QUICKSCAN ENERGIEBESPARING

QUICKSCAN ENERGIEBESPARING

Dit document wordt u aangeboden door de gemeente Bodegraven-Reeuwijk. CONTACTPERSONEN TELEFOON E-MAIL DUURZAAMBOUWLOKET

: : :

RAOUL SANTIBANEZ 072 – 743 39 56 [email protected]

INHOUDSOPGAVE 1. Intro ..................................................................................................................................................................... 3 2. uitgangspunten ................................................................................................................................................... 3 3. Algemene gegevens woning................................................................................................................................ 4 3.1. Verwachte energielasten op basis van huidg verbruik ................................................................................ 4 4. Bouwkundige staat van de woning ..................................................................................................................... 5 5. Infraroodopname van de woning........................................................................................................................ 7 6. Besparingspotentieel ........................................................................................................................................ 11 6.1. Besparingspotentieel in de schil van de woning ........................................................................................ 11 6.1.1. Besparingspotentieel bij de gevel ....................................................................................................... 11 6.1.2. Besparingspotentieel bij de vloer ........................................................................................................ 13 6.1.3. Besparingspotentieel bij het dak ......................................................................................................... 15 6.2. Besparingspotentieel op installatietechnisch gebied................................................................................. 16 6.2.1. PV-systeem .......................................................................................................................................... 16 6.2.2. Zonneboiler ......................................................................................................................................... 17 6.2.3. intensiveren gebruik houtkachel ......................................................................................................... 18 7. overige maatregelen ......................................................................................................................................... 19 7.1 Ventilatie ................................................................................................................................................. 19 7.2. C.V. waterzijdig inregelen....................................................................................................................... 20 7.3. Radiatorfolie ........................................................................................................................................... 20 7.4. Reduceren sluipverbruik ........................................................................................................................ 20 8. Conclusie/samengevat ...................................................................................................................................... 21

Disclaimer Deze keuring is een visuele inspectie (non destructief) en een momentopname. De non destructieve wijze van deze opname heeft zijn beperkingen. Voor gebreken die niet waarneembaar waren op het moment van het bezoek kan het Duurzaam Bouwloket niet aansprakelijk worden gesteld. Het doel evenals de aard en wijze van de visuele inspectie brengt met zich mee dat specialistische onderzoeken niet worden uitgevoerd, er geen metingen worden verricht, er geen berekeningen worden uitgevoerd en er geen onderdelen worden verwijderd, opgegraven etc. om achterliggende constructies te kunnen beoordelen. Deze rapportage is een energiebesparingsadvies en geen energielabel of bouwkundige keuring.

2

1. INTRO Beste bewoner van de gemeente Bodegraven-Reeuwijk, In opdracht van de gemeente Bodegraven-Reeuwijk heeft het Duurzaam Bouwloket vijf veel voorkomende woningtypen uit Bodegraven doorgelicht op energieverbruik. Uw woning komt grotendeels overeen met deze referentiewoning. Het kan zijn dat enkele maatregelen voor u minder of niet van toepassing zijn, omdat deze maatregelen door u al zijn uitgevoerd. Ook kan het zijn dat uw woning een uitbouw of extra verdieping heeft. Daardoor kunnen berekeningen anders uitvallen. Toch krijgt u met dit rapport een goede eerste indruk van de energiebesparende maatregelen die bij dit woningtype het meest effectief zijn. Mocht u op basis van dit rapport vragen hebben, of wilt u meer weten? Dan kunt u kosteloos contact opnemen met het Duurzaam Bouwloket. Met vriendelijke groet, Duurzaam Bouwloket

2. UITGANGSPUNTEN Aan de hand van het interview hebben wij een goed beeld gekregen van uw persoonlijke wensen en uw gebruikservaring van de woning. Bij het vormen van dit advies hebben wij rekening gehouden met de volgende zaken:  

      

 

U geeft aan dat u uw energierekening hoog vindt en dat deze lager zou kunnen; U bent in u uw stookpatroon heel erg bewust van uw gedrag. De verwarming gaat ’s ochtends vanaf 6 uur van 17 graden naar circa 19,4 graden om 8 uur. Eind van de middag staat de verwarming op 20 en stijgt deze in de avond naar 20,8 om 7 uur tot 11 uur ’s avonds en dan gaat de verwarming de gehele nacht op 15,6 graden Celsius.; U denkt extra energie te kunnen besparen door het aanpakken van de kruipruimte en de nok van het dak; U geeft aan dat u last heeft van koude voeten. Het houten parket voelt koud aan; U heeft last van lekkage bij de schoorsteen; U geeft aan dat u last heeft van condens aan de buitenkant van het glas en in de kruipruimte veel last van muggen (waarschijnlijk door vocht); Het dak aan de voorzijde van uw woning is georiënteerd op het Zuidoosten. De achterkant van uw woning is georiënteerd op het Noordwesten; U verwacht de komende 15 jaar zeker nog in uw woning te blijven; De afgelopen jaren de volgende ingrepen zijn verricht aan de woning: - Bijna de gehele woning is voorzien kunststof kozijnen met dubbele beglazing; - Bij de trap op de eerste verdieping is een schuifdeur geplaatst zodat er geen open trap meer is; - HR ketel van Bosch 11 jaar geleden laten plaatsen; Onderdelen die u verbeterd zou willen zien zijn isolatie of zonnepanelen; U bent bereid te investeren in duurzaamheidsmaatregelen maar wilt deze wel binnen een redelijke termijn terugverdienen.

