1
Referentie K2015.004
RAPPORT Een onderzoek naar onbehoorlijke behandeling door medewerkers van de gemeente Huizen en of de afdeling Maatschappelijke Ondersteuning, Dienst Maatschappelijke Zaken, gemeente Huizen. Bestuursorgaan: College Burgemeester en Wethouders gemeente Huizen. Oordeel: Op basis van het onderzoek is de Ombudsman sociaal domein Gooi en Vechtstreek van oordeel dat de klacht over medewerkers van de gemeente Huizen en of de Afdeling Maatschappelijke Ondersteuning van de gemeente Huizen gedeeltelijk gegrond is.
Datum: 22 oktober 2015 Rapportnummer: K2015.004
Was getekend Drs. L. de Ridder, ombudsman sociaal domein Gooi en Vechtstreek
Drs. R.E.J.G. Latten, ombudsman a.i. sociaal domein Gooi en Vechtstreek
De inzet van de ombudsman sociaal domein Gooi en Vechtstreek heeft tot doel: het bespreekbaar maken van een klacht en waar mogelijk helpen oplossen, het bespreekbaar maken van onderliggende problematiek en waar mogelijk helpen voorkomen van toekomstige klachten door het aanreiken van aanbevelingen ter verbetering van de dienstverlening.
2 § 1.0. KLACHT De klacht betreft de onbehoorlijke behandeling door medewerkers van de gemeente Huizen en of de afdeling Maatschappelijke Ondersteuning, Dienst Maatschappelijke Zaken, gemeente Huizen. Dit betreft in het bijzonder: a. weigering van een WWB-uitkering; (2011) b. stopzetten van een WWB-uitkering en opleggen van een boete wegens te late terugkeer van vakantie; (2014) c. onheuse bejegening door medewerker van de gemeente. (2014) § 1.1. WAT IS ER GEBEURD? Klager geeft aan meer dan dertig jaar de speelbal te zijn geweest van een persoonsverwisseling. Hij is naar zijn zeggen in die periode vele malen door tal van personen en instanties verwisseld wat een zware wissel op zijn leven getrokken hebben en zijn gevoel van rechtvaardigheid, veiligheid en vertrouwen zeer ernstig geschaad hebben. In juni 2000 heeft klager langs gerechtelijke weg zijn voornaam laten wijzigen. Dat heeft enigszins geholpen, maar vooralsnog niet afdoende. Ondanks de verschillen in uiterlijk, in voornaam, in burgerservicenummer, in registratie in de Gemeentelijke Basisregistratie (GBA) is het ook na 2000 nog met regelmaat voorgekomen dat er verwisseling plaatsvindt. Met voor klager bijzonder onaangename consequenties Klager richt zijn klacht op de gemeente Huizen. In 2011 zou hem een WWB-uitkering geweigerd zijn met de argumentatie dat eerst het faillissement afgehandeld moest zijn. Er is toen door de gemeente geen beschikking afgegeven waardoor klager geen bezwaar heeft kunnen aantekenen. Door de weigering heeft klager noodgedwongen, zonder inkomen en zonder vaste woonruimte, twee jaar onder abominabele omstandigheden moeten leven. Klager wil van de gemeente een verklaring voor deze beslissing. Ook wil hij correctie, reparatie of schadeloosstelling. In 2013, nadat de situatie uitzichtloos was geworden, heeft de gemeente Huizen, mede door toedoen van een maatschappelijk werkster van Versa Welzijn voor een woning gezorgd en is er alsnog een WWB-uitkering toegekend. Later is aan klager, bekend met ernstige rugklachten, na een verzoek aan het UWV, de herleving van een eerder toegekende volledige WAO-uitkering toegekend. In de zomer van 2014 is klager - die inmiddels een WWB-uitkering heeft - naar Indonesië gegaan om daar met zijn Indonesische vriendin te trouwen, met de bedoeling om haar later naar Nederland te laten komen. Deze reis heeft hij van tevoren aan de gemeente Huizen gemeld. Toen hij in Indonesië was heeft de gemeente na een anonieme melding de uitkering direct gestopt en klager een boete opgelegd wegens het 3 dagen te laat terugkeren na diens vakantie. Het stoppen van de uitkering heeft ertoe geleid dat klager - op dat moment zonder financiële middelen en in acute geldnood - hals over kop naar Nederland moest terugkeren, waardoor de huwelijksformaliteiten slechts gedeeltelijk konden worden uitgevoerd. Hierdoor wist klager niet of hij wel of niet wettelijk gehuwd was. Klager woont op dit moment gescheiden van zijn ‘vrouw’ die in Indonesië moest achterblijven. Klager vindt dat hij door een medewerker van de gemeente Huizen onbehoorlijk behandeld is toen hij in deze periode om een voedselpakket verzocht. Deze medewerker zou hem hebben gezegd ‘dat hij maar voor zijn geld moest gaan werken.’ Klager heeft deze behandeling als grievend en vernederend ervaren. De inzet van de ombudsman sociaal domein Gooi en Vechtstreek heeft tot doel: het bespreekbaar maken van een klacht en waar mogelijk helpen oplossen, het bespreekbaar maken van onderliggende problematiek en waar mogelijk helpen voorkomen van toekomstige klachten door het aanreiken van aanbevelingen ter verbetering van de dienstverlening.
