UITGAVE VAN STICHTING WONINGBOUW ACHTKARSPELEN | NUMMER 82 | JUNI 2016
US WENTE BEWONERSBLAD VOOR ONZE HUURDERS
REEK IS ÚS GRUTSTE FIJAN BRANDVEILIG LEVEN IS UW ZAAK >> Bekijk het verhaal op pagina 10
TJIPKE BOSMA SUCCESVOL MET 300 POSTDUIVEN
OPEN HUIS WARMOLTSSTRJITTE HARKEMA
‘Ik bin in echte Miedhin en bliuw in Miedhin’
Tientallen kijkers bij levensloopbestendige woningen
>> pagina 8
>> pagina 14
> BRANDWEEROEFENING IN DE KOASTER verder in dit nummer: > WOORDZOEKER: DOE MEE EN WIN! > BBQ TIJD & MET GERUST GEVOEL OP VAKANTIE
In deze Us Wente:
............................................................... Pagina 3 BRANDWEEROEFENING ............................................................... Pagina 4 NIEUWBOUWACTIVITEITEN ............................................................... Pagina 5 RAAD VAN COMMISSARISSEN EN CONTACTRAAD ............................................................... Pagina 6 CONTACTBEMIDDELING ............................................................... Pagina 7 WONEN ZONDER TUIN ............................................................... Pagina 8 TJIPKE BOSMA SUCCESVOL MET 300 POSTDUIVEN ............................................................... Pagina 10 BRANDVEILIG LEVEN & TIPS ...............................................................
TIJD OM NAAR BUITEN TE GAAN! De dagen zijn langer en de temperatuur gaat omhoog. Tijd om naar buiten te gaan! Lekker tuinieren of genieten van een gezellige barbecue met vrienden of familie. Op pagina 15 leest u onze tips voor een schone barbecue. In dit magazine komt u meer te weten over brandveiligheid. Hoe venijnig een vuurtje kan ontstaan, kan Wietze Brandsma van Brandweer Fryslân snel uitleggen. Ook geeft hij tips hoe u woningbrand kunt voorkomen. Maak ook kennis met Tjipke Bosma uit Buitenpost, postduivenhouder die internationaal naam en faam geniet. En uiteraard weer een woordpuzzel met leuke geldprijzen! Veel plezier met deze zomereditie van ‘Us Wente’
Pagina 12 PLANMATIG ONDERHOUD ............................................................... Pagina 13 WOORDZOEKER ............................................................... Pagina 14 OPEN HUIS WARMOLTSSTRJITTE HARKEMA ............................................................... Pagina 15 VAKANTIE EN BBQ TIJD! ...............................................................
GESLOTEN Ons kantoor is gesloten op: Vrijdag 10 juni Personeelsreis Woensdag 3 augustus Concours Hippique Buitenpost
Voor dringende storingen zijn wij bereikbaar op telefoonnummer
06 23403201 pagina 2 · US WENTE · nummer 82 · juni 2016
TIPS: BROODZAKKEN EN FRUITVLIEGJES Broodzakken Bewaar broodzakken en tijdschriftverpakkingen en gebruik ze als handschoen. Deze zijn gemakkelijker uit te trekken dan handschoenen en kosten “niets”.
Fruitvliegjes Als u last heeft van fruitvliegjes zet u gewoon een kopje met een scheutje azijn neer met daarin een paar druppels afwasmiddel. Werkt binnen enkele uren. Of zet wat rode wijn in een flesje of glaasje naast het fruit. De vliegjes zijn dol op alcohol!
Rookontwikkeling bij brandweeroefening in de Koaster Rook is ook bij een verhoudingsgewijs klein vuurtje de grootste vijand van de brandweer. Bij de oefening op 6 april in de seniorenhuisvesting De Koaster in Kootstertille werd dit snel duidelijk. Terwijl een pannetje droog kookte en vlam vatte, krulden de rookslierten binnen enkele minuten van het ene naar het andere vertrek. In allerijl werd door de blusploeg uit Drogeham een pop als menselijk symbool veilig gesteld vanuit de meest benauwde ruimte. Na afloop konden de bewoners vragen stellen over de gang van zaken. De meest prangende vraag was wat te doen als je vanuit een rookvol vertrek een weg naar buiten probeert te vinden. De brandweer adviseerde zo laag mogelijk bij de grond te blijven. “It sicht is ticht by de grûn it meast optimaal. De reek giet earst omheech, mar sakket dêrnei gau”.
Voor bewoners als Piet Dijkstra (83) leverde de oefening geen verrassingen op. Als ervaren zeeman kent hij zijn lessen op het gebied van brandbestrijding. “Ik wist dit wol”. De jongeren die op de brandweeroefening afkwamen, volgden de gang van zaken met lichte argusogen. “It is wol in ferrassing”, zo reageerde Alle-Jan van der Wal (11) die samen met zijn kameraden Jordy Hoekstra (11) en Jeffrey Feenstra (12) buiten even een kijkje kwam nemen. “In protte reek en gjin fjoer”. De bewoners die vooraf op de hoogte waren gesteld, omschreven de oefening als realistisch. “It kin samar”. Lang werd er niet nagepraat over het nut van rookmelders en het beschikken over een vluchtplan voor de eigen woning. Bij dampende koffie in de centrale hal was de hoofdconclusie daarvoor te snel getrokken: “By in bytsje reek sjogge jo al gau net safolle mear”.