3

3. ALGEMENE GEGEVENS WONING Woningtype Bouwjaar Gezinssamenstelling 3 Uw energieverbruik in m gas (2013/2014) Uw energieverbruik in kWh (2013/2014) Gemiddelde maandelijkse energielasten (incl. BTW)

: : : : : :

Rijwoning 1973 2 Volwassenen en 1 kind 3 1.573 m per jaar 5.009 kWh Circa € 158,-

3.1. VERWACHTE ENERGIELASTEN OP BASIS VAN HUIDIG VERBRUIK Elektra + gas

Jaar

Gemiddeld per maand

Totale kosten over looptijd

Per jaar

1

2015

€ 157,94

€ 1.895,23

€ 1.895,23

2

2016

€ 162,67

€ 1.952,09

€ 3.847,32

3

2017

€ 167,55

€ 2.010,65

€ 5.857,97

4

2018

€ 172,58

€ 2.070,97

€ 7.928,94

5

2019

€ 177,76

€ 2.133,10

€ 10.062,03

6

2020

€ 183,09

€ 2.197,09

€ 12.259,12

7

2021

€ 188,58

€ 2.263,00

€ 14.522,13

8

2022

€ 194,24

€ 2.330,89

€ 16.853,02

9

2023

€ 200,07

€ 2.400,82

€ 19.253,84

10

2024

€ 206,07

€ 2.472,85

€ 21.726,69

11

2025

€ 212,25

€ 2.547,03

€ 24.273,72

12

2026

€ 218,62

€ 2.623,44

€ 26.897,16

13

2027

€ 225,18

€ 2.702,14

€ 29.599,30

14

2028

€ 231,93

€ 2.783,21

€ 32.382,51

15

2029

€ 238,89

€ 2.866,71

€ 35.249,22

In bovenstaande tabel is een prognose weergeven van de jaarlijkse (iets korter dan een jaar) energiekosten voor elektra en gas voor uw woning over de komende 15 jaar. Deze prognose is gebaseerd op uw huidige energieverbruik. In de tabel is uitgegaan van een prijsstijging van 3% per jaar. Uitgaande van bovengenoemde uitgangspunten zal de familie Badloe in de periode 2015-2029 voor in totaal voor circa € 35.249,22 aan energiekosten hebben betaald. Een doelstelling om 20% energie te besparen in uw woning is zeer realistisch. Dit zou betekenen dat u nu 20% van € 35.249,22 zou kunnen investeren in energiebesparende maatregelen die binnen 15 jaar zijn terugverdient. Uw theoretische investeringsbudget komt dan neer op circa € 7.049,84. Doordat u een laag energietarief heeft hebben een aantal van de genoemde duurzaamheidsmaatregelen in een terugverdientijd die hoger liggen dan 10 jaar.

4

4. BOUWKUNDIGE STAAT VAN DE WONING Om een goede indruk te krijgen van de bouwtechnische en installatietechnische mogelijkheden is een visuele inspectie gehouden van de woning. Gedurende deze visuele inspectie is van verschillende onderdelen de bouwtechnische staat geïnventariseerd.

Onderdeel

Opmerking

Fundering

Technische staat in orde. Voor zover zichtbaar zijn er geen verzakkingen en/of scheurvorming in de fundering en het opgaande werk geconstateerd.

Vloer/kruipruimte

Er is een betonvloer aanwezig. De hoogte van de kruipruimte is circa 50 centimeter. Zowel de onderkant van de begane grondvloer en de bodem van de kruipruimte zijn niet geïsoleerd. De bodem van de kruipruimte en de onderkant van de begane grondvloer zijn nat/vochtig en er is overlast van muggen in de kruipruimte.

Dakgoten/HWA/Riolering

Technisch in goede staat. Voor zover zichtbaar zijn geen verstoppingen en/of gebreken geconstateerd.

Algemeen

Begane grond Beton/metselwerk gevels

Het metselwerk en voegwerk vertonen geen gebreken en verkeren in goede conditie.

Kozijnen, ramen en deuren

Kunststof kozijnen met HR++ beglazing aanwezig op de gehele begane grond. Het hang en sluitwerk verkeerd in prima conditie.

5

Schoorsteen

In de woonkamer is een houtkachel aanwezig. De schoorsteen is in prima staat.

Diversen

Dubbel tarief draaischijfmeter van meterfabriek dordrecht aanwezig. Hoogstwaarschijnlijk heeft deze meter geen terugloopblokkering.

Verdieping Dak / overstekken / boeidelen

Geen zichtbare gebreken geconstateerd en het schilderwerk van de dakgoten en overstekken verkeert in goede conditie.

Kozijnen, ramen en deuren

Alle kunststof kozijnen op de verdieping zijn voorzien van HR++ glas. Het hang en sluit werk verkeert in goede conditie en functioneert goed.

Toilet/badkamer

Technisch in goede staat. Voor zover zichtbaar geen gebreken geconstateerd.

Dak

De technische staat van de dakpannen is zowel aan de voor als achterzijde in orde. Het dak is van binnenuit niet geïsoleerd. In de zomer is het heet op zolder en in de winter is het koud.

Kozijnen, ramen en deuren

Kunststof kozijnen op zolder voorzien van HR++ glas. Verder is er aan de voorkant van de woning nog een dakraam aanwezig. Er is een Bosch 35 HRC Ketel uit 2006 aanwezig. Deze ketel heeft een Comfort Warmteklasse 5 en is geschikt om een zonneboiler op aan te sluiten.

Zolder

Diversen

6

5. INFRAROODOPNAME VAN DE WONING Een zeer goede manier om bij een woning te zien waar warmteverliezen en koudebruggen zitten is aan de hand van thermografische foto’s (infraroodfoto’s). Thermografische foto’s laten door middel van kleuren op foto’s zien welke tempratuur de plekken in en rondom de woning hebben. Hieronder is een overzicht te zien van een aantal infrarood foto’s van uw woning. Naast elke foto staat een temperatuurstaat die aangeeft welke kleur welke temperatuur heeft. Gedurende het nemen van de foto’s was er een buitentemperatuur van circa 8 graden Celsius. De binnentemperatuur bedroeg circa 20 graden Celsius.

Op de bovenstaande foto ziet u de voorkant van de woning. Aan de kleur van de gevel te zien is de spouwmuur hoogstwaarschijnlijk niet geïsoleerd. Verder lijkt er warmte verloren te gaan bij de voordeur. Op de onderstaande foto (links) is te zien dat er vertekeningen in het warmtebeeld zijn bij de voordeur. Echter is de deur van kunststof. De vertekening in het warmtebeeld komt door de reflectie in de kunststof voordeur (kunststof is meestal lichtglanzend). Verder lijkt er veel warmte verloren te gaan bij het zijlicht naast de voordeur. Echter komt deze vertekening in het warmtebeeld doordat er een radiator achter het glas staat. Dit is goed te zien op de foto rechts. Buiten deze vertekeningen in het warmtebeeld zijn er geen vreemde vertekeningen geconstateerd.

