Raadsinformatiebrief MAASSLUIS eerste stad aan de waterweg
Aan de leden van de Gemeenteraad te Maassluis
Ons kenmerk Onderwerp Bijlagen
: 2010-3726 : Evaluatie Consultatiebureau voor Senioren : 2
Maassluis,
1 '5 OKT. 2010
Geachte dames en heren, Begin dit jaar heeft u naar aanleiding van een evaluatie over de uitvoering van het consultatiebureau voor senioren in 2009 verzocht om vroegtijdig geïnformeerd te worden over de ervaringen in het eerste half jaar van 2010 en de voorgenomen inzet in 2011. In deze brief gaan wij hier nader op in. Careyn verzorgt in Maassluis de uitvoering van het consultatiebureau voor senioren. In 2007 en 2008 is de uitvoering volledig gefinancierd door ZonMw. Sinds 2009 financiert de gemeente ook een deel van de kosten. Careyn en de gemeente leggen de afspraken hierover vast in een uitvoeringsovereenkomst. Uit het in 2009 gehouden tevredenheidsonderzoek onder klanten en huisartsen/diëtisten bleek dat de klanten erg tevreden waren over de dienstverlening, maar dat huisartsen de meerwaarde van het consultatiebureau niet allemaal onderschreven. Over het algemeen werd gesteld dat de huisarts veelal al bekend is met de situatie van de doorverwezen inwoner en dat het consult daardoor geen meerwaarde heeft. Ook bleek dat het consultatiebureau de doelgroepen die de gemeente met name wenst te bereiken (mensen met een lage Sociaal Economische Status (lage SES), allochtonen en eenzamen) onvoldoende bereikt. Dit zijn de doelgroepen die moeite hebben om hun weg te vinden in het woud aan beschikbare voorzieningen en hier via een laagdrempelige voorziening naartoe geleid moeten worden. Bovendien zijn dit de doelgroepen, waarvan uit onderzoek blijkt, dat de gezondheidsrisico's veel hoger liggen dan gemiddeld. Voor 2010 zijn daarom afspraken gemaakt om hier extra op in te zetten. Ook bestond de indruk dat er veel vergelijkbare activiteiten door andere organisaties worden uitgevoerd. De meerwaarde van het consultatiebureau voor senioren kwam daardoor niet direct naar voren. Met Careyn is afgesproken om in 2010 de basis van een integraal preventieprogramma voor senioren te ontwikkelen. In de bijlage treft u de halfjaarrapportage van Careyn en een conceptversie van het gezamenlijk opgestelde integraal preventieprogramma voor senioren aan.
Consultatiebureau voor Senioren / Preventieprogramma i.o. In haar subsidieaanvraag spreekt Careyn al niet meer over een consultatiebureau voor senioren, maar over een preventieprogramma voor senioren. De term consultatiebureau voor senioren doet onvoldoende recht aan het geheel van activiteiten waarmee de gezondheid en de leefgewoonten van inwoners worden beïnvloed. De belangrijkste onderdelen van het preventieprogramma voor senioren zijn: Individuele consulten: Voor 2010 is afgesproken dat 300 individuele consulten worden uitgevoerd. Hiervan worden er minimaal 150 benut voor kwetsbare doelgroepen (lage SES, allochtonen of eenzamen). In het eerste halfjaar hebben 181 senioren het consultatiebureau bezocht. Hiervan behoorden er 44 tot de doelgroep met een lage SES en bij 21 personen was sprake van eenzaamheidsproblematiek (in diverse gradaties). De aanname dat verweduwden een verhoogd risico op eenzaamheid hebben, wordt niet gestaafd door de eerste ervaringen. Eenzaamheidsproblematiek speelt met name bij oudere inwoners een rol. Careyn wordt ook wel eens door huisartsen gevraagd om een bezoek af te leggen aan hoogbejaarde inwoners, waarvan de huisarts vermoedt dat er eenzaamheidsproblematiek speelt. De wijkverpleegkundige van Careyn en de huisartsen