QUICKSCAN ENERGIEBESPARING

QUICKSCAN ENERGIEBESPARING

Dit document wordt u aangeboden door de gemeente Koggenland.

TELEFOON E-MAIL DUURZAAM BOUWLOKET

: :

072-7433956 [email protected]

INHOUDSOPGAVE 1. Intro ..................................................................................................................................................................... 3 2. Uitgangspunten ................................................................................................................................................... 3 3. Algemene gegevens woning................................................................................................................................ 4 3.1. Verwachte energielasten op basis van historisch verbruik .......................................................................... 4 4. Bouwkundige staat van de woning ..................................................................................................................... 5 5. Infraroodopname van de woning........................................................................................................................ 8 6. Besparingspotentieel ........................................................................................................................................ 12 6.1. Besparingspotentieel in de schil van de woning ........................................................................................ 12 6.1.1. Besparingspotentieel bij de vloer ........................................................................................................ 12 6.1.2. Besparingspotentieel bij de gevel ....................................................................................................... 13 6.1.3. Besparingspotentieel bij het dak ......................................................................................................... 13 6.2. Besparingspotentieel op installatietechnisch gebied................................................................................. 14 6.2.1. PV-systeem .......................................................................................................................................... 14 6.2.2. Hout(pellet)kachel ............................................................................................................................... 16 6.2.3. Zonneboiler ......................................................................................................................................... 17 7. Overige maatregelen ......................................................................................................................................... 18 7.1. Luchtvochtigheid .................................................................................................................................... 18 7.2. Reduceren sluipverbruik ........................................................................................................................ 18 7.3. C.V. waterzijdig inregelen en verlengen levensduur door vuilafscheider .............................................. 19 7.4. Radiatorfolie en leidingisolatie .............................................................................................................. 20 8. Conclusie/samengevat ...................................................................................................................................... 21 9. Subsidie mogelijkheden gemeente Koggenland ............................................................................................... 22

Disclaimer Deze keuring is een visuele inspectie (non destructief) en een momentopname. De non destructieve wijze van deze opname heeft zijn beperkingen. Voor gebreken die niet waarneembaar waren op het moment van het bezoek kan het Duurzaam Bouwloket niet aansprakelijk worden gesteld. Het doel evenals de aard en wijze van de visuele inspectie brengt met zich mee dat specialistische onderzoeken niet worden uitgevoerd, er geen metingen worden verricht, er geen berekeningen worden uitgevoerd en er geen onderdelen worden verwijderd, opgegraven etc. om achterliggende constructies te kunnen beoordelen. Deze rapportage is een energiebesparingsadvies en geen energielabel of bouwkundige keuring.

2

1. INTRO Beste bewoner van de gemeente Koggenland, In opdracht van de gemeente Koggenland heeft het Duurzaam Bouwloket zes veel voorkomende woningtypen uit Avenhorn en de Goorn doorgelicht op energieverbruik en besparingspotentieel. Uw woning komt grotendeels overeen met deze referentiewoning. Het kan zijn dat enkele maatregelen voor u minder of niet van toepassing zijn, omdat deze maatregelen door u al zijn uitgevoerd. Ook kan het zijn dat uw woning een uitbouw of extra verdieping heeft. Daardoor kunnen berekeningen iets anders uitvallen. Toch krijgt u met dit rapport een goede eerste indruk van de energiebesparende maatregelen die bij dit woningtype het meest effectief zijn. Mocht u op basis van dit rapport vragen hebben, wilt u meer informatie of weten hoe u dit rapport kunt vertalen naar uw eigen woning zodat u precies weet welke maatregelen voor u interessant zijn? Neem dan contact op met een adviseur van het Duurzaam Bouwloket. Deze gratis en onafhankelijke adviesfunctie wordt u door de gemeente Koggenland aangeboden.

2. UITGANGSPUNTEN Aan de hand van het interview hebben wij een goed beeld gekregen van uw persoonlijke wensen en gebruikservaring van uw woning. Bij het vormen van dit advies hebben wij rekening gehouden met de volgende zaken:  U geeft aan dat uw energierekening aan de hoge is. Ten opzichte van het jaar 2015 is uw energierekening echter wel met circa €90,00 per maand gedaald;  U bent in uw stookpatroon bewust van uw gedrag en u bent in het bezit van een klokthermostaat: - overdag stookt u op circa 17 graden Celsius; - In het weekend stookt u circa 20 graden Celsius; - ’s avonds (rond 21:30) staat de thermostaat op circa 17 graden Celsius; - ’s nachts gaat de thermostaat naar beneden op circa 15 graden Celsius.  U denkt meer te kunnen besparen op uw huidige energienota;  Qua comfortverbetering heeft u aan de voorzijde van de woning, bij de beglazing, soms last van koude straling;  U bent van mening dat de hal en vloer soms wat aan de koude kant zijn;  U heeft aangegeven dat de kruipruimte in de woning redelijk vochtig is. U heeft verder geen last van vochtplekken in de woning. In het verleden is er nog wel eens schimmel geweest in de woning. Echter nadat er door de vorige bewoner beton is gestort in de meterkast, is dit verholpen;  U heeft in het verleden wel eens lekkage gehad bij het oude dakkapel;  In het verleden zijn de volgende ingrepen aan uw woning verricht: o 3x zonnepanelen op de schuur; o Achterkant woning HR ++ beglazing; o Boven heeft de woning ‘standaard’ dubbele beglazing; o 15 jaar geleden is er dakisolatie uitgevoerd (steenwol) met een dampscherm. o EPS parels in de spouw (vorige bewoner). U heeft het vermoeden dat het is ingezakt.  U heeft geen verhuisplannen en wilt zo lang mogelijk in de woning blijven wonen.