7

Op de onderstaande foto’s is te zien dat de naad- en kierdichting van de kozijnen ten opzichte van de gevel prima in orde is. Er gaat nauwelijks warmte verloren. Bij het plaatsen van kunststof kozijnen wordt altijd compriband geplaatst tussen het kozijn en de gevel. In dit geval is deze compriband prima geplaatst en in prima conditie.

Op de onderstaande foto is de achterkant van de woning te zien. Op de foto’s gaat er veel warmte verloren bij de ventilatieroosters in het kozijn. Duidelijk te zien door de vertekeningen in het warmtebeeld. Hoogstwaarschijnlijk staan de ventilatieroosters in de kozijnen van de dakkapel ook open. Ook achter de rolluiken is dit duidelijk zichtbaar.

8

Op de onderstaande foto’s is te zien dat de naad- en kierdichting van de draaiende deur in het kozijn niet helemaal optimaal is. Er vindt koude-infiltratie plaats bij de deur. Zowel onder als boven vindt er koudeinfiltratie plaats. Het kan zijn dat het rondgaand rubberen kaderprofiel iets verouderd is of niet helemaal meer goed aansluit. Wij adviseren om het kaderprofiel te controleren en wanneer deze niet goed meer functioneert te vervangen.

Op de onderstaande foto (links) is de temperatuur van de radiator te zien. De temperatuur bij het richtpunt is circa 50 graden Celsius. Op de foto (rechts) is de temperatuur van de binnenmuur achter de radiator te zien. De temperatuur is circa 28 graden Celsius. Door de warmtestraling wordt de binnenmuur opgewarmd. Dit is warmte die direct verloren gaat in de massa van de muur. Om de warmtestraling richting de buitenmuur zoveel mogelijk te minimaliseren kan radiatorfolie worden toegepast. Voor het hoogste rendement dient u dit direct tegen de achterkant van uw radiator te plaatsen. Bij radiatoren die niet geheel vlak zijn aan de achterzijde kunt u de folie tegen de binnenmuur plaatsen.

9

Op de onderstaande foto (links) is te zien dat er ruim 50% van de warmte afgifte van de radiator wordt geblokkeerd door het gordijn voor de radiator. Voor een zo goed mogelijke warmteafgifte richting de kamer is het verstandig de radiator zoveel mogelijk vrij te houden.

Op de onderstaande foto is goed te zien dat er een groot deel van de warmtestraling en luchtcirculatie geblokkeerd wordt door de vensterbank. Om de warmtestraling en luchtcirculatie te verbeteren kunt u er voor kiezen om roosters in de vensterbank te maken. Hierdoor zal de warmteafgifte van de radiator richting de kamer beter zijn en zal er minder warmte verloren gaan in de massa.

10

6. BESPARINGSPOTENTIEEL Aan de hand van het interview en de visuele inspectie kan er een goed beeld worden gemaakt van welke ingrepen voor uw woning het meest interessant kunnen zijn. Tijdens de visuele inspectie zijn een aantal punten naar voren gekomen waar mogelijk besparingspotentieel zit. Dit betreft de volgende onderdelen: 

 

Besparingspotentieel in de schil van de woning (besparen van energie): o Besparingspotentieel bij de gevel; o Besparingspotentieel bij de vloer; o Besparingspotentieel bij het dak. Besparingspotentieel op installatietechnisch gebied (opwekken energie): o Besparingspotentieel ZON pv & ZON thermisch; Overige maatregelen o Ventilatie; o CV waterzijdig inregelen; o Radiatorfolie; o Reduceren sluipverbruik.

Bovengenoemde onderdelen worden in de volgende paragrafen toegelicht.

6.1. BESPARINGSPOTENTIEEL IN DE SCHIL VAN DE WONING 6.1.1. BESPARINGSPOTENTIEEL BIJ DE GEVEL Algemene gegevens van de gevel Spouwmuur aanwezig? Ja, diepte circa 5 cm Isolatiemateriaal aanwezig? Nee, endoscopisch onderzoek wees uit dat de spouw niet geïsoleerd is. Mogelijke maatregel Aantal vierkante meter Subsidie mogelijk? Indicatie kosten Voordelen van maatregel

: : : :

Isoleren gevels met EPS Parels 2 +/- 28 m Nee +/- € 500,- (EPS Parels )voor isoleren spouwmuur - EPS Parels hebben een goede isolatiewaarde; - Warmteverlies naar de voor- en achtergevel neemt af en het comfort in de woning neemt toe doordat warmte langer kan worden vastgehouden;

Vanaf 1975 werd het in Nederland pas verplicht (bouwbesluit) om woningen te isoleren. Uw woning had dus geen gevelisolatie als we puur kijken naar het bouwjaar van de woning. Gedurende de opname hebben wij met behulp van de endoscoopcamera geconstateerd dat er geen isolatie in de spouw aanwezig is. Aan te bevelen valt om uw spouwmuur altijd nog te laten inspecteren op vervuiling door een gecertificeerd isolatiebedrijf. In uw situatie zult u kijkende naar uw gasverbruik en het aantal m2 metselwerkoppervlak circa 5% op uw stookkosten 1 kunnen besparen. In de praktijk komt dit veelal neer op een terugverdientijd van circa 10 á 11 jaar. De comfortverbetering zal duidelijk voelbaar zijn. Doordat uw woning weinig vierkante meter metselwerk heeft, is de kans groot dat een isolatiebedrijf niet uitrijdt voor het kleine aantal vierkante meters. Echter is er wel de mogelijkheid om een collectief te vormen met de straat of wijk, zodat uw spouwmuur geïsoleerd kan worden. Op de volgende pagina vindt u een omschrijving van de verschillende meest toegepaste materialen die er zijn. 1

De terugverdientijd is o.a. afhankelijk van de mate van reeds toegepaste isolatiemaatregelen, oriëntatie van de woning, stookgedrag etc.

