QUICKSCAN ENERGIEBESPARING

QUICKSCAN ENERGIEBESPARING

Dit document wordt u aangeboden door de gemeente Bodegraven-Reeuwijk. CONTACTPERSONEN TELEFOON E-MAIL DUURZAAMBOUWLOKET

: : :

RAOUL SANTIBANEZ 072 – 743 39 56 [email protected]

INHOUDSOPGAVE 1. Intro ..................................................................................................................................................................... 3 2. Uitgangspunten ................................................................................................................................................... 3 3. Algemene gegevens woning................................................................................................................................ 4 3.1. Verwachte energielasten op basis van huidg verbruik ................................................................................ 4 4. Bouwkundige staat van de woning ..................................................................................................................... 5 5. Infraroodopname van de woning........................................................................................................................ 8 6. Besparingspotentieel ........................................................................................................................................ 11 6.1. Besparingspotentieel in de schil van de woning ........................................................................................ 11 6.1.1. Besparingspotentieel bij de gevel ....................................................................................................... 11 6.1.2. Besparingspotentieel bij de vloer ........................................................................................................ 12 6.1.3. Besparingspotentieel bij het dak ......................................................................................................... 14 6.2. Besparingspotentieel op installatietechnisch gebied................................................................................. 15 6.2.1. PV-systeem .......................................................................................................................................... 15 6.2.2. Zonneboiler ......................................................................................................................................... 17 6.2.3. intensiveren gebruik houtkachel ......................................................................................................... 18 7. overige maatregelen ......................................................................................................................................... 19 7.1 Ventilatie ................................................................................................................................................. 19 7.2. C.V. waterzijdig inregelen....................................................................................................................... 20 7.3. Radiatorfolie en leidingisolatie .............................................................................................................. 20 7.4. Reduceren sluipverbruik ........................................................................................................................ 21 7.5. TIJDSCHAKELAAR VLOERVERWARMING BADK AMER ................................................................ 21 8. Conclusie/samengevat ...................................................................................................................................... 22

Disclaimer Deze keuring is een visuele inspectie (non destructief) en een momentopname. De non destructieve wijze van deze opname heeft zijn beperkingen. Voor gebreken die niet waarneembaar waren op het moment van het bezoek kan het Duurzaam Bouwloket niet aansprakelijk worden gesteld. Het doel evenals de aard en wijze van de visuele inspectie brengt met zich mee dat specialistische onderzoeken niet worden uitgevoerd, er geen metingen worden verricht, er geen berekeningen worden uitgevoerd en er geen onderdelen worden verwijderd, opgegraven etc. om achterliggende constructies te kunnen beoordelen. Deze rapportage is een energiebesparingsadvies en geen energielabel of bouwkundige keuring.

2

1. INTRO Beste bewoner van de gemeente Bodegraven-Reeuwijk, In opdracht van de gemeente Bodegraven-Reeuwijk heeft het Duurzaam Bouwloket vijf veel voorkomende woningtypen uit Bodegraven doorgelicht op energieverbruik. Uw woning komt grotendeels overeen met deze referentiewoning. Het kan zijn dat enkele maatregelen voor u minder of niet van toepassing zijn, omdat deze maatregelen door u al zijn uitgevoerd. Ook kan het zijn dat uw woning een uitbouw of extra verdieping heeft. Daardoor kunnen berekeningen anders uitvallen. Toch krijgt u met dit rapport een goede eerste indruk van de energiebesparende maatregelen die bij dit woningtype het meest effectief zijn. Mocht u op basis van dit rapport vragen hebben, of wilt u meer weten? Dan kunt u kosteloos contact opnemen met het Duurzaam Bouwloket. Met vriendelijke groet, Duurzaam Bouwloket

2. UITGANGSPUNTEN Aan de hand van het interview hebben wij een goed beeld gekregen van uw persoonlijke wensen en uw gebruikservaring van de woning. Bij het vormen van dit advies hebben wij rekening gehouden met de volgende zaken: 

     

  

U bent in u uw stookpatroon bewust van uw gedrag. De verwarming is modulerend en gaat ’s ochtends van 17 graden naar circa 19 graden om 8 uur. Eind van de middag staat de verwarming op 20 en deze gaat om 10 uur ’s avonds naar circa 17 graden Celsius.; U denkt in uw woning extra energie te kunnen besparen; U geeft aan dat u last heeft van een laag water en veel vocht in de kruipruimte; U heeft wel eens lekkage gehad bij een loodslab bij de schoorsteen. Dit is al aangepast; Het dak aan de achterzijde van uw woning is georiënteerd op het Zuidoosten. De voorkant van uw woning is georiënteerd op het Noordoosten; U verwacht de komende 10 jaar zeker nog in uw woning te blijven; De afgelopen jaren de volgende ingrepen zijn verricht aan de woning: - Begane grond overal kunststof kozijnen met HR beglazing; - Op de verdiepingen is in 1996 isoleren dubbel glas geplaatst; - Op de begane grond is een convectorput en vloerverarming geplaatst; - Elektrische vloerverwarming die de gehele winter aanstaat; - Slaapkamers zijn de plafonds geïsoleerd met circa 4 centimeter EPS. Onderdelen die u verbeterd zou willen zien is het vocht onder de vloer; Verder denkt u er aan om de houten kozijnen op de verdieping te vervangen voor kunststof kozijnen; U bent bereid te investeren in duurzaamheidsmaatregelen maar wilt deze wel binnen een redelijke termijn terugverdienen.