3 Klager wil van de gemeente excuses voor de behandeling. Klager wil van de gemeente Huizen duidelijkheid over het stopzetten van de bijstandsuitkering. Tevens wil hij excuses en een schadeloosstelling. Klager geeft aan dat hij zich aan alle voorwaarden gehouden heeft en zijn vertrek vooraf keurig gemeld heeft. Klager verwijt de gemeente dat haar handelen en of nalaten als gevolg heeft gehad dat hij genoodzaakt is om ver van zijn vrouw/vriendin te leven. Voor hem is dat een onacceptabele situatie. Dwars door de hierboven vermelde zaken heen, maar zeer nauw verbonden met de geschetste problematiek, speelt het faillissement uit 2011. De faillissementsaanvraag en de afwikkeling in combinatie met ziekte en een slechte gezondheid veroorzaakte dat klager, zoals al aangegeven, niet in zijn eigen levensonderhoud kon voorzien. De in die periode gemaakte schulden hangen nog steeds als een zwaard van Damocles boven klagers hoofd en bemoeilijken een oplossing van diens problemen ernstig. Dit rapport concentreert zich op de klacht tegen de gemeente Huizen. Aansluitend aan de conclusie en aanbevelingen wordt in een kort addendum ingegaan op de faillissementsproblematiek en de aanpak daarvan.
§ 1.2. STANDPUNT KLAGER Klager wil maar twee dingen: ‘Weten waar hij aan toe is.’ en ‘Bij zijn vrouw zijn.’ Dat laatste heeft hij tot nu toe steeds aangegeven, ook in het gesprek met de gemeente Huizen. Klager hoopt dat de inzet van de ombudsman ertoe leidt dat: hij in de toekomst gevrijwaard wordt van persoonsverwisseling met zijn tweelingbroer; de gemeente Huizen duidelijkheid verschaft over c.q. mee zal werken aan het verkrijgen van duidelijkheid over de status van zijn in Indonesië gesloten huwelijk.; die duidelijkheid het hem en zijn vriendin-vrouw mogelijk maakt om binnen afzienbare tijd (in Europa) samen te gaan leven. § 1.3. VERWACHTINGEN KLAGER Klager voelt zich machteloos. Hij voert al dertig jaar strijd met tal van instanties om de vaak desastreuze gevolgen van een persoonsverwisseling teniet te doen en of te voorkomen dat deze verwisseling zich in de toekomst opnieuw kan voordoen. Klager is dit, in zijn ogen ongelijke gevecht, meer dan moe en hoopt dat de ombudsman iets voor hem betekenen kan. Aantekening van de ombudsman ter toelichting In deze zaak gaat het in eerste instantie over de klacht over de gemeente Huizen én pas in tweede instantie over ‘de wereld’ daarachter. De ombudsman kan onmogelijk 30 jaar onzekerheid en rechtsongelijkheid corrigeren en of repareren. Dat betekent dat de inspanningen van de ombudsman zich concentreren op de klachten zoals benoemd onder § 1.0.
De inzet van de ombudsman sociaal domein Gooi en Vechtstreek heeft tot doel: het bespreekbaar maken van een klacht en waar mogelijk helpen oplossen, het bespreekbaar maken van onderliggende problematiek en waar mogelijk helpen voorkomen van toekomstige klachten door het aanreiken van aanbevelingen ter verbetering van de dienstverlening.
