Publicaties vanwege het
CENTRUM VOOR NOTARIEEL RECHT
Recht met sfeer Bloemlezing uit eigen werk
Bundel ter gelegenheid van het afscheid van prof. mr. M.J.A. van Mourik als hoogleraar notarieel- en privaatrecht aan de Radboud Universiteit Nijmegen
Q. Kluwer a Wolters Kluwer business
Kluwer - Deventer - 2008
Inhoudsopgave
Hoofdstuk a
b
c
Oraties
Rijksuniversiteit te Leiden, 12 september 1975 Onderneming en erfrecht. Rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar in het notariële recht aan de Rijksuniversiteit te Leiden op vrijdag 12 september 1975 (W.E.J. Tjeenk Willink, Zwolle 1975). Katholieke Universiteit te Nijmegen, 22 april 1988 Inkomen en vermogen in het privaatrecht. Rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van buitengewoon hoogleraar in het notarieel recht aan de Katholieke Universiteit te Nijmegen op vrijdag 22 april 1988 (W.E.J. Tjeenk Willink, Zwolle 1988). Radboud Universiteit te Nijmegen, 28 november 2008 Recht, rechtvaardigheid en ethiek, in het bijzonder in de notariële praktijk. Rede uitgesproken ter gelegenheid van het afscheid als gewoon hoogleraar notarieel- en privaatrecht aan de Radboud Universiteit te Nijmegen op vrijdag 28 november 2008.
Hoofdstuk a
1
2
Verspreide artikelen
Huwelijksvermogensrecht 1 'De waardering van de voormalige echtelijke woning bij scheiding en deling na echtscheiding (Een ongevraagde noot n.a.v. H.R. 11 maart 1977, R.v.dW. 1977,47)', WPNR 108 (1977), afl. 5401, p. 497-499. 2 'Enige opmerkingen over de positie van de in de wettelijke gemeenschap gehuwde groot-aandeelhouder die van echt scheidt', WPNR 108 (1977), afl. 5411, p. 657-660. 3 '"In de uitoefening van een beroep of bedrijf" (art. 88 lid 1 sub c Boek 1 BW)', WPNR 109 (1978), afl. 5449, p. 565-571. 4 'Huwelijkse voorwaarden en de eisen van redelijkheid en billijkheid', WPNR 118 (1987), afl. 5811, p. 1-5.
1 1
1 22
22 40
40 41 41
41 45 51 66 IX
5
'Vervaltermijn en (periodiek) verrekenbeding: een treurige combinatie', WPNR 121 (1990), afl. 5957, p. 247-249. 6 'Privaatrecht Aktueel: Hoge Raad: beroep op vervalbeding bij periodiek verrekenbeding in beginsel onaanvaardbaar', WPNR 127 (1996), afl. 6212, p. 121-122. 7 'Ondernemingsvermogen en aandelen bij beperkte gemeenschappen van goederen en verrekenstelsels', WPNR 127 (1996), afl. 6241, p. 747-751. 8 'Het gezin in het burgerlijk vermogensrecht, waaronder het erfrecht, en het belastingrecht', Rechtsgeleerd Magazijn Themis 158 (1997), afl. 4, p. 145-154. 9 'Opinie: Rechtsdecadentie', Nederlands Juristenblad 72 (1997), afl. 44, p. 2020-2021. 10 'De rechtsgevolgen van een huwelijk gesloten met innerlijk voorbehoud', WPNR 130 (1999), afl. 6341, p. 25-28. 11 'Nominaliteitsbeginsel, beleggingsvisie en economische (deel)gerechtigdheid', EchtscheidingsBulletin. Tijdschrift voor scheidingsrecht (2006), afl. 2, p. 51-54. Ongehuwd samenleven 12 'De rechtspraktijk en het ongehuwd samenleven', WPNR 111 (1980), afl. 5523, p. 417-422. 13 'Het ongehuwd samenleven en het recht', Tijdschrift voor Familie- en Jeugdrecht 6 (1984), afl. 3, p. 73-81. 14 'Regulering van niet-huwelijkse relaties', Tijdschrift voor Familie- en Jeugdrecht 8 (1986), afl. 6, p. 160-163. 