3

3. ALGEMENE GEGEVENS WONING Woningtype Bouwjaar Gezinssamenstelling 3 Uw energieverbruik in m gas (2013/2014) Uw energieverbruik in kWh (2013/2014) Gemiddelde maandelijkse energielasten (incl. BTW)

: : : : : :

Tussenwoning 1978 2 Volwassenen 3 1.049 m per jaar 3.301 kWh Circa € 158,-

3.1. VERWACHTE ENERGIELASTEN OP BASIS VAN HUIDIG VERBRUIK Elektra + gas

Jaar

Gemiddeld per maand

Totale kosten over looptijd

Per jaar

1

2015

€ 127,00

€ 1.524,00

€ 1.524,00

2

2016

€ 130,81

€ 1.569,72

€ 3.093,72

3

2017

€ 134,73

€ 1.616,81

€ 4.710,53

4

2018

€ 138,78

€ 1.665,32

€ 6.375,85

5

2019

€ 142,94

€ 1.715,28

€ 8.091,12

6

2020

€ 147,23

€ 1.766,73

€ 9.857,86

7

2021

€ 151,64

€ 1.819,74

€ 11.677,59

8

2022

€ 156,19

€ 1.874,33

€ 13.551,92

9

2023

€ 160,88

€ 1.930,56

€ 15.482,48

10

2024

€ 165,71

€ 1.988,47

€ 17.470,95

11

2025

€ 170,68

€ 2.048,13

€ 19.519,08

12

2026

€ 175,80

€ 2.109,57

€ 21.628,65

13

2027

€ 181,07

€ 2.172,86

€ 23.801,51

14

2028

€ 186,50

€ 2.238,05

€ 26.039,56

15

2029

€ 192,10

€ 2.305,19

€ 28.344,74

In bovenstaande tabel is een prognose weergeven van de jaarlijkse energiekosten voor elektra en gas voor uw woning over de komende 15 jaar. Deze prognose is gebaseerd op uw huidige energieverbruik. In de tabel is uitgegaan van een prijsstijging van 3% per jaar. Uitgaande van bovengenoemde uitgangspunten zal de familie Koningstein in de periode 2015-2029 voor in totaal voor circa € 28.344,74 aan energiekosten hebben betaald. Een doelstelling om 30% energie te besparen in uw woning is zeer realistisch. Dit zou betekenen dat u nu 30% van € 28.344,74 zou kunnen investeren in energiebesparende maatregelen die binnen 15 jaar zijn terugverdient. Uw theoretische investeringsbudget komt dan neer op circa € 8.500,-. Doordat u een laag energietarief heeft hebben een aantal van de genoemde duurzaamheidsmaatregelen in een terugverdientijd die hoger liggen dan 10 jaar.

4

4. BOUWKUNDIGE STAAT VAN DE WONING Om een goede indruk te krijgen van de bouwtechnische en installatietechnische mogelijkheden is een visuele inspectie gehouden van de woning. Gedurende deze visuele inspectie is van verschillende onderdelen de bouwtechnische staat geïnventariseerd.

Onderdeel

Opmerking

Fundering

Technische staat in orde. Voor zover zichtbaar zijn er geen verzakkingen en/of scheurvorming in de fundering en het opgaande werk geconstateerd.

Vloer/kruipruimte

Er is een betonvloer aanwezig. De hoogte van de kruipruimte is circa 50 centimeter. Zowel de onderkant van de begane grondvloer en de bodem van de kruipruimte zijn niet geïsoleerd. De bodem van de kruipruimte is erg nat en er staat vaak een laag water. De onderkant van de begane grondvloer is droog. In de kruipruimte is overlast van muggen. Technisch in goede staat. Voor zover zichtbaar zijn geen verstoppingen en/of gebreken geconstateerd.

Algemeen

Dakgoten/HWA/Riolering

Begane grond Beton/metselwerk gevels

Het metselwerk en voegwerk vertonen geen gebreken en verkeren in goede conditie. De spouwmuur is geïsoleerd.

Kozijnen, ramen en deuren

Kunststof kozijnen met HR beglazing aanwezig op de gehele begane grond. Het hang en sluitwerk verkeerd in prima conditie.

5

Schoorsteen

In de woonkamer is een houtkachel aanwezig. De schoorsteen is in prima staat.

Diversen

Dubbel tarief draaischijfmeter van AEG aanwezig. Hoogstwaarschijnlijk heeft deze meter geen terugloopblokkering.

Diversen

Vloerverwarmingspomp van Grunfos aanwezig. De vloerverwarming wordt verwarmd de begane grond samen met een convectorput . De vloerverwarmingspomp is voorzien van een pompschakelaar.

Verdieping Dak / overstekken / boeidelen

Geen zichtbare gebreken geconstateerd en het schilderwerk van de dakgoten, overstekken en rabatdelen verkeert in goede conditie. Achter de rabatdelen is isolatie aanwezig.

Kozijnen, ramen en deuren

Alle kozijnen op de verdieping zijn voorzien van isoleren dubbel glas. Het hang en sluit werk verkeert in goede conditie en functioneert goed.

Toilet/badkamer

Technisch in goede staat. Voor zover zichtbaar geen gebreken geconstateerd. In de badkamer is een elektrische verwarming aanwezig. Deze draait continu.

Dak

De technische staat van de dakpannen is zowel aan de voor als achterzijde in orde. Het dak is van binnenuit niet geïsoleerd. Aan de buitenkant van het dakbeschot is een laagje PUR aanwezig.

Zolder

6

Kozijnen, ramen en deuren

Kozijnen op zolder zijn voorzien van dubbel glas. De ventilatiefoam bij het dakraam is in prima staat. Hierdoor heeft deze een goede kierdichting.

Diversen

Er is een Daalderop HR Gas Combi 24/80 aanwezig. Deze ketel is niet geschikt om een zonneboiler op aan te sluiten.

Diversen

Itho CVE Eco-fan mechanische ventilatieunit aanwezig. Dit is een energiezuinige (gelijkstroom) ventilatiebox. Het is verstandig eens in de 4 jaar te kijken of het binnenwerk van de ventilatiebox gereinigd dient te worden.

7

5. INFRAROODOPNAME VAN DE WONING Een zeer goede manier om bij een woning te zien waar warmteverliezen en koudebruggen zitten is aan de hand van thermografische foto’s (infraroodfoto’s). Thermografische foto’s laten door middel van kleuren op foto’s zien welke tempratuur de plekken in en rondom de woning hebben. Hieronder is een overzicht te zien van een aantal infrarood foto’s van uw woning. Naast elke foto staat een temperatuurstaat die aangeeft welke kleur welke temperatuur heeft. Gedurende het nemen van de foto’s was er een buitentemperatuur van circa 13 graden Celsius. De binnentemperatuur bedroeg circa 22 graden Celsius.