4
§ 2.0. VOORONDERZOEK Het vooronderzoek heeft tot doel om te bepalen of de ombudsman een klacht klachtwaardig acht en of hij bereid is om er een nader onderzoek naar in te stellen. De bevindingen in het vooronderzoek hebben geleid tot een plan van aanpak. Op grond daarvan is met klagers afgesproken om met de uitvoeringsorganisatie van de gemeente Huizen te gaan praten. De klacht(en) van klager hebben betrekking op natuurlijke personen, private organisaties en overheidsinstanties. Daardoor hebben ze een privaatrechtelijk én een publiekrechtelijk karakter. De ombudsman sociaal domein Gooi en Vechtstreek oordeelt in principe over de behoorlijkheid van de uitvoering door een overheidsinstantie, in dit geval de gemeente Huizen. In de voorliggende casus is sprake van een verwevenheid van privaat en publiek, waarbij ontwikkelingen in het ene domein nadelige gevolgen hebben (gehad) voor klager. Kernproblemen zijn: 1. een dispuut met de gemeente Huizen over een aantal klachten; 2. een slepend faillissement en de gevolgen daarvan; Dit is in principe geen taak voor de ombudsman, maar belangrijk om op te lossen in het geheel van problemen. De ombudsman initieert daarom een overleg, waarbij afspraken gemaakt kunnen worden om de gevolgen van dit faillissement aan te pakken. Van een aantal klachten werden de feiten gestaafd door onderliggende (officiële) documenten. Andere klachten maakten een nadere oriëntatie, nadere toelichting en of vooronderzoek noodzakelijk. In dat verband er zijn gesprekken gevoerd met GGZ-centraal, de behandelende psychiater, de betrokken maatschappelijk werkster van Versa Welzijn, de huisarts, de apotheek en de Jellinekkliniek. Van de gesprekken zijn korte aantekeningen vastgelegd in het klachtdossier. Op basis van de bevindingen in het vooronderzoek is besloten om klager te ondersteunen bij het indienen van een formele klacht over de gemeente Huizen, met als onderwerpen:
het niet voldoende serieus behandelen van en of (onterecht) weigeren van een WWB-uitkering zonder het afgeven een formele beschikking en het daarmee onthouden van de mogelijkheid om bezwaar aan te tekenen; (2011) onzorgvuldig handelen bij het beoordelen en behandelen van een verzoek om vakantie te mogen houden tijdens een Bijstanduitkering; (2014) onzorgvuldig handelen bij het direct stopzetten van een uitkering na een melding door derden en het niet zorgvuldig controleren van identificerende gegevens respectievelijk het onterecht opleggen van een boete; (2014) onheuse bejegening door een loketmedewerker (2014);
Op basis van de bevindingen is eveneens besloten om klager, indien mogelijk tegelijkertijd met de voorgaande stap, te ondersteunen in gesprekken met de curator c.q. rechter-commissaris met als doel het bevorderen van een snelle en volledige afwikkeling van het faillissement, waardoor er bestaande blokkades worden opgeheven.
De inzet van de ombudsman sociaal domein Gooi en Vechtstreek heeft tot doel: het bespreekbaar maken van een klacht en waar mogelijk helpen oplossen, het bespreekbaar maken van onderliggende problematiek en waar mogelijk helpen voorkomen van toekomstige klachten door het aanreiken van aanbevelingen ter verbetering van de dienstverlening.
5
De inzet van de ombudsman sociaal domein Gooi en Vechtstreek heeft tot doel: het bespreekbaar maken van een klacht en waar mogelijk helpen oplossen, het bespreekbaar maken van onderliggende problematiek en waar mogelijk helpen voorkomen van toekomstige klachten door het aanreiken van aanbevelingen ter verbetering van de dienstverlening.
