QUICKSCAN ENERGIEBESPARING
Dit document wordt u aangeboden door de gemeente Heemstede. CONTACTPERSOON TELEFOON E-MAIL DUURZAAM BOUWLOKET
: : :
RAOUL SANTIBANEZ 072 – 743 39 56
[email protected]
INHOUDSOPGAVE 1. Intro ..................................................................................................................................................................... 3 2. Uitgangspunten ................................................................................................................................................... 3 3. Algemene gegevens woning................................................................................................................................ 4 3.1. Verwachte energielasten op basis van Historisch verbruik ......................................................................... 4 4. Bouwkundige staat van de woning ..................................................................................................................... 5 5. Infraroodopname van de woning........................................................................................................................ 7 6. Besparingspotentieel ........................................................................................................................................ 10 6.1. Besparingspotentieel in de schil van de woning ........................................................................................ 10 6.1.1. Besparingspotentieel bij de gevel ....................................................................................................... 10 6.1.2 Kozijnen en beglazing ........................................................................................................................... 12 6.1.3. Besparingspotentieel bij de vloer ........................................................................................................ 12 6.1.4. Besparingspotentieel bij het dak ......................................................................................................... 13 6.2. Besparingspotentieel op installatietechnisch gebied................................................................................. 14 6.2.1. PV-systeem .......................................................................................................................................... 14 6.2.2. Zonneboiler ......................................................................................................................................... 15 6.2.3. LED verlichting ..................................................................................................................................... 16 7. overige maatregelen ......................................................................................................................................... 17 7.1 Ventilatie ................................................................................................................................................. 17 7.2 C.V. waterzijdig inregelen........................................................................................................................ 18 7.3. Radiatorfolie En Leidingisolatie .............................................................................................................. 18 7.5. Reduceren sluipverbruik ........................................................................................................................ 19 8. Conclusie/samengevat ...................................................................................................................................... 20
Disclaimer Deze keuring is een visuele inspectie (non destructief) en een momentopname. De non destructieve wijze van deze opname heeft zijn beperkingen. Voor gebreken die niet waarneembaar waren op het moment van het bezoek kan het Duurzaam Bouwloket niet aansprakelijk worden gesteld. Het doel evenals de aard en wijze van de visuele inspectie brengt met zich mee dat specialistische onderzoeken niet worden uitgevoerd, er geen metingen worden verricht, er geen berekeningen worden uitgevoerd en er geen onderdelen worden verwijderd, opgegraven etc. om achterliggende constructies te kunnen beoordelen. Deze rapportage is een energiebesparingsadvies en geen energielabel of bouwkundige keuring.
2
1. INTRO Beste bewoner van de gemeente Heemstede, In opdracht van de gemeente Heemstede heeft het Duurzaam Bouwloket vijf veel voorkomende woningtypen uit Heemstede doorgelicht op energieverbruik. Uw woning komt grotendeels overeen met deze referentiewoning. Het kan zijn dat enkele maatregelen voor u minder of niet van toepassing zijn, omdat deze maatregelen door u al zijn uitgevoerd. Ook kan het zijn dat uw woning een uitbouw of extra verdieping heeft. Daardoor kunnen berekeningen anders uitvallen. Toch krijgt u met dit rapport een goede eerste indruk van de energiebesparende maatregelen die bij dit woningtype het meest effectief zijn. Mocht u op basis van dit rapport vragen hebben, of wilt u meer weten? Dan kunt u kosteloos contact opnemen met het Duurzaam Bouwloket. Met vriendelijke groet, Duurzaam Bouwloket
2. UITGANGSPUNTEN Aan de hand van het interview hebben wij een goed beeld gekregen van uw persoonlijke wensen en uw gebruikservaring van de woning. Bij het vormen van dit advies hebben wij rekening gehouden met de volgende zaken:
