QUICKSCAN ENERGIEBESPARING

QUICKSCAN ENERGIEBESPARING

Dit document wordt u aangeboden door de gemeente Koggenland.

TELEFOON DUURZAAM BOUWLOKET E-MAIL DUURZAAM BOUWLOKET

: :

072-7433956 [email protected]

INHOUDSOPGAVE 1. Intro en leeswijzer ............................................................................................................................................... 3 2. Uitgangspunten ................................................................................................................................................... 3 3. Algemene gegevens woning................................................................................................................................ 4 3.1. Verwachte energielasten op basis van historisch verbruik .......................................................................... 4 4. Bouwkundige staat van de woning ..................................................................................................................... 5 5. Infraroodopname van de woning........................................................................................................................ 7 6. Besparingspotentieel ........................................................................................................................................ 11 6.1. Besparingspotentieel in de schil van de woning ........................................................................................ 11 6.1.1. Besparingspotentieel bij de vloer ........................................................................................................ 11 6.1.2. Besparingspotentieel bij de gevel ....................................................................................................... 12 6.1.3. Besparingspotentieel bij het dak ......................................................................................................... 13 6.1.4. Kozijnen en beglazing .......................................................................................................................... 14 6.2. Besparingspotentieel op installatietechnisch gebied................................................................................. 15 6.2.1. PV-systeem .......................................................................................................................................... 15 6.2.2. Zonneboiler ......................................................................................................................................... 17 6.2.3. Intensiveren gebruik houtkachel......................................................................................................... 18 6.2.4. LED verlichting ..................................................................................................................................... 19 7. Overige maatregelen ......................................................................................................................................... 20 7.1. Ventilatie ................................................................................................................................................ 20 7.2. Reduceren sluipverbruik ........................................................................................................................ 21 7.3. C.V. waterzijdig inregelen en verlengen levensduur door vuilafscheider .............................................. 21 7.4. Radiatorfolie en leidingisolatie .............................................................................................................. 22 7.5. Vloerverwarmingssysteem badkamer.................................................................................................... 23 8. Conclusie/samengevat ...................................................................................................................................... 24 9. Subsidie mogelijkheden gemeente Koggenland ............................................................................................... 25

Disclaimer Deze keuring is een visuele inspectie (non destructief) en een momentopname. De non destructieve wijze van deze opname heeft zijn beperkingen. Voor gebreken die niet waarneembaar waren op het moment van het bezoek kan het Duurzaam Bouwloket niet aansprakelijk worden gesteld. Het doel evenals de aard en wijze van de visuele inspectie brengt met zich mee dat specialistische onderzoeken niet worden uitgevoerd, er geen metingen worden verricht, er geen berekeningen

2

worden uitgevoerd en er geen onderdelen worden verwijderd, opgegraven etc. om achterliggende constructies te kunnen beoordelen. Deze rapportage is een energiebesparingsadvies en geen energielabel of bouwkundige keuring.

1. INTRO EN LEESWIJZER Beste bewoner van de gemeente Koggenland, In opdracht van de gemeente Koggenland heeft het Duurzaam Bouwloket zes veel voorkomende woningtypen uit Avenhorn en de Goorn doorgelicht op energieverbruik en besparingspotentieel. Uw woning komt grotendeels overeen met deze referentiewoning. Het kan zijn dat enkele maatregelen voor u minder of niet van toepassing zijn, omdat deze maatregelen door u al zijn uitgevoerd. Ook kan het zijn dat uw woning een uitbouw of extra verdieping heeft. Daardoor kunnen berekeningen iets anders uitvallen. Toch krijgt u met dit rapport een goede eerste indruk van de energiebesparende maatregelen die bij dit woningtype het meest effectief zijn. Mocht u op basis van dit rapport vragen hebben, wilt u meer informatie of weten hoe u dit rapport kunt vertalen naar uw eigen woning zodat u precies weet welke maatregelen voor u interessant zijn? Neem dan contact op met een adviseur van het Duurzaam Bouwloket. Deze gratis en onafhankelijke adviesfunctie wordt u door de gemeente Koggenland aangeboden.

2. UITGANGSPUNTEN Aan de hand van het interview hebben wij een goed beeld gekregen van uw persoonlijke wensen en gebruikservaring van uw woning. Bij het vormen van dit advies hebben wij rekening gehouden met de volgende zaken:  U geeft aan dat uw energierekening in 2014 in verband met de zachte winter lager is dan normaal en dat u op zich tevreden bent met de hoogte van uw energierekening;  U kijkt jaarlijks naar besparingspotentie bij het overstappen van energieleverancier en u bent in het verleden ook meerdere keren overgestapt;  U bent in uw stookpatroon bewust van uw gedrag en u bent in het bezit van een klokthermostaat: - overdag stookt u op circa 20 graden Celsius; - ’s avonds staat de thermostaat op circa 20 graden Celsius; - ’s nachts gaat de thermostaat naar beneden op circa 15 graden Celsius.  U geeft aan dat de bovenverdieping en zolder vrijwel nooit worden verwarmd, met uitzondering van de badkamer waar vloerverwarming aanwezig is. De garage en hal worden eveneens niet verwarmd. Het toilet wordt alleen verwarmd als het buiten erg koud is;  U geeft aan dat u in de woonkamer soms last heeft van koude voeten en dat dit mogelijk wordt veroorzaakt door de plavuizen vloer;  In het verleden zijn de volgende ingrepen aan uw woning verricht: o in 2012 is spouwmuurisolatie aangebracht. Hierbij is gebruik gemaakt van EPS-parels. U geeft aan dat deze maatregel tot ongeveer 25 % besparing op uw energielasten heeft geleid; o de kozijnen in de woonkamer, slaapkamer voor, keuken en badkamer zijn voorzien van dubbele beglazing. Hierbij zijn de kozijnen en ramen vervangen en ventilatieroosters aangebracht; o enkele lampen in uw woonkamer zijn vervangen door spaarlampen; o de cv-ketel is ongeveer 14 jaar oud en wordt om de twee jaar geïnspecteerd.  U geeft aan niet zeker te weten of het dak is voorzien van dakisolatie;  U heeft geen last van vochtproblemen. Enkele jaren geleden is het dak van de garage (gedeeltelijk) vervangen in verband met een lekkage;  U denkt de energierekening te kunnen verminderen door het aanbrengen van vloerisolatie, een paar ramen van enkel glas te vervangen door dubbele beglazing en het plaatsen van zonnepanelen;  U heeft de woning in 1992 gekocht en heeft vooralsnog geen directe verhuisplannen.

3

3. ALGEMENE GEGEVENS WONING Woningtype Bouwjaar Gezinssamenstelling

: vrijstaand : 1973 : 3 volwassen

Verbruik 2014 3 Uw gem. energieverbruik in m gas

3

: 1.494 m per jaar 3 (u gaf aan normaal circa 2.000 m gas per jaar te verbruiken). Uw gem. energieverbruik in kWh : 4.388 kWh per jaar Indicatie gem. maandelijkse energielasten : circa € 188,78 per maand (incl. BTW) 1 gebaseerd op normaal verbruik

