Rapport
Samen sterk! Eindrapportage project Samen werken door Samenwerken
Samen sterk!
Inhoudsopgave 1 2
3
4
5
6
7
Inleiding..............................................................................................................................4 Opdracht en werkwijze ......................................................................................................5 2.1 Aanleiding.....................................................................................................................5 2.2 Doelstelling, afbakening, looptijd en doelgroep .............................................................5 2.3 Beoogde resultaten.......................................................................................................6 2.4 Gevolgde werkwijze......................................................................................................7 Visie ..................................................................................................................................10 3.1 Uitgangspunten ..........................................................................................................10 3.2 De burger voorop!.......................................................................................................10 3.3 Vrijwillig waar het kan en professioneel waar het moet! ..............................................10 3.4 Opvoeden is een vak! .................................................................................................11 3.5 Iedereen is specialist! .................................................................................................11 Resultaten Toegang.........................................................................................................12 4.1 Huidige situatie ...........................................................................................................12 4.2 Uitgangspunten ..........................................................................................................12 4.3 De Toegang................................................................................................................12 4.4 Middelpunt ..................................................................................................................13 Resultaten Vrijwilligers/Mantelzorg................................................................................14 5.1 Definiëring ..................................................................................................................14 5.2 Uitgangspunten ..........................................................................................................15 5.3 Rollen .........................................................................................................................15 5.4 Inzetten op kwaliteit ....................................................................................................16 5.5 Scholing......................................................................................................................17 Resultaten Integrale wijkgerichte samenwerking..........................................................18 6.1 Aanpak .......................................................................................................................18 6.2 Resultaat ....................................................................................................................18 6.3 Vormgeving wijkteams................................................................................................19 6.4 Vervolgbijeenkomsten ................................................................................................20 Resultaten Innovaties......................................................................................................21 7.1 Inleiding ......................................................................................................................21 7.2 Welzijn in 2040 ...........................................................................................................21 7.2.1 Scenario’s economische groei .............................................................................21 7.2.2 De koers naar 2040 .............................................................................................23 7.2.3 De wijk in de toekomst:........................................................................................23 7.3 Innovatiekalender .......................................................................................................23 7.3.1 Innovaties voor toegang tot voorzieningen...........................................................25 7.3.2 innovaties in de wijk.............................................................................................25 7.3.3 Innovaties jeugdzorg............................................................................................26 7.3.4 Innovaties Welzijn Nieuwe Stijl ............................................................................26 7.3.5 Innovaties voor domeinoverstijgende samenwerking ...........................................27 7.3.6 Innovaties in het kader van voorlichting/ preventie...............................................28 7.3.7 Ter inspiratie........................................................................................................28
Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
2
Samen sterk!
8
Totaalproces ....................................................................................................................29 8.1 Verbinding ..................................................................................................................29 8.2 Conclusies ..................................................................................................................30 8.3 Tijdpad implementatie en doorontwikkeling.................................................................31 9 Aanbevelingen .................................................................................................................34 9.1 Inleiding ......................................................................................................................34 9.2 Projectdoelstelling.......................................................................................................34 9.3 Aanbevelingen Toegang .............................................................................................34 9.4 Aanbevelingen Vrijwilligerswerk/Mantelzorg ...............................................................35 9.5 Aanbevelingen wijkgerichte samenwerking.................................................................36 9.6 Aanbevelingen Innovaties...........................................................................................37 9.7 Aanbevelingen Totaalproces ......................................................................................38 9.8 Tenslotte.....................................................................................................................40 Met dank aan… .......................................................................................................................42
Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
3
Samen sterk!
1 Inleiding Onze organisaties hebben te maken met maatschappelijke veranderingen die van invloed zijn op de welzijnssector, op het dagelijks werk van onze medewerkers, maar vooral op de dienstverlening aan burgers. Met dit besef zijn Stichting Informele Zorg Twente, Scala Welzijn, Stichting Welzijn Ouderen Hengelo en Carintreggeland Maatschappelijke Ontwikkeling begin 2012 een project gestart dat moest leiden tot meer integrale samenwerking ten dienste van de burger. Voor u ligt de eindrapportage van de ontwikkelfase van dit project. Het project kreeg als doelstelling mee de werkprocessen van de betrokken organisaties zo te organiseren dat de klantvraag zo snel mogelijk, zo licht mogelijk en zo dichtbij mogelijk wordt beantwoord. De samenwerking diende dusdanig ingericht te worden dat de burger beter geholpen wordt, de eigen kracht van mensen èn de samenwerking tussen de betrokken organisaties versterkt worden, en dat andere partijen in de keten naadloos kunnen aansluiten. Al met al een opdracht die er niet om liegt. Allereerst omdat het onmogelijk lijkt om in de context van de huidige maatschappij iedere burger het gevoel te geven dat hij of zij beter geholpen wordt. Maar ook omdat in deze tijd van bezuinigingen organisaties strijden om hun positie in het speelveld van aanbieders te behouden en waar mogelijk te verstevigen. We zijn de uitdaging aangegaan! En met plezier. Omdat we weten waarvoor we het doen. Ook wij zijn onderdeel van die samenleving waarin participatie door iedere burger vanzelfsprekend moet worden. En dus dragen wij ook graag de verantwoordelijkheid voor het resultaat. Een resultaat dat er -wat ons betreft- ook niet om liegt. En een resultaat dat aansluit bij het advies van de Raad voor de Volksgezondheid1 en dat klaar ligt om geïmplementeerd te worden. Met het aanbieden van dit rapport leggen wij ook een uitdaging neer bij de politiek. Als organisaties die het voortouw hebben genomen om uit de spiraal van eindeloze commitmentoverleggen te stappen en daadwerkelijk actie te ondernemen in het verstevigen van de draagkracht van de burger, doen wij een appèl op de politiek om dit initiatief te blijven ondersteunen. Niet alleen financieel -dit is uiteraard ook belangrijk- maar vooral door het geven van regelruimte, mandaat en vertrouwen. Dit geeft ons namelijk de gelegenheid om door te pakken en onszelf en de samenleving te stimuleren in het daadwerkelijk omzien naar elkaar. In deze rapportage beschrijven wij de projectopbouw en werkwijze (hoofdstuk 2), geven we onze gezamenlijke visie (hoofdstuk 3) en verwoorden we de resultaten van de afzonderlijke deelprojecten (hoofdstuk 4 t/m 8). In hoofdstuk 8 leggen we verbinding tussen de resultaten die de verschillende werkgroepen hebben opgeleverd, trekken we conclusies en geven we een tijdpad voor implementatie en doorontwikkeling van de samenwerking. In hoofdstuk 9 doen we tenslotte aanbevelingen voor de implementatie en doorontwikkeling van de samenwerking. Op de laatste pagina’s van dit rapport is een overzicht toegevoegd van alle projectmedewerkers die een bijdrage hebben geleverd aan dit project. Op hen werd in het afgelopen jaar regelmatig een beroep gedaan om, naast dagelijkse werkzaamheden, te ondersteunen in de ontwikkeling van de samenwerking. Dankzij hun enthousiasme, betrokkenheid en inzet kreeg onze samenwerking vorm! Wij wensen u veel leesplezier! projectteam “Samen werken door samenwerken”
1
Regie aan de poort, De basiszorg als verbindende schakel tussen persoon, zorg en samenleving, december 2012
Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
4
Samen sterk!
2 Opdracht en werkwijze 2.1 Aanleiding Directe aanleiding voor het project is de maatschappelijke vraag 2012 die door de gemeente Hengelo (d.d. 8 juni 2011) is gesteld aan de betrokken organisaties. In deze maatschappelijke vraag heeft de gemeente een aantal WMO-opdrachten verwoord naar de betrokken organisaties: • Schuif processen in elkaar en combineer coördinatietaken ten aanzien van vrijwilligerswerk. Stimuleer een brede inzet per vrijwilliger en voorkom daarmee dubbele inzet. • Koppel de dienstverlening van de huidige vrijwilligersorganisaties. Doel: meer en getrainde vrijwilligers, met aandacht voor het (h)erkennen en waarderen van hun talenten. • Duidelijke samenwerkingsafspraken. Doel: aansluiting tussen vrijwillige en professionele inzet tussen welzijn en zorg. • Maak gebruik van elkaars instrumenten en methodieken. Doel: een afgestemd aanbod van diensten, activiteiten en producten. • Maak voor één of meerdere diensten, activiteiten of producten een gezamenlijk aanbod (DAP-kaart). Breng de doelgroep mantelzorgers onder bij al bestaande activiteiten. • Maak een gezamenlijk aanbod voor de doelgroep allochtone ouderen, van welzijn tot zorg. Denk na hoe interculturalisatie binnen de organisatie vorm krijgt. • Verbindt wijkteams met elkaar. Adviseer de gemeente vanuit uw ervaring in het werken met integrale (wijk)teams over mogelijke overlegstructuren in de wijk. • Adviseer de gemeente vanuit uw ervaring met informatie en advies over de verdere doorontwikkeling van het zorgloket.
2.2 Doelstelling, afbakening, looptijd en doelgroep De werkprocessen van de betrokken organisaties zijn zo georganiseerd dat de klantvraag zo snel mogelijk, zo licht mogelijk en zo dichtbij mogelijk wordt beantwoord; • Beter helpen van de burger • Één klant, één toegang, één proces, één plan (dichterbij, lichter en zo vroeg mogelijk de klantvraag beantwoorden) • Draagkracht versterken (mens in eigen kracht zetten), oplossing bieden voor te grote draaglast • Versterking samenwerking • Betere profilering voorliggende voorzieningen Om deze doelstelling te kunnen bereiken zijn er drie projectfases benoemd; fase 1 is de ontwikkelfase, fase 2 is de implementatiefase en fase 3 is de fase waarin geëvalueerd en bijgesteld wordt. In dit rapport wordt verslag gedaan over fase 1, en doen we aanbevelingen waarmee fase 2 kan worden ingegaan. De projectperiode liep van 1 januari t/m 31 december 2012. Dit rapport verslaat fase 1 en een gedeelte van fase 2. Doelgroepen zijn in eerste instantie de klanten en medewerkers van betrokken organisaties. In tweede instantie de gemeente Hengelo, de Raden van Bestuur en Directeuren van de betrokken organisaties, evenals ketenpartners.
Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
5
Samen sterk!
Welke producten zouden verwacht kunnen worden, maar zijn geen product van dit project? • Implementatie en uitvoering van de totaalprocessen • Het ontwerpen van een nieuwe organisatievorm • Huisvesting • Allochtone ouderen • Bezuinigingen • Het samenvoegen van de bedrijfsvoering van betrokken organisaties • Uitvoeren effectmetingen • Cultuuromslag • Diagnostiek eerstelijn Verder wordt de organisatie van activiteiten binnen het project beperkt tot Scala Welzijn, Carintreggeland, Stichting Welzijn Ouderen Hengelo en Stichting Informele Zorg Twente.
2.3 Beoogde resultaten Er zijn praktische samenwerkingsvormen ontwikkeld voor de betrokken organisaties, waarbij andere partijen naadloos kunnen aansluiten: 1. Toegang • Een beschreven voorstel voor het regelen van de toegang tot vrijwilligerswerk, ondersteuning van mantelzorgers, welzijnswerk en maatschappelijke diensten voor Hengelo, waarbij andere organisaties en diensten naadloos kunnen aansluiten. • Deze beschreven toegang is geregeld en operationeel. 2. Vrijwilligers/mantelzorg • Één ingang, één proces en één plek voor vrijwilligers en mantelzorgers • Een duidelijk proces voor vraag en aanbod beschreven en gerealiseerd. • Beschreven werkprocessen (o.a. scholing en ondersteuning van vrijwilligers) • Aanbevelingen/adviezen over vrijwilligers- en mantelzorgbeleid t.b.v. college (quick wins). 3. Integrale wijkgerichte samenwerking • Een implementatieplan voor een samenwerkingsvorm (procesbeschrijving) waarin beschreven: o de juiste omgang met klantvragen o voor- en nadelen o kosten- en batenanalyse o overige consequenties o samenwerking met vrijwilligers/mantelzorgers o rollen van de professionals o verbinding tussen voorliggende voorzieningen (welzijn), maatschappelijke dienstverlening en zorg o quick wins • Integrale wijkteams met afstemming van werkzaamheden, waarin sociaal cultureel werkers, ouderenconsulent, ouderenadviseur, thuisbegeleiders, maatschappelijk werkers inhoudelijk samenwerken met één gezamenlijk aanbod en binnen één werkproces. Er wordt aanvullend Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
6
Samen sterk!
gewerkt op het zorgloket van de gemeente Hengelo, deels vormgegeven op basis van bovenstaand implementatieplan, met aandacht voor vrijwilligerswerk en mantelzorg. 4. Innovaties • Analyse- en adviesrapport ten aanzien van innovatieve diensten/producten zoals: o dagbestedingen o samenwerkingsvormen o preventief aanbod o verbinding met de tweedelijn • Een ontwikkelagenda waarin concrete kansen beschreven staan, inclusief wanneer en hoe deze geïmplementeerd gaan worden en een kosten- en batenanalyse (degelijke financiële onderbouwing); o Op basis van de uitgangspunten van Welzijn Nieuwe Stijl (8 bakens, o.a. aansluiting bij collectieve voorzieningen). o voorsorterend op de transformatie jeugdzorg. o aansluitend op de overgang van de begeleiding naar de WMO. o aansluitend op de transitie van de wet werken naar vermogen. o aansluitend op de wet passend onderwijs. • Aanbevelingen voor overige innovaties (o.a. social media) 5. Totaalproces • Een procesbeschrijving waarin de inhoudelijke deelprocessen ten aanzien van toegang, vrijwilligerswerk en mantelzorg en wijkgericht werken zijn opgenomen. In dit deelproject worden de resultaten uit de andere deelprojecten verbonden en samenhang gecreëerd tussen de verschillende werkprocessen.
2.4 Gevolgde werkwijze Het project is uitgevoerd volgens de methodiek “projectmatig creëren”. Deze methodiek is in 2010-2011 geïntroduceerd binnen Carintreggeland, en wordt toegepast voor projecten met een strategische meerwaarde voor organisaties. In de aanvangsfase hebben de overleggen tussen opdrachtgever (Ina Vogelzangs) en projectleider (Erik de Kievit) geleid tot een formulering van de projectopdracht. In de Project Start Up is de projectopdracht vertaald en vastgelegd in een projectplan. Aan de hand van de beheersaspecten organisatie, tijd, geld, kwaliteit, communicatie en informatie is de uitvoering van het project duidelijk gestuurd en beheerst.
Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
7
Samen sterk!
De projectorganisatie ziet er als volgt uit: Stuurgroep
Opdrachtgever
Projectleider
Adviseurs gemeente
Projectteam
Deelproject 1:
Deelproject 2:
Deelproject 3:
Deelproject 4:
Deelproject 5:
Toegang
Vrijwilligers/Mantelzorg
Wijkgerichte samenwerking
Innovaties
Totaalproces
Project Start Up Naast het samenstellen van het projectplan (zie hierboven) is er bij de start van het project een risicoanalyse gemaakt om zicht te krijgen op de risico’s en onzekerheden die gedurende het project bestaan en de preventieve maatregelen die genomen kunnen worden om de risico’s af te wenden of op te vangen. Tevens is een analyse van het krachtenveld gemaakt om meer zicht te krijgen op (de relatie tussen) de belangrijkste spelers ten aanzien van dit project. Verder zijn tijdens de startfase van het project de activiteiten per deelproject en de bijbehorende resultaten en tijdsplanning beschreven in een activiteitenplan. Stuurgroep De stuurgroep had als taak de (gedelegeerd) opdrachtgever en de projectleider te adviseren over strategische, tactische en operationele vraagstukken ten aanzien van het project en kwam bijeen met een frequentie van één keer per kwartaal. Indien nodig werd tussentijds contact gezocht om vraagstukken te bespreken. Projectgroep De bijeenkomsten van de projectgroep vonden gedurende de gehele projectperiode plaats met de frequentie van één keer per maand. In deze bijeenkomsten werd de voortgang van het project in zijn algemeen besproken. Daar waar zich afwijkingen voordeden ten aanzien van de realisatie van het activiteitenplan, werden deze besproken en vond besluitvorming plaats over het vervolg. Deelprojecten / Werkgroepen De activiteiten die voor het project uitgevoerd moesten worden zijn geclusterd in deelprojecten. Projectgroepleden hebben zich gecommitteerd aan een deelproject waarmee zij zich het meest verwant voelden, en werden hiermee deelprojectleider.
Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
8
Samen sterk!
Wijkteams De wijkteams zijn gevraagd om tijdens het project in praktisch perspectief breed te spiegelen op het project. De wijkteams zullen ook tijdens de implementatiefase nauw betrokken blijven worden om zodoende de borging van de implementatie en de effecten voor de mensen om wie het gaat te kunnen blijven monitoren. Tijdens de implementatiefase zal Arie Fröberg het voorzitterschap van de wijkteams op zich nemen. Projectplanning Het project is in een aantal stappen uitgevoerd: Verkenning projecteigenaar - projectleider Eerste schets projectopdracht Voorbereiding PSU PSU Uitwerken projectplan, activiteitenplan en communicatieplan Start activiteiten deelprojecten: 1. Toegang 2. Vrijwilligers/Mantelzorg 3. Integrale wijkgerichte samenwerking 4. Innovaties 5. Totaalproces Opleveren eindrapportage
Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
Januari 2012 februari 2012 februari 2012 maart 2012 maart 2012 maart 2012 maart t/m november 2012 maart t/m oktober 2012 maart t/m september 2012 april t/m oktober 2012 juli t/m november 2012 december 2012
9
Samen sterk!
3 Visie “Welzijn heeft veel modes gekend. Van directief naar activerend naar laissez-faire en recentelijk bemoeizorg. Maar door al die veranderingen heen zijn paternalisme, bevoogding, betutteling, bemoeizucht, hoe je het ook noemt, nooit ver weg geweest. De sturende actor is in alle gevallen de organisatie of de werker, niet de klant. Dit zal radicaal veranderen. Net als de rest van de wereld krijgt welzijn te maken met moderne mensen die dankzij internet en sociale media goed geïnformeerd zijn. Welzijn in de 21e eeuw wordt een welzijn waarin de ontvangers, de klanten, de baas zijn. De professionals worden dienende professionals. Dienen in plaats van sturen, klanten zelf het werk laten doen en mee laten sturen, aantrekkelijk voor je klanten willen zijn en daar je organisatie op inrichten; wie eenmaal snapt dat hier enorme kansen liggen, in de eerste plaats voor de klanten maar daardoor ook voor de organisatie, was er gisteren al mee begonnen”. (uit: Zorg+Welzijn nr.6 2011, Welzijn in de 21e eeuw)
3.1 Uitgangspunten We gaan in onze visie op het vormgeven van samenwerking uit van kansen en mogelijkheden voor iedere burger, vrijwilligers, mantelzorgers en professionals in Hengelo, waarbij de sociale samenhang en participatie wordt bevorderd. We streven naar het bouwen van een stevig fundament waarbij kwaliteit, maatwerk, eigen kracht en veiligheid de uitgangspunten vormen.
3.2 De burger voorop! De kern van onze samenwerking is gelegen in het omzien naar elkaar. Wij geloven er namelijk in dat alle burgers iets bij te dragen hebben en daarom kunnen participeren in onze maatschappij. Dat betekent dat wij als maatschappelijke organisaties de opdracht hebben om niet organisatiegericht, maar mensgericht te denken en te handelen. Wij dragen -samen met de overheid- de verantwoordelijkheid om bijdragen die burgers kunnen leveren te ontdekken en aan te wakkeren. En wij willen daarom burgers faciliteren en stimuleren om samen een actieve maatschappij te vormen, waarin iedereen er werkelijk bij hoort en erbij wil horen!
3.3 Vrijwillig waar het kan en professioneel waar het moet! In onze samenwerking wordt het werk van de vrijwilliger en de mantelzorger serieus genomen en eigen initiatief ondersteund, waarbij de grens van beroepsmatig werk niet wordt overschreden. De vrijwilliger en mantelzorger voelen zich veilig genoeg om hun eigen creativiteit te ontwikkelen en actief mee te denken over (innovatieve) ontwikkelingen. Zij kunnen altijd op iemand terug vallen. Het gevoel van eigenwaarde wordt versterkt. Naast het feit dat de vrijwilliger de kans krijgt om werkervaring op te doen kunnen vrijwilligers en mantelzorgers ervaringen met elkaar delen en elkaar versterken in wie ze zijn en wat ze doen. Voor zowel vrijwilligers als mantelzorgers geldt dat één van de uitgangspunten “maatwerk” is. Vrijwilligers kunnen zo breed mogelijk ingezet worden, passend bij de capaciteiten van de vrijwilliger, waarbij zoveel mogelijk gebruik wordt gemaakt van de reeds aanwezige kennis en ervaring van de vrijwilliger en mantelzorger. Dat betekent ook maatwerk ten aanzien van de inhoud van de werkzaamheden. Aangepaste scholing die de kwaliteit van de werkzaamheden zal vergroten en (toekomst)kansen biedt voor de vrijwilliger en de mantelzorger. In het verlengde van het maatwerk dat de vrijwilliger biedt, zal
Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
10
Samen sterk!
de begeleiding van de vrijwilliger ook maatwerk zijn. De ene vrijwilliger heeft meer begeleiding nodig dan de ander. De vrijwilliger is -binnen gestelde kaders- zelf verantwoordelijk voor de eigen werkzaamheden. Wij kunnen op de vrijwilliger rekenen, gemaakte afspraken zijn belangrijk. Vrijwillig betekent immers niet vrijblijvend! Daarnaast wordt aan vrijwilligers geleerd bij hulpvragen en signalen, in te zetten op eigen kracht van de hulpvrager.
3.4 Opvoeden is een vak! Het proces om onszelf en iedereen om ons heen bewust te maken dat omzien naar elkaar zonder dat organisatiebelangen prevaleren, de oplossing is voor een participatiemaatschappij waarin iedereen meetelt, is een pure vorm van opvoeding. Op basis van nieuw verworven waarden meten we onszelf andere normen aan. Het kost tijd om dat eigen te maken. Niet alleen voor onszelf, maar voor de hele maatschappij. Van een professional die jarenlang geleerd heeft op een aanbodgerichte manier zijn werk te doen, kan niet verwacht worden dat hij van de ene op de andere dag regie uit handen geeft. En van een burger die elke vraag op voorzieningenniveau beantwoord kreeg, kan niet verwacht worden dat hij van de ene op de andere dag eerst nagaat wat hij zelf kan doen. Dit proces moet absoluut plaatsvinden, maar het heeft tijd nodig om het beoogde effect te bereiken. En wij zijn daar samen verantwoordelijk voor. Medewerkers van de betrokken organisaties, maar ook mensen in de politiek en burgers.
3.5 Iedereen is specialist! Iedereen kan iets doen en is goed in iets. Al is de bijdrage nog zo klein. Niet het professionele domein staat meer centraal, maar de rollen die door een ieder worden vervuld. Iedere burger kan -wanneer een vraag niet direct kan worden beantwoord- wegwijzer zijn op weg naar het vinden van antwoord. En iedere burger kan vanuit zijn of haar eigen talenten in specifieke gevallen een specifiek antwoord formuleren dat een antwoord kan zijn op de gestelde vraag. Ook (nog) niet gestelde vragen en behoeften kunnen vanuit dit perspectief beantwoord worden. Belangrijk uitgangspunt van dit maatschappijbeeld is dat iedereen elke rol kan vervullen. Een mens is burger, vrijwilliger, mantelzorger, wegwijzer en -in voorkomende gevallen- specialist met kennis die in specifieke situatie ingezet kan worden om vragen te beantwoorden.
Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
11
Samen sterk!
4 Resultaten Toegang 4.1 Huidige situatie De toegang van zowel de Hulpdienst Hengelo, Steunpunt Mantelzorg Hengelo, Welzijn Ouderen Hengelo als voor Maatschappelijke Diensten is al geregeld in het Zorgloket van de gemeente Hengelo. Daarnaast is de toegang geregeld via allerlei plekken en mensen in de wijk. Scala welzijn heeft meerdere toegangen maar nog geen toegang via het zorgloket.
4.2 Uitgangspunten Bij het denken over de toegang zijn een aantal uitgangspunten belangrijk: • Het overbrengen of krijgen van informatie heeft niet veel zin als het gaat over iets wat je nog niet aangaat. Je wilt pas informatie als het jou aangaat en dus komt het dan pas binnen. Dat betekent dat een burger pas gaat nadenken over waar hij terecht kan als zijn vraag actueel wordt. • Je hebt dan behoefte aan één herkenbaar punt waar je informatie kan krijgen, een vraag kan stellen of een aanvraag kan doen. Dat punt moet eenvoudig te vinden zijn. • De meeste mensen gaan achter de computer zitten of bellen. • Voor allochtone mensen moet er een direct aanspreekpunt zijn, het liefst in eigen taal/cultuur. Het eerste contact is erg belangrijk. • Voor kwetsbare mensen (o.a. ouderen, mensen met een beperking, of mensen met psychiatrische problematiek) wordt outreachend contact steeds belangrijker. • Wanneer iemand als eerste aanspreekpunt fungeert, maar zelf het antwoord op een vraag niet weet, moet hij of zij de gestelde vraag neer kunnen leggen op een plek waar wel antwoord gegeven kan worden. • Jongeren moeten actief benaderd worden. Actieve jongerenmarketing werkt. Het is van belang gebruik te maken van sociale media als facebook en twitter, app’s, etc. Hiermee worden overigens ook andere doelgroepen bereikt.