US WENTE · nummer 82 · juni 2016 · pagina 3
Nieuwbouwactiviteiten Opgeleverd: zeven vrijstaande woningen In december 2015 zijn 7 vrijstaande woningen opgeleverd. In Boelenslaan aan de Fjouwer Roeden 15 en in Harkema aan de Nijewei 21 en de Warmoltsstrjitte 82. In Twijzelerheide aan de Bjirkewei 90, F. Zwaagmanbuorren 2, Hillebrandsreed 1a en Doarpsstrjitte 18. Deze vrijstaande woningen hebben op de begane grond een slaapkamer en een douche. Op de bovenverdieping 2 slaapkamers en een badkamer met 2e toilet.
Opgeleverd: 2 twee-onder-twee kapwoningen In Harkema aan de Warmoltsstrjiite 98 en 98a hebben we twee levensloopgeschikte twee-onder-twee kapwoningen opgeleverd. Deze woningen hebben een slaapkamer op de begane grond met aangrenzend de douche. Op de eerste verdieping 3 slaapkamers en een ruime badkamer met 2e toilet. De zolderverdieping is met een vaste trap bereikbaar.
luchtfoto: Wout Weterings
Nieuwbouw surhuisterveen Met het gieten van tweehonderd heipalen is in maart de nieuwbouw van een bijzonder gebouw aan De Dellen/ Ds. Boekholtstraat in Surhuisterveen van start gegaan. In totaal zullen er 38 ruime appartementen worden gerealiseerd door Jorritsma Bouw uit Bolsward. Aan de zijde van De Dellen komen twintig appartementen met een oppervlakte van circa 110 vierkante meter. Aan de kant van de Ds. Boekholtstraat verrijzen achttien appartementen van circa 90 vierkante meter, welke verhuurd worden aan de JP van den Bentstichting. Het wooncomplex zal naar verwachting eind dit jaar worden opgeleverd.
pagina 4 · US WENTE · nummer 82 · juni 2016
Samenstelling raad van commissarissen en Contactraad Sinds 1975 heeft Stichting Woningbouw Achtkarspelen een raad die bestaat uit twintig huurders, de Stichting Contactraad SWA. In het reglement van deze stichting staan onder andere de samenstelling, de bevoegdheden en de vergaderfrequentie. De leden vergaderen zes keer per jaar. Bij de vergaderingen zijn twee door de Contactraad voorgedragen leden van de raad van commissarissen aanwezig. Ten minste tweemaal per jaar overlegt het managementteam met de Contactraad. Bij dit overleg is ook de raad van commissarissen aanwezig. Een aantal verplichte onderwerpen van bespreking zijn wettelijk vastgelegd.
Contactraad met achter v.ln.r.: mw. Geertsma, dhr. Van Veenendaal, mw. De Vries, dhr. Veenstra, mw. Frankes, mw. Poelman, mw. Bergsma, mw. Zijlstra en mw. Douma. Op de voorste rij v.ln.r.: dhr. Steringa, dhr. Benedictus, dhr. Witteveen, dhr. Rinsma en mw. Hoekstra. Niet op de foto: mw. Terpstra, mw. Alma, dhr. Van der Velde, dhr. Elzinga en dhr. Beerda.
Raad van commissarissen
District III: Augustinusga-Drogeham-Harkema
• • •
•
•
Dhr. W. Miedema Wedzebuorren 20, Twijzel Dhr. J. Roosma Jeltingalaan 13C, Buitenpost Mw. A. van Dellen - Veenema Warreboslaan 10, Surhuisterveen Dhr. W.K. de Jong Mounewei 15, Twijzel
CONTACTRAAD
• • • •
Mw. K. Alma-Veenstra Kammingastrjitte 36, Harkema 0512-363663 Dhr. O. Witteveen Sylgong 19, Augustinusga 06-45006050 Dhr. J. Veenstra Koetsekralen 3, Harkema 0512-362613 Mw. A. Zijlstra W. Barteles vd Kooiwei 52, Augustinusga 06-20180438 Vacature
District I: Boelenslaan-Surhuisterveen-Surhuizum • • • • •
Dhr. H. Benedictus Verkerckstraat 2, Surhuisterveen 06-13756396 Mw. W. Terpstra-Bekkema Dr. van Kammenstraat 11A, Surhuisterveen 0512-331759 Mw. W. Frankes-Veenstra van Duinenstraat 57, Surhuisterveen 0512-364233 voorzitter Dhr. J. van der Velde Boelenswei 21, Boelenslaan 0512-342261 Mw. J. Geertsma-van Eunen Lustenburg 10, Surhuizum 06-43149174 vicevoorzitter/penningmeester
District IV: Kootstertille-Twijzel-Twijzelerheide • • • • •
Dhr. Th. Elzinga Piterpôlle 1,Twijzel 0511-542877 Mw. J. Douma-Hamstra W. Lodewijkstrjitte 40, Kootstertille 0512-331209 Dhr. W. Beerda Casimirstrjitte 37, Kootstertille 0512-332372 Dhr. L. Steringa Gealewei 34, Twijzelerheide 0511-442928 Dhr. J. Rinsma W. Lodewijkstrjitte 56, Kootstertille 06-22659433
District II: Buitenpost-Gerkesklooster/Stroobos • • • • •
Mw. J. Bergsma-Reidsma Molenstraat 44, Buitenpost 0511-543163 secretaresse Mw. E. de Vries-Agema de Gauw 18, Gerkesklooster/Stroobos 0512-352456 Dhr. H. van Veenendaal Molenerf 21, Buitenpost 0511-541969 Mw. W. Poelman Wibrandstraat 18, Gerkesklooster/Stroobos 0512-352966 Mw. M. Hoekstra Irenestraat 38, Buitenpost 06-53996380 US WENTE · nummer 82 · juni 2016 · pagina 5
Non Solus Contactbemiddeling: zin om samen iets te doen? Waar vind je een reismaatje of iemand die mee wil naar het theater? Non Solus Contactbemiddeling brengt 55-plussers met elkaar in contact. Het gaat niet om het vinden van een relatie maar om vriendschap op gelijkwaardige basis. Non Solus is Latijn voor ‘niet eenzaam’. En dat is nu juist wat initiatiefneemster Lonneke Landstra wil bereiken: dat mensen zich niet langer alleen voelen. ‘’De maatschappij verandert, mensen zijn veel meer op zichzelf aangewezen en het gevoel van eenzaamheid groeit. Ik zie het in mijn eigen omgeving, het kan iedereen overkomen. Via Non Solus Contactbemiddeling wil ik hier iets aan doen.