Op de bovenstaande foto is de temperatuur van het dak te zien. De temperatuur is circa 19 graden Celsius. Door de temperatuur kunnen wij concluderen dat het dak geïsoleerd is. Tijdens het interview kwam naar voren dat het dak geïsoleerd aan de buitenkant van het dakbeschot geïsoleerd is met een dun laagje PUR. Op de foto is nog wel te zien dat er koude-infiltratie is bij de hoekaansluitingen. Ook de nagels zijn duidelijk zichtbaar aan de binnenkant. Op de onderstaande foto’s is te zien dat de naad- en kierdichting van de kozijnen ten opzichte van de gevel prima in orde is. U heeft op de begane grond kunststof kozijnen. Kunststof kozijnen worden geplaatst met compriband om het warmteverlies bij de naad- en kierdichting te minimaliseren. De compriband is bij uw woning in prima conditie en er gaat nauwelijks warmte verloren.

8

Op de bovenstaande foto is te zien dat de radiator een gelijkmatige warmteafgifte richting de kamer heeft. De temperatuur van de radiator bij het richtpunt is circa 50 graden Celsius. Op de foto hieronder is de temperatuur van de binnenmuur achter de radiator te zien. De temperatuur is circa 37 graden Celsius. Door de warmtestraling wordt de binnenmuur opgewarmd. Dit is warmte die direct verloren gaat in de massa van de muur. Om de warmtestraling richting de buitenmuur zoveel mogelijk te minimaliseren kan radiatorfolie worden toegepast.

Op de onderstaande foto is te zien dat de convectorput wel een gelijkmatige warmteafgifte richting de kamer heeft. Door de opstaande randen in de convectorput is de luchtcirculatie en warmteafgifte richting de kamer prima. Op de foto is te zien dat de temperatuur naast de randen in de convectorput niet heel hoog is. Hierdoor is duidelijk zichtbaar dat de meeste warmte richting de kamer wordt afgegeven in plaats van in de massa van de wanden van de convectorput.

9

Op de onderstaande foto is te zien dat er in de badkamer een elektrische vloerverwarming aanwezig is. Uit het interview kwam naar voren dat de continu aanstaat. Wanneer deze met een tijdschakelaar wordt ingesteld valt hier nog veel energiewinst te behalen.

Op de onderstaande foto’s is te zien dat de vloerverwarming geen gelijkmatige warmteafgifte heeft. De temperatuur van de vloerverwarming verschilt soms circa 6 graden Celsius. Binnen uw woning zijn er drie verschillende groepen waar er vloerverwarming is. Een mogelijkheid is dat de twee kleinere groepen teveel warmte pakken van het gehele systeem. Wanneer het vloerverwarmingssysteem ingeregeld wordt kan de warmte beter en gelijkmatiger worden verdeeld over de 3 groepen. Van een verstopping kan geen sprake zijn aangezien er wel opwarming en doorstroming van de vloer is.

Op de onderstaande afbeeldingen is te zien dat de vloerverwarming een vrij hoge temperatuur heeft als aanvoertemperatuur. Gangbaar is een temperatuur van 30 a 35 graden voor vloerverwarming.

10

6. BESPARINGSPOTENTIEEL Aan de hand van het interview en de visuele inspectie kan er een goed beeld worden gemaakt van welke ingrepen voor uw woning het meest interessant kunnen zijn. Tijdens de visuele inspectie zijn een aantal punten naar voren gekomen waar mogelijk besparingspotentieel zit. Dit betreft de volgende onderdelen: 

 

Besparingspotentieel in de schil van de woning (besparen van energie): o Besparingspotentieel bij de gevel; o Besparingspotentieel bij de vloer; o Besparingspotentieel bij het dak. Besparingspotentieel op installatietechnisch gebied (opwekken energie): o Besparingspotentieel ZON pv & ZON thermisch; Overige maatregelen o Ventilatie; o CV waterzijdig inregelen; o Radiatorfolie en leidingisolatie; o Reduceren sluipverbruik; o Tijdschakelaar vloerverwarming badkamer.

Bovengenoemde onderdelen worden in de volgende paragrafen toegelicht.

6.1. BESPARINGSPOTENTIEEL IN DE SCHIL VAN DE WONING 6.1.1. BESPARINGSPOTENTIEEL BIJ DE GEVEL Algemene gegevens van de gevel Spouwmuur aanwezig? Ja Diepte van de spouw? Circa 5 centimeter Isolatiemateriaal aanwezig? Ja, endoscopisch onderzoek wees uit dat de spouw geïsoleerd is. Hoogstwaarschijnlijk met een minerale wol van circa 1 á 2 centimeter.

Vanaf 1975 werd het in Nederland pas verplicht (bouwbesluit) om woningen te isoleren. Als we kijken naar het bouwjaar van uw woning is er gevelisolatie aanwezig. Uit het interview en het endoscopisch onderzoek kwam naar voren dat de spouwmuur tijdens de bouw geïsoleerd is met minerale wol van circa 1 á 2 centimeter. Op de infraroodfoto’s waren geen vreemde vertekeningen in het warmtebeeld geconstateerd. De gevelisolatie is prima in orde. Op het gebied van gevelisolatie valt er in uw situatie weinig te verbeteren.

11

6.1.2. BESPARINGSPOTENTIEEL BIJ DE VLOER De begane grondvloer van de woning en de bodem van de kruipruimte zijn niet geïsoleerd. De bodem van de kruipruimte is nat/vochtig. De onderkant van de begane grondvloer is droog door de vloerverwarming. In de kruipruimte is door het vocht een overlast van muggen. Door de onderkant van de begane grondvloer te isoleren valt er een verbetering in het comfort en energielabel te behalen. Deze maatregel zal zorgen voor een besparing op de stookkosten. U gaf aan dat u overlast heeft van muggen en vocht in de kruipruimte. Hierdoor kunt u ook kiezen voor een bodemafsluitende laag aan te laten brengen door isolatieschelpen, chips of een folie. Door het aanbrengen van een bodemafsluitende laag zal het vocht (en daardoor de muggen) in de kruipruimte geminimaliseerd worden.

