Re-integratienota: Investeren in ontwikkeling

gemeente Schiedam cluster Maatschappelijke Ontwikkeling afdeling Werk Postbus 1501 3100 EA Schiedam Stadskantoor Stadserf 1 3112 DZ Schiedam T 010 246 55 55 W www.schiedam.nl

Re-integratienota: “Investeren in ontwikkeling”

Maart 2009

Colofon De Re-integratienota: “Investeren in ontwikkeling” is een uitgave van de Gemeente Schiedam. Correspondentieadres Gemeente Schiedam Postbus 197 3100 AD Schiedam T (010) 246 52 21 F (010) 246 52 98 E-mail [email protected]

Re-integratienota gemeente Schiedam: “Investeren in ontwikkeling” maart 2009 1

Inhoudsopgave 1 2 3 3.1 3.2 4. 4.1 4.2 4.3 5 5.1 5.2 5.2.1 5.2.2 5.2.3 5.2.4 5.2.5 5.3 5.3.1 5.3.2 5.3.3 5.3.4 5.4 5.4.1 5.4.2 5.4.3 5.4.4 5.4.5 5.4.6 6 6.1 6.2 6.3 6.3.1 6.3.2 6.4 6.4.1 6.4.2 6.4.3 6.4.5 6.4.6 6.4.7 6.4.8 6.5 7 7.1 7.2 8

Voorwoord Inleiding Visie op re-integratie Een visie gebaseerd op analyse De re-integratieladder Analyse klantenbestand en de lokale arbeidsmarkt Analyse van het klantenbestand Analyse van de lokale arbeidsmarkt Betrokkenheid lokale werkgevers Ontwikkelingen Inleiding Landelijke ontwikkelingen (Bestuurlijk Akkoord tussen het Rijk en de VNG) Bevorderen van uitstroom Scholing en opleiding Ketensamenwerking Inkomensondersteuning Invoering Participatiebudget Landelijke integrale beleidsontwikkelingen Wet Maatschappelijke Ondersteuning Wet Inburgering en Deltaplan Inburgering Modernisering WSW Nota jeugdbeleid Regionale ontwikkelingen en ontwikkelingen binnen de gemeente Schiedam Ontwikkeling regionaal arbeidsmarktbeleid Re-integratie in eigen beheer Speciale aandacht voor Nieuwland Inzetten op additionele scholing en eerder verworden competenties (EVC’s) Relatie met aanvalsplan laaggeletterdheid Steunpunt Jongeren Re-integratietrajecten Inleiding Resultaten 2007 Re-integratie in 2009 Re-integratieaanbod in eigen beheer Activiteiten uitgevoerd door externe re-integratiebedrijven Trajectsoorten 2009-2011 Werkgeversbenadering Direct naar werk Gesubsidieerde arbeid Sociale activering Zorgtrajecten Overige trajecten Inburgeringstrajecten Meetbare doelstellingen Financiële paragraaf Inkomsten en uitgaven Totale kosten per trajectsoort Activiteitenoverzicht


3 4 5 5 6 8 8 12 13 14 14 14 14 16 17 17 18 18 19 20 20 21 22 22 23 23 24 25 25 26 26 26 27 27 28 29 29 29 30 31 32 32 34 34 35 35 36 37

1

Voorwoord

Voor u ligt de re-integratienota “investeren in ontwikkeling” Deze is tot stand gekomen in samenspraak met de gemeenteraad en na advisering door de cliëntenraad. De analyses zijn gedeeld en in bijeenkomsten met zowel de cliëntenraad als de gemeenteraad zijn kaders geformuleerd om nieuw beleid voor nieuwe aandachtsgroepen uit te werken. Ik ben dan ook verheugd met deze re-integratienota die in mijn ogen de (arbeids)participatie in Schiedam de komende jaren een impuls kan geven of minimaal de effecten van de recessie kan beperken. Het beleidsterrein van Werk en Inkomen is volop in beweging. De gemeente Schiedam heeft de afgelopen jaren effectief beleid gevoerd en daarmee optimaal geprofiteerd van de economische hoogconjunctuur van 2006 en 2007. Hiermee zijn we er echter niet. De tijden zijn sinds de recessie veranderd en de opdracht die er ligt is tweeledig, Ten eerste moet de gemeente voorkomen dat er onnodig veel mensen hun baan verliezen een aanspraak maken op een uitkering en ten tweede is het zaak om te investeren in mensen met grote afstand tot de arbeidsmarkt zodat zij de arbeidsmarkt kunnen betreden zodra het einde van de recessie in zicht is. Snelle uitstroom naar vaak laag gekwalificeerd werk zal, gezien de karakteristieken van het bijstandsbestand, steeds moeilijker gaan worden. Aandacht voor zorg zal de komende jaren steeds verder toenemen. De voorliggende jaren zal de gemeente Schiedam kunnen beschikken over een relatief ruim budget voor re-integratie. Dit biedt de mogelijkheid om ruim te investeren in mensen waarbij het structureel verwerven van een betere sociaal economische positie een centrale plaats inneemt, maar ook om te investeren in het voorkomen van werkloosheid als gevolg van de recessie Het is dan ook niet zonder trots dat ik u de re-integratienota aanbied. Een nota die niet voor niets de titel “investeren in ontwikkeling”draagt. Voor de titelwijziging is gekozen omdat in deze nota een ruimere visie op arbeidsmarktbeleid en deelname aan de samenleving wordt gepresenteerd dan in de voorgaande uitvoeringsplannen. Met deze nota beoog ik drie doelen te realiseren. Ten eerste zal een visie op re-integratie worden gepresenteerd. In deze visie wordt een doorkijkje gegeven vanuit de primaire doelgroep bijstandsgerechtigden naar de aanpalende doelgroepen zoals, inburgeringsplichtigen, niet-uitkeringsgerechtigden en vrijwilligers. Ten tweede zal een overzicht gegeven worden van de ontwikkelingen die op het gebied van re-integratie en participatie die door het kabinet zijn ingezet aangevuld met lokale (keten) ontwikkelingen en de ontwikkelingen van de arbeidsmarkt in regio van Schiedam. In dit overzicht zullen richtinggevende uitspraken worden gedaan die in 2009 nader uitgewerkt zullen worden. Ten slotte zal beschreven worden welke concrete activiteiten de afdelingen Werk, Inkomen en BGS-arbeidsintegratie in 2009 zullen inzetten en welke financiële consequenties deze hebben. De doelstelling van deze nota is om de kaders vast te stellen en richting te geven aan het beleid voor de periode 2009-2011. De concrete uitwerking van de activiteiten en in te zetten middelen beperkt zich tot 2009. Voor de periode 2010-2011 zal dit hoofdstuk opnieuw vastgesteld moeten worden. Wethouder Mw. C.A.C Daskalakis


2

Inleiding

Het beleidsterrein van Werk en Inkomen wordt geregeerd door ambities, veel ambities. Deze ambities manifesteren zich op landelijk, regionaal en lokaal niveau. De hoeveelheid ontwikkelingen en ambities classificeren de huidige tijd als turbulent. Om te voorkomen dat door de bomen het bos niet meer wordt gezien is een kaderstellende nota gewenst. De uitdaging van de gemeente is om deze ontwikkelingen in te passen in het gemeentelijke beleid. In hoofdstuk 3 beschrijft de gemeente wat haar visie op re-integratie is. Leidend voor het formuleren van deze visie zijn de uitgangspunten in het coalitieakkoord en de programmabegroting 2008-2013. Tevens zal aansluiting worden gezocht bij al geformuleerde visies op aanpalende beleidsterreinen. Hierbij kan gedacht worden aan de uitnodigende en verbindende overheid die de gemeente Schiedam in het kader van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning wenst te zijn1. Hoofdstuk 4 staat in het teken van de ontwikkelingen van het klantenbestand en de regionale arbeidsmarkt. In hoofdstuk 5 beschrijft de gemeente de landelijke, regionale en lokale ontwikkelingen op de thema’s; bevordering uitstroom, scholing en opleiding, ketensamenwerking en inkomensondersteuning. De primaire doelgroep van deze reintegratienota is de groep WWB-uitkeringsgerechtigden. In 2008 zijn reeds verschillende beleidsproducties opgesteld ten aanzien van doelgroepen die aan de primaire doelgroep grenzen zoals inburgeringsplichtigen, niet-uitkeringsgerechtigden en vrijwilligers Vervolgens worden in hoofdstuk 6 de in te zetten re-integratietrajecten benoemd. Hierbij maakt de gemeente onderscheid in re-integratie in eigen beheer en re-integratie die wordt uitbesteed aan externe contractpartners. Ten slotte wordt in hoofdstuk 7 een overzicht gepresenteerd van de financiële consequenties van het beleid.

1

Zie ‘Een uitnodigende, verbindende overheid. Nieuwe kansen voor burgerschap in de Wmo’ van prof E.V. Tonkens, 19 april 2007.


3

Visie op re-integratie

3.1 Een visie gebaseerd op analyse Om beleid te kunnen opstellen en uitvoeren is een visie nodig. In deze re-integratienota is gekozen voor een pragmatische visie. De visie die in deze paragraaf wordt beschreven is gebaseerd op landelijke ontwikkelingen. Aangevuld met de ervaring van de gemeente Schiedam, de analyses van de arbeidsmarkt en het klantenbestand zoals in hoofdstuk 4 beschreven en de regionale en lokale ontwikkelingen zoals gepresenteerd in hoofdstuk 5. De kern van de visie is de ontwikkeling die de afdelingen Werk en Inkomen de voorbije jaren hebben doorgemaakt. Bij de uitvoering van de oude bijstandswet stond de rechtmatige verstrekking van een uitkering voorop. Met de komst van de nieuwe algemene bijstandswet in 1996 is er tevens aandacht gekomen voor doelmatigheid, met andere woorden de uitstroom naar werk. In 2004 is de Wet Werk en Bijstand ingevoerd. Door gemeenten financieel verantwoordelijk te maken voor de omvang van hun klantenbestand is het zwaartepunt van het beleid komen te liggen bij instroombeperking en uitstroombevordering. Inmiddels blijkt uit de evaluatie van de WWB2 dat de klantenbestanden dalen door toegenomen uitstroom naar werk. De vervolgstap die de gemeente Schiedam met de reintegratienota wil zetten is die naar participatie. Uit de analyse in hoofdstuk 4 blijkt dat voor delen van het klantenbestand participatie in de samenleving een doel op zich zal zijn. Uit hoofdstuk 5 zal blijken dat de scope van de Wet Werk en Bijstand zich sterk verbreedt. Bij participatie spreekt de gemeente niet alleen maar over bijstandsgerechtigden maar ook over niet-uitkeringsgerechtigden (nuggers), vrijwilligers, inburgeringsplichtigen/behoeftigen, zorgbehoevenden, vroegtijdig schoolverlaters, startende zelfstandige ondernemers etcetera. In de benadering van inwoners wil de gemeente waken voor een sterk afgebakende doelgroepbenadering. De gemeente zal de bovengenoemde groepen zien als kwalificaties op basis waarvan bepaalde beleidsinstrumenten kunnen worden ingezet. Uitgangspunt hierbij de behoefte van de individuele inwoner van Schiedam. De opdracht aan de uitvoerende afdelingen is de verbinding tussen de beleidsterreinen te zien, en dit middels slimme combinaties binnen de begeleidingstrajecten vorm te geven. De aanzet tot deze ontwikkeling is reeds gegeven in verschillende documenten die in 2006 en 2007 zijn opgesteld. De gemeente Schiedam middels haar coalitieakkoord3 richting gegeven aan het sociale beleid in de stad: “Onder het motto “werk boven inkomen” wordt een instrumentarium ontwikkeld, gericht op nieuwe vormen van tijdelijk gesubsidieerd werk zoals loonkostensubsidies en opstapbanen. Met behulp hiervan kunnen aan maatschappelijk nuttige activiteiten nieuwe impulsen worden gegeven, terwijl werkzoekenden werkervaring opdoen. Werkzoekenden worden, direct vanaf het moment dat zij aangewezen zijn op een bijstandsuitkering, via het opdoen van werkervaring en gerichte (beroeps)scholing, weer toegeleid naar de arbeidsmarkt. Eén van de gemeentelijke instrumenten om uitkeringsgerechtigden aan het werk te krijgen, is de inzet van het Productiehuis. Dit instrument zal specifieker dan tot nu toe ingezet worden voor doelgroepen,(…). De werkzaamheden zullen hier nadrukkelijker mee in verband worden gebracht. Omdat het Productiehuis een opstap moet bieden naar werk, wordt er zinvolle arbeid aangeboden waardoor mensen echt de kans krijgen aan de slag te komen.”