in Maassluis hebben dagelijks contact om 'niet pluis' situaties te bespreken. Mensen met eenzaamheidsproblematiek worden door Careyn toegeleid naar Seniorenwelzijn. Om meer mensen met een lage SES te bereiken zijn alle cliënten van SozaWe van 55 jaar en ouder via een brief uitgenodigd voor een consult. Van de 440 aangeschrevenen hebben er 44 gebruik gemaakt van het aanbod. Ten opzicht van vorig jaar betekent dit wel een toename van 13 naar 44 consulten voor mensen met een lage SES. In juli 2010 is ook de groep verweduwden (tussen 1 en 2 jaar geleden) van 65 jaar en ouder (in juli) via een persoonlijke brief uitgenodigd voor een consult. Tot op dit moment hebben 8 verweduwden gebruik gemaakt van deze uitnodiging. Inloopspreekuren Wekelijks wordt er een inloopspreekuur gehouden door de wijkverpleegkundige. Hier hebben in het eerste halfjaar 12 mensen gebruik van gemaakt, waarvan er 2 behoorden tot de doelgroep met een lage SES. De intentie is om de inloopspreekuren meer te koppelen aan gezondheidsacties en projecten waar de gewenste doelgroep gevonden kan worden. Themabijeenkomsten / gezondheidsacties De wijkverpleegkundige heeft contact gezocht met het Meskenproject (Turkse vrouwen) van Seniorenwelzijn. Aan deze groep vrouwen is algemene voorlichting gegeven over de mogelijkheden van het consultatiebureau voor senioren. Daarnaast is bij de dames de bloeddruk en het bloedsuiker gemeten. Vervolgens zijn twee themabijeenkomsten voor deze groep gehouden. Per keer namen ongeveer 20 Turkse vrouwen deel. Daarnaast is door de wijkverpleegkundige contact gezocht met het Leger des Heils en de Voedselbank. Bij het Leger des Heils is algemene voorlichting gegeven aan 13 inwoners, waarbij tevens de bloeddruk en het bloedsuiker zijn gemeten. Het contact met de Voedselbank heeft een structureler karakter gekregen. Sinds april 2010 heeft de wijkverpleegkundige drie keer een inloopspreekuur bij de Voedselbank (gelijktijdig met het verstrekken van de voedselpakketten) gehouden. Hieraan gekoppeld wordt voorlichting gegeven over een bepaald thema en bestaat de mogelijkheid om bloeddruk en bloedsuiker te meten. In totaal hebben 41 mensen hier gebruik van gemaakt. Daarnaast zijn drie algemene themabijeenkomsten georganiseerd. De bijeenkomst over Brandveiligheid trok 33 mensen. Beide andere bijeenkomsten over 'zelfstandig wonen' en 'stoppen met roken' trokken nauwelijks bezoekers. Belangrijk is om hierbij te beseffen dat Argos Zorggroep ook maandelijks een themabijeenkomst voor senioren verzorgt via
L'Entree. Deze bijeenkomsten worden goed bezocht (ongeveer 35 bezoekers per keer), maar dreigen te verdwijnen doordat de financiering niet meer via de AWBZ plaatsvindt. Het consultatiebureau voor senioren (CbS) heeft om haar doelgroep te bereiken actief bijgedragen aan diverse bijeenkomsten zoals 'Meedoen in Maassluis' en de opening van de Beweegtuin. Ook heeft het CbS samen met Bouman GGZ een tentoonstelling in de bibliotheek verzorgd over schadelijk alcoholgebruik. Het CbS heeft ingezet op het voorlichten van medewerkers van andere organisaties, zoals Seniorenwelzijn, StOED, klantmanagers van de gemeente en de Wmo Adviesraad. Samenwerken en verbinden Naast de reguliere afspraken over de uitvoering van het consultatiebureau voor senioren is in 2010 de opdracht bij Careyn neergelegd om het initiatief te nemen tot het gezamenlijk opstellen van een integraal preventieprogramma voor senioren. Het doel is om tot een samenhangend preventief aanbod voor senioren te komen. De noodzaak van een dergelijk programma ligt in de