4.3 De Toegang De gezamenlijke toegang is te zien als zandlopermodel, de toegang is heel breed, in het midden is er een centraal punt van waaruit de uitstroom naar een breed scala aan mogelijkheden plaats vindt; van de buurman tot de maatschappelijk werker tot het eetpunt in de buurt. De brede toegang bestaat uit “wegwijzers”. Dit zijn alle medewerkers van de betrokken organisaties en (opgeleide) vrijwilligers in de wijk. Zij zijn wandelende wegwijzers die op elke vraag een antwoord hebben of de vraag neerleggen bij het centrale punt in de stad. Voorbeelden van wegwijzers zijn de jongerenwerker in het jongerencentrum, de schoolmaatschappelijk werker, de medewerker van de voorschoolse opvang, de vrijwilliger van de koffie themagroep voor allochtone vrouwen, de vrijwilliger van administratie thuis of van het Steunpunt Mantelzorg Hengelo die op huisbezoek gaat. In de wijken, waar deze medewerkers te vinden zijn, komen herkenare logo’s, zodat mensen weten waar zij hun vraag kunnen stellen. Hier staat bij voorkeur een computer waar men gerichte informatie kan ophalen.
Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
12
Samen sterk!
Eénduidige en enkelvoudige vragen worden door de wegwijzers direct beantwoord. De meer ingewikkelde vragen en/of meervoudige vragen kunnen door de vraagsteller of de aanwezige wegwijzer worden voorgelegd aan het centrale punt. De wegwijzer gaat allereerst uit van de eigen kracht van de vraagsteller en gaat na wat de vraagsteller zelf heeft ondernomen of kan ondernemen om de vraag beantwoord te krijgen. Uitgangspunt is dat vanaf het stellen van de vraag, het goed beantwoorden van de vraag een gezamenlijke verantwoordelijkheid is van de vraagsteller en de wegwijzer samen.
4.4 Middelpunt Het centrale punt is letterlijk een middelpunt in de stad, met medewerkers die goed opgeleid, breed geïnformeerd en goed op de hoogte zijn van welke dienstverlening, zorg en voorzieningen er stedelijk aanwezig zijn, maar ook bij wie je moet zijn in de wijk. Het middelpunt beschikt over een uitgebreide sociale kaart en weet vooral bij wie specifieke informatie verkrijgbaar is. Het middelpunt heeft een aantal ingangen: • Een goede website die zelf niet veel informatie geeft maar vooral de toegang geeft tot de verschillende mogelijkheden en doorgeleidt naar de juiste website. • Een centraal telefoonnummer. • Sociale media zoals facebook, APP, twitter etc. • Eén fysiek punt in de stad (ter vervanging van het huidige zorgloket), waarin medewerkers van alle betrokken organisaties en de gemeente participeren (regie ligt bij de gemeente). Per organisatie is een contactpersoon aangesteld. Het middelpunt heeft als taken: • Vraagverheldering (de vraag achter de vraag ontdekken) • De eigen kracht van de burger versterken • De (professionele) eigen kracht van de wegwijzer versterken • Niet loslaten voordat de vraag goed beantwoord is • Ondersteunen van professionals en vrijwilligers bij het gebruik maken van algemene, collectieve, voorliggende en individuele voorzieningen • Te fungeren als kenniscentrum ten aanzien van de sociale kaart. Hierbij maken we graag ook gebruik van de expertise die SWOH en MEE inmiddels op dit terrein hebben opgebouwd. • Deskundigheid invliegen waar dit noodzakelijk is (met doorzettingsmacht). Professionals in het middelpunt zijn zo toegerust dat de volgende vragen (van licht naar zwaar) door middeling kunnen worden beantwoord: • Informatievragen • Adviesvragen • Ondersteuningsvragen • Begeleidingsvragen • Zorgvragen • Voorzieningsvragen
Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
13
Samen sterk!
5 Resultaten Vrijwilligers/Mantelzorg 5.1 Definiëring Voor de duidelijkheid in dit project was het van belang onderscheid te maken tussen vrijwilligers en mantelzorgers. Zij hebben met elkaar gemeen dat ze beiden onbetaalde zorg of diensten bieden die niet beroepshalve wordt geleverd. Echter de relatie tot diegene die zorg of diensten nodig heeft verschilt. De inzet van de mantelzorger komt rechtstreeks voort uit de sociale relatie, terwijl de inzet van de vrijwilliger voort komt uit de wens om iets voor anderen te doen zonder dat daarvoor een sociale relatie bestaat. Vrijwilligers hebben bij de start geen persoonlijke band met diegene waar ze vrijwilligerswerk doen. Dat betekent dat de uitgangspositie van de vrijwilliger anders is dan die van de mantelzorger en daarom ook anders benaderd moeten worden. Onderstaande definities en bijgevoegd schema duiden dit verschil: Een vrijwilliger is iemand die op basis van een overeenkomst met een organisatie werkzaamheden verricht zonder daarvoor een betaling c.q. loon te ontvangen dat in relatie staat tot de werkzaamheden. Mantelzorger: Een mantelzorger is iemand die langdurig meer dan acht uur per week onbetaald zorg verleend aan een familielid of naaste.
Vrijwilliger:
Mantelzorger • • •
• • • • • • • •
Vrijwilliger
Het overkomt je Vloeit rechtsreeks voort uit de relatie en is ongeorganiseerd Start vanuit een emotionele band omdat het familie, een vriend of kennis is
• •
De zorg kan tot 24 uur per dag oplopen Doet meestal alles in de zorg ook wat hem/haar niet ligt Krijgt geen opleiding hoe de zorg verricht moet worden Gevaar voor psychische en/of lichamelijke overbelasting Voelen zich (onterecht) ondergewaardeerd Je kunt de zorg niet beëindigen
• •
Werkzaamheden worden “vanzelfsprekend” gevonden Je verricht soms verpleegkundige handelingen
•
•
• • • •
•
Je kiest ervoor Werkzaamheden worden verricht in georganiseerd verband Wordt niet gestart vanuit een emotionele band, het is iemand buiten familie/vrienden De inzet van tijd is afgebakend Kan zelf bepalen welke werkzaamheden hij/zij wil doen en wat niet Krijgt vaak een training en feedback op zijn/haar handelen Het vrijwilligerswerk wordt vaak als ontspannen ervaren Voelen zich (terecht) gewaardeerd Je kunt op eigen initiatief de zorg beëindigen Werkzaamheden worden “bijzonder” gevonden Je verricht nooit verpleegkundige handelingen
Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
14
Samen sterk!
5.2 Uitgangspunten Basisfuncties mantelzorg Voor de mantelzorger zijn basisfuncties opgesteld. Deze dienen uitgangspunt te zijn voor de ondersteuning aan mantelzorgers. De basisfuncties van mantelzorgers zijn: 1. Informatie 2. Advies en begeleiding 3. Emotionele steun 4. Educatie 5. Praktische hulp 6. Respijtzorg 7. Financiële tegemoetkoming 8. Materiële hulp Deze basisfuncties zijn opgesteld door het ministerie van VWS, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en Mezzo. Basisfuncties vrijwilligers Tevens zijn er basisfuncties voor vrijwilligers opgesteld. De werkgroep is van mening dat elke organisatie die met vrijwilligers werkt moet voldoen aan deze basisfuncties. De basisfuncties voor vrijwilligerswerk zijn: 1: Vertalen maatschappelijke ontwikkelingen 2: Verbinden en makelen 3: Versterken 4: Verbreiden 5: Verankeren De basisfuncties vrijwilligerswerk zijn opgesteld door het ministerie van VWS, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk (NOV).
5.3 Rollen Rollen van vrijwilligers • individueel vrijwilligerswerk: vrijwilligers die op huisbezoek gaan en ingezet worden naar aanleiding van een eenduidige of complexe vraag, op basis van hun specifieke deskundigheid (in een professioneel proces), of als respijt voor een mantelzorger. • vrijwilligers in een groep: vrijwilligers die een gastrolfunctie hebben bij een bijeenkomst of activiteit, of actief zijn in een sociëteit. • zelfstandig werkende vrijwilligers: vrijwilligers die op eigen initiatief activiteiten verrichten voor andere mensen, organisaties, de maatschappij (of een onderdeel daarvan). • begeleide vrijwilligers: (maatschappelijke) stagiaires of mensen die reïntegreren. Rollen van mantelzorgers • mantelzorger als partner in de zorg: mantelzorgers die samen met professionals dienstverlening en of zorg geven. Daar horen goede afspraken bij en respect voor elkaars positie. En natuurlijk goede communicatie en uitwisseling van informatie. • mantelzorger als persoonlijk betrokkene: mantelzorgers hebben altijd een persoonlijke relatie met diegene die wordt verzorgd. Het is van belang dat die relatie goed blijft. Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
15
Samen sterk!
•
•
mantelzorger als hulpvrager: het verlenen van mantelzorg kan zwaar zijn, óók als een naaste (soms na lange tijd zorg thuis) in een instelling wordt opgenomen. Een mantelzorger kan ondersteuning nodig hebben of komt met (praktische) vragen. mantelzorger als ervaringsdeskundige: mantelzorgers doen in de situatie ervaring en kennis op. Deze kennis moet gerespecteerd worden in de verzorging van de persoon in kwestie. Tevens kan die expertise gebruikt worden in andere situaties of wanneer iemand exmantelzorger is. Wanneer de expertise van de (ex-) mantelzorger wordt gebruikt is er sprake van vrijwilligerswerk.
5.4 Inzetten op kwaliteit De vrijwilligers en mantelzorgers worden door beroepskrachten of speciaal daarvoor opgeleide vrijwilligers begeleid. Dat betekent dat deze begeleiders vangnet zijn voor de vrijwilliger en de mantelzorger. Zij zijn toegankelijk, beantwoorden vragen en pakken signalen op. De afspraken, taken en verantwoordelijkheden van de vrijwilliger staan beschreven in een overeenkomst zodat hij precies weet wat er van hem wordt verwacht. De professional zorgt dat de vrijwilliger wordt ingezet op zijn kwaliteiten. Tevens kijkt hij kritisch naar de inhoud van de werkzaamheden om te bepalen of de werkzaamheden door een vrijwilliger of professional uitgevoerd moet worden. Het scholingsaanbod wordt op maat ontwikkeld, waarbij sommige trainingen een verplichtend karakter hebben. Een cursus of vorm van deskundigheidsbevordering wordt ontwikkeld op basis van de inhoud van de werkzaamheden in relatie tot de al dan niet aanwezige capaciteiten van de vrijwilliger of mantelzorger. Een vorm van deskundigheidsbevordering is onder andere het met elkaar in contact brengen van vrijwilligers en mantelzorgers met als doel elkaar te versterken en in hun eigen kracht te zetten. Hier zijn verschillende vormen voor te gebruiken zoals bijvoorbeeld intervisie. (Ex-)mantelzorgers kunnen hun ervaring en deskundigheid inzetten als ervaringsdeskundige, waarbij een mantelzorger ook ingezet kan worden als vrijwilliger, wat tevens een vorm van afleiding kan bieden. Vragen van en voor vrijwilligers en mantelzorgers kunnen in de wijk door de wegwijzers beantwoord worden. Vrijwilligers kunnen zich aanmelden bij alle betrokken organisaties. Het heeft de voorkeur van de projectgroep dat informatie en registratie van vrijwilligers wordt gekoppeld in één databank, die wordt beheerd door het Steunpunt Vrijwilligerswerk Hengelo. Het Steunpunt Vrijwilligerswerk Hengelo maakt vervolgens deel uit van het middelpunt. Zo wordt vanuit het middelpunt ook op deze manier het gebruik maken van eigen kracht, mantelzorg en vrijwilligerswerk versterkt. Wanneer een wegwijzer de vraag van een vrijwilliger of mantelzorger niet kan beantwoorden vanuit het wijkteam, dan kan ook deze vraag worden kortgesloten met het middelpunt.
Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
16
Samen sterk!
5.5 Scholing Scholing vrijwilligers Het aanbieden van scholing voor de Hengelose vrijwilligers is één van de diensten van het Servicepunt Vrijwilligerswerk Hengelo (SVH). Elk jaar koopt de gemeente een aantal cursussen in bij het ROC die het SVH vraaggericht kan aanbieden. Het aanbod van het ROC wordt dan onder de aandacht gebracht van vrijwilligers en organisaties met de vraag aan welke cursus er behoefte is. De afgelopen twee jaar bood het SVH op jaarbasis twee cursussen kosteloos kan aan, aan maximaal 24 vrijwilligers. Hengelose (vrijwilligers)organisaties organiseren natuurlijk ook scholing voor hun eigen vrijwilligers. Vanuit dit vertrekpunt neemt het Platform Vrijwilligers Zorg & Welzijn het initiatief om de leden van het platform gezamenlijk een cursus aan te bieden over een thema waar al deze vrijwilligers mee te maken hebben. Scholing mantelzorgers De scholing die mantelzorgers nodig hebben is sterk afhankelijk van de vraag die de mantelzorger heeft. Wanneer dit een emotionele of privé- ondersteuningsvraag betreft, wordt dit op maat aangepakt. Wanneer het gaat om kennisoverdracht of het aanleren van vaardigheden kan dat eventueel samen met de scholing aan vrijwilligers opgepakt worden. Scholing professionals Naast het scholen van vrijwilligers en mantelzorgers is het ook van belang de professional te scholen. Niet alle professionals zijn kundig of voldoende ervaren in het werken met vrijwilligers. Vinden en binden van vrijwilligers Als het gaat om het vinden en binden van vrijwilligers, bundelen wij onze krachten ook. Afspraken rondom vrijwilligers ten aanzien van rechten en plichten moeten eenduidig zijn. Waar mogelijk trekken we gezamenlijk op in het werven van vrijwilligers, bijvoorbeeld door middel van een gezamenlijk wervingsplan of in de vorm van PR-materiaal. Om hier alvast een start mee te maken wordt door de werkgroep een vrijwilligersboekje samengesteld waarin alle afspraken ten aanzien van rechten en plichten voor vrijwilligers beschreven staan.
Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
17
Samen sterk!
6 Resultaten Integrale wijkgerichte samenwerking 6.1 Aanpak Bij het ontwikkelen van integrale wijkgerichte samenwerking heeft het projectteam gekozen voor een praktische aanpak. In dit kader werden wijkgerichte uitwisselingsbijeenkomsten georganiseerd voor alle wijkteams van de betrokken organisaties die in de verschillende stadsdelen actief zijn. Deze bijeenkomsten leverden veel energie en enthousiasme op. Medewerkers van Carintreggeland, Scala, SWOH en SIZ Twente kwamen verschillende keren bij elkaar in het stadsdeel waar men werkzaam was. De eerste bijeenkomst stond voornamelijk in het teken van uitwisseling (wat doe jij nu eigenlijk) en de tweede bijeenkomst was gericht op mogelijke kruisbestuivingen (wat kunnen we in gezamenlijkheid). De derde bijeenkomst stond in het teken van bereikbaarheid en aanspreekbaarheid (wie is wanneer direct bereikbaar en aanspreekbaar als wegwijzer).
6.2 Resultaat In ieder stadsdeel functioneert een integraal wijkteam. Dit wijkteam bestaat uit professionals van de betrokken organisaties (wegwijzers). Deze wegwijzers handelen vanuit de principes van de acht bakens van Welzijn Nieuwe Stijl: 1. vraag achter de vraag (vraagverheldering) Uitgaande van samenwerking richten wij ons mèt de klant op de werkelijke vraag in plaats van dat het aanbod de vraag stuurt. Hiermee zeggen wij dat de organisatie, danwel de professie waarbij de klant zich meldt niet meer leidend zijn voor de dienstverlening die de klant ontvangt. De klantvraag wordt in een breder perspectief gesteld en integraal beantwoord. 2. eigen kracht van de burger Het is ons uitgangspunt om steeds de eigen mogelijkheden van de klant te benutten. De ondersteuning die wij bieden loopt van licht naar zwaar: faciliteren, ondersteunen, interveniëren, beschermen. Hierbij onderzoeken we eerst mogelijkheden van het eigen netwerk van de klant, zetten indien mogelijk informele zorg in, waarna aanvullend en/of aansluitend formele zorg door professionals geboden kan worden. Waar mogelijk wordt gebruik gemaakt van Eigen Kracht Conferenties (EKC) om zo het potentieel aan eigen kracht en samen kracht te vergroten en te benutten. 3. direct er op af Mensen die niet om ondersteuning kunnen, durven of willen vragen, benaderen we actief. We kiezen ervoor om zichtbaar aanwezig te zijn in de wijk, de straat of zelfs het portiek. Ter ondersteuning van de wijkteams wordt een gezamenlijk punt ingericht (het middelpunt), van waaruit we iedere vraag van burgers in Hengelo kunnen beantwoorden, danwel rechtstreeks kunnen toeleiden naar degene die de vraag kan beantwoorden. 4. formeel en informeel in de juiste verhouding In iedere klantsituatie zoeken we, mèt de klant, naar de ideale verhouding tussen ondersteuning vanuit het sociale netwerk van de klant en (afhankelijk daarvan) formele hulp. In het verlengde
Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
18
Samen sterk!
hiervan wordt er actief samenwerking gezocht met organisaties die zich aan deze werkwijze willen conformeren en daarmee bereid zijn informele zorg te positioneren. 5. doordachte balans van collectief en individueel De vraag van de klant wordt collectief beantwoord wanneer dit kan en wanneer dit nodig is bieden we individuele hulp aan. Om de vraag van de klant collectief te kunnen beantwoorden zoeken we verbinding met dagbestedingsvoorzieningen. Daarnaast wordt het groepsaanbod van de betrokken organisaties in samenwerking met ketenpartners steeds bijgesteld en integraal beschikbaar gesteld. 6. integraal werken Wij werken samen in integrale wijkteams (per stadsdeel) en bieden met keten- en netwerkpartners steeds een samenhangend en volledig pakket van ondersteuning gebaseerd op de daadwerkelijke vraag van de klant, en waarin de regie duidelijk is geregeld. 7. niet vrijblijvend maar resultaatgericht In de dienstverlening die wij bieden definiëren we duidelijke doelen voor korte en lange termijn. Deze doelen worden regelmatig samen met klanten geëvalueerd. Op basis van de behaalde resultaten wordt de dienstverlening waar mogelijk afgesloten en waar nodig bijgesteld of met bestaande doelen voortgezet. 8. gebaseerd op ruimte voor de professional Met de nieuwe samenwerkingsvorm kiezen wij er bewust voor om ruimte te creëren voor onze goed opgeleide professionals, om te werken en te handelen met alle beschikbare kennis, ervaring en vaardigheden.
6.3 Vormgeving wijkteams Binnen de projectgroep hebben we uitvoerig gesproken over de meest wenselijke vormgeving om wijkgerichte samenwerking te bewerkstelligen. Omdat we gekozen hebben voor integrale samenwerking betekent dit ook dat we ervoor kiezen om in de aansturing de mogelijkheid te creëren om medewerkers van de ene organisatie te laten aansturen door een manager van de andere organisatie. Dit kan nog gemakkelijker worden vorm gegeven wanneer de betrokken organisaties gezamenlijk een coöperatie aan gaan. Het is belangrijk om bij de uiteindelijk te kiezen vorm het belang van de burger voorop te laten staan. Onze medewerkers hebben het belang van de burger op het netvlies staan. De medewerkers worden nadrukkelijk uitgedaagd die focus te handhaven: wat kan de burger hebben aan hetgeen de andere organisatie aanbiedt. Uitwisseling is er vooral op gericht nog betere dienstverlening te kunnen bieden. Daarvoor zijn diverse deskundigheden binnen de uitwisseling beschikbaar. Ieder individu stelt deze deskundigheid ten dienste aan de ander, waarbij het van ondergeschikt belang is of die ander tot een andere organisatie hoort.
Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
19
Samen sterk!
6.4 Vervolgbijeenkomsten De werkgroep onderschrijft het belang van een eenduidige wijkgerichte overlegstructuur. Dit zal verder ontwikkeld worden tijdens de implementatiefase. Om wel basis te houden voor de praktische samenwerking in de wijken houden we vooralsnog de aansluiting bij de bestaande overlegvormen. Uitgangspunt is wel om tijdens de implementatiefase overlegvormen te gaan hanteren die direct aansluiten bij het snel, licht en dichtbij beantwoorden van de vraag van de burger. Om dit te realiseren worden op korte termijn (begin 2013) vervolgbijeenkomsten met medewerkers georganiseerd. De werkgroep heeft de volgende acties uitgezet: • Er is een voorzitter (kartrekker) benoemd die vervolgbijeenkomsten organiseert en voorzit in alledrie de stadsdelen. We hebben bewust gekozen voor één voorzitter, zodat zorg gedragen kan worden voor stadsdeel overstijgende kruisbestuivingen. • Er is één notulist benoemd die actie- en besluitenlijsten verzorgt voor de bijeenkomsten. • Wijkgerichte medewerkers nemen in principe standaard deel aan de bijeenkomsten. • Er wordt gebruik gemaakt van wisselende locaties zodat er ook daadwerkelijk in elkaars keuken gekeken kan worden. Vervolgbijeenkomsten staan in het teken van: • nadere kennismaking en het intensiveren van de relaties onderling • het betrekken van de burger in de wijk • het uitbreiden van het sociale (burger)netwerk in de wijken (sleutelfiguren vinden) • het elkaar scherpen in het stellen van de vraag achter de vraag • het vergroten van de inzet van eigen kracht, vrijwilligers en mantelzorgers • voortgang van benoemde initiatieven • nieuwe initiatieven, projecten en wensen (jaarplan per stadsdeel en/of wijk) • het oppakken van signalen uit de stadsdelen • het ontwikkelingen van deskundigheid, methodieken en vormgeving
Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
20
Samen sterk!
7 Resultaten Innovaties 7.1 Inleiding Onze samenleving ontwikkelt zich van verzorgingsstaat, naar participatiemaatschappij. Een maatschappij waarin zorg minder vanzelfsprekend is, en er meer aanspraak gedaan wordt op de eigen kracht van de burger en zijn omgeving. We kennen vele uitingen van deze maatschappelijke transitie: • de verantwoordelijkheids- en budgetverschuiving van provinciale jeugdzorg naar gemeenten; • de verantwoordelijkheids- en budgetverschuiving van AWBZ begeleiding, vervoer, en mogelijk ook persoonlijke verzorging naar gemeenten; • de wet werken naar vermogen; • de wet op het passend onderwijs; • welzijn nieuwe stijl en de kanteling; • één klant één plan, domeinoverstijgend samenwerken; • de ontwikkeling rond het thema “eigen kracht”, waaronder de Eigen Kracht Conferentie. Hoe maken wij deze maatschappelijke opdracht tot de onze? Hoe geven wij hier invulling aan? Welke innovaties kunnen door de betrokken organisaties opgepakt worden om de transitie te ondersteunen? Dat is de centrale vraagstelling geweest waar de werkgroep met veel ontwikkelkracht en enthousiasme aan heeft gewerkt.
7.2 Welzijn in 2040 Innoveren is vernieuwen. Maar waar moeten deze vernieuwingen toe leiden? Hoe zou de samenleving zich kunnen gaan ontwikkelen, en wat betekent dat voor het eerstelijns welzijnswerk? Welke verschuivingen treden op, en welke gevolgen heeft dat voor de balans tussen draagkracht en draaglast in de samenleving? Waar moeten innovaties zich op richten, of aan voldoen? Om zicht te krijgen op mogelijke antwoorden op deze vragen, heeft Henk Snijders, strateeg- innovator, ons een doorkijk gegeven in “de stip op de horizon (2040)”. 7.2.1 Scenario’s economische groei Om de koers van de samenleving te duiden, worden een aantal factoren meegenomen. Eén van de belangrijkste factoren is economische groei en de mate van sociale cohesie (zie onderstaand model).
Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
21
Samen sterk!