15 'Wettelijke en contractuele vormgeving van affectieve relaties', in: E.A.A. Luijten e.a., Het familierecht in het perspectief van de 21* eeuw. VPFA Millennium-bundel (Kluwer, Deventer 1999), p. 59-68. Erfrecht 16 'De moderne boedelverdeling bedreigd?', Maandblad voor het Notariaat 1 (1968), afl. 5,p. 110-111. 17 'De realiteit en de positie van de langstlevende echtgenoot in het komend erfrecht', WPNR 101 (1970), afl. 5109, p. 573-577 en afl. 5110, p. 585-588. 18 'De meeslepende avonturen van de langstlevende echtgenoot (I). Het erfrecht volgens het ontwerp Invoeringswet Boek 4 nieuw BW', Nederlands Juristenblad 57 (1982), afl. l,p. 1-8. 19 'De meeslepende avonturen van de langstlevende echtgenoot (II). Het erfrecht volgens het ontwerpInvoeringswet Boek 4 nieuw BW', Nederlands Juristenblad 57 (1982), afl. 2,p. 33-46. 20 'De meeslepende avonturen van de langstlevende echtgenoot (III)', Nederlands Juristenblad 66 (1991), afl. 31, p. 1251-1258. 21 'De meeslepende avonturen van de langstlevende echtgenoot (IV)', Nederlands Juristenblad 72 (1997), afl. 19, p. 839-845.
74 77 80 90 106 107 115 119 119 129 139
144 151 151 153
168
184 210 224
22
'De meeslepende avonturen van de langstlevende echtgenoot (Ven slot)', WPNR 134 (2003), afl. 6516 (themanummer Nieuw erfrecht), p. 8-12. 23 'De legitieme portie: weg ermee!', WPNR 122 (1991), afl. 6018, p. 621-625. 24 'Gedachten over erfovereenkomsten en gemeenschappelijke testamenten', in: S.C.JJ. Kortmann, J.M.M. Maeijer, A.J.M. Nuytinck en S. Perrick (red.), Op recht. Bundel opstellen, aangeboden aan prof. mr. A.V.M. Struycken ter gelegenheid van zijn zilveren ambtsjubileum aan de Katholieke Universiteit Nijmegen (W.E.J. Tjeenk Willink, Zwolle 1996), p. 213-221. 25 'Het fenomeen Estate Planning', Kwartaalbericht Estate Planning 1 (1997), afl. 1, p. 3. 26 'Verkrijging "krachtens erfrecht'", in: H.F.G. Lemaire en P. Vlas (red.), Met recht verkregen. Bundel opstellen aangeboden aan mr. Ingrid S. Joppe. Kluwer rechtswetenschappelijke publicaties (Kluwer, Deventer 2002), p. 131-140. 27 'Vergaar, verdeel en heers', in: F. Swennen en R. Barbaix (eds.), Over erven. Liber amicorum Mieken Puelinckx-Coene (Kluwer, Mechelen 2006), p. 457-471. 28 'Estate Planning', Nederlands Juristenblad 82 (2007), afl. 5, p. 273-279. 29 'Uitleg van uiterste wilsbeschikkingen', WPNR 138 (2007), afl. 6709 (themanummer Uitleg van...), p. 407-417. Ondernemingsrecht 30 'Het begrip "onderneming" als fenomeen in het recht', WPNR 100 (1969), afl. 5042, p. 233-241. 31 'De vennootschap onder firma als overeenkomst én rechtspersoon', Stichtingen Vereniging (1976), afl. 9, p. 264269 en afl. 10, p. 289-292. 32 'Aandeelhouderschap en huwelijksgemeenschap', De Naamloze Vennootschap 61 (1983), afl. 7-8, p. 125-128. 33 'Nogmaals over aandeelhouderschap en huwelijksgemeenschap', De Naamloze Vennootschap 62 (1984), afl. 5, p. 200 -202. 34 'Vermogensrecht Aktueel: Heeft de stille maatschap een afgescheiden vermogen?', WPNR 124 (1993), afl. 6102, p. 581-582. 35 'Personenvennootschap, huwelijksvermogensrecht en erfrecht', WPNR 134 (2003), afl. 6524 (themanummer Personenvennootschappen), p. 240-246. 36 'Afgescheiden vermogen', in: G.T.K. Meussen e.a., Schonis-bundel. Opstellen aangeboden aan Prof. mr. H.M.N. Schonis ter gelegenheid van zijn afscheidals hoogleraar aan de Radboud Universiteit Nijmegen (Kluwer, Deventer 2006) p. 221-230.