3.1. VERWACHTE ENERGIELASTEN OP BASIS VAN HISTORISCH VERBRUIK Elektra + gas

Jaar

Gemiddeld per maand

Totale kosten over looptijd

Per jaar

1

2015

€ 188,78

€ 2.265,36

€ 2.265,36

2

2016

€ 194,44

€ 2.333,32

€ 4.598,68

3

2017

€ 200,28

€ 2.403,32

€ 7.002,00

4

2018

€ 206,29

€ 2.475,42

€ 9.477,42

5

2019

€ 212,47

€ 2.549,68

€ 12.027,10

6

2020

€ 218,85

€ 2.626,17

€ 14.653,28

7

2021

€ 225,41

€ 2.704,96

€ 17.358,24

8

2022

€ 232,18

€ 2.786,11

€ 20.144,34

9

2023

€ 239,14

€ 2.869,69

€ 23.014,03

10

2024

€ 246,32

€ 2.955,78

€ 25.969,81

11

2025

€ 253,70

€ 3.044,45

€ 29.014,27

12

2026

€ 261,32

€ 3.135,79

€ 32.150,06

13

2027

€ 269,16

€ 3.229,86

€ 35.379,92

14

2028

€ 277,23

€ 3.326,76

€ 38.706,68

15

2029

€ 285,55

€ 3.426,56

€ 42.133,24

In bovenstaande tabel is een prognose weergeven van de jaarlijkse energiekosten voor elektra en gas voor uw woning over de komende 15 jaar. In de tabel is uitgegaan van een prijsstijging van 3% per jaar. Uitgaande van bovengenoemde uitgangspunten zal u in de periode 2015-2029 in totaal voor circa € 42.133,24 aan energiekosten hebben betaald. Een doelstelling om 30% energie te besparen in uw woning is zeer realistisch. Dit zou betekenen dat u nu 30% van € 42.133,24 zou kunnen investeren in energiebesparende maatregelen die binnen 15 jaar zijn terugverdient. Uw theoretische investeringsbudget komt dan neer op circa € 12.640,-. Veel van de genoemde 3 duurzaamheidsmaatregelen in dit rapport zijn tussen de 6 à 12 jaar terugverdiend. Iedere m gas of kWh die u daarna bespaart is dus al winst voor uw portemonnee.

1

De gemiddelde maandelijkse energielasten zijn gebaseerd op het door u doorgegeven ‘normale’ verbruik met circa 2.000 m3 gas en de 3 hierop volgende gemiddelde energiekosten van € 0,65 per m gas en € 0,22 kWh elektra inclusief toeslagen en btw.

4

4. BOUWKUNDIGE STAAT VAN DE WONING Om een goede indruk te krijgen van de bouwtechnische en installatietechnische mogelijkheden is een visuele inspectie van uw woning gehouden. Gedurende deze visuele inspectie is van verschillende onderdelen de bouwtechnische staat geïnventariseerd.

Onderdeel

Opmerking

Fundering

Technische staat in orde. Voor zover zichtbaar zijn er geen verzakkingen en/of scheurvormingen in de fundering en het opgaande werk geconstateerd.

Vloer/kruipruimte

Ongeïsoleerde houten balkenvloer aanwezig. De hoogte van de kruipruimte is circa 50 centimeter tot de onderkant van de balk. De kruipruimte wordt door gemetselde muren in verschillende ruimtes verdeeld. Tussen de verschillende ruimtes zijn doorgangen aanwezig. De bodem van de kruipruimte is gedeeltelijk met folie bedekt die los op de bodem ligt. De bodem en de onderkant van de vloer zijn droog, maar er hangt wel een muffig lucht in de kruipruimte. In de dakgoot aan de voorzijde van uw woning groeit mos/gras. Geadviseerd wordt om deze dakgoot schoon te maken. Echter voor zover zichtbaar zijn er nog geen verstoppingen en/of gebreken geconstateerd

Algemeen

Dakgoten/HWA/Riolering

Dak/overstekken/boeidelen

De houten boeidelen zijn technisch in redelijke tot goede staat.

Ventilatie/vocht/tocht

Geen vocht/tocht problemen geconstateerd. De woning wordt over het algemeen geventileerd d.m.v. natuurlijke lucht af- en aanvoer. Voorheen mechanische afvoer, maar de mechanische ventilatie unit is defect.

Begane grond Metselwerk gevels

Het metselwerk en voegwerk vertonen geen gebreken en verkeren in goede conditie. De spouwmuur is geïsoleerd met EPS parels. De dikte van de spouwmuurisolatie is circa 6 centimeter.

Kozijnen/ramen/deuren

Alle ramen zijn voorzien van houten kozijnen. Op de begane grond zijn bijna alle ramen voorzien van dubbele beglazing met uitzondering van de entree, bijkeuken, het toilet en de garage (enkel glas). In de kozijnen van een aantal ramen in de woonkamer zijn ventilatieroosters aanwezig. Het schilderwerk verkeert in redelijke conditie. De uitzetramen van de garage en de bijkeuken vertoonden plekken met houtrot.

5

Diversen

In de woonkamer is een houtkachel aanwezig. Eigen houtvoorraad aanwezig in de tuin.

Diversen

Slimme meter van ISKRA met dubbeltarief in de woning aanwezig.

Verdieping Metselwerk gevels

Het metselwerk en voegwerk vertonen geen gebreken en verkeren in goede conditie.

Kozijnen/ramen/deuren

Verdieping geheel voorzien van houtenkozijnen. Op de eerste verdieping zijn bijna alle kozijnen voorzien van dubbele beglazing met uitzondering van het kozijn op de overloop en de grote slaapkamer (enkel glas).

Badkamer

Technisch in goede staat. Voor zover zichtbaar geen gebreken geconstateerd. Mechanische ventilatievoorziening is ongeveer 13 jaar oud en werkt niet meer. Elektrische vloerverwarming aanwezig.

Dak

De technische staat van de dakpannen is voor zover zichtbaar in orde en er is weinig aanslag aanwezig. De technische staat van het dakbeschot was niet te controleren, maar voor zover zichtbaar geen gebreken/lekkages aan de binnenzijde geconstateerd. Het is niet bekend of het dak is geïsoleerd.

Kozijnen en ramen

Op zolder zijn houten kozijnen aanwezig en voorzien van enkele beglazing. Het schilderwerk verkeert in redelijke conditie.

Dakvensters

In het dakvlak van de woning zijn twee houten dakvensters aanwezig met dubbele beglazing. Het dakvenster (Fakro) bij de trapopgang verkeert in goede conditie. De beglazing van het dakvenster van de slaapkamer is lek en tevens is hier houtrot aanwezig.

Diversen

Cv-ketel Intergas combiketel compact HR uit 2000 aanwezig. De CV-ketel heeft een comfort warmte klassse 3.

Diversen

Er is een J.E. Stork CML mechanische ventilatie unit aanwezig met een twee standen schakelaar. Deze mechanische ventilatieafvoer van de badkamer is 13 jaar oud en defect.

Zolder

6

5. INFRAROODOPNAME VAN DE WONING Een zeer goede manier om bij een woning te zien waar warmteverliezen en koudebruggen zitten is aan de hand van thermografische foto’s (infraroodfoto’s). Thermografische foto’s laten door middel van kleuren op foto’s zien welke temperatuur de plekken in en rondom de woning hebben. Hieronder is een overzicht te zien van een aantal infrarood foto’s van uw woning. Naast elke foto staat een temperatuurstaat die aangeeft welke kleur welke temperatuur heeft. Gedurende het nemen van de foto’s was er een buitentemperatuur van circa 11-12 graden Celsius. De binnentemperatuur bedroeg circa 23-24 graden Celsius. Vlak voor en tijdens de opname scheen de zon op de achterzijde van de woning. Zie de onderstaande foto’s. De thermografische foto’s kunnen hierdoor een vertekend beeld geven en hier zal rekening mee moeten worden gehouden.

Op de onderstaande foto’s ziet u dat de radiatoren van de woonkamer en de slaapkamers. Beide radiatoren hebben een mooie gelijkmatige warmteafgifte richting de ruimtes. De temperatuur van de radiatoren in de woning die werden verwarmd hadden een temperatuur van circa 42 à 48 graden Celsius. Door de warmtestraling van de radiator wordt ook de binnenzijde van de muur opgewarmd. Dit is warmte die verloren gaat in de massa en tevens warmte naar buiten afgeeft. Om de warmtestraling richting de muur te minimaliseren en/of de efficiëntie van uw radiatoren te verhogen heeft u al in de woonkamer achter de radiotoren op de muur radiatorfolie toegepast.

Op de onderstaande foto’s is het leidingwerk van het verwarmingssysteem te zien. Er gaat warmte verloren tijdens het transport van het warme water naar de radiatoren. Door het leidingwerk te isoleren in onverwarmde ruimtes of ruimtes waar u weinig aanwezig bent of verwarmt, kunt u het warmteverlies tijdens het transport minimaliseren. Belangrijk bij het aanbrengen van isolatiekokers is dat deze goed op elkaar aansluiten. Wanneer de isolatie niet goed op elkaar aansluit ontstaan er alsnog warmtelekken en dat is zonde van het verrichte werk. Om openingen tussen de isolatiekokers zoveel mogelijk te voorkomen kunt u deze in de benodigde vorm snijden (inkepingen) en de overgangen voorzien van speciale isolatie / bandage tape.