Doordat u kunt inzetten op twee verschillende maatregelen (bodemafsluitende laag tegen vocht/muggen en vloerisolatie voor energiebesparing door vloerverwarming) geven wij u verschillende opties die u kunt toepassen. Uw vloer isoleren direct tegen de onderzijde zal het grootste effect geven kijkende naar het minimaliseren van warmteverliezen. De vloer wordt nu immers continu afgekoeld door de (koele) ventilatie lucht onder de vloer. U kunt zelf beslissen of u het aanpakken van de muggen (vochtigheid op de bodem) als een noodzakelijke maatregel ziet. Isoleren onderkant begane grondvloer Op basis van de hoogte van de kruipruimte, type vloer, vochtigheid (Tonzon principe lastig doordat kruipruimte nat en vochtig is) en de kleine toegangsruimte tot de kruipruimte(isolatieplaten passen amper door het kleine kruipluik dus qua arbeidsintensiviteit en daardoor hogere kosten valt deze maatregel af) adviseren wij om de onderkant van uw vloer te isoleren met gespoten PUR. Doordat direct tegen het vloeroppervlak en het opgaande werk wordt geïsoleerd heeft deze manier van isoleren het hoogste rendement in uw situatie. Door te kiezen voor deze isolatiemaatregel blijft tevens de kruipruimte en het leidingwerk goed toegankelijk. Wanneer u gaat isoleren met PUR adviseren wij u om gedurende de uitvoering en het uithardingsproces 24 uur niet in de woning te verblijven en de woning goed te ventileren. De dampen die tijdens het uitharden vrijkomen zijn namelijk niet goed voor de gezondheid. Het is tevens aan te bevelen ventilatiekokers aan te laten brengen t.b.v. de ventilatie onder de begane grondvloer. Kostenindicatie opgespoten PUR Kruipruimte aanwezig? Type vloer: Vloeroppervlak: Mogelijke maatregelen Indicatie kosten

: : : : :

Ja, hoogte bedraagt circa 50 centimeter Betonvloer, ongeïsoleerd Circa 35 m2 Opgespoten PUR +/- € 875,-

12

Isoleren bodem van kruipruimte De bodem van uw kruipruimte is nat en vochtig. Hierdoor heeft u overlast van muggen in de kruipruimte. U kunt het vocht in de kruipruimte minimaliseren door een bodemafsluitende laag aan te brengen. Voor het laten aanbrengen van de bodemafsluitende laag zou een optie voor de woning kunnen zijn het laten inblazen van isolatiechips (schelpen). Op het moment dat u een laag kunststof chips de kruipruimte in laat blazen zal het er voor zorgen dat de luchtvochtigheid in de kruipruimte afneemt. Dit komt doordat het optrekkende (verdampende) vocht condenseert in de laag isolatiechips. Wanneer het waterniveau in de kruipruimte toeneemt blijven de kunststof schelpen bovenop het water drijven (bij echte ‘’natuurlijke’’ schelpen is dat niet het geval). Een goedkopere oplossing is het plaatsen van een bodemfolie. Het principe hiervan is hetzelfde als bij de kunststof schelpen. Vocht condenseert tegen de onderkant van de folie. De lucht boven de folie wordt hierdoor droger en de dampspanning in de kruipruimte vermindert. Ook de levensduur van uw leidingwerk neemt toe aangezien deze minder wordt aangetast door vocht. Kostenindicatie bodem afsluitende laag (bodemfolie of isolatiechips (schelpen) Kruipruimte aanwezig? Ja, hoogte bedraag circa 50 centimeter Type vloer: : Betonvloer, ongeïsoleerd (circa 35 m2 ) Mogelijke maatregel : Aanbrengen bodem afsluitende laag (inblazen kunststof isolatiechips of aanbrengen bodemfolie Indicatie kosten : +/- € 175,- bij bodemfolie (doe het zelf) +/- € 735,- bij kunststof isolatiechips (schelpen) Voor en nadelen van bodemisolatie met isolatiechips - Reductie van de dampspanning (vocht) en minder last van muffe lucht in en vanuit de kruipruimte; - Levensduur van het leidingwerk neemt toe doordat het leidingwerk minder wordt aangetast door het vocht; - Bij kunststof isolatiechips is het leidingwerk onder de vloer minder goed toegankelijk. Je kunt er wel nog doorheen waden. Bij echte (natuurlijke) schelpen is dit niet het geval. Onderhoudswerkzaamheden voor een loodgieter zijn bij kunststof en echte schelpen dus lastig uit te voeren. Voor het aanbrengen van een bodem afsluitende laag is het aan te bevelen eerst de technische staat van het leidingwerk te laten inspecteren. - Een laag van 30 centimeter EPS isolatiechips heeft een R-waarde (isolatiewaarde) van circa 2,5 Dit is vrij hoog. In principe is bodemisolatie er primair voor bedoeld om de overlast van vocht te minimaliseren. Wanneer de isolatiechips vrij dicht tegen de onderzijde van de vloer komen te liggen (in uw situatie niet het geval) is een stijging in vloertemperatuur te verwachten van circa 1 graad Celsius. Dit is natuurlijk niet gigantisch veel, maar kan wellicht net het gevoel verbeteren van koud naar redelijk comfortabel. - Een voordeel van een bodemfolie ten opzichte van een laag isolatiechips / schelpen is dat de toegankelijkheid van de kruipruimte goed blijft en het vele malen goedkoper is dan bodemisolatie. Afbeelding hiernaast geeft een schematische weergave van de werking van bodemisolatie. Normaliter verdampt vocht uit de bodem en vind condensatie van dit vocht veelal plaats tegen de zijkanten van de fundering en onderkant van de vloer. Door het aanbrengen van een bodem afsluitende isolatielaag zal vocht verdampen in de laag met schelpen waardoor de luchtlaag boven de schelpen droger zal worden. Hierdoor hebben bewoners met name minder overlast van vocht in huis. Wanneer de luchtlaag boven de schelpen groot is en er goed geventileerd wordt in de kruipruimte dan is het thermisch isolatie effect van bodemisolatie minimaal. De vloer zal namelijk evengoed blijven afkoelen door ventilatie onder de vloer.

13

6.1.3. BESPARINGSPOTENTIEEL BIJ HET DAK Uw dak is aan de binnenzijde van het dakbeschot niet geïsoleerd. Gedurende de opname hebben wij geconstateerd dat het dak aan de buitenkant van het dakbeschot geïsoleerd is met een dun laagje PUR.