Dezelfde interesse Tegenwoordig zijn er volop activiteiten in elke buurt en in elk dorp. Waarom zou iemand dan van Non Solus gebruik willen maken? ‘’Iedereen is anders. Niet alle mensen houden van bingo, van koffieochtenden of wekelijkse klaverjasavondjes. Sommigen voelen zich prettiger bij een één op één contact. Zij melden zich dus nergens voor aan en zitten veel alleen thuis. Maar waar vind je in dat geval mensen met dezelfde interesses met wie je samen iets kunt ondernemen.’’
Lonneke komt bij u thuis en brengt uw wensen in kaart. Zoekt u een maatje om samen een cursus te volgen of om naar het theater of museum te gaan? Iemand voor een dagje weg of verre reis? Wilt u weleens de hond voor iemand uitlaten? Alles is bespreekbaar. Vervolgens gaat Lonneke in haar bestand op zoek naar een goede ‘match’ en brengt kandidaten met elkaar in contact. ‘’Ik geef persoonlijke begeleiding, desgewenst ook tijdens de eerste ontmoeting. Daarna blijf ik bereikbaar, het is maar wat de klant wil. Mijn bemiddeling is altijd maatwerk.’’
Culturele reizen
Voordeel voor SWA-huurder en pashouders van pluZ
Iedereen heeft in zijn vrienden- of familiekring wel iemand, die gebaat zou zijn bij leuke contacten. Als voorbeeld vertelt Lonneke over een 68-jarige tante. ,,Zij is al jaren weduwe en nog heel fit. Ze maakt graag culturele reizen. Maar haar kennissen delen haar belangstelling niet of gaan met de eigen partner op stap. Al jaren kijkt mijn tante uit naar een reismaatje met wie ze haar reis-ervaringen maar ook de voor- en napret kan delen. Misschien woont er wel iemand bij haar om de hoek met dezelfde wens. Maar hoe vinden ze elkaar?’’ In dergelijke situaties helpt Non Solus.
Voor pashouders van pluZ is de intake gratis (een intake kost normaal € 35,-). Wanneer u huurder bent van SWA en pashouder van pluZ betaalt u bij een geslaagde bemiddeling € 35,- (voor een geslaagde bemiddeling betaalt u normaal € 95,-). Zolang er nog geen geslaagde bemiddeling is, hoeft er niets betaald te worden. Deze actie loopt voor SWA-huurders tot 1 oktober 2016.
pagina 6 · US WENTE · nummer 82 · juni 2016
Kijk voor informatie op www.non-solus.nl of bel met 058 – 289 4996 of 06 – 3957 2161.
Wonen zonder tuin opluchting voor echtpaar in Molenhof Hoog en droog en met plezier wonen ze naar eigen zeggen in Molenhof te Buitenpost. Het ontbreken van een tuin is voor het echtpaar Roelof de Graaf (81) en Bé de Graaf-Tjoelker (79) een voordeel. “De hannen jokje noch wolris even om te túntsjen, mar oer it algemien binne wy no in tún leaver kwyt as ryk”, vertelt de Graaf. Zijn visie heeft alles te maken met eerdere ervaringen aan de Jan Ritskesstrjitte in Twijzel waar ze 41 jaar een huurwoning hebben bewoond. “Mei in grutte tún mei in lange hage. As jo dan alles allinne dwaan moatte, is it wrotten en soks hoegt no net.” Vanwege gezondheidsredenen maakten ze acht jaar geleden de overstap naar Molenhof naar een appartement van eveneens SWA.