2 3

http://www.vng.nl/Documenten/Extranet/Sez/WI/129_2007_3_11352.pdf http://www.schiedam.nl/shared/files/nota/nieuws/definitief%20concept%207%20april1.doc


De missie die in de Programmabegroting 2008-2013 bij het hoofdstuk Sociale infrastructuur is opgenomen luidt vervolgens: “Het programma sociale infrastructuur is gericht op ontwikkeling, deelname en welbevinden van alle Schiedammers. Bevorderen van participatie en het voorkomen van achterstand en sociaal isolement zijn hierbij van belang. (…) Centraal daarbij staat het zolang mogelijk zelfstandig functioneren en deelnemen aan de samenleving”

In het kader van de beleidsontwikkeling rond de WMO heeft de gemeente Schiedam zich laten inspireren door een notitie van professor Evelien Tonkes “De verbindende overheid”. In deze notitie zijn de volgende uitgangspunten geformuleerd die ook ten aanzien van het WWB-beleid sturend kunnen zijn: - Actieve burgers onderling verbinden De uitnodigende overheid verbindt ten eerste verschillende categorieën actieve burgers, groepen en individuen onderling vanuit de erkenning dat in de burgerinitiatieven, soort vaak soort zoekt. - Actieve en niet-actieve burgers onderling verbinden De overheid verbindt groepen als uitkeringsgerechtigden, migranten, ouderen, gehandicapten, verslaafden enz. Als optie wordt genoemd om een behoorlijke vergoeding te geven voor vrijwilligerswerk, om meer laagopgeleide en geïsoleerde mensen te bereiken en ze met een financiële vergoeding te binden. - Sociaal uitgeslotenen speciaal uitnodigen Door activiteiten, voorzieningen en kansen te scheppen die voor sociaal uitgeslotenen aantrekkelijk zijn, waarbij het moet gaan om een heel directe, persoonlijke uitnodiging. - Betrokken blijven De overheid nodigt niet alleen uit, maar blijft ook betrokken, helpt en stimuleert.

De visie uit het coalitieakkoord en de missie uit de programmabegroting aangevulde met de uitgangpunten uit “De verbindende overheid” leveren de onderstaande visie elementen op voor het werkveld van Werk en Inkomen: -

Bevorderen maatschappelijke participatie van sociaal economisch achtergestelden. Vergroting kansen om te klimmen op de maatschappelijke ladder. Realiseren van zoveel mogelijk uitkeringsonafhankelijkheid. Zoveel mogelijk ontsluiten van arbeidspotentieel voor de lokale en regionale arbeidsmarkt.

3.2 De re-integratieladder Om de maatschappelijke participatie van de bijstandsgerechtigden en nietuitkeringsgerechtigden te bevorderen maakt de gemeente gebruik van een zogenaamde reintegratieladder. Werkzoekenden hebben niet allemaal dezelfde afstand tot de arbeidsmarkt. Om een ieder een passend traject richting participatie aan te kunnen bieden heeft de gemeente Schiedam een re-integratieladder ingericht. Deze ladder geeft in praktische zin weer welke vormen van re-integratie de gemeente onderscheidt. Rondom de treden van deze ladder zijn de aanvullende instrumenten ingetekend, die ingezet kunnen worden om participatie zoveel mogelijk te bevorderen.


In 2009 zal deze re-integratieladder worden geïntegreerd in een zogenaamde participatieladder waarbij ook Inburgering en Volwasseneneducatie een plek krijgen. (zie ook paragraaf 5.2.5.)


4.

Analyse klantenbestand en de lokale arbeidsmarkt

4.1 Analyse van het klantenbestand Het re-integratiebeleid vanaf 2004 is gebaseerd op het principe werk boven uitkering. Dit uitgangspunt heeft vorm gekregen door de oprichting van het productiehuis Schiewerk en trajecten waarbij de kortste weg naar werk werd bewandeld. Met deze aanpak zijn in de jaren 2004 tot en met 2007 goede resultaten geboekt. In 2006 had de gemeente Schiedam met 19% zelfs de grootste bestandsdaling van alle gemeenten met meer dan 60.000 inwoners. De bestandsdaling van bijstandsklanten jonger dan 65 jaar bedroeg in 2007 7%. Het gevolg van de geboekte resultaten is dat het klantenbestand van de gemeente sterk is veranderd. Globaal gesteld zijn de kansrijken, mede door de hoogconjunctuur, uitgestroomd naar regulier werk. Wat resteert zijn mensen die veelal langdurig op bijstand zijn aangewezen, vaak laag zijn opgeleid (geen startkwalificatie) en gemiddeld ouder zijn. De onderstaande tabellen geven deze trends duidelijk weer. Bestandsdaling Bron CBS 2600

2500

2300

2200

2100

2000

1900

2004

2005

2006 Jaar

Toelichting: In de bovenstaande tabel is bestandsdaling weergegeven van het aantal bijstandsklanten van jonger van 65 jaar. Vanaf eind 2004 is dit aantal gedaald van 2560 naar 1850.


1800 2007

Uitkeringen <65 jaar

2400

Bijstand naar duur (Bron CBS) 90%

70% 60% 50% 40% 30% 20%

Percentage totale bestand <65

80%

<12 maanden >12 maanden

10%

2004

2005

2006

0% 2007

Jaar

Toelichting: In de bovenstaande tabel is onderscheid gemaakt naar de duur van de uitkering. In de periode van eind 2004 tot eind 2006 is een daling van het aantal kortlopende uitkeringen en een stijging van het aantal langdurende uitkeringen waar te nemen. Vanaf eind 2006 lijkt deze trend te zijn afgevlakt. Bijstand naar leeftijd (Bron CBS)

23%

13%

Percentage

18% <25 25-35 35-45 45-55 55-65 >65

8%

2004

2005

2006

3% 2007

Jaar

Toelichting: De tabel geeft een overzicht van het procentuele aandeel dat de leeftijdscategorieën van het totale bijstandsbestand uitmaken. Opvallend is de daling van het aantal jonge mensen met een bijstandsuitkering (leeftijdscategorie <25 en 25-35). Het aandeel klanten dat ouder is van 35% is de afgelopen 3 jaar opgelopen van 66 naar 75%.


Leefvorm in bijstand

52%

47%

42%

37% Aantal

32%

Alleenstaande Alleenstaande ouder (Echt)paar

27%

22%

17%

2004

2005

2006

12% 2007

Jaar

De trends ten aanzien van de leefvorm zijn beperkt. Het aantal alleenstaande in de bijstand is stabiel rond de 50% . Het aantal echtparen in de afgelopen jaren afgenomen van 17% naar 15%. Ten aanzien van de alleenstaande ouders is spraken van een geleidelijke stijging van 31% naar 34%. Alleenstaanden in de bijstand 45%

40%

35%

25%

20%

Aantal

30%

15%

10%

5%

2004

2005

2006

0% 2007

Jaar

Opvallend is het lage percentage mannelijke alleenstaande ouders. De sinds 2004 is het percentage alleenstaande mannen en alleenstaande vrouwen nagenoeg gelijk gebleven. Het aantal mannen is met 5% gedaald het aantal vrouwen is met 3% gestegen. Ook het aantal vrouwelijke alleenstaande ouders is gestegen van 30% in 2004 tot 38% in 2007.


Alleenstaande ouder man Alleenstaande ouder vrouw Alleenstaande man Alleenstaande vrouw

Opleidingsniveau NWW (Bron CWI) 800 700 600 500 400 300 200 100 basis

vmbo

mbo / havo / hbo / bachelor wo / master vwo

Toelichting: het aantal werkzoekenden in de gemeente Schiedam bestaat voor het merendeel uit laag tot middel opgeleide mensen.

In dit hoofdstuk is aangegeven dat klanten in het klantenbestand gemiddeld ouder zijn, lager zijn opgeleid dan voorheen, langer in de bijstand zitten en vaker vrouw (met zorg voor kinderen) zijn. Op basis van een analyse van de klanten waarbij sprake is van een actieve sollicitatieplicht kan gesteld worden dat 1/3 van de klanten op dit moment een beperkte afstand tot de arbeidsmarkt heef, bij 2/3 is sprake van grote afstand tot de arbeidsmarkt. Vanaf 2008 heeft Schiedam meer ingezet op langdurige scholing (waar mogelijk gecombineerd binnen een leer/werktraject) en het behalen van een startkwalificatie, zodat de terugval in de bijstand bij een neergaande conjunctuur beperkt blijft doordat relatief goed geschoolde mensen op de arbeidsmarkt geplaatst worden. Instrumenten die in hoofdstuk 5 nader zullen worden beschreven zijn “Eerder Verworven Competenties” (EVC’s), scholing door leer/werktrajecten, projecten voor 45+ en beleid voor niet-uitkeringsgerechtigden. De gemeente zal in blijven zetten op uitstroom naar regulier werk voor die klanten waarbij dit een reële mogelijkheid is. Daarnaast zet de gemeente vanaf 2008 in op doelgroepen die in het verleden gezien de afstand tot de arbeidsmarkt slechts extensief zijn benaderd. Dit houdt in dat langdurige en intensieve trajecten opgetuigd worden om deze klanten kleine stapjes op de re-integratieladder te laten klimmen. Het betrekken van de sociaalmaatschappelijke context waarbinnen de klant zich bevindt (wonen, zorg en welzijn) zal hierbij een steeds belangrijkere rol gaan spelen. Dit houdt in dat er relatie gelegd moeten worden met (andere) hulpverlenende instanties en maatschappelijke instellingen in de Schiedamse regio. De gemeentelijke klantmanager zal daarbij lang niet altijd leidend zijn maar mogelijk meer ondersteunend of zelfs volgend. Tussen instellingen zullen afspraken gemaakt moeten worden over casemanagement en het voeren van de regie over de klant. 2008 zal gebruikt worden om een overzicht te maken van de instellingen waarmee het meeste samengewerkt zal gaan worden. Op basis van dit overzicht zal bezien worden of ketenafspraken met deze partners wenselijk worden geacht.


Voor de gemeente is het uitgangspunt bij deze nieuwe trajecten zijn de instrumenten die in re-integratieladder en de beleidsregels re-integratie beschreven staan en dat zij zoveel mogelijk in eigen beheer worden uitgevoerd. Tot meer re-integratie in eigen beheer is bij de begrotingsbehandeling van 2007 door de gemeenteraad, middels een motie, besloten. In hoofdstuk 6 wordt een overzicht gepresenteerd van de trajecten die in eigen beheer worden uitgevoerd. 4.2 Analyse van de lokale arbeidsmarkt De arbeidsmarkt laat de laatste jaren een grote vraag zien. In de publicatie “werk in uitvoering 20074” van het Regionaal Arbeidsmarktplatform Rijnmond wordt een groei van 41.000 banen in het Rijnmondgebied in de periode 2007-2012 beschreven. De meeste banen zullen ontstaan binnen de zakelijke dienstverlening (28.000), de zorgsector (14.000) en transport en logistiek (7.000). Ten aanzien van opleidingen, scholing en re-integratie zal de gemeente zich tot 2012 voornamelijk op bovengenoemde sectoren richten. Gezien de gewijzigde economische omstandigheden zullen deze aantallen niet worden gehaald wel blijft er bijvoorbeeld voor wat betreft de zorgsector een krapte op de arbeidsmarkt bestaan. Voor de meeste baanopeningen zal een laag of middel opleidingsniveau vereist zijn. De uitdaging voor de gemeente is om gezien het opleidingsniveau van het klantenbestand zich voornamelijk te richten op de banen die een basis of laag opleidingsniveau vereisen. Om duurzame uitstroom te realiseren zal de gemeenten klanten voor deze banen kwalificeren door hen een beroepsopleiding te laten volgen. In de publicatie “werk in uitvoering 2007” van het Regionaal Arbeidsmarktplatform Rijnmond zijn de onderstaande trends op de arbeidsmarkt beschreven. VRAAGZIJDE De werkgelegenheidsgroei zwakt wat af; de groei concentreert zich vooral in kennisdiensten (zakelijke diensten) en in de zorgsector.