7

Op de onderstaande foto’s ziet u dat de elektrische vloerverwarming van de badkamer een gelijkmatige warmteafgifte heeft. Er is weinig temperatuur verschil te zien en tevens zijn de temperaturen niet te hoog. Het vloerverwarming systeem is voorzien van een klokinstelling, maar is niet ingesteld en staat standaard op stand 2 met een temperatuur van circa 21 graden Celsius.

Op de onderstaande foto’s is de naad en kierdichting rondom het kozijn op de begane grond te zien. Over het algemeen valt te concluderen dat de naad en kierdichting rondom de kozijnen en de gevelconstructie van de woning goed is. Er gaat nauwelijks warmte verloren rondom de kozijnaansluitingen op de gevelconstructie.

Op de onderstaande foto’s is te zien dat bij de dakdoorvoer op zolder vrijwel geen koude de woning infiltreert. Dit duidt erop dat hier de naden en kieren goed zijn afgedicht.

8

Over het algemeen waren de naad- en kierdichting van de draaiende delen in het kozijn in orde, voornamelijk van de al vervangen ramen. Hier sloten de rubberen kaderprofielen goed aan op de draaiende delen, tevens in de hoeken. Op de onderstaande foto’s is wel de koude infiltratie (van links naar rechts) bij de voordeur, de ste buitendeur op de 1 verdieping en de tussendeur van bijkeuken-keuken te zien. De koude infiltreert voornamelijk aan de onderzijden van de deuren. Deze koude infiltratie is te minimaliseren door de rubberen kaderprofielen te vervangen en/of beter aan te laten sluiten. Tevens zou u door het aanbrengen van een tochttrip en eventueel rubberen kaderprofiel bij de tussendeur koude infiltratie (tocht) kunnen minimaliseren.

Op de onderstaande foto’s is te zien dat er weinig koude-infiltratie plaatsvindt via het dak. Alleen bij de aansluitingen van het dak met de gevel is wat koude infiltratie te zien. Dit soort infiltratie komen wij vaak tegen in de praktijk en dit blijft een lastig punt. Hier zijn de aansluitingen van het dak en de gevels vaak niet optimaal. Eventuele zichtbare kieren en naden kunt u eventueel nog af purren of kitten en afwerken met een afdeklat. De minimale temperatuur is hier nog steeds circa 20 graden Celsius, maar in de winter zal dit waarschijnlijk lager zijn.

9

Op de onderstaande foto’s ziet u de voor- en de zijkant van de woning. Op de foto’s zijn geen vreemde vertekeningen in het warmtebeeld geconstateerd. De warmte die bij de slaapkamer verloren gaat komt doordat hier de ramen op een kier stonden en hier tevens enkele beglazing in de ramen zit.

10

6. BESPARINGSPOTENTIEEL Aan de hand van het interview en de visuele inspectie kan er een goed beeld worden gemaakt van welke ingrepen voor uw woning het meest interessant kunnen zijn. Tijdens de visuele inspectie zijn een aantal punten naar voren gekomen waar mogelijk besparingspotentieel zit. Dit betreft de volgende onderdelen:   

Besparingspotentieel in de schil van de woning (besparen van energie): o Besparingspotentieel bij de vloer, gevel en dak; Besparingspotentieel op installatietechnisch gebied (opwekken energie): o Besparingspotentieel ZON pv & ZON thermisch. Overige maatregelen o Ventilatie; o Reduceren sluipverbruik; o C.V. waterzijdig inregelen; o Radiatorfolie en leidingisolatie.

Bovengenoemde onderdelen worden in de volgende paragrafen toegelicht.

6.1. BESPARINGSPOTENTIEEL IN DE SCHIL VAN DE WONING 6.1.1. BESPARINGSPOTENTIEEL BIJ DE VLOER Uit de quickscan kwam naar voren dat er veel koude via de vloer de woning infiltreert. De bodem van de kruipruimte is gedeeltelijk bedekt met een folie. De kruipruimte is licht vochtig. Door te isoleren direct tegen de onderkant van de vloer valt er een verbetering te behalen in het comfort en wordt het warmteverlies richting de kruipruimte geminimaliseerd. Echter doordat uw kruipruimte circa 48 centimeter hoog is, is het twijfelachtig of er direct tegen de onderkant van de begane grondvloer kan worden geïsoleerd. Conform de arbo is voor uitvoerende bedrijven de minimale werkhoogte om tegen de onderkant te kunnen isoleren circa 50 centimeter. U kunt een isolatiebedrijf laten beoordelen of zij het werk uitvoeren of niet. In de praktijk worden na het isoleren veelal toenamen van de vloertemperatuur van circa 1 - 2 graden Celsius gemeten. Dit lijkt niet veel, maar qua gevoelstemperatuur kan dit het verschil maken tussen een koude vloer of een comfortabel aanvoelende vloer. Deze maatregelen zal het wooncomfort kunnen verbeteren en zorgt daarnaast ook nog voor een besparing op de stookkosten. Het is aan te bevelen uw houten vloer niet op te sluiten. Aan de bovenzijde van de vloer zijn plavuizen aanwezig. U zou in de huidige situatie kunnen isoleren d.m.v. van Thermokussens (Tonzon principe) of aanbrengen van dampopen isolatiedekens/platen. Doordat direct tegen het vloeroppervlak en het opgaande werk wordt geïsoleerd heeft deze manier van isoleren het hoogste rendement in uw situatie. Wanneer de vloer geïsoleerd wordt d.m.v. thermokussens of isolatiedekens is het verstandig om randen rondom de vloer en/of funderingsbalken te dichten, bijvoorbeeld door deze af te purren, om koude infiltratie te minimaliseren. Het zou mooi zijn om in uw situatie een isolatiewaarde van minimaal Rc 3 a 3,5 te realiseren. Om dit te realiseren verwachten wij een kostprijs van circa € 30,- a € 35,- per m2 wanneer u kiest voor thermoskussens of isolatiewol platen / dekens.

11

Bij het isoleren van de vloer is het van belang dat deze droog is alvorens deze te isoleren (houtvochtigheid lager dan 20%). Het is belangrijk dat er een goede ventilatie onder de vloer aanwezig is. Zorg er bij houten vloeren dat de vloer kan blijven ‘ademen’. Indien dit niet het geval is kan vocht condenseren in de constructie met bijvoorbeeld houtrot (op lange termijn) als gevolg. Denk bij leidingdoorvoeren om een goede kier en naaddichting. Omdat hout “werkt” kan het te snel veranderen van de vochtigheid in de vloer ook nadelen hebben. Door het te snel indrogen van de balken en vloerdelen kunnen ze gaan ‘schotelen’. De vloer kan dan wiebelen als u er over heen loopt. Als dat het geval is, kunnen onder de vloer enkele wigjes worden geslagen om de zaak weer stabiel te krijgen. Het is daarom aan te raden om de kruipruimtes toegankelijk te houden. Wanneer isolatie direct tegen de onderkant van de vloer niet mogelijk is kunt u er voor kiezen een bodem afsluitende laag te laten aanbrengen. Echter zal bodemisolatie niet veel comfortverbetering opleveren op het moment dat de kruipruimte niet geheel wordt opgevuld. Wanneer bijvoorbeeld een laag van 30 centimeter wordt ingeblazen zal de luchtlaag daarboven geventileerd blijven en deze relatief koude lucht (helemaal in de winter) de vloerdelen doen afkoelen en via naden en kieren infiltreren in de woning. Ook de toegankelijkheid van de kruipruimte in de toekomst is dan slecht. Dit is een belangrijk aandachtspunt. Laat de aanwezige leidingen van te voren inspecteren en indien nodig vervangen alvorens bodemisolatie aan te brengen. Vanuit thermisch oogpunt zou isolatie direct tegen de onderzijde van de vloer de beste werking hebben. Algemene gegevens van de vloer Kruipruimte aanwezig? Hoogte kruipruimte : Type vloer Aantal vierkante meter Indicatie kosten