De toekomstige koers is afhankelijk van economische groei. In de toekomstverkenning wordt dan ook uitgegaan van 2 scenario’s:
Scenario 1: Synergie Belangrijkste ontwikkelingen binnen dit scenario: • Een stijgende economie • De arbeidsmarkt en de sociale zekerheid worden hervormd. o Klassieke levensloop: leren> werken> pensioen neemt af o Afwisselend leren / werken in meerdere sectoren o Flexibiliteit sabatical / langer doorwerken (80 jaar) o Werk en onderwijs: jong en oud door elkaar, lifelong campus UT o Bij elkaar wonen met behoud van leefstijl o Veel thuiswonen / domotica / kwaliteit van wonen centraal o Gezondheid centraal (financiële voordelen) o Ouderen: zilveren kracht informele zorg / opvoeding o Vrije tijd / sport / cultuur: jong en oud door elkaar o Dementievriendelijke wijken; doofheid en slechtziendheid nemen af. • Sociale cohesie hoog • Noaberzorg sterk ontwikkeld Scenario 2: Zelfredzaamheid Belangrijkste ontwikkelingen binnen dit scenario: • De economie is langdurig in recessie, er is veel werkloosheid • De arbeidsmarkt en de sociale zekerheid blijven bestaan • Er ontstaan lagere pensioenen, de pensioenleeftijd gaat omhoog (70 jaar) • De inkomensverschillen worden groter, de armoede neemt toe, er ontstaat meer spanning tussen groepen • De sociale cohesie is laag, ieder voor zich, er vindt veel opvang plaats binnen de familie • In Overijssel treden twee soorten vergrijzing op: goudomrand en grauwgrijs
Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
22
Samen sterk!
• •
Zorg is schaars en duur. Er zijn veel zorginstellingen, de concentratie van ouderen in gemeenten bevindt zich rond zorgcentra Voor “the happy few”: commerciële (zorg)resorts met particuliere verpleegkundigen
7.2.2 De koers naar 2040 Wanneer we de scenario’s overzien is er overeenkomst op een aantal gebieden. Als hieraan voorspellende waarde wordt ontleend, kan er een doorkijk gemaakt worden naar onze toekomst. We zien dat er op termijn geen match meer is tussen producten/diensten van organisaties en overheden, en de vragen vanuit de maatschappij. De burger wordt van consument van zorg en welzijn een prosument; in een participatieve samenleving werken burgers, cliënten en organisaties/overheden samen om tot een passend antwoord op vragen te komen. In zijn boek “society 3.0” spreekt Ronald van den Hoff zich hierover nadrukkelijk uit. Concrete punten t.a.v. de stip op de horizon: • de buurt is belangrijk • sociale cohesie / nieuwe vormen van noaberschap • de burger is aan zet (coöperatie-buurt-BV) • alles is gericht op verhoging van zelfredzaamheid, inclusief digitale ondersteuning (individueel en buurt) • zolang mogelijk in het informele circuit (kanteling) • wonen wordt primair! Welzijn belangrijk (leefbaarheid, zinvol bestaan, arbeid), professionele hulp en zorg secundair • de focus ligt op “community care” 7.2.3 De wijk in de toekomst: De wijk van de toekomst is een noaberwijk, of een zelforganiserende buurt. Er is geen inspraak (in klassieke zin), maar er is wel betrokkenheid en participatie. Het gaat om individuele zelfredzaamheid, maar ook om sociale cohesie. Er is een duidelijke sociale samenhang in de buurt, en krachten van burgers worden benut, bijvoorbeeld door het verrichten van diensten aan elkaar op vrijwillige basis. In de wijk is voldoende draagkracht aanwezig. Hierin zien we de kanteling van het huidig individualisme naar een noaberwijk, waarin de rol van de burger een participerend karakter heeft. Voor gemeenten en instellingen betekent dit dat de burgerparticipatie optimaal ondersteund dient te worden door in plaats van aanbod- of vraaggericht, vraaggestuurd te gaan werken, maar wel in co-creatie. Hierbij laat je het aanbod sturen door de vraag van de burger in gezamenlijkheid vorm en inhoud te geven (prosument; co-creatie).
7.3
Innovatiekalender
De werkgroep heeft zich bezig gehouden met de vraag hoe participatie van burgers vergroot kan worden. Welke kant de samenleving op zal gaan, en wat betekent dat voor onze maatschappelijke opdracht. Hoe wij dat vervolgens kunnen ondersteunen met innovaties. In onderstaand overzicht is terug te vinden hoe ideeën zijn vertaald in concrete acties of voorstellen voor innovatieve werkwijzen. Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
23
Samen sterk!
We hebben gemerkt dat er al veel in gang is gezet binnen de betrokken organisaties. Hierbij moet worden aangegeven dat -gezien het netwerkgerichte karakter van onze organisaties- een aantal innovaties ook in gezamenlijkheid opgepakt zijn of worden met organisaties die in dit project geen partner geweest zijn. Ook andere deelprojectgroepen uit het project “Samenwerken door Samen werken” hebben innovaties opgeleverd. En vanzelfsprekend de werkgroep innovaties zelf. De innovatiekalender biedt hiervan het totaaloverzicht. Er zal regelmatig gekeken moeten worden of de innovaties daadwerkelijk faciliterend zijn aan de stip aan de horizon: - De verschillende innovaties staan met elkaar in verbinding; ze dragen bij tot eenzelfde doel, of liggen in elkaars verlengde. Veranderingen binnen een innovatie, kunnen dus gevolgen hebben voor een andere innovatie - De stip aan de horizon kan veranderen; een nieuw regeerakkoord, nieuwe ontdekkingen kunnen van invloed zijn op de ingezette koers. Is het werk nu gedaan? Nee, we hebben een start gemaakt. Er zullen op basis van de kalender keuzes gemaakt worden over op te pakken innovaties in het nieuwe jaar. En we zullen, naarmate ons inzicht groter wordt en de samenwerking hechter, steeds scherper krijgen welke innovaties bijdragen aan onze maatschappelijke opdracht.
Onderstaand overzicht geeft een beeld van: Innovaties die zijn afgerond in 2012
Innovaties die zijn ingezet in 2012 (nog niet afgerond)
Innovaties die verder uitgewerkt kunnen worden in 2013 e.v.
Achtergrondinformatie over de innovaties kunt u lezen in de bijlagen.
Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
24
Samen sterk!
7.3.1
Innovaties voor toegang tot voorzieningen De Toegang
De Wegwijzer
Doorontwikkeling van het zorgloket naar een kenniscentrum met daarin centrale probleemverheldering en registratie.
Professionals, vrijwilligers en sleutelfiguren werken als wegwijzers in de wijk.
Servicebureau Maatschappelijke Ontwikkeling Eén plan voor één klant administratief/ financieel regelen vanuit diverse financiële stromen; het Servicebureau doet het.
Virtuele klantontmoeting Creëer een virtuele omgeving voor Hengelo om burgers te ontmoeten, participatie te ondersteunen en die als toegang kan dienen.
7.3.2
innovaties in de wijk
Integrale wijkteams
Ontmoeting in de wijk
Professionals uit het brede eerstelijns welzijnswerk vormen een integraal team in de wijk dat zichtbaar en herkenbaar is voor wijkbewoners.
Dagvoorzieningen en ontmoetingsruimtes worden zoveel mogelijk onder één dak gehuisvest, en op inhoud aan elkaar verbonden.
Basis-GGZ
Overleg in de wijk
Als besparing op GGZkosten, meer vragen vanuit de huisarts toeleiden naar de eerstelijn in plaats van naar de tweedelijns GGZ.
Samenwerken vraagt afstemming. Hoe organiseer en faciliteer je dit eenvoudig en weinig tijdrovend?
Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
Wijkleerbedrijf “helpende handen Hengelo” Studenten niveau 2 SPW ROC lopen stage in de wijk. Zij worden ingezet bij nietgeïndiceerde zorgvragen.
Noaberwijk Wilderinkshoek Doorontwikkeling van de noaberzorg die vanuit het Vertierkwartier in de Klokstee vorm en inhoud gekregen heeft via “Sophia” concept.
25
Samen sterk!
7.3.3
Innovaties jeugdzorg
Vaders van betekenis
Jonge ouders en onderwijs
Vaders komen sterker in hun rol als vader te staan.
Op diverse manieren worden jongen ouders gestimuleerd en geactiveerd in het behalen van een startkwalificatie. Hiervoor wordt samengewerkt met diverse instanties en onderwijsinstelllingen
Communiceren met jeugd Jongeren communiceren interactief, en minder probleemgestuurd. Hoe sluit de toegang en hulpverlening hier beter op aan?
7.3.4
Zorg om school Positioneer zorg rond kinderen zoveel mogelijk bij school; kinderopvang, peuterspeelzaalwerk, onderwijs, sociaal cultureel werk, schoolMW, etc.
Innovaties Welzijn Nieuwe Stijl
Doorontwikkeling vrijwilligerswerk
SaxiRoc
EKC-light
Voldoende vrijwilligers, dichtbij de professional, die de vraag van de burger adequaat kan beantwoorden.
MBO en HBO studenten zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor het aanbod kinder- en jongerenactiviteit in wijkcentra Nijverheid en het Lansink.
Niet alle klanten willen naar een externe organisatie verwezen worden voor een EKC. Bij EKC-light vindt de EKC plaats bij de vertrouwde hulpverlener.
Mentorproject
Panelgesprekken
Vrijwilligerswerk 1
Vrijwillige mentoren begeleiden kinderen die een steuntje in de rug kunnen gebruiken
Een a-select samengestelde groep wordt bevraagd op een vastgesteld thema. Bijvoorbeeld ihkv burgerparticipatie/ doelgroeponderzoek.
De kanteling vraagt om veel vrijwilligers. Kunnen mensen die een beroep doen op overheidsmiddelen als tegenprestatie vrijwilligerswerk doen?
WijkwelzijnsApp
De nieuwe Noaber
Vrijwilligerswerk 2
Digitaal platvorm voor buurtparticipatie, ontmoeting, informatie en activiteiten. Advies en contact gericht op participatie.
Inspiratietraject gericht op saamhorigheid, solidariteit en participatie.
Vrijwilligers in één-opéén situaties worden geschoold en begeleid (o.a. intervisie)om naast de professional hun rol te kunnen spelen.
Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
26
Samen sterk!
Eigen kracht mantelzorger
Belastbaarheid mantelzorger
Maatjes project dementie
Cursus “kunst van het zorgen en loslaten” voor (zwaar)belaste mantelzorgers.
Ontwikkelen instrument om belastbaarheid van mantelzorgers te meten.
Ex-mantelzorgers inzetten als maatje van mantelzorgers die voor iemand zorgen met dementie.
Behoeftepeiling mantelzorgers dementie
Samenwerking formele en informele zorg
Vrijwillige coaches
Onderzoek naar de behoeften van mantelzorgers die zorgen voor mensen met dementie.
Inzetten van vrijwilligers voor het coachen van vrijwilligers.
Afstemming formele en informele zorg in de ondersteuning aan mantelzorgers.
Mantelzorg en verenigingen
Transitie begeleiding
Opsporen van mantelzorgers binnen verenigingen om hen dusdanig te ondersteunen dat ze actief blijven binnen de verenigingen.
Naar aanleiding van de decentralisatie van de AWBZ-begeleiding, een impuls geven aan het vinden en binden van vrijwilligers die ingezet worden bij de maatschappelijke ondersteuning, welzijn en zorg voor kwetsbare mensen.
Mobiliteit
Domotica
Mobiliteit kan een sleutel vormen tot voorkomen van eenzaamheid of sociale uitsluiting. Op buurt/wijkniveau worden krachten van burgers en organisaties ingezet om vervoersproblemen op te lossen en voorzieningen/activitieiten dichter bij te brengen.
Live met wijkbewoners/ ouders/ ouderen/ etc. in contact kunnen komen d.m.v. beeldcontact. Bijvoorbeeld ihkv opvoedondersteuning, personenalarmering, of contact leggen met mensen die vermindert mobiel zijn.
7.3.5
Innovaties voor domeinoverstijgende samenwerking
Netwerkorganisatie
Groepswerk
Eén klant één plan aanpak vraagt om een netwerkgerichte organisatiestructuur. De organisaties richten zich hierop in.
(Preventief) Groepswerk Hengelobreed aanbieden in een centraal cursusbureau.
Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
Jeugd en gezin Hengelo Verbindt professionals in het CJG op eenzelfde wijze aan elkaar als in het project “samen werken aan samenwerken”
27
Samen sterk!
Kennisteams
Hengelo ouderen
Breng Hengelose professionals van diverse organisaties bijeen rond hun doelgroep, voor kennisdeling, verbinding en “één klant één plan”.
Positioneer de Hengelose welzijnprofessionals rond ouderen bij elkaar, om optimaal inhoud te geven aan “één klant één plan”
7.3.6
inbouw expertise welzijn in zorgprogramma kwetsbare ouderen in huisartsenpraktijk
Innovaties in het kader van voorlichting/ preventie Teach Me
Jongeren zijn de deskundigen in voorlichting aan ouders; er zijn avonden georganiseerd over drugs, rapmuziek en graffiti
7.3.7
Kwetsbare ouderen
Tupperwaremethodiek Voorlichting aan groepen mensen in de thuissituatie, waarbij één persoon uit de doelgroep zijn/haar eigen netwerk mobiliseert.
Zorgkosten Twente scoort landelijk laag op gezonde leefstijl. Met name COPD, diabetes en obesitas. Welke preventieve maatregelen zijn mogelijk?
Ter inspiratie “Hengelo 2040 droomsessies”
Dmv inspirerende open themasessies, meer zicht krijgen op de toekomst; Hoe ontwikkelen de wijken, noaberschap, digitalisering, domotica, mantelzorg, vrijwilligers, etc.
Populatiegerichte bekostiging
Digitaal innovatieplatform
Maak één budget voor één geografisch gebied vanuit gemeente en zorgverzekeraar; kosten voor welzijn, preventie en zorg kantelen.
Digitaliseer innovaties, zodat partners in het veld elkaar kunnen inspireren en ontwikkelingen kunnen verbinden.
Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
28
8 Totaalproces 8.1 Verbinding Om verbinding te vinden tussen de verschillende onderwerpen in het project is de projectgroep bij het vormgeven van één totaalproces terug gegaan naar de kern: alle activiteiten worden uitgevoerd naar aanleiding van (on)uitgesproken vragen en behoeften van burgers. Het meest simpele werkproces is dan ook: de burger stelt een vraag en krijgt antwoord. Gezien de complexiteit van sommige vragen en behoeften, kan niet altijd direct een passend antwoord worden gegeven op de vraag. Hiervoor is de rol van de wegwijzer -met aanvullend het middelpunt- in het leven geroepen. De wegwijzer is in staat na te gaan of de vraagsteller zelf over voldoende mogelijkheden beschikt om met behulp zijn omgeving alsnog een passend antwoord te geven op de gestelde vraag. Daarnaast heeft de wegwijzer voldoende competenties in huis om zelf een passend antwoord te formuleren op de gestelde vraag, dan wel ervoor te zorgen dat dit passende antwoord geformuleerd wordt door derden. Uitgangspunt hierbij is dat de vraag zo direct mogelijk, dichtbij en op maat beantwoord wordt. Deze werkwijze is toe te passen naar aanleiding van elke (on)uitgesproken vraag of behoefte, mits er voldoende mandaat is om (professioneel) te handelen en er vrijheid bestaat om met onconventionele oplossingen te komen. Ook vragen die door mantelzorgers, vrijwilligers of professionals (zoals bijvoorbeeld eigen medewerkers of de huisarts) worden gesteld, kunnen volgens dit principe beantwoord worden. Ervan uitgaande dat iedere burger unieke talenten heeft, is het maatschappelijk potentieel om op iedere vraag met een passend antwoord te komen, enorm. Eén en ander is weergegeven in onderstaand procesmodel.
Samen sterk!
We beschrijven het totaalproces niet uitputtend. We hebben namelijk ervaren dat iedere poging die we ondernemen om het proces van samenwerken tussen burgers, mantelzorgers, vrijwilligers en professionals beheersend te beschrijven, zorgt voor extra drempels en belemmeringen op weg naar die samenwerking. Het organisatiedenken krijgt dan namelijk voorrang op het “Samen sterk!” van de participatiemaatschappij. Mensen gaan dan niet meer uit van mogelijkheden en de vanzelfsprekendheid een bijdrage te leveren in het omzien naar elkaar, maar ze gaan uit van regelgeving, plichtmatig handelen en persoonlijke rechten. En daarmee beknotten we direct het maatschappelijke potentieel dat we in handen hebben. Het is daarom essentieel om de verschillende belangen van alle betrokken mensen niet uit te vergroten, maar te focussen op het hogere doel dat we gezamenlijk dienen, namelijk: iedereen doet mee en iedereen kan een bijdrage leveren.
8.2 Conclusies Het voor het project gestelde resultaat is behaald en de daarbij behorende deelresultaten zijn grotendeels behaald. Met ingang van 2013 kennen de betrokken organisaties een nieuwe (praktische) samenwerkingsvorm, waarbij andere partijen naadloos kunnen aansluiten. Het samenwerkingsmodel is aan te passen aan de lokale behoeften en veranderende omstandigheden waarin gewerkt wordt. De projectgroep komt tot de conclusie dat er door de (maatschappelijke) veranderingen voor ondersteuning steeds vaker een beroep gedaan wordt op eigen kracht, vrijwilligers en mantelzorgers. Het is daarom van groot belang om krachten te bundelen en een aantal zaken verder samen op te pakken. De projectgroep heeft hiertoe een voorzet gegeven. Dit moet nog verder uitgewerkt worden. De betrokken organisaties geven met het project antwoord op de vraag om de acht bakens van Welzijn Nieuwe Stijl in praktijk vorm te geven en uit te voeren. Met de keuze om te werken volgens de gestelde samenwerkingsvorm, aansluitend op de acht bakens van Welzijn Nieuwe Stijl, bereiden de betrokken organisaties zich ook voor op: • de overgang van AWBZ-begeleiding naar de WMO • de transformatie jeugdzorg • de transitie van de wet werken naar vermogen. • de wet passend onderwijs • samenwerking met andere diensten, netwerk- en ketenpartners zoals: MEE, vrijwilligersorganisaties, dagbesteding, thuiszorg en de Zichtbare Schakel. Opvallend is dat er bij andere hulp- en dienstverleningsorganisaties veel interesse bestaat om aan te sluiten bij onze samenwerking. Ook hebben verschillende gemeenten interesse getoond voor het uitrollen van organisatieoverstijgende samenwerking zoals deze is vorm gegeven in dit project. In de afgelopen maanden zijn hierover contacten geweest met verschillende ketenpartners, gemeenten en andere financiers. De ervaringen van de projectgroep en de verschillende werkgroepen ten aanzien van het in gang zetten van samenwerking zijn zeer positief te noemen. Wij hebben elkaar beter leren kennen en raakten meer op de hoogte van elkaars werkzaamheden. In de praktijk weten Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
30
Samen sterk!
medewerkers elkaar daardoor ook sneller te vinden. Dit is een goede basis voor een verdere samenwerking. Hoewel er in 2012 veel ontwikkeld en geregeld is mag de aankomende fase niet onderschat worden. In de opzet van het project heeft de opdrachtgever gekozen voor een concept met bijbehorende quick wins, dat vervolgens verder ontwikkeld wordt. Hoewel het model gereed is voor implementatie in 2013, is er dus sprake van een ontwikkelmodel dat op aantal punten om verdere uitwerking vraagt. Hierbij valt onder andere te denken aan de doorontwikkeling van de wijkteams en verandering van de ‘mindset’ bij alle betrokkenen. Het geheel overziend kan gesteld worden dat het project Samen werken door Samenwerken (fase 1) gereed is voor implementatie. De vooraf geformuleerde resultaten zijn behaald en de basiselementen die noodzakelijk zijn voor implementatie zijn aanwezig.
8.3 Tijdpad implementatie en doorontwikkeling Op basis van beschikbare informatie bij het uitkomen van dit rapport geven wij hieronder een concept activiteitenplan weer ten behoeve van de implementatiefase en doorontwikkeling (inclusief beoogd tijdpad). In dit tijdpad zijn de resultaten van de werkgroep Innovaties niet opgenomen. Voordat innovaties ingevoegd kunnen worden in het tijdpad zal de stuurgroep eerst moeten besluiten in hoeverre genoemde innovaties mogen uitgevoerd worden en wanneer dit mogelijk is. Acties en resultaten oktober - december 2012 • Doorstartbijeenkomst wijkteams met o.a. verdere kennismaking, stimuleren en vastleggen van kruisbestuivingen. • Samenstellen werkgroep uitwerking wegwijzer in de praktijk. Deze wegwijzerwerkgroep gaat zichzelf bekwamen in het wegwijzer zijn. Wat is nodig om wegwijzer te kunnen zijn, wat heb je allemaal in je bagage, wat moet je weten en hoe kom je hetgeen je niet paraat hebt te weten. • Arrangementen uitwerken m.b.t. schuldhulppreventie en alcohol- en drugspreventie • Organiseren klankbordgroepbijeenkomst burgers • Aanstellen implementatiecoördinatoren • Aanstellen voorzitter werkgroep innovatie Acties en resultaten januari - maart 2013 • Besluit stuurgroep ten aanzien van de borging van resultaten van het project (o.a. innovaties) • Het middelpunt fysiek inrichten (incl. locatie, personele bezetting, centraal telefoonnummer, website, etc.) • PR ten behoeve van de Wegwijzers en het middelpunt verankeren (o.a. foto’s wijkteams, social media, nieuwsbrief, etc.) • Bespreken voortgang kruisbestuivingen in de wijkteams • Schetsen van het ‘wijkteam op de horizon’: waar gaan we met de wijkteams naar toe. Ruimte geven eigen beelden te schetsen, kansen en mogelijkheden te benoemen. • Inventarisatie welke doelgroepen we niet bereiken en wel iets te bieden hebben. Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
31
Samen sterk!
• • • • • •
Betrekken afdeling Wijkzaken en stadsdeelregiseurs gemeente Hengelo bij de verdere vormgeving en uitrol van de wijkteams. Presentatie in de gemeenteraad van Hengelo over de visie en resultaten van het project Organiseren klankbordgroepbijeenkomst burgers Themabijeenkomst voor de medewerkers van de betrokken organisaties Registratie verder uitwerken in samenwerking met het middelpunt (mogelijkheden/beperkingen) Nulmetingen wijkteams, vrijwilligerswerk en mantelzorg opzetten (ijkpunten/ succesfactoren)
Acties en resultaten april - juni 2013 • Formele start van het middelpunt (in verbinding met de wijkteams) • Uitbreiding van de werkwijze wijkteams naar drie ‘nieuwe’ wijken (per stadsdeel één) • Digitaliseren van het aanbod in de wijken • PR ten behoeve van de Wegwijzers en het middelpunt verankeren (incl. visitekaartjes, foto’s wijkteams, social media, nieuwsbrief, etc.) • Organiseren klankbordgroepbijeenkomst burgers • Onderzoeken uitbreidingsmogelijkheden wijkteams bijv. LOES, wijkagent, andere organisaties (onderwijs/ brede school) • Onderzoeken wenselijke overlegstructuur wijkteams+ waarbij de daadkracht en zelforganisatie van de teams gehandhaafd blijft en het liefst geoptimaliseerd wordt • Introductie ‘welzijn op recept’ Acties en resultaten juli - september 2013 • Uitbreiding werkwijze naar drie ‘nieuwe’ wijken (per stadsdeel één) • Een overlegstructuur is operationeel en functioneel. Zowel aanbod als (nieuwe) vragen worden integraal vanuit het wijkteam opgepakt en uitgewerkt. • Eerste resultaten arrangementen in kaart brengen • Organiseren klankbordgroepbijeenkomst burgers • Plan van aanpak opstellen ten aanzien van beleid en verantwoording (vanaf 2014) • Onderzoeken ‘welzijn op recept’: de aansluiting van wijkteams bij huisartsen Acties en resultaten oktober - december 2013 • Uitbreiding werkwijze naar drie ‘nieuwe’ wijken (per stadsdeel één) • Scholingsplan wegwijzers opstellen • Ontwikkelen keurmerk wegwijzers (incl. logo) • Organiseren klankbordgroepbijeenkomst burgers • Digitaal platform informatie-uitwisseling wegwijzers ontwikkelen • Het aanbod en de verschillende ‘welzijnsarrangementen’ zijn uitgewerkt en digitaal beschikbaar • Uitwerking van de acties en resultaten in het tijdpad na maart 2014
Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
32
Samen sterk!
Acties en resultaten januari - maart 2014 • Effectmeting (na 1 jaar) • Evaluatie van de praktijkgerichte samenwerking tussen de betrokken organisaties • Presentatie van de uitkomsten ‘wegwijzer zijn in je wijkteam’ • Uitbreiding werkwijze naar overige wijken (per stadsdeel), burgers weten wie de wegwijzers zijn en hoe ze te benaderen zijn. Het principe van ‘eigen kracht staat centraal’ is verder uitgewerkt en wordt door de wegwijzers consequent toegepast. • Organiseren klankbordgroepbijeenkomst burgers • Presentatie in de gemeenteraad van Hengelo over de voortgang van de implementatie en doorontwikkeling van de samenwerking • Themabijeenkomst voor de medewerkers van de betrokken organisaties • Aansluiting van netwerkpartners bij het samenwerkingsmodel • Aansluiting bij Basis GGZ (toeleiden naar voorliggende voorzieningen).
Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
33
Samen sterk!
9 Aanbevelingen 9.1 Inleiding Dit rapport bevat de basis voor implementatie van de samenwerking tussen de betrokken organisaties. Doorontwikkeling van de samenwerking zal in de praktijk moeten plaatsvinden. Omdat het ook in de implementatiefase van groot belang is de doelstelling niet uit het oog te verliezen, starten we met de herhaling van de doelstelling van het project als geheel. Vervolgens geven we aanbevelingen ten aanzien van het realiseren van deze doelstelling.
9.2 Projectdoelstelling De werkprocessen van de betrokken organisaties zijn zo georganiseerd dat de klantvraag zo snel mogelijk, zo licht mogelijk en zo dichtbij mogelijk wordt beantwoord; • Beter helpen van de burger • Één klant, één toegang, één proces, één plan (dichterbij, lichter en zo vroeg mogelijk de klantvraag beantwoorden) • Draagkracht versterken (mens in eigen kracht zetten), oplossing bieden voor te grote draaglast • Versterking samenwerking • Betere profilering voorliggende voorzieningen Belangrijke basiselementen van de gestelde doelstelling zijn: • We beogen de dubbelingen, danwel witte vlekken in de dienstverlening van onze organisaties op te sporen en aan te pakken. • We streven naar structureel inzetten en beter benutten van eigen kracht, vrijwilligerswerk en mantelzorg. Hiermee willen we informele zorg versterken en positioneren.
9.3 Aanbevelingen Toegang Inrichting van de toegang Ten aanzien van het inrichten van de toegang adviseren wij de gemeente en de stuurgroep: • Het huidige zorgloket naast de huidige werkzaamheden toe te rusten als centraal expertisecentrum voor welzijn, wonen en zorg, waarin opgeleide wegwijzers collega’s in de wijk direct kunnen ondersteunen in het zo licht, snel en dichtbij mogelijk beantwoorden van de vraag van de burger, danwel het toeleiden naar geëigende beantwoording van de gestelde vraag. • Het zorgloket anders te noemen. De projectgroep denkt hierbij aan “Middelpunt Hengelo”. Deze naam herinnert een ieder eraan dat de burger in het middelpunt staat. Bovendien verwoord deze naam daadwerkelijk wat vanuit dit centrale punt gedaan wordt, namelijk middelen in het vinden van het juiste antwoord. Om de duiding en herkenbaarheid te vergroten is het van belang de ondertitel “…voor welzijn, wonen en zorg” toe te voegen. • Professionals van alle betrokken organisaties met ingang van de implementatiefase te laten deelnemen in het Middelpunt. • Te onderzoeken of de frontoffice van het Servicebureau Maatschappelijke Ontwikkeling van Carintreggeland onder gebracht kan worden in het Middelpunt.
Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
34
Samen sterk!
• •
•
Te onderzoeken of de frontoffice van het Servicepunt Vrijwilligerswerk Hengelo onder gebracht kan worden in het Middelpunt. Te onderzoeken waar het Middelpunt een goede locatie heeft. Om de voortgang en implementatie van de samenwerking niet in gevaar te brengen en ook in de aankomende tijd quick wins te kunnen blijven behalen, is het wenselijk dat de gemeente als opdrachtgever hierover op korte termijn een heldere uitspraak doet. Naast het Middelpunt geen andere inlooploketten (fysieke meldpunten) te organiseren in Hengelo. Dit vergroot namelijk de kans dat verantwoordelijkheid van handelen kan worden afgeschoven. Wij willen gezamenlijk met de gemeente de verantwoordelijkheid op ons nemen om de vraag van de burger te beantwoorden. Daarmee is iedere wegwijzer (en in feite ook iedere burger) een “loket” naar het beantwoorden van vragen. Volledig participeren kan alleen als iedereen bijdraagt!
9.4 Aanbevelingen Vrijwilligerswerk/Mantelzorg Begeleiding aan vrijwilligers en mantelzorgers Ten aanzien van het integraal vormgeven van kwalitatief sterke begeleiding aan vrijwilligers en mantelzorgers, adviseren wij de gemeente en de stuurgroep om: • De registratie van gegevens van vrijwilligers die voor de betrokken organisaties werken in één databank te verzamelen. Deze databank kan beheerd worden door het Servicepunt Vrijwilligerswerk Hengelo (in het Middelpunt). Hierdoor wordt het mogelijk om: o De vraagsteller snel te koppelen aan de geschikte vrijwilliger(s) o Te zien waar gaten vallen in beschikbaarheid, capaciteit en competenties en daarop te anticiperen met werving, selectie en scholing. • Aanmeldingen van vrijwilligers en mantelzorgers via de wegwijzers (oren en ogen in de wijk) èn het Middelpunt binnen te laten komen. Omgekeerd kan zo ook door wegwijzers in algemene en specifieke situaties een beroep worden gedaan op burgers om vrijwilligerswerk te doen. Op deze manier wordt de toegang verbreed en het participerend potentieel vergroot. • Intakes en begeleiding van de vrijwilliger te laten uitvoeren door professionals of opgeleide vrijwilligers met kennis van zaken over het betreffende onderwerp. De begeleider wil de vrijwilliger kennen, weet welke begeleiding noodzakelijk is en welke activiteiten door de vrijwilliger uitgevoerd kunnen worden. Bovendien geldt ook hier het principe: zo snel, licht en dichtbij mogelijk. • Scholing van vrijwilligers en mantelzorgers waar mogelijk te bundelen en gezamenlijk vorm te geven. Om dit goed vorm te geven doet de projectgroep de volgende suggesties: o Maak het Servicepunt Vrijwilligerswerk Hengelo verantwoordelijk voor het scholingsprogramma van vrijwilligers en mantelzorgers. Dit betekent dat het scholen van vrijwilligers en mantelzorgers zelf wel uitgevoerd kan worden organisaties. o Maak inzichtelijk welke financieringen er momenteel beschikbaar zijn ten behoeve het scholen van vrijwilligers en mantelzorgers en welke investeringen er, gezien de kanteling, in de aankomende jaren moeten worden gedaan. o Stel jaarlijks een centraal budget beschikbaar ten behoeve van de scholing van vrijwilligers en mantelzorgers (inclusief organisatie- en coördinatiekosten). o Registreer de behoefte aan scholing in de genoemde databank en koppel de scholingsgegevens. Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
35
Samen sterk!
Inventariseer regelmatig en op eenduidige wijze de scholingsbehoefte onder vrijwilligers en mantelzorgers. Hierbij kan rekening gehouden worden met een onderverdeling in behoefte naar algemene scholingsthema’s (PR, communicatie, fondsenwerving, computercursussen etc.) en specifieke scholingsthema’s (afleggen van huisbezoeken, één-op-één contact etc.) o Stel basispakketten cursussen samen voor vrijwilligers en mantelzorgers. Er zijn door verschillende organisaties basiscursussen ontwikkeld die specifiek gericht zijn op verschillende doelgroepen vrijwilligers. Deze cursussen kunnen -eventueel met aanpassingen- ingezet worden vanuit het nieuwe construct, waarbij speciale aandacht uit kan gaan naar wegwijzertaken. o Verbreed het scholingsaanbod, waarbij scholingsbudget vrij ingezet kan worden naar aanleiding van de vraag. Hierdoor ontstaat ook ruimte om naast bestaande aanbieders gebruik te maken van andere experts (ZZP’ers, professionals van organisaties en ervaren vrijwilligers). Organisaties die aansluiten bij de gestelde werkwijze te verplichten de basisfuncties van vrijwilligerswerk en mantelzorg te onderschrijven. Hierdoor ontstaat eenduidigheid in de omgang met vrijwilligers en mantelzorgers en de inzet van vrijwilligers. De basisfuncties van vrijwilligerswerk en mantelzorg worden al onderschreven door de in dit project betrokken organisaties. Juridische vragen ten aanzien van vrijwilligers verder uit te zoeken en in kaart te brengen. De werkgroep Vrijwilligers/Mantelzorg heeft hiertoe een eerste aanzet geschreven. o
•
•
9.5 Aanbevelingen wijkgerichte samenwerking Doorontwikkeling wijkteams Met ingang van de implementatiefase wordt gewerkt in organisatieoverstijgende integrale wijkteams. Aangezien elk team een nieuwe samenstelling kent zal er in 2013 veel aandacht moeten zijn voor “samen team worden”. Wij adviseren de stuurgroep om: • Themabijeenkomsten voor medewerkers te organiseren waarin aandacht is voor: o Beleving in de teams o Samenwerking tussen professionals o Aansluiting bij en inzet van vrijwilligerswerk en mantelzorg o Houdingsaspecten ten aanzien van Welzijn Nieuwe Stijl en de gezamenlijke visie van de betrokken organisaties daarop o Vormgeving en doorontwikkeling van de praktische samenwerking (inclusief toegang) • Wijkteambijeenkomsten te organiseren waarin aandacht is voor: o Nadere kennismaking en intensiveren van de relaties onderling o Het uitbreiden van het sociale (burger)netwerk in de wijken (sleutelfiguren vinden) o Het elkaar scherpen in het stellen van de vraag achter de vraag o Het vergroten van de inzet van eigen kracht, vrijwilligers en mantelzorgers o Het op de hoogte zijn en blijven van het aanbod van iedere organisatie o Werkinhoudelijke kruisbestuivingen initiëren, uitvoeren en vastleggen tussen betrokken organisaties o Wijkontwikkelingen bespreken (signaleren) en omzetten in wenselijke acties o Uitwisselen van werkmethodieken, vernieuwingen en deskundigheid Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
36
Samen sterk!
o o o
Voortgang van benoemde initiatieven Nieuwe initiatieven, projecten en wensen (jaarplan per stadsdeel en/of wijk) Het specifiek benoemen van de professionele ruimte die wegwijzers krijgen in het snel, licht en dichtbij beantwoorden van de klantvraag (ga maar!). Er spreekt vertrouwen uit wanneer dit specifiek benoemd wordt en het is de projectgroep opgevallen dat professionals deze aanmoediging als zeer positief ervaren.
Samenkracht Om de samenkracht in Hengelo verder te versterken willen we investeren in onderlinge ontmoeting. Dit geldt niet alleen voor de ontmoeting tussen professionals onderling, maar ook voor de ontmoeting tussen de verschillende doelgroepen onderling en voor de ontmoeting tussen burgers, vrijwilligers, mantelzorgers en professionals samen. Gezien de complexiteit en de betrokkenheid van meerdere partners kiest de werkgroep ervoor om de vraagstelling ‘komen tot een eenduidige wijkgerichte overlegstructuur voor de drie stadsdelen in Hengelo’ op te nemen in de innovatiekalender. Hierdoor ontstaat de mogelijkheid van een groeimodel voor het ontwikkelen van passend integraal wijkgericht overleg. Daarmee willen we voorkomen de overlegvorm leidend wordt boven de vraag uit de praktijk. Ook willen we voorkomen dat onze medewerkers overvraagd worden (er zijn veel overleggen en ontwikkelingen gaande). We hechten meerwaarde aan het daadwerkelijk ‘in den lijve’ zien van elkaar, wat het leggen van korte lijntjes bevordert. Ons inziens moeten overleggen voor zowel klant als burger zin hebben en moet de vorm eenvoudig uitvoerbaar zijn. Gezamenlijke deskundigheidsbevordering Bij het samenstellen van wijkteams uit medewerkers met verschillende professionele achtergronden dringt zich de vraag op hoe deskundigheidsbevordering in deze integrale teams het beste kan worden vorm gegeven, aansluitend op de maatschappelijke ontwikkelingen en rekening houdend met de diversiteit aan deskundigheid binnen de teams. Wij adviseren de stuurgoep om tijdens de implementatiefase in te zetten op gezamenlijke deskundigheidsbevordering waarbij: • Professionals worden opgeleid tot wegwijzers in de wijkteams en hierbij expliciet aandacht te geven aan vraagverheldering passend bij de maatschappelijke context (licht, snel dichtbij). • Professionals worden opgeleid in het omgaan met vrijwilligers. • Breed ingezet wordt op training van professionals en vrijwilligers over Eigen kracht Conferenties (EKC).
9.6 Aanbevelingen Innovaties Ontwikkeling, implementatie en borging De projectgroep geeft met de innovatiekalender een overzicht van de ontwikkelingen en ideeën die er binnen de betrokken organisaties leven. Om de ontwikkeling, implementatie en borging van innovaties te verankeren in het proces dat we zijn aangegaan, adviseren we de gemeente en de stuurgroep om: • Voor innovaties die al in gang gezet zijn te onderzoeken in hoeverre het mogelijk is om andere netwerkpartners te laten invoegen ten dienste van de burger. • Voor innovaties die nog ingezet gaan worden: Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
37
Samen sterk!
Te besluiten of deze innovaties uitgevoerd mogen worden Heldere keuzes te maken over wanneer welke innovaties uitgevoerd mogen worden Te onderzoeken of uit te voeren innovaties in samenwerking met burgers, vrijwilligers, mantelzorgers en/of andere netwerkpartners (lees: professionals) uitgevoerd kunnen worden. Regelmatig te toetsen of innovaties daadwerkelijk faciliterend zijn aan de stip aan de horizon, realiserend dat: o De verschillende innovaties met elkaar in verbinding staan; ze dragen bij tot eenzelfde doel, of liggen in elkaars verlengde. Veranderingen binnen een innovatie kunnen dus gevolg hebben voor één of meerdere andere innovaties. o De stip aan de horizon steeds kan veranderen; een nieuw regeerakkoord, nieuwe ontdekkingen, maatschappelijke verschuivingen, etcetera. De innovatiekalender op grond van bovenstaande toetsing steeds bij te stellen en te actualiseren. o o o
•
•
Maatschappelijk rendement Om te kunnen innoveren moet er geïnvesteerd worden. Het is van belang om investeringen waar mogelijk te toetsen aan het maatschappelijk rendement wat de investering oplevert. Hiermee wordt de uitvoering van de innovatie onderbouwd. Het opstellen van een maatschappelijke businesscase kan daarbij relevant zijn. De projectgroep adviseert daarom de gemeente en de stuurgroep om: • Tijdens de implementatie en doorontwikkeling van dit project enkele innovaties te kiezen waarvan het maatschappelijk rendement gemeten gaat worden middels een effectmeting. Wellicht kan voor de ontwikkeling van passende effectmetingen gebruik worden gemaakt van de mogelijkheden die de WMO-werkplaats ons biedt. • Bij innovaties die in projectvorm worden uitgevoerd een kosten-baten analyse structureel deel uit te laten maken van de voorbereiding. • In gezamenlijkheid structureel te investeren in innovatie. Innoveren kost tijd en geld, maar de projectgroep is ervan overtuigd geraakt dat de baten vele malen hoger zijn dan de kosten, wanneer bij de betrokken organisaties èn de gemeente de bereidheid blijft bestaan om gezamenlijk te investeren.
9.7 Aanbevelingen Totaalproces Gezamenlijke huisvesting Ondanks het feit dat huisvesting als onderwerp in de afbakening van dit project viel, meent de projectgroep hier wel een advies over uit te kunnen brengen aan de stuurgroep en de gemeente. Daarom adviseert de projectgroep de gemeente en de stuurgroep om: • Wijkteams niet apart in de wijken te huisvesten. Meerwaarde wordt gevonden in gezamenlijke huisvesting voor alle wijkteam medewerkers op één plek in Hengelo. Elkaar regelmatig zien en ontmoeten zal de onderlinge samenwerking en afstemming zeer bevorderen. Daarnaast moeten de medewerkers outreachend werken en voor wijkbewoners zeer toegankelijk en bereikbaar zijn. Afhankelijk van wat in een wijk nodig en/of noodzakelijk is wordt daarbij gebruik gemaakt van in de wijken aanwezige voorzieningen en locaties. • Zo snel mogelijk, maar maximaal binnen de periode van één jaar de hulp- en dienstverleners van de betrokken organisaties bij elkaar in één pand te huisvesten. Hiermee Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
38
Samen sterk!
•
wordt de synergie tussen de betrokken vrijwilligers en professionals op onderwerpgebieden versterkt. Dit heeft een directe meerwaarde voor de samenwerking ten behoeve van specifieke doelgroepen. Onder regie van de gemeente gezamenlijke programmering op te zetten op stadsniveau, om zodoende accommodaties in de wijk beter te kunnen benutten ten behoeve van (dienstverlening aan) de burger.
Doorontwikkelen samenwerkingsvorm Ten aanzien van het doorontwikkelen en bestendigen van de samenwerking tussen de betrokken organisaties adviseren wij de gemeente en de stuurgroep: • Vanuit de betrokken organisaties twee implementatiecoördinatoren aan te stellen die in staat zijn zowel de beleidsmatige als sturende kant van de implementatie en borging van de samenwerking te coördineren. In verband met de complexiteit van het ineenschuiven van de werkprocessen, stelt de projectgroep voor om twee projectgroepleden te benoemen die al met de inhoud en processen van de samenwerking bekend zijn. Na overleg in de projectgroep dragen wij Esther van Spall (Clustermanager Maatschappelijke Ontwikkeling) en Arie Fröberg (Staf- en Beleidsmedewerker) voor. • Vanuit de gemeente één implementatiecoördinator aan te stellen die in staat is om de verbinding met het Middelpunt te realiseren en de praktische vormgeving van de samenwerking vanuit de gemeente te ondersteunen. Gezien de complexiteit van het ineenschuiven van de werkprocessen, stelt de projectgroep voor om Gerrit Overbeek (Hoofd afdeling WMO gemeente Hengelo en projectgroeplid) hiervoor te benoemen. • PR en communicatie over deze unieke vorm van samenwerking groot aan te pakken. Wij verzoeken de gemeente hierin regie te nemen en samen met de betrokken organisaties te werken aan gedegen positionering van dit initiatief. Hiervoor dient ons inziens een stevig professioneel marketingbureau ingeschakeld te worden, wat in staat is de bekendheid van dit initiatief snel te vergroten met behulp van daartoe geëigende middelen. • Te onderzoeken of de betrokken organisaties toe kunnen werken naar een coöperatie (als juridische entiteit). Bij deze vorm blijven medewerkers in dienst van de eigen organisatie, maar vindt tegelijkertijd niet vrijblijvende samenwerking plaats, waarbij het mogelijk is om elkaars medewerkers aan te sturen. Hierdoor wordt onderlinge kruisbestuiving tussen medewerkers de organisaties bevorderd en wordt het proces dat we ingezet hebben ten behoeve van de burger in Hengelo zo min mogelijk verstoord door bedrijfsmatige belangen. • Te investeren in de ontwikkeling en uitvoering van effectmetingen om daarmee het maatschappelijk rendement te meten van onze inzet ten dienste van burgers. Zoals eerder vermeld, kan voor de de ontwikkeling van passende effectmetingen mogelijk gebruik worden gemaakt van de mogelijkheden die de WMO-werkplaats ons biedt. • Te investeren (ook financieel) in het onderling en in samenhang integraal verbinden van bestaande en nieuwe initiatieven van de betrokken organisaties. Dit betreft onder andere verbinding met Sophiaproject (Wilderinkshoek), Donna, Atlas, Cocon en Casamia, Roza, Radar, het Vrijwilligerscollege, verschillende eerstelijns voorzieningen, dagbestedingsvoorzieningen, vervoersvoorzieningen, thuiszorg, de Zichtbare Schakel, gespecialiseerde ouderenzorg en basis GGZ. • Te investeren in een overkoepelende registratieschil waarmee de gemeente en de betrokken organisaties hun dienstverlening onderling kunnen afstemmen. Een te kiezen Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
39
Samen sterk!
systeem moet werken voor alle gebruikers en vraaggstuurde dienstverlening ondersteunen. Het helpt dienstverleners op tijd de juiste dienstverlening te starten en toont medewerkers relevante klantinformatie. Bij de keuze voor een systeem dient ingezet te worden op automatisering, zodat medewerkers ook met veranderende automatiseringsmogelijkheden optimaal gefaciliteerd kunnen blijven in het uitvoeren van hun werkzaamheden. Aansluiting van andere organisaties De stuurgroepleden en de projectleider hebben tijdens de ontwikkelfase van het project gesprekken gehad met een aantal stakeholders van de betrokken organisaties. Tijdens deze gesprekken kwam onder andere de visie van de betrokken organisaties ter sprake en -in het verlengde daarvan- de visie op het beantwoorden van de vraag van de klant. Verschillende stakeholders gaven aan geïnteresseerd te zijn in de samenwerkingsvorm zoals deze binnen dit project ontworpen is. Enkele stakeholders hebben zelfs aangegeven te willen participeren. Wij zien dit als kans om de vraag van de klant nog beter te kunnen beantwoorden in het het kader van Welzijn Nieuwe Stijl. Daarom adviseren wij de gemeente en de stuurgroep om: • Te investeren in doorontwikkeling van de samenwerking van de betrokken organisaties in het algemeen. • Een communicatiedocument te laten opstellen voor communicatie naar externe stakeholders, waarbij, in verband met de complexiteit van het samenwerkingsmodel, extra aandacht uitgaat naar het visueel maken van de positioneringselementen. • De mogelijkheid te onderzoeken om de gekozen vorm van samenwerken te expanderen naar andere gemeenten in Twente. • Te investeren in aansluiting bij het samenwerkingsmodel van specifieke ketenpartners in Hengelo, zoals huisartsen, MEE, Welbions en de Bibliotheek. • Te investeren in aansluiting op het samenwerkingsmodel van tweedelijns en derdelijns voorzieningen in Hengelo.
9.8 Tenslotte Zoals in de inleiding is aangegeven zijn er in het afgelopen jaar naast het dagelijks werk veel werkzaamheden verricht, die direct ten goede kwamen aan de samenwerking. Er was veel bereidheid om samen te werken omdat we geloven in samenkracht. Vanuit het besef dat wij allemaal gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor het slagen van de omvorming naar een participatiemaatschappij, durven wij een vrijmoedig appèl te doen op de gemeente om: • Achter onze visie te blijven staan door in vertrouwen de gelegenheid te geven de samenwerking verder uit te bouwen. Het is van groot belang dat we de samenwerking uit kunnen breiden op basis van wat de burger werkelijk nodig heeft. Wanneer de druk op de betrokken organisaties in dit veranderingsproces wordt opgevoerd, komen organisatiebelangen bovendrijven en verdwijnt het beoogde burgerbelang mogelijk naar de achtergrond. • Ruimte te creëren om de beschreven ontwikkelingen door te zetten. Uiteraard begrijpen wij dat de gemeente in de huidige tijd niet anders kan dan bezuinigen. Tegelijkertijd kunnen we de beoogde doelstellingen niet bereiken zonder extra te investeren. Omdat wij van onze medewerkers vragen om meerdere mijlen extra te lopen in de ontwikkeling van de samenwerking, vallen er regelmatig gaten op andere plekken. Deze gaten moeten linksom of rechtsom opgevuld te worden. Gedeeltelijk vullen we zelf op door slimme constructies, Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
40
Samen sterk!
•
gedeeltijk hebben we tijdelijk extra middelen nodig. We verwachten daarmee dat op termijn ruimte ontstaat in de financiering van het brede welzijnsveld in Hengelo. Onze visie en werkwijze intern te integreren en daarmee gezamenlijk integraal beleid te voeren voor het brede welzijn ten dienste van de burger en de participatiemaatschappij.
Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
41
Samen sterk!
Met dank aan… Dit project is geslaagd dankzij de inzet van: De stuurgroep: • Janneke Oude Alink, Wethouder gemeente Hengelo (bestuurlijk opdrachtgever) • Ina Vogelzangs, Directeur/bestuurder Scala (gedelegeerd opdrachtgever) • Marcel Garritsen, Directeur/bestuurder Stichting Informele Zorg Twente • Eric Eekhout, Directeur Maatschappelijke Ontwikkeling Carintreggeland De projectgroep: • Erik de Kievit, Clustermanager projecten Carintreggeland (projectleider) • Gerrit Overbeek, Hoofd afdeling WMO gemeente Hengelo • Marco Rosema, Sectormanager Scala Welzijn • Arie Fröberg, Staf- en Beleidsmedewerker Scala Welzijn • Margot Hodes, Manager Steunpunten Mantelzorg Stichting Informele Zorg Twente • Lydia Haverkort, Clustermanager Maatschappelijke Ontwikkeling Carintreggeland • Esther van Spall, Clustermanager Maatschappelijke Ontwikkeling Carintreggeland • Cora Mur, Manager Stichting Welzijn Ouderen Hengelo Werkgroep 1 (Toegang): • Gerrit Overbeek, Gemeente Hengelo (deelprojectleider) • Cora Mur, SWOH • Margot Hodes, SIZ Twente • Lydia Haverkort, Carintreggeland • Petra Terdenge, Scala • Derry Pepplinkhuizen, Carintreggeland Werkgroep 2 (Vrijwilligers/Mantelzorg): • Margot Hodes, SIZ Twente (deelprojectleider) • Cora Mur, SWOH • Marco Rosema, Scala • Maaike van Cleef, Scala, Servicepunt Vrijwilligerswerk Hengelo • Karin Gelderblom, Scala • Mirjam Damveld, Hulpdienst Hengelo • Lida van der Welle, Hulpdienst Hengelo • Alice Hammink, Carintreggeland • Lenneke Herben, SIZ Twente Werkgroep 3 (Integrale wijkgerichte samenwerking): • Arie Fröberg, Scala (deelprojectleider) • Esther van Spall, Carintreggeland • Ankie Klein Gebbink, SWOH • Annie Gelderblom, Scala • Zohra de Jong, Scala Werkgroep 4 (Innovaties): • Esther van Spall, Carintreggeland (deelprojectleider) • Arie Fröberg, Scala • Henk Snijders, Carintreggeland • Ankie Klein Gebbink, SWOH • Marieke van den Berg, Gemeente Hengelo • Lydia Haverkort, Carintreggeland
Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
42
Samen sterk!