Prima thuis in Buitenpost Met spijt hebben ze Twijzel verlaten. Inmiddels voelen ze zich prima thuis in Buitenpost. Roelof de Graaf is geboren in Slootdorp bij Medemblik en Bé Tjoelker in Gerkesklooster, maar beiden zijn al op jonge leeftijd verhuisd naar Twijzel. “As der yn Twizel sa’n appartemintenkompleks stien hie lykas hjirre dan hiene wy yn Twizel bleaun, want dêr is wol ús histoarje. In bejierdenwente hie ek kind, mar dan hawwe jo noch steeds in tún te ûnderhalden”. Mede op doktersadvies hebben ze een woning betrokken met alle vertrekken gelijkvloers. De enige aanpassing betreft een kleine tussenwand die hun schoonzoon tussen de keuken en kamer heeft aangebracht.
Internetverbinding met kerk Bijzonder ingenomen zijn ze met een internetverbinding met de Vrijgemaakte Kerk in Buitenpost waarbij ze zijn aangesloten als vervolg op hun lidmaatschap in Twijzel. “De tsjerketsjinsten kinne jo sa hiel goed folgje en jo hawwe der tagelyk in byld by. Dat komt totaal oars oer as in tsjerketsjinst fia allinne de radio te beharkjen. It wurdt fia de tillevyzje jo folle mear eigen”. Een vereniging van bewoners is er niet in Molenhof. Plannen hiervoor zijn in voorbereiding. Wel is er op elke gang een klein
recreatiezaaltje, maar dat ervaren ze als te koud. “Op ús gong fiere wy de jierdagen gewoan oan hûs yn in waarme en eigen sfear. De kontakten mei de buorlju binne goed. Wy wolle hjir net wer wei. Hoewol wy gjin Bûtenposters binne, ha wy beiden hjirre noait ûnwennich west”. Hulp krijgen ze waar mogelijk van
’Hoewol wy gjin Bûtenposters binne, ha wy beiden hjirre noait ûnwennich west ’ hun enige en ‘gouden dochter’ en schoonzoon die in dezelfde gemeente woonachtig zijn. Bij de verhuizing is dat een groot voordeel geweest, want er moest onder meer een loodzware eiken wandkast in segmenten per lift worden verplaatst. Op de begane grond beschikken ze over een fietsenhok. Een garage voor de auto missen ze overigens niet. “Hjir is der in pracht fan in parkearplak en op ‘e Ritskestrjitte hiene wy hielendal gjin garaazje. As jo der net oan wend binne, passe jo je oan by de situaasje sa’t dy is”. Oer it generaal wenje wy hjir hiel noflik en hiel tefreden. Oer ien ding hoege wy ús lokkich noait te ergerjen: de tún, want dy ha wy gewoan net”.
US WENTE · nummer 82 · juni 2016 · pagina 7
De bevlogen verliefdheid is over. De liefde voor postduiven tilt Tjipke Bosma (68) over de tijd. “Froeger koe ik echt fereale wêze op in dowke”, geeft hij grif toe tijdens een gesprek in zijn tuinhuisje bij hun paradijselijk gelegen huurwoning aan Oude Dijk in Buitenpost. “By in bepaalde leeftiid binne ek dowen ôfskreaun, mar lokkich is der in neiteam”.
‘Ik bin in echte Miedhin en bliuw in Miedhin’ Tjipke Bosma succesvol met enige duivenformule: born in Buitenpost De postduivenhouder die internationaal naam en faam geniet, is verguld met zijn stek in het hart van de natuur aan de uiterste rand van het dorp. Elk voordeel kent evenwel ook zijn nadeel. Oprukkende steenmarters die ooit zijn kippen en soms zijn duiven te grazen nemen, zijn de keerzijde van de medaille. Zijn kleine boerenfoxhond geldt dan ook als zijn grote en altijd waakzame vriend. “Hy is net benaud foar in marter en giet fuortendaliks it gefjocht oan. Troch it ferwylderjen fan de natoer om ús hinne binne der dúdlik mear predatoren as eartiids. Jo moatte op skerp stean bliuwe yn dizze noflike sfear”.
Als een magneet De omgeving oftewel De Mieden kent hij als zijn broekzak. Zijn wieg stond weliswaar aan de Tjoele, maar het ouderlijk gezin verhuisde in 1961 naar een huis aan de Oude Dijk dat naast de huidige huurwoning staat. Na zijn huwelijk met de nu 69-jarige Baukje heeft het echtpaar enkele jaren aan de Jeltingalaan gewoond. Ook toen bleven De Mieden als een magneet
’Ik bin gewoanwei stjonkendewiis mei De Mieden ’ trekken. Vanaf 1973 tot heden wonen ze gerieflijk op nummer 4 dat hij al kende als de woning van de schoonvader van een broer. “Ik bin gewoanwei stjonkendewiis mei De Mieden. Ik bin in echte Miedhin”, laat hij zich ontvallen. Al in het begin van de jaren vijftig liep hij er graag door de weilanden met zijn broers. “Aisykje, fiskje en mollefange mei twa hûnen. Us heit hie al it mollenfangen yn ‘e polder yn syn takenpakket. De feltjes fan pagina 8 · US WENTE · nummer 82 · juni 2016
de mollen gongen dan nei omke Iede. Dy kocht se op en dan hiene wy wer in pear sinten. De jierren fyftich wie in tiid fan earmoed. It wie foar mannichien in sport om mei de hobby ek wat te fertsjinjen”. De flinterdunne scheiding tussen hobby en handel brengt hem tot een even eenvoudige als logische conclusie: “As jo goed binne yn in tak fan sport, dan fertsjinje jo oan dy sport”.