6 § 2.1. ONDERZOEK Dit heeft tot doel de klacht te onderzoeken, de feiten en bevindingen te analyseren en te beschouwen, conclusies te trekken en, waar mogelijk, met aanbevelingen te komen. § 2.2
STANDPUNT AFDELING MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING GEMEENTE HUIZEN
Voorgesprek met de gemeente Huizen Gesprek tussen de gemeente Huizen, vertegenwoordigd door de directeur Maatschappelijke Zaken en ombudsman a.i. Bob Latten. Op 16 september heeft dit gesprek plaatsgevonden. Tijdens het gesprek zijn de onderwerpen verkend die in een mogelijk gesprek met klager aan de orde kunnen komen. Er is uitleg gegeven over de klacht op hoofdlijnen, de toetsingsprocedure, de aanpak en het onderzoek van de ombudsman. Tevens is de bijzondere situatie waarin klager zich actueel bevindt besproken en zijn er gedachten geformuleerd over een eventuele follow-up. Gesprek met klager In een telefonisch gesprek, volgend op het voorgesprek met de gemeente Huizen, is klager akkoord gegaan met het voorstel om met de gemeente over de klachten te praten. Gesprek met de gemeente Huizen Gesprek tussen klager en de gemeente Huizen vertegenwoordigd door de directeur Maatschappelijke Zaken en een teamleider Participatie en Zorg A Maatschappelijke Zaken. Verder waren aanwezig ombudsman Bert de Ridder en ombudsman a.i. Bob Latten. Op 25 september heeft het gesprek plaatsgevonden. Op verzoek van de directeur Maatschappelijke Zaken schetst klager zijn probleem, de achtergronden daarvan en de gevolgen. Hij geeft desgevraagd aan dat hij maar een ding wil. Zo snel mogelijk naar Indonesië vertrekken en op de een of andere manier bewerkstelligen dat zijn vrouw naar ons land kan komen. Weigering van een WWB-uitkering in 2011; Klacht: Het niet voldoende serieus behandelen van en of (onterecht) weigeren van een WWB-uitkering zonder het afgeven een formele beschikking en het daarmee onthouden van de mogelijkheid om bezwaar aan te tekenen; Door de directeur Maatschappelijke Zaken en de teamleider is tijdens het gesprek, op basis van de beoordeling van documentatie in het bezit van klager, geconcludeerd dat er mogelijk in formele zin nooit een aanvraag is geweest. Dat deze althans niet formeel is ingediend. Uit de documentatie blijkt dat klager als eerste stap in een aanvraagprocedure via het loket van de gemeente Huizen naar het UWV Werkbedrijf Gooi Noord verwezen is. Klager is daar inderdaad geweest. Op de schriftelijke uitnodiging staat: ‘Onlangs heeft u zich ingeschreven bij het WERKbedrijf, daarbij heeft u aangegeven een WWB uitkering te willen aanvragen’. Daarna is de procedure klaarblijkelijk gestopt. Volgens klager omdat hij er niet in is geslaagd om de benodigde documentatie betreffende het faillissement voor elkaar te krijgen. In de gemeentelijke dossiers betreffende klager is niets over deze zaak te vinden. Als een aanvraag niet wordt doorgezet worden de stukken conform procedure na 3 maanden vernietigd. Ook klager geeft aan dat hij niet meer weet niet hoe het verder is gegaan, anders dan dat daarna hij twee jaar zonder onderdak en inkomsten heeft geleefd.
De inzet van de ombudsman sociaal domein Gooi en Vechtstreek heeft tot doel: het bespreekbaar maken van een klacht en waar mogelijk helpen oplossen, het bespreekbaar maken van onderliggende problematiek en waar mogelijk helpen voorkomen van toekomstige klachten door het aanreiken van aanbevelingen ter verbetering van de dienstverlening.
7 Stopzetten van een WWB-uitkering in 2014 en aansluitend opleggen van een boete wegens te late terugkeer van vakantie Klacht: Onzorgvuldig beoordelen c.q. niet zorgvuldig controleren van identificerende gegevens na een anonieme melding door derden, het direct stopzetten van de bijstandsuitkering en het opleggen van een boete; Het verzoek/melding van klager is volgens de directeur Maatschappelijke Zaken - zo is uitgezocht - in het verkeerde dossier opgeborgen (van broer) waardoor ook de melding door een derde – los of deze melding op zich zelf correct/conform de richtlijnen anonieme tips is opgepakt en is afgedaan - van de vakantie foutief is behandeld. De directeur kan de zaak niet meer terugdraaien, noch de gevolgen corrigeren en/of schadeloosstellen. Gevolgschade is volgens hem geen zaak/verantwoordelijkheid/schuld voor/van de gemeente, maar is inherent aan klagers eigen keuzes en beslissingen. De directeur Maatschappelijke Zaken erkent dat er bij de behandeling en afwikkeling van de vakantieaanvraag door zijn afdeling ernstige fouten zijn gemaakt en maakt hier namens de gemeente en ook namens de dienst oprecht excuses voor. Tot slot geeft de directeur aan dat de geloofwaardigheid van klagers’ gehele verhaal, na de toetsing van dit onderdeel, voor hem niet (meer) ter discussie staat. Onheuse bejegening door een medewerker van de gemeente Huizen Klacht: Onheuse bejegening door een loketmedewerker; In het gesprek wordt duidelijk dat klager de behandeling door een medewerker van de gemeente als onnodig grievend ervaren heeft. Klager kent de naam van de betrokken medewerker niet. Hij zou hem desgevraagd wel kunnen identificeren. De directeur Maatschappelijke Zaken geeft aan dat deze behandeling, als deze inderdaad zo heeft plaatsgevonden, niet past binnen de normen van respect die zijn dienst hanteert. In een dergelijk geval passen excuses.