: :

Ja +/- 48 cm onderkant balk Houten balkenvloer, ongeïsoleerd +/- 60 m2 +/- € 1.500,- (Gespoten PUR) +/- € 2.100,- (Thermokussens + bodemfolie) +/- € 2.100,- (Isolatiewolplaten / dekens) +/- € 1.260,- (bij aanbrengen isolatiechips)

6.1.2. BESPARINGSPOTENTIEEL BIJ DE GEVEL Algemene gegevens van de gevel Spouwmuur aanwezig? Ja Diepte van de spouw? Onbekend Isolatiemateriaal aanwezig? Ja, de spouw is in het verleden geïsoleerd met EPS-isolatieparels. Vanaf 1975 werd het in Nederland pas verplicht om woningen te isoleren. Uw woning heeft dus geen gevelisolatie als we puur kijken naar het bouwjaar van de woning. Echter heeft u aangegeven dat er EPSisolatieparels als isolatiemateriaal is gebruikt in de spouw. Op het gebied van gevelisolatie valt er in uw situatie weinig te verbeteren. De kosten om extra van binnenuit of buitenom te isoleren zullen niet opwegen tegen de besparing en comfortverbetering die het oplevert. Het is interessanter om eerst te kijken naar andere mogelijkheden om binnen uw woning energie te besparen. Extra isolatie voor uw gevel als maatregel bij uw woning zou dus niet direct de meest interessant oplossing zijn. Wij raden het u daarom aan eerst te kijken naar de quick-wins binnen uw woning.

12

6.1.3. BESPARINGSPOTENTIEEL BIJ HET DAK Gedurende de opname hebben wij kunnen constateren dat uw dak aan de buitenzijde niet geïsoleerd is. Het is onbekend of het dak aan de binnenzijde is geïsoleerd of geïsoleerde dakplaten zijn toegepast. Dit hebben wij niet visueel kunnen bepalen. Om dit met zekerheid te weten is het aan te bevelen uw dak te laten inspecteren door een gecertificeerd isolatiebedrijf. Nu is het zo dat u uw zolder merendeels nauwelijks gebruikt. Het extra isoleren van uw dak zou een oplossing kunnen zijn echter zal de besparing minimaal zijn aangezien de verdiepingen niet tot nauwelijks wordt gebruikt en verwarmd. Wij adviseren u dan ook eerst de meer interessante ingrepen te realiseren alvorens iets aan uw dak te doen. Mocht u er in de toekomst toch voor willen kiezen om uw dak te isoleren dan kunt u dit van binnenuit doen. Belangrijk aandachtspunt hierbij is het op de juiste manier toepassen van dampremmende folie erg belangrijk. De opbouw van de nieuwe constructie zou als volgt kunnen zijn: isolatiemateriaal, dampremmende folie, gipsplaten (+ eventueel afwerking). De opbouw is schematisch op de onderstaande foto weergeven.

Het kan zijn dat er tussen het dakbeschot en de dakpannen isolatie aanwezig is. Indien dit het geval is dient u een andere folie toe te passen bij het isoleren. Namelijk een klimaatfolie in plaats van de hierboven weergeven dampremmende folie. Voordat u overgaat tot het isoleren van uw dak adviseren wij u eerst uw dak te laten inspecteren door een gecertificeerd bedrijf. Wanneer u uw dak door een gecertificeerd bedrijf laat isoleren kunt u uitgaan van een vierkante meter prijs van circa € 45,- a € 60,- per m2.

13

6.1.4. KOZIJNEN EN BEGLAZING Beglazing Gedurende de opname kwam naar voren dat er houten kozijnen en draaiende delen zijn die nog voorzien zijn van enkele beglazing. U kunt energie besparen wanneer u de enkele beglazing laat vervangen voor HR++beglazing. Bij houten kozijnen is het vaak mogelijk om in het bestaande kozijn dubbele beglazing terug te plaatsen. Door de dikkere beglazing dient vaak wel de sponning in het kozijn, raam of deur uitgefreesd te worden en opdekglaslatten gebruikt te worden zodat de dubbele beglazing geplaatst kan worden op de plek van bijvoorbeeld de enkele beglazing. De kosten voor het vervangen van enkel glas voor bijvoorbeeld HR++ beglazing komen neer op circa € 140,- per m2. Indicatie vierkante meters vervangen beglazing: Enkele beglazing hal/entree Enkele beglazing bijkeuken ( 2 ramen) Enkele beglazing voor- en achterdeur Enkele beglazing overloop Enkele beglazing grote slaapkamer (ramen) Enkele beglazing deur slaapkamer Lekke dubbele beglazing dakvenster Totaal enkele en lekke beglazing

circa 1,0 m2 circa 0,5 m2 circa 1,0 m2 circa 0,5 m2 circa 1,0 m2 circa 0,5 m2 circa 0,5 m2 circa 5,0 m2

+

Dit komt neer op ongeveer € 700,- voor het vervangen van de beglazing. Kozijnen Wij willen u een indicatie geven van de kosten voor het vervangen van de kozijnen en beglazing. Dit tevens omdat er kozijnen zijn waar houtrot aanwezig is. Hierbij geven wij een indicatie voor het vervangen van de kozijnen waar nog enkele beglazing aanwezig is. Wij zijn qua vierkante meters uitgegaan van gehele kozijnen inclusief de deuren, circa 10 vierkante meter. De kosten voor het vervangen van de houten kozijnen komt neer op circa € 825,- per m2. Dit geeft een totaal van circa € 8.250,- voor het 2 vervangen van de houten kozijnen met enkele beglazing. Dakvenster Tijdens de opname waren er op zolder dakvensters aanwezig die in slechte conditie verkeren of met lekke beglazing. Uitgaande van dakvenster van 0,66m x 1,18m komt dit circa op een bedrag van € 355,- aan materiaalkosten per dakvenster. Hierbij zijn wij 3 uitgegaan van houten dakvensters met standaard energiebalans glas.

2

De kosten zijn een indicatie en inclusief verwijderen en afvoeren oude kozijnen, plaatsen nieuwe kozijnen, plaatsen isolerende beglazing en panelen en hang- en sluitwerk, excl. steigerwerk. 3 De kosten kunnen verschillen i.v.m. de keuze van dakvensters, afmetingen, beglazing, uitvoeringsopties, isolatieframes en extra opties.

14

6.2. BESPARINGSPOTENTIEEL OP INSTALLATIETECHNISCH GEBIED Naast maatregelen in de schil van de woning zijn er ook diverse maatregelen mogelijk op installatietechnisch gebied. Op basis van de visuele inspectie zijn de volgende installatietechnische maatregelen goed toepasbaar:  

PV-systeem (zonnepanelen); Zonneboiler (zonnecollectoren).