U bent redelijk content met uw energienota maar weet niet of uw energierekening hoog of laag is; U bent in uw stookpatroon bewust van uw gedrag. U stookt meestal op circa 20 graden Celsius. De verwarming staat alleen aan op de begane grond. In de slaapkamers boven zijn de radiatoren bijna altijd dicht gedraaid; U geeft zelf aan dat u door uw gedrag al veel energie bespaart thuis. Voorbeelden zijn thermostaatinstelling en door gebruik te maken van spaarlampen; U denkt dat nog meer energie te kunnen besparen door een slimme thermostaat (die op afstand aan en uit gezet kan worden); U heeft geen last van vocht in de woning. U heeft ook geen last van een lekkage; U geeft aan dat de schuifpui achter soms koud is; Het dak aan de voorzijde van uw woning is georiënteerd op het Zuidoosten. De achterzijde van de woning ligt op het Noordwesten; U verwacht minimaal de komende 15 jaar nog in uw huidige woning te blijven; De afgelopen jaren de volgende ingrepen zijn verricht aan de woning: - U heeft dubbele beglazing op de begane grond zowel voor als achter (behalve het raampje bij de voordeur. Verder is er dubbel glas op de verdieping en op zolder aanwezig; - Het dak is geïsoleerd; - In 2007 is er een aanbouw gerealiseerd. De aanbouw is geïsoleerd); -Op de verdieping zijn de wanden van binnenuit reeds geïsoleerd; Er zijn voor u niet echt zaken die u verbeterd zou willen zien. U bent vooral benieuwd naar de verschillende mogelijkheden. Er is één punt waar u erg benieuwd naar bent en dat is het thermisch verbeteren van glas in lood ramen, maar het karakter van het glas in lood behouden; U bent bereid te investeren in duurzaamheidsmaatregelen, een terugverdientijd tussen de 3 á 5 jaar vindt u acceptabel;
3
3. ALGEMENE GEGEVENS WONING Woningtype Bouwjaar Gezinssamenstelling 3 Uw energieverbruik in m gas (2013/2014) Uw energieverbruik in kWh (2013/2014) Gemiddelde maandelijkse energielasten
: : : : : :
Tussenwoning 1934 2 Volwassenen en 2 kinderen 3 1.678 m per jaar ( € 1.296,08 incl. BTW) 3.374 kWh per jaar ( € 664,67 incl. BTW) Circa € 163,- per maand (incl. BTW)
3.1. VERWACHTE ENERGIELASTEN OP BASIS VAN HISTORISCH VERBRUIK
Elektra + gas
Jaar
Gemiddeld per maand
Totale kosten over looptijd
Per jaar
1
2015
€ 163,40
€ 1.960,75
€ 1.960,75
2
2016
€ 168,30
€ 2.019,57
€ 3.980,32
3
2017
€ 173,35
€ 2.080,16
€ 6.060,48
4
2018
€ 178,55
€ 2.142,56
€ 8.203,05
5
2019
€ 183,90
€ 2.206,84
€ 10.409,89
6
2020
€ 189,42
€ 2.273,05
€ 12.682,93
7
2021
€ 195,10
€ 2.341,24
€ 15.024,17
8
2022
€ 200,96
€ 2.411,48
€ 17.435,65
9
2023
€ 206,98
€ 2.483,82
€ 19.919,47
10
2024
€ 213,19
€ 2.558,33
€ 22.477,80
11
2025
€ 219,59
€ 2.635,08
€ 25.112,89
12
2026
€ 226,18
€ 2.714,14
€ 27.827,02
13
2027
€ 232,96
€ 2.795,56
€ 30.622,58
14
2028
€ 239,95
€ 2.879,43
€ 33.502,01
15
2029
€ 247,15
€ 2.965,81
€ 36.467,82
In bovenstaande tabel is een prognose weergeven van de jaarlijkse energiekosten voor elektra en gas voor uw woning over de komende 15 jaar. Deze prognose is gebaseerd op een gemiddelde van uw huidige energieverbruik over de afgelopen 2 jaar. In de tabel is uitgegaan van een prijsstijging van 3% per jaar. Uitgaande van bovengenoemde uitgangspunten zal de familie Parson in de periode 2015-2029 voor in totaal voor circa € 36.468,- aan energiekosten hebben betaald. Een doelstelling om 15% energie te besparen in uw woning is zeer realistisch. Dit zou betekenen dat u nu 15% van € 36.468,- zou kunnen investeren in energiebesparende maatregelen die binnen 15 jaar zijn terugverdient. Uw theoretische investeringsbudget komt dan neer op circa € 5.470,-. Veel van de genoemde duurzaamheidsmaatregelen in dit rapport zijn tussen de 6 a 12 jaar terugverdient. 3 Iedere m gas of kWh die u daarna bespaart is dus al winst voor uw portemonnee.
4
4. BOUWKUNDIGE STAAT VAN DE WONING Om een goede indruk te krijgen van de bouwtechnische en installatietechnische mogelijkheden is een visuele inspectie gehouden van de woning. Gedurende deze visuele inspectie is van verschillende onderdelen de bouwtechnische staat geïnventariseerd.
Onderdeel
Opmerking
Fundering
Technische staat in orde. Voor zover zichtbaar zijn er geen verzakkingen en/of scheurvorming in de fundering en opgaande werk geconstateerd.
Vloer/kruipruimte
Houten balkenvloer aanwezig (ongeïsoleerd). De hoogte van de kruipruimte is circa 50 centimeter. Zowel de onderkant van de begane grondvloer en de bodem van de kruipruimte zijn niet geïsoleerd. De bodem van de kruipruimte is droog. De onderkant van de begane grondvloer is ook droog. Dakgoten zijn technisch niet in goede staat. Geen technische gebreken geconstateerd.
Algemeen
Dakgoten/HWA/Riolering
Begane grond Beton/metselwerk gevels
Het metselwerk en voegwerk vertonen geen gebreken en verkeren in goede conditie. De aanbouw aan de achterkant van de woning is geïsoleerd. Aan de voorzijde is waarschijnlijk geen spouwmuurisolatie aanwezig.
Kozijnen, ramen en deuren
Aan de voor- en achterzijde zijn houten kozijnen voorzien met dubbele beglazing. Aan de voorzijde is de voordeur voorzien van enkel glas. Het schilder werk is in prima conditie.
Diversen
Draaischijfmeter zonder terugloopblokkering aanwezig.
5
Diversen Diversen
Verlichting met wattage van 20 tot 35 Watt aanwezig. Interessant om te vervangen voor LED verlichting. In de tuin is een schuurtje aanwezig. Het dak heeft een houten balkconstructie en kan gebruikt worden voor eventuele plaatsing van zonnepanelen. Het tuinhuisje is 2,5 meter breed en 3 meter lang.
Verdieping Kozijnen, ramen en deuren
Voor- en achterzijde van de woning houten kozijnen voorzien van dubbele beglazing. Het hang en sluit werk verkeren in goede conditie en functioneert goed. In de kozijnen zijn ventilatieroosters aanwezig.
Toilet/badkamer
Technisch niet in goede staat. Er is een mechanische ventilatie aanwezig in de badkamer.
Dak / overstekken / boeidelen
De technische staat van de dakpannen is zowel aan de voor als achterzijde in orde. De dakkapel aan de achterzijde van de woning is van binnenuit geïsoleerd met minerale wol (circa 9 cm). Het overige schuine dak is geïsoleerd met een laag van circa 7 centimeter.
Kozijnen
Houten dakramen HR+ van Velux aan de voorkant van de woning. Schilderwerk van de kozijnen verkeerd in goede staat. Bij de dakramen is de ventilatiefoam matige conditie en op sommige plekken helemaal vergaan. Het is te adviseren om de ventilatiefoam te vervangen zodat de kierdichting van de ramen wordt geoptimaliseerd. Verder is het kozijn in de dakkapel van kunststof met HR+ glas. Er is een Vaillant VCW 255 E ketel aanwezig. Deze is circa 15 jaar oud. Deze ketel heeft een Comfort Warmteklasse van 3 en is geschikt om een zonneboiler op aan te sluiten.