11

1.

PUR: PUR is de afkorting voor polyurethaan en is een synthetisch isolatiemateriaal. Dat wil zeggen dat het een verfproduct is met kunstharsen als basisgrondstof. Het is mogelijk om PUR als vloeibare stof in de spouwmuur te spuiten. Op het moment dat de vloeistof in de spouw terecht is gekomen zal het langzaam uitharden en uitzetten zodat alle naden en kieren goed worden afgedicht. PUR isolatie heeft een hoge isolatiewaarde en is goed bestendig tegen vocht. Daarnaast is het redelijk brandwerend en zorgt het voor een redelijk geluidisolatie. Na het isoleren met PUR kan er een rare geur hangen in de woning. Belangrijk is dat u de dagen erna goed ventileerd in de woning zodat de geur de woning uit kan trekken.

2.

EPS – isolatieparels: Dit zijn kleine piepschuim parels. Samen met een speciale lijm worden de EPS - isolatieparels vermengd de spouwmuur in gespoten. Als het isolatiemateriaal is uitgehard vormt er zich een massieve piepschuim plaat in de spouw die niet kan inzakken. Daarnaast dicht het isolatiemateriaal goed alle naden en kieren af. De isolatiewaarde van EPS - parels is hoog en daarmee zorgt het er voor dat de warmte goed binnen blijft. Naast de goede isolatiewaarde zijn de parels ook licht van gewicht, goed bestand tegen vocht en redelijk brandwerend. Bij deze vorm van isoleren is het materiaal niet geheel duurzaam. EPS (piepschuim) is daarnaast goed recyclebaar.

3.

Biofoam: Deze isolatieparel is de eerste composteerbare geëxpandeerde polystyreen met de kenmerken en eigenschappen die u kunt vergelijken met die van EPS parels. Biofoamparels zijn gemaakt uit plantaardig restmateriaal en is volledig biologisch afbreekbaar (Cradle to cradle). Op het gebied van duurzame isolatieproducten staat dit product bekend als één van de meest duurzaamste. Bij het produceren van biofoamparels is tevens maar een zeer geringe hoeveelheid fossiele energie nodig. Voordelen van de biofoam parels is het feit dat ze goed bestand zijn tegen vocht, temperatuurwisselingen, schimmelvorming, vraat door ongedierte en inzakken. Nadeel is echter wel dat het iets duurder is dan de normale EPS. Economisch gezien is de normale EPS parel dus iets voordeliger

4.

Minerale wol: Minerale wol is een andere benaming van 2 soorten isolatiemateriaal. Dit zijn namelijk glaswol en steenwol. Zoals de namen als zeggen zijn dit minerale wollen die gesponnen zijn uit glas of uit steen. De wol wordt net als bij EPS - parels in de spouw geblazen en heeft een hoge isolatiewaarde. De inblaaswol lijkt op wit katoen. Naast de hoge isolatiewaarde zijn steen en glaswol vlokken ook goed bestand tegen geluid, vocht en brand. Glaswol isoleert beter dan steenwol. Steenwol heeft echter een iets betere geluidsisolerende werking vanwege de hogere massa per m3. Vroeger had men veel kritiek op isolatie met minerale wol omdat er na verloop van tijd veel klachten waren over ingezakt isolatiemateriaal. Tegenwoordig is dit niet meer het geval omdat de materialen dusdanig zijn doorontwikkeld dat ze geheel waterafstotend zijn. Kiest u het zekere voor het onzekere dan raden wij u toch aan om een isolatiemateriaal te kiezen die een massieve plaat vormt in uw spouw. 12

6.1.2. BESPARINGSPOTENTIEEL BIJ DE VLOER De begane grondvloer van de woning en de bodem van de kruipruimte zijn niet geïsoleerd. De bodem van de kruipruimte is nat/vochtig. De onderkant van de begane grondvloer is licht vochtig. In de kruipruimte is door het vocht een overlast van muggen. Door de onderkant van de begane grondvloer te isoleren valt er een verbetering in het comfort en energielabel te behalen. In de praktijk worden na het isoleren veelal toenamen van de vloertemperatuur van circa 1 á 2 graden gemeten. Dit lijkt niet veel maar qua gevoelstemperatuur kan dit het verschil zijn tussen een koude vloer of een comfortabel aanvoelende vloer. Deze maatregel zal het wooncomfort iets verbeteren en zorgt daarnaast ook nog voor een besparing op de stookkosten. U geeft aan dat u last heeft van koude voeten op de houten vloer. Middels de infraroodcamera hebben wij de temperatuur van uw vloer bekeken. Deze temperatuur is circa 19,2 graden Celsius. Deze temperatuur is voor een begane grondvloer vrij hoog. Hierdoor is de verwachting dat na het isoleren van de vloer de temperatuur slechts circa 1 graden zal stijgen. Hout en steen hebben vaak een gevoelstemperatuur die lager is dan bij bijvoorbeeld tapijt. Verder gaf u aan dat u overlast heeft van muggen in de kruipruimte die daar zitten door het vocht. Hierdoor kunt u ook kiezen voor een bodemafsluitende laag aan te laten brengen door isolatieschelpen, chips of een folie. Door het aanbrengen van een bodemafsluitende laag zal het vocht condenseren in de luchtlaag van schelpen / isolatiechips of condenseren tegen de onderkant van de bodemfolie. De dampspanning (vochtigheid) in de kruipruimte wordt hierdoor geminimaliseerd en daarmee ook de overlast van muggen.

