hoogwater in de Dollard? 1) 2 meter 2) 3 meter 3) 4 meter
Cultuur: Dit deel van het vasteland is heel belangrijk voor heel Nederland. Waarom is dit? 1) Hier worden de aardappels voor de patat geteeld. 2) Hier wordt heel veel aardgas uit de bodem gehaald. 3) Hier wordt de klei gewonnen om bakstenen van te maken. Bescherming: Natuurbescherming komt niet altijd op tijd. Doordat er op schepen speciale giftige verf wordt gebruikt om te zorgen dat er geen algengroei op de bodem van het schip komt is er in de Waddenzee een diersoort uitgestorven. Welke diersoort is dit? 1) Zeester 2) Zeepok 3) Wulk, een soort zeeslak international wadden sea school
KUST-KENNIS
QUIZ international wadden sea school
SPELUITLEG. Doel van het spel:
Speluitleg.
Speelteams moeten vragen over de thema’s natuur, cultuur, en bescherming van de internationale Waddenzee beantwoorden. Het team dat de meeste punten (schelpen) verzamelt heeft gewonnen.
1) Ieder team krijgt een leeg schelpzakje voor de gewonnen schelpen (=spelpunten).
Spelvoorbereiding:
2) Het team met de oudste speler mag beginnen. Gooi eerst de landen-dobbelsteen en gooi daarna de thema-dobbelsteen.
1) Maak met de hele groep de Waddenzee-puzzel.
3) Overleg in je team over het juiste antwoord. Als dat goed is krijg je de schelp die bij de vraag ligt.
2) Maak kleine teams die ongeveer even groot zijn (max. 6 groepjes).
4) Is het antwoord fout, dan leest de spelleider het goede antwoord voor en neemt de schelp weg.
3) De quizkaarten worden gelijk over de teams verdeeld.
5) Neem steeds de meest noordelijke vraag in het geworpen land. Als voor het land en thema geen vraag meer over is mag het team nog één keer opnieuw gooien. Daarna is het volgende team aan de beurt.
4) Het team met de jongste deelnemer mag beginnen: Zoek op de puzzel waar de afbeelding op iedere quizkaart hoort. Leg de kaart op die juiste plek op de puzzel met de vraag naar boven. Nu legt het volgende team de quizkaarten op de juiste plek. 5) Leg op ieder krabbensymbool een schelp uit het schelpzakje.
Spel einde. Het spel is afgelopen als alle schelpen van de puzzel zijn.
6) De spelleider krijgt de antwoordkaart.
international wadden sea school
GOEDE ANTWOORDEN
international wadden sea school
REGIO Varde & Varde Å Mandø, Ribe & Knude Dyb Rømø & Juvre Dyb Halligen Nordfriesische Marsch Sylt & Amrum Eiderstedt Helgoland Dithmarschen Norderney & Baltrum Juist & Leybucht Neuwerk, Scharhörn & Nigehörn Langeoog & Spiekeroog Wangerooge, Minsener Oog & Mellum Texel & Den Helder Harlingen, Richel & Terschelling Ameland & Friese kust Schiermonnikoog & Lauwersmeer Dollard
NATUUR
CULTUUR
BESCHERMING
1 1 2 2 1 2 1 3 2 1 1 1 3 1 2 1 3 2 2
1 2 1 2 2 2 1 2 3 3 2 1 1 1 2 2 3 2 2
3 1 2 1 3 3 2 1 1 3 3 1 1 1 2 3 3 1 3
international wadden sea school