Zolder
Diversen
6
5. INFRAROODOPNAME VAN DE WONING Een zeer goede manier om bij een woning te zien waar warmteverliezen en koudebruggen zitten is aan de hand van thermografische foto’s (infraroodfoto’s). Thermografische foto’s laten door middel van kleuren op foto’s zien welke temperatuur de plekken in en rondom de woning hebben. Hieronder is een overzicht te zien van een aantal infrarood foto’s van uw woning. Naast elke foto staat een temperatuurstaat die aangeeft welke kleur welke temperatuur heeft. Gedurende de laatste keer was er bij het nemen van de foto’s een buitentemperatuur van circa 5 graden Celsius. De binnentemperatuur bedroeg circa 22 graden Celsius.
Op de bovenstaande foto is de achterkant van de woning te zien. Op de foto lijkt er veel warmte verloren te gaan bij het glas en de draaiende delen in het kozijn. Door de reflectie van het glas krijg je op de infraroodfoto’s een vertekend beeld. Het lijkt alsof er veel warmte verloren gaat, echter wanneer er dubbel glas is toegepast is dit warmteverlies niet zo groot als op het op de foto lijkt. In uw geval is ook het warmteverlies van de draaiende delen in het kozijn minimaal. Dit komt doordat u een rondgaand rubberen kaderprofiel heeft toegepast. Met een rondgaand rubberen kaderprofiel worden de hoekaansluitingen van het kozijn verbeterd. Op de foto’s hieronder zijn de kozijnen te zien van binnen. Hier is goed te constateren dat er nauwelijks koude infiltreert. Bij de kunststof kozijnen (foto links) is koude infiltratie veel minder dan bij de houten kozijnen (foto rechts). Het zou kunnen zijn dat er bij de houten kozijnen geen kaderprofiel is gebruikt. Aan te bevelen is een kaderprofiel toe te passen in kozijnen waar dit nog niet het geval is of waar het profiel verouderd is. Verder kan koude-infiltratie bij buitendeuren (foto midden) worden geminimaliseerd door een tochtstrip toe te passen.
7
Op de bovenstaande foto ziet u dat de radiator een mooie gelijkmatige warmteafgifte richting de kamer heeft. De temperatuur van de radiator is circa 73 graden Celsius. Op de onderstaande foto is de temperatuur van de binnenmuur achter de radiator te zien. De temperatuur van de binnenmuur is circa 49 graden Celsius. Door de warmtestraling van de radiator wordt de binnenmuur opgewarmd. Dit is warmte die direct verloren gaat in de massa. Om de warmtestraling richting uw buitenmuur te minimaliseren kunt u radiatorfolie toepassen. Voor het hoogste rendement dient u dit direct tegen de achterkant van uw radiator te plaatsen. Bij radiatoren die niet geheel vlak zijn aan de achterzijde kunt u de folie tegen de binnenmuur plaatsen.
Op de onderstaande foto is er een vertekening in het warmtebeeld te zien onder het kozijn aan de voorzijde. Dit is de warmte die verloren gaat door de warmtestraling van de radiator.
8
Op de onderstaande foto is te zien dat er koude infiltreert bij de brievenbus bij de voordeur. Het warmteverlies kan geminimaliseerd worden door een brievenklep toe te passen. Verder zou het nog een optie kunnen zijn om de tochtwering opnieuw aan te brengen. Belangrijk om een tochtwering te hebben die de brievenbus weer afsluit.
Op de onderstaande foto (links) is een deel van het dak te zien op zolder dat van binnenuit geïsoleerd is. De temperatuur van het dak is daar circa 20 á 21 graden Celsius. Op de foto (midden en rechts) is een deel te zien van het dak in de slaapkamer aan de voorzijde van de woning. De temperatuur van het dak daar is circa 16 graden Celsius. Gedurende de opname was de achterliggende constructie niet toegankelijk. Het kan dus zijn dat hier geen of minder isolatie is toegepast dan op de zolder.
9
6. BESPARINGSPOTENTIEEL Aan de hand van het interview en de visuele inspectie kan er een goed beeld worden gemaakt van welke ingrepen voor uw woning het meest interessant kunnen zijn. Tijdens de visuele inspectie zijn een aantal punten naar voren gekomen waar mogelijk besparingspotentieel zit. Dit betreft de volgende onderdelen:
Besparingspotentieel in de schil van de woning (besparen van energie): o Besparingspotentieel bij de gevel; o Besparingspotentieel bij de vloer; o Besparingspotentieel bij het dak. Besparingspotentieel op installatietechnisch gebied (opwekken energie): o Besparingspotentieel ZON pv & ZON thermisch; Overige maatregelen o CV waterzijdig inregelen; o Leidingisolatie; o Reduceren sluipverbruik.
Bovengenoemde onderdelen worden in de volgende paragrafen toegelicht.
6.1. BESPARINGSPOTENTIEEL IN DE SCHIL VAN DE WONING 6.1.1. BESPARINGSPOTENTIEEL BIJ DE GEVEL Algemene gegevens van de gevel Spouwmuur aanwezig? Ja, Isolatiemateriaal aanwezig? Nee waarschijnlijk niet, geen endoscopisch onderzoek uitgevoerd. Mogelijke maatregel Aantal vierkante meter
: :
Subsidie mogelijk? : Indicatie kosten : Voordelen van maatregel :
Isoleren gevels met EPS Parels 2 +/- 6,5 á 7m Nee +/- € 126,- (EPS Parels )voor isoleren metselwerk - EPS Parels hebben een goede isolatiewaarde; - Warmteverlies naar de voorgevel neemt af en het comfort in de woning neemt toe doordat warmte langer kan worden vastgehouden;
Vanaf 1975 werd het in Nederland pas verplicht (bouwbesluit) om woningen te isoleren. Uw woning had dus geen gevelisolatie als we puur kijken naar het bouwjaar van de woning. Gedurende de opname hebben wij niet in de in de spouw kunnen kijken. Hoogstwaarschijnlijk is uw spouwmuur niet geïsoleerd. Voor het isoleren is het aan te bevelen om uw spouwmuur altijd nog extra te laten inspecteren op vervuiling door een gecertificeerd isolatiebedrijf. In uw situatie zult u kijkend naar uw gasverbruik en het kleine aantal vierkante meters nog niet eens 5% op uw stookkosten besparen. Warmte uitstraling en koude infiltratie via de voorgevel zal geminimaliseerd worden. De maatregel is dus met name gericht op comfort verbetering en het minimaliseren van warmteverlies via de schil van uw woning. Een aandachtspunt is dat een isolatiebedrijf niet zal uitrijden voor het kleine aantal vierkante meters spouwmuur dat u heeft. Er is een mogelijkheid om een collectief te vormen met bewoners uit de straat of de wijk, zodat uw spouwmuur wel geïsoleerd kan worden tegen geringe kosten. Op de volgende pagina vindt u een omschrijving van de verschillende meest toegepaste materialen die er zijn.