3

3. ALGEMENE GEGEVENS WONING Woningtype Bouwjaar Gezinssamenstelling

: Tussen : 1971 : 1 volwassen en 2 kinderen

Verbruik 2014 3 3 Uw gem. energieverbruik in m gas : 1.294 m per jaar Uw gem. energieverbruik in kWh : 3.249 kWh per jaar Indicatie gem. maandelijkse energielasten : circa € 110,00 per maand (incl. BTW) (in 2014 betaalde u €200,00)

3.1. VERWACHTE ENERGIELASTEN OP BASIS VAN HISTORISCH VERBRUIK Elektra + gas

Jaar

Gemiddeld per maand

Totale kosten over looptijd

Per jaar

1

2015

€ 110,00

€ 1.320,00

€ 1.320,00

2

2016

€ 113,30

€ 1.359,60

€ 2.679,60

3

2017

€ 116,70

€ 1.400,39

€ 4.079,99

4

2018

€ 120,20

€ 1.442,40

€ 5.522,39

5

2019

€ 123,81

€ 1.485,67

€ 7.008,06

6

2020

€ 127,52

€ 1.530,24

€ 8.538,30

7

2021

€ 131,35

€ 1.576,15

€ 10.114,45

8

2022

€ 135,29

€ 1.623,43

€ 11.737,88

9

2023

€ 139,34

€ 1.672,14

€ 13.410,02

10

2024

€ 143,53

€ 1.722,30

€ 15.132,32

11

2025

€ 147,83

€ 1.773,97

€ 16.906,29

12

2026

€ 152,27

€ 1.827,19

€ 18.733,48

13

2027

€ 156,83

€ 1.882,00

€ 20.615,48

14

2028

€ 161,54

€ 1.938,46

€ 22.553,95

15

2029

€ 166,38

€ 1.996,62

€ 24.550,57

In bovenstaande tabel is een prognose weergeven van de jaarlijkse energiekosten voor elektra en gas voor uw woning over de komende 15 jaar. In de tabel is uitgegaan van een prijsstijging van 3% per jaar. Uitgaande van bovengenoemde uitgangspunten zal u in de periode 2015-2029 in totaal voor circa € 24.550,57 aan energiekosten betalen. Een doelstelling om 30% energie te besparen in uw woning is zeer realistisch. Dit zou betekenen dat u nu 30% van € 24.550,57 zou kunnen investeren in energiebesparende maatregelen die binnen 15 jaar zijn terugverdient. Uw theoretische investeringsbudget komt dan neer op circa € 7.365,-. Veel van de genoemde 3 duurzaamheidsmaatregelen in dit rapport zijn tussen de 6 à 12 jaar terugverdiend. Iedere m gas of kWh die u daarna bespaart is dus al winst voor uw portemonnee.

4

4. BOUWKUNDIGE STAAT VAN DE WONING Om een goede indruk te krijgen van de bouwtechnische en installatietechnische mogelijkheden is een visuele inspectie van uw woning gehouden. Gedurende deze visuele inspectie is van verschillende onderdelen de bouwtechnische staat geïnventariseerd.

Onderdeel

Opmerking

Fundering

Technische staat in orde. Voor zover zichtbaar zijn er geen verzakkingen en/of scheurvormingen in de fundering en het opgaande werk geconstateerd.

Vloer/kruipruimte

Ongeïsoleerde betonvloer (balken/broodjes) aanwezig. De hoogte van de kruipruimte is circa 50 centimeter. De kruipruimte wordt door gemetselde muren in verschillende ruimtes verdeeld. Tussen de verschillende ruimtes zijn doorgangen aanwezig. De kruipruimte is vochtig.

Dakgoten/HWA/Riolering

De dakgoten, HWA en riolering zijn in een goede staat. Wel wordt geadviseerd om de dakgoot regelmatig schoon te maken. Echter voor zover zichtbaar zijn er nog geen verstoppingen en/of gebreken geconstateerd

Dak/overstekken/boeidelen

De overstekken en de boeidelen zijn technisch in redelijke tot goede staat.

Ventilatie/vocht/tocht

Er zijn geen vocht en schimmelplekken geconstateerd. Wel is de kruipruimte zoals eerder beschreven erg vochtig. De woning wordt over het algemeen geventileerd d.m.v. natuurlijke lucht af- en aanvoer.

Algemeen

Begane grond Metselwerk gevels

Het metselwerk en voegwerk vertonen geen gebreken en verkeren in goede conditie. De spouwmuur is reeds geïsoleerd. Dit is onder andere te zien op de foto aan de rechterzijde. Op de foto ziet u een (inmiddels dichtgezet) boorgat die is aangemaakt tijdens het aanbrengen van de spouwmuurisolatie. .

Kozijnen/ramen/deuren

Alle ramen zijn voorzien van houten kozijnen. Op de begane grond een aantal ramen voorzien van HR++ beglazing (achter). Er zijn geen ventilatieroosters aanwezig in de kozijnen/ramen.

5

Diversen

In de woning is een Landys & Gyr draaischijfmeter aanwezig.

Verdieping Metselwerk gevels

Het metselwerk en voegwerk vertonen geen gebreken en verkeren in goede conditie.

Kozijnen/ramen/deuren

Verdieping geheel voorzien van houtenkozijnen. Op de eerste verdieping zijn bijna alle kozijnen voorzien van dubbele beglazing.

Badkamer

Technisch in goede staat. Voor zover zichtbaar geen gebreken geconstateerd in de badkamer.

Dak

De technische staat van de dakpannen is voor zover zichtbaar in orde. Op enkele plaatsen is wat aanslag aanwezig. De technische staat van het dakbeschot was niet te controleren, maar voor zover zichtbaar geen gebreken/lekkages geconstateerd. Aan de binnenzijde van het dak is isolatie aanwezig (circa 5 cm steenwol).

Kozijnen en ramen

Op zolder zijn aan de achterzijde kunststof kozijnen aanwezig in het dakkapel (2004).

Dakvensters

In het dakvlak van de woning zijn twee houten dakvensters aanwezig met dubbele beglazing. De dakvensters (velux) verkeren in goede conditie.

Diversen

In de woning is een Remeha Calenta HR107 CV ketel aanwezig met een CW (comfort Warm Water) klasse van 6. De CV ketel kan naverwarmd worden door middel van een zonneboiler. De CV ketel komt uit 2011.

Zolder

6

Overig Diversen

Op het dak van de schuur zijn drie zonnepanelen aanwezig. In de schuur hangt een Mastervolt omvormer.

7

5. INFRAROODOPNAME VAN DE WONING Een zeer goede manier om bij een woning te zien waar warmteverliezen en koudebruggen zitten is aan de hand van thermografische foto’s (infraroodfoto’s). Thermografische foto’s laten door middel van kleuren op foto’s zien welke temperatuur de plekken in en rondom de woning hebben. Hieronder is een overzicht te zien van een aantal infrarood foto’s van uw woning. Naast elke foto staat een temperatuurstaat die aangeeft welke kleur welke temperatuur heeft. Gedurende het nemen van de foto’s was er een buitentemperatuur van circa 11 graden Celsius. De binnentemperatuur bedroeg circa 21-22 graden Celsius.

Bovenstaande foto is van buiten genomen. De gele/oranje kleur geeft aan dat er warmte de woning uit gaat.