• •
Alice Hammink, Carintreggeland Margot Hodes, SIZ Twente
Werkgroep 5 (Totaalproces): • Erik de Kievit, Carintreggeland (deelprojectleider) • Arie Fröberg, Scala • Margot Hodes, SIZ Twente • Gerrit Overbeek, Gemeente Hengelo • Esther van Spall, Carintreggeland • Marco Rosema, Scala • Karin Scholten, Scala • Karin Jansen, Carintreggeland • Lydia Haverkort, Carintreggeland • Cora Mur, SWOH De wijkteams: • Wijkteam stadsdeel Noord: Gerard Eskes, Ans Schippers, Chantal Wiggers en Lia ter Brake (Carintreggeland) Herma Gringhuis (SWOH) Cindy de Jong, Anke Veenendaal, Coen de ruiter, Annie Gelderblom, en Raymond Waninge (SCALA), Annelies Korf (SIZT). • Wijkteam stadsdeel Midden: Zohra de Jong, Chantal Smit, Rita v.d. Linde, Louis Kabuiku en Sevgiye Gokcana (Scala), Arjen Schuit, Tessa Bosman, en Jet Giesen (Carintreggeland), Annelies korf (SIZT), Herma Gringhuis, Thea Loohuis en Joke Brinkman (SWOH). • Wijkteam stadsdeel Zuid: Martina Visser, Betsie Hullegie en Cora Mur (SWOH), Nihal Avci, Iris van Wijk en Dogan Erdogan (Scala), Bea Molema, Bernard Assen en Brenda Vunderink (Carintreggeland). Werkgroep ‘Wegwijzer’: Voor wijkteam Zuid zijn dit: • Martina Visser (SWOH) • Iris van Wijk (Scala) Voor wijkteam Midden zijn dit: • Herma Gringhuis (SWOH / Carintreggeland) • Jet Giesen (Carintreggeland) Voor wijkteam Noord zijn dit: • Ankie Klein Gebbink (SWOH) • Chantal Wiggers (Carintreggeland) • Anke Veenendaal (Scala) Adviseurs van de Gemeente Hengelo: Katja Boerrigter Astrid Donderwinkel Marieke van den Berg Gerrit Overbeek …en alle andere mensen die taken hebben uitgevoerd ten behoeve van het project en onze samenwerking.
Eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
43
Bijlagen
Samen sterk! Bijlagen eindrapportage project Samen werken door Samenwerken
Samen sterk!
Inhoudsopgave Inhoudsopgave...................................................................................................................... 2 Bijlage 1: Toegang (analyse huidige situatie) ........................................................................ 3 Bijlage 2: Inventarisatie huidige situatie vrijwilligers/Mantelzorg ............................................ 6 Bijlage 3: Totaaloverzicht vrijwilligers ...................................................................................10 Bijlage 4: Generiek / specifiek vrijwilligerswerk .....................................................................15 Bijlage 5: Algemene juridische zaken vrijwilligerswerk..........................................................16 Bijlage 6: Uitwerking Innovatiekalender ................................................................................20 Bijlage 7: Verslagen van drie wijkteambijeenkomsten...........................................................37 Bijlage 8: Nieuwsbrief ...........................................................................................................42 Bijlage 9: Activiteitenplan......................................................................................................47
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
2
Samen sterk!
Bijlage 1: Toegang (analyse huidige situatie) Stichting Welzijn Ouderen Hengelo (SWOH) Toegang: • Zorgloket (toegang voor burgers en professionals) • Website SWOH Vindplaatsen: • Wijkteams • Vrijwilligers, huisbezoek vrijwilligers • Docenten van de cursus (signalering) • Wijkcentra, wijkwelzijnsvoorzieningen • Woningbouwvereniging
Hulpdienst (vrijwilligersorganisatie maatschappelijke diensten) Toegang: • Zorgloket • Website Hulpdienst Diensten: • Individuele ondersteuning thuis (praktische hulp) • Regieondersteuning • Administratie (ook schulden)
Scala welzijnswerk Toegang: • Receptie ma-do 8.30 uur–17.00 uur, vr 8.30 uur–12.30 uur • Telefonisch ma-do 8.30 uur–17.00 uur, vr 8.30 uur–12.30 uur • Website Onderdelen van Scala: • Wijkteams (3), sociaal cultureel werkers, eigen website • Brede schoolcoördinatoren • Roza (toegang: inloop van 9.00 uur tot 15.00 uur, telefonisch, eigen website) • Radar (stedelijk jongerenwerk, toegang via inloop, telefonisch en eigen website) • Servicepunt vrijwilligers (toegang via inlooppunt, spreekuur in de Henglose Es, telefonisch, eigen website) • Buurtbemiddeling (telefonisch) • Maatschappelijke stage (eigen website)
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
3
Samen sterk!
Servicebureau Maatschappelijke Ontwikkeling Carintreggeland Toegang: • Spreekuren (inloop) • Telefonisch • Website Vindplaatsen: • Scholen • Wijken • Wijkagent • Woningbouwvereniging • Wijkteam Scala • Wijkserviceteams • Indicatiebesluiten Onderdelen: • Algemeen maatschappelijk werk (ongeveer 1000 trajecten per jaar) • Thuisbegeleiding • Sociaal raadslieden (BudgetAlert, SWOH) • Eerstelijns psycholoog • Dagvoorziening Bereikbaarheid: • ma.–vr. 8.30 uur–17.00 uur (’s morgens 2 personen, ’s middags 1 persoon)
Steunpunt Mantelzorg Hengelo (SIZ Twente) Toegang mantelzorgers: • Telefonisch • Via de website • Via info-/ voorlichtingsmarkten e.d. • Zorgloket Extra toegang voor vrijwilligers: • Via stagemarkten en scholen ROC, Saxion, Maatsch. stages • Via Scala, servicepunt vrijwilligerswerk • Via buurthuizen Doorverwijzing mantelzorger via: • Huisartsen • Zorgloket • Algemeen maatschappelijk werk • Thuiszorg • MEE
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
4
Samen sterk!
• •
Ziekenhuizen Verpleeg-en verzorgingshuizen
Diensten: • Mantelzorgondersteuning groepsgewijs en individueel vanuit 6 van de 8 basisfuncties o Informatie o Advies en begeleiding o Emotionele steun o Educatie o Praktische hulp o Respijtzorg • Inzet van vrijwillige thuishulp (vorm van respijt) • Ondersteuning jonge mantelzorgers (stichtingbreed) • Ondersteuning mantelzorgers GGZ Er zijn drie consulenten werkzaam verdeeld over maandag, dinsdag, woensdag (tot 14:30) en donderdag (tot 14:30)
Zorgloket Toegang: • Inloop (ma.-do. 8.30 uur-17.00 uur, vr. 8.30 uur-13.00 uur) • Telefonisch (ma.-vr. 8.30 uur-17.00 uur) • Website Gemeente Hengelo Wmo-voorzieningen: • Vervoer • Hulp bij het huishouden • Hulpmiddelen • Woningaanpassingen / verhuizingen • Parkeervoorzieningen Deelnemers zorgloket: • SWOH • Hulpdienst • LOES • BudgetAlert • Steunpunt Informele Zorg Twente (2 dagdelen) • MEE (1 dagdeel) • Servicebureau Maatschappelijke Ontwikkeling Carintreggeland (1 dagdeel)
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
5
Samen sterk!
Bijlage 2: Inventarisatie huidige situatie vrijwilligers/Mantelzorg Klantdefinitie per organisatie Hulpdienst Hengelo • mensen van 20 - 100 jaar; ca. 250 mensen • met klein sociaal netwerk • weinig inkomen • administratie; klanten met en zonder schulden Maatschappelijke Ontwikkeling Carintreggeland • mensen die zich aanmelden voor het maatschappelijk werk • jonge ouders risicovolle / preventie jeugdzorg / signaleren moeders die vrijwilligerswerk willen doen • begeleid wonen • andere organisaties; adviesfunctie (intermediair) Scala • alle burgers en inwoners van Hengelo • VTB (kinderen/jongeren activiteiten en ouderen activiteiten) signaleren • vrijwilligers • reïntegratie arbeidsmarkt • vrijwilligers bewonersorganisaties • ondersteunende begeleiding van besturen Servicepunt vrijwilligerswerk • organisaties die met vrijwilligers werken • (potentiële) vrijwilligers (VTB) • maatschappelijke stagiaires / scholen • bewoners met buurtconflict (buurtbemiddeling) SWOH • zelfstandig wonende ouderen • allochtonen ouderen 64 + • ouderen in de wijk 75 + • weduwen / weduwenaren • vrije tijd ouderen • vrijwillige ouderen adviseurs • familie en mantelzorgers • vrijwilligers (signalerende functie) • organisaties die met ouderen werken
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
6
Samen sterk!
SIZ Twente • mantelzorgers vanaf 4 jaar • organisaties: signaleren en doorverwijzen • vrijwilligers: ondersteuning en vervanging/ontlasten mantelzorger en signalering • stagiaires / werkleenbedrijf
Dienstenaanbod Het huidige dienstenaanbod is divers en gericht op zowel hulpvragers als op vrijwilligers. Het dienstenaanbod is als volgt: ondersteuning, advies, informatie, vrijwilligers, VTB, buurtbemiddeling (maatschappelijke) stages, netwerkfunctie, maatjes, ondersteuning aan allochtone vrouwen, mantelzorgondersteuning, cursus, klussen, jongerenwerk, activiteiten in buurtwijkcentra, kinderactiviteiten, ondersteuning zelfstandig wonende ouderen, POM gesprekken en inzet vrijwilliger.
Inventarisatie huidige instrumenten en kwaliteitsstukken Servicepunt Vrijwilligerswerk • intakelijsten voor vrijwilligers en organisaties • handleiding intake organisaties en vrijwilligers • contactregistratie • digitale inschrijfformulieren voor vrijwilligers en organisaties (nieuwe website) • vrijwilligersbeleid + voortgangslijst Maatschappelijke Ontwikkeling Carintreggeland Is bezig met een beschrijving van een nieuw vrijwilligersbeleid. Hierin wordt o.a. beschreven wanneer iets professioneel moet worden opgepakt en wanneer iets op vrijwillige basis kan worden uitgevoerd. Scala • protocollen die beschrijven wat een vrijwilliger doet • vrijwilligersbeleid (ook ingebracht door Servicepunt Vrijwilligerswerk Hengelo) • intakeformulier, bijna gelijk aan intakeformulier servicepunt vrijwilligerswerk Hengelo • beroepscode voor alle medewerkers binnen Scala • KMS systeem (Kennis Management Systeem); richtlijn VOG (verklaring omtrent gedrag) • vrijwilligersovereenkomst SWOH/Hulpdienst • kwaliteitsprocedures / inschrijfformulieren voor zowel cliënten als vrijwilligers • klanttevredenheidsonderzoek • rechten en plichten staan beschreven • afspraken kaart • identiteitskaart voor vrijwilligers die op huisbezoek gaan • overzicht scholing • exit formulier
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
7
Samen sterk!
• • • • • • • • • • • • • • • •
koppeling in systeem huisbezoek weduwe bijhouden hoe het gaat bij ontmoetingsruimte taakomschrijvingen vrijwilligers vrijwilligersbeleid Carint-Reggeland / specifieke doelgroep methodiek projecten agressieprotocol scholingsplan werkwijze registratie klachten melding klacht afspraken rondom vrijwilligers attentiebeleid vrijwilligers werven van vrijwilligers verzekeringen vrijwilliger en deskundigheid (hetzelfde als voor SWOH) werkproces hulpdienst vrijwilligersovereenkomst
SIZ Twente • vrijwilligersbeleid • vrijwilligersprofiel • declaratieformulier • verklaring gebruik auto • vrijwilligersreglement • vrijwilligersovereenkomst • inschrijfformulieren/ intakeformulier • koppelingsformulier • samenwerking met SWOH (uitwisselen van vrijwilligers) • stroomschema begeleidingsproces
Registratiesystemen Elke organisatie gebruikt zijn eigen registratiesystemen en binnen elke organisatie worden ook weer verschillende systemen gebruikt. SWOH Activiteit Soort Software Huisbezoek 75+ en 64+ Onderzoek SharePoint Hulpdienst Hengelo Vrijwilligersregistratie Zorgbeheer MBVO Deelnemerregistratie Business Objects Ouderenadviseur Cliëntvolgsystem Software Vrijwilligers Vrijwilligersregistratie TIS Vrijwilligers Rapportage Reportage Business Objects De registratie vindt per project plaats in verschillende applicaties. Onderling is er geen koppeling. Dubbel registreren komt dan ook regelmatig voor.
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
8
Samen sterk!
Maatschappelijke Ontwikkeling Carintreggeland Activiteit Soort AMW Cliëntregistratiesysteem / cliëntvolgsysteem SMW Cliëntregistratiesyteem / leerlingvolgsysteem SHG Cliëntregistratiesysteem Thuisbegeleiding Cliëntregistratiesysteem Sociaal Raadslieden Cliëntregistratiesysteem Eerstelijns Psychologen Cliëntregistratiesysteem
Software ECD MO / VIS2 ECD MO / divers Regas TIS Care F3 Cadans / Balans
SIZ Twente De registratie van SIZ Twente vindt plaats in Mezzo registratie. Dit is software speciaal geschreven voor de mantelzorg. Alle onderdelen zoals registratie van vrijwilligers, cliënt volg systeem wordt hierin geregistreerd. Scala De registratie van Scala vindt plaats in RegiCare. Activiteit Soort
Software
Buurtbemiddeling Maatschappelijke Stages Vrijwilligers Allochtone vrouwen Jongerenwerk
RegiMadi RegiMatch RegiMatch RegiMadi RegiMadi
Cliëntvolgsysteem Vrijwilligersregistratie Vrijwilligersregistratie Cliëntvolgsysteem Cliëntvolgsysteem
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
9
Bijlage 3: Totaaloverzicht vrijwilligers
Soort hulpvraag
Hulpdienst Hengelo
Servicepunt vrijwilligerswerk
Individueel
Van een organisatie die op zoek is naar vrijwilligers of maatschappelijke stagiaires of gebruik wil maken van een van onze andere diensten en (potentiële) vrijwilligers (die op zoek zijn naar vrijwilligerswerk of een beroep willen doen op een van onze andere diensten) uit de gemeente Hengelo. Hiernaast krijgen wij ook wel eens vragen van individuen die niet gebonden zijn aan een organisatie, maar wel een vrijwilliger kunnen gebruiken. Deze personen sturen wij door naar een passende organisatie (Hulpdienst Hengelo, SIZT, Stichting Present) of naar het Zorgloket. Organisaties en (potentiële) vrijwilligers in de gemeente Hengelo Telefonisch Face to face
Wie kan aanmelden? Cliënt zelf Professionele org. Zorgloket Aanmelding komt Zorgloket/ budget alert, binnen via/bij professionals Netwerk
Welzijn ouderen Sociëteiten/ ontmoetingsruimtes Individueel
Ouderenbezoek 75+
individueel
De cliënt of de vrijwilliger
Gegevens worden door gemeente verstrekt.
Via buren, via zorgloket en vaak via andere vrijwilligers enz..
Gaat via een schriftelijke aankondiging voor een huisbezoek
Samen sterk!
Hoe gaat de aanmelding
Hulpdienst zelf Coördinator Website Telefonisch door vrijwilliger of door coördinator Mondeling/schriftelijk
“Vervolg” aanmelding (match)
Voor praktische hulp Telefoonwacht (= vrijwilliger), koppelt hulpvraag aan vrijwilliger voor administratie thuis en ondersteuning koppeling door coördinator na huisbezoek
Intake
Dmv huisbezoek door coördinator Vraagverheldering Wens: formulier met overeenkomst client mbt hulpverlening
Aanspreekpunt
Voortgang + begeleiding
Telefoonwacht en/of coördinator blijft aanspreekpunt voor dienstverlening afhankelijk van hulpvraag. Coördinator Wens: formulier met tijdspad. Maandelijks of op aanvraag ondersteuning door de
Email
Via website
Inschrijving gebeurt digitaal op de website, dit kan vanuit huis, maar ook op onze locatie(s) met ondersteuning van onze vrijwilligers De vrijwilligers en de organisaties kunnen op elkaar reageren via de website/Digitale vacaturebank. Het is voor alsnog niet mogelijk om de werkelijke match te meten. Slechts een enkele organisatie meldt dit bij ons. Door vrijwilliger Invullen intakeformulier, deze wordt digitaal opgeslagen in een Excel-bestand. Daarnaast bestaat er nog een digitaal inschrijfformulier. Dit wordt via de website automatisch opgeslagen. Ik begrijp dit punt niet helemaal. Onze front-office, die wordt bemand door vrijwilligers, is het eerste aanspreekpunt van het SVH Wat wordt er met deze vraag bedoeld? De beroepskrachten begeleiden de vrijwilligers van het SVH en bespreken de voortgang
Vrijwilliger meldt zichzelf bij SWOH/zorgloket of komt binnen in de soos of ontmoetingsruimte, vaak via via
Telefonisch verzoek voor huisbezoek door vrijwilliger
Ouderenwerker heeft een gesprek met vrijwilliger bij ontmoetingsruimte. Bij soos wordt dit gedaan door vrijwilliger
Vrijwilliger gaat op huisbezoek
Gesprek ouderenwerker of vrijwilliger, registratie in TIS
Tijdens huisbezoek wordt er een checklist ingevuld door vrijwilliger
Ouderenwerker en coördinerende vrijwilligers
Vrijwilligers worden begeleid door prof.
Ouderenwerker heeft regelmatig overleg met bv gastvrouwengroep of activiteiten cie.
Maandelijkse scholing en ondersteuning op maat
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
11
Samen sterk!
coördinator van de vrijwilligers
Overige
Bij complexe situaties (ondersteuning thuis of administratie thuis) pakt de coördinator het op. Bereikbaarheid: dagelijks 09.00-11.00/ openingstijden zorgloket
Begeleidingsproces hulpvrager
-
-
bij verandering situatie meld de vrijwilliger bij de coördinator om op te schalen na 6 weken is er contact met klant over de tevredenheid er wordt een exitgesprek gehouden
met hen. Hetzelfde geldt voor organisaties die ondersteund worden door het SVH. Daarnaast wordt er aan vrijwilligers aangegeven dat zij altijd bij ons terecht kunnen als er nog vragen zijn, maar er is geen specifieke begeleiding voor vrijwilligers buiten de intake etc. om.
Er is niet iets structureel geregeld
Vrijwilligers zijn getraind op signalering, bij signaal wordt contact op genomen met ouderenwerker.
Bij complexe situatie doorgeleiding naar ouderenadviseur of andere prof.
signalering en verwijzing, en informatiebemiddeling m.b.t. instanties
-
gegevens worden gerapporteerd en vastgelegd geen vastgesteld begeleidingsproces
Wens: exit formulier
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
12
Samen sterk!
SIZT Soort hulpvraag Wie kan aanmelden?
Individueel, ondersteuning in de thuissituatie om de mantelzorger te ontlasten Vrijwilligers. Via servicepunt vrijwilligers of rechtstreeks
Aanmelding komt binnen via/bij
Steunpunt – administratie website
Hoe gaat de aanmelding “Vervolg” aanmelding (match)
Intake
Telefonisch of bureau bezoek of via websiteformulier Uitgebreide Intake met de consulent . Wensen en verwachtingen vastleggen. Competenties. Daarna koppeling met geschikte hulpvraag Met de consulent
Aanspreekpunt
Consulent
Voortgang + begeleiding
Na koppeling na 6 weken evaluatie. Minimaal 2 contactmomenten per jaar. Aanbod van deskundigheidsbevordering. Soms alleen voor vrijwilligers maar kan ook in combinatie met de mantelzorgers. (bv informatie over ziektebeelden)
SCALA wijkgericht (wijkteams)/ stedelijk jongerenwerk Groepen maar ook individueel
Bewonersorganisaties Groepen jongeren Wijkbewoners Netwerkorganisaties Telefonisch Website Allen bij beroepskrachten Telefonisch Bureaubezoek
Gesprek vraagverheldering – beroepskracht Vrijwilliger inzetten - beroepskracht Beroepskracht
Overige
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
Maatschappelijke Diensten/Donna etc. Individueel
Via instellingen Zelf Instellingen Zelf Allen bij beroepskrachten Hulpvragen komen binnen via centraal aanmeldpunt, daar vindt vraagverheldering plaats en de doorverwijzing
Beroepskracht Vrijwilligers – praktisch Begeleidingstraject en ondersteuning jonge moeders ism jonge moeders tandem – voor inzet maatje
Bereikbaarheid: mail en telefonisch bereikbaar van 09.0017.00 – inloopmomenten
13
Samen sterk!
Begeleidingsproces
-
Zie boven, naar behoefte van de vrijwilliger of bij complexe situaties. Begeleiding op maat
begeleiding is op vraag, er is geen vervolgtraject wat betreft begeleiding geregeld
-
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
begeleiding wordt gevolgd vanuit Aanmeldpunt voor Thuisbegeleiding bij AMW en Donna, Atlas: intercollegiale toetsing / voortgangsgesprekken met klanten en andere hulp- en dienstverleners bij Donna wordt indien mogelijk maatje ingezet, begeleidingsproces is onderdeel ondersteuningsplan (doelen maatje zijn onderdeel plan, en worden geëvalueerd), maatje wordt ondersteund door Jonge Moeders Tandem of andere organisatie.
14
Bijlage 4: Generiek / specifiek vrijwilligerswerk -
GENERIEK Algemene juridische zaken • Reiskosten • Rechten en plichten vrijw. • Verzekering vrijw. • Rijden met auto • •
-
SPECIALISTISCH Juridische zaken voor specialistisch vrijw.werk Uitvoering voorbehouden handelingen
Attentie-afspraken* Vergoedingen*
(*) kan per werksoort verschillen
-
Aanmelding en registratie
-
-
nieuwsbrief protocollen • agressieprotocol • beschrijving wat vrijwilliger doet (profiel en competenties vrijiwlliger) scholing
-
exitformulier en exitgesprek Werving vrijwilligers
-
Specifieke intake (daar hoort ook de vrijw.overeenkomst, VLG, antecedentenverklaring bij)
-
Melding klacht
-
competenties vrijwilligers per organisatie. Evt. cursus samenvoegen
Samen sterk!
Bijlage 5: Algemene juridische zaken vrijwilligerswerk Privacy • Persoonsgegevens worden opgeslagen met als enige doel, het vormen van een correct beeld van de persoon of situatie, om daarmee optimaal uitvoer te geven aan het voorgenomen traject. • Mondeling verkregen (persoons-)gegevens worden ten alle tijde vertrouwelijk behandeld. Medewerkers en vrijwilligers kennen het zogenoemde beroepsgeheim. • Relevante informatie (dat omvat vrijwel alles) wordt standaard digitaal vastgelegd, • Digitaal, of schriftelijk opgeslagen informatie mag alleen door medewerkers worden ingezien die daartoe gerechtigd zijn vanwege hun functie of taak verplichtingen. Reiskosten SIZ Twente • woon-werk verkeer van € 0,27 per kilometer (auto) • woon-werk verkeer van € 0,05 per kilometer (fiets) • plezierritjes vergoed de hulpvrager/mantelzorger van € 0,23 p.k. SWOH en hulpdienst • Kilometervergoeding € 0,28 per kilometer • Fietsvergoeding € 0,59 per dag • Reiskosten op basis van openbaar vervoer • €3,50 vervoer ziekenhuis etc. wel binnen Hengelo (wordt betaald door hulpvrager aan de vrijwilliger) Rechten en plichten vrijwilligers Wanneer een vrijwilliger ingezet wordt , de concrete invulling van het takenpakket. Hoe het takenpakket eruit ziet, is afhankelijk van de hulpvraag of van de plek waar de vrijwilliger wordt ingezet. In algemene zin kent het takenpakket de volgende uitgangspunten: • wat er is afgesproken zo goed mogelijk uitvoeren; • er is geheimhoudingsplicht over wat men uit hoofde van het werk tegenkomt; • bij hulp in de thuissituatie: geen ongevraagde adviezen geven; • bij hulp in de thuissituatie: respecteren van de hulpvrager en diens leefsituatie; • bij hulp in de thuissituatie: signaleren van veranderingen in de hulpvraag; • contact opnemen met de organisatie wanneer er sprake is van een sterk veranderde hulpverlening of van calamiteiten; • contact opnemen met de organisatie wanneer de vrijwilliger vindt dat deze niet meer aan de opgedragen taak kan voldoen.