10
1.
PUR: circa € 20,- per m2 geveloppervlak PUR is de afkorting voor polyurethaan en is een synthetisch isolatiemateriaal. Dat wil zeggen dat het een verfproduct is met kunstharsen als basisgrondstof. Het is mogelijk om PUR als vloeibare stof in de spouwmuur te spuiten. Op het moment dat de vloeistof in de spouw terecht is gekomen zal het langzaam uitharden en uitzetten zodat alle naden en kieren goed worden afgedicht. PUR isolatie heeft een hoge isolatiewaarde en is goed bestendig tegen vocht. Daarnaast is het redelijk brandwerend en zorgt het voor een redelijk geluidisolatie. Na het isoleren met PUR kan er een rare geur hangen in de woning. Belangrijk is dat u de dagen erna goed ventileert in de woning zodat de geur de woning uit kan trekken. Wij adviseren u 24 uur na het isoleren niet in de woning te verblijven in verband met de vrijkomende dampen in het uithardingsproces. Dit is bijvoorbeeld in Amerika verplicht.
2.
EPS – isolatieparels: circa € 18,- per m2 geveloppervlak Dit zijn kleine piepschuim parels. Samen met een speciale lijm worden de EPS - isolatieparels vermengd de spouwmuur in gespoten. Als het isolatiemateriaal is uitgehard vormt er zich een massieve piepschuim plaat in de spouw die niet kan inzakken. Daarnaast dicht het isolatiemateriaal goed alle naden en kieren af. De isolatiewaarde van EPS - parels is hoog en daarmee zorgt het er voor dat de warmte goed binnen blijft. Naast de goede isolatiewaarde zijn de parels ook licht van gewicht, goed bestand tegen vocht en redelijk brandwerend. Bij deze vorm van isoleren is het materiaal niet geheel duurzaam. EPS (piepschuim) is daarnaast goed recyclebaar. Biofoam: circa € 22,- per m2 geveloppervlak Deze isolatieparel is de eerste composteerbare geëxpandeerde polystyreen met de kenmerken en eigenschappen die u kunt vergelijken met die van EPS parels. Biofoamparels zijn gemaakt uit plantaardig restmateriaal en is volledig biologisch afbreekbaar (Cradle to cradle). Op het gebied van duurzame isolatieproducten staat dit product bekend als één van de meest duurzaamste. Bij het produceren van biofoamparels is tevens maar een zeer geringe hoeveelheid fossiele energie nodig. Voordelen van de biofoam parels is het feit dat ze goed bestand zijn tegen vocht, temperatuurwisselingen, schimmelvorming, vraat door ongedierte en inzakken. Nadeel is echter wel dat het iets duurder is dan de normale EPS. Economisch gezien is de normale EPS parel dus iets voordeliger Minerale wol: circa € 17,- per m2 geveloppervlak Minerale wol is een andere benaming van 2 soorten isolatiemateriaal. Dit zijn namelijk glaswol en steenwol. Zoals de namen als zeggen zijn dit minerale wollen die gesponnen zijn uit glas of uit steen. De wol wordt net als bij EPS - parels in de spouw geblazen en heeft een hoge isolatiewaarde. De inblaaswol lijkt op wit katoen. Naast de hoge isolatiewaarde zijn steen en glaswol vlokken ook goed bestand tegen geluid, vocht en brand. Glaswol isoleert beter dan steenwol. Steenwol heeft echter een iets betere geluidsisolerende werking vanwege de hogere massa per m3. Vroeger had men veel kritiek op isolatie met minerale wol omdat er na verloop van tijd veel klachten waren over ingezakt isolatiemateriaal. Tegenwoordig is dit niet meer het geval omdat de materialen dusdanig zijn doorontwikkeld dat ze geheel waterafstotend zijn. Kiest u het zekere voor het onzekere dan raden wij u toch aan om een isolatiemateriaal te kiezen die een massieve plaat vormt in uw spouw.
3.
4.
11
6.1.2 KOZIJNEN EN BEGLAZING Binnen de woning zijn er twee ramen voorzien van enkele beglazing met glas in lood. In het interview gaf u aan dat u benieuwd bent naar de mogelijkheden om het glas in lood thermisch te verbeteren, maar het karakter van het glas in lood te behouden. U kunt het karakter van het glas in lood behouden door voorzetramen toe te passen. Met voorzetramen krijgt uw glas in lood één of meerdere extra lagen, waardoor de thermische eigenschappen van uw glas worden verbeterd. De kosten van voorzetramen liggen tussen de € 100,- en € 140,- per m2.
6.1.3. BESPARINGSPOTENTIEEL BIJ DE VLOER De begane grondvloer van de woning en de bodem van de kruipruimte zijn niet geïsoleerd. De kruipruimte is erg droog. Ook de onderkant van de begane grondvloer is droog. Door te isoleren direct tegen de onderkant van de vloer valt er een verbetering te behalen in het comfort en wordt het warmteverlies richting de kruipruimte geminimaliseerd. In de praktijk worden na het isoleren veelal toenamen van de vloertemperatuur van circa 1 - 2 graden Celsius gemeten. Dit lijkt niet veel, maar qua gevoelstemperatuur kan dit het verschil maken tussen een koude vloer of een comfortabel aanvoelende vloer. Deze maatregelen zal het wooncomfort kunnen verbeteren en zorgt daarnaast ook nog voor een besparing op de stookkosten.