Bovenstaande foto is van binnen genomen. De donker kleur geeft aan dat er koude de woning in gaat. Radiatoren Op de onderstaande foto’s ziet u de radiatoren van de woonkamer en de slaapkamers. De radiatoren hebben een mooie gelijkmatige warmteafgifte richting de ruimtes. De temperatuur van de radiatoren in de woning die werden verwarmd hadden een temperaturen die variëren tussen de 45 en 62 graden Celsius. Door de warmtestraling van de radiator wordt ook de binnenzijde van de muur opgewarmd. Dit is warmte die verloren gaat in de massa en tevens warmte naar buiten afgeeft. Om de warmtestraling richting de muur te minimaliseren en/of de efficiëntie van uw radiatoren te verhogen raden wij u aan om radiatorfolie toe te passen. Radiatorfolie zorgt er voor dat de warmte die tegen de gevel straalt wordt terug wordt gereflecteerd.

8

Leidingwerk Op de onderstaande foto’s is een deel van leidingwerk van het verwarmingssysteem te zien. De foto laat zien dat er warmte verloren gaat tijdens het transport van het warme water naar de radiatoren. Op de foto is te zien dat het bovenste deel van het leidingwerk wel is voorzien van leidingisolatie. Het onderste deel is niet voorzien van leidingisolatie. Het verschil in warmte-uitstraling is op de infraroodfoto duidelijk zichtbaar. Door het leidingwerk te isoleren in onverwarmde ruimtes of ruimtes waar u weinig aanwezig bent of verwarmt, kunt u het warmteverlies tijdens het transport minimaliseren. Belangrijk bij het aanbrengen van leidingisolatie is dat deze goed op elkaar aansluiten. Wanneer de isolatie niet goed op elkaar aansluit ontstaan er alsnog warmtelekken en dat is zonde van het verrichte werk. Om openingen tussen de isolatiekokers zoveel mogelijk te voorkomen kunt u deze in de benodigde vorm snijden (inkepingen) en de overgangen voorzien van speciale isolatie / bandage tape.

Vloerverwarming Op de onderstaande foto’s ziet u dat de vloerverwarming in de keuken. De eerste foto laat zien dat de warmte afgifte niet helemaal gelijkmatig verdeeld is. De exacte oorzaak is op basis van de infraroodfoto’s lastig te beoordelen. Mogelijk kan de onregelmatige warmte-afgifte te maken hebben met lengte van de leidingen/volumestroom.

Naad- en kierdichting Op de onderstaande foto’s is de naad en kierdichting rondom de draaiende delen te zien. Over het algemeen valt te concluderen dat de naad en kierdichting rondom de draaiende delen en de gevelconstructie redelijk is. Echter zijn er zeker nog verbeteringen te halen. Wij adviseren om de naad en kierdichting rondom te kozijnen te controleren op aanwezigheid van tochtstrippers en/of rubbers en indien nodig te vervangen. Dit zorgt een energiebesparing ook voor een comfortverbetering.

9

Bovenstaande foto’s laat zien dat de naad- en kierdichting niet op elke plekken in de woning optimaal zijn. De foto’s zijn van binnenuit genomen en laat zien dat er koude de woning in trekt. De temperaturen die de woning in komen zijn echter niet dusdanig hoog dat het direct ernstige comfortklachten met zich mee brengt. Achter kan het bij forst wel onaangenaam aanvoelen.

Dak Op de onderstaande foto’s is te zien dat er weinig koude-infiltratie plaatsvindt via het dak. Alleen bij de aansluitingen van het dak met de gevel is wat koude infiltratie te zien. Dit soort infiltratie komen wij vaak tegen in de praktijk en dit blijft een lastig punt. Hier zijn de aansluitingen van het dak en de gevels vaak niet optimaal. Eventuele zichtbare kieren en naden kunt u eventueel nog af purren of kitten en afwerken met een afdeklat. De minimale temperatuur is hier nog steeds circa 18 graden Celsius, maar in de winter zal dit waarschijnlijk lager zijn.

10

Buiten kant woning / isolatie In het verleden is in de woning spouwmuurisolatie toegepast. Op onderstaande foto’s is te zien dat de spouwmuurisolatie niet op alle locaties nog even goed aanwezig is. Met name op de verdieping is de isolatie niet overal consequent aanwezig. Op basis van de infraroodfoto’s lijkt de isolatie op de begane grond nog redelijk tot goed aanwezig.

11

6. BESPARINGSPOTENTIEEL Aan de hand van het interview en de visuele inspectie kan er een goed beeld worden gemaakt van welke ingrepen voor uw woning het meest interessant kunnen zijn. Tijdens de visuele inspectie zijn een aantal punten naar voren gekomen waar mogelijk besparingspotentieel zit. Dit betreft de volgende onderdelen:   

Besparingspotentieel in de schil van de woning (besparen van energie): o Besparingspotentieel bij de vloer, gevel en dak; Besparingspotentieel op installatietechnisch gebied (opwekken energie): o Besparingspotentieel ZON pv & ZON thermisch. Overige maatregelen o Reduceren sluipverbruik; o C.V. waterzijdig inregelen; o Radiatorfolie en leidingisolatie.

Bovengenoemde onderdelen worden in de volgende paragrafen toegelicht.

6.1. BESPARINGSPOTENTIEEL IN DE SCHIL VAN DE WONING 6.1.1. BESPARINGSPOTENTIEEL BIJ DE VLOER De begane grondvloer van de woning en de bodem van de kruipruimte zijn niet geïsoleerd. De bodem van de kruipruimte is redelijk vochtig. Tijdens de energiescan heeft het Duurzaam Bouwloket de luchtvochtigheid in de woning gemeten. Op het moment van de opname was de luchtvochtigheid in de woning circa 58%. Dit is een gezonde luchtvochtigheid. Het is daarom niet direct noodzakelijk om de luchtvochtigheid middels bodemisolatie naar beneden te brengen. Om de woning te isoleren heeft u de volgende opties: -

Isolatiemateriaal aanbrengen tegen de onderkant van de vloer; Isolatiemateriaal aanbrengen in de bodem van de kruipruimte.

Isolatie aan de onderkant van de vloer Door de onderkant van begane grondvloer te isoleren valt er een verbetering in het comfort te behalen. In de praktijk wordt na het isoleren veelal toenamen van de vloertemperatuur van circa 2 à 3 graden gemeten. Dit lijkt niet veel, maar qua gevoelstemperatuur kan dit het verschil zijn tussen een koude vloer of een comfortabel aanvoelende vloer. Deze maatregel zal het wooncomfort iets verbeteren en zorgt daarnaast ook nog voor een besparing op de stookkosten. U kunt direct tegen de vloer isoleren met bijvoorbeeld gespoten PUR, piepschuim isolatieplaten of door het toepassen van thermokussens. Op basis van de hoogte van de kruipruimte, type vloer en de aanwezige vochtigheid in de woning adviseren wij u om de woning te isoleren met thermoskussens (Tonzon). Naast de thermoskussens wordt ook een bodemfolie aangebracht. Door de combinatie van de bodemfolie en thermoskussens wordt de aanwezige vocht in de kruipruimte geminimaliseerd. Hiermee zorgt u onder andere voor een (nog) betere luchtvochtigheid en een langere levensduur van de leidingen onder de vloer. De thermoskussens zorgen voor een energiebesparing en een comfortverbetering in de woning. Doordat dit direct tegen het vloeroppervlak en het opgaande werk wordt geïsoleerd heeft deze manier van isoleren het hoogste rendement in uw situatie.