AANBODZIJDE De schaarste op de arbeidsmarkt is in de komende jaren niet, zoals tijdens de eeuwwisseling, tijdelijk maar structureel door de ontgroening en de vergrijzing van de beroepsbevolking; daarnaast is er de onomkeerbare trend dat nieuwe arbeid een steeds hoger kennisniveau veronderstelt. Het aantal baanopeningen blijft op peil, als gevolg De beroepsbevolking (15-64 jaar) zal langzamer van uittreding van ouderen en hoger groeien dan in de vorige periode van personeelsverloop (hoge vervangingsvraag). hoogconjunctuur: de omvang zal rond 2009 stabiliseren en vanaf 2011 afnemen. Een uitzondering hierop vormen de stedelijke gebieden die vooral door immigratie relatief meer jongvolwassene tellen. Stijging van het gevraagde opleidingsniveau; In het NWW-bestand (of werklozen) neemt het vooral sterke toename van het aantal banen voor aandeel ouderen en langdurig werklozen sterk hoog opgeleiden toe. De economische opleving heeft duidelijk geleid tot ‘afroming’ van jonge (nog goed te scholen) arbeidskrachten. De recente ontwikkelingen op de flexibele In het onderwijs is een sterke niveaustijging arbeidsmarkt (uitzendbureaus) wijzen mede gelet gaande, in het bijzonder onder allochtonen. Het op de economische verwachtingen op een aandeel van hoger opgeleiden neemt sterk toe. blijvende groei, zij het dat deze enigszins wordt Tegelijkertijd blijft voortijdig ongekwalificeerd afgevlakt in de komende jaren. schoolverlaten in de overgang van Vmbo naar mbo en in de eerste fase van het mbo een aandachtspunt. 4

http://www.platformarbeidsmarkt.nl/uploads/Werk_in_uitvoering_2007.pdf


Door het zogenaamde opscholen van het zittend personeel binnen bedrijven en instellingen kan de schaarste aan de bovenkant van de arbeidsmarkt afnemen.

Door de toenemende vraag naar meer gekwalificeerd en hoger personeel en omdat reeds volledig gekwalificeerde krachten niet beschikbaar zijn worden steeds meer mensen door hetzij de uitzendbureaus hetzij de werkgevers opgeleid. Hierbij wordt ook meer lager opgeleid personeel betrokken waardoor de relatief laag geschoolde arbeidskracht met een goede motivatie en de juiste capaciteiten schaarser wordt.

De recente ervaringen met de vorige recessie brengen werkgevers ertoe de werkorganisatie voortdurend en blijvend flexibel in te richten. Bron: Platform Arbeidsmarktbeleid Rijnmond “Werk in Uitvoering”

In 2009 moet worden bezien hoe deze trends zich houden ten tijde van recessie. Naar verwachting blijven deze trends, zeker op langere termijn, realistisch. 4.3 Betrokkenheid lokale werkgevers De gemeente Schiedam heeft met ingang van februari 2007 een “Lokaal Sociaal Akkoord” (LSA) afgesloten met de werkgevers in Schiedam. Dit akkoord houdt in dat er afspraken zijn gemaakt over wederzijdse inzet om een aantal stedelijke problemen aan te pakken. In het Lokaal sociaal akkoord is de onderstaande tekst opgenomen: Ondernemers en maatschappelijke instellingen onderschrijven de inzet van het gemeentebestuur voor de verbetering van het ondernemersklimaat en het scheppen van werk voor jong en oud. Juist door het inzetten op deze twee doelen is een integrale aanpak met betrokkenheid van deze partijen van belang. Partijen zien het als een duidelijke opgave voor de komende jaren om de economische, sociale, ruimtelijke en duurzame ontwikkeling met elkaar in verband te brengen. Daarbij zien we 5 ontwikkelingen die gestimuleerd moeten worden: - investeren in kansrijke economische clusters - investeren in het onderwijs dat het arbeidspotentieel moet leveren - investeren in de ontwikkeling van het arbeidspotentieel - versterken van de fysieke infrastructuur - versterken van de sociale infrastructuur

Het LSA is een situatie die maar weinig gemeenten kennen. Om de afspraken te borgen is in 2007 tevens een Lokale Sociaal Economische Raad opgericht. Het LSA betekent commitment van de lokale werkgevers om doelstellingen te bereiken. Dit commitment is van groot belang om ook ten tijde van afnemende conjunctuur en toenemende concurrentie tussen spelers op de arbeidsmarkt goede resultaten te kunnen boeken. Doelstellingen uit het LSA zijn: -

Het oprichten van een Werkgeversservicepunt waar vraag en aanbod van werk effectief gematcht wordt. Jaarlijks 100 reguliere banen, 100 opstapbanen bij lokale werkgevers, 50 leerwerkbanen voor bijstandsgerechtigden van 23 jaar of ouderen 40 banen voor Wajong'ers. De gemeente werkt samen met werkgevers en aanbieders van taaltrajecten om 150 taalstages te realiseren. Gemeente, werkgevers, kenniscentra, ROC's en Vmbo-scholen werken samen om tekort aan Vmbo en mbo stages weg te werken. Met ten minste 10 bedrijven worden afspraken gemaakt over de scholing van laaggeletterde werknemers.


5

Ontwikkelingen 2008-2009

5.1 Inleiding In dit hoofdstuk zullen de ambities die op de verschillende bestuurlijke niveaus zijn geformuleerd op een rij gezet worden en zoveel mogelijk met elkaar verbonden worden. Tevens zal aangegeven worden op welke wijze de gemeente Schiedam in de jaren 20092011 met deze ambities om wenst te gaan. In dit hoofdstuk zal reeds richting worden gegeven aan de wijze waarop beleidsonderdelen in 2008 zijn uitgewerkt en in 2009 nader uitgewerkt gaan worden. 5.2 Landelijke ontwikkelingen (Bestuurlijk Akkoord tussen het Rijk en de VNG) De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft eind 2007 een akkoord gesloten met het Rijk over de te behalen doelstellingen voor de periode 2008-20115. Deze doelstellingen zullen van grote invloed zijn op het te voeren beleid in deze periode. De verwachting is vooral gebaseerd op het feit dat de financiering van de bijstand afhankelijk is gemaakt van de door de gemeenten gezamenlijk te boeken resultaten. De invulling die wordt gegeven aan het te voeren beleid is een trendbreuk met de voorgaande kabinetten. Het nieuwe kabinet heeft ervoor gekozen sterk sturend op te treden in de richting van gemeenten. De resultaten die zijn afgesproken zijn onder te brengen in de volgende thema’s. - Bevorderen van uitstroom - Scholing en opleiding - Ketensamenwerking - Inkomensondersteuning 5.2.1

Bevorderen van uitstroom

Minus 75.000 uitkeringen per 2011 Het aantal uitkeringen landelijk is in 2007 gedaald naar minder dan 300.000. In het bestuurlijk akkoord is opgenomen dat er in 2011 nog 227.000 uitkeringsgerechtigden zijn. In het bestuurlijk akkoord is niet beschreven op welke wijze deze daling gerealiseerd moet worden. Wel biedt het rijk nieuwe instrumenten om de bestandsdaling te realiseren. Zo zijn participatiebanen (werk met behoud van uitkering) en het vergemakkelijken van het starten van een eigen bedrijf met een microkrediet inmiddels door het kabinet mogelijk gemaakt. Een daling van het totale aantal uitkeringen van 302.000 naar 227.000 in 2011 betekent een bestandsdaling van bijna 25% in 5 jaar. Dit is een jaarlijkse bestandsdaling van 6% voor Schiedam. Visie en richting De bovengenoemde ambitie zoals beschreven in het bestuurlijk akkoord tussen het rijk en de VNG wordt is tot aan het begin van de recessie door de gemeente Schiedam ondersteund. Schiedam volgt de gesprekken tussen de VNG en het ministerie op dit punt op de voet. Dat de afgesproken bestanddaling niet gerealiseerd zal worden is evident, welke consequenties hieraan verbonden worden door het Rijk is nog niet bekend. De gemeente 5

Zie ook nota SZW “Iedereen doet mee: (n.a.v. participatietop) september 2007 http://docs.minszw.nl/pdf/135/2007/135_2007_1_17987.pdf


zal haarverschillende re-integratietrajecten en instrumenten blijven inzetten om jaarlijks instroom zoveel mogelijk te beperkte en uitstroom zoveel mogelijk te bevorderen. Het doel is niet langer een daling van 6% maar een beperking van de bestandsstijging. 25.000 Nuggers aan het werk per 2011 Naast afspraken over de daling van het aantal uitkeringsgerechtigden is in het bestuurlijk akkoord de ambitie opgenomen om in 2011 25.000 niet-uitkeringsgerechtigden (Nuggers) naar werk gere-integreerd te hebben. De noodzaak hiertoe ligt in de krapte van specifieke arbeidsmarktsectoren en het geconstateerde potentieel aan goed geschoold onbenut arbeidsmarktpotentieel zoals in de publicatie van het RWI “Re-integratie van nietuitkeringsgerechtigde Werkzoekenden” is beschreven6. Visie en richting De gemeente Schiedam ziet het activeren van niet-uitkeringsgerechtigden als een grote kans voor lokale werkgevers om te voorzien in hun behoefte aan gekwalificeerd personeel. De gemeente Schiedam zal middels het inzetten van het WWB-werkdeel Nuggers proberen te verleiden aan het arbeidsproces deel te gaan nemen. In het tweede kwartaal van 2009 zal een notitie worden geschreven over hoe Nuggers op de arbeidsmarkt aan het werk geholpen kunnen worden. De nota gaat in op: -

de omvang en de afbakening van de doelgroep de actieve benadering van Nuggers inzet van middelen om Nuggers te verleiden en de concurrentiepositie ten aanzien van bijstandgerechtigden het bereiken van niet-uitkeringsgerechtigde allochtone vrouwen de doelstelling uit het Wap Nieuwland om 25 nuggers te re-integreren.

Stimuleren ondernemerschap Onderzoek wijst uit dat zelfstandig ondernemerschap de vitaliteit van een gemeente kan versterken en dat uitstroom vanuit de bijstand door vestiging als zelfstandigen duurzamer is dan uitstroom naar arbeid in dienstbetrekking. In een aantal grote steden is in 2007 een proef gestart met het verstrekken van microkredieten. Het microkrediet betreft een relatief laag krediet om een eigen bedrijf op te zetten. In de reguliere bankenwereld bestaat er vaak terughoudendheid ten aanzien van het verstrekken van deze kredieten. Door gebruik te maken van microkredieten en de inzet van de BBZ 7 wil het rijk bewerkstelligen dat zelfstandig ondernemerschap wordt gestimuleerd. Hiermee kunnen niet alleen uitkeringslasten worden beperkt maar kunnen tevens probleemwijken en impuls krijgen. Visie en richting Het stimuleren van zelfstandig ondernemerschap is een speerpunt van het beleid van de gemeente Schiedam. De gemeente kent reeds Stichting Mentor, een samenwerking met de Kamer van Koophandel om startende ondernemers te begeleiden. Ook Rogiad, de multiculturele ondernemersvereniging, ondersteunt startende ondernemers in Schiedam.

6 7

http://www.rwi.nl/CmsData/File/2007/PDF/Eindrapport_%20SEO_nuggers.pdf Besluit Bijstandsverlening Zelfstandigen 2004


Eind 2007 is door de Raad van Werk en Inkomen (RWI) een handreiking opgesteld over o.a. het stimuleren van zelfstandig ondernemerschap in de wijk8. In het tweede kwartaal van 2009 zal door de afdeling Werk in overleg met de afdeling Economische Zaken een notitie worden opgesteld hoe ondernemerschap vanuit een uitkeringssituatie binnen de gemeente (en in de wijk) gestimuleerd kan worden. In deze notitie zal aandacht worden besteed aan: -

analyse van succesvolle vormen van zelfstandig ondernemerschap (ZZP, detailhandel etc). het bevorderen van het starten van een onderneming vanuit een uitkeringsituatie. verder ontwikkelen van de samenwerking met het CWI, UWV, MKB KvK en regionale opleidingscentra. goede voorlichting door de klantmanagers bij de Gemeente. het inzetten van testen om de ondernemersvaardigheden te toetsen. de inkoop van intensieve begeleidingtrajecten om te starten met een zelfstandige onderneming.