toenemende vraag (vergrijzing en ongezonde leefstijl) en de afnemende middelen (bezuinigingen). Onder leiding van Careyn is samen met Argos Zorggroep, Seniorenwelzijn, Riagg, Bouman GGZ, Stichting Mantelzorg, MEE, Vraagraak, Maatschappelijke dienstverlening en StOED een opzet uitgewerkt om tot een gezamenlijk integraal preventieprogramma te komen. De basis ligt er nu, maar vraagt nog om een verdere uitwerking. De intentie is om het preventieprogramma uiteindelijk te verbreden naar andere doelgroepen, zoals mensen met een beperking. Voor jeugd & jongeren vindt een vergelijkbare ontwikkeling plaats bij het doorontwikkelen van het Centrum voor Jeugd & Gezin. Afgesproken is dat eind dit jaar het integrale preventieprogramma in de steigers staat. Het jaar 2011 wordt benut om het preventieprogramma te vervolmaken. Daarnaast zal met de betrokken partijen op zaterdag 27 november 2010 een gezondheidsmarkt georganiseerd worden. Deze gezondheidsmarkt zal bestaan uit een informatiemarkt, workshops en lezingen. Inwoners kunnen op een leuke toegankelijke manier ervaren hoe gezond ze zijn en in hoeverre het wenselijk is om hun leefstijl aan te passen. Ze kunnen kennismaken met het aanbod om hun gezondheid te verbeteren. Naast de betrokken zorg- en welzijnsorganisaties worden ook sportverenigingen en bijvoorbeeld een apotheker gevraagd om bij te dragen aan de markt. De bijeenkomst biedt organisaties de gelegenheid om hun aanbod onder de aandacht te brengen. Het totale beeld & de ontwikkelingen Uit de ervaringen van het eerste halfjaar blijkt dat het ontzettend lastig is om de gewenste doelgroepen (lage SES, allochtonen, eenzamen) te bereiken. De extra inspanningen hebben wel voor een duidelijke toename van deze doelgroep gezorgd, maar de resultaten blijven beperkt. Uit de individuele consulten die met mensen uit de doelgroep zijn gevoerd blijkt wel dat deze doelgroep aanzienlijk meer problemen heeft. Deze mensen hebben erg veel behoefte aan een luisterend oor, waardoor meer tijd nodig is voor het gesprek dan gemiddeld. Ook blijkt dat de groep die via de Voedselbank bereikt wordt veel last van stress heeft. Vanuit het consultatiebureau wordt als groot voordeel van de individuele consulten aangegeven, dat de individuele situatie van de betrokkene in beeld komt. De aandachtspunten worden per persoon geregistreerd en bij themabijeenkomsten of gezondheidsacties kunnen mensen gericht uitgenodigd worden. Over de uiteindelijke effecten van het programma kunnen we eigenlijk op dit moment niets zeggen. In hoeverre mensen na een consult hun leefstijl aanpassen en gezonder gaan leven is niet bekend. Om hier uitspraken over te kunnen doen is nader onderzoek nodig. ZonMw stelt in dit kader in haar subsidievoorwaarden dat het preventieprogramma met effectief
bewezen interventies moet werken. Het is belangrijk om hierbij te beseffen dat voor het veranderen van leefgewoonten een intrinsieke motivatie noodzakelijk is. Dit kun je niet afdwingen. Je kunt hier alleen een beroep op doen. In het preventieprogramma wordt daarom gewerkt met de 'motivational interview methode'. We zien dat preventie van gezondheidsproblemen steeds meer een taak van huisartsen wordt. Verschillende huisartsenpraktijken starten hiertoe projecten op. Het lijkt effectiever als huisartsen deze rol oppakken, aangezien zij zicht hebben op hun patiëntenbestand en gericht mensen op kunnen roepen voor een gezondheidscheck. Ook zien we dat fysiotherapeuten in deze markt stappen. Er zijn verschillende initiatieven in Maassluis (bv Fysio Docwerk / WellnessCenter