238 246
256 264
265 273 283 294 312 312 320 329 334 338 339
350
XI
e
Notariaat 37 'De functie van de notaris en de structuur van het notariaat', WPNR 105 (1974), afl. 5251, p. 119-122. 38 'De tussenkomst van de notaris bij de totstandkoming van obligatoire overeenkomsten, in het bijzonder die tot eigendomsoverdracht van onroerend goed', WPNR 106 (1975), afl. 5302, p. 245-255. 39 'De essentialia van het notarisambt', Nederlands Juristenblad 70 (1995), afl. 20, p. 731-737. 40 'Notariële herstelwerkzaamheden', in: P.H.M. Gerver, J.G. Kuijl, A.J.H. Pleysier en R.T.G.Verstraaten (red.), Heden
358 358
366 386
verschenen voor mij... Liber amicorum aangeboden aan prof. mr. A.L.M. Soons, gewoon hoogleraar in het Notariële Recht aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Rijksuniversiteit Leiden ter gelegenheid van zijn emeritaat (Gouda Quint,
Arnhem 1995), p. 319-327. 'De notaris, de kantonrechter en het erfrecht', WPNR 135 (2004), afl. 6574, p. 279-285. 42 'De notariële tarieven en de notariële spagaat', WPNR 135 (2004), afl. 6591 (themanummer Vijfjaar Wet op het notarisambt),?. 725-729. Overig 43 'Het begrip "waarde" in het privaatrecht en enige fiscale wetten', WPNR 110 (1979), afl. 5494, p. 577-582.
399
41
ƒ
Hoofdstuk 3 a
b
XII
Enige antwoorden op rechtsvragen in het WPNR
Huwelijksvermogensrecht 1 'Huwelijksvermogensrechtelijke gemeenschap van onroerende zaken', WPNR 123 (1992), afl. 6060, p. 630-631. 2 'Periodiek verrekenbeding en faillissement', WPNR 124 (1993), afl. 6112, p. 807-808. 3 'Artikel 1:88 lid 1 letter a BWen de aan de BV toebehorende echtelijke woning', WPNR 128 (1997), afl. 6266, p. 264-265. 4 'Omzetting huwelijk in geregistreerd partnerschap', WPNR 132 (2001), afl. 6450, p. 605-606 en afl. 6543, p. 681-682. 5 'Zijn huwelijkse voorwaarden tevens partnerschapsvoorwaarden?',l£7Wi? 137 (2006), afl. 6663, p. 328-329. Erfrecht 6 'Oudere en jongere gemeenschappen', WPNR 121 (1990), afl. 5977, p. 654-655. 7 'Uitleg "wettige afstammelingen'", WPNR 126 (1995), afl. 6202, p. 784-785. 8 'Legaat, verdeling en overdrachtsbelasting', WPNR 129 (1998), afl. 6308, p. 228. 9 'Erfrechtelijke beschikking over andermans aandelen', WPNR 131 (2000), afl. 6404, p. 397.
