De gedwongen opname Juridische aspecten Kristiaan Rotthier Vrederechter
SEL Waasland 23 april 2013
Korte geschiedenis
Collocatiewet 1850 …
Wetsontwerp Minister Vranckx 1968
Europees Hof voor de Rechten van de mens 1979
Evolutie in de psychiatrie
Introductie van de psychofarmacologie Neurologische biologie: Swaab: ‘We zijn ons brein’ Weg uit de taboesfeer?: Te Gek!? Zorgsektor: nadruk op ambulante behandeling – art. 127
Cijfermatig belang
Ongeveer 3000 gedwongen opnames per jaar in Vlaanderen Ongeveer 10 % van de opnames in de psychiatrie zijn gedwongen Vlaanderen: 47 gedwongen opnames/100.000 inwoners = Europees gemiddelde
Theorie en praktijk?
Gewone procedure is de regel, maar… In feite domineert de spoedprocedure: meer dan 80 % 30 % van alle verzoeken worden ongegrond verklaard door vrederechter 50 % : geen verlenging na 40 dagen
Wanneer is GO mogelijk?
Inhoudelijke voorwaarden
Formelijke voorwaarden (procedureregels)
Inhoudelijke voorwaarden Wet kan slechts toegepast worden op een 1. 2.
3.
Geesteszieke Die een gevaar betekent voor zichzelf of voor derden En geen andere geschikte (ambulante) behandeling voorhanden is
Geesteszieke?
Wordt niet omschreven in de wet DSM IV of V? De initiatiefnemer dient een ‘omstandig geneeskundig verslag neer te leggen’, op straffe van onontvankelijkheid
Probleemgevallen
Middelenverslaving Dementie Extreme sociale problemen (verwaarlozing, isolatie, stalking …) Mentaal gehandicapten Anti-sociale persoonlijkheidsstoornis
Het omstandig geneeskundig verslag
Geeft een gedetailleerde medische verslaggeving van alle nuttige en noodzakelijke gegevens : medische symptomen – geen diagnose Kan enkel opgesteld door een geneesheer Onverenigbaarheden: Arts verbonden aan de instelling, familie, en behandelende geneesheer !
Gevaar?
Voor eigen gezondheid en veiligheid Bedreiging voor andermans leven of integriteit Risicotaxatie: risky business Weinig of geen onderzoek – wel in forensische psychiatrie
Geen andere geschikte behandeling
De gedwongen opname is de laatste oplossing Er is geen andere behandeling beschikbaar, niet redelijkerwijze toepasbaar, niet effectief Zelfbinding is niet toegelaten (cfr Ndl)
De procedure
Verschil spoedprocedure en gewone procedure Spoedprocedure verloopt efficiënter Spoedprocedure gaat sneller Alle formaliteiten worden afgehandeld door het parket
Korte schets spoedprocedure
Politie pakt betrokkene op Brengt hem bij een psychiater (spoeddienst of ander circuit) Procureur beslist op basis van het verslag van de geneesheer tot opname in een instelling Zieke wordt onmiddellijk geplaatst in een instelling gekozen door de PK Instelling is verplicht tot opname
Tweede stap spoedprocedure
PK legt binnen de 24 uren verzoekschrift neer bij de vrederechter + medisch verslag De vrederechter stelt een advocaat aan De vrederechter bezoekt de betrokkene in de instelling De vrederechter beslist binnen de 10 dagen tot observatie voor maximum 40 dagen
De ‘gewone’ procedure
De belanghebbende legt een verzoekschrift neer ter griffie met een omstandig medisch verslag De vrederechter stelt een advocaat aan De vrederechter beslist binnen de 10 dagen of de zieke wordt opgenomen voor maximum 40 dagen De dienst 112 brengt de zieke over naar de instelling
Het verder verblijf
De geneesheer van de instelling dient het initiatief te nemen De directeur van de instelling stuurt het omstandig verslag door naar de vrederechter De vrederechter vraagt aanstelling van een advocaat Er volt geen plaatsbezoek in de instelling
Modaliteiten van het verder verblijf
Kan worden uitgesproken voor een periode van maximum twee jaar De vrederechter bepaalt de instelling van het verder verblijf De geneesheer kan evenwel beslissen het verder verblijf stop te zetten De directeur deelt dit mede aan de vrederechter/procureur
Nazorg
Tijdens het verder verblijf kan de geneesheer met akkoord van de zieke de nazorg toepassen buiten de instelling De geneesheer bepaalt de modaliteiten (verblijf, medicatie, controle enz.. De nazorg kan maximum voor 1 jaar worden toegepast De geneesheer kan beslissen de zieke terug te laten opnemen
Pijnpunten in de wet
Opstart van de procedure Verschillen tussen de arrondissementen inzake optreden parket Minderjarigen Alles of niets situatie bij observatie Procedurekosten Beschikbaarbeid van psychiaters
EINDE
DANK VOOR UW AANDACHT !