Tevens zal er vanuit de afdeling Economische Zaken gewerkt worden aan de introductie van het microkrediet. Middels dit krediet kunnen kleine startende ondernemers een lening tegen gunstige voorwaarden krijgen om een bedrijf te starten. 5.2.2

Scholing en opleiding

Scholingplicht alleenstaande ouders met kinderen jonger dan 5 jaar Het kabinet heeft besloten om alleenstaande ouders vrij te stellen van de arbeidsverplichting zolang zij kinderen hebben die jonger zijn dan 5 jaar. Voorwaarde is wel dat de uitkeringsgerechtigde gedurende de periode scholing volgt om aansluiting te houden op de arbeidsmarkt. Een aangekondigde wetwijziging zal de gemeente noodzaken om beleid te maken voor de doelgroep waarbij sprake is van kinderen jonger dan 5 jaar. Visie en richting De gemeente Schiedam stelt voorop dat (blijven) werken de beste manier is om aansluiting op de arbeidsmarkt te behouden. Door actief te blijven deelnemen aan het arbeidsproces nemen de carrièrekansen toe nadat het kind de leeftijd van 5 jaar heeft bereikt. De alleenstaande ouder blijft hierdoor financieel onafhankelijk en heeft kans op inkomensstijging. De gemeente zal vrijwillige deelname aan het arbeidsproces belonen en actief stimuleren. De beloning zal vormgegeven worden door de inzet van de inkomstenvrijlating waartoe de mogelijkheid door de WWB wordt geboden. In de nota “alle Schiedammers tellen mee” is reeds besloten de inkomsten vrijlating actief toe te passen. Ouders die ervoor kiezen om voor de kinder(en) te zorgen zullen actief scholing moeten volgen. Jaarlijks zal opnieuw de keuze voor werk of scholing gemaakt moeten worden. Leer/werkplicht <27 jaar Jongeren tot 27 krijgen geen uitkering. Aan deze groep wordt de keuze voorgehouden, werken of leren. Leren kan via een opleiding met studiefinanciering of via een beroepsbegeleidende leerweg. 8

http://www.rwi.nl/CmsData/File/2007/PDF/HANDR_DE_WIJCK_INC.pdf


In 2008 is het kabinet gekomen met uitgewerkte voorstellen ten aanzien van onder andere de financiering en de wettelijke inkadering van de leerwerkplicht middels het wetvoorstel Wet Investeren in Jongeren. Naar verwachting zal deze wet per 1 juli 2009 ingaan. Begin 2009 is er vanuit de VNG en de FNV een lobby gestart om het bovenstaande wetsvoorstel tegen te houden. Schiedam stelt zicht op het standpunt dat ook binnen de bestaande weten regelgeving er ruimte is voor meer maatwerk voor jongeren en zal onafhankelijk van nieuwe weten regelgeving haar instrumentarium voor jongeren verder uitbreiden. Visie en richting Jongeren gaan naar school of hebben werk. De gemeente stimuleert het behalen van een startkwalificatie en zet actief in op het voorkomen van schooluitval middels het RMC en het Steunpunt Jongeren. De bijstand geldt als een uiterste en tijdelijk vangnet voor jongeren tot 27 jaar indien geen aanspraak gemaakt kan worden op voorliggende voorzieningen en preventief acties geen resultaat hebben gehad. In paragraaf 5.3.4 zullen de uitgangspunten van het gemeentelijke jeugdbeleid kort worden samengevat. 5.2.3

Ketensamenwerking

Samenvoeging CWI en UWV en ketensamenwerking In het regeerakkoord is opgenomen dat er landelijk € 190 miljoen op de ketensamenwerking bezuinigd zal worden. De aangekondigde bezuinigingen hebben ertoe geleid dat het CWI en het UWV in 2009 zijn samengevoegd tot het UWV-werkbedrijf. Als gevolg van de bezuiniging op de ketensamenwerking, de fusie van het CWI en het UWV en de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt van het laatste kwartaal 2008 zal naar verwachting vergaande samenwerking veel aandacht krijgen. Visie en richting Samenwerking tussen de ketenpartners is een wettelijke verplichting. De samenwerking tussen de gemeente Schiedam het CWI en het UWV is in 2007 sterk toegenomen. De ketenpartners houden nog wel vast aan eigen taken en doelstellingen die niet altijd even goed op elkaar afgestemd zijn. Schiedam kiest ervoor de samenwerking vooral in de uitvoeringspraktijk vorm te geven middels projecten. Voorbeelden van samenwerking zijn het werkgeversservicepunt, de werkmakelaar, het project houvast voor 45plussers, het steunpunt jongeren en het gebruikmaken van elkaar instrumenten. Een instrument dat de gemeente zou kunnen helpen bij het bemiddelen naar werk zijn de competentietesten van het Competentie Test Centrum van het CWI. In overleg met de ketenpartners en de regiogemeenten is in 2008 gekomen tot een samenwerkingsprogramma Nieuwe Waterweg Noord 2008. In 2009 wordt de samenwerking op grond van praktische projecten verder vormgegeven. 5.2.4

Inkomensondersteuning

Intensivering armoedebestrijding en schuldhulpverlening In het bestuurlijk akkoord zijn afspraken gemaakt over intensivering van armoedebestrijding en schuldhulpverlening. Meedoen aan de samenleving geldt als beste remedie tegen armoede, daarnaast moet armoede bestreden en voorkomen worden. Voorbeelden van armoedebestrijding die worden gegeven zijn onder andere het verstrekken van computers en


het tegengaan van leenbijstand. Ten aanzien van schuldhulpverlening dienen de wachtlijsten aangepakt te worden. In de miljoenennota zijn middelen aangewezen voor deze activiteiten. Visie en richting In de armoedenota “alle Schiedammers tellen mee”is beschreven welke instrumenten de gemeente Schiedam inzet om armoede te voorkomen en participatie te bevorderen. Uitgangspunt in deze nota is dat: “Betaald werk de beste manier is om uit armoede en sociaal isolement te geraken.” Naast de bestaande regelingen zijn in de nota “alle Schiedammers tellen mee” ook nieuwe regelingen opgenomen zoals: - Een stimuleringspremie voor het aanvaarden van betaalde arbeid (mede om de armoedeval te beperken) - Een fietsenproject waarbij door de Lichtblauwe Brigade gevonden fietsen worden opgeknapt en ter beschikking worden gesteld aan personen die een re-integratietraject doorlopen. - Een gunstig aflossingsbeleid voor klanten die door reguliere arbeid uit de bijstand komen. 5.2.5 Invoering Participatiebudget Per 1 januari 2009 is de Wet Participatiebudget in werking getreden. De wet regelt dat de budgetten die de gemeente nu ontvangt voor inburgering, arbeidsre-integratie (het ‘Werkdeel van de WWB’) en educatie worden samengevoegd in één Participatiebudget. Voor de gemeente Schiedam geldt, net als voor alle andere GSB-gemeenten, dat de middelen voor inburgering en educatie tot en met 2009 worden verstrekt (én verantwoord) via het Grotenstedenbeleid. Visie en richting De inrichting van het participatiebudget is feitelijk meer dan een financierbudgettaire operatie. De gemeente Schiedam grijpt deze operatie aan om het beleid rond de WWB, WI en de WEB beter op elkaar af te stemmen en de dienstverlening aan de klant te verbeteren door onder andere de schotten tussen de trajecten weg te nemen. Tevens zullen met het participatiebudget nieuwe doelgroepen zoals vrijwilligers en Nuggers uitgenodigd en verleid worden om te participeren. De ontwikkelingen rond het participatiebudget zijn ondersteunend aan de visie op re-integratie zoals deze in paragraaf 3.1 beschreven staat. In 2008 zijn landelijk in de gemeenten met Vogelaarwijken pilotprojecten gestart om te bezien hoe een participatiebudget ingericht kan worden. Ook de gemeente Schiedam heeft aan dit voorbereidingtraject deelgenomen. Dit voorbereidingstraject zal leiden tot een programma participatie waarin visiebouwstenen en uitvoeringsdoelstellingen nader worden beschreven en uitgewerkt. 5.3 Landelijke integrale beleidsontwikkelingen Naast de doelstellingen in het Bestuurlijk Akkoord (§ 2.2) zijn er op een aantal belangrijke ontwikkelingen op aanpalende beleidsterreinen. Geconstateerd kan worden dat het beleidsterrein van Werk en Inkomen steeds meer vervlochten raakt met andere beleidsterreinen. Integrale beleidsontwikkeling is daarom van steeds groter belang en zal de komende jaren meer en meer aandacht vragen. Relevant voor Werk en Inkomen zijn:


-

Wet Maatschappelijke Ondersteuning Wet Inburgering en het Deltaplan Inburgering Modernisering van de Wet Sociale Werkvoorziening Jeugdbeleid

5.3.1 Wet Maatschappelijke Ondersteuning De Wet Maatschappelijke Ondersteuning is per 1 januari 2007 ingegaan. Kern van deze wet is dat zorg niet langer zondermeer wordt geleverd door de overheid maar dat mensen in eerste instantie worden aangemoedigd deze zelf te organiseren. Pas als men hierin niet slaagt kan aanspraak gemaakt worden op een voorziening. De WMO kent naast de georganiseerde zorg ook verschillende onderdelen die er op gericht zijn informele zorg te ondersteunen en vergroten. Met name prestatieveld 4 “ondersteuning vrijwilligers en mantelzorgers” is hierop gericht. Prestatieveld 4 is tevens het prestatieveld dat de meeste raakvlakken met de WWB kent. Visie en richting In de collegevergadering van 4 februari 2008 is de Beleidsnota Maatschappelijke Ondersteuning “Verbinden is de kunst” vastgesteld. Deze nota beschrijft de uitgangspunten waarlangs het WMO verder vormgegeven zal worden. Uitgangspunt is hierbij de notitie van Prof. Tonkes over de uitnodigende en verbindende overheid. De uitdaging bij de WMO ligt in het leggen van slimme verbindingen. De doelgroepen die onder de WMO vallen komen namelijk deels overeen met de doelgroepen van de WWB. Een slimme verbinding zou kunnen zijn het inzetten van werkzoekenden in de thuiszorg, maar ook het investeren in vrijwillige participatie. Door het inzetten van maatschappelijke nuttige opstapbanen bij Seniorenwelzijn en Stichting Welzijn Schiedam kunnen de eerste praktische verbindingen met de WMO worden gelegd. Ook de formulierenbrigade is gericht op ondersteuning van mensen met een hulpvraag op het gebied van inkomen en zorg. In maart 2009 is het uitvoeringsprogramma WMO door het college vastgesteld. In dit programma is afstemming gezocht met reintegratie en het participatiebudget. De afdeling Inkomen heeft in 2007 onder de naam “de Zilveren Kracht van Schiedam”onderzoek gedaan naar het potentieel aan vrijwillige inzet onder 55plusssers. De conclusie van dit onderzoek is dat er (met name onder allochtonen) sprake is van een groot onbenut potentieel. In overleg met de afdeling Educatie en Welzijn zijn in 2008 projectvoorstellen gedaan om vrijwillige inzet onder allochtone ouderen te bevorderen. In 2009 voert senioren welzijn dit project uit.

In het kader van inburgering is door de afdeling Educatie in 2008 bezien hoe beheersing van de Nederlandse taal door deze doelgroep van allochtone 55plussers vergroot kan worden door de inzet van taalcursussen. Naar aanleiding van de opdracht beschreven in prestatieveld 4 van de WMO is in 2008 ambtelijk de discussie gestart over het stroomlijnen van het gemeentelijke vrijwilligersbeleid. In 2009 zal onder regie van de afdeling Inkomen een integrale nota vrijwilligerswerk worden opgesteld. In de nota “Alle Schiedammers tellen mee” is opgenomen dat een premie vrijwilligerswerk wordt verstrekt aan personen met een bijstandsuitkering die onbetaalde maatschappelijke nuttige activiteiten verrichten.