U geeft aan twee verschillende comfortproblemen (vocht/muggen in de kruipruimte en koude voeten) te hebben binnen de woning. Aangezien uw vloertemperatuur vrij hoog is voor een ongeisoleerde vloer (19,2 graden Celsius) verwachten wij dat vloerisolatie een beperkt effect zal hebben. Het aanbrengen van een bodem afsluitende laag zal interessant zijn om de overlast van muggen in de kruipruimte te minimaliseren. Kostenindicatie bodem afsluitende laag (bodemfolie of isolatiechips) Kruipruimte aanwezig? Ja, hoogte bedraag circa 50 centimeter Type vloer: : Betonvloer, ongeïsoleerd Vloeroppervlak: : Circa 52 m2 Mogelijke maatregel : Aanbrengen bodem afsluitende laag (inblazen kunststof isolatiechips of aanbrengen bodemfolie Indicatie kosten : +/- € 260,- bij bodemfolie (doe het zelf) +/- € 1.092,- bij kunststof isolatiechips (schelpen) Voor en nadelen van bodemisolatie met isolatiechips - Reductie van de dampspanning (vocht) en minder last van muffe lucht in en vanuit de kruipruimte; - Levensduur van het leidingwerk neemt toe doordat het leidingwerk minder wordt aangetast door het vocht; - Bij kunststof isolatiechips is het leidingwerk onder de vloer minder goed toegankelijk. Je kunt er wel nog doorheen waden. Bij echte (natuurlijke) schelpen is dit niet het geval. Onderhoudswerkzaamheden voor een loodgieter zijn bij kunststof en echte schelpen dus lastig uit te voeren. Voor het aanbrengen van een bodem afsluitende laag is het aan te bevelen eerst de technische staat van het leidingwerk te laten inspecteren. - Een laag van 30 centimeter EPS isolatiechips heeft een R-waarde (isolatiewaarde) van circa 2,5 Dit is vrij hoog. In principe is bodemisolatie er primair voor bedoeld om de overlast van vocht te minimaliseren. Wanneer de isolatiechips vrij dicht tegen de onderzijde van de vloer komen te liggen (in uw situatie niet het geval want de luchtlaag boven de isolatiechips is geventileerd) is een stijging in vloertemperatuur te verwachten van circa 1 13

graad Celsius. Dit is natuurlijk niet gigantisch veel, maar kan wellicht net het gevoel verbeteren van koud naar redelijk comfortabel. - Een voordeel van een bodemfolie ten opzichte van een laag isolatiechips / schelpen is dat de toegankelijkheid van de kruipruimte goed blijft en het vele malen goedkoper is dan bodemisolatie. Afbeelding hiernaast geeft een schematische weergave van de werking van bodemisolatie. Normaliter verdampt vocht uit de bodem en vind condensatie van dit vocht veelal plaats tegen de zijkanten van de fundering en onderkant van de vloer. Door het aanbrengen van een bodem afsluitende isolatielaag zal vocht verdampen in de laag met schelpen waardoor de luchtlaag boven de schelpen droger zal worden. Hierdoor hebben bewoners met name minder overlast van vocht in huis. Wanneer de luchtlaag boven de schelpen groot is en er goed geventileerd wordt in de kruipruimte dan is het thermisch isolatie effect van bodemisolatie minimaal. De vloer zal namelijk evengoed blijven afkoelen door ventilatie onder de vloer.

* Optie: isoleren onderkant begane grondvloer Om u evengoed een beeld te kunnen geven van de mogelijkheden voor vloerisolatie hebben wij dit als optie voor u meegenomen. Dit is echter niet een maatregel die wij u adviseren toe te passen. Er zijn namelijk interessantere maatregelen mogelijk binnen uw woning die een hogere besparing en comfortverbetering opleveren. Op basis van de hoogte van de kruipruimte, type vloer, vochtigheid (Tonzon principe lastig doordat kruipruimte nat en vochtig is) en de kleine toegangsruimte tot de kruipruimte(isolatieplaten passen amper door het kleine kruipluik dus qua arbeidsintensiviteit en daardoor hogere kosten valt deze maatregel af) zou het in uw situatie het makkelijkste en kostenvoordeligste zijn om de onderkant van uw vloer te isoleren met gespoten PUR. Doordat direct tegen het vloeroppervlak en het opgaande werk wordt geïsoleerd heeft deze manier van isoleren het hoogste rendement in uw situatie. Door te kiezen voor deze isolatiemaatregel blijft tevens de kruipruimte en het leidingwerk goed toegankelijk. Wanneer u gaat isoleren met PUR adviseren wij u om gedurende de uitvoering en het uithardingsproces 24 uur niet in de woning te verblijven en de woning goed te ventileren. De dampen die tijdens het uitharden vrijkomen zijn namelijk niet goed voor de gezondheid. Het is tevens aan te bevelen ventilatiekokers aan te laten brengen t.b.v. de ventilatie onder de begane grondvloer. Kostenindicatie opgespoten PUR Kruipruimte aanwezig? Type vloer: Vloeroppervlak: Mogelijke maatregelen Indicatie kosten

: : : : :

Ja, hoogte bedraagt circa 50 centimeter Betonvloer, ongeïsoleerd Circa 52 m2 Opgespoten PUR +/- € 1.300,-

14

6.1.3. BESPARINGSPOTENTIEEL BIJ HET DAK Uw dak is aan de binnenzijde van het dakbeschot niet geïsoleerd. Gedurende de opname hebben wij niet kunnen constateren of uw dakbeschot aan de buitenzijde geïsoleerd is. Om dit met zekerheid te weten is het aan te bevelen uw dak te laten inspecteren door gecertificeerd isolatiebedrijf. Nu is het zo dat u uw zolder merendeels nauwelijks gebruikt. Het extra isoleren van uw dak zou een oplossing kunnen zijn echter zal de besparing minimaal zijn aangezien de verdieping niet tot nauwelijks wordt gebruikt en verwarmd. Wij adviseren u dan ook eerst de meer interessante ingrepen te realiseren alvorens iets aan uw dak te doen. Er kan wel een comfortverbetering komen. U gaf aan dat het in de winter erg koud is op zolder en in de zomer heel erg warm. Hier zult u na het isoleren van het dak minder last van hebben. Mocht u er in de toekomst toch voor willen kiezen om uw dak te isoleren dan kunt u dit van binnenuit doen. Belangrijk aandachtspunt hierbij is het op de juiste manier toepassen van dampremmende folie erg belangrijk. De opbouw van de nieuwe constructie zou als volgt kunnen zijn: isolatiemateriaal, dampremmende folie, gipsplaten (+ eventueel afwerking). De opbouw is schematisch op de onderstaande foto weergeven.