De inzet van de ombudsman sociaal domein Gooi en Vechtstreek heeft tot doel: het bespreekbaar maken van een klacht en waar mogelijk helpen oplossen, het bespreekbaar maken van onderliggende problematiek en waar mogelijk helpen voorkomen van toekomstige klachten door het aanreiken van aanbevelingen ter verbetering van de dienstverlening.
8 § 3.1. BEOORDELING In deze zaak staat ter discussie of het handelen van de gemeente Huizen een toets aan de hand van de criteria van de behoorlijkheidswijzer (www.ombudspleingooienvechtstreek.nl) kan doorstaan. . Op a. Beoordeling van de weigering van een WWB-uitkering in 2011.delijk Het betreft het niet voldoende serieus behandelen van en of (onterecht) weigeren van een WWBuitkering zonder het afgeven een formele beschikking en het daarmee onthouden van de mogelijkheid om bezwaar aan te tekenen. Dit onderdeel van de klacht wordt getoetst aan een onderdeel van de behoorlijkheidswijzer namelijk maatwerk. Maatwerk De overheid is bereid om in voorkomende gevallen af te wijken van algemeen beleid of voorschriften als dat nodig is om onbedoelde of ongewenste consequenties te voorkomen. De overheid neemt wet- en regelgeving als uitgangspunt, maar houdt steeds oog voor de specifieke omstandigheden, waar de inwoner in terecht kan komen. Ook in haar feitelijk handelen zoekt de overheid steeds naar maatregelen en oplossingen die passen bij de specifieke omstandigheden van de individuele inwoner. Op grond van informatie en documenten van klager is aannemelijk dat hij in 2011 een verzoek voor een WWB-uitkering heeft ingediend. Dit verzoek is echter nooit tot een formele aanvraag gekomen. Als er een dossier heeft bestaan is dit, volgens de gemeente, conform de toentertijd bij de gemeente geldende procedure vernietigd, met als argument dat de aanvraag blijkbaar ‘niet doorgezet is’. De ombudsman doet geen uitspraak over het al dan niet gegrond zijn van deze klacht. Ondanks de aannemelijkheid van klagers verhaal zijn er onvoldoende ondersteunende feiten en of bewijzen die een sluitende reconstructie van het verloop van de procedure mogelijk maken. Daardoor is ook niet te achterhalen wie destijds het initiatief tot beëindigen van de procedure heeft genomen. b. Beoordeling van het stopzetten van een WWB-uitkering in 2014 en het aansluitend opleggen van een boete wegens te late terugkeer van vakantie. Het betreft het onzorgvuldig handelen bij het beoordelen en behandelen van een verzoek om vakantie te mogen houden tijdens een Bijstanduitkering en het onzorgvuldig handelen bij het direct stopzetten van een uitkering na een melding door derden en het niet zorgvuldig controleren van identificerende gegevens respectievelijk het onterecht opleggen van een boete. Dit onderdeel van de klacht wordt getoetst aan enkele onderdelen van de behoorlijkheidswijzer: goede organisatie, goede voorbereiding, fair play en coulante opstelling. Goede organisatie De overheid zorgt ervoor dat haar organisatie en haar administratie de dienstverlening aan de inwoner ten goede komt. Zij werkt secuur en vermijdt slordigheden. Eventuele fouten worden zo snel mogelijk hersteld. De overheid richt haar (digitale) administratieve organisatie zo in, dat de continuïteit van het goed functioneren van al haar systemen is gewaarborgd. Dit geldt ook voor de systemen onderling. Zo bewaart de overheid aangeleverde documenten zorgvuldig en verwerkt geleverde informatie doelgericht. Door de overheid verstrekte informatie is waarheidsgetrouw en duidelijk. Dat impliceert ook goede dossiervorming en het soms actief verwerven van informatie. De overheid corrigeert onjuiste informatie en verwijdert overbodige informatie uit al haar systemen.
