Purmerend
Horecavisie
Purmerend
Opdrachtgever: Gemeente Purmerend Projectnummer: 800.1108 Datum: 10 februari 2010
DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS
Horecavisie
Voorstadslaan 254 6542 TG Nijmegen T 024 - 379 20 83 F 024 - 378 06 53 E
[email protected] W www.dtnp.nl
Inhoudsopgave 1
Inleiding
1
5
Visie horecastructuur
32
5.1
Ambitie en uitgangspunten
32
2
Trends en ontwikkelingen
3
5.2
Horecastructuur binnenstad
34
2.1
Algemene trends horecasector
3
5.3
Inpassing grootschalige voorzieningen
40
2.2
Landelijk beleid en regelgeving
7
5.4
Kop van West
40
2.3
Ontwikkelingen Purmerend
9
5.5
Horecastructuur gemeente
41
3
Analyse huidige situatie
10
6
Uitvoering
44
3.1
Ligging en kenmerken Purmerend
10
6.1
Beleidsinstrumenten
44
3.2
Vraagzijde horeca Purmerend
11
6.2
Maatregelen
46
3.3
Aanbodzijde horeca Purmerend
13
3.4
Spreiding en kwaliteit aanbod
17
3.5
Ondernemersenquête
21
3.6
Internetpanel bewoners
24
4
SWOT-analyse
27
4.1
Sterke punten
27
4.2
Zwakke punten
28
4.3
Kansen
30
4.4
Bedreigingen
31
Bijlage 1
Begeleidingscommissie en aanwezigen workshops
49
Bijlage 2
Begrippenlijst
50
Bijlage 3
Branche-indeling horeca
52
Bijlage 4
Horeca-aanbod in Purmerend
52
Bijlage 5
Ondernemersenquête
53
Bijlage 6
Bewonerspanel
55
1
Inleiding
Daarnaast zijn er diverse plannen en initiatieven die hierop inspelen, zoals de Kop van West, de uitbreiding van het winkelaanbod
Purmerend: centrum in Waterland
Aanleiding
in de binnenstad en de herinrichting van de
De gemeente Purmerend zet in op een
Koemarkt. De vraag doet zich voor hoe de
attractieve en leefbare stad voor inwoners,
vele kansen in Purmerend optimaal kunnen
bezoekers en ondernemers. In de
worden ingezet om de kwaliteit van de
Structuurvisie* zijn de gemeentelijke ambities
horecastructuur te versterken, in samenhang
verwoord. Prioriteiten in het beleid zijn:
met de totale voorzieningenstructuur van
•
centrumfunctie in Waterland versterken;
Purmerend.
•
betere balans in wonen-werkgelegenheid;
•
sterkere structuur wegen, groen en water;
Doel en onderzoeksvragen
•
kwaliteit boven kwantiteit: van groei naar
Aan Droogh Trommelen en Partners is
bloei.
opdracht gegeven een functioneel-ruimtelijke visie op de gewenste horecastructuur van
Horeca speelt een belangrijke rol
De horecasector neemt een belangrijke rol in
Purmerend op te stellen voor de periode
bij het verwezenlijken van deze ambities. De
2010-2020. Deze horecavisie dient richting te
sector draagt voor een belangrijk deel bij aan
geven aan het te voeren ruimtelijke beleid
het voorzieningenniveau voor inwoners en
voor de horeca. De visie vormt daarmee een
bezoekers en is een belangrijke sector voor
bouwsteen voor het op te stellen integrale
de werkgelegenheid.
horecabeleid en is onderdeel van het toetsingskader voor nieuwe initiatieven en
In Purmerend doen zich verschillende
bestemmingsplannen.
ontwikkelingen voor (onder andere groei aantal inwoners, ontwikkeling werklocaties).
In deze rapportage wordt antwoord gegeven op de volgende onderzoeksvragen:
*
Herinrichting van de Koemarkt is in volle gang D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
BVR/Gemeente Purmerend (2006), Structuurvisie Purmerend 2005-2020
1.
Hoe ziet de huidige structuur van vraag en aanbod eruit? 1
2. 3. 4. 5.
Welke relevante ontwikkelingen doen zich
Leeswijzer
voor in en om Purmerend en in de sector?