6.2.1. PV-SYSTEEM Op basis van de huidige situering van de woning is een PV - systeem een goede optie op het schuine dak van de o achterzijde van de woning. De achtergevel is georiënteerd op het zuidoosten(140 ). Op basis van de huidige situering van de woning heeft een PV-systeem een lager rendement dan bij een ideale oriëntatie van een dak pal op het zuiden (maximale jaarlijkse zoninstraling). Het systeem zal dan circa 95% van het jaarlijkse maximum aan zoninstralingopvangen. Doordat het jaarlijkse aantal zonuren minder is zal de terugverdientijd langer zijn dan bij een gunstiger georiënteerd dak. Een PV-systeem zet zonlicht om in elektrische energie. Uw energieverbruik voor elektriciteit schatte u op circa 4.400 kWh. Met uw dak kunt u waarschijnlijk niet genoeg energie opwekken om te voorzien in uw totale elektriciteitsbehoefte. Het is overigens altijd aan te bevelen niet meer op te wekken als je eigen elektriciteitsverbruik. Voor je elektra overschot ontvang je namelijk ‘’slechts’’ de kale stroomprijs van 5 a 6 eurocent per kWh. Voor een systeem met meer dan 3 panelen moet wel een nieuwe groep worden aangemaakt en daarnaast zou beoordeeld moeten worden of de draagconstructie het gewicht van de panelen aankan. Hoogstwaarschijnlijk geeft dit geen problemen echter is het altijd goed om even door de installateur / constructeur na te laten berekenen. De levensduur van de zonnepanelen is langer dan 25 jaar. Vermogen Het vermogen van een zonnepaneel wordt uitgedrukt in Wattpiek. Dit is het maximaal vermogen dat het paneel kan opwekken. Een standaard paneel (vandaag de dag) is 250 Wattpiek en heeft een afmeting van 1 x 1,65 meter. Deze kan liggend of staand worden geplaatst. De jaarlijkse energie opbrengst van een paneel o georiënteerd op het zuidoosten (140 ) in een hellingshoek van 45 graden is circa 215 kWh per jaar. Een installateur kan eventueel voor u uitwerken hoeveel panelen er maximaal op uw dak geplaatst kunnen worden. Kosten en opbrengsten De kostprijs van een zonnepanelen systeem wordt door installateurs vaak uitgedrukt in een prijs per Wattpiek vermogen. Dit is een all-inclusief prijs (panelen, omvormer, kabels, ballast, installatie etc.) De kostprijs van een zonnepaneel varieert per aanbieder. Er zijn namelijk verschillen in merk (kwaliteit) panelen en omvormer, garanties en certificeringen van de installateur. Voor systemen van particulieren komen wij in de praktijk prijzen tegen variërend van 1,40 en 1,80 per Wattpiek. Bij grotere systemen soms nog iets lager. Een systeem met micro omvormers (optimizers) is iets duurder maar geeft daarentegen wel een hoger rendement. 1 paneel van 250 Wattpiek geïnstalleerd vermogen komt uit op ongeveer € 350,- á € 450,-. Afhankelijk van de beschikbare ruimte op uw dak kunt u gemakkelijk berekenen wat de kosten voor uw systeem zullen worden. Een belangrijk aandachtspunt in uw situatie is dat wanneer u zonnepanelen overweegt het belangrijk is om rekening te houden met schaduwvorming van de schoorstenen, dakdoorvoeren of schaduw van bomen etc. Wanneer één zonnecel van een paneel in de schaduw ligt kan deze het gehele rendement van alle panelen negatief beïnvloeden. Een in serie geschakeld systeem werkt namelijk op de opbrengst van de laagste cel. Wanneer er sprake is van veel schaduwvorming zou gekozen kunnen worden voor een systeem met microomvormers of optimizers. Ieder paneel heeft dan een eigen micro omvormer of optimizers (in plaats van 1 grote omvormer voor de gehele serie zonnepanelen). Door de micro omvormer / spanningsoptimizers wordt dus niet de hele serie negatief beïnvloed wanneer een zonnepaneel in de schaduw ligt.

15

Wij zijn in deze berekening uitgegaan van 9 panelen, wanneer u van plan bent zonnepanelen te laten plaatsen kan een installateur een gerichter legplan maken. Met 9 panelen (2250 Wattpiek vermogen) georiënteerd op o het zuidoosten (140 ), waardoor 95% van de maximale jaarlijkse zoninstraling, wekt u circa 1.935 kWh per jaar op, oftewel circa € 425,-. Hierbij zijn wij uitgegaan van een energietarief van circa € 0,22 voor iedere opgewekte kWh. Op uw totale energierekening houdt dit een besparing in van circa 19%. De opwekking van 1.935 kWh is een besparing van circa 44% van het door u doorgegeven elektraverbruik van 4.400 kWh per jaar. In het onderstaande overzicht ziet u een keuzelijst voor de omvang van een systeem. De gemiddelde 4 terugverdientijd van een zonnepaneel ligt rond de 10 jaar voor een particuliere woningeigenaar. Hierbij is rekening gehouden met het vervangen (kosten) van de omvormer binnen 10 jaar voor één systeem. Het rendement wat u pakt op de investering ligt gemiddeld op 10%. Als u dit vergelijkt met bijvoorbeeld geld op een spaarrekening kunnen we concluderen dat zonnepanelen een rendabele investering zijn. Daarnaast is het natuurlijk prachtig als u zelf uw eigen duurzame energie kunt opwekken en minder afhankelijk kunt zijn van de grote energiemaatschappijen. De prijs die wordt weergeven als kosten indicatie in het overzicht is de turn-key prijs inclusief BTW. Door gezamenlijke inkoop met een grote groep particulieren kan deze prijs veelal nog een stuk omlaag. Het is dus interessant om gezamenlijk met bijvoorbeeld uw buren of buurtbewoners dit in te kopen. Dit zal er voor zorgen dat de terugverdientijd en het rendement op uw investering nog gunstiger wordt.

PV-systeem aantal Omvang installatie panelen (in Watt Piek) 3 panelen 750 WP 6 panelen 1500 WP 9 panelen 2250 WP 12 panelen 3000 WP

kosten indicatie € 1.350,00 € 2.700,00 € 4.050,00 € 5.400,00

Subsidie / BTW teruggave Er is geen subsidie voor zonnepanelen beschikbaar. U kunt wel gebruik maken van een speciale regeling voor BTW teruggave. Dit zal de terugverdientijd van het systeem aanzienlijk verkorten. Veel installateurs kunnen u helpen in dit traject. Bij de keuze van uw uiteindelijke installateur / leverancier is het belangrijk te letten op de verschillen in kwaliteit panelen, omvormers, garanties en certificeringen van het bedrijf.

4

De terugverdientijd verschilt per situatie. Dit is onder andere afhankelijk van de oriëntatie, energietarief, hellingshoek, omvormer, rendement van het paneel, schaduwvorming op het paneel et cetera.

16

6.2.2. ZONNEBOILER De huidige CV– ketel bestaat uit een Intergas Kombi Kompakt HRE 28/24 uit 2000 met een ‘’Comfort Warmte’’ klasse van 3. Deze ketel heeft een hoog rendement (HR) en is niet geschikt om een zonnecollector op aan te sluiten. Om een zonneboiler te kunnen aansluiten op de ketel dient er een speciale aansluitset te worden aangeschaft en geplaatst. Kijkend naar de economische levensduur van een ketel (gemiddeld 15 jaar) valt te concluderen dat de ketel aan het einde van zijn levensduur zit. Hoogstwaarschijnlijk zal dit op korte termijn noodzakelijk zijn. Het is nu dan ook nog niet aan te raden om een zonneboiler aan te sluiten op de huidige CV-ketel. Mocht u in de toekomst de ketel gaan vervangen dan adviseren wij u een HR combiketel aan te schaffen. Er zijn hier veel energie efficiënte ECO modellen van op de markt. Zeer belangrijk is dat u deze ook waterzijdig laat inregelen wanneer u een nieuwe ketel plaatst. Het is namelijk zonde als uw nieuwe ketel met 107% rendement door slechte afstelling niet meer dan 90% zou halen en bepaalde ruimten en radiatoren niet gelijkmatig of goed warm worden. In hoofdstuk 7.3 wordt meer verteld over het waterzijdig inregelen. Belangrijk aandachtspunt bij de keuze van uw ketel (in de toekomst) is het vermogen van de ketel en de CW waarde. Bij een te hoog vermogen zal de ketel namelijk in het voor- en naseizoen veel aan en afslaan. Dit verlaagt het rendement. Laat uw installateur berekenen welk vermogen ketel voor uw situatie geschikt is. De CW waarde staat voor ‘’Comfort Warmte’’ klasse. De klasse geeft aan hoeveel water per minuut tegelijk je CVketel kan leveren voor verschillende doeleinden. Aan de hand van uw gebruikersgedrag en warm water behoefte wordt door de installateur geadviseerd welke ketel voor u het meest geschikt is. De CW waarde is van toepassing op de CV-ketel, boiler en geiser. De verdeling in waarden ligt tussen de 1 (laag comfort) en 6 (hoog comfort). Daarnaast adviseren wij u een ketel te kiezen die geschikt is om een zonneboiler op aan te sluiten. Dit kunt u herkennen aan het NZ (Naverwarming Zonneboiler) teken op de gaskeur sticker van de ketel. Bijna alle moderne CV-ketels zijn geschikt voor aansluiting van een zonneboiler systeem. Een zonneboiler zet de warmte van de zon om in warm water. Een zonneboiler installatie bestaat globaal gezien uit één of meerdere zonnecollectoren, een voorraadvat en een circulatiepomp. Op het moment dat er warm tapwater nodig is binnen uw woning, zal eerst het warme water uit het buffervat van de zonneboiler worden gebruikt voordat de CV –ketel aan hoeft te slaan. Op het moment dat het buffervat van de zonneboiler leeg is, dan zal de CV –ketel aanslaan wanneer er warmtevraag is binnen de woning. In de zomer kunt u gemakkelijk temperaturen van 70 graden Celsius bufferen. In de winter is dit uiteraard een stuk lager, maar ook hier kan bij volle zoninstraling een temperatuur van bijvoorbeeld 15 á 25 graden worden opgewekt. Dit hangt af van het type systeem dat u toepast, maar ook van de soort collectoren. Er zijn namelijk vlakke plaat collectoren en vacuümbuiscollectoren. De vacuümbuiscollectoren kunnen bij weinig zoninstraling door het vacuüm een hogere temperatuur opwekken dan de vlakke plaat collectoren, maar zijn in aanschaf ook weer iets duurder. In uw woonsituatie en gezinssamenstelling zou een vlakke plaat collector voldoende zijn. Kijkend naar uw leefsituatie en huishouden zou een zonneboiler installatie voor uw woning een minder interessante investering zijn in vergelijking met zonnepanelen. In onderstaand overzicht ziet u een kostenindicatie en terugverdientijd weergeven voor uw situatie uitgegaan van alleen een zonneboiler systeem voor warm tapwater. Mogelijke maatregel Indicatie kosten Indicatie terugverdientijd Opmerking