De inzet van de ombudsman sociaal domein Gooi en Vechtstreek heeft tot doel: het bespreekbaar maken van een klacht en waar mogelijk helpen oplossen, het bespreekbaar maken van onderliggende problematiek en waar mogelijk helpen voorkomen van toekomstige klachten door het aanreiken van aanbevelingen ter verbetering van de dienstverlening.
9 De gemeente heeft naar aanleiding van een anonieme klacht over klager een onderzoek ingesteld. Bij het controleren van de identificerende persoonlijke gegevens is zij onzorgvuldig (slordig en onnauwkeurig) te werk gegaan. Met grote gevolgen voor klager. De gemeente erkent de fout en heeft excuses aangeboden aan klager. De ombudsman is van oordeel dat de gemeente onbehoorlijk gehandeld heeft. De klacht is gegrond. Goede voorbereiding De overheid verzamelt alle informatie die van belang is om een weloverwogen beslissing te nemen. Dit betekent dat de overheid actief informatie verwerft en deze informatie toetst door middel van wederhoor bij de inwoner. De gemeente heeft een anonieme melding ontvangen. Deze wordt inhoudelijk beoordeeld door een fraudepreventiemedewerker. Zij gaan na of in het persoonsdossier van betrokkene meer signalen aanwezig zijn die, in combinatie met de anonieme tip, aanleiding kunnen zijn voor een nader onderzoek. Deze werkwijze is niet vastgelegd in een beleidsregel, maar ontstaan in de uitvoeringspraktijk en opgenomen in het ‘Onderzoeksplan 2012’. Alvorens een beslissing te nemen over een zo’n ingrijpende zaak als het stopzetten van de uitkering had de gemeente de verkregen informatie moeten toetsen bij klager. Dat heeft zij in deze zaak, voor zover de ombudsman heeft kunnen nagaan, nagelaten. De gemeente had, naar het oordeel van de ombudsman, moeten overwegen om haar besluit op te schorten c.q. uit te stellen tot na het wederhoren van klager. Een ‘snelle’ beslissing diende in deze zaak geen enkel doel. De ombudsman is van oordeel dat de gemeente onbehoorlijk gehandeld heeft. De klacht is gegrond. Fair play De overheid geeft de inwoner de mogelijkheid om zijn procedurele kansen te benutten en zorgt daarbij voor een eerlijke gang van zaken. De overheid heeft een open houding waarbij de inwoner de gelegenheid krijgt zijn standpunt en daarbij horende feiten naar voren te brengen en te verdedigen en het daaraan tegenovergesteld standpunt te bestrijden (hoor en wederhoor). De overheidsinstantie speelt daarbij open kaart en geeft actief informatie over de procedurele mogelijkheden die de inwoner kan benutten. De gemeente heeft naar aanleiding van een anonieme melding een onderzoek ingesteld, zoals de praktijk voorschrijft, maar niet voldaan aan het criterium van fair play: hoor en wederhoor. De ombudsman is van oordeel dat de gemeente op dit onderdeel onbehoorlijk gehandeld heeft. De klacht is gegrond. Coulante opstelling De overheid stelt zich coulant op als zij fouten heeft gemaakt. Zij heeft oog voor claims die redelijkerwijs gehonoreerd moeten worden en belast de inwoner niet met onnodige en ingewikkelde bewijsproblemen en procedures. De overheid is bereid om fouten toe te geven en zo nodig excuses aan te bieden. De overheid benadert schadeclaims van inwoners vanuit een coulante opstelling, waarbij wordt gezocht naar mogelijkheden om tot een passende oplossing te komen. Dit geldt ook in gevallen waarin een inwoner onevenredig is benadeeld door een maatregel die in het algemeen belang is genomen. (Zie de Schadevergoedingswijzer van de Nationale Ombudsman.)
De inzet van de ombudsman sociaal domein Gooi en Vechtstreek heeft tot doel: het bespreekbaar maken van een klacht en waar mogelijk helpen oplossen, het bespreekbaar maken van onderliggende problematiek en waar mogelijk helpen voorkomen van toekomstige klachten door het aanreiken van aanbevelingen ter verbetering van de dienstverlening.