In hoofdstuk 2 wordt ingegaan op de
Wat zijn sterke en zwakke punten, welke
belangrijkste trends in de horecasector en op
kansen en bedreigingen doen zich voor?
beleid en ontwikkelingen in en om Purmerend.
Wat is de gewenste functioneel-ruimtelijke horecastructuur?
Hoofstuk 3 bevat een beschrijving van de
Welke instrumenten en aanpak zijn
uitgangssituatie, met een analyse van de
gewenst om deze structuur te realiseren?
vraag- en aanbodzijde en een weergave van de belangrijkste resultaten uit de
Proces
Figuur 1 Ontwikkeling aantal horecabedrijven
ondernemersenquête en het bewonerspanel.
Tijdens het opstellen van dit rapport heeft enkele malen terugkoppeling plaatsgevonden
Op basis van voorgaande inventarisatie
met een begeleidingsgroep, met daarin
worden in hoofdstuk 4 sterke en zwakke pun-
vertegenwoordigers van verschillende
ten van de horecastructuur van Purmerend
belanghebbende partijen. Daarnaast zijn de
benoemd. Tevens worden kansen en
tussenresultaten besproken met de
bedreigingen voor de toekomst aangegeven.
portefeuillehouder en in afzonderlijke workshops met horecaondernemers,
Hoofdstuk 5 geeft een beschrijving van de
bewoners, raadsleden en ambtenaren. Een
toekomstig gewenste functioneel-ruimtelijke
overzicht van de leden van de begeleidings-
structuur van de horeca in Purmerend. Hierbij
groep en de deelnemers aan de workshops is
wordt onderscheid gemaakt tussen de
terug te vinden in bijlage 1. De mening van
binnenstad en de rest van de gemeente.
Bestedingen in drankensector nemen af
ondernemers is geïnventariseerd door middel van een schriftelijke enquête. Ook is gebruik
De visie wordt in hoofdstuk 6 vertaald in een
gemaakt van het internetpanel van de
beleidskader. Er wordt een overzicht gegeven
gemeente Purmerend om de mening van
van instrumenten en maatregelen.
inwoners over de horeca te peilen. Figuur 2 Horecabestedingen per leeftijdsgroep (‘08) 2
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
2
2.1
Trends en ontwikkelingen Algemene trends horecasector
gemiddelde besteding van een consument in
Aantal bedrijven drankensector daalt
de drankensector nam tussen 2005 en 2008
De belangrijkste groep binnen de dranken-
met 11% af. In de fastservice- en restaurant-
sector zijn de cafés. Andere horecabedrijven
sector was deze trend tot en met 2007 ook
in deze sector zijn de discotheken,
zichtbaar, maar inmiddels is er weer een groei
sportkantines, strandtenten en zalencentra.
waarneembaar (figuur 2).
Het totale aantal drankverstrekkers in
Indeling horecasectoren
Nederland daalt de laatste jaren gestaag, van
Horeca is het bedrijfsmatig aanbieden van
Tot en met 2005 was er een duidelijk
circa 19.000 in 2000 naar minder dan 18.000
dranken, spijzen, maaltijden en/of logies voor
onderscheid zichtbaar naar leeftijd en
in 2008 (-7%) (Bedrijfschap Horeca en
verbruik ter plaatse. Horeca verdelen we
horecasector, waarbij de bestedingen binnen
Catering, 2009).
onder in de volgende sectoren:
de drankensector vooral afkomstig waren van
•
drankensector (o.a. cafés);
jongeren (<35 jaar) en binnen de restaurant-
De groep cafés kent veel verschillende typen
•
fastservicesector (o.a. snackbars);
sector vooral van ouderen (> 50 jaar). Door de
bedrijven. Ieder type heeft een eigen
•
restaurantsector (o.a. bistro’s);
toenemende bestedingen van 34- tot
specialisme in zich en bedient zijn eigen
•
hotelsector (o.a. hotels).