Nu is het zo dat u uw zolder merendeels gebruikt als (onverwarmde) opslagruimte. Het extra isoleren van uw dak zou een oplossing kunnen zijn echter zal de besparing minimaal zijn aangezien de verdieping niet tot nauwelijks wordt gebruikt en verwarmd. Wij adviseren u dan ook eerst de meer interessante ingrepen te realiseren alvorens iets aan uw dak te doen. Mocht u er in de toekomst toch voor willen kiezen om uw dak te isoleren dan kunt u dit van binnenuit doen. Belangrijk aandachtspunt hierbij is het toepassen speciale klimaatfolie omdat er tussen uw dakbeschot en dakpannen reeds isolatie aanwezig is. De opbouw van de nieuwe constructie zou als volgt kunnen zijn: isolatiemateriaal, speciale klimaatfolie, gipsplaten (+ eventueel afwerking). De opbouw is schematisch op de onderstaande foto weergeven.

Wanneer u uw dak door een gecertificeerd bedrijf laat isoleren kunt u uitgaan van een vierkante meter prijs van circa € 50,- a € 65,- per m2. Wanneer u dit zelf doet kunt u voor circa € 35,- a € 50,- per m2 isoleren uitgaande van een isolatiewaarde RC 2,5. De kosten zijn ook met name afhankelijk van het door u gekozen type afwerking. Bij een onverwarmde zolder kunt u ook altijd de vloer isoleren. Hierdoor heeft u minder oppervlak te isoleren en zult u kostenvoordeliger uit zijn

14

6.2. BESPARINGSPOTENTIEEL OP INSTALLATIETECHNISCH GEBIED Naast maatregelen in de schil van de woning zijn er ook diverse maatregelen mogelijk op installatietechnisch gebied. Op basis van de visuele inspectie is zijn de volgende installatietechnische maatregelen goed toepasbaar:   

PV-systeem (zonnepanelen); Zonneboiler (zonnecollectoren) en vervangen CV; Intensiveren houtkachel.

6.2.1. PV-SYSTEEM Uw energieverbruik voor elektriciteit was het voorgaande jaar 3.301 kWh. Met uw dak kunt u niet genoeg energie opwekken om te voorzien in uw totale elektriciteitsbehoefte. Uw dak aan de achterzijde van de woning is georiënteerd op het Zuidoosten (120ᵒ). Op basis van de huidige situering van de woning heeft een PV-systeem een lager rendement dan bij een ideale oriëntatie van een dak pal op het zuiden (maximale jaarlijkse zoninstraling). Uw systeem zal circa 90% van het jaarlijkse maximum aan zoninstraling opvangen. Doordat het jaarlijks aantal zonuren minder is zal de terugverdientijd iets langer zijn dan bij een optimaal georiënteerd dak pal op het zuiden. Een PV-systeem zet zonlicht om in elektrische energie. Een PV – systeem zet zonlicht om in elektrische energie. Een installatie bestaat uit zonnepanelen die in serie aan elkaar worden doorgeschakeld. Omdat de zonnepanelen gelijkstroom opwekken is er nog een omvormer benodigd die de stroom omvormt van gelijkstroom naar wisselstroom. Bij een in serie geschakeld systeem is het zo dat wanneer één zonnepaneel in de schaduw ligt de gehele serie zonnepanelen negatief beïnvloed. Het is namelijk zo bij zonnepanelen dat de hele serie werkt op de opbrengst van de laagste cel. Bij daken waar sprake is van schaduwvorming van bomen, dakkapellen en afvoerpijpen (wat in uw situatie het geval is) wordt soms gekozen om te werken met microomvormers (optimizers) op de zonnepanelen. Iedere paneel heeft dan zijn eigen micro-omvormer (optimizer) en wordt dus niet negatief beïnvloed als een ander paneel in de schaduw ligt. Een dergelijk systeem kost iets meer maar geeft een veel beter beeld op de prestatie per paneel (ieder paneel is online ook uit te lezen, bij in serie geschakeld ziet u slechts de opbrengst van de totale serie). Een normale omvormer gaat circa 10 jaar mee. Micro-omvormers circa 20 jaar. Belangrijk aandachtspunt is dus om in het toekomstig legplan van de zonnepanelen rekening te houden met schaduwval en tevens is het aan te bevelen voor een systeem te kiezen met WIFI / online uitlees functionaliteit. Op het dak van aan de achterzijde van de woning kunt u circa 9 zonnepanelen laten monteren. Door de schaduwvorming van de schoorsteen adviseren wij u een systeem te plaatsen met micro omvormers. Door de micro omvormers zullen de panelen energie opwekken zelfs wanneer er één paneel in de schaduw ligt. Het systeem wordt door het gebruik van micro omvormers duurder, maar de levensduur van omvormers ligt een stuk hoger. De levensduur van de zonnepanelen is langer als 25 jaar. Het vermogen van het systeem neemt jaarlijks circa 0,5% af (degradatie). Met 9 zonnepanelen (2250 Wattpiek vermogen) zou u in uw situatie jaarlijks circa 1.935 kWh opwekken (circa € 406). De terugverdientijd van uw systeem ligt daarmee op circa 12 jaar. Hierbij is nog geen rekening gehouden met collectieve inkoop met bewoners uit de wijk en BTW teruggave over uw investering.