10 In de onderhavige zaak erkent de gemeente haar fouten en heeft zij excuses gemaakt. De gemeente heeft echter ook aangegeven dat zij de zaak niet meer kan terugdraaien en niet bereid is om voor gevolgschade te betalen. Die gevolgen zijn volgens haar ‘inherent aan klagers eigen keuzes en beslissingen’. Klager zelf is van mening dat het besluit van de gemeente om de uitkering op te schorten oorzaak is van alle ellende die hem daarna overkomen is. Als de uitkering niet opgeschort zou zijn zouden ‘hij en zijn vriendin nu getrouwd zijn en geen onnodige kosten gemaakt hebben waardoor zijn huidige situatie uitzichtloos is’. De ombudsman gaat niet op de stoel van de rechter zitten en spreekt daarom geen oordeel uit over de rechtmatigheid van de claim van klager. c. Beoordeling van onheuse bejegening door medewerker van de gemeente. De onheuse bejegening in 2014 wordt getoetst aan twee onderdelen van de behoorlijkheidswijzer namelijk fatsoenlijke bejegening en professionaliteit. Fatsoenlijke bejegening De overheid respecteert de inwoner, behandelt hem fatsoenlijk en is hulpvaardig. Medewerkers van overheidsinstanties zijn attent in de contacten met inwoners en helpen hen zo goed mogelijk. Zij doen dit op respectvolle wijze en houden daarbij rekening met de persoon van de inwoner. Professionaliteit De overheid zorgt ervoor dat haar medewerkers volgens hun professionele normen werken. De inwoner mag van hen bijzondere deskundigheid verwachten. Medewerkers van de overheid handelen volgens hun professionele normen en richtlijnen. Hun opstelling is in alle situaties gepast en deskundig. Klager heeft bij zijn klacht met betrekking tot een onheuse bejegening niet kunnen aangeven wie de betrokken medewerker was. Er ligt ook geen klacht voor die in het verleden door klager gedaan is. In een vervolggesprek heeft klager aangegeven af te zien van het doorzetten van deze klacht. ’Er zijn belangrijker zaken.’ De ombudsman doet geen uitspraak over het al dan niet gegrond zijn van deze klacht. Ondanks de aannemelijkheid van klagers verhaal zijn er geen ondersteunende feiten en of bewijzen die een reconstructie mogelijk maken. Klager heeft deze klacht ingetrokken.
C. Betrokken en oplossingsgericht
De inzet van de ombudsman sociaal domein Gooi en Vechtstreek heeft tot doel: het bespreekbaar maken van een klacht en waar mogelijk helpen oplossen, het bespreekbaar maken van onderliggende problematiek en waar mogelijk helpen voorkomen van toekomstige klachten door het aanreiken van aanbevelingen ter verbetering van de dienstverlening.
11 § 4.0. CONCLUSIE Ten aanzien van de klacht komt de ombudsman op de onderstaande onderdelen tot de volgende conclusies: a.
Beoordeling van de weigering van een WWB-uitkering in 2011: maatwerk: geen oordeel. b. Beoordeling van het stopzetten van een WWB-uitkering in 2014 en het opleggen van een boete: goede organisatie: gegrond; goede voorbereiding: gegrond; fair play: gegrond; coulante opstelling: geen oordeel; c. Beoordeling van onheuse bejegening door een medewerker van de gemeente: fatsoenlijke bejegening: geen uitspraak; professionaliteit: geen uitspraak. Op basis van onderzoek en toetsing van de bevindingen aan het kader van de behoorlijkheidswijzer oordeelt de Ombudsman sociaal domein Gooi en Vechtstreek de gehele klacht over de Afdeling Maatschappelijke Ondersteuning van de gemeente Huizen gedeeltelijk gegrond.