Maassluis) gericht op leefstijlinterventies met behulp van individuele maatwerk programma's. Los van elkaar is er dus een breed aanbod aan voorzieningen waar inwoners gebruik van kunnen maken. Maar om het aanbod toegankelijk te maken is het belangrijk om het voor iedereen inzichtelijk te maken, zodat doorverwijzing op een gemakkelijke manier kan plaatsvinden. Het verder vormgeven van het integrale preventieprogramma is daarom erg belangrijk. Vervolg in 2011 In 2009 heeft Careyn voor de uitvoering van het consultatiebureau voor senioren een budget van € 42.495,- van de gemeente Maassluis ontvangen. In 2010 is het subsidiebedrag verlaagd naar€ 32.370,-. Daarnaast ontvangt Careyn een subsidie van ZonMw1. In 2011 willen wij nog nadrukkelijker inzetten op het bereiken van mensen met een lage SES en het versterken van het integrale preventieprogramma voor senioren. Dit betekent het verder uitwerken van het samenhangende aanbod in de vorm van een gezamenlijk programma van themabijeenkomsten en het meer afstemmen van de huisbezoeken. Voor 2011 willen wij de volgende afspraken met Careyn maken: • 150 Individuele consulten; allen bestemd voor mensen met een lage SES en allochtonen. • 12 Themabijeenkomsten (ism Argos Zorggroep, Seniorenwelzijn, Vraagraak ea) • 12 Dubbele inloopspreekuren bij de Voedselbank • 32 Inloopspreekuren en 6 gezondheidsacties; deze uren zullen op locatie en in aansluiting op grotere bijeenkomsten of andere projecten ingezet worden (bv Mesken) • 50 uur ten behoeve van het vervolmaken en verbreden van het integraal preventieprogramma; denk aan rol huisarts, apotheek (bv medicijncheck) of het aanbod van sportscholen en fysiotherapeuten. Dit betekent dat de individuele consulten in aantal beperkt zijn en er geen huisbezoeken afgelegd worden. De mogelijkheid van de wijkverpleegkundige om een huisbezoek af te leggen blijft via de AWBZ wel mogelijk. Daarnaast kan voor een huisbezoek een beroep gedaan worden op de ouderenadviseur van Seniorenwelzijn. De inhoud van het huisbezoek zal dan een ander accent krijgen. Rekening houdend met de subsidie die Careyn van ZonMw voor Maassluis ontvangt (€ 17.561,60) bedraagt de gemeentelijke subsidie € 12.747,30 in 2011. Dit betekent dat er ten opzichte van 2009 door de gemeente bijna € 30.000,- minder beschikbaar wordt gesteld voor de uitvoering van het preventieprogramma voor senioren. Binnenkort wordt u geïnformeerd over de voorstellen om de voorgenomen bezuinigingen op het armoedebeleid te realiseren. Er zullen ook maatregelen voorgesteld worden, die onder andere de participatie van senioren met een krappe beurs beperken. Momenteel wordt de 1
ZonMw (Zorgonderzoek Nederland) is een landelijke stichting, die werkt aan de verbetering van preventie, zorg en gezondheid door het stimuleren en financieren van onderzoek, ontwikkeling, innovatie en implementatie.
Rotterdampas voor € 30.000,- gefinancierd uit de Wmo Reserve. Door het voorgenomen besluit om € 1.000.000,- uit de Wmo Reserve over te hevelen naar de algemene reserve is dit vanaf 2011 niet meer mogelijk. De Rotterdampas stimuleert de deelname van minima aan het maatschappelijk verkeer. Wij stellen daarom voor om het budget van € 30.000,- dat beschikbaar komt door de besparing op het Consultatiebureau voor Senioren te betrekken bij de discussie over de bezuinigingen op het armoedebeleid. Wij verwachten u hiermee voldoende geïnformeerd te hebben. Hoogachtend, Het college van burgemeester en wi/ethouders l . „ . Maassluis, van ^secretaris de Ifjrgemeester mr A.J.T. Korthout
J.A. Karssfifr-*"'"