U kunt er voor kiezen om uw begane grondvloer te isoleren met opgespoten PUR of d.m.v. van Thermokussens (Tonzon principe). Doordat direct tegen het vloeroppervlak en het opgaande werk wordt geïsoleerd heeft deze manier van isoleren het hoogste rendement in uw situatie. Wanneer u gaat isoleren met PUR adviseren wij u om gedurende de uitvoering en het uithardingsproces 24 uur niet in de woning te verblijven en de woning goed te ventileren. De dampen die tijdens het uitharden vrijkomen zijn namelijk niet goed voor de gezondheid. Algemene gegevens van de vloer Kruipruimte aanwezig? Type vloer: Mogelijke maatregelen Aantal vierkante meter Indicatie kosten
: : : : :
Ja, hoogte bedraagt gemiddeld circa 50 cm Houten Balkenvloer Opgespoten PUR of Thermokussens (luchtkamers) +/- 42 m2 +/- € 1.050,- (Opgespoten PUR) +/- € 1.350,- (Thermokussens)
12
6.1.4. BESPARINGSPOTENTIEEL BIJ HET DAK Gedurende de opname constateerden wij dat uw dak van binnenuit is geïsoleerd. Uw dak is aan de binnenzijde van het dakbeschot geïsoleerd met steenwol platen van circa 7 centimeter en het dak van de dakkapel is geïsoleerd met steenwol platen van circa 9 centimeter.
Op de bovenstaande foto’s is te zien dat er koude de woning infiltreert via de naden en kieren in de hoekverbindingen. U zou er voor kunnen kiezen de plinten te verwijderen en in de naden in de hoek de hoekverbindingen af te kitten of te purren. Vervolgens kunt u dit weer dichtzetten door de plinten terug te plaatsen. In uw situatie is het dak reeds geïsoleerd. Bewoners uit de wijk die hun dak nog niet geïsoleerd hebben kunnen dit doen conform de opbouw op de onderstaande afbeelding. Bij het isoleren van een dak is het aan te bevelen de juiste folie toe te passen om vochtproblemen (condensatie) in de constructie te voorkomen. De opbouw is schematisch op de onderstaande afbeelding weergeven. Wanneer er aan de buitenzijde van het dakbeschot een dampdichte laag aanwezig is dan dient van binnenuit geen damp remmende folie maar een speciale klimaatfolie te worden toegepast. Kostenindicatie binnenkant dakisolatie met een isolatiewaarde van RC 2,5 - Isolatiemateriaal € 5,per m2 - folie / tape € 10,- per m2 - Vurenhout stijl / regelwerk € 7,per m2 - Gipskartonplaat €8 per m2 - Afwerking keuze afhankelijk + Kosten isolatie binnenkant dak Circa € 35,- tot € 50,- per m2
13
6.2. BESPARINGSPOTENTIEEL OP INSTALLATIETECHNISCH GEBIED Naast maatregelen in de schil van de woning zijn er ook diverse maatregelen mogelijk op installatietechnisch gebied. Op basis van de visuele inspectie is zijn de volgende installatietechnische maatregelen goed toepasbaar:
PV-systeem (zonnepanelen); Zonneboiler (zonnecollectoren); LED verlichting.
6.2.1. PV-SYSTEEM Uw energieverbruik voor elektriciteit was het voorgaande jaar 3.374 kWh. Met uw dak kunt u niet genoeg energie opwekken om te voorzien in uw totale elektriciteitsbehoefte. Uw dak is aan de voorzijde van de woning georiënteerd op het Zuidoosten (135ᵒ). Op basis van de huidige situering van de woning heeft een PV – systeem een lager rendement dan bij een ideale oriëntatie van een dak pal op het zuiden (maximale jaarlijkse zoninstraling). Uw systeem zal circa 95% van het jaarlijkse maximum aan zoninstraling opvangen. Doordat het jaarlijks aantal zonuren minder is zal de terugverdientijd iets langer zijn dan bij een gunstiger georiënteerd dak. Door de schaduwvorming van de boom aan de voorkant kunt u misschien geen zonnepanelen plaatsen. Wanneer wij kijken op de satellietfoto van Google Earth kunnen wij zien dat de schaduw niet boven de dakramen komt. Boven de dakramen kunt u waarschijnlijk 3 zonnepanelen laten monteren. De levensduur van de zonnepanelen is langer dan 25 jaar. De omvormer heeft een levensduur van circa 10 jaar. Met 3 zonnepanelen aan de voorzijde van uw woning (750 Wattpiek vermogen) zou u in uw situatie jaarlijks 1 circa 640 kWh opwekken ( circa € 140,-). De terugverdientijd van uw systeem ligt daarmee op circa 10 jaar (hierbij rekening houdend met vervanging van een omvormer met een levensduur van circa 10 jaar). Op uw totale energierekening houdt dit in een besparing van circa 7%. Als u het Wattpiek vermogen van het aantal panelen vermenigvuldigt met een factor 0,86 berekent u globaal de jaarlijkse opbrengst van de installatie in kWh. De prijs die wordt weergeven als kosten indicatie in het overzicht is de turn-key prijs inclusief BTW. Door gezamenlijke inkoop met een grote groep particulieren kan deze prijs vaak veelal nog een stuk omlaag. Het is dus interessant om gezamenlijk met bijvoorbeeld uw buren of buurtbewoners dit in te kopen. Dit zal er voor zorgen dat de terugverdientijd en het rendement op uw investering nog gunstiger wordt. Subsidie / BTW teruggave Er is geen subsidie voor zonnepanelen beschikbaar. U kunt wel gebruik maken van een speciale regeling voor BTW teruggave. Dit zal de terugverdientijd van het systeem aanzienlijk verkorten. Veel installateurs kunnen u helpen in dit traject. Bij de keuze van uw uiteindelijke installateur / leverancier is het belangrijk te letten op de verschillen in kwaliteit panelen, omvormers, garanties en certificeringen van het bedrijf. Er is namelijk ook veel slechte kwaliteit op de markt. Vanuit Duurzaam Bouwloket kunnen wij u hier eventueel in ondersteunen bij de vergelijking van de verschillende aanbiedingen. Tevens is tot ½ 2015 nog een laag BTW op arbeidsloon van 6
aantal panelen 3 panelen 6 panelen 9 panelen
PV-systeem Omvang installatie (in Watt Piek) 750 WP 1500 WP 2250 WP
kosten indicatie € 1.350,00 € 2.700,00 € 4.050,00
1
De terugverdientijd verschilt per situatie. Dit is onder andere afhankelijk van de oriëntatie, energietarief, hellingshoek, omvormer, rendement van het paneel, schaduwvorming op het paneel et cetera.