§ 4.1. AANBEVELINGEN De Ombudsman Gooi en Vechtstreek komt in deze casus tot de volgende aanbevelingen: Voorkom persoonsverwisseling. De regionale ombudsman sociaal domein beveelt aan om in de procedure op te nemen dat niet alleen op naam, NAW-gegevens en geboortedatum wordt gecontroleerd, maar ook op BSN-nummer. Voorkom in procedures die niet leiden tot een aanvraag c.q. waarin een aanvraag niet wordt doorgezet dat achteraf onduidelijk is waarom dit is en wat daarvan de reden is. De regionale ombudsman sociaal domein beveelt aan om in die gevallen te registreren dat een procedure gestaakt is onder vermelding van de reden en de initiatiefnemer. Ook wordt aanbevolen om de aanvrager te informeren over het staken. Zorgvuldigheid gaat voor snelheid. Voorkom dat in procedures waar de zorgvuldigheid voorschrijft dat informatie gecontroleerd moet worden (hoor en wederhoor) een besluit tot ongewenste gevolgen leidt. De regionale ombudsman sociaal domein beveelt aan in voorkomende gevallen een beslissing zonodig uit te stellen totdat hoor en wederhoor zijn afgerond. Bij anonieme meldingen is zijn de privacy en de goede naam en faam van een inwoner zeer kwetsbaar. De regionale ombudsman sociaal domein beveelt aan om bij anonieme meldingen c.q. signalen extra zorgvuldigheid in de procedure in te bouwen. De gemeente erkent een fout gemaakt te hebben bij het controleren van een anonieme melding. Met grote gevolgen voor klager. De gemeente vindt dat deze gevolgschade niet de verantwoordelijkheid van de gemeente is, maar inherent is aan klagers eigen keuzes en beslissingen. De regionale ombudsman sociaal domein beveelt aan dat gemeente en klager rond dit onderwerp om tafel gaan.
De inzet van de ombudsman sociaal domein Gooi en Vechtstreek heeft tot doel: het bespreekbaar maken van een klacht en waar mogelijk helpen oplossen, het bespreekbaar maken van onderliggende problematiek en waar mogelijk helpen voorkomen van toekomstige klachten door het aanreiken van aanbevelingen ter verbetering van de dienstverlening.
12 INSTEMMING De Ombudsman Gooi en Vechtstreek heeft er met instemming kennis van genomen dat de klacht inmiddels door de Afdeling Maatschappelijke Ondersteuning van de gemeente Huizen serieus met klager besproken is, de directeur de fout erkent heeft en daarvoor oprechte excuses gemaakt heeft en de gemeente kennis en personele capaciteit inzet om klager met het oplossen zijn schuldenproblemen behulpzaam te zijn.
De inzet van de ombudsman sociaal domein Gooi en Vechtstreek heeft tot doel: het bespreekbaar maken van een klacht en waar mogelijk helpen oplossen, het bespreekbaar maken van onderliggende problematiek en waar mogelijk helpen voorkomen van toekomstige klachten door het aanreiken van aanbevelingen ter verbetering van de dienstverlening.
13 ADDENDUM
Schulden uit faillissement Klager heeft een forse schuld uit een faillissement uit 2011 In het gesprek heeft de directeur Maatschappelijke Zaken aangegeven dat de gemeente Huizen graag bereid is om mee te denken over en mee te werken aan een oplossing. De teamleider Participatie en Zorg A Maatschappelijke Zaken, bekend met deze materie, zal het aanspreekpunt zijn. Daar waar nodig zal andere capaciteit c.q. kennis worden ingezet. Schuld uit huurachterstand Kort voor het gesprek met de gemeente bleek dat klager een huurachterstand heeft van twee maanden bij de Alliantie. Inmiddels is dat 3 maanden. Daarover heeft de directeur aangegeven dat ‘de gemeente er alles aan zal doen om te voorkomen dat klager uit zijn huis gezet wordt. Een eventuele ’Uitzetting is niet aan de orde”. Maar er moet wel wat gebeuren om een verdere escalatie van de problematiek te voorkomen. Afspraken met betrekking tot schuldenproblematiek Afgesproken is dat de ombudsman het initiatief neemt om, gelet op de urgentie, op korte termijn een kleine commissie bij een te roepen. Deze bestaat uit een maatschappelijk werkster Versa Welzijn, bekend met deze zaak, de teamleider Participatie en Zorg A en de heer B. de Ridder, ombudsman. De commissie neemt op zich: 1. 2. 3. 4.
onderzoek te doen naar de schuldenpositie; onderzoek te doen naar de huurschuld, helpen voorkomen dat deze tot uitzetting leidt; onderzoek te doen naar de mogelijkheid van schuldsanering; afspraken te maken over de aanpak en afwikkeling.
Klager zal nauw bij dit proces betrokken worden. De ombudsman zal een bijdrage leveren aan de punt 1 en de werkzaamheden van de commissie daarna op afstand volgen en evalueren.
De inzet van de ombudsman sociaal domein Gooi en Vechtstreek heeft tot doel: het bespreekbaar maken van een klacht en waar mogelijk helpen oplossen, het bespreekbaar maken van onderliggende problematiek en waar mogelijk helpen voorkomen van toekomstige klachten door het aanreiken van aanbevelingen ter verbetering van de dienstverlening.