12

Algemene gegevens van de vloer Kruipruimte aanwezig? Hoogte kruipruimte: Type vloer: Mogelijke maatregel Vloeroppervlak: Kosten volgens offerte (incl. BTW) Verwachte terugverdientijd Voordelen van maatregel

: : : : : : : :

Ja +/- 50 cm Betonnen vloer, ongeïsoleerd Thermoskussens (Tonzon) Circa 60 - 70 m2 +/- € 2.000 – 2.200,circa 8 - 10 jaar (afhankelijk van stookgedrag) - Verbetering luchtvochtigheid (niet direct noodzakelijk); - Langere levensduur van leidingwerk; - Energiebesparing; - Comfortverbetering.

6.1.2. BESPARINGSPOTENTIEEL BIJ DE GEVEL Algemene gegevens van de gevel Spouwmuur aanwezig? Ja Diepte van de spouw? Onbekend Isolatiemateriaal aanwezig? Ja, de spouw is in het verleden geïsoleerd met EPS-isolatieparels. Vanaf 1975 werd het in Nederland pas verplicht om woningen te isoleren. Uw woning heeft dus geen gevelisolatie als we puur kijken naar het bouwjaar van de woning. Echter heeft u aangegeven dat er EPSisolatieparels als isolatiemateriaal is gebruikt in de spouw. Op het gebied van gevelisolatie valt er in uw situatie weinig te verbeteren. De kosten om extra van binnenuit of buitenom te isoleren zullen niet opwegen tegen de besparing en comfortverbetering die het oplevert. Het is interessanter om eerst te kijken naar andere mogelijkheden om binnen uw woning energie te besparen. Extra isolatie voor uw gevel als maatregel bij uw woning zou dus niet direct de meest interessant oplossing zijn. Wij raden het u daarom aan eerst te kijken naar de quick-wins binnen uw woning.

6.1.3. BESPARINGSPOTENTIEEL BIJ HET DAK Gedurende de opname constateerden wij dat uw dak van binnenuit is geïsoleerd met circa 5 cm steenwol. Het extra isoleren zou een mogelijkheid kunnen zijn, echter zal de comfortverbetering en besparing minimaal zijn. Wij adviseren u dan ook eerst de meer interessante ingrepen te realiseren alvorens iets aan uw dak te doen.

Voor bewoners die hun woning niet van binnenuit hebben geïsoleerd, adviseren wij om de constructie aan te houden op de volgende pagina. Op het moment dat er aan de buitenkant van het dakbeschot al een (dun) laagje isolatie aanwezig is adviseren wij om niet te werken met een dampremmende folie maar met een klimaatfolie.

13

Wanneer u het dak van binnenuit laat isoleren kunt u denken aan een kostenplaatje van circa € 40,- a € 55,per vierkante meter. Dit is mede afhankelijk van het afwerkingsniveau dat u nastreeft. Bij het zelf isoleren kunt u denken aan € 25,- a € 50,- per vierkante meter. Ook afhankelijk van het afwerkingsniveau.

6.2. BESPARINGSPOTENTIEEL OP INSTALLATIETECHNISCH GEBIED Naast maatregelen in de schil van de woning zijn er ook diverse maatregelen mogelijk op installatietechnisch gebied. Op basis van de visuele inspectie zijn de volgende installatietechnische maatregelen goed toepasbaar:   

PV-systeem (zonnepanelen); Zonneboiler (zonnecollectoren); Hout(pellet)kachel.

6.2.1. PV-SYSTEEM Op basis van de huidige situering van de woning is een PV - systeem een goede optie op het schuine dak van de o achterzijde van de woning. De achtergevel is georiënteerd op het zuidwesten(+60 ). Op basis van de huidige situering van de woning heeft een PV-systeem een lager rendement dan bij een ideale oriëntatie van een dak pal op het zuiden (maximale jaarlijkse zoninstraling). Het systeem zal dan circa 90% van het jaarlijkse maximum aan zoninstralingopvangen. Doordat het jaarlijkse aantal zonuren minder is zal de terugverdientijd langer zijn dan bij een gunstiger georiënteerd dak. Een PV-systeem zet zonlicht om in elektrische energie. Uw energieverbruik voor elektriciteitsverbruik is circa 3249 kWh. Met uw dak kunt u waarschijnlijk niet genoeg energie opwekken om te voorzien in uw totale elektriciteitsbehoefte. Het is overigens altijd aan te bevelen niet meer op te wekken als je eigen elektriciteitsverbruik. Voor je elektra overschot ontvang je namelijk ‘’slechts’’ de kale stroomprijs van 5 a 6 eurocent per kWh. Voor een systeem met meer dan 3 panelen moet wel een nieuwe groep worden aangemaakt en daarnaast zou beoordeeld moeten worden of de draagconstructie het gewicht van de panelen aankan. Hoogstwaarschijnlijk geeft dit geen problemen echter is het altijd goed om even door de installateur / constructeur na te laten berekenen. De levensduur van de zonnepanelen is langer dan 25 jaar. Vermogen Het vermogen van een zonnepaneel wordt uitgedrukt in Wattpiek. Dit is het maximaal vermogen dat het paneel kan opwekken. Een standaard paneel (vandaag de dag) is 250 Wattpiek en heeft een afmeting van 1 x 1,65 meter. Deze kan liggend of staand worden geplaatst. De jaarlijkse energie opbrengst van een paneel 14