Driehonderd postduiven Dat de kost voor de baat uitgaat, heeft hij ook ervaren in de duivensport. “Jo moatte earst yn de hobby ynfestearre: hokken bouwe, dowefoer keapje, in elektronyske tiidklok oantuge en fansels ringen en chips”. Na van zijn zwager Eelke van der Bei vanaf 1973 de eerste lessen te hebben geleerd, wenkte het geluk hem tegemoet met een groeiend aantal prijzen. Nu vormt hij met zijn zoon Auke een combinatie die als leden van duivensportvereniging ‘De Koerier’ furore maakt. Samen zijn ze de trotse bezitters van zo’n driehonderd postduiven. Een kleine zeventig vluchtduiven en een honderdtwintigtal jonge duiven bivakkeren steevast aan de Oude Dijk, terwijl Auke in Kollumerzwaag de zorg voor de kweekduiven op
zich neemt. In 2014 namen ze met twee duiven deel aan de gerenommeerde Olympiade en vorig jaar met een enkele duif. Dankzij de wereldwijde publiciteit rond dit evenement weten topduivenmelkers uit onder meer Koeweit en China hen te vinden in het eenvoudige tuinhuisje. “Mei de komst fan ynternet hat de publisiteit in geweldige flecht nommen. Se binne hjir samar”.
Vaste vrienden De voormalige bouwvakker en latere schoolconcierge kan kleurrijk vertellen over zijn ontmoetingen met mensen van allerlei pluimage die specifiek belangstelling voor zijn duiven tonen. “By in besite stiet de kofje meastal klear, mar by Arabieren mocht Baukje net ynjitte. Nee, de frou moast sitten bliuwe. De mannen moasten sels de kofje skinke. Kultuerferskil. Of se dogge de skuon út by de doar, wilens wy de skuon oanhâlde. Sa lang as wy mei elkoar laitsje kinne en in bytsje wille ha, och, dan nimme jo de minsken sa’t se binne”. Niettemin hecht hij naar eigen zeggen veel waarde aan vaste vrienden in ook het handelsverkeer. “Miskien in bytske Frieseigen. As de kontakten ienkear goed binne, komt der gjinien tusken”. Op het gebied van de duivensport heeft hij vooral geleerd dat het genenmateriaal oftewel het DNA-profiel
meestal alleszeggend is over de kwaliteit van de duif. “By de priiswinners makket de grutte of de kleur of it foer net direkt it ferskil, mar de âlders. Winne jo mei de mem, dan is meastal de dochter ek in priisdo”.
’Wy hoopje hjir by sûnwêzen noch minimaal tsien jier te bliuwen. It is in daaldersk plakje ’ ‘Daaldersk plakje’ In de huurwoning of ’s zomers in het gerieflijke tuinhuisje hoopt hij nog menig goed gesprek te voeren over de duiven en hun sport. “Wy hoopje hjir by sûnwêzen noch minimaal tsien jier te bliuwen. It is in daaldersk plakje”. De in 1986 gerenoveerde woning hoopt hij binnenkort wel te voorzien van centrale verwarming in plaats van de huidige gaskachels. “Nije kezinen en in nij keukentsje mei ek wolris. De omjouwing is prachtich, mar it hûs is oan in ‘update’ ta”. In zijn beleving sluiten pand en paradijs zo op elkaar aan dat de sfeer van de jeugd er weer terugkeert. “Wy hoege net nei Koeweit of Sjina. Lit de minsken hjir mar komme.”.
US WENTE · nummer 82 · juni 2016 · pagina 9
Het stofvrij houden en het geregeld checken van apparatuur is van wezenlijk belang bij het voorkomen van brand. Bij de bijna vierduizend woningbranden per jaar in Nederland kent ruim de helft een directe relatie met electrische apparaten als veroorzaker: van droger en wasmachine tot modem, televisie of slijptol.
‘Reek is ús grutste fijan’ Brandveilig leven is uw zaak Hoe venijnig een vuurtje kan ontstaan, kan Wietze Brandsma uit Dokkum als coördinator Brandveilig Leven van Brandweer Fryslân snel uitleggen. Hij wijst als praktijkvoorbeeld op een modem dat achter een gordijn verscholen was bevestigd. “Troch stof op it apparaat kin it modem syn waarmte net kwyt. In begjin fan broei dy’t oerslacht op it gerdyn”. Het stil ontwikkelen van warmte leidt al snel tot de conclusie dat elke stof een zogeheten zelfontbrandingstemperatuur heeft. Een schoonmaakklus in huis kan hierdoor ook onverwachte gevolgen hebben. “In poetsdoekje mei plantaardige oalje kin broeie en dêrtroch in brân feroarsake”. Bijna een op de vijf woningbranden ontstaat door broei. “Jo smite sa’n doekje oan ‘e kant en steane der fierder net sa by stil. As sa’n poetsdoekje ek nochris yn ‘e finsterbank lizzen bliuwt mei de sinne op it rút kin de waarmte echt net in kant út”.