Om de premie toe te kunnen passen zijn begin 2009 de beleidsregels re-integratie op dit onderdeel aangepast. In de begroting van de re-integratienota is de premie vrijwilligerswerk opgenomen. 5.3.2 Wet Inburgering en Deltaplan Inburgering Nog geen halfjaar na de invoering van de WI is de wet op een aantal punten aangepast . Doelstellingen uit het Deltaplan Inburgering9 zijn onder andere het wegwerken van de wachtlijsten voor inburgering, de inburgering effectiever maken door 80% van de trajecten duaal in te richten, de gemeente meer vrijheid te geven aan wie ze een inburgeringsvoorziening willen aanbieden en ten slotte mensen die willen de kans geven om tot een hoger taalniveau door te leren. Visie en richting Schiedam staat voor actieve inburgering. Begin 2009 is door de afdeling Educatie een beleidsnota ten aanzien van Inburgering opgesteld. Deze nota is tot stand gekomen in samenwerking met de betrokken maatschappelijke organisaties. De beleidsverantwoordelijkheid voor de Wet Inburgering ligt primair bij de afdeling Educatie en Welzijn. De uitvoering van de Wet Inburgering is echter belegd bij de afdeling Werk. Ten aanzien van de doelgroep waarbij sprake is van samenloop tussen de WWB en WI geldt dat de gemeente inzet op inburgering op de werkvloer en inburgering middels een vakopleiding. In 2009 start het project wijkgericht inburgeren waarmee wordt beoogd om meer mensen uit de wijk Nieuwland aan een inburgeringstraject te laten deelnemen. 5.3.3 Modernisering WSW De WSW raakt steeds meer vervlochten met de WWB. Eind 2007 is in de Eerste Kamer een wetsvoorstel aangenomen waarmee de WSW wordt aangepast en nog meer een plek krijgt binnen de op arbeid gerichte sociale zekerheid. 10 De hoofdpunten uit de wetwijziging betreffen: -

Mensen met een indicatie voor de WSW hebben meer rechten gekregen. Zo hebben ze onder meer recht op cliëntenparticipatie en de mogelijkheid gebruik te maken van een persoonsgebonden budget voor begeleid werken. De verantwoordelijkheid van de gemeente bij de uitvoering van de wet is versterkt. Zo zijn gemeenten verantwoordelijk voor het wachtlijstbeheer en is een verordening opgesteld ten aanzien van cliëntenparticipatie en het Persoonsgebonden budget begeleid werken. Gemeenten krijgen te maken met een vereenvoudiging van de financieringssystematiek. Zo wordt het WSW-budget aan individuele gemeenten verstrekt op basis van het aantal WSW-geïndiceerden dat woonachtig is in de gemeente in plaats van een vaste subsidie per WSW-plaats. Om gemeenten te stimuleren meer werk te maken van begeleid werken is een bonus voor gemeenten geïntroduceerd Werkgevers worden via onder meer een loonkostensubsidie gestimuleerd om meer WSW’ers op een werkplek in gewone bedrijven te plaatsen.

-

-

-

9

http://www.vrom.nl/docs/deltaplan-inburgering.pdf http://www.aanhetwerkmetdewsw.nl/

10


-

-

Werkgevers die een WSW’er een begeleide werkplek aanbieden, lopen geen financieel risico als de WSW'er ziek of arbeidsongeschikt wordt. Deze no-riskpolis is uitgebreid en geldt permanent in plaats van vijf jaar. Deze regeling is sinds 1 januari 2006 van kracht. Voor personen op de WSW-wachtlijst mogen gemeenten en UWV reintegratiemiddelen inzetten om hen in afwachting op een WSW-plaats actief te houden.

Visie en richting In 2008 heeft de gemeente Schiedam invulling gegeven aan de modernisering van de WSW middels het vaststellen van de verordening WSW wachtlijstbeheer. Tevens zijn in 2008zijn in 2008 14 WWB’ers met een WSW-indicatie bij BGS aan het werk geholpen. Ook in 2009 zullen 25 WWB’ers met een WSW-indicatie op de wachtlijst met WWB-gelden bij BGS aan het werk geholpen worden. 5.3.4 Nota Jeugdbeleid In april 2008 is de nota “Jong zijn in Schiedam: ieders zorg!” vastgesteld. In deze nota geeft de gemeente vorm aan haar jeugdbeleid voor de komende 4 jaar. De gemeente beschrijft in deze nota de tweeledigheid van het jeugdbeleid als volgt: “We staan voor een dubbele opdracht: alle Schiedamse jongeren moeten de mogelijkheden hebben zich optimaal te ontwikkelen, maar daarnaast voelen we ons verantwoordelijk om extra aandacht te besteden aan kwetsbare groepen, kinderen en jongeren die in de knel dreigen te komen.”

De nota is opgebouwd langs drie hoofdthema’s Thuis, School en werk en Vrije tij en openbare ruimte. Met name het thema School en werk sluit aan bij de beleidsinitiatieven in deze re-integratienota. Onderstaand is de visie en richting zoals beschreven in de nota “Jong zijn in Schiedam, ieders zorg!” kort samengevat. Visie en richting Twee speerpunten staan centraal binnen het omgevingsdomein school en werk: het terugdringen van voortijdig schoolverlaten en het versterken van de arbeidskansen van jongeren na hun opleiding. Uiteraard is er een nauwe relatie tussen beide doelstellingen. Naarmate meer jongeren in het bezit zijn van een voldoende startkwalificatie, nemen hun arbeidsmarktkansen op de langere termijn aanmerkelijk toe. Voorop staat dat we jongeren in staat stellen en stimuleren om zich in het onderwijs (uiteraard binnen hun capaciteiten) zo goed mogelijk te kwalificeren. Schiedam geeft invullen aan het thema school en werk door middel van de onderstaande activiteiten: -

Realiseren van jaarlijks 10 stage- en leerwerktrajecten voor jongeren bij de gemeente. Ontwikkelen van een aanpak nazorgtraject, gericht op terugkeer van jongeren na detentie in het onderwijs. Versterking en uitbreiding van de leerplichtfunctie Start van het Steunpunt Jongeren in 2008. Het in 2009 realiseren van een ‘makkelijk leesplein’ in de bibliotheek en uitvoeren van taalkr8! In het VMBO. Uitbreiden van reboundachtige voorzieningen voor het herplaatsen van voortijdig schoolverlaters. Jongeren zonder startkwalificatie worden actief opgespoord, door middel van schriftelijke oproepen en huisbezoeken.


-

Iedere niet-uitkeringsgerechtigde jongere krijgt binnen 4 weken een aanbod richting school, werk of ‘werken en leren’. Invoering van een Schiedamse leerwerkplicht waardoor wij jongeren zonder startkwalificatie van 18-23 jaar beter kunnen terugleiden naar school of werk.

Partners die in de nota worden genoemd zijn de werkgevers middels het lokaal. Sociaal akkoord, het CWI, UWV en het RMC (steunpunt Onderwijs) ten aanzien van het steunpunt jongeren. 5.4 Regionale ontwikkelingen en ontwikkelingen binnen de gemeente Schiedam De belangrijkste ontwikkelingen op basis van het coalitieakkoord, het daaraan verbonden College Werk Programma en de programmabegroting zijn: -

Ontwikkeling regionaal arbeidsmarktbeleid Re-integratie uitvoeren in eigen beheer Wijkactieprogramma en integrale wijkaanpak Inzetten op individuele scholing en EVC Aanvalsplan laaggeletterdheid Steunpunt jongeren

5.4.1 Ontwikkeling regionaal arbeidsmarktbeleid De gemeente Schiedam heeft in haar Lokaal Sociaal Akkoord11 met werkgevers opgenomen dat er voor de Nieuwe Waterweg Noord gemeenten een Werkgeversservicepunt (WSP) ingericht zal worden. Het uitgangspunt van dit werkgeversservicepunt is dat werkgevers op één plek terecht kunnen met al hun vragen en dat zij een aanspreekpunt hebben bij de gemeente. Centraal staat hierbij het matchen van vacatures aan werkzoekende. Begin 2008 is op de gemeentelijke website de start gemaakt met het digitale WSP12. Behalve de drie Waterweggemeente participeert inmiddels ook het CWI in het WSP De meerwaarde van het regionale WSP bestaat eruit dat de uitstroommogelijkheden van de drie gemeenten afzonderlijk worden vergroot door het onderling uitwisselen van vacatures. Daarnaast voorkomen gezamenlijke beleidsafspraken dat gemeenten bij vacaturevervulling onderling door werkgevers worden uitgespeeld. Voorts bestaat de mogelijkheid van het gezamenlijk aanvragen van subsidies zoals die voor het regionaal Steunpunt Jongeren bij de provincie Zuid-Holland. Visie en richting Bij ontwikkeling van regionaal arbeidsmarktbeleid staat samenwerking met partijen voorop die medebepalend zijn voor een goed functionerende arbeidsmarkt zoals werkgevers en werkgeversorganisaties, het beroepsonderwijs, midden en kleinbedrijf en kenniscentra. Het regionale Wsp, gezamenlijke beleidsafspraken, het Steunpunt Jongeren zijn daar voorbeelden van. Andere initiatieven zijn in voorbereiding zoals gezamenlijke werkgeversarrangementen. Voor Schiedam zijn het Lokaal Sociaal Akkoord en deze reintegratienota hierbij leidend. In het kader van landelijk netwerk van voortrekkersgemeenten van de VNG vervult de gemeente Schiedam die rol in het Waterweggebied. In de begroting van de re-integratienota is een bijdrage aan de ontwikkeling van het WSP opgenomen. 11 12

http://www.schiedam.nl/shared/files/nota/ondernemen/Lokaal%20sociaal%20akkoord.pdf http://www.schiedam.nl/smartsite.shtml?id=63150


5.4.2 Re-integratie in eigen beheer Bij de begrotingsbehandeling 2007 is door de gemeenteraad een motie aangenomen waarin het college is verzocht een voorstel voor te bereiden om een groeiend aantal reintegratietrajecten door de gemeente zelf te laten uitvoeren. Begin 2007 is hierover een brief aan de raad gezonden waarin is aangegeven welke re-integratietrajecten door de gemeente in eigen beheer uitgevoerd kunnen worden en welke niet. Ten aanzien van zorgtrajecten is aangegeven dat de gemeente inhoudelijke expertise mist om deze doelgroep adequaat zelf te re-integreren. Ten aanzien van specifieke groepen sociale actievering miste de gemeente begin 2007 kennis en capaciteit. BGS-arbeidsintegratie heeft inmiddels een nieuw product, succes buffet, ontwikkeld waarmee sinds medio 2008 maximaal 50 klanten sociale activering (specifieke doelgroep) in traject te genomen kunnen worden. In 2009 zal Work-First, sociale activering, gesubsidieerde arbeid en de werkgeversbenadering doormiddel van Werkmakelaars voornamelijk door de gemeente zelf uitgevoerd worden. Re-integratie in eigen beheer biedt een mogelijkheid om meervoudige problematiek effectief af te stemmen. Hierbij kan gedacht worden aan de combinatie van re-integratie bij Schiewerk en schuldhulpverlening door Perspectief Schiedam zoals dat sinds 2006 reeds is vormgegeven. Visie en richting Het uitgangspunt bij re-integratie in eigen beheer is dat de gemeente zelf uitvoert wat zij zelf kan. Belangrijk hierbij is dat uitvoering in eigen beheer kwalitatieve meerwaarde heeft. Specialistische (zorg)trajecten zal de gemeent laten uitvoeren door gekwalificeerde externe partijen. Tot re-integratie in eigen beheer rekent de gemeente ook haar werkgelegenheidprojecten waarbij de combinatie gezocht wordt tussen uitstroom naar werk en het ondersteunen van maatschappelijk nuttige instellingen en doelstellingen. In hoofdstuk 6 zal aangegeven worden welke trajecten in eigen beheer en welke door derden worden uitgevoerd. 5.4.3 Speciale aandacht voor Nieuwland Nieuwland is aangewezen als een van de 40 prachtwijken waar het kabinet de komende jaren extra aandacht aan wil schenken. De gemeente Schiedam heeft voor deze wijk een uitvoerig Wijk Actieprogramma (WAP)13 opgesteld. Vanuit de afdelingen Werk en Inkomen is intensief meegedacht over de invulling van dit programma en zijn projecten en investeringen benoemd die de ontwikkeling van de wijk kunnen bevorderen. In totaal is voor ruim € 8 miljoen uit het WWB-werkdeel opgenomen voor Nieuwland. Voor de uitwerking van het WAP is een programmamanager aangesteld. Deze programmamanager zal erop toezien dat de beleidsvoornemens geïmplementeerd worden. De afdelingen Werk en Inkomen hebben in 2008 hun bijdrage aan het WAP vormgeven en zullen dat in 2009 blijven doen. De activiteiten staan hieronder benoemd en zullen ook in het activiteitenoverzicht en de financiële bijlage verwerkt worden.