15

Bij een dubbeltariefmeter is het erg belangrijk op te letten hoe uw energieleverancier omgaat met salderen (salderen =verreken van de jaarlijkse opgewekte hoeveelheid energie tegen de door u jaarlijks verbruikte hoeveelheid energie. In uw woning is een dubbeltariefmeter aanwezig. Alle energieleveranciers mogen zelf bepalen hoe zij opgewekte energie van zonnepanelen salderen / verrekenen bij klanten met een dubbeltariefmeter. Bij uw energieleverancier(Eneco) wordt de overdag opgewekte energie tegen het direct verbruikte energie weg gestreept tegen het hoge tarief. Bij sommige maatschappijen wordt dit verrekend met uw laag tarief, waardoor u dus een lagere opbrengstvergoeding ontvangt. Dit is dus belangrijk altijd eerst te checken. Het kan dus in sommige situaties voorkomen dat overstappen van energieleverancier noodzakelijk is, of dat het aanvragen van een enkeltarief voordeliger is. Met een enkeltarief meter wordt gesaldeerd tegen het tarief wat u als bewoner zelf betaald. Dit is altijd gunstig. De prijs die wordt weergeven als kosten indicatie in het overzicht is de turn-key prijs inclusief BTW. Door het toepassen van micro omvormers is deze prijs hoger dan de prijs bij een normaal geschakeld systeem. Wanneer gezamenlijk met uw buren of andere wijkbewoners zonnepanelen worden ingekocht, kan dit een stuk scherper. Dit zou de terugverdientijd voor uw situatie ook aanzienlijk kunnen verkorten (bijvoorbeeld tot onder de 10 jaar).

aantal panelen 3 panelen

PV-systeem Omvang installatie (in Watt Piek) 750 WP

kosten indicatie € 1.350,00

6 panelen

1500 WP

€ 2.700,00

9 panelen

2250 WP

€ 4.050,00

12 panelen

3000 WP

€ 5.400,00

Subsidie / BTW teruggave Er is geen subsidie voor zonnepanelen beschikbaar. U kunt wel gebruik maken van een speciale regeling voor BTW teruggave. Dit zal de terugverdientijd van het systeem aanzienlijk verkorten. Veel installateurs kunnen u helpen in dit traject. Bij de keuze van uw uiteindelijke installateur / leverancier is het belangrijk te letten op de verschillen in kwaliteit panelen, omvormers, garanties en certificeringen van het bedrijf. Er is namelijk ook veel slechte kwaliteit op de markt. Vanuit Duurzaam Bouwloket kunnen wij u hier eventueel in ondersteunen bij de vergelijking van de verschillende aanbiedingen. Tevens is tot ½ 2015 nog een laag BTW op arbeidsloon van 6% van toepassing.

16

6.2.2. ZONNEBOILER De huidige CV – ketel is een Daalderop HR Gas Combi 24/80. Deze ketel heeft een hoog rendement (HR) en is niet geschikt om een zonnecollector op aan te sluiten. Kijken naar de economische levensduur van een ketel (gemiddeld 15 jaar) valt te concluderen dat de ketel bijna aan het einde van zijn levensduur zit. Hoogstwaarschijnlijk zal binnen een paar jaar vervanging noodzakelijk zijn. Mocht u in de toekomst uw ketel gaan vervangen adviseren wij u een HR combiketel aan te schaffen. Er zijn hier veel energie efficiënte ECO modellen van op de markt. Zeer belangrijk is dat u deze ook waterzijdig laat inregelen. Het is namelijk zonde als uw nieuwe ketel met 107% rendement door slechte afstelling niet meer dan 90% zou halen. In hoofdstuk 7.2 wordt meer verteld over het waterzijdig inregelen. Belangrijk aandachtspunt bij de keuze van uw ketel (in de toekomst) is het vermogen van de ketel en de CW waarde. Bij een te hoog vermogen zal de ketel namelijk in het voor- en naseizoen veel aan en afslaan. Dit verlaagd het rendement. Laat uw installateur berekenen welk vermogen ketel voor uw situatie geschikt is. De CW waarde staat voor ‘’Comfort Warmte’’ klasse. De klasse geeft aan hoeveel water per minuut tegelijk je CVketel kan leveren voor verschillende doeleinden. Aan de hand van uw gebruikersgedrag en warm water behoefte wordt door de installateur geadviseerd welke ketel voor u het meest geschikt is. De CW waarde is van toepassing op de CV-ketel, boiler en geiser. De verdeling in waarden ligt tussen de 1 (laag comfort) en 6 (hoog comfort. Daarnaast adviseren wij u een ketel te kiezen die geschikt is om een zonneboiler op aan te sluiten. Dit kunt u herkennen aan het NZ (Naverwarming Zonneboiler) teken op de gaskeur sticker van de ketel. Bijna alle moderne CV-ketels zijn geschikt voor aansluiting van een zonneboiler systeem. Een zonneboiler zet de warmte van de zon om in warm water. Een zonneboiler installatie bestaat globaal gezien uit één of meerdere zonnecollectoren, een buffervat en een circulatiepomp. Het systeem wordt aangesloten op uw CV -ketel. Op het moment dat er warm tapwater nodig is binnen uw woning, zal eerst het warme water uit het buffervat van de zonneboiler worden gebruikt voordat de CV -ketel aan hoeft te slaan. Op het moment dat het buffervat van de zonneboiler leeg is, dan zal de CV -ketel aanslaan op het moment dat er een warmtevraag is binnen de woning. In de zomer kunt u gemakkelijk temperaturen van 70 graden Celsius bufferen. In de winter is dit uiteraard een stuk lager, maar ook hier kan bij volle zoninstraling een temperatuur van bijvoorbeeld 15 á 30 graden worden opgewekt. Dit hangt af van het type systeem dat u toepast maar ook van de soort collectoren. Er zijn namelijk vlakke plaat collectoren en vacuümbuiscollectoren. De vacuümbuiscollectoren kunnen door het vacuüm een hogere temperatuur opwekken dan de vlakke plaat collectoren, maar zijn in aanschaf ook weer iets duurder. In uw woonsituatie en gezinssamenstelling zou een vlakke plaat collector voldoende zijn. Kijkend naar uw gezinssamenstelling en lage tapwaterverbruik zou een zonneboiler installatie voor uw woning en gezin een minder interessante investering zijn. Wij adviseren u dan ook niet te investeren in een zonneboiler. In onderstaand overzicht ziet u een kostenindicatie en terugverdientijd weergeven voor uw situatie uitgegaan van alleen een zonneboiler systeem voor warm tapwater. Mogelijke maatregel : Vervanging CV ketel : Indicatie kosten : 1 Indicatie terugverdientijd :

Vervangen CV en eventuele aanschaf zonneboiler systeem +/- € 2.000,00 +/- € 2.400,00 ( voorraadvat van 120 liter en 2,5m2 collector oppervlak) +/- 16 jaar voor de zonneboiler. Vervanging CV ketel is noodzakelijk onderhoud

1

Terugverdientijd is afhankelijk van het warmwaterverbruik. Bij een huishouden dat veel warm water verbruikt heeft u een hogere besparing en is de investering ook sneller terugverdient. Daarnaast is het energietarief ook een belangrijke indicator. Wanneer je lage energieprijzen hebt afgesloten zal de terugverdientijd uiteraard langer zijn.