Risicobeheersing Het geven van voorlichting over de mogelijke oorzaken van branden wint vooral de laatste jaren veld. Bewustwording wordt als voorzorgsmaatregel belangrijk genoemd vanuit een breed scala van argumenten. “De gefolgen fan in brân kinne ferskriklik wêze. Foarhinne wie de brânwar der foaral om it fjoer te blussen. Der wurdt no folle mear sjoen nei it tefoaren kommen fan in brân of it sa folle mooglik beheinen fan de pagina 10 · US WENTE · nummer 82 · juni 2016
skea”. De nadruk ligt volgens Brandsma nu meer dan ooit op de eigen verantwoordelijkheid oftewel op het zoveel mogelijk beperken van risicovolle situaties. Zaak is dus dat er wordt ingezet op risicobeheersing in woningen en op adequate voorlichting.
Omgeving verkennen Bij het beheersen van de risico’s nemen bij de fatale woningbranden ‘roken en koken’ een sleutelpositie in. Bij deze branden met slachtoffers is bij drie op de tien sprake van een smeulende peuk. “Guon minsken smoke op bêd en falle yn sliep of se leechje in jiskepantsje mei in noch brânende sigaret”. Daarnaast komen in de praktijk veelvuldig keukenbranden voor waarbij oververhitting een vitale rol speelt. “Jo binne drok oan it bakken of brieden as de tillefoan of it mobyltsje ôfgiet of der ien oanbellet by de foardoar. Wat hat dan foarrang? Yn de kultuer fan hjoeddedei giet it mobyltsje faak foar, want it berjocht kin belangryk wêze. Jo witte noait hoelang sa’n petear duorje kin. Tagelyk kin de flam yn ‘e panne slaan of in panne mei iten droech siede”. Waakzaamheid bij werkzaamheden in de kookkeuken is dan ook altijd wenselijk. In zijn algemeenheid raadt Brandsma aan bij het instellen van apparatuur vooraf de omgeving te verkennen op brandgevaar. “Even mei in slyptol yn ‘e garaazje in kluske regelje mei in steapel âld papier yn ‘e buert. Tink derom: haastige spoed is zelden goed”.
Gezinsafspraken Huiselijk overleg verdient volgens Brandsma de voorkeur bij een gesprek over brandgevaren in de woning. Hij doelt
hierbij op afspraken tussen de gezinsleden over bijvoorbeeld de vluchtroute, de beschikbaarheid van sleutels en de zorg voor elkaar. “De reek is eins ús grutste fijân en tagelyk de fijân fan iderien. By al in lyts brântsje yn ‘e keamer kin binnen oardel minút it hiele hûs fol reek stean: yn en ynswart en gjin trochkommen oan”. De rookmelders die Stichting Woningbouw Achtkarspelen in de huurwoningen heeft geplaatst, roemt hij dan ook vanuit de sfeer van preventie. “In reekmelder jout jo de kâns it hûs te ferlitten foardat it fol reek stiet”. Hij benadrukt hierbij dat het ook geregeld afstoffen van de rookmelders en het maandelijks checken van de batterij van levensbelang kan zijn. “In reekmelder rûkt neat, mar scant de omjouwing ôf. It each foar it scannen moat uteraard stoffrij wêze en dat is in ferantwurdlikens foar yn dit gefal de hierder”.
leit dat, mar it kin yn de praktyk soms kompleks wêze fanwegen alderhande situaasjes”. Tijdens praktijkoefeningen in woonwijken in Achtkarspelen zal de brandweer hierover meer concrete tips kunnen geven. Het ligt in de bedoeling dat tijdens en na deze oefeningen het publiek uit de directe omgeving gericht vragen kan stellen, zodat de bewustwording van de mogelijke risico’s zo helder mogelijk is. “Goai noait wetter op hite oalje. Ditsoarte saken kinne wy in tal kearen útlizze, mar wy kinne ek sjen litte werom it net moat. Dan skrikke guon noch wolris. Fjoer bliuwt in frjemd fenomeen”.
Deuren dicht
Stilstaan
Het sluiten van de binnendeuren voor het slapen gaan geeft hij als extra advies voor het beheersen van risico’s. “By in brân sjogge wy faak dat de minsken nei bûten flechtsje en de doaren iepenstean litte. As iderien derút is: klap de doar mar ticht”, reikt hij vanuit praktijkervaring en met een logische verklaring aan. “Deste mear soerstof by it fjoer komme kin deste grutter of botter de brân”. Ook hierbij spelen onderlinge afspraken naar zijn zeggen een grote rol. “Yn de earste minuten nei in brân is de brânwar der noch net en komt it foaral oan op hoe’t de minsken sels mei de situaasje omgean. Dy menuten binne dus fan grut belang”.
Naast het geregeld testen van apparaten zoals rookmelders hecht Brandsma ook veel waarde aan zorgzaamheid rond huiselijke situaties. “As der fjoer yn ‘e buert is, wankt der altyd gefaar. Dan kinne jo tinke oan in brânende kears yn ‘e finsterbank en tichteby de gerdinen, mar ek oan it pakje lusifers dat útdagend foar lytse bern gewoan op tafel leit”. Stilstaan bij de oorzaken en gevolgen van een brand blijkt al bij een lichte bezinning in ieders belang te zijn. Met zo’n tien woningbranden per dag in alleen al ons land mag het duidelijk zijn dat de brandweer in ook ons gebied ‘brandveilig leven’ een hoge prioriteit geeft. “Sjoen de gefolgen ha wy leaver twa kear foarwurk as ien kear neiwurk. Jo witte eins noait wat der by in brân allegearre achterwei komme kin. Troch spesialistysk ûndersyk witte wy wol steeds better hoe’t in brân tefoaren te kommen is en dat”, zo besluit hij, ‘”dat mei elkenien witte”.