o

georiënteerd op het zuidwesten (+60 ) in een hellingshoek van 45 graden is circa 202 kWh per jaar. Een installateur kan eventueel voor u uitwerken hoeveel panelen er maximaal op uw dak geplaatst kunnen worden. Kosten en opbrengsten De kostprijs van een zonnepanelen systeem wordt door installateurs vaak uitgedrukt in een prijs per Wattpiek vermogen. Dit is een all-inclusief prijs (panelen, omvormer, kabels, ballast, installatie etc.) De kostprijs van een zonnepaneel varieert per aanbieder. Er zijn namelijk verschillen in merk (kwaliteit) panelen en omvormer, garanties en certificeringen van de installateur. Voor systemen van particulieren komen wij in de praktijk prijzen tegen variërend van 1,40 en 1,80 per Wattpiek. Bij grotere systemen soms nog iets lager. Een systeem met micro omvormers (optimizers) is iets duurder maar geeft daarentegen wel een hoger rendement. 1 paneel van 250 Wattpiek geïnstalleerd vermogen komt uit op ongeveer € 350,- á € 400,-. Afhankelijk van de beschikbare ruimte op uw dak kunt u gemakkelijk berekenen wat de kosten voor uw systeem zullen worden. Een belangrijk aandachtspunt in uw situatie is dat wanneer u zonnepanelen overweegt het belangrijk is om rekening te houden met schaduwvorming van de schoorstenen, dakdoorvoeren of schaduw van bomen etc. Wanneer één zonnecel van een paneel in de schaduw ligt kan deze het gehele rendement van alle panelen negatief beïnvloeden. Een in serie geschakeld systeem werkt namelijk op de opbrengst van de laagste cel. Wanneer er sprake is van veel schaduwvorming zou gekozen kunnen worden voor een systeem met microomvormers of optimizers. Ieder paneel heeft dan een eigen micro omvormer of optimizers (in plaats van 1 grote omvormer voor de gehele serie zonnepanelen). Door de micro omvormer / spanningsoptimizers wordt dus niet de hele serie negatief beïnvloed wanneer een zonnepaneel in de schaduw ligt. Wij zijn in deze berekening uitgegaan van 9 panelen, wanneer u van plan bent zonnepanelen te laten plaatsen kan een installateur een gerichter legplan maken. Met 9 panelen (2250 Wattpiek vermogen) georiënteerd op o het zuidwesten (60 ), waardoor 90% van de maximale jaarlijkse zoninstraling, wekt u circa 1.822 kWh per jaar op, oftewel circa € 400,-. Hierbij zijn wij uitgegaan van een energietarief van circa € 0,22 voor iedere opgewekte kWh. Op uw totale energierekening houdt dit een besparing in van circa 30%. De opwekking van 1.822 kWh is een besparing van circa 56% van het door u doorgegeven elektraverbruik van 4.400 kWh per jaar. In het onderstaande overzicht ziet u een keuzelijst voor de omvang van een 1 systeem. De gemiddelde terugverdientijd van een zonnepaneel ligt rond de 10 jaar voor een particuliere woningeigenaar. Hierbij is rekening gehouden met het vervangen (kosten) van de omvormer binnen 10 jaar voor één systeem. Het rendement wat u behaalt op de investering ligt gemiddeld op 10%. Als u dit vergelijkt met bijvoorbeeld geld op een spaarrekening kunnen we concluderen dat zonnepanelen een rendabele investering zijn. Daarnaast is het natuurlijk prachtig als u zelf uw eigen duurzame energie kunt opwekken en minder afhankelijk kunt zijn van de grote energiemaatschappijen. De prijs die wordt weergeven als kosten indicatie in het overzicht is de turn-key prijs inclusief BTW. Door gezamenlijke inkoop met een grote groep particulieren kan deze prijs veelal nog een stuk omlaag. Het is dus interessant om gezamenlijk met bijvoorbeeld uw buren of buurtbewoners dit in te kopen. Dit zal er voor zorgen dat de terugverdientijd en het rendement op uw investering nog gunstiger wordt.

1

De terugverdientijd verschilt per situatie. Dit is onder andere afhankelijk van de oriëntatie, energietarief, hellingshoek, omvormer, rendement van het paneel, schaduwvorming op het paneel et cetera.

15

PV-systeem aantal Omvang installatie panelen (in Watt Piek) 3 panelen 750 WP 6 panelen 1500 WP 9 panelen 2250 WP 12 panelen 3000 WP

kosten indicatie € 1.350,00 € 2.700,00 € 4.050,00 € 5.400,00

Subsidie / BTW teruggave Er is geen subsidie voor zonnepanelen beschikbaar. U kunt wel gebruik maken van een speciale regeling voor BTW teruggave. Dit zal de terugverdientijd van het systeem aanzienlijk verkorten. Veel installateurs kunnen u helpen in dit traject. Bij de keuze van uw uiteindelijke installateur / leverancier is het belangrijk te letten op de verschillen in kwaliteit panelen, omvormers, garanties en certificeringen van het bedrijf.

6.2.2. HOUT(PELLET)KACHEL Tijdens het interview gaf u aan interesse te hebben in een hout(pellet)kachel. Het plaatsen van een installatie kan in uw geval lastig worden door de benodigde leidingdoorvoeren door de vloer en uw dak. Het plaatsen van een hout pellet kachel is echter zeker niet onmogelijk. Wanneer u een systeem laat plaatsen dient u wel te voldoen aan de eisen zoals gesteld in het bouwbesluit. Dit houdt in dat de rookgasafvoer uitkomt in het vrij uitmondingsgebied in de nok van uw dak. Een houtkachel is een kachel waarin u met normaal hout uw woonkamer kunt verwarmen. Nadeel hiervan is dat de temperatuur hiervan niet regelbaar is. Voordeel hiervan is dat wanneer u een voorraadhok in uw tuin maakt u uw eigen hout door het jaar heen kunt verzamelen zodat u geen of nauwelijks geld kwijt bent aan brandstof voor de kachel. Er zijn ook speksteenkachels op de markt. Deze werken op hout en geven gedurende een langere periode hun warmte af. Een andere optie is een houtpelletkachel. Dit is een intelligente kachel die exact weet hoeveel houtpellets er nodig zijn om bijvoorbeeld de woonkamer te verwarmen tot 21 graden. Stoken met houtpellets is circa 40% goedkoper ten opzichte van verwarmen met aardgas. Daarnaast is er door de schonere verbranding minder last van rook. Voor een nog hoger rendement kunt u ook een houtpelletketel of houtgestookste CV aanschaffen. Deze is gekoppeld aan uw cv-systeem waardoor er een nog hoger rendement wordt behaald. Dit is qua aansluiting een complexer systeem en dit zou in een aparte ruimte geplaatst moeten worden. Voor uw situatie zou dat een ingrijpende ingreep zijn, vandaar dat we de mogelijkheden voor een hout(pellet)kachel in onderstaande benoemen. Mocht u nog geïnteresseerd zijn in de mogelijkheden voor een houtpelletketel dan kunnen wij u daar verder over adviseren. Mogelijke maatregelen

:

Houtkachel (10 KW) : Houtpelletkachel (10KW) : Speksteenkachel (10 KW) : Houtgestookte CV :