17

6.2.3. INTENSIVEREN GEBRUIK HOUTKACHEL U heeft een gemiddeld gasverbruik. Op jaarbasis verbruikt u circa 1.049 m3 gas. Circa 730 m3 gas hiervan is voor verwarming. U heeft in uw woning een houtkachel. De installatie voldoet aan de eisen zoals gesteld in het bouwbesluit en zeer belangrijk is dat de rookgasafvoer keurig uitkomt in het vrije uitmondingsgebied in de nok van uw dak. Een houtkachel is een kachel waarin u met normaal hout uw woonkamer kunt verwarmen. Voordeel hiervan is dat wanneer u een voorraadhok (wat u al heeft) in uw tuin maakt u uw eigen hout door het jaar heen kunt verzamelen zodat u geen of nauwelijks geld kwijt bent aan brandstof voor de kachel. Een overweging zou kunnen de kachel in de koude maanden intensiever te gebruiken. Door het intensiever gebruik van uw houtkachel kunt u al snel circa 15 á 25% besparen op uw stookkosten. Dit zal op jaarbasis in uw situatie al snel 110 a 180 m3 gas kunnen schelen in uw gasverbruik. Omgerekend in uw energietarief (84 cent per m3 incl. BTW) is dit circa € 90,- a € 150,- per jaar.

18

7. OVERIGE MAATREGELEN 7.1 VENTILATIE Binnen uw woning hangt een Energiezuinige (gelijkstroom) mechanische ventilatiebox. Belangrijk aspect bij het mechanisch afzuigen van de woning is het reinigen van de luchtkanalen, ventilatieventielen en ventilatieroosters. In de loop der jaren vervuilen de luchtkanalen zich door fijnstof, huismijt, schimmels, bacteriën en virussen. Door de jaren heen kunnen deze zich hechten aan de wanden van uw ventilatiekanalen waardoor de efficiency van het systeem afneemt. Het is belangrijk om eens in de zoveel tijd de ventilatiebox (en kanalen) te laten bekijken en checken op vervuiling. Wanneer de box vervuild is, adviseren wij u de box te reinigen. Dit is een ingreep die u zelf kunt uitvoeren. Tijdens de quickscan is er een korte luchtkwaliteitsmeting gedaan. Door het korte tijdsbestek is deze meting niet representatief voor de luchtkwaliteit binnen de woning. Voor een betere meting dient de luchtkwaliteitsmeter langer in de woning te staan en gedurende een aantal dagen data te loggen om vervolgens geanalyseerd te worden. Gedurende de meting was de luchtkwaliteit in huis goed. Op de naastgelegen foto zijn de luchtvochtigheid (58%) prima en gezond. Het C02 gehalte is aan de hoge kant maar nog niet zorgwekkend.

> 1200 ppm : de binnenlucht is ongezond 1000-1200 ppm : de kwaliteit van de binnenlucht is aanvaardbaar <1000 ppm : de kwaliteit van de binnenlucht is gezond

> 70 % 30 – 70 % < 30%

: de binnenlucht is te vochtig : de binnenlucht is prima : de binnenlucht is te droog

19

7.2. C.V. WATERZIJDIG INREGELEN Veel van de verwarmingsinstallaties in Nederland zijn niet goed ingeregeld. Door de installatie waterzijdig in te regelen kan de verwarmingsinstallatie efficiënter verwarmen. Waterzijdig inregelen is een eenmalige handeling waarmee men de ketel inregelt. Vaak staat de aanvoertemperatuur onnodig hoog ingesteld. Dit is de temperatuur die de ketel uit gaat. Hierdoor is de retourtemperatuur ook te hoog. Dit heeft als gevolg dat een CV ketel in de praktijk vaak niet zijn hoge rendement kan halen omdat de retourtemperatuur ruim boven de 55 graden uitkomt. Vanaf 55 graden Celsius wordt pas echt een hoog rendement behaald. Naast het instellen van de ketel dienen de maximale doorstroomopeningen van de radiatorkranen op elkaar afgesteld te worden. De juiste instelling is afhankelijk van de afstand van de radiator tot de ketel. Hoe verder, hoe minder druk er zal zijn, en hoe groter de opening zal moeten zijn. Er zijn meerdere manieren om uw verwarmingssysteem in te regelen. Dit kan handmatig. Hierbij stelt een installateur de maximale doorstroomopening in door het binnenwerk van de kranen in te stellen (het kan ook door een voetventiel te verdraaien maar dat is niet aan te bevelen). Aandachtspunt hierbij is dat wanneer u een aanpassing maakt in uw verwarmingssysteem het systeem eigenlijk weer in onbalans is en opnieuw ingeregeld dient te worden. Met name temperatuur instelling (aanvoer/retour) is belangrijk. Bij aanschaf van jullie nieuwe ketel komt dit dus aan de orde. Let wel op dat u regelmatig blijft ontluchten. Lucht blokkeert de doorstroming. Waterzijdig inregelen is de belangrijkste maatregel in het CV- optimaliseringstraject, omdat het de voorwaarde schept om een hoofdregeling scherp en goed af te stellen. Een indicatie van de kosten voor CV optimalisatie zijn circa €300,- maar variëren per situatie aangezien iedere woning maatwerk is (handmatige inregelen, vloerverwarming, nieuwe radiatorkranen of automatische debietregelaars). In een pilot test zijn in Nijmegen 10 woningen ‘’ingeregeld’’. De gemiddelde besparing op de stookkosten was 5 a 10% (met uitschieters van 30%). Voor uw woning is deze investering pas het overwegen waard na vervanging van de huidige ketel. Deze is namelijk bijna aan het einde van zijn economische levensduur.