: : : :

Zonneboiler voor alleen warm tapwater +/- € 2.200,00 ( voorraadvat van 120 liter en 2,5m2 collector oppervlak) +/- 15 jaar Terugverdientijd is afhankelijk van het warmwaterverbruik. Bij een huishouden dat veel warm water verbruikt heeft u een hogere besparing en is de investering ook sneller terugverdiend.

17

6.2.3. INTENSIVEREN GEBRUIK HOUTKACHEL Op jaarbasis verbruikt u circa 2.000 m3 gas voor koken, verwarming en warm tapwater. U heeft in uw woning een houtkachel. Het is van belang dat de installatie voldoet aan de eisen zoals gesteld in het bouwbesluit en zeer belangrijk is dat de rookgasafvoer keurig uitkomt in het vrije uitmondingsgebied in de nok van uw dak. Een houtkachel is een kachel waarin u met normaal hout uw woonkamer kunt verwarmen. Nadeel hiervan is dat de temperatuur hiervan niet goed regelbaar is. Voordeel hiervan is dat u een voorraadhok in uw tuin heeft en u uw eigen hout door het jaar heen verzameld zodat u geen of nauwelijks geld kwijt bent aan brandstof voor de kachel. Een overweging zou kunnen zijn om de kachel in de koude maanden intensiever te gebruiken. Door het intensiever gebruik van uw houtkachel kunt u circa 5 á 25% besparen op uw stookkosten afhankelijke van het huidig stookgedrag. Dit zal op jaarbasis in uw situatie nog 100 á 500 m3 gas kunnen schelen in uw gasverbruik.

18

6.2.4. LED VERLICHTING In uw woning heeft u op verschillende plaatsen nog gloeilampen. Op onderstaande foto’s ziet u de gloeilampen in de woonkamer; twee gloeilampen 25 Watt en twee gloeilampen 40 Watt naast de bank. Boven de eettafel zitten al spaarlampen. Een groot deel van de energie bij gloeilampen en halogeenlampen wordt omgezet in warmte. In uw situatie zou het aantrekkelijk zijn om deze te vervangen door LED-verlichting. Gezien het vermogen van een LED lamp (3 Watt) ten opzichte van een reguliere gloeilamp (40 Watt) kunt u hierdoor veel besparen op uw energierekening.

Onderstaand schetsen wij een voorbeeld van de kosten en terugverdientijd bij vervanging van de bestaande gloeilampen en halogeen verlichting voor LED verlichting. Des te meer branduren de verlichting maakt des te interessanter het wordt. Met onderstaande berekening heeft u een beeld hoe u een berekening kunt maken om het verbruik van de verlichting te achterhalen. Uitgaande van gemiddeld verbruik van 1 branduur per dag zou een gloeilamp (40 Watt) het volgende aan energie verbruiken: 1 x 365 = 365 uur per jaar x 40 Watt = 14.600 Watt uur = 14,6 kWh 14,6 kWh x € 0,22 cent = € 3,21 verbruikskosten per jaar per lamp bij een gem. verbruik van 1 uur per dag. Voor de 2 gloeilampen (40 Watt) in de woonkamer zou dit circa € 6,42 op jaarbasis zijn. Voor de 2 gloeilampen (25 Watt) in de woonkamer zou dit circa € 4,01 op jaarbasis zijn. Totaal zouden deze 4 gloeilampen samen circa € 10,43 op jaarbasis zijn ( bij 1 branduur per dag). Uitgaande van gemiddeld 1 branduur per dag zou de LED lamp het volgende aan energie verbruiken: 1 x 365 = 365 uur per jaar x 3 Watt = 1.095 Watt uur = 1,01 kWh 1,01 kWh x € 0,22 cent = € 0,22 verbruikskosten per jaar per lamp bij een gem. verbruik van 1 uur per dag. Voor de 4 lampen in de woonkamer zou dit circa € 0,88 op jaarbasis zijn ( bij 1 branduur per dag).. Een led lamp is verkrijgbaar vanaf ca. € 3,50 per lamp (3 Watt) en een nieuwe halogeenlamp is verkrijgbaar vanaf circa € 1,50 per lamp (40 Watt). Echter gaan led-lampen gemiddeld veel langer mee en kunnen de ledlampen ook beter tegen aan- en uit schakelen. Aan de hand van bovenstaande uitganspunten kan geconcludeerd worden dat de LED verlichting een verbruiksreductie van circa € 9,50 per jaar kan opleveren voor de bovengenoemde 4 lampen. Bij bovenstaand scenario is de verlichting in circa 1 à 2 jaar terugverdiend. Wanneer de lampen een hoger verbruik hebben (Watt) dan is het nog interessanter om deze lampen te vervangen. De verlichting met het hoogste vermogen en het meeste branduren is het meest interessant om te vervangen. U kunt voor uw situatie met bovenstaande berekening kijken voor welke verlichting het wel of niet interessant is om van gloeilampen / halogeenverlichting naar LED verlichting over te stappen. Naast het vervangen op korte termijn kunt u ook overwegen om de gloeilampen en/of halogeenverlichting aan het einde van de levensduur te vervangen door LED verlichting. Bij het kiezen van LED verlichting zou u dezelfde lichtsterkte en kleur kunnen aanhouden. Let er ook goed op of de LED verlichting dimbaar is!