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
16
Samen sterk!
Plicht Allen • geheimhoudingsplicht • In geval van verhindering wegens ziekte, vakantie of anderszins, door de vrijwilliger bekend maken aan de desbetreffende organisatie. SIZ Twente De vrijwilliger is verplicht om alle incidenten en gevaarlijke situaties te melden. Scala De vrijwilliger verplicht zich tot hetgeen in het vrijwilligersovereenkomst of dit vrijwilligersbeleid is beschreven, waaronder: • het nakomen van de afgesproken dagen en tijden van aanwezigheid om hulp te bieden bij activiteiten; • het op tijd – zodra bekend – afmelden indien men op de afgesproken tijden niet aanwezig kan zijn; • het op correcte wijze vertegenwoordigen van de organisatie en het te woord staan van klanten, cliënten en bezoekers; • het verantwoord omgaan met eigendommen van de organisatie; • het vertrouwelijk omgaan met interne informatie; • het accepteren en naleven van de gedragscode van de organisatie en het naleven van de doelstellingen van de organisatie.(informatie bijgevoegd in het introductiepakket) Recht Scala De vrijwilliger heeft recht op: • een duidelijke vrijwilligersovereenkomst; • een schriftelijk introductiepakket (zie art. 5.2.3.) • duidelijkheid over de taken bij activiteiten; • werkzaamheden die aansluiten bij de kwaliteiten, mogelijkheden en interesse van de betreffende vrijwilliger; • duidelijkheid over de dagen en tijden waarop de vrijwilliger geacht wordt hiervoor aanwezig te zijn; • een goede introductie binnen de organisatie en informatie aangaande de projecten en activiteiten waarbinnen hij / zij zich inzet; • tijdige en adequate informatie die hoort bij de activiteiten; • scholing en/of training nodig voor de uitvoering van de inzet; • een vergoeding van reëel gemaakte kosten en een spoedige uitbetaling hiervan; • een ten behoeve van vrijwilligers collectieve aansprakelijkheids- en ongevallenverzekering voor vrijwilligers waar deze is voorgeschreven door de wet; • een klachten- en geschillenregeling; • de faciliteiten welke nodig zijn voor de inzet;
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
17
Samen sterk!
belangenbehartiging in algemene zin door de organisatie en/of de verantwoordelijke beroepskracht; • evaluatie met de begeleider over de inzet van de vrijwilliger. De kosten welke voortvloeien uit de rechten komen ten laste van de organisatie. •
Verzekering vrijwilligers Aansprakelijk en verzekering als de vrijwilliger schade veroorzaakt: • Alle vrijwilligers die in enig organisatorisch verband, onverplicht en onbetaald werkzaamheden verrichten ten behoeve van anderen en/of de samenleving waarbij een maatschappelijk belang wordt gediend zijn in Hengelo automatisch verzekerd via een collectieve vrijwilligersverzekering • Vrijwilligersorganisatie moet wel een ongevallenverzekering en een aansprakelijkheidsverzekering afsluiten om alles te dekken • vrijwilligersorganisaties moeten ervoor zorgen dat vrijwilligers voldoende toegerust zijn om hun taak goed uit te kunnen voeren. Vastleggen welke kwalificaties en vaardigheden vrijwilligers nodig hebben. • Instructies, taken en scholingsaanbod vastleggen voor vrijwilligers. • Een goed vrijwilligersbeleid kan aansprakelijkheidskwesties voorkomen en zorgt ervoor dat vrijwilligers gemotiveerd en enthousiast aan de slag gaan met hun werkzaamheden. • Als een vrijwilliger bij het uitvoeren van haar activiteiten haar auto gebruikt en schade aan een ander veroorzaakt, zal eerst de WAM- verzekering (Wettelijke Aansprakelijkheid Motorrijtuigen) van de vrijwilliger worden aangesproken. Daarbij maakt het niet uit of de persoon op dat moment als vrijwilliger actief was. Iedere bezitter van een motorrijtuig is namelijk wettelijk verplicht om zich te verzekeren voor aansprakelijkheidsrisico’s ten aanzien van het motorrijtuig. Is het motorrijtuig van de organisatie en maakt de vrijwilliger daar gebruik van dan zal de WAM-verzekering van de organisatie worden aangesproken, als er schade is ontstaan. Ook de bestuurder is namelijk gedekt met deze verzekering. Maar let op: als de vrijwilliger door een eigen fout schade lijdt, keert de WAM niets uit. Als vrijwilligers vaak met de (eigen) auto op pad zijn, kan het voordelig zijn om een apart polis Bijzondere voorwaarden Schadeverzekering af te sluiten. SIZ Twente Ongevallenverzekering. De verzekeringen hebben een secundaire aard. Bij niet voldoende dekking van de eigen WA verzekering, kan er een beroep worden gedaan op de verzekering van SIZ Twente. SIZ Twente heeft tevens een aansprakelijkheidsverzekering voor de vrijwilliger. De hulpvrager/mantelzorger moet een inzittendenverzekering hebben voor schade die de vrijwilliger lijdt als hem in de uitoefening van zijn werkzaamheden een verkeersongeval overkomt in de auto van de hulpvrager/mantelzorger. De verzekering van de hulpvrager/mantelzorger is dan verantwoordelijk voor de opgelopen schade.
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
18
Samen sterk!
SWOH Aansprakelijkheidsverzekering, Ongevallenverzekering, Aanvullende autoverzekering. Ongevallen- inzittendenverzekering. Staat in “Verzekeringen SWOH vrijwilligers”. Het is niet duidelijk, welke aanvullende autoverzekering SWOH heeft afgesloten. Dat kan namelijk zijn: De ongevallen- inzittendenverzekering, de schadeverzekering voor inzittenden of rechtsbijstandverzekering. In brochure “Vrijwilligerszaken Hulpdienst” staat: WA, ongevallenen inzittendenverzekering. Scala Collectieve WA- en ongevallenverzekering voor vrijwilligers voor zover dit wettelijk is vereist. De organisatie stelt zich aansprakelijk bij schade voor zover de verzekering het dekt. Organisatie SIZT SWOH
SCALA
Soort verzekering Ongevallenverzekering Aansprakelijkheidsverzekering Ongevallenverzekering Aansprakelijkheidsverzekering Aanvullende autoverzekering Ongevallen- inzittendenverzekering Collectieve WA verzekering Ongevallenverzekering
Gebruik auto SIZ Twente Zie “verzekering vrijwilligers”. SWOH vrijwilligers kunnen werkzaamheden verrichten in opdracht en ten behoeve van SWOH met hun eigen auto. De verzekering “aanvullende autoverzekering” is niet van kracht als betrokkenen rijden in een auto die niet hun eigendom is. De vrijwilliger die schade maakt met zijn auto, doet een beroep op zijn eigen auto verzekering.
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
19
Samen sterk!
Bijlage 6: Uitwerking Innovatiekalender Innovaties die zijn afgerond in 2012
Innovaties die zijn ingezet in 2012 (nog niet afgerond)
Voorstellen voor verder uit te werken innovaties in 2013 e.v.
Innovaties voor toegang tot voorzieningen (paragraaf 7.3.1) De toegang Zie hoofdstuk 4 van de eindrapportage. Wegwijzer Zie de hoofdstukken 4 en 6 van de eindrapportage. Servicebureau Maatschappelijke Ontwikkeling • Binnenkomst aanmeldingen voor Maatschappelijke Diensten (AMW, Thuisbegeleiding, Sociale Raadslieden, Eerstelijns psycholoog, Jonge Ouder (en kind) Centrum). Zowel direct door klant / verwijzers als indirect via één van de professionals. • Organiseren van passende financiering; de klant of verwijzer heeft zo min mogelijk last van financieringsdomeinen. • Wegzetten en regie van de hulpverlening (één klant, één plan) volgens 8 bakens Welzijn Nieuwe Stijl en terugkoppeling naar verwijzer. • Rol in aanleveren gegevens voor de verschillende verantwoordingen. Resultaat / effect: Kanteling dienstverlening van domeingestuurd naar Welzijn Nieuwe Stijl. Virtuele klantontmoeting De toegang tot hulpverlening in Hengelo is op dit moment veelal georganiseerd in fysieke loketten. Hoe maken we deze toegang ook digitaal? Is alleen een aanmeldfunctionaliteit voldoende? of zou je in het kader van toenemende digitalisering toe willen naar een virtuele manier van burgerontmoeting?
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
20
Samen sterk!
Innovaties in de wijk (paragraaf 7.3.2) Integrale wijkteams Zie hoofdstuk 6 van de eindrapportage. Ontmoeting in de wijk Er wordt vanuit gemeenten steeds meer gezocht naar mogelijkheden binnen de algemene en collectieve voorzieningen voor burgers t.o.v. individuele, geïndiceerde zorg. Begeleiding Groep, als indicatie van AWBZ zorg wordt gedecentraliseerd naar de gemeente. In het kader van de kanteling wordt steeds meer en beroep gedaan op eigen kracht van burgers vóór professionele inzet. In Hengelo zijn nu dagvoorzieningen voor ouderen en ontmoetingsuimtes voor ouderen. Het uitgangspunt is om de kracht van deze twee voorzieningen te bundelen door ze zoveel mogelijk onder één dak te huisvesten en inhoudelijk ook aan elkaar te verbinden. Doel: In elke wijk / elk stadsdeel van Hengelo is er een plek waar ouderen elkaar kunnen ontmoeten en op een inspirerende en veilige wijze een (deel van een) dag kunnen doorbrengen. Zij kunnen er deelnemen aan activiteiten, even binnen lopen voor kop koffie, een hapje eten of er de hele dag verblijven. Er zijn mensen die de ouderen ontvangen en zonodig begeleiden. Ouderen met en zonder indicatie ‘begeleiding groep’ kunnen er terecht. Effecten: • Meer en betere verbinding met gemeenten • Meer verbinding met maatschappelijke voorzieningen • Meer verbinding tussen geïndiceerde en niet geïndiceerde opvang (is meer verbinding tussen dagvoorzieningen en welzijnsfunctie) • Meer verbinding tussen medewerkers en vrijwilligers • Meer uitdaging voor medewerkers en vrijwilligers • Efficiënter gebruik accommodaties • Meer kwaliteit (kwaliteitsimpuls) door vermenging doelgroepen • Meer dagbestedingen ‘op maat’ • Grotere leefbaarheid in de wijken Wijkleerbedrijf “helpende handen Hengelo” Op een locatie in de wijk (de eerste vestiging is geopend op 7 mei in de Hasseler Es) krijgen studenten van niveau 2 de gelegenheid hun stage te lopen. Dit zijn zowel BOL-leerlingen als BBL-leerlingen. De BBL-leerlingen hebben veelal een achterstand op de arbeidsmarkt. Leerlingen worden ingezet op niet-geïndiceerde zorgaanvragen uit de wijk. Vanuit het ROC is er een docent aanwezig die leerlingen op locatie lesgeeft.
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
21
Samen sterk!
Resultaat / effect: • Leerlingen niveau 2 hebben een passende stageplaats en kunnen hun diploma halen. • BBL-leerlingen hebben gelegenheid om in te stromen in de zorgsector. • Carintreggeland heeft een “kweekvijver” met kandidaten die daarna mogelijk kunnen doorstromen naar niveau 3. • Wijk heeft een plek waar niet-geïndiceerde zorgvragen ingediend kunnen worden. • Zorginstellingen hebben een extra stap in de zorgketen. Basis GGZ De minister heeft in 2011 een vraag gesteld i.h.k.v. kostenbesparing GGZ: bedenk een goed alternatief op de stijgende kosten GGZ, door vanuit een huisartsenpraktijk minder te verwijzen naar de tweedelijns GGZ, maar meer gebruik te maken van de eerstelijn. In dit kader is in Twente door de organisaties voor Maatschappelijke Dienstverlening, in samenwerking met ZGT en de HSK-groep, een project gestart waarin een triageteam bestaande uit een Algemeen Maatschappelijk Werker, Sociaal Psychiatrisch Verpleegkundige en een Thuisbegeleider triage verzorgen bij de huisarts. Dit in nauwe afstemming met een eerstelijns psycholoog en een psychiater. Overleg in de wijk Samenwerken vraagt afstemming. Dat doen professionals binnen de eigen organisatie, op casusniveau met collega’s van andere instanties, binnen de gemeentelijke zorgstructuur en wijknetwerken. Welke overlegstructuur zou faciliterend zijn aan de burger, de onderlinge samenwerking, en aan de professional? Noaberwijk Wilderinkshoek Doorontwikkeling van de noaberzorg die vanuit het Vertierkwartier in de Klokstee vorm en inhoud gekregen heeft: “voor en door bewoners” van de Klokstee en van de wijken in de omgeving. Deze noaberzorg is een ontwikkeling die voortkomt uit het Sophia-concept, zoals dat binnen de Klokstee en wijken eromheen (Tuindorp, Nijverheid) gerealiseerd is vanaf 2006. Momenteel is daar een grote groep bewoners / vrijwilligers aanwezig, die voor een groot deel zelforganiserend zijn t.b.v. diverse diensten, activiteiten in en vanuit de Klokstee voor bewoners in de Wilderinkshoek. Doel is om zoveel mogelijk cohesie tussen de bewoners in de Wilderinkshoek te realiseren met veel onderlinge aandacht en hulp, zodat de zelfredzaamheid en een goede kwaliteit van wonen en leven in de bekende wijk realiteit wordt. Het huidige samenwerkingstraject tussen bewonersvertegenwoordiging (BON), Welbions, Carintreggeland en de JP vd Bentstichting om middels een (betaalde) servicemanager de bewoners/vrijwilligers “in hun kracht te zetten” loopt ten einde en vormt qua resultaat een prima opmaat voor deze doorontwikkeling voor de gehele Wilderinkshoek. Hierbij kunnen de resultaten van het in juni 2012 gehouden wijksymposium prima dienen als uit te werken acties.
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
22
Samen sterk!
De huidige kerngroep met de daaronder ressorterende werkgroepen bestaan geheel uit bewoners/vrijwilligers uit de wijk Wilderinkshoek. Het doel is om de “kracht” van deze groep, die een minimale professionele ondersteuning kennen, verder uit te nutten t.b.v. • Noaberzorg in de hele wijk / vergroting zelfredzaamheid; • Creëren van sociale cohesie in de wijk, “licht” ondersteund door een digitaal platform (community sharing); • Matchen van vraag-aanbod wat betreft (onderlinge) diensten (met ondersteuning digitaal platform); • Uitnutten mogelijkheden van ontmoeten, o.a. via Vertierkwartier en ’t Lansink; • Ontwikkelen van een krachtige noaberwijk, dat als best practise/ voorbeeld kan dienen voor andere wijken in Hengelo; • Slimme link ontwikkelen tussen professionele zorg/welzijn en de informele zorg/noaberzorg o.b.v. Sophia concept; • Jaarlijkse audit bij bewoners middels We Care-methodiek; • Aanvullend op de onderlinge hulp/diensten door bewoners/vrijwilligers, inzet door mensen met afstand tot de arbeidsmarkt (incl. Wajongers); Resultaat / effect: • Per 01-07-2014 oplevering Best Practise wijk: krachtige noaberwijk Wilderinkshoek, dat als voorbeeld kan dienen voor andere wijken (incl. uitgeteste pilot Community Sharing); • Integrale aanpak op wijkniveau van de kanteling op alle terreinen wonen-welzijn-zorg, uitgevoerd door bewoners/vrijwilligers (noabers) met minimale professionele ondersteuning.
Innovaties jeugdzorg (paragraaf 7.3.3) Vaders van betekenis ‘Wat heeft mijn vader aan mij doorgegeven’. ‘Wat wil ik aan mijn kind doorgeven’. Wie ben ik als persoon/vader, wat wil ik, wat kan ik. Vaders hebben te maken met verschillende culturen. De cultuur van hun eigen vader en de cultuur van hun kind. Welke cultuur willen ze als vader aan hun kind meegeven? • Als vader wil je het beste voor je kind; je wilt een vader van betekenis zijn! Maar wat is een goede vader? Schrijft een vader in het gezin de wet voor of is een vader eerder iemand die bemiddelend optreedt? • Een kind heeft de kwaliteiten van een vader nodig: Een vader kan een kind trainen in het omgaan met nieuwe, spannende en onverwachte dingen. Dat versterkt het zelfvertrouwen, de studieprestaties en de ondernemingslust. • Een goede invulling van het vaderschap werkt positief op de eigen situatie en de contacten met de kind(eren) en medemensen.
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
23
Samen sterk!
Resultaat / effect: • Activiteiten die de vaderrol versterken. Men krijgt van de mogelijkheid om één of meerdere activiteiten te organiseren (eventueel in samenwerking met FC Twente een voetbaltraining/-wedstrijd voor de kinderen, vaders en indien mogelijk de opa’s). • Geven van informatie over opvoeding, onderwijs, cultuur, regelgeving en subsidiemogelijkheden. • Er wordt ingegaan op de rol als vader: Hoe kunt u uw kind begeleiden naar een goede toekomst? Op welke manier kunt u ervoor zorgen dat uw kind goed meedoet in de maatschappij? Jonge ouders en onderwijs Integreren van ondersteuning op de leefgebieden van Donna/Atlas in een opleidingsniveau 1/2 voor jonge moeders. De opleiding vindt op locatie plaats en wordt zodanig vormgegeven dat recht wordt gedaan aan de doelgroep, aan de benodigde en gewenste ondersteuning, en aan de benodigde kwalificaties van een opleiding. Dat houdt in: • moeders nemen (verplicht)deel aan de programma’s van Donna; • moeders halen startkwalificatie BBL; • moeders doen werkervaring op en komen in ritme; • de kinderopvang, VVE, ontwikkelingsstimulering is structureel geregeld in combinatie met begeleiding ouders; • er wordt gebruik gemaakt van succesvolle programma’s en methoden (lotgenotengroep, ondersteuning “dichtbij”); • er wordt gewerkt volgens principe één gezin, één plan; • meer toekomstperspectief in begeleiding bij Donna. Resultaat / effect: • jonge moeders sneller maatschappelijk actief; • sneller naar de arbeidsmarkt; • sneller leefgebieden op orde; • ondersteuning minder lang en meer effectief. Communiceren met jeugd Hulpverlening is ingesteld op gespreksvoering; d.m.v. veelal verbale interventies wordt methodisch gewerkt aan veranderingen. Jongeren zijn minder verbaal ingesteld. Hoe worden de werkwijzes daarop aangepast? Zorg om school We kennen met de komst van de Brede School de meerwaarde van het positioneren van diensten bij elkaar rondom de school. Kan dit verder uitgebreid worden? Zouden hier i.h.k.v. de transitie Jeugdzorg wellicht meerdere disciplines herkenbaar en dichtbij in ondergebracht kunnen worden?
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
24
Samen sterk!
Innovaties Welzijn Nieuwe Stijl (paragraaf 7.3.4) Doorontwikkeling vrijwilligerswerk Zie hoofdstuk 5 van de eindrapportage. SaxiRoc Scala heeft voor jonge ouders een steun- en ontmoetingspunt gecreëerd, door gebruik te maken van vrijwilligers en knowhow van professionals van het ROC, Donna, SKE, Saxion, Loes/GGD. Idee is om een leerbedrijf vorm te geven i.s.m. Saxion Hogeschool op of nabij het ROC (naar het idee van Leeuwarden). Doelstelling: Het leveren van een innovatieve en effectieve bijdrage aan jonge ouders op de volgende onderdelen: • Ondersteuning bij het behalen van een startkwalificatie/versterken van de uitgangspositie op de arbeidsmarkt; • Het verminderen van school/ maatschappelijke uitval bij de jonge ouder; • Een bijdrage leveren aan de zelfredzaamheid van de jonge ouder zodat deze in staat is om zelfstandig en verantwoord voor het gezin te zorgen en dit te onderhouden; • Bieden van ondersteuning waardoor lange termijn problemen bij jonge ouders voorkomen worden, door beschermende factoren te vergroten en risicofactoren te verminderen; • Een laagdrempelige niet-geproblematiseerde omgeving creëren waardoor jonge ouders (en hun begeleiders) makkelijk met hun vragen en problemen kunnen komen en voorkomen kan worden dat een klein probleem grote gevolgen heeft en leidt tot meer problemen; • I.s.m. het ROC protocollen na te leven en inhoud geven aan preventie van uitval. Doelstelling leerbedrijf: • onderzoekslaboratorium voor medewerkers en studenten; • integratie tussen werkveld en opleiding; • verbeteren van aansluiting tussen opleiding en werkveld; • leren in een contextrijke omgeving. Wat houdt de geboden ondersteuning in: • informatieve ontmoetingsbijeenkomsten voor jonge ouders; • ondersteuning van buddy’s; • inlooppunt. De ondersteuning aan de jonge ouders wordt geleverd door studenten van Saxion. De verschillende methodes en werkwijzen worden onderzocht door studenten van Saxion. De
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
25
Samen sterk!
studenten worden gekoppeld aan moeders en begeleid door een projectleider met knowhow. Als tweede schil is er de hulpverlening omheen gesitueerd. Resultaat / effect: • jonge ouders beter ondersteund; • sneller naar de arbeidsmarkt; • sneller leefgebieden op orde; • ondersteuning laagdrempelig en vrijwillig; • bestaande financieringen zijn gekoppeld; • empowerment jonge ouders; • participatie; • persoonlijk leiderschap voor leerlingen van HBO en MBO; • methodiekontwikkeling; • resultaat- en effectmeting. EKC-light Bij de WMO en de "kanteling" staat de kracht van de burger en het eigen netwerk centraal. De Eigen Kracht Conferentie (EKC) wordt in tal van situaties succesvol ingezet en past in het kader om te zoeken naar de eigen kracht van burgers in hun eigen netwerk. In Overijssel is er een pilot EKC geweest rond ouderen (o.a. in Borne en Almelo). Daar blijkt uit ervaring dat ouderen niet graag deelnemen aan een EKC. De omvang van het EKC lijkt te groot en het introduceren van een onafhankelijke, maar vreemde derde blijkt een obstakel. Een keukentafelgesprek, een variant op het EKC, lijkt wel het gewenste effect te bereiken en beter toepasbaar te zijn voor ouderen. Hiervoor zouden ouderenadviseurs ingezet kunnen worden. Ouderenadviseurs zijn immers onafhankelijk en al bekend als vertrouwenspersoon van ouderen. Met een keukentafelgesprek kan de Ouderenadviseur het netwerk meer betrekken en de gesprekken met familie, buren en kennissen organiseren. Er is ruimte om met elkaar te praten en te zoeken naar andere ideeën en alternatieven. Samen sta je sterker, weet je meer, wordt de situatie vanuit meerdere perspectieven belicht. Zodoende kan men met elkaar de situatie en de mogelijkheden vollediger in kaart brengen en beter de kracht van het netwerk benutten. Doelgroep: Ouderen van 55 jaar en ouder, die zelfstandig wonen en een complexe vraag hebben. Er wordt een pilot gedraaid met 3 ouderenadviseurs in Hengelo, die met 6 tot 10 ouderen een eigenkrachtconferentie light (keukentafelgesprek) gaan houden. De ervaringen en opbrengsten van deze pilot worden gemonitord en beschreven.
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
26
Samen sterk!