Het kan zijn dat er tussen het dakbeschot en de dakpannen isolatie aanwezig is. Indien dit het geval is dient u een andere folie toe te passen bij het isoleren. Namelijk een klimaatfolie in plaats van de hierboven weergeven dampremmende folie. Voordat u overgaat tot het isoleren van uw dak adviseren wij u eerst uw dak te laten inspecteren door een gecertificeerd bedrijf. Wanneer u uw dak door een gecertificeerd bedrijf laat isoleren kunt u uitgaan van een vierkante meter prijs van circa € 45,- a € 60,- per m2.

15

6.2. BESPARINGSPOTENTIEEL OP INSTALLATIETECHNISCH GEBIED Naast maatregelen in de schil van de woning zijn er ook diverse maatregelen mogelijk op installatietechnisch gebied. Op basis van de visuele inspectie is zijn de volgende installatietechnische maatregelen goed toepasbaar:   

PV-systeem (zonnepanelen); Zonneboiler (zonnecollectoren) en vervangen CV; Intensiveren houtkachel.

6.2.1. PV-SYSTEEM Uw energieverbruik voor elektriciteit was het voorgaande jaar 5.009 kWh. Met uw dak kunt u niet genoeg energie opwekken om te voorzien in uw totale elektriciteitsbehoefte. Uw dak aan de voorzijde van de woning is georiënteerd op het Zuidoosten (120ᵒ). Op basis van de huidige situering van de woning heeft een PV-systeem een lager rendement dan bij een ideale oriëntatie van een dak pal op het zuiden (maximale jaarlijkse zoninstraling). Uw systeem zal circa 90% van het jaarlijkse maximum aan zoninstraling opvangen. Doordat het jaarlijks aantal zonuren minder is zal de terugverdientijd iets langer zijn dan bij een optimaal georiënteerd dak pal op het zuiden. Kijkende naar de afmeting van het dak aan de voorzijde van de woning zou u circa 6 zonnepanelen kwijt kunnen. Bij oriëntatie pal op het zuiden zou u hiermee circa 1.350 kWh per jaar kunnen opwekken. Echter, door de oriëntatie van uw dak door de schaduwvorming van rookgasafvoeren en schoorstenen kunt u circa 3 zonnepanelen kwijt op uw dak. Met een systeem van 3 panelen kunt u jaarlijks 608 kWh opwekken (circa € 116,- per jaar). De terugverdientijd van het systeem ligt dan op circa 12 jaar (hierbij is rekening gehouden met vervanging van de omvormer na circa 10 jaar).

De prijs die wordt weergeven als kosten indicatie in het PV-systeem overzicht is de turn-key prijs inclusief BTW. Door aantal Omvang installatie kosten gezamenlijk inkoop met een grote groep particulieren panelen (in Watt Piek) indicatie kan deze prijs vaak veelal nog een stuk omlaag. Het is 3 panelen 750 WP € 1.350,00 dus interessant om gezamenlijk met bijvoorbeeld uw 6 panelen 1500 WP € 2.700,00 buren of buurtbewoners dit in te kopen. Dit zal er voor 9 panelen 2250 WP € 4.050,00 zorgen dat de terugverdientijd en het rendement op uw investering nog gunstiger wordt. Er is op dit moment een regeling waardoor particulieren de BTW op de aanschaf van een PV-systeem kunnen terug vragen. Door collectieve inkoop en het BTW voordeel kan de terugverdientijd gemakkelijk 2 á 3 jaar afnemen!

16

6.2.2. ZONNEBOILER De huidige CV – ketel is Bosch 35 HRC ketel uit 2006. Deze CV-ketel heeft een ‘’Comfort Warmte’’ klasse van 5. De ketel heeft een hoog rendement (HR) en is geschikt om een zonnecollector op aan te sluiten. Kijken naar de economische levensduur van een ketel (gemiddeld 15 jaar) valt te concluderen dat de ketel bijna aan het einde van zijn levensduur zit. Hoogstwaarschijnlijk zal binnen 5 jaar vervanging noodzakelijk zijn. Mocht u in de toekomst uw ketel gaan vervangen adviseren wij u een HR combiketel aan te schaffen. Er zijn hier veel energie efficiënte ECO modellen op de markt. Zeer belangrijk is dat u deze ook waterzijdig laat inregelen. Het is namelijk zonde als uw nieuwe ketel met 107% rendement door slechte afstelling niet meer dan 90% zou halen. In hoofdstuk 7.2 wordt meer verteld over het waterzijdig inregelen. Belangrijk aandachtspunt bij de keuze van uw ketel (in de toekomst) is het vermogen van de ketel en de CW waarde. Bij een te hoog vermogen zal de ketel namelijk in het voor- en naseizoen veel aan en afslaan. Dit verlaagd het rendement. Laat uw installateur berekenen welk vermogen ketel voor uw situatie geschikt is. De CW waarde staat voor ‘’Comfort Warmte’’ klasse. De klasse geeft aan hoeveel water per minuut tegelijk je CVketel kan leveren voor verschillende doeleinden. Aan de hand van uw gebruikersgedrag en warm water behoefte wordt door de installateur geadviseerd welke ketel voor u het meest geschikt is. De CW waarde is van toepassing op de CV-ketel, boiler en geiser. De verdeling in waarden ligt tussen de 1 (laag comfort) en 6 (hoog comfort. Daarnaast adviseren wij u een ketel te kiezen die geschikt is om een zonneboiler op aan te sluiten. Dit kunt u herkennen aan het NZ (Naverwarming Zonneboiler) teken op de gaskeur sticker van de ketel. Bijna alle moderne CV-ketels zijn geschikt voor aansluiting van een zonneboiler systeem. Een zonneboiler zet de warmte van de zon om in warm water. Een zonneboiler installatie bestaat globaal gezien uit één of meerdere zonnecollectoren, een buffervat en een circulatiepomp. Het systeem wordt aangesloten op uw CV -ketel. Op het moment dat er warm tapwater nodig is binnen uw woning, zal eerst het warme water uit het buffervat van de zonneboiler worden gebruikt voordat de CV -ketel aan hoeft te slaan. Op het moment dat het buffervat van de zonneboiler leeg is, dan zal de CV -ketel aanslaan op het moment dat er een warmtevraag is binnen de woning. In de zomer kunt u gemakkelijk temperaturen van 70 graden Celsius bufferen. In de winter is dit uiteraard een stuk lager, maar ook hier kan bij volle zoninstraling een temperatuur van bijvoorbeeld 15 á 30 graden worden opgewekt. Dit hangt af van het type systeem dat u toepast maar ook van de soort collectoren. Er zijn namelijk vlakke plaat collectoren en vacuümbuiscollectoren. De vacuümbuiscollectoren kunnen door het vacuüm een hogere temperatuur opwekken dan de vlakke plaat collectoren, maar zijn in aanschaf ook weer iets duurder. In uw woonsituatie en gezinssamenstelling zou een vlakke plaat collector voldoende zijn. Kijkend naar uw gezinssamenstelling, oriëntatie van het dak en lage tapwaterverbruik zou een zonneboiler installatie voor uw woning en gezin een minder interessante investering zijn. Wij adviseren u dan ook niet te investeren in een zonneboiler. In onderstaand overzicht ziet u een kostenindicatie en terugverdientijd weergeven voor uw situatie uitgegaan van alleen een zonneboiler systeem voor warm tapwater. Mogelijke maatregel Indicatie kosten Indicatie terugverdientijd Subsidie mogelijk Opmerking