13

Een aandachtswijk op de goede weg, Gemeente Schiedam, September 2007 http://www.schiedam.nl/SHARED/FILES/NOTA/NIEUWS/CONCEPT%20WIJKACTIEPROGRA MMA%20SCHIEDAM-NIEUWLAND%20DEEL1.PDF en http://www.schiedam.nl/SHARED/FILES/NOTA/NIEUWS/CONCEPT%20WIJKACTIEPROGRA MMA%20SCHIEDAM-NIEUWLAND%20DEEL2.PDF


-

invulling van gemiddeld 43 opstapbanen voor mensen Nieuwlanders (o.a. groene brigade, het Goed en Watch-Out); elk jaar worden 25 Nieuwlanders door het volgen van een cursus/opleiding in de gelegenheid gesteld om te herintreden op de arbeidsmarkt (zogenaamde Nuggers) jongeren zijn speerpunt van beleid: er komen minimaal 150 stageplaatsen voor jongeren uit Nieuwland, waarvan 50 vanuit de invalshoek werk en 100 uit de invalshoek onderwijs, 50 stageplaatsen worden in Nieuwland gevonden; aan 20 hangjongeren wordt de mogelijkheid geboden om in groepsverband een ambacht te leren; verhoging rendement inburgering (80% van de inburgeraars in Nieuwland neemt deel aan een inburgeringstraject waarbij afspraken over re-integratie zijn gemaakt) met als resultaat een grotere maatschappelijke- en arbeidsparticipatie.

Visie en richting Wijkgericht werken is een speerpunt van het College. Naar verwachting zal ook op het gebied van re-integratie steeds meer wijkgericht gewerkt gaan worden. 5.4.4 Inzetten op additionele scholing en erkenning verworven competentie (EVC’s) Zoals al is aangegeven zal nieuwe aandacht geschonken worden aan de inzet van scholing. Deze keuze is ingegeven door het feit dat het gemiddelde opleidingsniveau van het klantenbestand de afgelopen jaren is gedaald. Bij scholing valt te denken aan het behalen van startkwalificaties op verschillende niveaus. Effectieve instrumenten zijn de zogenaamde beroepsbegeleidende leer/werktrajecten (BOL en BBL). Nieuw in de strijd tegen het niet hebben van een startkwalificatie zijn de EVC’s. EVC staat voor “erkennen verworven competenties” en is erop gericht om mensen zonder startkwalificatie maar met relevante en startkwalificatiewaardige praktijkervaring een diploma te geven. Visie en richting Additionele scholing krijgt een belangrijkere rol in het re-integratiebeleid. Waarmogelijk zal de gemeente inzetten op (om)scholing op het niveau van de klant. Het uitgangspunt hierbij is dat iemand die zich op zijn werkzaamheden kan verrichten gemotiveerder is en daardoor langduriger uitstroomt naar werk. Het is wel de taak van de gemeente om de verhouding tussen de investering en het verwachte resultaat te bewaken. Een uitwerking van de inzet van additionele scholing is het convenant tussen de gemeente Schiedam en de Hogeschool Rotterdam om geschikte bijstandsklanten op Hbo-niveau een opleiding te laten voltooien. (zie hoofdstuk 6). De gemeente Schiedam ziet EVC’s als een kans. Tegelijkertijd realiseert de gemeente zich dat dit middel slechts voor en kleine groep klanten die dicht tegen de arbeidsmarkt aanzitten is weggelegd. In 2008 is een verkenning gedaan de mogelijkheden van het EVC-traject. In 2009 wordt gestart met een pilot waarin ervaringen worden opgedaan in het pilotdocument is aandacht geschonken aan: - de omvang en samenstelling van de doelgroep - de duur en kosten van EVC trajecten - het verband met het activeren van Nuggers


-

de wijze waarop het instrument ingezet zal worden

De EVC’s bieden tevens de mogelijkheid om inburgeringsplichtigen, door het laten behalen van een Mbo-diploma, vrij te stellen van de inburgeringsplicht. 5.4.5 Relatie met aanvalsplan laaggeletterdheid In maart 2008 heeft het college het aanvalsplan laaggeletterdheid “Alle Schiedammers doen mee” vastgesteld. In de probleemanalyse van dit aanvalsplan wordt het verband gelegd tussen analfabetisme en de sociaal-economische positie van mensen. Zo is bijvoorbeeld 32% van de mensen in de laagste inkomenscategorie analfabeet. In 2009 zullen verschillen de activiteiten worden ontplooid om analfabetisme te herkennen en te bestrijden. De klanten van de afdelingen Werk en Inkomen vormen in dit aanvalsplan een speciale aandachtsgroep. 5.4.6 Steunpunt Jongeren In het tweede kwartaal van 2008 is gestart met de implementatie van het steunpunt jongeren Nieuwe Waterweg Noord. De doelgroep van het Steunpunt Jongeren bestaat uit jongeren van 16 tot 23 jaar zonder startkwalificatie (minimaal opleidingsniveau) en/of inkomen. In de begroting van deze nota is een bijdrage aan het steunpunt jongeren vanuit het WWB werkdeel budget opgenomen. Visie en richting Schiedam wil schooluitval en een beroep op de bijstand door jongeren voorkomen. Afhankelijk van de startsituatie van de jongere is het doel hem of haar terug te leiden naar school of aan het werk te helpen met als streven duurzame inpassing in de maatschappij. Een startkwalificatie wordt hierbij gezien als een essentiële voorwaarde om een goede start te maken met een duurzame arbeidsloopbaan. De basisgedachte achter het Steunpunt Jongeren is het bij elkaar brengen van de taakuitvoering van de verschillende ketenpartners met als doel de jongere zo snel mogelijk door de juiste ketenpartner te laten ondersteunen naar werk, school of een (tijdelijk) inkomen. Om het doel te bereiken, zal jaarlijks de groep vroegtijdig schoolverlaters worden opgespoord, geregistreerd en zo nodig op traject worden gezet. In aanvulling op de ontwikkelingen rond het Steunpunt Jongeren zijn er afspraken gemaakt tussen de gemeente Schiedam en het Rotterdamse Jongerenmentoraat over het melden en registreren van Schiedamse Jongeren die in Rotterdam benaderd worden door het Jongerenmentoraat.


6

Re-integratietrajecten

6.1 Inleiding In dit hoofdstuk zal kort worden teruggeblikt op de resultaten van de re-integratieactiviteiten en zal beschreven worden welke trajecten ook in 2009 zullen worden ingezet. In dit hoofdstuk is onderscheid gemaakt tussen trajecten die in eigen beheer en trajecten die door externen worden uitgevoerd. 6.2 Resultaten 2007 In 2007 zijn in totaal 783 klanten uit de bijstand gestroomd. 41% van deze uitstroom, in totaal 319 personen, is toe te wijzen aan “uitstroom naar werk in dienstbetrekking” 464 personen zijn om overige redenen uitgestroomd. Overige uitstroom Geen inlichtingen Verhuizing Andere oorzaak Relatie 65 jaar Studie Ander inkomen Verhuizing buitenland Overleden Totaal

102 91 101 46 40 21 33 12 18 464

De naar werk is uitstroom onder te verdelen in uitstroom als gevolg van een reintegratietraject en spontane uitstroom. Uitstroom naar Werk Uitstroom trajecten in eigen beheer Uitstroom trajecten extern uitgevoerd Uitstroom naar werk niet direct aan traject gerelateerd14 Totaal

149 25 145 319

In 2007 zijn klanten in eigen beheer gere-integreerd naar werk. Globaal zijn er 100 klanten via Schiewerk Regulier en First Train aan het werk gegaan. Ongeveer 50 klanten zijn via de werkmakelaar naar werk bemiddeld. Het aantal plaatsingen vanuit externe begeleiding is in 2007 laag als gevolg van het besluit re-integratie in eigen beheer uit te voeren. In 2007 is voornamelijk sociale activering door externe re-integratiebedrijven uitgevoerd. Bij deze trajecten is uitstroom naar werk niet het primaire doel is, een laag uitstroomresultaat niet verwonderlijk De resultaten over 2008 zullen medio 2009 in een beleidsevaluatie worden gepresenteerd. 14

145 personen zijn uitgestroomd naar werk zonder dat deze uitstroom direct het gevolg is van een re-integratietraject. Dit kan betekenen dat mensen reeds in de intakefase werk hebben gevonden of voordat er sprake was van re-integratie nadat een traject feitelijk reeds van afgerond. De opdracht aan klantmanagement is om ook los van re-integratietrajecten klanten zo te ondersteunen dat uitstroom naar werk elk moment tot de mogelijkheid behoort.


6.3

Re-integratie in 2009

6.3.1 Re-integratieaanbod in eigen beheer In de onderstaande tabel zijn de aantallen trajecten opgenomen die in 2009 in eigen beheer zullen worden uitgevoerd. Re-integratieinstrument Traject Aantal Uitstroom Work-First Schiewerk Regulier 170 40 25* 25**

Sociale activering

25 80

First Train Schiewerk “Succesbuffet “ Gesubsidieerde Maatschappelijk arbeid nuttige opstapbanen Vangnetbanen Fietsenproject Teliproject Kinderopvang Sociaalhuis oost

25

Aanmelding Uitvoerder Werk BGS/AI UWV (Korte WW) UWV (Wajong) BGS/AI WSW wachtlijst BGS/AI

Uitstroom geen doel Werk

BGS/AI

Uitstroom geen doel Werk

BGS/AI

Schiewerk regulier Reeds uitgestroomd 5 7 10 5 43

BGS-AI/Werk BGS-AI/Werk BGS-AI/Werk BGS-AI/Werk BGS-AI/Werk

BGS/AI BGS/AI BGS/AI Werk Werk Werk Werk

10

Werk

Werk

25 28*** 130 5 7 10 5 43

Nieuwland Formulierenbrigade 10

BGS-AI

Direct naar Werk Begeleiding Projecten

Werkmakelaars 100 100 Werk Werk Nazorg 100*** Reeds uitgestroomd Werk Werk Houvast 45+ 19 Uitstroom geen doel Werk Werk/CWI Nuggers Nieuwland 25 Werk Werk Persoonlijk Reintegratiebudget 10 Werk Werk Totaal trajecten gemeentelijke doelgroep 534 Totaal inclusief UWV 584 Totaal verwachte uitstroom (inclusief uitstroom naar gesubsidieerde arbeid) 245 *Op basis van afspraken met het UWV-werkbedrijf. ** De Wajong deelnemers (net als WW-ers) vallen niet onder de gemeentelijke doelgroep zij zijn dan ook niet opgeteld bij het totaal van 534 trajecten. *** Maatschappelijk nuttige opstapbanen vallen onder trajecten Schiewerk. Nazorg wordt geleverd aan klanten die door de Werkmakelaar zijn bemiddeld naar arbeid. De aantallen zijn daarom niet bij het totaal aantal van 584 opgeteld. **** Van de Vangnetbanen zijn er ruim 80 vervuld. Deze maken dus geen onderdeel uit van nieuwe trajecten in 2009.

Toelichting: In 2007 werden globaal 470 trajecten in eigenbeheer uitgevoerd. In 2009 zal sprake zijn van 584 nieuwe trajecten in eigen beheer. Dit is een stijging van bijna 25% ten opzichte van het peiljaar 2007. In totaal zal in 2009 ruim 65% van de trajecten in eigen beheer uit gevoerd worden.