Resultaat / effect: • Aan het eind van de pilot zijn 3 ouderenadviseurs geschoold in de Eigen Kracht methodiek en hebben ervaring met deze werkwijze. • 6-10 ouderen worden door hun netwerk ondersteund. • Er is een eindrapport van de methodiek keukentafelgesprekken waarin de 6-10 casussen zijn beschreven en welke meerwaarde deze methode heeft voor deze ouderen. Hier worden ook aanbevelingen in beschreven voor een vervolg. Mentorproject Vrijwillige mentoren begeleiden jongeren die een steuntje in de rug kunnen gebruiken. De mentoren hebben regelmatig contact met de jongeren en praten over verschillende onderwerpen zoals school, werk, vrije tijd, de thuissituatie e.d. Als een vrijwilliger mentor wil worden volgt een intake, training en wordt een ‘match’ gemaakt met een jongere. Jongeren worden aangemeld via school, ouders, kennissen of ze melden zich aan. Deelname is vrijwillig. Zie: www.eengoedvoorbeeld.nl/ Resultaat / effect: Deelnemende jongeren hebben veel baat bij het extra steuntje in de rug. Problemen verminderen, deelnemende jongeren vinden het prettig met iemand te kunnen praten die er speciaal voor hen is. Panelgesprekken Een a-select samengestelde groep, wordt bevraagd over een van te voren vastgesteld thema/onderwerp. Doel is om afgestemd op de doelgroep te doen aan vraagverheldering/antwoordformulering of genereren van ideeën. Resultaat / effect: Mensen weten zich serieus genomen. (Nieuwe) oplossingen vinden/zoeken en/of testen van nieuwe gedachte/product. Vrijwilligerswerk 1 en 2 Er is een maatschappelijke ontwikkeling gaande die vanuit de overheid, de gemeente en andere subsidiënten leidt tot een nieuwe visie op zorg en welzijn met als kern; zo dichtbij mogelijk, zo licht mogelijk en zo snel mogelijk. Vanuit deze nieuwe visie is het van belang dat Carintreggeland zich voorbereidt op de groeiende vraag aan vrijwilligerswerk. In de beleidsnotitie van Carintreggeland staat dat wij willen samenwerken met bestaande vrijwilligersorganisaties. Echter, daar waar nog geen aanbod is of nog geen samenwerking is wil Carintreggeland kartrekker zijn. In het geografische werkgebied van de MO-kolom moet nog veel ontwikkeld worden om de doelstelling zo licht en zo dichtbij mogelijk te realiseren. Professionals zijn nog niet (altijd) gewend om zich af te vragen of de hulpvraag misschien ook beantwoord kan worden in de omgeving van de cliënt of door een vrijwilliger. En zijn ook niet altijd op de hoogte van het dienstenaanbod van vrijwilligers.
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
27
Samen sterk!
Hiervoor is een goed netwerk van vrijwilligers nodig op diverse niveaus. Van de vrijwilliger die koffie schenkt in het buurthuis tot een gespecialiseerde vrijwilliger die ondersteuning geeft bij een ggz-cliënt. Daarnaast is het van belang om vrijwilligers (die in één-op-één situaties werken) te scholen en begeleiden om naast de professional hun rol te kunnen vervullen. Hiervoor zal scholingsbeleid opgesteld en bijgesteld moeten worden. Om vrijwilligers toe te rusten voor het uitoefenen van hun taken, is het daarbij ook mogelijk om te denken aan andere vormen van ondersteuning, zoals intervisie. WijkwelzijnsApp In een overzichtelijke App die direct toegang biedt tot welzijn in de wijk: • Buurtparticipatie: wie stelt een dienst beschikbaar of heeft juist hulp van een buur nodig? • Welke activiteiten zijn er? • Wanneer heeft de huisarts spreekuur? • Beeldcontact met je wijkwelzijnswerker De nieuwe noaber De Nieuwe Noaber is een proces dat in gang wordt gezet op buurt- en wijkniveau wat het welzijn van bewoners en de saamhorigheid in de wijk bevordert. De Nieuwe Noaber richt zich op ouderen in de wijk, maar wil expliciet ook andere generaties hierbij betrekken. Uitgangspunt van de Nieuwe Noaber is mensen te inspireren en stimuleren hun individuele kwaliteiten en ervaringen in te zetten ten behoeve van medebewoners in de buurt/wijk. Door de levensfase waarin ouderen zitten, wordt steeds minder een appèl van buitenaf op hen gedaan. Het risico is aanwezig dat ouderen hierdoor de verbinding met de maatschappij kwijt raken en het gevoel krijgen niet meer van betekenis te zijn. De Nieuwe Noaber wil o.a. ouderen uitdagen en uitnodigen mee te blijven doen. Door dicht bij huis in te zetten wat je goed kunt of graag doet, onder het motto: iedereen heeft af en toe een beetje hulp/aandacht nodig èn iedereen heeft ook iets te bieden. Nieuwe Noabers zijn: • Mensen die iets te bieden hebben aan een medebuurtbewoner of aan de buurtgemeenschap • Mensen die iets te vragen hebben (praktische hulp bij het èèn of ander, aandacht, behoefte om samen iets te doen) Kenmerken van het Nieuwe Noaberschap: • ‘Aanbieders’ bieden aan wat ze ook willen aanbieden, waar ze goed in zijn, wat ze graag doen, waar ze blij van worden. Of een aanbod éénmalig is of frequenter is ter beoordeling van de aanbieder. Eigen grenzen worden aangegeven. Op een vraag kan nee gezegd worden, niemand heeft het recht de aanbieder te claimen.
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
28
Samen sterk!
•
• • • •
‘Vragers’ worden uitgenodigd hun vraag neer te leggen. Dit geeft aanbieders de kans iets te doen wat ze willen. Waarom iets niet kan is aan de aanbieders om te beantwoorden. Een ‘nee-antwoord’ is een antwoord op een vraag, dit heeft niets te maken met een persoonlijke afwijzing. Er wordt geen wederkerigheid verwacht. Aanbieders kunnen vragers worden en vice versa. Het Nieuwe Noaberschap behoort toe aan de bewoners van de buurt/wijk. Nieuw noaberschap gebeurt met gesloten beurs. Nieuwe Noabers kunnen een beroep doen op lichte ondersteuning / facilitering van organisaties in de wijk.
Doel: Elke bewoner in de wijk krijgt de mogelijkheid Nieuwe Noaber te zijn. Kleinschalige initiatieven op het gebied van het Nieuwe Noaberschap worden ondersteund, geïnitieerd en door wijkbewoners gedragen en uitgevoerd. Eigen kracht mantelzorger Belaste en zwaar belaste mantelzorgers krijgen een cursus aangeboden “De kunst van het zorgen en loslaten” door SIZ Twente. Het is de bedoeling dat de cursus handvatten biedt voor mantelzorgers om hen in hun eigen kracht te zetten. De cursussen worden voorbereid en uitgevoerd in een periode van 3 jaren: van de zomer 2011 t/m de zomer van 2014. Resultaat/effect: De gewenste uitkomst is dat mantelzorgers daadwerkelijk in staat zijn om langer als mantelzorgers actief te (kunnen) blijven doordat een beter evenwicht bereikt wordt in zorgen voor de ander en zorgen voor zichzelf. Belastbaarheid mantelzorger SIZ Twente ontwikkelt een instrumentarium waarmee: • de belasting van de mantelzorger aan het begin van het werkproces in beeld gebracht wordt • de mate van belasting gekoppeld wordt aan de verschillende vormen van ondersteuning (het arrangement) Met als resultaat: Ondersteuning op maat te kunnen bieden. De werkwijze wordt geïntegreerd in het werkproces en kan ook door andere mantelzorgorganisaties gebruikt worden
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
29
Samen sterk!
Maatjesproject dementie Het project is een samenwerkingsverband van Stichting Informele Zorg Twente met Dimence en Mediant. In het project worden mantelzorgers van dementerende ouderen door ervaren mantelzorgers ondersteund. Nieuwe mantelzorgers worden gekoppeld aan een maatje (de al ervaren mantelzorger) en er ontstaat er een uniek persoonlijk contact. Deze ervaringsdeskundigen worden hiervoor geschoold zodat zij op een goede manier invulling kunnen geven aan de rol in de ondersteuning aan mantelzorgers. Resultaat/effect: De belasting van de mantelzorger wordt verminderd. Daardoor houdt de mantelzorger van een dementerende oudere de zorg beter en langer vol. Iemand kan langer thuis verzorgd worden met vermindering van decompensatie tot gevolg. Behoeftepeiling mantelzorgers dementie Het aantal dementerenden gaat in ons land fors toenemen in de voor ons liggende jaren. De grootste groep van deze mensen met dementie zijn mensen die thuis blijven wonen. Daarom is SIZ Twente een onderzoek gestart naar wat de mantelzorger van een dementerende nodig heeft om zo lang mogelijk thuis te kunnen blijven zorgen voor zijn/haar naaste. Resultaat: Als duidelijk is welke factoren van invloed zijn om iemand op te nemen in een verpleeg/verzorgingshuis, kun je daar de ondersteuning op afstemmen. Samenwerking formele en informele zorg Met het minder beschikbaar zijn (komen) van ‘professionele’ voorzieningen (Wmo en AWBZ gefinancierd) zal er meer op een ‘informele’ wijze opgelost moeten worden. Er wordt steeds meer beroep gedaan op mantelzorgers en er is steeds meer aandacht voor preventie om overbelasting van mantelzorgers te voorkomen. Dat vraagt een goede en concrete verbinding tussen de formele en informele zorg. SIZ Twente ontwikkelt ten behoeve daarvan een ‘mantelzorg-beleid’ voor en met AWBZ organisaties en ander gefinancierde organisaties. Resultaat/effect: • Het realiseren van vraaggerichte zorg; • Het verstevigen van de collectieve belangenbehartigingsfunctie voor deze specifieke doelgroep.
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
30
Samen sterk!
Vrijwillige coaches Mensen zijn graag bereid zich als vrijwilliger in te zetten. We krijgen wel steeds meer te maken met een ander soort vrijwilliger. Vrijwilligers kwam in het verleden vanuit geloofsovertuiging c.q. sociale overtuiging bij SIZ Twente binnen nu komen vrijwilligers veel meer met een persoonlijk doel. De nieuwe vrijwilliger is flexibel, snel aan verandering toe en dus ook sneller op zoek naar een andere tijdsbesteding. De nieuwe groep vrijwilligers heeft andere competenties en wil zich graag verder ontwikkelen. SIZ Twente gaat werken met vrijwillige coaches. Dit zijn vrijwilligers die groepen vrijwilligers gaan coachen. Vrijwilligers krijgen hiervoor begeleiding en een speciaal opleidingstraject aangeboden. Resultaat: • Breder aanbod aan vrijwilligerswerk, gericht op competenties van vrijwilligers • Mogelijkheden voor vrijwilligers om te participeren Mantelzorg en verenigingen Mantelzorgers die de zorg voor een ander als zwaar gaan ervaren laten hun eigen bezigheden als eerste los. Ze stoppen met de sportclub, ze hebben geen tijd meer voor hun hobby of politieke en kerkelijke activiteiten of ze hebben geen tijd meer om hun kinderen naar de vereniging te brengen. Juist het actief participeren van de mantelzorger in het verenigingsleven en tijd hebben voor zichzelf kan maken dat de mantelzorger het zorgen langer vol kan houden. Arcon is een project gestart waarin zij een toolkit, de zgn. binnen boord box (BBB), heeft ontwikkeld voor verenigingen. Deze BBB, de verenigingskoffer bevat materialen om binnen de vereniging te signaleren wie mantelzorgers zijn onder de leden. Verschillende gemeenten doen mee in dit project. Resultaat/effect: De verenigingen worden zich bewust van het feit dat ze mantelzorgers onder hun leden hebben, en dat ze middels hun eigen kracht in staat zijn mantelzorgers dusdanig te ondersteunen dat ze behouden blijven binnen de vereniging. Transitie begeleiding Voorstel om, naar aanleiding van de decentralisatie van de AWBZ begeleiding, een impuls te geven aan het vinden en binden van vrijwilligers die ingezet worden bij de maatschappelijke ondersteuning, welzijn en de zorg voor kwetsbare mensen. Het projectvoorstel is gericht op de kanteling waarin ook beroep gedaan wordt op mensen die geen werk kunnen vinden, wajongers en mensen die een uitkering ontvangen. Resultaat: • Een beschreven werkwijze waarmee de begeleidingsfuncties die van de AWBZ naar de gemeentelijke verantwoordelijkheid overgedragen worden (voor een deel) door vrijwilligers worden ingevuld; • Mogelijkheden voor wajongers, uitkeringsgerechtigden, werklozen te laten participeren.
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
31
Samen sterk!
Mobiliteit Mobiliteit kan een sleutel vormen tot voorkomen van eenzaamheid of sociale uitsluiting. Op buurt/wijkniveau worden krachten van burgers en organisaties ingezet om vervoersproblemen op te lossen en voorzieningen/activiteiten dichter bij te brengen. Domotica Met gebruikmaking van domotica, kan via een beeldverbinding contact gelegd worden met burgers met een ondersteuningsbehoefte. Bijvoorbeeld: • Personenalarmering. Voorbeeld: Iemand drukt op de knop voor personenalarmering. Er is direct de mogelijkheid tot beeldcontact tussen de burger en de Meld- en zorgcentrale. • Begeleiding via beeldcontact. Voorbeeld: Een jong volwassen man met autisme, heeft moeite om op tijd op het werk te verschijnen. Op het moment dat hij wakker wordt, vindt hij het moeilijk om de te ondernemen activiteiten tot moment van weggaan te overzien en om te zetten tot acties. Via korte beeldverbindingen met een vrijwilliger of begeleider krijgt hij instructies. Resultaat / effect: Het is mogelijk burgers met een ondersteuningsbehoefte op afstand te begeleiden.
Innovaties voor domeinoverstijgende samenwerking (paragraaf 7.3.5) Netwerkorganisatie Om domeinoverstijgend te kunnen samenwerken en optimaal te kunnen functioneren als netwerkorganisatie, zijn aanpassingen nodig op de traditionele wijze van inrichten van de interne organisatie. Groepswerk Op dit moment wordt groepswerk ingezet als methodiek om problemen waarmee mensen bij het AMW komen via een groepsgerichte aanpak te ondersteunen/begeleiden. Mensen worden hierheen geleid via hulpverlening/zorgstructuur/ketenpartners. Met een preventief cursusaanbod van AMW thema’s kan deels zwaardere zorg/individuele begeleiding worden voorkomen. Dit gebeurt al via het cursusbureau van Carintreggeland (ledenservice) met twee cursussen: AT voor volwassenen en sinds kort Rots en Water, een SOVA training voor kinderen. Binnen andere organisaties worden ook cursussen aangeboden (v.b. SWOHGlanstraining). De gedachte is door een breed aanbod de doelgroep beter te kunnen bereiken d.m.v. brede en centrale PR. Resultaat / effect: Een breed gedragen en gecommuniceerd groepsaanbod wat door betrokken organisaties is afgestemd.
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
32
Samen sterk!
Jeugd en gezin Hengelo Verbindt professionals in het CJG op eenzelfde wijze aan elkaar als in het project “Samen werken door samenwerken” Kennisteams In kennisteams komen professionals bijeen die elkaar op inhoud en/of doelgroep kunnen versterken om kennis te delen, verbinding te leggen en te ontwikkelen. Bij voorkeur zijn dit medewerkers uit diverse professies en organisaties/organisatieonderdelen. Doel van de thema-teams: • Diverse professionals weten elkaar sneller te vinden, waardoor de “één klant, één plan” werkwijze ondersteund wordt. • werken conform “de kanteling / welzijn nieuwe stijl” ondersteunen / begeleiden. Hoe /werkwijze: Er zijn diverse middelen denkbaar om bovenstaand doel te bereiken: • uitwisseling “wat doe ik/ wat doe jij”; • casuïstiekinbreng; gezien de kanteling van begeleiding een vast onderwerp op de agenda; • themagerichte besprekingen; Per kennisteam benoemen we een begeleider die zorgdraagt voor: • voorbereiding; • werkstructuur; • afstemming; • input voor nieuw beleid terugkoppelen aan managers deelnemers; De volgende Kennisteams onderscheiden we op dit moment: 1. Ouderen: afhankelijk van de groepsgrootte en deelnemende partijen onder te verdelen in specifiekere aandachtsgebieden. 2. Jeugd en gezin: afhankelijk van de groepsgrootte en deelnemende partijen onder te verdelen in specifiekere aandachtsgebieden. 3. Volwassenen: afhankelijk van de groepsgrootte en deelnemende partijen onder te verdelen in specifiekere aandachtsgebieden. 4. Toegang: Wat betreft de Toegang in Hengelo, functioneert er al een overleg dat exact overeen komt met de doelstelling en vorm van de kennisteams. Voor kennisteam de Toegang zal er dan ook geen tweede overleg georganiseerd worden. Dit blijft het OCH overleg, voorgezeten door Lizzy Meijerink, leidinggevende zorgloket Hengelo.
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
33
Samen sterk!
Wie doen mee (in eerste instantie): • Maatschappelijke diensten Carintreggeland o Algemeen Maatschappelijk Werk o Donna Atlas Cocon o Interculturele Diensten voor en door Allochtonen o Bureau Sociaal Raadslieden o Thuisbegeleiding o Zichtbare schakels • Scala • SIZ • Stichting Welzijn Ouderen Hengelo • Tactus • Zorgloket gemeente Hengelo • Deelnemende partijen OCH overleg zorgloket Hengelo ouderen Positioneer de Hengelose welzijnsprofessionals rond ouderen bij elkaar, om optimaal inhoud te geven aan “één klant één plan”. Inbouw expertise welzijn in zorgprogramma kwetsbare ouderen in huisartsenpraktijk Momenteel vindt de voorbereiding plaats voor start zorgprogramma kwetsbare ouderen in gezondheidscentrum De Brug (7 huisartsen) in Hengelo (nu naast ZGT Hengelo, op termijn mogelijk Hart van Zuid) door Menzis, Thoon en de betreffende huisartsen. Conform het zorgprogramma vindt ‘casefinding’ plaats van kwetsbare ouderen (ongeveer 30% van de 65+) via landelijk erkend screeningsmethodiek (Trazag-instrument), waarin kwetsbaarheid op lichamelijk en/of psychisch en/of sociaal vlak getraceerd wordt. De screening wordt uitgevoerd in de huisartsenpraktijk door de POH-ouderenzorg. Op basis hiervan vindt nader onderzoek plaats door experts van buiten de huisartsenpraktijk, die samen met de huisarts en de POH-ouderenzorg het multidisciplinaire team vormen. Daarna multidisciplinair overleg t.b.v. vaststelling behandelplan/begeleidingsplan, vervolgens uitvoering plan, evaluatie, bijstelling plan, etc. De innovatie zit hier in de inbouw van expertise op gebied van welzijn in het multidisciplinaire team (en dus in het door Menzis betaalde programma) in de huisartsenpraktijk via de SWOH (ouderenadviseur) en via deze de eventuele doorgeleiding naar de benodigde expertise binnen andere instellingen op gebied van welzijn in Hengelo. In de praktijk elders in Nederland blijkt dat bij ongeveer 80% van de getraceerde kwetsbare ouderen er problematiek speelt op het brede gebied van welzijn. Kortom (zeer noodzakelijke) koppeling welzijn aan eerstelijns cure in de huisartsenpraktijk! Het doel van de pilot is het ontwikkelen van een eerstelijns DBC kwetsbare ouderen waarbij de huisarts de hoofdaannemer is en de diverse experts de onderaannemer zijn (dit inclusief financiering).
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
34
Samen sterk!
Resultaat/ effect: • Koppeling welzijn – cure (huisarts) – care (V&V instelling) bij kwetsbare ouderen huisartsenpraktijk; • Opzet van eerstelijns DBC kwetsbare ouderen; • Voorzet voor populatiegerichte bekostiging met koppeling (deel)budget WMO – AWBZ – ZVW t.b.v. kwetsbare ouderen.
Innovaties in het kader van voorlichting / preventie (paragraaf 7.3.6) Teach me In samenwerking met ‘de vliegende stoel’ (www.devliegendestoel.nl) organiseert Scala voorlichting en informatiebijeenkomsten voor ouders/ volwassenen waarin de jongeren de deskundigen zijn. Zo zijn er avonden georganiseerd over drugs, rapmuziek en graffiti. De jongeren vertellen de ouders over wat er speelt, wat het met je doet, wat de effecten zijn, waar je voor moet uitkijken. De jongeren zijn de deskundigen, streetwise. Resultaat / effect: • Doordat jongeren de volwassenen voorlichten over hetgeen ze weten over een bepaald onderwerp gaan ze zich voorbereiden op hetgeen ze willen vertellen. Ze verdiepen zich in iets wat tot hun leefwereld hoort, zijn gemotiveerd en leren al doende veel over zichzelf en over hoe anderen daar naar kijken. • Volwassenen leren iets van de belevingswereld van jongeren. • Jongeren en volwassenen komen ‘nader tot elkaar’. Tupperware methodiek Voorlichting geven aan groepen mensen in de thuissituatie, waarbij één persoon uit de doelgroep zijn/haar eigen netwerk mobiliseert. Eén persoon uit de groep is de gastvrouw/heer voor de volgende bijeenkomst. Resultaat / effect: Bereiken van kwetsbare doelgroep die anders niet in beeld zou zijn gekomen. Zorgkosten Inzet op integrale en universele preventie voorliggend aan de zorg, ter voorkoming van o.a. COPD, diabetes en obesitas. Carintreggeland ontwikkelt in samenwerking met andere partijen een preventief programma t.b.v. het bevorderen van een gezonde lijfstijl.
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
35
Samen sterk!
Ter inspiratie (paragraaf 7.3.7) Hengelo 2040 droomsessies Zijn we op de goede weg? Draagt deze innovatie bij aan de werkelijkheid in de toekomst? Maar ook; welke dromen hebben wij voor de samenleving van de toekomst? Wat inspireert ons? Om een zo goed mogelijk antwoord te kunnen geven op deze vragen, organiseren we een aantal droomsessies. Tijdens deze droomsessies zullen sprekers met autoriteit op een bepaald onderwerp hun visie op de toekomst te delen. Bijvoorbeeld rond de thema’s: • De wijk in 2040; • Digitalisering; • Het gezin in 2040. Populatiegerichte bekostiging Gemeente en zorgverzekeraar kennen een gezamenlijk budget toe aan een vastgestelde populatie (wijk, dorp, stad, groep burgers). Hierdoor is er geen sprake meer van financiële schotten, wat het werken volgens “één klant, één plan” principe vergemakkelijkt. Digitaal innovatieplatform Digitaliseer innovaties, zodat partners in het veld elkaar kunnen inspireren en ontwikkelingen kunnen verbinden.
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
36
Samen sterk!
Bijlage 7: Verslagen van drie wijkteambijeenkomsten Bijeenkomst stadsdeel Zuid: Het was een zeer informatieve bijeenkomst. Veel informatie werd aan elkaar gegeven en dit alles in een zeer prettige sfeer.. Ten aanzien van vrijwilligerswerk hebben we gesproken over werving, het inzetten van vrijwilligers en mogelijkheden om vrijwilligers uit te wisselen. Wat ons betreft een thema wat terug moet komen op de agenda. Ook op beleidsniveau hebben we elkaar het één en ander te bieden. Wat zou de rol van een vrijwilliger kunnen zijn binnen onze verschillende werksoorten, kunnen we gezamenlijk werven/ trainen/ scholen/ protocollen ontwikkelen/ nadenken over de aansturing. Wat ons betreft krijgen deze bijeenkomsten een vervolg met als doelstelling: • elkaar vinden/ kennis en kunde delen • gezamenlijke initiatieven nemen • voorkomen van dubbelingen • intern cursusaanbod delen productniveau: • gezamenlijk aanbod groepswerk • aanbod zo dicht mogelijk bij de klant organiseren • wederzijdse toeleiding eenvoudig organiseren (één klant één plan) • er is concreet gesproken over productcombinaties, de medewerkers zien grote meerwaarde in samenwerking. organisatieniveau: • deskundigheidsbevordering gezamenlijk organiseren • beleid samen opstellen en implementeren (bv t.a.v. vrijwilligerswerk of nieuwe wet kindermishandeling etc) • vrijwilligerswerk zo organiseren dat het voor professionals makkelijk in te schakelen is (1 telefoonnummer) • vrijwilligers opleiden/ trainen voor doelgroep rol wijkteam: • zo dichtbij mogelijk hulp verlenen • klant brede deskundigheid kunnen bieden (soc. cultureel werk/ ouderenwerk/ AMW/ TB) • signaleren en preventie. Wijkteam ziet op dit vlak belangrijke meerwaarde van de samenwerking. De verschillende professionals signaleren vanuit een verschillend perspectief (professioneel kader/ vindplaats) zaken die in de wijk spelen, kunnen dit goed samenbrengen in het wijkteam. Kan input zijn voor (nieuw/ ander) aanbod of beleid.