: : : : :

Zonneboiler +/- € 2.200,00 ( voorraadvat van 120 liter en 2,5m2 collector oppervlak) +/- 16 jaar Nee Terugverdientijd is afhankelijk van het warmwaterverbruik. Bij een huishouden dat veel warm water verbruikt heeft u een hogere besparing en is de investering ook sneller terugverdient. Daarnaast is het energietarief ook een belangrijke indicator. Wanneer je lage energieprijzen hebt afgesloten zal de terugverdientijd uiteraard langer zijn.

17

6.2.3. INTENSIVEREN GEBRUIK HOUTKACHEL U heeft een gemiddeld hoog gasverbruik. Op jaarbasis verbruikt u circa 1.573 m3 gas. Circa 1.025 m3 gas hiervan is voor verwarming. U heeft in uw woning een houtkachel / haard. De installatie voldoet aan de eisen zoals gesteld in het bouwbesluit en zeer belangrijk is dat de rookgasafvoer keurig uitkomt in het vrije uitmondingsgebied in de nok van uw dak. Een houtkachel is een kachel waarin u met normaal hout uw woonkamer kunt verwarmen. Voordeel hiervan is dat wanneer u een voorraadhok in uw tuin maakt u uw eigen hout door het jaar heen kunt verzamelen zodat u geen of nauwelijks geld kwijt bent aan brandstof voor de kachel. Een overweging zou kunnen zijn om in de tuin een houtvoorraad aan te leggen en de kachel in de koude maanden intensiever te gebruiken. Door het intensiever gebruik van uw houtkachel kunt u al snel circa 25 á 40% besparen op uw stookkosten. Dit zal op jaarbasis in uw situatie al snel 255 m3 gas kunnen schelen in uw gasverbruik. Omgerekend in uw energietarief (59 cent per m3 incl. BTW) is dit circa € 150,- per jaar.

18

7. OVERIGE MAATREGELEN 7.1 VENTILATIE Tijdens de quickscan is er een korte luchtkwaliteitsmeting gedaan. Door het korte tijdsbestek is deze meting niet representatief voor de luchtkwaliteit binnen de woning. Voor een betere meting dient de luchtkwaliteitsmeter langer in de woning te staan en gedurende een aantal dagen data te loggen om vervolgens geanalyseerd te worden. Gedurende de meting was de luchtkwaliteit in huis goed. Op de naastgelegen foto zijn de luchtvochtigheid (52,1%) en het CO2 gehalte (546 PP) prima en gezond.

> 1200 ppm : de binnenlucht is ongezond 1000-1200 ppm : de kwaliteit van de binnenlucht is aanvaardbaar <1000 ppm : de kwaliteit van de binnenlucht is gezond

> 70 % 30 – 70 % < 30%

: de binnenlucht is te vochtig : de binnenlucht is prima : de binnenlucht is te droog

19

7.2. C.V. WATERZIJDIG INREGELEN Veel van de verwarmingsinstallaties in Nederland zijn niet goed ingeregeld. Door de installatie waterzijdig in te regelen kan de verwarmingsinstallatie efficiënter verwarmen. Waterzijdig inregelen is een eenmalige handeling waarmee men de ketel inregelt. Vaak staat de aanvoertemperatuur onnodig hoog ingesteld. Dit is de temperatuur die de ketel uit gaat. Hierdoor is de retourtemperatuur ook te hoog. Dit heeft als gevolg dat een CV ketel in de praktijk vaak niet zijn hoge rendement kan halen omdat de retourtemperatuur ruim boven de 55 graden uitkomt. Vanaf 55 graden Celsius wordt pas echt een hoog rendement behaald. Naast het instellen van de ketel dienen de maximale doorstroomopeningen van de radiatorkranen op elkaar afgesteld te worden. De juiste instelling is afhankelijk van de afstand van de radiator tot de ketel. Hoe verder, hoe minder druk er zal zijn, en hoe groter de opening zal moeten zijn. Er zijn meerdere manieren om uw verwarmingssysteem in te regelen. Dit kan handmatig. Hierbij stelt een installateur de maximale doorstroomopening in door het binnenwerk van een radiatorkraan in te stellen (het kan ook door een voetventiel te verdraaien maar dat is niet aan te bevelen). Aandachtspunt bij handmatige inregelen is dat wanneer u een aanpassing maakt in uw verwarmingssysteem het systeem eigenlijk weer in onbalans is en opnieuw ingeregeld dient te worden. Aangezien u hoogstwaarschijnlijk nog geen dubbel instelbaar binnenwerk heeft in de radiatorkranen kunt u er ook voor kiezen wanneer u nieuwe radiatorkranen koopt om deze te kopen met automatische debietregelaars. Deze regelen zelfstandig de balans in het verwarmingssysteem. Let wel op dat u regelmatig blijft ontluchten. Lucht blokkeert de doorstroming. Een indicatie van de kosten voor CV optimalisatie zijn circa €300,- maar variëren per situatie aangezien iedere woning maatwerk is (handmatige inregelen, nieuwe radiatorkranen of automatische debietregelaars). In een pilot test zijn in Nijmegen 10 woningen ‘’ingeregeld’’. De gemiddelde besparing op de stookkosten was 5 a 10% .