14
6.2.2. ZONNEBOILER De huidige CV – ketel bestaat uit een Vaillant VCW 255 E uit 2000. Deze ketel heeft Comfort Warmteklasse van 3 en is geschikt om een zonnecollector op aan te sluiten. Kijkend naar de economische levensduur van een ketel (gemiddeld 15 jaar) valt te concluderen dat de ketel bijna aan het einde van zijn levensduur zit. Hoogstwaarschijnlijk zal binnen 5 jaar vervanging dus noodzakelijk zijn. Mocht u in de toekomst uw ketel gaan vervangen dan adviseren wij u een HR combiketel aan te schaffen. Zeer belangrijk is dat u deze ook waterzijdig laat inregelen. Het is namelijk zonde als uw nieuwe ketel met 107% rendement door slechte afstelling niet meer dan 90% zou halen. In hoofdstuk 7.2 wordt meer verteld over het waterzijdig inregelen. Belangrijk aandachtspunt bij de keuze van uw ketel (in de toekomst) is het vermogen van de ketel en de CW waarde. Bij een te hoog vermogen zal de ketel namelijk in het voor- en naseizoen veel aan- en afslaan. Dit verlaagd het rendement. Laat uw installateur berekenen welk vermogen ketel voor uw situatie geschikt is. De CW waarde staat voor ‘’Comfort Warmte’’ klasse. De klasse geeft aan hoeveel water per minuut je CV ketel tegelijk kan leveren voor verschillende doeleinden. Aan de hand van uw gebruikersgedrag en warm water behoefte wordt door de installateur geadviseerd welke ketel voor u het meest geschikt is. De CW waarde is van toepassing op de CV-ketel, boiler en geiser. De verdeling in waarden ligt tussen de 1 (laag comfort) en 6 (hoog comfort). In uw situatie zal waarschijnlijk een ketel met CW 3 voldoende zijn. Daarnaast adviseren wij u een ketel te kiezen die geschikt is om een zonneboiler aan te sluiten. Dit kunt u herkennen aan het NZ (Naverwarming Zonneboiler) logo op de gaskeur sticker van de ketel. Bijna alle moderne CV-ketels zijn hiervoor geschikt. Een zonneboiler zet de warmte van de zon om in warm water. Een zonneboiler installatie bestaat globaal gezien uit één of meerdere zonnecollectoren, een voorraadvat en een circulatiepomp. Het systeem wordt met de aansluitset aangesloten op uw CV -ketel. Op het moment dat er warm tapwater nodig is binnen uw woning, zal eerst het warme water uit het buffervat van de zonneboiler worden gebruikt voordat de CV –ketel aan hoeft te slaan. Op het moment dat het buffervat van de zonneboiler leeg is, dan zal de CV –ketel aanslaan wanneer er warmtevraag is binnen de woning. In de zomer kunt u gemakkelijk temperaturen van 70 graden Celsius bufferen. In de winter is dit uiteraard een stuk lager, maar ook hier kan bij volle zoninstraling een temperatuur van bijvoorbeeld 15 á 25 graden worden opgewekt. Dit hangt af van het type systeem dat u toepast, maar ook van de soort collectoren. Er zijn namelijk vlakke plaat collectoren en vacuümbuiscollectoren. De vacuümbuiscollectoren kunnen bij weinig zoninstraling door het vacuüm een hogere temperatuur opwekken dan de vlakke plaat collectoren, maar zijn in aanschaf ook weer iets duurder. In uw woonsituatie en gezinssamenstelling zou een vlakke plaat collector voldoende zijn. Kijkend naar uw gezinssamenstelling en warm tapwaterverbruik zou een zonneboiler installatie voor uw woning en gezin een minder interessante investering zijn in vergelijking met zonnepanelen. In onderstaand overzicht ziet u een kostenindicatie en terugverdientijd weergeven voor uw situatie uitgegaan van alleen een zonneboiler systeem voor warm tapwater.
Mogelijke maatregel Indicatie kosten Indicatie terugverdientijd Opmerking
: : : :
Zonneboiler voor alleen warm tapwater +/- € 2.200,00 ( voorraadvat van 120 liter en 2,5m2 collector oppervlak) +/- 14 jaar Terugverdientijd is afhankelijk van het warmwaterverbruik. Bij een huishouden dat veel warm water verbruikt heeft u een hogere besparing en is de investering ook sneller terugverdient.