406 418 426 426
439 439 439 440 444 445 447 448 448 451 453 454
10
'Een hopeloos testament. Uitlegging', WPNR 132 (2001), afl. 6465, p. 974-975. 11 'Onwaardigheid', WPNR 135 (2004), afl. 6593, p. 796. 12 'Testamentair bewind over aandelen in een BV; bestuurdersbenoeming', WPNR 136 (2005), afl. 6632, p. 639-640. 13 'Een interessante tweetrapsmaking', WPNR 137 (2006), afl. 6678, p. 621-622. 14 'Oud testamentair vervreemdingsverbod', WPNR 138 (2007), afl. 6699, p. 175-176. 15 'Notaris en executeur', WPNR 138 (2007), afl. 6732, p. 1000 16 'Wettelijke verdeling en legaat ten behoeve van de echtgenoot', WPNR 139 (2008), afl. 6740, p. 108. 17 '"Wederkerige" uiterste wilsbeschikkingen', WPNR 139 (2008), afl. 6745, p. 199-201. Notaris 18 'Is erfgenaamschap een geheim?', WPNR 118 (1987), afl. 5840, p. 474 (met vervolg in afl. 5850, p. 631-632). 19 'Gegronde reden tot dienstweigering?', WPNR 121 (1990), afl. 5959, p. 296-297. 20 'Mag een notaris in België wonen?', WPNR 123 (1992), afl. 6059, p. 609. 21 'Testament met ontbrekende, onvolledige of verkeerde dagtekening', WPNR 126 (1995), afl. 6190, p. 533-534. 22 'De verscheurde minuutakte', WPNR 127 (1996), afl. 6240, p. 737-738. Hoofdstuk 4 a
b
Curiosa
Versjes en dergelijke 1 'Recht gedicht: Ko', Ars Aequi. Juridisch Studentenblad 44 (1995), afl. 11, p. 840. 2 Diverse versjes en gedichtjes uit Het nieuwe erfrecht (BZZTÖH, 's-Gravenhage; zevende druk: mei 2003) en Trouwen en scheiden. Hoe leed te voorkomen en vreugde te vergroten (BZZTóH, 's-Gravenhage 2002). Diversen 3 'Notaris Ibee zit er mee!', Maandblad voor het Notariaat 6 (1973), afl. 9, p. 196-197. 4 'De familieveiling', in: Het nieuwe erfrecht (BZZTóH, 's-Gravenhage; zevende druk: mei 2003), p. 149-152. 5 'Notarieel (ge)recht', Ars Aequi. Juridisch Studentenblad 55 (2006), afl. 10, p. 690-691. 6 'Naar de kapper', in: M. van der Laan e.a. (red.), Nota Bene Almanak 2006-2007 (Nijmegen 2007), p. 105-107. 7 'De man met de hamer', in: M. Majado van Dreumel e.a. (red.), Nota Bene Almanak 2007-2008 (Nijmegen 2008), p. (30)31-33.
455 457 458 461 463 464 465 466 469 469 470 472 473 475 477 477 477
477 480 480 482 483 486 487
XIII
Hoofdstuk
5
Interview met Pro Memorie (2004)
489
Hoofdstuk
6
Bibliografie
507
7
II III IV V
Monografieën a Boeken b Preadviezen c Andere monografieën, waaronder bewerkingen, tekstuitgaven en oraties Artikelen in tijdschriften en bijdragen aan feestbundels en dergelijke Naschriften en reacties (hoofdzakelijk in het WPNR) Boekbesprekingen Beantwoording van rechtsvragen (in Ars Aequi en het WPNR)
507 507 509 510 511 531 534 536
Hoofdstuk
7
Lijst van promoti
545
Hoofdstuk
8
Nabeschouwing: Recht, rechtvaardigheid en ethiek
547
XIV