Wijkoefeningen Ook het ruimte geven aan de brandweer kan in een gesprek in huiselijke kring aan de orde komen. “By in brân yn in wente moatte de bewenners derút en wy deryn. Sa ienfâldich
’De earste minuten nei in brân binne fan grut belang’
Voorkom brand met deze tips Opladers niet in het stopcontact laten zitten Opladers worden heel snel warm. Dit verhoogt de kans op kortsluiting en brand. Het is daarom belangrijk om de oplader uit het stopcontact te halen als u klaar bent met opladen! Tablet / computer niet allemaal op hetzelfde stekkerblok Even uw tablet opladen. Voor u het weet ligt het apparaat een weekend aan de lader zonder er naar om te kijken. Laad uw tablet niet in bed of op de bank op, daar komt geheid brand van. Op een tafel is beter, dan kan het beter zijn warmte kwijt. Vaak sluit u alles op hetzelfde stekkerblok aan. Met een master-slave stekkerdoos (stekkerdoos met aan/uit knop) schakelt u die allemaal uit als u de computer uitzet. Televisie ’s nachts niet op stand-by Vaak blijft de televisie op stand-by staan, maar dan staat hij niet echt uit. Een potentieel gevaar dus. Met een stand-by-killer kunt u de tv gewoon vanaf de afstandsbediening uitschakelen. Deze sluit uw tv automatisch van de stroom af. Aanzetten gaat gewoon weer met de afstandsbediening. US WENTE · nummer 82 · juni 2016 · pagina 11
Planmatig onderhoud Kootstertille In onder andere Kootstertille is aan de Sinneblomstrjitte en de Klaproasstrjitte een begin gemaakt met het planmatig onderhoud van 62 woningen. Hier krijgen de daken dakisolatie en nieuwe dakpannen. De bestaande kozijnen worden voorzien van HR++ glas en er worden nieuwe ramen geplaatst. Tevens worden de panelen tussen de kozijnen vervangen en geïsoleerd. Waar nog geen geïsoleerde spouw aanwezig is, zullen deze spouwen gevuld worden met spouwisolatie. In de kruipruimtes onder de houten vloeren wordt vloerisolatie aangebracht. Nadat de buitenschil van de woning is aangepakt, worden de douches en toiletten vernieuwd. Waar nodig en mogelijk worden de asbestcementrioleringen vervangen.
pagina 12 · US WENTE · nummer 82 · juni 2016
Woordzoeker: puzzelt u mee? Per gezin mag 1 oplossing worden ingestuurd. Personeelsleden en hun gezin zijn van deelname uitgesloten. Onder de juiste inzendingen verloten we prijzen van € 25, € 15 en € 15. Uw oplossing dient uiterlijk 15 juli 2016 bij ons binnen te zijn via mail naar
[email protected] of via Zwanebloem 5, 9285 LZ in Buitenpost. Veel succes!
Prijswinnaars puzzel november 2015 De oplossing luidde: TUINLIEFHEBBER Uit de vele correcte inzendingen zijn 3 winnaars getrokken:
€ 25 € 15 € 15
Mevr. G. Nicolai, Surhuisterveen Mevr. H. Hiemstra, Buitenpost Mevr. IJ.G. Ploegstra, Harkema
US WENTE · nummer 82 · juni 2016 · pagina 13
Open huis Warmoltsstrjitte Harkema Tientallen kijkers kwamen maandag 4 april af op het open huis dat aan de Warmoltsstrjitte te Harkema was georganiseerd door Stichting Woningbouw Achtkarspelen. Ze konden één van de vier levensloopbestendige twee-onder-twee kapwoningen bezichtigen die behalve voor gezinnen ook uitermate geschikt zijn voor senioren en zorg. Verbazing wekte vooral de grootte van de livingroom waarvoor de nieuwe huurders gekozen hebben in plaats van op de begane grond een extra slaapkamer te situeren. Afhankelijk van de vraag kan deze alsnog snel worden gerealiseerd, omdat hiervoor niet meer een aparte bouwvergunning is vereist. De woningen zijn boven voorzien van drie slaapkamers en een ruime badkamer met een tweede toilet. Beide toiletten zijn aangesloten op het regenwatersysteem, zodat het mogelijk is structureel ongeveer de helft op drinkwaterkosten te besparen. De huurders hebben daarnaast de beschikking over een zonneboiler. De maandelijkse huurprijs bedraagt € 601,49.
pagina 14 · US WENTE · nummer 82 · juni 2016
Met een gerust gevoel op vakantie De vakantietijd breekt weer aan. Als u op vakantie gaat of een dagje uit, wilt u zich natuurlijk geen zorgen maken over uw huis. Met deze tips vergroot u de kans op een prettige reis én een prettige thuiskomst.