15
6.2.3. LED VERLICHTING In uw woning zijn meerdere halogeenspotjes aanwezig. De halogeenspotjes in de woonkamer en in de keuken hebben een GU4 armatuur en branden circa 3 tot 5 uur per dag. Een groot deel van de energie bij halogeen verlichting wordt omgezet in warmte. In uw situatie zou het aantrekkelijk zij om de halogeenspotjes te vervangen door LED spotjes. Gezien het vermogen van een LED lamp (bijvoorbeeld 5 Watt) ten opzichte van de halogeenverlichting (35 Watt) kunt u hierdoor besparen op uw energierekening. Verder zijn er nog onder de kasten halogeenspotjes met een G1 armatuur aanwezig. Deze spotjes hebben een vermogen van 20 Watt. Deze spotjes staan circa 5 uur per dag aan. Onderstaand schetsen wij een voorbeeld van de kosten en terugverdientijd bij vervanging van de bestaande verlichting voor LED verlichting. Uitgaande van gemiddeld 4 branduren per dag zou een halogeen lamp met een vermogen van 35 Watt en een GU4 aansluiting het volgende aan energie verbruiken: 4 x 365 = 1.460 uur per jaar x 35Watt = 51.100 Watt uur = 51,1 kWh per jaar 51,1 kWh x € 0,19 cent = € 9,71 verbruikskosten per jaar Uitgaande van gemiddeld 4 branduren per dag zou de LED lamp met een vermogen van 5 Watt en een GU4 aansluiting het volgende aan energie verbruiken: 4 x 365 = 1.460 uur per jaar x 5Watt = 7.300 Watt uur = 7,3 kWh 7,3 kWh x € 0,19 cent = € 1,39 verbruikskosten per jaar Een nieuwe LED lamp is verkrijgbaar vanaf circa € 6,50 per lamp (5 Watt) en een nieuwe halogeenlamp is verkrijgbaar vanaf circa € 3,50 per lamp (35 Watt). Aan de hand van bovenstaande berekening kan geconcludeerd worden dat de LED verlichting bij bovenstaand scenario al in 1 jaar is terugverdient. Dezelfde berekening kan eveneens gemaakt worden voor de G1 armatuur (20 Watt). Naast het vervangen op korte termijn kunt u ook overwegen om de halogeenverlichting aan het einde van de levensduur te vervangen door LED verlichting. In de praktijk is over het algemeen te zien dat LED verlichting zich binnen 1 tot 4 jaar terugverdient. De terugverdientijd is afhankelijk van het vermogen van de huidige verlichting, het aantal branduren per dag en de kosten voor vervanging. Belangrijk aandachtspunt bij het vervangen van de huidige verlichting voor LED verlichting is de lichtsterkte ( in lumen) en de kleurwarmte (in Kelvin). Bij het kiezen van LED verlichting zou u dezelfde lichtsterkte en kleur kunnen aanhouden. Let er ook goed op of de LED verlichting dimbaar is!
16
7. OVERIGE MAATREGELEN 7.1 VENTILATIE Tijdens de quickscan is er een kleine luchtkwaliteitsmeting gedaan. Door het korte tijdsbestek is deze meting niet representatief voor de luchtkwaliteit binnen de woning. Voor een betere meting dient de luchtkwaliteitsmeter langer in de woning te staan en gedurende een aantal dagen data te loggen om vervolgens geanalyseerd te worden. Op de naastgelegen foto is de luchtvochtigheid (40,7%) in de woning vrij droog. Dit is aan de lage kant. Eventueel met radiatorbakjes of planten in huis kunt u dit vaak circa 5% doen toenemen. De luchtvochtigheid in de woning is nog wel gezond. Het CO2 gehalte (718 PPM) in de woning is ook perfect.
> 1200 ppm : de binnenlucht is ongezond 1000-1200 ppm : de kwaliteit van de binnenlucht is aanvaardbaar <1000 ppm : de kwaliteit van de binnenlucht is gezond
> 70 % 30 – 70 % < 30%
: de binnenlucht is te vochtig : de binnenlucht is prima : de binnenlucht is te droog
17
7.2 C.V. WATERZIJDIG INREGELEN Veel van de verwarmingsinstallaties in Nederland zijn niet goed ingeregeld. Door de installatie waterzijdig in te regelen kan de verwarmingsinstallatie efficiënter verwarmen. Waterzijdig inregelen is een eenmalige handeling waarmee men de ketel inregelt. Vaak staat de aanvoertemperatuur onnodig hoog ingesteld. Dit is de temperatuur die de ketel uit gaat. Hierdoor is de retourtemperatuur ook te hoog. Dit heeft als gevolg dat een CV ketel in de praktijk vaak niet zijn hoge rendement kan halen omdat de retourtemperatuur ruim boven de 55 graden uitkomt. Vanaf 55 graden Celsius wordt pas echt een hoog rendement behaald. Naast het instellen van de ketel dienen de maximale doorstroomopeningen van de radiatorkranen op elkaar afgesteld te worden. De juiste instelling is afhankelijk van de afstand van de radiator tot de ketel. Hoe verder, hoe minder druk er zal zijn, en hoe groter de opening zal moeten zijn. Er zijn meerdere manieren om uw verwarmingssysteem in te regelen. Dit kan handmatig. Hierbij stelt een installateur de maximale doorstroomopening in door het binnenwerk van een radiatorkraan in te stellen (het kan ook door een voetventiel te verdraaien maar dat is niet aan te bevelen). U heeft in uw radiatorkranen geen dubbel instelbaar binnenwerk. Wanneer u op deze manier wilt inregelen dient u een aantal nieuwe radiatorkranen aan te schaffen. Aandachtspunt hierbij is dat wanneer u een aanpassing maakt in uw verwarmingssysteem het systeem eigenlijk weer in onbalans is en opnieuw ingeregeld dient te worden. Aangezien u nog geen dubbel instelbaar binnenwerk heeft in de radiatorkranen kunt u er ook voor kiezen wanneer u nieuwe radiatorkranen koopt om deze te kopen met automatische debietregelaars. Deze regelen zelfstandig de balans in het verwarmingssysteem. Let wel op dat u regelmatig blijft ontluchten. Lucht blokkeert de doorstroming. Waterzijdig inregelen is de belangrijkste maatregel in het CV- optimaliseringstraject, omdat het de voorwaarde schept om een hoofdregeling scherp en goed af te stellen. Een indicatie van de kosten voor CV optimalisatie zijn circa €300,- maar variëren per situatie aangezien iedere woning maatwerk is (handmatige inregelen, nieuwe radiatorkranen of automatische debietregelaars). In een pilot test zijn in Nijmegen 10 woningen ‘’ingeregeld’’. De gemiddelde besparing op de stookkosten was 5 a 10% (met uitschieters van 30%). Voor uw woning is deze investering zeker het overwegen waard.