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
37
Samen sterk!
randvoorwaarden/ structuur wijkteam: • elkaar zien en spreken • team niet te groot (ihkv slagvaardigheid) • afvaardiging vanuit organisaties moet in balans zijn. Liefst 2 à 3 per organisatie. • vast overleg met voorzitter/ procesbegeleider • liefst 1x per 6 weken bijeenkomst • inhoud vergaderingen vooral signalen uit de wijk en casuïstiek bespreken • in het begin veel aandacht voor "bij elkaar brengen". • belangrijk punt: bouw op met zoveel mogelijk input van professionals ipv vanuit een bedacht format te werken dat niet aansluit bij de realiteit. Het moet vooral praktisch en toepasbaar zijn. vragen: • Hoe verhoudt het wijkteam zich tot overlegvormen in de wijk die er al zijn? • Niet alle medewerkers van de organisaties zitten in het wijkteam; hoe krijgen we iedereen mee in de samenwerking? (idee is rond casuïstiekbespreking inktvlekwerking te bewerkstelligen, wordt vanuit Carintreggeland opstart voor gemaakt) • Als met de start van het team tijd vrijgemaakt moet worden voor het overleggen met elkaar, hoe verhoudt zich dat dan tot de agenda's van iedereen (in het kader van werkdruk/ capaciteit) Conclusie: We kijken terug op een bijeenkomst die in een prettige en coöperatieve sfeer verliep. Er zijn onder de aanwezigen geen twijfels over de meerwaarde van de samenwerking tussen de organisaties. Er zijn bovenverwachting veel ideëen uitgewisseld. Uit enthousiasme werd al een vervolgafspraak ingepland, en hoopt men op voortgang van het wijkteam in deze samenstelling. Het was een goede start die smaakte naar meer! Bijeenkomst stadsdeel Noord: We hebben ons vooral laten inspireren door elkaars werk en de items die actueel zijn. Er ontstond een wel heel levendige boel: soms vielen mensen en hun fantasiën bijna over elkaar heen; het tempo was hoog en de ideeën ruim en daarbij was er ook nog ruimte voor elkaar. Men vulde aan, zag opeens zichzelf bij de ander in bijvoorbeeld de jongerensoos en ontbijtjes maken met ouderen in de basisschool... Een aantal concrete dingen die zijn benoemd: • een kruisbestuiving rond het project van Anke Veenendaal: sterretjes gezocht in de Sterrenbuurt dat nauw aansluit bij de plannen van swoh rond Active Ageing en de nieuwe noaber. Daarbij ook nog eens kinderen en jongeren te betrekken. Misschien zelfs het idee van de 'postbodefunctie uit België' erbij betrekken. • Smoelenboek: wie doet wat in de wijk met foto en contact mogelijkheden. (als sociale kaart) • elkaar als werkers benaderen als je een vrijwilliger zoekt:wie kent welk talent?
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
38
Samen sterk!
• • • • •
• • •
een gezamenlijk e-mail groep maken zodat we elkaar snel kunnen bereiken met nieuwe ideeën, hulpvragen ed. gezamenlijk voorlichting geven/onderwerpen behandelen voor gemeleerde doelgroep (jong en oud bv. hebben het samen over .....) talenten van ouderen inzetten voor jongeren/kinderen (zoals al eerder gebeurd is, weer opnieuw oppakken) in wijk noord heeft bredeschool thema herfst, dit najaar. Scala en SWOH gaan het samen oppakken om ook ouderen hierin mee te nemen. jongerenwerkers signalen een stijgend aantal jongeren dat geen warm eten krijgt. Thuisbegeleiding (en evt. maatschappelijk werk) outreachend werken: naar de jongerensoos en contacten leggen. thuisbegeleiding gaat kinderen toe leiden naar kindervakantiewerk. vissen als aanleiding voor ontmoeting in het jongerenwerk.Dat gebeurt nu al. Daar ook ouderen bij betrekken. jongerenwerkers in contact brengen met consulent jonge mantelzorgers van SIZ.
Bijeenkomst stadsdeel Midden: Wat vraagt/biedt Scala aan de andere organisaties? • Inzet deskundigheid vrijwilligers voor de uitvoering van activiteiten van jong en oud (levenswijsheid, burenhulp, ontmoetingsactiviteiten zoals samen koken, hand en spandiensten, kerstdiner op 1ste kerstdag, voorleesouderen, computercursussen etc…) • Samenwerking in het kader van vrijwilligers (beleid, scholing etc…) • Uitwisselen van ideeën en informatie • Samen activiteiten opzetten (recreatieve, educatieve en informatieve) • Ingang/contactpersoon naar scholen en interne begeleiders (signalering, ontmoeting, projecten etc…) Wat vraagt/biedt SIZT aan de andere organisaties? • Voorlichting/advies over mantelzorg (vraagbaak) en AWBZ • Bekendheid geven aan mantelzorg en SIZT (uitnodigingen doorsturen) • Productenboek/site waar alle diensten en medewerkers te vinden zijn • Inzet vrijwilligers Wat vraagt/biedt SWOH aan de andere organisaties? • Alle inzet om samen te werken t.b.v. groepen en individuen in de wijk • Gezamenlijke opzet van buurtnetwerk met het doel snel mensen te kunnen inschakelen bij vragen en signalen • Nieuwe mogelijkheden verkennen voor ontmoeting tussen de verschillende doelgroepen • Elkaar kennen is gebruik maken van elkaars mogelijkheden (elkaar consulteren om verder te komen) • Locaties/ontmoetingsruimtes (Palet) • Ondersteunen mantelzorgers/ mensen met gehoor/visuele beperking • Spreekuur Sociale Raadslieden bijv. eens in de maand bij Palet
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
39
Samen sterk!
• • • • •
Toeleiden OA en MW naar activiteiten Werven jonge vrijwilligers voor hulpdienst en allochtone vrijwilligers (met name Suryoye) Verbinden jong en oud Ervaring/deskundigheid m.b.t. ouderen in het algemeen en vrijwilligerswerk (scholing inzet en begeleiding, sociale kaart) Vraaggericht groepsactiviteiten en cursussen opzetten
Wat vraagt/ biedt Carintreggeland aan de andere organisaties? • Bij afgewezen indicatie of verzoeken om hulp maakt TB gebruik van SWOH vrijwillige hulpdienst, ondersteuning steunpunt mantelzorg • Zorgmijders zo laagdrempelig mogelijk benaderen • Samen werken bij de organisatie van buurthulp • Subsidies benutten en samenwerken op het gebied van opvoedondersteuning, Maatjesprojecten, Thuiszorg, Budget Alert en Dagvoorzieningen • Nauwere samenwerking met Servicepunt Vrijwilligerswerk • Vanuit ‘aanmeldpunt’ doorverwijzen naar de juiste instanties (MW, SWOH, steunpunt mantelzorg, sociale activering etc) Een greep uit onderwerpen/vragen die aan de orde kwamen: • Als wij meer vraaggericht gaan werken, hoe komen we achter de vragen en behoeften van bewoners. Hoe pakken we signalen van bewoners op? Ambulant jongerenwerk als opstap gebruiken voor het gezamenlijk oppakken van problemen. Ook om beeldvorming rond hangjongeren te veranderen (verbeteren) • Hoe maken we gebruik van elkaars middelen, kwaliteiten, deskundigheid etc…? producten en smoelenboek maken waar iedereen bijkan…aansluiten bij site sociaal café? • We zullen nog meer gebruik gaan maken van vrijwilligers. Hoe kunnen wij de bestaande kennis op het gebied van vrijwilligerswerk (beleid, werving, begeleiding etc…) met elkaar delen en knelpunten zoals het vinden van geschikte vrijwilligers, oplossen? Jet gaat hierin meedenken met SWOH en SIZT bij het werven en screenen van vrijwilligers die ingezet worden bij specifieke functies en bij cliënten die eigenlijk bij professional thuishoren. • Interne begeleiders bij scholen meer inzetten om bijvoorbeeld ouders meer te betrekken bij de schoolcarrière van hun kinderen. Een idee wordt geopperd om leraren een keer te laten lunchen bij de ouders (als ze niet komen op de ouderavonden). • Voor het bezoeken van dagvoorzieningen wordt vervoer als probleem ervaren. Dit probleem wordt ook in stadsdeel Noord ervaren. Herma en Zohra gaan hiermee aan de slag (kijken naar mogelijkheden in kader van maatschappelijk ondernemen, Slinger, SVH en vervoermaatschappijen). • Sevgiye en Herma gaan ervoor zorgen dat op eerste kerstdag een diner wordt verzorgd bij Palet.
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
40
Samen sterk!
• • • • • •
Zohra gaat SWOH helpen Suruyoye vrouwen uit de wijk te werven voor huisbezoeken aan Suruyoye ouderen. Er wordt meer samenwerking met het wijkcentrum gezocht om voor ouderen gebruik te laten maken van computerruimte en cursussen. Jongeren hiervoor inezetten. Om de voorkant van het wijkcentrum aantrekkelijk te maken, wordt geopperd een terras voor de ingang aan te leggen. Vrijwilligers aan het woord in de wijkkrant in een kettingconstructie. Sevgiye stuurt het programma van Kulturhuske aan een ieder door. Carintreggeland Sociale Raadslieden vragen voor maandelijkse spreekuur bij Palet.
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
41
Samen sterk!
Bijlage 8: Nieuwsbrief Project “Samen Werken door Samenwerken”
augustus 2012 Inleiding Sinds enige tijd is er een maatschappelijke ontwikkeling gaande die vanuit uitvoerende organisaties, overheid, gemeente en andere subsidiënten leidt tot een nieuwe visie op zorg en welzijn, met als kern; zo dichtbij mogelijk, zo licht mogelijk en zo snel mogelijk. Vanuit deze nieuwe visie heeft gemeente Hengelo aan Stichting Informele Zorg Twente, Scala Welzijn en Carintreggeland Maatschappelijke Ontwikkeling een maatschappelijke vraag gesteld om te komen tot innovatieve vormen van samenwerking ten dienste van de burger. De betrokken organisaties hebben de maatschappelijke vraag aangegrepen om verdergaande praktische samenwerking vorm te geven. Om rekening te houden met de dagelijkse realiteit, is gekozen de samenwerking uit te werken middels het project “Samen werken door samenwerken”. Inzet is om in 2012 integrale toegang en uniformiteit in werkprocessen te realiseren met betrekking tot het aanbod van mantelzorg, vrijwilligerswerk, sociaal cultureel werk, ouderenwerk, thuisbegeleiding en maatschappelijk werk.
INHOUD • • •
• • • • • • •
Deelproject Toegang Deelproject Mantelzorg en Vrijwilligers Deelproject Integrale Wijkgerichte Samenwerking Quick wins Stadsdeel Noord Stadsdeel Midden Stadsdeel Zuid Casus Deelproject Innovaties Deelproject Totaalproces
Resultaat van het project zal zijn dat er door de betrokken organisaties zoveel mogelijk wordt samengewerkt vanuit één gezamenlijk aanbod en binnen één werkproces, direct aanvullend op het zorgloket van de gemeente Hengelo. Doelstelling is dat de werkprocessen van de betrokken organisaties zo worden georganiseerd dat de vraag van de burger daadwerkelijk zo snel mogelijk, zo licht mogelijk en zo dichtbij mogelijk wordt beantwoord. Om dit te realiseren worden samenwerkingsvormen ontwikkeld die werken in de praktijk van alledag. Medewerkers die in dezelfde wijk werken, maken kennis met elkaar en worden aan elkaar gekoppeld. Onderliggend wordt vanuit het project het belangrijke werk ten dienste van de burger in de wijk zo goed mogelijk gefaciliteerd. Om dit voor elkaar te krijgen worden werkprocessen zo gestroomlijnd dat er voor de medewerkers meer professionele speelruimte ontstaat om hun vak uit te oefenen. De samenwerking wordt daarbij zo vormgegeven dat andere partijen na het project naadloos kunnen aansluiten. Dit project is in het kader van de Future Search genoemd als één van de kansrijke innovatieve samenwerkingsinitiatieven ten dienste van de burger. In deze nieuwsbrief informeren wij u over de voortgang van het project en de laatste ontwikkelingen. Direct, dichtbij en op maat!
Erik de Kievit, projectleider
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
42
Deelproject Toegang Eén Toegang, één gedachte! De werkgroep toegang heeft de opdracht om voor de burgers één duidelijke toegang te ontwikkelen voor de dienstverlening van de betrokken organisaties en de gemeente. Dit is een wens die al heel lang bestaat, waar al veel plannen en vergaderingen over gegaan zijn en waar al veel over nagedacht is. Tijdens het eerste werkgroepoverleg bleek al snel dat in het zorgloket de toegang al voor een groot deel is gerealiseerd. Bij de werkgroepleden ontstond vrijwel meteen eenzelfde beeld over hoe we de toegang samen kunnen doorontwikkelen. In drie vergaderingen waren we het eens over hoe de toegang vormgegeven gaat worden en hoe verbinding gelegd kan worden tussen de burger in de wijk en die ene toegang. Het lijkt of daarmee alle ideeën die al langer rondzoemen opeens als puzzelstukjes op hun plaats vallen!
Cora Mur, Manager SWOH
Deelproject Mantelzorg en Vrijwilligers Samenwerken aan synergie! Door het bundelen van krachten is het mogelijk om een nieuw en beter resultaat te bereiken. “Synergie” en “samen” liggen hierbij in elkaars verlengde. Voor ons het uitgangspunt voor het hele project. De resultaten die we als projectgroep opleveren zijn als volgt: 1. Eén ingang, één proces en één plek voor vrijwilligers en mantelzorgers 2. Een duidelijk proces voor vraag en aanbod beschreven en gerealiseerd 3. Beschreven werkprocessen (o.a. scholing) 4. Aanbevelingen/adviezen over vrijwilligers- en mantelzorgbeleid t.b.v. college Met acht personen en veel enthousiasme is de deelwerkgroep actief bezig gegaan met de onderwerpen vrijwilligers en mantelzorgers. Het bleek toch nog een hele klus om te inventariseren hoe de processen rondom de intake en begeleiding van vrijwilligers en mantelzorgers op dit moment vorm krijgen. We hebben besloten een duidelijk onderscheid te maken tussen vrijwilligers en mantelzorgers. Een mantelzorger komt immers met een vraag om ondersteuning terwijl een vrijwilliger komt met een vraag om ondersteuning te bieden. Dat zijn twee verschillende dingen. In de inventarisatie hebben we beschreven wie onze klanten zijn, welk dienstenaanbod we hebben, welke verschillende typen vrijwilligers we onderscheiden en er is een overzicht gemaakt van de verschillende werkprocessen. Hieruit blijkt dat elke organisatie daar op zijn eigen wijze invulling aan geeft maar uit de analyse is ook gebleken dat er een heleboel overeenkomsten zijn. Dat betekent dat er ook een groot aantal zaken gezamenlijk opgepakt kunnen worden. Op dit moment zitten we in de fase waarin we keuzes gaan maken. Wat kunnen we samen op pakken en wat gaan we per organisatie doen. Dit is de fase waarin het moet gaan gebeuren, waarin we spijkers met koppen moeten slaan! Enerverend en intensief met elkaar denken en discussiëren. Heel erg leuk is bijvoorbeeld de discussie over de privacy van vrijwilligers. Welke informatie over vrijwilligers kun je bijvoorbeeld met elkaar delen? En wat mag daarin wel en wat mag daarin niet. En denk aan scholingstrajecten, daarin kunnen we veel meer op elkaar afstemmen. Genoeg te doen dus en we zetten dit met veel enthousiasme verder voort!
Margot Hodes, Manager SIZ Twente, deelprojectleider
Samen sterk!
Deelproject Integrale Wijkgerichte Samenwerking Dichtbij! Tijdens het project vinden er wijkbijeenkomsten plaats waarin medewerkers van de betrokken organisaties nader kennismaken met elkaar en elkaar informeren over eigen werkzaamheden. Naar aanleiding van deze bijeenkomsten krijgt het projectteam veel positieve reacties van medewerkers over de onderlinge samenwerking. Hieronder zijn enkele van de binnengekomen reacties weergegeven: Nu weten we veel beter wat de andere organisatie doet. Ik heb al snel op een papiertje geschreven welke kruisbestuivingen ik nu al gezien heb.
Nihal Avci, Sociaal Cultureel Werker stadsdeel Zuid, Scala Mijn collega's gaven uit zichzelf een heel enthousiaste reactie: zo van, ik wist wel dat Scala bestond, maar nu ga ik zien waar we wat aan elkaar kunnen hebben. Gevolgd door: daar heb ik zin in! Mooi resultaat en geeft vertrouwen naar de toekomst.
Ankie Klein Gebbink, Ouderenconsulent SWOH Goed om te lezen dat de eerste bijeenkomst succesvol is verlopen en dat er bereidheid is om samen te werken. Ook mooi om te lezen dat er al ideeën zijn wat betreft verbindingen op inhoud.
Annie Gelderblom, Coördinator Brede School stadsdeel Noord, Scala Arie Fröberg, Beleidsmedewerker Scala, deelprojectleider
Quick wins Medewerkers van de betrokken organisaties troffen elkaar in het kader van het project in de verschillende stadsdelen. Hieronder een impressie van de bijeenkomsten: Medewerkersbijeenkomst stadsdeel Noord Tijdens de bijeenkomst hebben ons vooral laten inspireren door elkaars werk en actuele items Er ontstond een heel levendige uitwisseling: soms vielen mensen en hun fantasieën bijna over elkaar heen; het tempo was hoog en de ideeën ruim én daarbij was er voldoende ruimte voor elkaar. Men vulde aan, zag opeens zichzelf actief in een andere situatie. Een voorbeeld hiervan is het ontbijtjes maken met ouderen in de basisschool. Een aantal concrete dingen die zijn benoemd: Kruisbestuiving tussen de betrokken organisaties rond het project “Sterretjes gezocht in de Sterrenbuurt”. Dit project sluit nauw aan bij de plannen van SWOH rond Active Ageing en de nieuwe noaber. Daarbij bestaat de mogelijkheid om kinderen en jongeren te betrekken. Maar er zijn ook nog andere ideeën die hierbij kunnen worden betrokken. Smoelenboek: wie doet wat in de wijk met foto en contactmogelijkheden. Wie kent welk talent: Elkaar als werkers benaderen als je een vrijwilliger zoekt. Een gezamenlijk e-mailgroep maken zodat we elkaar snel kunnen bereiken met nieuwe ideeën en hulpvragen. Gezamenlijk voorlichting geven/onderwerpen behandelen voor verschillende doelgroepen (bijvoorbeeld: jong en oud hebben het samen over…) Talenten van ouderen inzetten voor jongeren/kinderen.
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
44
Samen sterk!
In stadsdeel Noord heeft de bredeschool het thema herfst dit najaar. Scala en SWOH gaan het samen oppakken om ook ouderen hierin mee te nemen. Jongerenwerkers signalen een stijgend aantal jongeren dat geen warm eten krijgt. Om deze jongeren te bereiken kunnen we Thuisbegeleiding en Maatschappelijk Werk inzetten in de jongerensoos. Thuisbegeleiding gaat kinderen toeleiden naar kindervakantiewerk. Vissen als aanleiding voor ontmoeting in het jongerenwerk. Dat gebeurt nu al. Daar ook ouderen bij betrekken. Jongerenwerkers in contact brengen met consulent jonge mantelzorgers van SIZ. Een ware waterval ontstond er. Na twee uur was het vat leeg en hebben we de bijeenkomst afgesloten. We hebben de afspraak gemaakt alvast een mail- en telefoonlijst op te stellen. Iedereen was erg te spreken over het idee om vier keer per jaar als 'wijkteam Noord' bij elkaar te komen en dan samen concrete ideeën te verwezenlijken. De bijeenkomst is dus zeker voor herhaling vatbaar en een prachtige afsluiting van dit seizoen!
Ankie Klein Gebbink, Ouderenconsulent SWOH Medewerkersbijeenkomst stadsdeel Midden Aan het einde van een eerste bijeenkomst van medewerkers uit stadsdeel Midden, ontstond spontaan het volgende samenwerkingsidee: De ouderenwerker die verantwoordelijk is voor ontmoetingsruimte Palet benaderde de medewerker die verantwoordelijk is voor kinderactiviteiten. Deze medewerker had net verteld dat ze vakantiespelen organiseerde. De ouderenwerker zag daarop mogelijkheden voor de ouderen en vroeg of een onderdeel van de vakantiespelen (cakejes bakken) samen georganiseerd kon worden bij Palet. Een activiteit die direct meerwaarde heeft voor jong en oud. Beide medewerkers hebben inmiddels afspraken gemaakt om dit idee te realiseren.
Cora Mur, Manager SWOH Medewerkersbijeenkomst stadsdeel Zuid Onder voorzitterschap van Esther van Spall (lid projectgroep) hebben we een start gemaakt aan het project Samen werken door samenwerken. Een groep professionals, werkzaam in stadsdeel Hengelo Zuid, heeft de krachten gebundeld. Door middel van presentaties hebben we tijdens de eerste bijeenkomst allen een beeld neergezet van ons werk. Wat doen wij voor werk? Welke doelgroepen bedienen wij? Wat zijn de ontwikkelingen en veranderingen waarmee wij worstelen? Kortom, een zeer informatieve bijeenkomst met heel veel informatie. Genoeg stof om over na te denken! Tijdens de tweede bijeenkomst hebben we een brainstormsessie gehad. Hier hebben we vanuit de inhoud van ieders werk gekeken naar mogelijke kansen en dwarsverbanden. En die zijn er! Vol enthousiasme hebben we in onze werkgroep afspraken gemaakt over mogelijke vormgeving van onze samenwerking in de toekomst. Het voorstel wordt door Esther neergelegd bij de projectgroep. Bij een groen sein gaan wij na de zomervakantie structureel bij elkaar komen om de plannen verder vorm te geven. We verheugen ons op het antwoord van de projectgroep en staan klaar om samen te werken door samen te werken.
Werkgroep stadsdeel Zuid
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
45
Samen sterk!
Samenwerken in de praktijk (casus) De situatie betreft een alleenstaande moeder met weinig sociale contacten, haar dochter van 13 en haar zoon van 11. Moeder is bekend met borderline. Dit heeft impact op de kinderen. Eigenlijk is dit een situatie waar langdurig begeleiding nodig is om moeder bij te sturen, vooral naar de kinderen toe. Moeder wil het heel graag goed doen maar heeft zelf een problematische jeugd gehad en heeft daardoor weinig inzicht in het gedrag wat bij de leeftijd van haar kinderen hoort. Ik maakte me er zorgen over hoe het met de kinderen zou gaan als de indicatie voor de begeleiding aan moeder was afgelopen. Voor de dochter heb ik een vertrouwenspersoon op school kunnen vinden. Voor de zoon heb ik met Scala gebeld. Hij kan op woensdagmiddag naar het buurthuis waar hij een vertrouwensrelatie kan opbouwen met een cultureel werker van Scala. De indicatie is inmiddels afgelopen en het is fijn dat de kinderen door samenwerking met Scala en Stichting Informele Zorg Twente nu ergens in hun directe omgeving terecht kunnen als ik er niet meer ben om moeder te begeleiden.
Jeanette Krommendam, Thuisbegeleider Carintreggeland
Deelproject Innovaties Stip op de horizon! Hoe ziet de toekomst van de samenleving eruit? Wat betekent dat voor zorg, maatschappelijke dienstverlening en welzijn? Wat is de rol van de burger in de toekomst? Deze en andere vragen komen aan bod in het deelproject Innovaties. Na een inventarisatie van lopende innovaties, worden kruisbestuivingen gezocht van innovaties die eerder door de betrokken organisaties afzonderlijk zijn ingezet. Duidelijk is dat de buurt steeds belangrijker wordt; sociale cohesie, wonen als primair item, de burger aan zet! De eerste vraag die hiermee op de voorgrond komt te staan is: Wat vindt de burger belangrijk? Een moeilijk te beantwoorden vraag vanuit het speelveld van professionals. Om vooruit te komen is het dus noodzakelijk dat de burger vanaf het allereerste begin van de discussie betrokken wordt, meer en anders dan vroeger. Om dit te kunnen bereiken is er een transformatie (cultuuromslag) nodig bij alle betrokkenen. Er wordt niet alleen van instellingen voor zorg, welzijn en maatschappelijke dienstverlening verwacht dat zij een andere manier van denken aanleren. Ook van de burgers zelf en overheden wordt veel gevraagd. Reden te meer om na te gaan welke mogelijkheden er zijn om met behulp van innovaties deze omslag te faciliteren. Op naar een samenleving waarin communicatie en participatie vanzelfsprekend is!
Esther van Spall, Clustermanager Carintreggeland, deelprojectleider
Deelproject Totaalproces Verbinden en erkennen! In dit deelproject worden alle verschillende werkprocessen die tijdens het project ontwikkeld zijn aan elkaar verbonden. Uitgangspunt om dit op een goede manier vorm te geven is het ideaalbeeld van de burger in de wijk. Verbinden en erkennen zijn hierbij belangrijke sleutelwoorden. Iedere burger mag zich gezien weten en achter de schermen worden daarvoor alle diensten (van vrijwilligerswerk tot aan Basis GGZ) aan elkaar verbonden. Doel is om de kracht van welzijn, zorg- en dienstverlening in de nulde en eerstelijn zo ondersteunend te laten zijn aan de burger in de wijk, dat elke vraag snel en zorgvuldig beantwoord kan worden. Dit is flinke uitdaging aangezien het de bedoeling is dat de toekomstige werkprocessen van de betrokken organisaties direct faciliterend zijn aan het beantwoorden van vragen die door burgers gesteld worden. Het is bijzonder om te zien dat alle betrokkenen enthousiast zijn om de gestelde doelen te behalen en de bereidheid hebben om hiervoor over de grenzen van de eigen organisatie heen te kijken. Hierdoor komt het geschetste toekomstperspectief, waarin de vraag van de burger werkelijk leidend is sneller dichterbij.
Erik de Kievit, Projectmanager Carintreggeland, deelprojectleider
Bijlagen eindrapportage project Samen werken door samenwerken - versie 1.0
46
Bijlage 9: Activiteitenplan