Tips voor vertrek • Regel tijdig opvang voor uw huisdier(en) en zorg ervoor dat iemand een sleutel heeft van uw huis, u weet maar nooit waarvoor dat nodig kan zijn. Laat ook uw vakantieadres bij diegene achter, vraag ze om de post op te ruimen en de planten binnen en buiten te verzorgen. Trek zoveel mogelijk stekkers uit de stopcontacten. • Ook handig: werkt uw navigatiesysteem ook in het buitenland. Neem anders toch een ouderwetse kaart mee en vergeet niet uw reis- en verzekeringspapieren mee te nemen.
Tips om inbraak te voorkomen • Sluit ramen en deuren goed af. Vergeet ook niet het wc-raampje en de ramen en deuren van de garage. Controleer het hang- en sluitwerk. Laat geen sleutels aan de binnenzijde van sloten zitten. Doe ook geen label aan de sleutelbos met uw naam en/of adres. • Sluit binnendeuren niet af (zoals kasten en bureaus). Daarmee voorkomt u extra schade. • Laat geen geld en waardevolle sieraden achter in uw huis. In de kluis bij de bank is dit safe. • Zet ladders, tuinstoelen en vuilcontainers weg. Inbrekers maken hier vaak gebruik van om bij een raam of balkon te komen. Laat niet zien dat u weg bent. Plak dus geen briefjes op de deur en laat geen touwtjes uit de brievenbus hangen. Sluit geen overgordijnen en haal geen planten voor de ramen weg. • Gaat u op vakantie? Laat dan niet via uw antwoordapparaat of voicemail weten wanneer u weer terug bent. Inbrekers hebben wellicht uw telefoonnummer achterhaald om te checken of u thuis bent. • Inbrekers zijn ook actief op sociale media zoals Facebook, Instagram en Twitter. Meld daar dus niet dat u met vakantie gaat en post foto’s pas als u weer terug bent. Zorg dat iemand de post uit het zicht legt. Aan een grote stapel post achter de voordeur of op tafel zien inbrekers dat u niet thuis bent.
BBQ tijd! Zomer betekent buiten eten en dus wordt het weer tijd voor de barbecue. De dagen worden langer, de temperatuur hoger. Tijd om de barbecue aan te steken en vrienden en familie uit te nodigen voor heerlijke etentjes in de tuin. Voorkom dat je barbecue te veel rookoverlast veroorzaakt. Gooi een aantal uien op de brandende barbecue, zodat jij en je buren geen last van de rook hebben.
Tips voor een schone barbecue • •
Het schoonmaken van het barbecuerooster gaat heel erg gemakkelijk met een prop aluminiumfolie. Licht wrijven en alles wordt blinkend schoon. Het rooster van je barbecue krijg je ook goed schoon door er met een halve citroen over te wrijven. Even afspoelen en klaar.
US WENTE · nummer 82 · juni 2016 · pagina 15
ART
TELEFOON & CALAMITEITENKA
Postadres Postbus 9 9285 ZV Buitenpost Openingstijden Maandag t/m donderdag 08.30 - 12.00 uur 13.00 - 14.30 uur
versie juni 2015
TELEFOONKAART
Telefoon & calamiteitenkaart
B
Kantooradres Zwanebloem 5 9285 LZ Buitenpost
Contact 0511 54 95 11 Algemeen 0511 54 95 95 Verhuur 0511 54 34 34 ek erzo tiev Repara
Handig voor in de meterkast: elen.nl www.woningbouwachtkarsp de telefoon & calamiteitenkaart .nl elen Vrijdag rsp tka ach ouw ngb oni swa@w uur 0 12.0 tot 0 08.3 van SWA. Zo heeft u altijd de ..... . ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... belangrijke telefoonnummers ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... bij de hand in geval van oeken Melding van reparatieverz doorgeven nood of een vraag. werkdag van 8.30 - 11.30 uur elke u eken kunt Reparatieverzo e website er 0511 54 34 34. Ook via onz via het speciale telefoonnumm ek doorgeven. erzo tiev ara rep een u t elen.nl kun www.woningbouwachtkarsp Acute storing gasleiding, weekeinde een storing in de Wanneer er ’s avonds of in het k ingrijpen allatie ontstaat en onmiddellij waterleiding of elektrische inst : 06 23 40 32 01 noodzakelijk is, kunt u bellen warming Storing aan de centrale ver t opnemen met: e verwarming kunt u contac tral cen uw aan Bij een storing 25 Energiewacht Groep 0800 08 Rioolverstoppingen t opnemen met: gen en goten kunt u contac Bij verstoppingen in riolerin eer 050 313 88 22 Van der Velden Rioleringsbeh Glasverzekering end contact opnemen met: Bij glasschade kunt u uitsluit Borger Augustinusga Walda Surhuisterveen Kramer Buitenpost Tiemersma Buitenpost Diversen ENECO VITENS NUON ZIGGO Belastingdienst PluZ Nationaal Storingsnummer voor gas en stroom
0512 35 15 00 0512 36 14 54 06 54 93 31 36 0511 54 13 62 0900 0201 Algemeen telefoonnummer storingen 0800 03 59 of Klantenservice 0900 06 50 08 08 0 Klantenservice 090 Klantenservice 0900 18 84 Huurtoeslag 0800 05 43 00 www.pluzzorg.nl 088 512 10 0800 9009
pelen.nl
www.woningbouwachtkars