Indicatie kosten

Indicatie besparing

€ 2.500,€ 3.500,€ 3.500,maatwerk

35 - 50% op stookkosten 30 - 35% op stookkosten 3 35 - 50% op stookkosten 100% stookkosten + warm tapwater

2

2

Uitgaande dat u de houtkachel primair als verwarming gaat gebruiken en nauwelijks gebruik maakt van het centrale verwarmingssysteem. Daarnaast dient het hout niet gekocht te worden in de winkel maar zijn wij er van uitgegaan dat er een houtvoorraad is die zelf wordt gevuld door de bewoners. 3 Uitgaande dat u de speksteenkachel primair als verwarming gaat gebruiken en nauwelijks gebruik maakt van het centrale verwarmingssysteem. Daarnaast dient het hout niet gekocht te worden in de winkel maar zijn wij er van uitgegaan dat er een houtvoorraad is die zelf wordt gevuld door de bewoners. 16

De kosten voor een goede hout(pellet)kachel / speksteenkachel variëren op de markt tussen de € 2.000,- en € 6.000,-. Prijsverschillen zitten met name in kwaliteit, vermogen en design. Wanneer u geïnteresseerd bent in de aanschaf van een kachel / ketel kunt u contact opnemen met het Duurzaam Bouwloket voor advies over kwalitatief goede merken. Goedkopere (vaak Chinese) ketels zijn namelijk storingsgevoeliger, hebben veel slakvorming in het verbrandingsvat, hebben nauwelijks ingebouwde beveiligingen en geen schone verbranding. Goedkoop is dus vaak duurkoop. In uw situatie zou een hout(pellet)kachel een besparing van circa 30 a 35% op uw stookkosten kunnen opleveren. Uitgaande van een aanschafprijs van circa € 3.000,- komt dit neer op een terugverdientijd van circa 15 jaar. Voor de bovengenoemde kosten kunt u tevens ook een houtkachel of speksteenkachel aanschaffen (speksteen geeft langer warmte af). Hout kunt u uiteraard kopen alleen het mooiste is natuurlijk als u geen of nauwelijks geld kwijt bent aan brandstof voor de kachel. Wanneer u binnen uw woning gebruik zou maken van een houtkachel zou u behoorlijk kunnen besparen op uw stookkosten (minimaal 270 m3 gas per jaar).

6.2.3. ZONNEBOILER De huidige CV– ketel bestaat uit een Remeha Calenta HR 107 uit 2001 met een ‘’Comfort Warmte’’ klasse van 6. Deze ketel heeft een hoog rendement (HR) en is geschikt om een zonnecollector op aan te sluiten. Kijkend naar de economische levensduur van een ketel (gemiddeld 15 jaar) valt te concluderen dat de ketel aan het einde van zijn levensduur zit. Hoogstwaarschijnlijk zal dit op korte termijn noodzakelijk zijn. Het is nu dan ook nog niet aan te raden om een zonneboiler aan te sluiten op de huidige CV-ketel. Mocht u in de toekomst de ketel gaan vervangen dan adviseren wij u een HR combiketel aan te schaffen. Er zijn hier veel energie efficiënte ECO modellen van op de markt. Zeer belangrijk is dat u deze ook waterzijdig laat inregelen wanneer u een nieuwe ketel plaatst. Het is namelijk zonde als uw nieuwe ketel met 107% rendement door slechte afstelling niet meer dan 90% zou halen en bepaalde ruimten en radiatoren niet gelijkmatig of goed warm worden. In hoofdstuk 7.3 wordt meer verteld over het waterzijdig inregelen. Belangrijk aandachtspunt bij de keuze van uw ketel (in de toekomst) is het vermogen van de ketel en de CW waarde. Bij een te hoog vermogen zal de ketel namelijk in het voor- en naseizoen veel aan en afslaan. Dit verlaagt het rendement. Laat uw installateur berekenen welk vermogen ketel voor uw situatie geschikt is. De CW waarde staat voor ‘’Comfort Warmte’’ klasse. De klasse geeft aan hoeveel water per minuut tegelijk je CVketel kan leveren voor verschillende doeleinden. Aan de hand van uw gebruikersgedrag en warm water behoefte wordt door de installateur geadviseerd welke ketel voor u het meest geschikt is. De CW waarde is van toepassing op de CV-ketel, boiler en geiser. De verdeling in waarden ligt tussen de 1 (laag comfort) en 6 (hoog comfort). Daarnaast adviseren wij u een ketel te kiezen die geschikt is om een zonneboiler op aan te sluiten. Dit kunt u herkennen aan het NZ (Naverwarming Zonneboiler) teken op de gaskeur sticker van de ketel. Bijna alle moderne CV-ketels zijn geschikt voor aansluiting van een zonneboiler systeem. Evenals uw huidige CV ketel. Een zonneboiler zet de warmte van de zon om in warm water. Een zonneboiler installatie bestaat globaal gezien uit één of meerdere zonnecollectoren, een voorraadvat en een circulatiepomp. Op het moment dat er warm tapwater nodig is binnen uw woning, zal eerst het warme water uit het buffervat van de zonneboiler worden gebruikt voordat de CV –ketel aan hoeft te slaan. Op het moment dat het buffervat van de zonneboiler leeg is, dan zal de CV –ketel aanslaan wanneer er warmtevraag is binnen de woning. In de zomer kunt u gemakkelijk temperaturen van 70 graden Celsius bufferen. In de winter is dit uiteraard een stuk lager, maar ook hier kan bij volle zoninstraling een temperatuur van bijvoorbeeld 15 á 25 graden worden opgewekt. Dit hangt af van het type systeem dat u toepast, maar ook van de soort collectoren. Er zijn namelijk vlakke plaat collectoren en vacuümbuiscollectoren. De vacuümbuiscollectoren kunnen bij weinig zoninstraling

17

door het vacuüm een hogere temperatuur opwekken dan de vlakke plaat collectoren, maar zijn in aanschaf ook weer iets duurder. In uw woonsituatie en gezinssamenstelling zou een vlakke plaat collector voldoende zijn. Kijkend naar uw leefsituatie en huishouden zou een zonneboiler installatie voor uw woning een minder interessante investering zijn in vergelijking met zonnepanelen. In onderstaand overzicht ziet u een kostenindicatie en terugverdientijd weergeven voor uw situatie uitgegaan van alleen een zonneboiler systeem voor warm tapwater. Mogelijke maatregel Indicatie kosten Indicatie terugverdientijd Opmerking

: : : :

Zonneboiler voor alleen warm tapwater +/- € 2.600,00 ( voorraadvat van 120 liter en 2,5m2 collector oppervlak) +/- 15 jaar Terugverdientijd is afhankelijk van het warmwaterverbruik. Bij een huishouden dat veel warm water verbruikt heeft u een hogere besparing en is de investering ook sneller terugverdiend.

