Regels rond een gedwongen opname

Regels rond een gedwongen opname

Een gedwongen opname is een ingrijpende maatregel. In Nederland vindt een gedwongen opname niet ‘zomaar’ plaats: de burgemeester of de rechter beslist hierover. De burgemeester kan een inbewaringstelling (IBS) afgeven en de rechter een rechterlijke machtiging (RM). IBS of RM? Een gedwongen opname bij GGZ Delfland is alleen mogelijk bij een IBS of een RM. Een IBS wordt aangevraagd als sprake is van spoed: er dreigt, door een psychische stoornis, acuut gevaar dat niet buiten een kliniek kan worden afgewend. Een RM wordt aangevraagd als er minder haast is bij een gedwongen opname.

De inbewaringstelling (IBS) Bij acuut gevaar kan uw behandelaar of iemand uit uw omgeving een IBS aanvragen. U wordt dan onderzocht door een onafhankelijke psychiater, die een geneeskundige verklaring opstelt voor de burgemeester van de gemeente waar u op dat moment bent. Deze burgemeester beslist over de gedwongen opname.

Termijn Als de burgemeester een IBS afgeeft, wordt u binnen 24 uur opgenomen bij GGZ Delfland.

Bericht Als blijkt dat een IBS nodig is, worden uw partner, uw eventuele wettelijke vertegenwoordiger en andere naasten geïnformeerd. Informatie gaat ook naar de officier van justitie, de inspecteur voor de gezondheidszorg, uw huisarts en uw eventuele vorige behandelaar.

Voortzetting De rechter beslist na opname of voortzetting van de IBS nodig is. Voordat hij die beslissing neemt hoort hij u. Tijdens dit gesprek krijgt u hulp van een advocaat.

Duur Vanaf het besluit tot voortzetting is een IBS drie weken geldig. Verlenging is daarna niet mogelijk. Als uw arts vindt dat u nog niet naar huis kunt, vraagt hij een rechterlijke machtiging aan. De IBS duurt in dat geval tot de rechterlijke machtiging begint.

De rechterlijke machtiging (RM) Een RM is een beslissing van de rechter u gedwongen te laten opnemen in een psychiatrische kliniek. U kunt met een RM te maken krijgen als u nog niet bent opgenomen binnen de instelling, maar ook als u vrijwillig of met een IBS bent opgenomen.

Gevolgen van een IBS Als u met een IBS bent opgenomen: • mag u de kliniek niet verlaten; als u dit toch doet, kan de politie worden ingeschakeld. • kunt u geconfronteerd worden met maatregelen zoals vrijheidsbeperking tot de afdeling, separatie of dwangmedicatie.

Verlof en ontslag Als u met een IBS bent opgenomen, mag u met verlof na toestemming van de geneesheer-directeur. Aan dit verlof kunnen voorwaarden verbonden zijn. Als het niet goed met u gaat, kan het verlof worden ingetrokken. Een verlof dat goed verloopt, kan leiden tot opheffing van de IBS en ontslag uit de kliniek.

Opheffing van een IBS U kunt een IBS op twee manieren laten opheffen: • u vraagt in een ontslagverzoek aan de geneesheer-directeur de IBS te beëindigen. In het ontslagverzoek beschrijft u de reden van het verzoek, bijvoorbeeld dat er naar uw mening geen sprake meer is van een psychische stoornis of van gevaar. Uw pvp kan u helpen bij het opstellen van een ontslagverzoek. • u vraagt de rechter de IBS niet voort te zetten. Dit kunt u doen op het moment dat de rechter u komt horen.

Procedure Mensen uit uw omgeving kunnen een RM aanvragen bij de officier van justitie. Voor een RM is een recente geneeskundige verklaring noodzakelijk, opgesteld door een onafhankelijke psychiater of, als u al bent opgenomen, door de geneesheer-directeur. Uit de geneeskundige verklaring moet blijken dat sprake is van gevaar veroorzaakt door een psychische stoornis. Duidelijk moet zijn dat slechts een gedwongen opname dit gevaar kan afwenden en dat u niet bereid bent tot vrijwillige opname.

Beslissing U krijgt een advocaat toegewezen voor gratis juridische bijstand tijdens de procedure. Na gesprekken tijdens een hoorzitting met u, uw advocaat en anderen (vroegere hulpverleners, familieleden, uw wettelijke vertegenwoordiger) beslist de rechter over de RM.

Termijn Binnen twee weken na de uitspraak van de rechter moet u zijn opgenomen, anders vervalt de RM.

Bericht Een kopie van de RM gaat naar uzelf, GGZ Delfland, uw partner, degene die de RM heeft aangevraagd en naar uw eventuele wettelijke vertegenwoordiger. Ook uw huisarts en vorige behandelaar worden geïnformeerd; de officier van justitie en de inspecteur voor de gezondheidszorg ontvangen eveneens een kopie.

Duur De RM duurt maximaal een half jaar en kan steeds met maximaal een jaar worden verlengd. De verlenging heet dan een ‘machtiging tot voortgezet verblijf’. Een RM kan bij herhaling worden aangevraagd; na vijf jaren opname achtereen kan de rechter de RM voor steeds twee jaren tegelijk afgeven.