7.3. RADIATORFOLIE EN LEIDINGISOLATIE Een goede manier om de stralingswarmte van de radiatoren de kamer in te leiden is door de achterzijde van de radiator te beplakken met radiatorfolie. Hierdoor wordt de warmte die de radiator aan de achterkant uitstraalt naar de wand, gereflecteerd naar de woonkamer. Kosten voor radiatorfolie voor uw woning bedragen circa € 30- euro. Dit is een leuke doe het zelf klus. CV-leidingen verliezen veel warmte wanneer deze niet geïsoleerd zijn. Door leidingisolatie in onverwarmde ruimten (zoals kruipruimte, hal etc.) toe te passen voorkom je onnodig warmte verlies in je leidingen. U kunt uw leidingen isoleren met speciale isolatiekokers voor leidingwerk maar ook met bijvoorbeeld isolerende bandage-folie (stralingsprincipe). Voor circa € 25,- zou u alle leidingen binnen uw woning kunnen isoleren die zich bevinden in niet verwarmde ruimten.
18
7.5. REDUCEREN SLUIPVERBRUIK In het persoonlijke interview kwam naar voren dat u niet direct inzicht heeft in het energieverbruik van uw huishoudelijke apparaten. Er zijn apparaten beschikbaar die het totale sluipverbruik binnen uw woning kunnen meten. Met dit apparaat kunt u uw sluipverbruik in de woning opsporen en real-time het energieverbruik in Watt in uw woning en van apparaten bekijken. Het sluipverbruik is het verbruik wat uw woning in ‘’stand-by’’ stand verbruikt. Het is aan te bevelen een simpele verbruiksmeter aan te schaffen. Hiermee wordt u ook bewust van de apparatuur die onnodig aan staat binnen de woning. Op het moment dat u naar bed gaat en alle apparaten ‘’uit’’ heeft gezet kunt u uw sluipverbruik aflezen. Vuistregel is dat iedere Watt aan vermogen ( bij apparaten die 24 uur per dag het gehele jaar door stroom pakken) circa € 2,- op jaarbasis is. Het is dus de moeite en zoektocht waard om uw sluipverbruik te reduceren.
19
8. CONCLUSIE/SAMENGEVAT Op basis van de quickscan adviseren wij om op onderstaande volgorde de maatregelen in de komende jaren uit te laten voeren. Hiervoor kunt u een meerjarenplan opstellen. Het betreft de volgende maatregelen: -
LED verlichting plaatsen bij lampen met hoog vermogen en veel branduren vanaf € 6,50 per spot,Voorzetraam laten plaatsen bij de voordeur € 100,- á € 140,Radiatorfolie en leidingisolatie € 55,Aanschaf zonnepanelen (3*250) = (750 WP systeem) € 1.350,Waterzijdig inregelen verwarmingsinstallatie (na vervanging CV- ketel) € 300,-
Het totaal van de bovengenoemde maatregelen komt neer op € 1.910,-. Er van uitgaande dat u de komende 15 jaren jaarlijks een besparing van 15% op uw energielasten realiseert met bovengenoemde ingrepen, valt te concluderen dat het bedrag van € 1.910,- binnen het theoretische investeringsbudget valt van € 5.470,(zoals genoemd in hoofdstuk 3.1). Opmerkingen:
Kijkende naar de technische levensduur van een CV ketel (veelal 10 á 15 jaar) is het verstandig hier alvast rekening mee te houden en budget te reserveren. U kunt deze nu vervangen (inkoopvoordeel door gezamenlijke inkoop met de wijk) of bij het einde van de economische levensduur. Hoogstwaarschijnlijk zal uw gasverbruik hierdoor circa 150 m3 per jaar verminderen doordat de nieuwe ketel een hoger rendement heeft. Een nieuwe ketel zal u circa € 2.100,- kosten afhankelijk van het merk, type en vermogen dat u selecteert. Aan te bevelen valt om een ECO model te kiezen en ook het verwarmingssysteem waterzijdig in te laten regelen; Het waterzijdig inregelen van uw c.v. systeem is een zeer interessante maatregel om te overwegen. Dit kan zorgen voor een energiebesparing (efficiëntie verbetering) en comfortverbetering (warmteafgifte en reactiesnelheid van het warmte afgifte systeem). Wanneer u een nieuwe ketel aanschaft kunt u het waterzijdig inregelen direct laten meenemen door de installateur; Een zonneboilersysteem is een interessante en duurzame installatie. Mocht u twijfelen tussen zonnepanelen en een zonneboiler, dan is de investering in zonnepanelen economisch rendabeler; Vloerisolatie zou een mogelijkheid zijn echter heeft u geen last van comfortproblemen als een koude vloer of andere zaken. Aan te bevelen valt eerst de bovengenoemde geadviseerde maatregelen uit te laten voeren alvorens met vloerisolatie te starten.
Naast het nemen van bouwtechnische en installatietechnische maatregelen is de gerealiseerde besparing uiteindelijk afhankelijk van uw gedrag. Uit onderzoek is gebleken dat door alleen gedragsverandering al 15% op de energielasten bespaart kan worden. Net zoals je in een Toyota Prius 1 op 9 kunt rijden, kunt u in een duurzame / energiezuinige woning nog steeds een hoog energie verbruik hebben. Gedrag en bewust omgaan met energie is dus de succesfactor van uw uiteindelijke energiebesparing per jaar. Mocht u nog vragen hebben over de geadviseerde maatregelen dan kunt u altijd vrijblijvend contact met ons opnemen. Besluit u over te gaan tot het uitvoeren van maatregelen dan kan het Duurzaam Bouwloket u ondersteunen bij het aanvragen van subsidie, offertes en onderhandelingen met bedrijven en wellicht aanvragen van andere bewoners bij u in de buurt combineren zodat er een inkoopvoordeel kan ontstaan wanneer gezamenlijk offertes worden aangevraagd. Met vriendelijke groet, Duurzaam Bouwloket
20