7. OVERIGE MAATREGELEN 7.1. LUCHTVOCHTIGHEID Tijdens de quickscan is er een luchtkwaliteitsmeting gedaan. Door het korte tijdsbestek is deze meting niet representatief voor de luchtkwaliteit binnen de woning. Voor een betere meting dient de luchtkwaliteitsmeter langer in de woning te staan en data te loggen. Het CO2 gehalte was gedurende de scan circa 840 ppm. Dit is een aanvaardbaar CO2 gehalte. De luchtvochtigheid was met circa 58% wel prima in orde. Bij een gezond binnenklimaat moet worden gelet op de onderstaand aspecten.

> 1200 ppm : de binnenlucht is ongezond 1000-1200 ppm : de kwaliteit van de binnenlucht is aanvaardbaar <1000 ppm : de kwaliteit van de binnenlucht is gezond

> 70 % 30 – 70 % < 30%

: de binnenlucht is te vochtig : de binnenlucht is prima : de binnenlucht is te droog

7.2. REDUCEREN SLUIPVERBRUIK In het persoonlijke interview kwam naar voren dat u niet direct inzicht heeft in het energieverbruik van uw huishoudelijke apparaten. Wellicht interessant om te weten dat er apparaten beschikbaar zijn die het totale sluipverbruik binnen uw woning kunnen meten. Met dit apparaat kunt u uw sluipverbruik in de woning opsporen en real-time het energieverbruik in Watt in uw woning en van apparaten bekijken. Het sluipverbruik is het verbruik wat uw woning in ‘’stand-by’’ stand verbruikt. Het is aan te bevelen een simpele verbruiksmeter aan te schaffen. Hiermee wordt u ook bewust van de apparatuur die onnodig aan staat binnen de woning. Op het moment dat u naar bed gaat en alle apparaten ‘’uit’’ heeft gezet kunt u uw sluipverbruik aflezen. Vuistregel is dat iedere Watt aan vermogen ( bij apparaten die 24 uur per dag het gehele jaar door stroom pakken) circa € 2,- op jaarbasis is. Het is dus de moeite en zoektocht waard om uw sluipverbruik te reduceren. Een verbruiksmeter kost circa € 20,- á € 30,-.

18

7.3. C.V. WATERZIJDIG INREGELEN EN VERLENGEN LEVENSDUUR DOOR VUILAFSCHEIDER Veel van de verwarmingsinstallaties in Nederland zijn niet goed ingeregeld. Door de installatie waterzijdig in te regelen kan de verwarmingsinstallatie efficiënter verwarmen. Waterzijdig inregelen is een eenmalige handeling waarmee men de ketel inregelt. Vaak staat de aanvoertemperatuur onnodig hoog ingesteld. Dit is de temperatuur die de ketel uit gaat. Hierdoor is de retourtemperatuur ook te hoog. Dit heeft als gevolg dat een CV ketel in de praktijk vaak niet zijn hoge rendement kan halen omdat de retourtemperatuur ruim boven de 55 graden uitkomt. Vanaf 55 graden Celsius wordt pas echt een hoog rendement behaald. Naast het instellen van de ketel dienen de maximale doorstroomopeningen van de radiatorkranen op elkaar afgesteld te worden. De juiste instelling is afhankelijk van de afstand van de radiator tot de ketel. Hoe verder, hoe minder druk er zal zijn, en hoe groter de opening zal moeten zijn. Er zijn meerdere manieren om uw verwarmingssysteem in te regelen. Dit kan handmatig. Hierbij stelt een installateur de maximale doorstroomopening in door het binnenwerk van een radiatorkraan in te stellen (het kan ook door een voetventiel te verdraaien maar dat is niet aan te bevelen). Aandachtspunt bij handmatig inregelen is dat wanneer u een aanpassing maakt in uw verwarmingssysteem het systeem eigenlijk weer in onbalans is en opnieuw ingeregeld dient te worden. Aangezien u hoogstwaarschijnlijk nog geen dubbel instelbaar binnenwerk heeft in de radiatorkranen kunt u er ook voor kiezen wanneer u nieuwe radiatorkranen koopt om deze te kopen met automatische debietregelaars. Deze regelen zelfstandig de balans in het verwarmingssysteem. Let wel op dat u regelmatig blijft ontluchten. Lucht blokkeert de doorstroming. Waterzijdig inregelen is de belangrijkste maatregel in het CVoptimaliseringstraject, omdat het de voorwaarde schept om een hoofdregeling scherp en goed af te stellen. Een indicatie van de kosten voor CV optimalisatie zijn circa € 300,- maar variëren per situatie aangezien iedere woning maatwerk is (handmatig inregelen, nieuwe radiatorkranen of automatische debietregelaars et cetera). In een pilot test zijn in Nijmegen 10 woningen ‘’ingeregeld’’. De gemiddelde besparing op de stookkosten was 5 a 10% (met uitschieters van 30%). Ook interessant voor de centrale verwarming is een vuilafscheider met magneet. Binnen een verwarmingssysteem circuleren kalk en versneld magnetiet (zeer kleine ijzerdeeltjes). Vaak is dit vuil in het installatiewater de oorzaak van storingen en versnelde slijtage van onderdelen in uw cv-installatie. Dit vuil bestaat grotendeels uit corrosiedeeltjes, die de magnetische velden in pompen, ventielen en regelkleppen opzoeken. Andere vuildeeltjes worden door de installatie gepompt en verzamelen zich uiteindelijk in kritische componenten. Met als gevolg: onnodig energieverbruik, snellere slijtage en terugkerende klachten zoals storingen, uitval of een minder goede werking. Toepassing van een vuilafscheider kost circa € 150,- en is gemakkelijk toe te passen op (bijna) iedere cv installatie.

19

7.4. RADIATORFOLIE EN LEIDINGISOLATIE Een goede manier om de stralingswarmte van de radiatoren de kamer in te leiden is door de achterzijde van de radiator te beplakken met radiatorfolie. Hierdoor wordt de warmte die de radiator aan de achterkant uitstraalt naar de wand, gereflecteerd naar de desbetreffende ruimte. De gemiddelde kosten van radiatorfolie voor een woning liggen rond de € 50,-. Echter wanneer de radiatoren in een bepaalde ruimte nauwelijks aan staan, heeft het toepassen van radiatorfolie hier weinig nut. Op de begane grond in de woonkamer heeft u dit al aangebracht.