7.3. RADIATORFOLIE EN LEIDINGISOLATIE Een goede manier om de stralingswarmte van de radiatoren de kamer in te leiden is door de achterzijde van de radiator te beplakken met radiator folie. Hierdoor wordt de warmte die de radiator aan de achterkant uitstraalt naar de wand, gereflecteerd naar de woon of slaapkamer. Kosten voor radiatorfolie voor uw woning bedragen maximaal € 40 euro. Dit is een leuke doe het zelf klus. Voor uw leidingwerk liggen er ook nog kansen om energie te besparen en warmteverliezen te minimaliseren. CV leidingen verliezen veel warmte wanneer deze niet geïsoleerd zijn. Door leidingisolatie in onverwarmde ruimten (zoals kruipruimte, hal etc.) toe te passen voorkom je onnodig warmteverlies in je leidingen. U kunt uw leidingen isoleren met speciale isolatiekokers voor leidingwerk maar ook met bijvoorbeeld isolerende bandage-folie (stralingsprincipe). Voor circa € 20 euro zou u alle leidingen binnen uw woning kunnen isoleren.

20

7.4. REDUCEREN SLUIPVERBRUIK In het persoonlijke interview kwam naar voren dat u niet direct inzicht heeft in het energieverbruik van uw huishoudelijke apparaten. Er zijn apparaten beschikbaar die het totale sluipverbruik binnen uw woning kunnen meten. Met dit apparaat kunt u uw sluipverbruik in de woning opsporen en real-time het energieverbruik in Watt in uw woning bekijken. Het sluipverbruik is het verbruik wat uw woning in ‘’stand-by’’ stand verbruikt. Het Duurzaam Bouwloket kan u deze één week in bruikleen geven. Op het moment dat u naar bed gaat en alle apparaten ‘’uit’’ heeft gezet kunt u uw sluipverbruik op de Wattcher aflezen. Vuistregel is dat iedere Watt sluipverbruik circa € 2,- op jaarbasis is. Het is dus de moeite en zoektocht waard om uw sluipverbruik te reduceren.

7.5. TIJDSCHAKELAAR VLOERVERWARMING BADKAMER Uit het interview kwam naar voren dat u niet precies wist wat het vermogen is van de elektrische vloerverwarming. Bij een elektrische vloerverwarming van circa 3 vierkante meter is een vermogen van 600 Watt gebruikelijk. In de rest van de scan gaan wij uit van een vermogen van 600 Watt. Uw systeem is niet geprogrammeerd met een tijdschakelaar. Elk uur dat de vloerverwarming per dag teveel aan staat, is op jaarbasis 219 kWh aan verbruik. Omgerekend is dit circa € 46,- per jaar. In uw situatie is het dus interessant een klokprogramma in te stellen dat de vloerverwarming minder uren maakt op jaarbasis. Hierdoor kunt u een relatief grote besparing realiseren op het elektraverbruik. Ieder uur 600 Watt vermogen laten verwarmen geeft een verbruik van 0,6 kWh per uur. Door een goede instelling middels een tijdsschakelaar kunt u flink besparen op uw elektriciteitsverbruik.

21

8. CONCLUSIE/SAMENGEVAT Op basis van de quickscan adviseren wij om op onderstaande volgorde de maatregelen in de komende jaren uit te laten voeren. Hiervoor kunt u een meerjarenplan opstellen. Het betreft de volgende maatregelen: -

Intensiveren gebruik houtkachel Tijdschakelaar vloerverwarming instellen Radiatorfolie en leidingisolatie Aanschaf zonnepanelen (9*250) = (2250 WP systeem) Vervangen van CV ketel na einde technische levensduur Waterzijdig inregelen vloerverwarmingsinstallatie (bij aanschaf nieuwe ketel)

€ 60,€ 4.050,€ 2.000,p.m.

Het totaal van de bovengenoemde maatregelen komt neer op € 6.110,-. Er van uitgaande dat u de komende jaren jaarlijks een besparing 30% op de energielasten realiseert met bovengenoemde ingrepen, valt te concluderen dat het bedrag van € 6.110,- binnen het theoretische investeringsbudget valt van € 8.500,- (zoals genoemd in hoofdstuk 3.1). Opmerkingen: 



 

Kijkend naar de technische levensduur van een CV ketel (veelal 10 á 15 jaar) is het verstandig gezien de leeftijd van u huidige CV ketel, deze binnen een aantal jaar te vernieuwen. U kunt er rekening mee houden en budget reserveren. U kunt deze ook nu vervangen (inkoopvoordeel door gezamenlijke inkoop met de wijk) of bij het einde van de economische levensduur. Let op, het inregelen van de verwarmingsinstallatie in uw situatie is hierbij erg belangrijk! Het isoleren van de vloer of het isoleren van de bodem van de kruipruimte kunt u zelf bepalen. Dit is mede afhankelijk wel comfortprobleem u wilt oplossen. Bodemisolatie voor het reduceren van het vocht in de kruipruimte en hierdoor de hoeveelheid muggen of vloerisolatie om energiewinst te behalen doordat u vloerverwarming heeft; Een zonneboilersysteem is een interessante en duurzame installatie. Mocht u twijfelen tussen zonnepanelen en een zonneboiler, dan is de investering in zonnepanelen economisch rendabeler; Het is aan te bevelen voor uzelf een stappenplan te maken en de komende jaren budget te reserveren om stapsgewijs het energieverbruik van uw woning te minimaliseren.

Naast het nemen van bouwtechnische en installatietechnische maatregelen is de gerealiseerde besparing uiteindelijk afhankelijk van uw gedrag. Uit onderzoek is gebleken dat door alleen gedragsverandering al 15% op de energielasten bespaart kan worden. Net zoals je in een Toyota Prius 1 op 9 kunt rijden, kunt u in een duurzame / energiezuinige woning nog steeds een hoog energie verbruik hebben. Gedrag en bewust omgaan met energie is dus de succesfactor van uw uiteindelijke energiebesparing per jaar. Mocht u nog vragen hebben over de geadviseerde maatregelen dan kunt u altijd vrijblijvend contact met ons opnemen. Besluit u over te gaan tot het uitvoeren van maatregelen dan kan het Duurzaam Bouwloket u ondersteunen bij het aanvragen van offertes en onderhandelingen met bedrijven en wellicht aanvragen bij u in de buurt combineren zodat er een inkoopvoordeel kan ontstaan. Met vriendelijke groet, Duurzaam Bouwloket

22