19

7. OVERIGE MAATREGELEN 7.1. VENTILATIE Binnen uw woning hangt een J.E. Stork CML mechanische ventilatie unit. Deze is echter defect. Momenteel zijn er een stuk stillere en energiezuinigere ventilatieboxen op de markt (met gelijkstroom motor) Dit kan een flinke reductie geven op het verbruik van de ventilatie unit (tot wel 60% minder stroomverbruik dan bij oude boxen). Deze nieuwe systemen zijn ook voorzien met een standenschakelaar (incl. timerfunctie) die tevens kunnen worden bestuurd met een afstandsbediening. De kosten voor een nieuwe ventilatiebox en het aansluiten hiervan zijn circa € 350,-. U zou eventueel ook zelf de box aan kunnen schaffen en installeren echter vervalt dan vaak de garantie. Belangrijk aspect bij het mechanisch afzuigen van lucht uit de woning is het reinigen van de luchtkanalen, ventilatieventielen en ventilatieroosters. In de loop der jaren vervuilen de luchtkanalen zich door fijnstof, huismijt, schimmels, bacteriën en virussen. Door de jaren heen kunnen deze zich hechten aan de wanden van uw ventilatiekanalen waardoor de efficiency van het systeem kan afnemen. Het is belangrijk om eens in de zoveel tijd de ventilatiebox (en kanalen) te laten bekijken en checken op vervuiling. Wanneer de box vervuild is, adviseren wij u de box te reinigen. Dit is een ingreep die u zelf kunt uitvoeren. Wanneer u een nieuwe ventilatiebox aanschaft met gelijkstroom motor is het dus ook belangrijk deze te onderhouden en regelmatig te reinigen. Tijdens de quickscan is er een luchtkwaliteitsmeting gedaan. Door het korte tijdsbestek is deze meting niet representatief voor de luchtkwaliteit binnen de woning. Voor een betere meting dient de luchtkwaliteitsmeter langer in de woning te staan en data te loggen. Het CO2 gehalte was gedurende de scan circa 1109 ppm. Dit is een nog aanvaardbaar CO2 gehalte, maar wel aan de hoge kant. De luchtvochtigheid was met circa 57% wel prima in orde. U gaf al aan dat u normaal meer ventileert (dan tijdens de opname) en dit zal de luchtkwaliteit in huis ten goede komen. Wanneer de ventilatiebox wordt vervangen zal dit ook een positieve bijdrage leveren aan het binnenklimaat. Tevens zou u bij het vervangen van de enkele beglazing kunnen overwegen om hier ook ventilatieroosters in de kozijnen te plaatsen. Bij een gezond binnenklimaat moet worden gelet op de onderstaand aspecten.

> 1200 ppm : de binnenlucht is ongezond 1000-1200 ppm : de kwaliteit van de binnenlucht is aanvaardbaar <1000 ppm : de kwaliteit van de binnenlucht is gezond

> 70 % 30 – 70 % < 30%

: de binnenlucht is te vochtig : de binnenlucht is prima : de binnenlucht is te droog

20

7.2. REDUCEREN SLUIPVERBRUIK In het persoonlijke interview kwam naar voren dat u niet direct inzicht heeft in het energieverbruik van uw huishoudelijke apparaten. Wellicht interessant om te weten dat er apparaten beschikbaar zijn die het totale sluipverbruik binnen uw woning kunnen meten. Met dit apparaat kunt u uw sluipverbruik in de woning opsporen en real-time het energieverbruik in Watt in uw woning en van apparaten bekijken. Het sluipverbruik is het verbruik wat uw woning in ‘’stand-by’’ stand verbruikt. Het is aan te bevelen een simpele verbruiksmeter aan te schaffen. Hiermee wordt u ook bewust van de apparatuur die onnodig aan staat binnen de woning. Op het moment dat u naar bed gaat en alle apparaten ‘’uit’’ heeft gezet kunt u uw sluipverbruik aflezen. Vuistregel is dat iedere Watt aan vermogen ( bij apparaten die 24 uur per dag het gehele jaar door stroom pakken) circa € 2,- op jaarbasis is. Het is dus de moeite en zoektocht waard om uw sluipverbruik te reduceren. Een verbruiksmeter kost circa € 20,- á € 30,-.

7.3. C.V. WATERZIJDIG INREGELEN EN VERLENGEN LEVENSDUUR DOOR VUILAFSCHEIDER Veel van de verwarmingsinstallaties in Nederland zijn niet goed ingeregeld. Door de installatie waterzijdig in te regelen kan de verwarmingsinstallatie efficiënter verwarmen. Waterzijdig inregelen is een eenmalige handeling waarmee men de ketel inregelt. Vaak staat de aanvoertemperatuur onnodig hoog ingesteld. Dit is de temperatuur die de ketel uit gaat. Hierdoor is de retourtemperatuur ook te hoog. Dit heeft als gevolg dat een CV ketel in de praktijk vaak niet zijn hoge rendement kan halen omdat de retourtemperatuur ruim boven de 55 graden uitkomt. Vanaf 55 graden Celsius wordt pas echt een hoog rendement behaald. Naast het instellen van de ketel dienen de maximale doorstroomopeningen van de radiatorkranen op elkaar afgesteld te worden. De juiste instelling is afhankelijk van de afstand van de radiator tot de ketel. Hoe verder, hoe minder druk er zal zijn, en hoe groter de opening zal moeten zijn. Er zijn meerdere manieren om uw verwarmingssysteem in te regelen. Dit kan handmatig. Hierbij stelt een installateur de maximale doorstroomopening in door het binnenwerk van een radiatorkraan in te stellen (het kan ook door een voetventiel te verdraaien maar dat is niet aan te bevelen). Aandachtspunt bij handmatig inregelen is dat wanneer u een aanpassing maakt in uw verwarmingssysteem het systeem eigenlijk weer in onbalans is en opnieuw ingeregeld dient te worden. Aangezien u hoogstwaarschijnlijk nog geen dubbel instelbaar binnenwerk heeft in de radiatorkranen kunt u er ook voor kiezen wanneer u nieuwe radiatorkranen koopt om deze te kopen met automatische debietregelaars. Deze regelen zelfstandig de balans in het verwarmingssysteem. Let wel op dat u regelmatig blijft ontluchten. Lucht blokkeert de doorstroming. Waterzijdig inregelen is de belangrijkste maatregel in het CVoptimaliseringstraject, omdat het de voorwaarde schept om een hoofdregeling scherp en goed af te stellen. Een indicatie van de kosten voor CV optimalisatie zijn circa € 300,- maar variëren per situatie aangezien iedere woning maatwerk is (handmatig inregelen, nieuwe radiatorkranen of automatische debietregelaars et cetera). In een pilot test zijn in Nijmegen 10 woningen ‘’ingeregeld’’. De gemiddelde besparing op de stookkosten was 5 a 10% (met uitschieters van 30%).

21

Ook interessant voor de centrale verwarming is een vuilafscheider met magneet. Binnen een verwarmingssysteem circuleren kalk en versneld magnetiet (zeer kleine ijzerdeeltjes). Vaak is dit vuil in het installatiewater de oorzaak van storingen en versnelde slijtage van onderdelen in uw cv-installatie. Dit vuil bestaat grotendeels uit corrosiedeeltjes, die de magnetische velden in pompen, ventielen en regelkleppen opzoeken. Andere vuildeeltjes worden door de installatie gepompt en verzamelen zich uiteindelijk in kritische componenten. Met als gevolg: onnodig energieverbruik, snellere slijtage en terugkerende klachten zoals storingen, uitval of een minder goede werking. Toepassing van een vuilafscheider kost circa € 150,- en is gemakkelijk toe te passen op (bijna) iedere cv installatie.

7.4. RADIATORFOLIE EN LEIDINGISOLATIE Een goede manier om de stralingswarmte van de radiatoren de kamer in te leiden is door de achterzijde van de radiator te beplakken met radiatorfolie. Hierdoor wordt de warmte die de radiator aan de achterkant uitstraalt naar de wand, gereflecteerd naar de desbetreffende ruimte. De gemiddelde kosten van radiatorfolie voor een woning liggen rond de € 50,-. Echter wanneer de radiatoren in een bepaalde ruimte nauwelijks aan staan, heeft het toepassen van radiatorfolie hier weinig nut. Op de begane grond in de woonkamer heeft u dit al aangebracht.

CV-leidingen verliezen veel warmte wanneer deze niet geïsoleerd zijn. Door leidingisolatie in onverwarmde ruimten of ruimtes die u niet verwarmt (zoals kruipruimte, hal, zolder etc.) toe te passen voorkom je onnodig warmteverlies via leidingen. U kunt uw leidingen isoleren met speciale isolatiekokers voor leidingwerk, maar ook met bijvoorbeeld isolerende bandage-folie (stralingsprincipe). Voor circa € 25,- zou u alle leidingen binnen uw woning kunnen isoleren of de leidingisolatie verbeteren die zich bevinden in niet verwarmde ruimten. U heeft dit gedeeltelijk toegepast, maar kan worden uitgebreid. Let hierbij goed op de onderlinge aansluitingen.