6.3.2

Activiteiten uitgevoerd door externe re-integratiebedrijven

Trajecten die in 2009 niet in eigen beheer maar door re-integratiebedrijven uitgevoerd zullen worden zijn: Re-integratie-instrument Aantal Sociale activering Zorgtrajecten Begeleiding zelfstandig ondernemerschap Totaal

150 80 10

Uitstroom 5 Geen doel Geen doel 10

240

15

Overige trajecten Arbeidsmedische keuringen 600 Inburgering WWB-WI OGO Taaltoets

Aantal 65 500 565

Aanmelding

Uitvoerder

Werk Inkomen Werk

Fith Sagenn ZZVN

Werk

(aanbesteding)

Aanmelding Werk Werk Werk

Uitvoerder Albeda KaleoΣ/nieuwe partij Geldergroep


6.4

Trajectsoorten 2009-2011

6.4.1

Werkgeversbenadering (Werkmakelaar)

In 2007 is middels een pilot invulling gegeven aan de werkgeversbenadering. Totaal zijn door de werkmakelaar 71 bemiddelingspogingen gedaan en zijn 49 klanten geheel of gedeeltelijk uitgestroomd. De werkmakelaar heeft 37 werkgevers bezocht en heeft 104 klanten uit het zittende bestand gesproken om inzicht te krijgen in de mogelijkheden van deze mensen op de arbeidsmarkt. In 2008 is de werkgeversbenadering op bredere schaal ingezet Dit is gebeurd in samenwerking met de gemeenten Maassluis en Vlaardingen, het CWI en werkgevers. Hoofddoel van het werkgeversservicepunt is het matchen van vacatures met geschikte kandidaten. Het totale pakket aan diensten van het WSP bestaat uit: - matching vacatures en geschikte kandidaten - één aanspreekpunt / een contactpersoon - geen belasting met bureaucratische rompslomp - snelle afhandeling van alle vragen - competente werknemers - goede after-sales - continuïteit in de dienstverlening Doelstelling 2009 De gemeente heeft sinds 2008 drie werkmakelaars in dienst. De doelstelling is om door goede werkgeverscontacten 100 klanten direct te plaatsen op een baan (met of zonder loonkostensubsidie).

6.4.2

Direct naar werk (Work-First)

Schiewerk regulier Work-first bij Schiewerk is al jaren een peiler van het gemeentelijk re-integratiebeleid. Het succes zit in de tweeledigheid van het concept. De poortwachter -het afschrikeffect- aan de ene kant en het opdoen (behouden) van werkervaring aan de andere kant. De gemeente zal Work-First blijven inzetten als instrument dat de instroom beperkt en de uitstroom bevordert. Trajecten Schiewerk regulier zijn voor cliënten die niet geschikt zijn om via de werkmakelaar bemiddeld te worden, maar wel in staat zijn om te werken. Leidend bij de beoordeling is “de kortste weg naar werk”. Klanten die aan het werk willen en kunnen zullen via de werkmakelaar worden bemiddeld. Work-first wordt ingezet voor klanten die arbeidsritme moeten opdoen of voor klanten die middels hun houding hebben laten weten niet aan het werk te willen maar dit wel zouden kunnen (afschrikeffect). Bij Schiewerk zullen zij een werkassessment afleggen van 6 weken waarna zij in de regel arbeidsovereenkomst aangeboden krijgen die volledig gefinancierd wordt uit het WWBwerkdeel. Klanten voor Schiewerk werden in 2007 door team klantmanagement geselecteerd, vervolgens werd tezamen met Schiewerk een intake gehouden. Ook in 2007 heeft Schiewerk positieve resultaten geboekt. Er zijn in 2007 253 klanten voor Schiewerk aangemeld. 171 zijn daadwerkelijk gestart en in totaal hebben 70 deelnemers een arbeidsovereenkomst gekregen.


Doelstelling 2009 Individuele scholing zal in 2009 in deze trajecten extra aandacht krijgen. Totaal zullen naar verwachting 170 klanten een traject bij Schiewerk starten. 30% zal uitstromen naar werk. Schiewerk WSW Sinds een wetwijziging in de WWB is het mogelijk om ook WWB’ers met een WSW indicatie, zolang zij op de wachtlijst staan, een WWB voorziening aan te bieden. 6.4.3

Gesubsidieerde arbeid

Gesubsidieerde arbeid wordt door het kabinet bepleit. De gemeente Schiedam zet gesubsidieerde arbeid (opstapbanen en vangnetbanen) al jaren intensief in als instrument voor cliënten met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Hierbij geldt wel: reguliere arbeid gaat boven gesubsidieerde arbeid. De opstapbanen zijn tijdelijk en worden ingezet ten aanzien van maatschappelijk nuttig werk. Ten aanzien van de vangnetbanen geldt dat deze niet eindig zijn. Deze banen bieden mensen die nooit regulier zouden kunnen werken de mogelijkheid maatschappelijk te participeren. Gesubsidieerde arbeid biedt de mogelijkheid om verschillende beleidsterreinen met elkaar te verknopen door het leggen van slimme verbanden. Maatschappelijk instellingen kunnen door de gemeente ondersteund worden door het leveren van relatief goedkope arbeidskrachten. Doelstelling 2009 Oud-ID/WIW Naast gesubsidieerde arbeid in het kader van de opstapbaan voert Schiewerk voor de gemeente Schiedam de gesubsidieerde arbeid uit. Op dit moment worden 100 vangnetbanen vervuld en ongeveer 30 oud WIW-dienstbetrekkingen. In 2008 zijn 28 maatschappelijk nuttige opstapbanen door BGS-arbeidsintegratie ingericht. In verband met de afschaffing van het besluit ID met de komst van de Wet Werk en Bijstand is het per 1 januari 2009 niet langer mogelijk ID-ers die werkzaam zijn binnen de gemeente grenzen maar wonen in een andere gemeente te financieren uit het WWB-Werkdeel. De gemeente Rotterdam heeft contact gezocht met de gemeente Schiedam over in totaal 35 gesubsidieerde banen die zij vanaf 1 januari 2009 niet meer kunnen financieren. BGSarbeidsintegratie heeft in overleg met de gemeente Rotterdam besloten om deze banen over te nemen. De reden om deze banen over te nemen is het voorkomen van werkloosheid. Om deze 35 banen over te nemen zal het gemaximeerde aantal van 100 vangnetbanen (nota aan de slag 2004) opgehoogd worden naar 130. Fietsenproject Bij de begrotingsbehandeling van 2008 heeft de gemeenteraad een motie aangenomen waarin het college wordt opgedragen een fietsenproject op te zetten. In 2008 heeft BGSarbeidsintegratie een werkplaats ingericht waar oude wrakken kunnen worden opgeknapt. De deelnemers voor de werkplekken komen uit de aan te leveren klanten voor Schiewerk regulier en Schiewerk First-Train. Teliproject In 2007 is gestart met het Teliproject. Dit project is een werkgelegenheidsproject waarbij WWB-klanten ingezet worden als energieadviseur. Dit project loopt tot medio 2009.


Project Kinderopvang De gemeente is voor het uitvoeren van re-integratie afhankelijk van voldoende kinderopvangplekken. De Kinderopvangcentra ervaren dat het moeilijk is om goed gekwalificeerd personeel te krijgen. Medio 2008 is een werkgelegenheidproject gestart waarbij 16 WWB-klanten opgeleid worden tot medewerker in de kinderopvang. In 2009 zal een nieuwe groep met 10 deelnemers starten. Sociaalhuis oost De afdeling Wijkzaken werkt aan het opzetten van een sociaalhuis in de wijk Oost. Mogelijk kunnen 5 WWB-klanten additioneel werk doen in dit huis. Formulierenbrigade Binnen de formulierenbrigade zijn in 2008 10 WWB-klanten opgeleid tot brigadier. De deelnemers krijgen een arbeidsovereenkomst en hebben als taak de onderbenutting van sociale regelingen tegen te gaan. Zodra een brigadier uitstroomt naar regulier werk zal een nieuwe WWB’er de leeggevallen plek bezetten. WAP Nieuwland In 2009 zal in het kader van het WAP Nieuwland gestart worden met Het Goed, een kringloopwinkel waarbij 25 uitkeringsgerechtigden kunnen gaan werken, tevens krijgt in 2009 de Groene Brigade vorm en zal een start gemaakt worden met het project Watch-Out waarbij jongeren binnen de licht blauwe brigade aan het werk kunnen. (zie ook paragraaf 5.4.3) 6.4.5

Sociale activering

Schiewerk First-train Schiewerk is in 2006 reeds begonnen met het aanbieden van sociale activering gecombineerd met werkgerelateerde activiteiten. Onderdeel van deze trajecten was het aanbieden van een parttime arbeidsovereenkomst. Aangezien de klanten door deze overeenkomst geen aanspraak meer zouden kunnen maken op de langdurigheidstoeslag is hiervan afgezien. Doordat de parttime inkomsten volledig op de uitkering gekort zouden worden zouden de klanten geen financieel voordeel van een arbeidsovereenkomst hebben gehad. In 2007 zijn 111 klanten voor First-Train aangemeld, 81 klanten zijn daadwerkelijk gestart en 11 klanten zijn zelfs uitgestroomd naar regulier werk. Doelstelling 2009 Schiewerk zal in 2009 voor totaal 130 cliënten een traject sociale activering aanbieden in combinatie met werk. Doel van het traject is doorstroom naar (regulier) werk of een traject Schiewerk zoals hierboven beschreven. Sociale activering Sociale activering is het instrument bij uitstek om klanten te activeren deel te nemen aan de samenleving en zo een stap dichter bij werk te komen. Ervaring leert dat sociale activering voor steeds “zwaardere” klanten wordt ingezet en dat de inhoud van de trajecten hierop telkens aangepast moet worden. In het uitvoeringsplan 2007 is melding gemaakt van een besteding voor ruim 150 trajecten sociale activering. In 2007 is gestart met deze aanbestedingsprocedure. Deze aanbesteding is begin 2008 afgerond en heeft geleid tot een overeenkomst voor 150 trajecten per jaar met Fith.


Doelstelling 2009 In aanvulling op de First-Train trajecten die door Schiewerk worden uitgevoerd heeft eind 2007 een aanbesteding plaatsgevonden voor 150 sociale activeringstrajecten. 6.4.6

Zorgtrajecten

Zorgtrajecten De aandacht voor klanten met een grote afstand tot de arbeidsmarkt heeft in 2007 vorm gekregen middels de start van zorgtrajecten middels een zorgmakelaar. In een periode van 3 jaar zullen 250 trajecten worden uitgevoerd. De gemeente Schiedam zet in op verplichte zorgtrajecten voor hen voor wie om (een combinatie van ) uiteenlopende factoren (medisch, sociaal, psychisch) re-integratie op dit moment niet mogelijk is. Doel van deze trajecten is om klanten actief te begeleiden naar noodzakelijke zorg zodat het op termijn mogelijk wordt om maatschappelijk te participeren. Uitstroom naar werk is voor deze groep geen doelstelling. In 2007 en 2008 zijn ruim 80 klanten voor een traject aangemeld. In 2009 wordt wederom uitgegaan van 80 klanten en zullen in het kader van het WAP extra zorgtrajecten in Nieuwland worden ingezet. Gezien de specialistische kennis die voor deze trajecten nodig is, worden deze trajecten door een externe partij uitgevoerd. Doelstelling 2009 Uitvoeren 80 zorgtrajecten 6.4.7

Overige trajecten

Persoonlijk re-integratiebudget Als onderdeel van de pilot werkgeversbenadering in 2007 is bekeken welke re-integratieinstrumenten effectief zijn en waarvan de gemeente Schiedam nog geen gebruik maakt. Eén van deze instrumenten is het Persoonlijke Re-integratieBudget (PRB). De afgelopen jaren zijn in diverse gemeentes pilot-projecten gestart om de mogelijkheden van PRB in de praktijk te kunnen beoordelen. Deze pilot-projecten hebben geresulteerd in een uitstroom van 40% In 2009 zal de gemeente, mede op verzoek van de cliëntenparticipatie, een pilot starten voor 10 cliënten. Met het PRB wordt een bedrag van € 5.000,-- beschikbaar gesteld, waarmee cliënten zelf gedurende een periode van 12 maanden hun eigen terugkeer naar de arbeidsmarkt kunnen financieren én organiseren. Het budgetbeheer en de trajectbegeleiding is belegd bij de gemeente Schiedam. Met het PRB wordt gebruik gemaakt van een nieuw instrument dat appelleert aan zowel de creativiteit van de cliënt als zijn motivatie, zelfredzaamheid en verantwoordelijkheid. De trajecten zijn in te zetten van WWB-uitkeringsgerechtigden, Nuggers en uitkeringsgerechtigden met de inburgeringsplicht. Na afloop van de pilot zal er een eindevaluatie plaatsvinden, op basis waarvan mogelijk vervolgvoorstellen aan het college voorgelegd zullen worden over de structurele inzet van dit instrument en een mogelijke opname in de beleidsregels. Doelstelling 2009 Het starten van 10 PRB trajecten.