RM op eigen verzoek U kunt de officier van justitie ook zelf verzoeken om een RM als u bijvoorbeeld vindt dat u hulp nodig hebt, maar denkt dat u bij een vrijwillige opname (te) snel weer zult vertrekken. Bij een RM op eigen verzoek kunt u de kliniek niet zomaar verlaten. De aanvraagprocedure is dezelfde als bij een RM op verzoek van iemand anders. RM op eigen verzoek duurt echter minimaal een half jaar en maximaal een jaar. Daarna kunt u zo nodig vrijwillig of met een ‘gewone’ RM gedwongen opgenomen blijven.

De voorwaardelijke machtiging Er bestaat ook een voorwaardelijke RM, bedoeld om gedwongen opname te voorkomen. Uw behandelaar stelt voorwaarden zoals het innemen van medicatie of het vermijden van bepaald gedrag. Deze voorwaarden bespreekt hij met u en hij legt ze vast in een behandelplan. De rechter zal u horen en de voorwaarden vaststellen. U kunt gedwongen worden opgenomen als u de voorwaarden niet naleeft of gevaar veroorzaakt. De voorwaardelijke machtiging wordt dan omgezet in een voorlopige machtiging. Als u het niet eens bent met de gedwongen opname, vraagt u met een schriftelijk verzoek de rechter te beslissen. Er volgt dan opnieuw een hoorzitting. Een voorwaardelijke machtiging duurt maximaal een half jaar. Na deze periode kan de rechter de voorwaardelijke machtiging steeds met maximaal een jaar verlengen.

Zelfbindingsmachtiging Bij een zelfbindingsmachtiging wordt u opgenomen en/of behandeld op basis van een verklaring die u hebt opgesteld toen u zich goed voelde en wilsbekwaam was. Deze verklaring stelt u samen met uw behandelaar en een onafhankelijke psychiater op. U schrijft hierin hoe u behandeld wilt worden op het moment dat u zich minder goed voelt, ook als dit betekent dat u zich dan wellicht zult verzetten tegen opname en/of behandeling. De zelfbindingsverklaring kan worden omgezet in een zelfbindingsmachtiging. De procedure die dan volgt, stemt overeen met die van de ‘gewone’ RM. Een zelfbindingsmachtiging geldt maximaal zes weken en u krijgt uiteraard die behandeling waarvoor u toestemming geeft. Andere dwangtoepassingen worden pas toegepast als er een IBS of RM is afgegeven; de zelfbindingsmachtiging vervalt dan.

Gevolgen van een RM Als u met een RM bent opgenomen, mag u de kliniek niet verlaten, tenzij u toestemming hebt van uw behandelaar. In noodsituaties en in situaties waarin gevaar dreigt te ontstaan, kunt u geconfronteerd worden met maatregelen zoals separatie of dwangmedicatie. Uw recht op bewegingsvrijheid, bezoek en telefoonverkeer mag alleen worden beperkt als blijkt dat dit nadelige gevolgen voor uw gezondheidstoestand heeft, ter voorkoming van strafbare feiten of ter voorkoming van ordeverstoring in de kliniek.

Verlof Als u met een RM bent opgenomen, kunt u met verlof na toestemming van de geneesheer-directeur. Aan dit verlof kunnen voorwaarden verbonden zijn. Als het niet goed met u gaat, kan het verlof worden ingetrokken.

Opheffen RM Het is mogelijk een RM op te laten heffen voordat deze is verlopen. U kunt een verzoek indienen bij de geneesheer-directeur van GGZ Delfland; uw pvp kan u erbij ondersteunen. Indien uw verzoek wordt afgewezen, kunt u de rechter via de officier van justitie verzoeken om opheffing van de RM. U hebt daarvoor recht op gratis bijstand van uw advocaat.

Adressen en telefoonnummers Patiëntenvertrouwenspersoon (onafhankelijk advies over alle zaken rond behandeling, verblijf en opname) Sint Jorisweg 2 2612 GA Delft Telefoon: 015 - 260 76 11 Mobiel nummer: 06 - 17 43 31 99 Bij geen gehoor: Stichting Patiëntenvertrouwenspersoon Algemene helpdesk: 0900 - 444 88 88

Klachtencommissie cliënten Ambtelijk secretaris klachtencommissie Sint Jorisweg 2 2612 GA Delft Telefoon: 015 - 260 74 66 E-mail: [email protected]

Cliëntenraad Delft Sint Jorisweg 2 2612 GA Delft Telefoon 015 - 260 75 13 E-mail: [email protected]

Cliëntenraad De Stadhouder Stadhouderslaan 98 3116 HT Schiedam Telefoon 010 - 246 39 22 E-mail: [email protected]

Contactinformatie

GGZ Delfland, januari 2013 Deze folder is met grote zorgvuldigheid samengesteld. U kunt echter geen rechten ontlenen aan (delen van) deze folder.

A.04 - januari 2013

Bezoekadres GGZ Delfland: Sint Jorisweg 2, 2612 GA Delft Postadres: GGZ Delfland, postbus 5016, 2600 GA Delft Telefoon: 015 - 260 76 07, e-mail: [email protected] Internet: www.ggz-delfland.nl