7.3. RADIATORFOLIE Een goede manier om de stralingswarmte van de radiatoren de kamer in te leiden is door de achterzijde van de radiator te beplakken met radiator folie. Hierdoor wordt de warmte die de radiator aan de achterkant uitstraalt naar de wand, gereflecteerd naar de woon of slaapkamer. Kosten voor radiatorfolie voor uw woning bedragen maximaal € 50 euro. Dit is een leuke doe het zelf klus.

7.4. REDUCEREN SLUIPVERBRUIK In het persoonlijke interview kwam naar voren dat u niet direct inzicht heeft in het energieverbruik van uw huishoudelijke apparaten. Er zijn apparaten beschikbaar die het totale sluipverbruik binnen uw woning kunnen meten. Met een dergelijk apparaat kunt u uw sluipverbruik in de woning opsporen en real-time het energieverbruik in Watt in uw woning bekijken. Het sluipverbruik is het verbruik wat uw woning in ‘’stand-by’’ stand verbruikt. Vuistregel is dat iedere Watt sluipverbruik circa € 2,- op jaarbasis is. Het is dus de moeite en zoektocht waard om uw sluipverbruik te reduceren.

20

8. CONCLUSIE/SAMENGEVAT Op basis van de quickscan adviseren wij om op onderstaande volgorde de maatregelen in de komende jaren uit te laten voeren. Hiervoor kunt u een meerjarenplan opstellen. Het betreft de volgende maatregelen: -

Radiatorfolie Endoscopisch onderzoek + Isoleren gevel met EPS parels Intensiveren gebruik houtkachel Aanschaf zonnepanelen (3*250) = (750 WP systeem) Vervangen van CV ketel na einde technische levensduur Waterzijdig inregelen verwarmingsinstallatie (pas na vervanging CV!)

€ 50,€ 500,€ 1.350,€ 2.000,€ 300,-

Het totaal van de bovengenoemde maatregelen komt neer op € 4.200,-. Er van uitgaande dat u de komende jaren jaarlijks een besparing 20% op de energielasten realiseert met bovengenoemde ingrepen, valt te concluderen dat het bedrag van € 4.200,- binnen het theoretische investeringsbudget valt van € 7.049,84 (zoals genoemd in hoofdstuk 3.1). Opmerkingen: 





 

Kijkend naar de technische levensduur van een CV ketel (veelal 10 á 15 jaar) is het verstandig gezien de leeftijd van u huidige CV ketel, rekening te houden en budget te reserveren voor vervanging. U kunt deze ook nu vervangen (inkoopvoordeel door gezamenlijke inkoop met de wijk) of bij het einde van de economische levensduur. Let op, het inregelen van de verwarmingsinstallatie in uw situatie is hierbij erg belangrijk! Het isoleren van de gevels zal in uw situatie meer comfort en energiebesparing opleveren. Omdat de begane grondvloer nog niet geïsoleerd is zal de investering van gevelisolatie zich De besparing is onder 3 2 andere afhankelijk van uw stookpatroon maar gemiddeld is de besparing ca. 5-8 m aardgas per m muuroppervlak per jaar. Het is in uw situatie aan te raden om gezamenlijk met uw buren of mensen uit de wijk te kijken om gezamenlijk spouwmuurisolatie in te kopen. U heeft namelijk te weinig geveloppervlak om een spouwmuurisolatiebedrijf voor te laten komen rijden met vrachtwagen en isolatieploeg. Naast de besparing is met name het comfort een belangrijke overwegingsfactor; Het isoleren van de vloer of het isoleren van de bodem van de kruipruimte kunt u zelf bepalen. Dit is mede afhankelijk wel comfortprobleem u wilt oplossen. Bodemisolatie voor het reduceren van het vocht in de kruipruimte en hierdoor de hoeveelheid muggen of vloerisolatie om te proberen een warmere parketvloer te krijgen; Mocht u twijfelen tussen zonnepanelen of een zonneboiler dan zijn zonnepanelen economisch gezien een interessantere investering; Het is aan te bevelen voor uzelf een stappenplan te maken en de komende jaren budget te reserveren om stapsgewijs het energieverbruik van uw woning te minimaliseren.

Naast het nemen van bouwtechnische en installatietechnische maatregelen is de gerealiseerde besparing uiteindelijk afhankelijk van uw gedrag. Uit onderzoek is gebleken dat door alleen gedragsverandering al 15% op de energielasten bespaart kan worden. Net zoals je in een Toyota Prius 1 op 9 kunt rijden, kunt u in een duurzame / energiezuinige woning nog steeds een hoog energie verbruik hebben. Gedrag en bewust omgaan met energie is dus de succesfactor van uw uiteindelijke energiebesparing per jaar. Mocht u nog vragen hebben over de geadviseerde maatregelen dan kunt u altijd vrijblijvend contact met ons opnemen. Besluit u over te gaan tot het uitvoeren van maatregelen dan kan het Duurzaam Bouwloket u ondersteunen bij het aanvragen van offertes en onderhandelingen met bedrijven en wellicht aanvragen bij u in de buurt combineren zodat er een inkoopvoordeel kan ontstaan.

21