Arbeidsmedische keuringen In 2007 zijn door het AOB 356 arbeidsmedische keuringen uitgevoerd. Geconstateerd kan worden dat het aantal keuringen de afgelopen jaren sterk is toegenomen. Vanaf 2008 voert het AOB ook de medische keuringen uitvoeren bij inburgeringsplichtigen die aangeven op grond van medische belemmeringen niet in staat te zijn aan de inburgeringsvereisten te voldoen. Doelstelling 2009 Uitvoeren van 600 arbeidsmedische keuringen. Eind 2008 is het contract met AOB afgelopen. Een nieuwe aanbesteding wordt in het tweede kwartaal van 2009 afgerond hierbij is ook de arbeidsmedische keuringen voor de ontheffing van de inburgeringsplicht meegenomen. Taaltoets In 2007 zijn ruim 660 taaltoetsen ingezet. De taaltoets vormt voor veel klanten de start van het traject. De taaltoets wordt zowel ingezet voor uitkeringsgerechtigden en inburgeringsplichtigen. Doelstelling 2009 Inzet van 505 taaltoetsen.

WWB kinderopvang Kinderopvang is van cruciaal belang op re-integratie te bevorderen. De gemeente heeft hiervoor de helpdesk kinderopvang. Deze helpdesk coördineert de kinderopvang voor klanten met een re-integratietraject. De kosten voor de helpdeskkinderopvang en kosten voor kinderopvang die niet uit de Wet Kinderopvang kunnen worden voldaan worden betaald uit het WWB-werkdeel

Doelstelling 2008 Uitvoeren taken helpdesk kinderopvang. Klantmanagement en extra inzet klantmanagement In 2007 en 2008 is, in overleg met de accountant, gestart met het betalen van reintegratieactiviteiten door klantmanagers uit het Werkdeel. Ook voor 2009 zullen kosten voor re-integratie uit het werkdeel worden betaald. In de begroting is ook extra inzet voor klantmanagement opgenomen. De aanleiding hiervoor is een bij de voorbereidingen van de voorjaarnota 2008 geconstateerd mogelijk tekort op het Inkomensdeel. Middels (tijdelijke)extra inzet van klantmanagers zal op een verdere bestandsdaling worden ingezet. Doel van de extra inzet van klantmanagement is een intensivering van de bemiddeling en begeleiding van de klanten. In het project wordt onderscheid gemaakt tussen klanten die direct aan het werk kunnen en klanten die middels sociale activering stappen in de richting van werk kunnen zetten. Het project wordt gebruikt om meer inzicht te krijgen in de soorten problemen waarmee deze klanten zich geconfronteerd zien. Tevens wordt in kaart gebracht met welke maatschappelijke instellingen de gemeente rondom deze klanten het meest te maken krijgt. Deze kennis zal input zijn voor nadere analyse en inzet van instrumenten.


Doelstelling 2009 Intensivering begeleiding en ondersteuning van klanten door extra inzet van klantmanagers. Contract Hogeschool Rotterdam De gemeente Schiedam zal in 2009 een contract afsluiten met de Hogeschool Rotterdam om bijstandsklanten een kans te bieden op hun eigen niveau scholing te volgen zodat zijn op termijn ook op hun eigen niveau een arbeidsbetrekking kunnen aangaan. Doelstelling 2009 Afsluiten contract voor 5 Hbo-opleidingen

6.4.8 Inburgeringstrajecten WWB-WI Albeda De klanten waarbij sprake is van een WWB-uitkering en een inburgeringsplicht krijgen een zogenaamd duaal traject bij het Albeda College. Dit traject is gericht op het verkrijgen van werk en het behalen van het Inburgeringsexamen. Doelstelling 2009 Uitvoering van 150 trajecten Kaleoz OGO staat voor Opvoeding Gezondheid en Onderwijs. Deze trajecten worden voor alle nieuwkomers ingezet die geen uitkering hebben. Ook oud-komers zonder uitkering met een opvoed of zorgtaak krijgen een OGO-trajecten ingezet. Doelstelling 2009 Uitvoering van 230 trajecten. In 2009 zal een nieuwe aanbesteding worden gestart.

6.5 Meetbare doelstellingen In hoofdstuk 5 zijn alle nieuwe activiteiten van de afdelingen Werk en Inkomen die relatie hebben met participatie en re-integratie beschreven. In hoofdstuk 6 zal dit tevens vertaald worden naar re-integratietrajecten. In dit overzicht zullen zowel nieuwe, in eigenbeheer uit te voeren trajecten, als reeds beproefde oude re-integratietrajecten opgesomd staan. Deze activiteiten en trajecten zullen in de collegeperiode minimaal moeten resulteren in de volgende in het Collegewerkprogramma benoemde doelstellingen: -

100 leer/werkplaatsen per jaar 2,5% arbeidsplichtige jongeren in het bestand per 2009 24 bedrijfsbezoeken door de wethouder in 2009 100 opstapbanen bij Schiewerk Werkgeversservicepunt realiseren Elk jaar 70% van WWB-ers met een arbeidsverplichting in een re-integratietraject waarvan 40% binnen 1 jaar uitstroomt naar werk en 30 % binnen 2 jaar uitstroomt naar werk.

2009 zal door de afdeling Werk worden gebruikt om een adequate monitoring van de reintegratietrajecten op te zetten. Deze monitor zal bestaan uit kerngetallen, resultaten en


daaraan gekoppelde middelen. De monitor zal zoveel mogelijk worden geautomatiseerd en zal ingericht worden met ondersteuning van het bedrijfsbureau van de afdeling Inkomen. Uitgangspunt bij deze monitor is “meten is weten”er is echter een verschil tussen “need to know” en “nice to know”.


7

Financiële paragraaf

7.1

Inkomsten en uitgaven

INKOMSTEN EN UITGAVEN WWBWERKDEEL Inkomsten

Uitgaven

Saldo Saldo mag maximaal zijn 75% rijksbijdrage

2009

Rijksbijdrage Overheveling voorgaande jaar Totaal Trajecten Trajecten voorgaande jaar Totaal

€ €

12.191.918 9.149.874

€ €

21.341.792 14.087.740

€ € € €

1.671.110 15.758.850 5.582.942 9.143.938

De totale kosten voor de re-integratietrajecten die starten in 2008 komen uit op € 15.758.850. Vergeleken met het beschikbare budget resteert een positiefsaldo van € 5.582.942.


7.2

Totale kosten per trajectsoort Trajectsoort

WWB direct naar werk (werkmakelaar) WWB Work-first Schiewerk regulier WWB Work-first Schiewerk WSW WWB gesubs.arbeid Schiewerk vangnetbanen WWB gesubs.arbeid Schiewerk WIW WWB gesubs.arbeid leer/werk interne begeleiding formulierenbrigade WWB gesubs.arbeid leer/werk interne begeleiding fietsenproject WWB gesubs.arbeid leer/werk interne begeleiding sociaal huis WWB gesubs.arbeid Nieuwland (WAP). Het Goed, Watch Out, Groene brigade WWB gesubs.arbeid leer/werk externe begeleiding Teli WWB gesubs.arbeid leer/werk externe begeleiding KOV WWB sociale activering Schiewerk (Firsttrain) WWB sociale activering Schiewerk (succesbuffet) WWB sociale activering door reintegratiebureaus WWB zorgtrajecten door reintegratiebureaus (inclusief WAP) WWB overige trajecten WWB Persoonlijk Re-integratiebudget WWB arbeidsmedische keuring WWB Taaltoets WWB Nuggers Nieuwland (WAP) Bijdrage steunpunt jongeren Werkgeversservicepunt/Match applicatie Schuldhulpverlening cursussen Klantmanagement doelmatigheid Vrijwilligerspremie WWB Kinderopvang Extra inzet klantmanagement WWB Wet inburgering (samenloop WI/WWB) WWB Wet inburgering (oud WEB samenloop WI/WWB) Subtotaal trajecten gestart in boekjaar Doorloop kosten voorgaande jaar Totaal

Trajecten 2009

Budgethouder

Betaling in 2009 € 669.500 € 2.357.240 € 345.000

Werk Werk/BGS BGS

€ €

2.801.500 558.000

BGS Werk/BGS

€

369.600

Inkomen

€

123.500

BGS

€

61.250

Werk

€

1.419.000

Werk

€

139.500

Inkomen

€

80.000

Werk

€

598.400

Werk/BGS

€

130.500

Werk

€

322.500

Werk

€ € € € € € € € € € € € €

752.000 118.750 50.000 225.000 187.500 100.000 100.000 200.000 17.000 25.000 25.000 500.000 1.100.000

Inkomen Werk Werk Werk Werk Werk Werk Werk Werk Werk Werk Werk Werk

€

529.000

Werk

€ € €

183.000 14.087.740 1.671.110

Werk

€

15.758.850

In de bovenstaande tabel zijn de kosten uitgesplitst naar soorten trajecten die de gemeente Schiedam in 2009 inzetten. In 2009 zal ruim 70% van het budget worden uitgegeven aan trajecten die in eigen beheer worden uitgevoerd.


9

Activiteiten overzicht

Beleidsinhoudelijk Activiteit Uitvoeren re-integratie in eigenbeheer Uitvoeren WAP Nieuwland

Notitie re-integratie Nuggers Opstellen verkenning mogelijkheden EVC’s en start pilot Vormgeving samenwerking Ketenpartners Programma participatie

Onderdelen

Wanneer Gehele jaar

43 opstapbanen

Gehele jaar

150 stageplaatsen 25 trajecten voor Nuggers

Gehele jaar

Afdeling Werk

2e kwartaal 2e kwartaal

Afdeling Werk Afdeling Werk

Gehele jaar

Afdeling Werk, CWI en UWV Afdeling Werk, Afdeling Inkomen, Afdeling Welzijn en Afdeling Educatie Afdeling Werk en Afdeling Reo

Gehele jaar

Uitwerking plannen 2e kwartaal stimuleren lokaal ondernemersschap Implementatie 1e en 2e kwartaal scholingsplicht ouders met kinderen <5jaar Implementatieleer/werkplicht 1e en 2e kwartaal <27 Uitvoering punten Gehele jaar armoedenota Nadere uitwerking van de Vrijwilligersbeleid Gehele jaar relatie met WMO en zilveren kracht Modernisering WSW Gehele jaar Deltaplan Inburgering Gehele jaar Omdraaien Inkomens- en Werkintake

Door Afdeling Werk, BGSarbeidsintegratie en afdeling Inkomen Afdeling Werk en mogelijk BGS-arbeidsintegratie

Afdeling Werk en Afdeling Inkomen Afdeling Werk en Afdeling Inkomen Afdeling Inkomen Afdeling Inkomen en Afdeling Welzijn BGS en Afdeling Werk Afdeling Educatie en Afdeling Werk Afdeling Werk en CWI


Afkortingenlijst AOB BBL BGS BOL CBS CWI CWP EVC ID/WIW KvK LSA MBO MKB Nug(ger) NWW PRB RMC ROC RWI SZW UWV VMBO VNG WA-jong WAO WAP WEB WIA WIN WMO WSP WSW WW WWB ZZP

Adviseurs opleiding en beroep (externe partner) Beroepsbegeleidende leerweg Berkenrode Groep Schiedam Beroepsopleidende leerweg Centraal Bureau voor de Statistiek Centrum voor Werk en Inkomen (externe partner) College Werk Programma Erkenning verworven competenties In- doorstroombanen Kamer van Koophandel Lokaal sociaal akkoord Middelbaar beroepsonderwijs Brancheorganisatie voor midden- en kleinbedrijf Niet-uitkeringsgerechtigde niet werkende werkzoekende Persoonlijk re-integratiebudget Regionaal Meld- en Coördinatiepunt Regionaal Opleidingscentrum (in Schiedam: Albeda en Zadkine) Raad voor Werk en Inkomen Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs Vereniging Nederlandse Gemeenten Wet Arbeidsongeschiktheid jonge gehandicapten Wet arbeidsongeschiktheid (uitgevoerd door UWV) Wijkactieprogramma Wet Educatie Beroepsonderwijs Wet Inkomensvoorziening Arbeidsongeschiktheid Wet inburgering nieuwkomers Wet Maatschappelijke Ondersteuning Werkgeversservicepunt Wet sociale werkvoorziening Werkloosheidswet Wet werk en bijstand Zelfstandige zonder personeel


Re-integratienota: Investeren in ontwikkeling

Recommend Documents