22

7.5. VLOERVERWARMINGSSYSTEEM BADKAMER Uw badkamervloer is uitgerust met elektrische vloerverwarming. Uit het interview kwam naar voren dat u niet precies wist wat het vermogen is van de elektrische vloerverwarming. Bij een vloerverwarming van circa 3 vierkante meter is een vermogen van 300 Watt gebruikelijk en hier gaan wij verder dan ook van uit. Uw systeem is programmeerbaar, maar is volgens u niet ingesteld en staat continue aan. De thermostaat kan beter worden ingesteld waardoor minder elektra zal worden verbruikt. Elk uur dat de vloerverwarming het gehele jaar door teveel aanstaat (0,3 kWh) is op jaarbasis 109 kWh aan verbruik. Omgerekend is dit circa € 24 per jaar. In uw situatie is het dus interessant het klokprogramma dusdanig in te stellen dat deze minder uren maakt op jaarbasis. Hierdoor kunt u een besparing realiseren op het elektraverbruik. Uitgaand van de gemiddelde prijs van € 0,22 kWh kost elk uur dat de vloerverwarming extra aan staat € 0,066. Wanneer de vloerverwarming de hele dag in gebruik is komt dit neer op: 300 Watt x 24 uur = 7200 Watt uur = 7,2 kWh 7,2 kWh x € 0,22 = € 1,58 per dag

23

8. CONCLUSIE/SAMENGEVAT Op basis van de quickscan adviseren wij om op onderstaande volgorde de maatregelen in de komende jaren uit te (laten) voeren. Hiervoor kunt u een meerjarenplan opstellen. Het betreft de volgende maatregelen: -

Aanbrengen extra radiatorfolie en leidingisolatie € 50,Optimaliseren kierdichting bij draaiende delen € 100,Isoleren begane grondvloer met Thermokussens en bodemfolie € 2.100,Het vervangen van enkele beglazing woning € 700,Intensiveren gebruik houtkachel n.v.t. Aanschaf zonnepanelen (9*250) = (2250 WP systeem) € 4.050,Vervangen ventilatiebox € 350,Waterzijdig inregelen verwarmingsinstallatie € 300,Vuilafscheider met magneet t.b.v. verwarmingsinstallatie € 150,LED verlichting plaatsen bij punten met veel branduren of na einde levensduur p.m. Instellen schakelaar elektrische vloerverwarming badkamer n.v.t.

Het totaal van de bovengenoemde maatregelen komt neer op ongeveer € 7.800,-. Er van uitgaande dat u de komende 15 jaren jaarlijks een besparing van 30% op uw energielasten realiseert met bovengenoemde ingrepen, valt te concluderen dat het bedrag van € 7.800,- binnen het theoretische investeringsbudget valt van € 12.640,- (zoals genoemd in hoofdstuk 3.1). Opmerkingen: 





 

Het waterzijdig inregelen van uw c.v. systeem is een zeer interessante maatregel om te overwegen. Dit kan zorgen voor een energiebesparing en comfortverbetering (warmteafgifte en reactiesnelheid van het warmte afgifte systeem), het is aan te bevelen dit op te pakken bij toekomstige vervanging van de huidige ketel. Wanneer u nu radiatoren inregelt overweeg dan (automatische) debietregelaars aan te brengen zodat het afgiftesysteem ook bij een nieuwe ketel snel ingeregeld kan worden; Het isoleren van de begane grondvloer zorgt in uw situatie voor comfortverbetering, maar omdat uw gevel al is geïsoleerd zal de terugverdientijd langer zijn dan gebruikelijk. Wij zijn bij bovenstaande berekening uitgegaan van thermokussens; Het is aan te bevelen om de dakopbouw te (laten) controleren. Wanneer deze niet is geïsoleerd en u het dak gaat isoleren is het tevens verstandig de dakvensters te vervangen, omdat deze in slechte staat zijn. Let hierbij goed op aansluitingen en beperk zoveel mogelijk de kieren en naden. U heeft wel aangegeven de verdiepingen niet te verwarmen, waardoor het isoleren van de dak minder interessant is en de terugverdientijd langer; Een zonneboilersysteem is een interessante en duurzame installatie. Mocht u twijfelen tussen zonnepanelen en een zonneboiler, dan is de investering in zonnepanelen economisch rendabeler; Het is aan te bevelen voor uzelf een stappenplan te maken en de komende jaren budget te reserveren om stapsgewijs het energieverbruik van uw woning te minimaliseren.

Naast het nemen van bouwtechnische en installatietechnische maatregelen is de gerealiseerde besparing uiteindelijk afhankelijk van uw gedrag. Uit onderzoek is gebleken dat door alleen gedragsverandering al 15% op de energielasten kan worden bespaard. Net zoals je in een Toyota Prius 1 op 9 kunt rijden, kunt u in een duurzame / energiezuinige woning nog steeds een hoog energie verbruik hebben. Gedrag en bewust omgaan met energie is dus de succesfactor van uw uiteindelijke energiebesparing per jaar. Mocht u nog vragen hebben over de geadviseerde maatregelen dan kunt u altijd vrijblijvend contact met het Duurzaam Bouwloket opnemen. Besluit u over te gaan tot het uitvoeren van maatregelen dan kan het Duurzaam Bouwloket u ondersteunen bij het aanvragen van subsidie, offertes en onderhandelingen met bedrijven en wellicht aanvragen van andere bewoners bij u in de buurt combineren zodat er een inkoopvoordeel kan ontstaan.

24

9. SUBSIDIE MOGELIJKHEDEN GEMEENTE KOGGENLAND De gemeente Koggenland stelt In 2014 en 2015 ieder jaar een subsidiebudget beschikbaar van € 50.000,- als subsidie voor energiebesparende maatregelen in en om uw woning. Deze subsidieregeling vervalt eerder bij volledige benutting van het beschikbare budget. Hierbij geldt op = op!

Wanneer kom ik in aanmerking voor subsidie? - U ontvangt alleen subsidie als deze schriftelijk in principe aan u is toegekend voorafgaand aan het plaatsen c.q. treffen van de voorzieningen. - U bent eigenaar en bewoner van het adres waar u subsidie voor aanvraagt; - De investering in duurzaamheidsmaatregelen bedraagt meer dan € 2.500,-;

Hoeveel subsidie kan ik krijgen? Het subsidiebedrag is maximaal 15% van de daadwerkelijk gemaakte kosten. Dit is inclusief BTW voor het aanschaffen, het installeren en het in bedrijf stellen van de voorziening. De gemeente kent per adres maximaal 750 euro subsidie toe.

Waarvoor kan ik subsidie aanvragen? U kunt subsidie aanvragen voor energiebesparende en duurzame voorzieningen voor uw woning. Hieronder vallen: Installatietechnisch 1. Dakisolatie 2. Vloerisolatie (let op, geen bodemisolatie!) 3. Spouwmuurisolatie 4. Paneelisolatie 5. Isolatie massieve muur 6. HR++ glas 7. 8.

Laagtemperatuur verwarming (Combi) warmtepomp

Criterium Rc ≥ 2,5 m2 K/W Rc ≥ 2,5 m2 K/W Rc ≥ 1,3 m2 K/W Rc ≥ 2,5 m2 K/W Rc ≥ 2,5 m2 K/W U-glas ≤ 1,2 W/m2K of spouw 15 mm Aanvullende eis bij inzet van een combiwarmtepomp: bodem als warmtebron of buitenlucht als warmtebron in combinatie met cv-ketel, nageschakeld op de warmtepomp voor warmtelevering bij lage buitentemperaturen

9. Zonneboiler 10. Douchewater-WTW

Let op! De minimale investering in duurzaamheidsmaatregelen dient € 2.500,- te zijn. Voor vragen over de subsidieregeling kunt u contact opnemen met het Duurzaam Bouwloket of een mail sturen naar [email protected]

25