CV-leidingen verliezen veel warmte wanneer deze niet geïsoleerd zijn. Door leidingisolatie in onverwarmde ruimten of ruimtes die u niet verwarmt (zoals kruipruimte, hal, zolder etc.) toe te passen voorkom je onnodig warmteverlies via leidingen. U kunt uw leidingen isoleren met speciale isolatiekokers voor leidingwerk, maar ook met bijvoorbeeld isolerende bandage-folie (stralingsprincipe). Voor circa € 25,- zou u alle leidingen binnen uw woning kunnen isoleren of de leidingisolatie verbeteren die zich bevinden in niet verwarmde ruimten. U heeft dit gedeeltelijk toegepast, maar kan worden uitgebreid. Let hierbij goed op de onderlinge aansluitingen.

20

8. CONCLUSIE/SAMENGEVAT Op basis van de quickscan adviseren wij om op onderstaande volgorde de maatregelen in de komende jaren uit te (laten) voeren. Hiervoor kunt u een meerjarenplan opstellen. Het betreft de volgende maatregelen: -

Aanbrengen extra radiatorfolie en leidingisolatie Optimaliseren kierdichting bij draaiende delen Isoleren begane grondvloer met Thermokussens en bodemfolie Aanschaf zonnepanelen (9*250) = (2250 WP systeem) Waterzijdig inregelen verwarmingsinstallatie Vuilafscheider met magneet t.b.v. verwarmingsinstallatie

€ 50,€ 100,€ 2.100,€ 4.050,€ 300,€ 150,-

Het totaal van de bovengenoemde maatregelen komt neer op ongeveer € 6.750,-. Er van uitgaande dat u de komende 15 jaren jaarlijks een besparing van 40% op uw energielasten realiseert met bovengenoemde ingrepen, valt te concluderen dat het bedrag van € 6.750,- binnen het theoretische investeringsbudget valt van € 7.365,00. (zoals genoemd in hoofdstuk 3.1). Opmerkingen: 



 



Het waterzijdig inregelen van uw c.v. systeem is een zeer interessante maatregel om te overwegen. Dit kan zorgen voor een energiebesparing en comfortverbetering (warmteafgifte en reactiesnelheid van het warmte afgifte systeem), het is aan te bevelen dit op te pakken bij toekomstige vervanging van de huidige ketel. Wanneer u nu radiatoren inregelt overweeg dan (automatische) debietregelaars aan te brengen zodat het afgiftesysteem ook bij een nieuwe ketel snel ingeregeld kan worden; Het isoleren van de begane grondvloer zorgt in uw situatie voor comfortverbetering, maar omdat uw gevel al is geïsoleerd zal de terugverdientijd langer zijn dan gebruikelijk. Wij zijn bij bovenstaande berekening uitgegaan van thermokussens; Een zonneboilersysteem is een interessante en duurzame installatie. Mocht u twijfelen tussen zonnepanelen en een zonneboiler, dan is de investering in zonnepanelen economisch rendabeler; U gaf aan dat u interesse heeft in een hout pellet kachel. Wij zijn van mening dat dit een interessante maatregel kan zijn in uw situatie, echter adviseren wij om eerst de bovengenoemde maatregelen te treffen; Het is aan te bevelen voor uzelf een stappenplan te maken en de komende jaren budget te reserveren om stapsgewijs het energieverbruik van uw woning te minimaliseren.

Naast het nemen van bouwtechnische en installatietechnische maatregelen is de gerealiseerde besparing uiteindelijk afhankelijk van uw gedrag. Uit onderzoek is gebleken dat door alleen gedragsverandering al 15% op de energielasten kan worden bespaard. Net zoals je in een Toyota Prius 1 op 9 kunt rijden, kunt u in een duurzame / energiezuinige woning nog steeds een hoog energie verbruik hebben. Gedrag en bewust omgaan met energie is dus de succesfactor van uw uiteindelijke energiebesparing per jaar. Mocht u nog vragen hebben over de geadviseerde maatregelen dan kunt u altijd vrijblijvend contact met het Duurzaam Bouwloket opnemen. Besluit u over te gaan tot het uitvoeren van maatregelen dan kan het Duurzaam Bouwloket u ondersteunen bij het aanvragen van subsidie, offertes en onderhandelingen met bedrijven en wellicht aanvragen van andere bewoners bij u in de buurt combineren zodat er een inkoopvoordeel kan ontstaan.

21

9. SUBSIDIE MOGELIJKHEDEN GEMEENTE KOGGENLAND De gemeente Koggenland stelt In 2014 en 2015 ieder jaar een subsidiebudget beschikbaar van € 50.000,- als subsidie voor energiebesparende maatregelen in en om uw woning. Deze subsidieregeling vervalt eerder bij volledige benutting van het beschikbare budget. Hierbij geldt op = op!

Wanneer kom ik in aanmerking voor subsidie? - U ontvangt alleen subsidie als deze schriftelijk in principe aan u is toegekend voorafgaand aan het plaatsen c.q. treffen van de voorzieningen. - U bent eigenaar en bewoner van het adres waar u subsidie voor aanvraagt; - De investering in duurzaamheidsmaatregelen bedraagt meer dan € 2.500,-;

Hoeveel subsidie kan ik krijgen? Het subsidiebedrag is maximaal 15% van de daadwerkelijk gemaakte kosten. Dit is inclusief BTW voor het aanschaffen, het installeren en het in bedrijf stellen van de voorziening. De gemeente kent per adres maximaal 750 euro subsidie toe.

Waarvoor kan ik subsidie aanvragen? U kunt subsidie aanvragen voor energiebesparende en duurzame voorzieningen voor uw woning. Hieronder vallen: Installatietechnisch 1. Dakisolatie 2. Vloerisolatie (let op, geen bodemisolatie!) 3. Spouwmuurisolatie 4. Paneelisolatie 5. Isolatie massieve muur 6. HR++ glas 7. 8.

Laagtemperatuur verwarming (Combi) warmtepomp

Criterium Rc ≥ 2,5 m2 K/W Rc ≥ 2,5 m2 K/W Rc ≥ 1,3 m2 K/W Rc ≥ 2,5 m2 K/W Rc ≥ 2,5 m2 K/W U-glas ≤ 1,2 W/m2K of spouw 15 mm Aanvullende eis bij inzet van een combiwarmtepomp: bodem als warmtebron of buitenlucht als warmtebron in combinatie met cv-ketel, nageschakeld op de warmtepomp voor warmtelevering bij lage buitentemperaturen

9. Zonneboiler 10. Douchewater-WTW

Let op! De minimale investering in duurzaamheidsmaatregelen dient € 2.500,- te zijn. Voor vragen over de subsidieregeling kunt u contact opnemen met het Duurzaam Bouwloket of een mail sturen naar [email protected]

22