49-jarigen en 50-plussers, is dit onderscheid
publiek. In de afgelopen 10 jaar is het aantal
tegenwoordig vrijwel niet meer zichtbaar
cafés in Nederland met 10% gedaald. Binnen
(Bedrijfschap Horeca en Catering, 2009).
de groep heeft zich verder een sterke
De volledige indeling is te vinden in bijlage 3. Het aantal horecaondernemingen steeg licht
verschuiving voorgedaan, waarbij vooral de
tussen 2000 en 2008*. De drankensector
Door de toenemende vergrijzing, is de
daling van het aantal traditionele buurtcafé-
kromp, terwijl de restaurantsector groeide
seniorenmarkt een interessante groeimarkt
bedrijven opvallend is. Groei heeft de
(figuur 1).
geworden voor de horecabranche. De groep
afgelopen jaren vooral plaatsgevonden onder
oudere horecabezoekers (wealthy healthy
eetcafés en grandcafés. Desalniettemin is het
Leeftijd van invloed op horecavraag
older people) hecht veel waarde aan hygiëne
traditionele buurtcafé nog steeds het grootst
Het bestedingspatroon in de Nederlandse
en gastvriendelijkheid in horecabedrijven*.
in aantal binnen de groep cafés.
horeca is aan verandering onderhevig. De
Dynamiek door nieuwe concepten *
Bedrijfschap Horeca en Catering (2009), Kenniscentrum Horeca Feiten en Cijfers
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
*
Koninklijke Horeca Nederland (2006), ‘Whoppers’ houden van schone toiletten
In de cafés heeft het denken in concepten een vlucht genomen. Startende ondernemers 3
denken steeds vaker en serieuzer na over de
zich in de komende jaren naar verwachting
meer dan 4.000 bezoekers zijn geen
te voeren formule of het te voeren concept
stabiliseren*.
uitzondering meer. Naar verwachting zal het
(bijv. skihut, irish pub, loungecafé).
aantal discotheken de komende jaren verder
Ketenvorming en filialisering in de vorm van
Opkomst van de megadiscotheken
caféformules (zoals ‘De Drie Gezusters’)
Binnen de drankensector in Nederland vindt
vinden steeds vaker plaats*. Daarnaast
schaalvergroting plaats. Dit zien we terug in
Aantal fastservicebedrijven groeit verder
worden veel cafés direct of indirect door
een toenemende omvang van het gemiddelde
De fastservicesector bestaat onder andere uit
bierbrouwerijen geëxploiteerd.
horecabedrijf. De discotheken spannen hierbij
snackbars, lunchrooms en fastfoodrestau-
de kroon. Het aantal discotheken is de
rants. Behalve in kernwinkelgebieden en in
Een goed en geslaagd voorbeeld van ver-
afgelopen jaren afgenomen met 24% (van 409
buurt- en wijkwinkelcentra, treffen we dit type
nieuwing in de groep cafés is de introductie
in 2000 tot 312 in 2008), maar de capaciteit is
horecabedrijf in toenemende mate aan op
van het concept grandcafé. Met de opkomst
toegenomen door een forse schaalvergroting
‘trafficlocaties’ waar grote consumenten-
van het grandcafé neemt de scheiding tussen
van de overgebleven bedrijven (Bedrijfschap
stromen aanwezig zijn (bijv. treinstations,
dag- en avondhoreca af. Het horecabedrijf
Horeca en Catering, 2009). De
tankstations, toeristische attracties).
past zich gedurende de openingstijden aan
megadiscotheek aan de rand van de stad
het publiek aan: in de ochtend een ontbijt, dan
neemt de plaats in van de traditionele disco in
In de afgelopen 10 jaar is het aantal
koffiedrinkers, lunch, thee- en koffiepubliek,
de stad of in het dorp. De welvarende en
fastservicebedrijven in Nederland vrijwel
borreltijd, diner, bar of dancing. Grandcafés
mobiele jongere (15-29 jaar) is bereid grote
gelijkgebleven (+1%) (figuur 3). Groei vond
hebben overdag een winkelondersteunende
afstanden af te leggen naar een (op dat
vooral plaats onder de fastfoodrestaurants
functie, terwijl ze ‘s avonds een belangrijke
moment) populaire discotheek. Loyaliteit is
(+41%) en lunchrooms (+30%). Veelal betreft
uitgaansfunctie vervullen.
van korte duur. Alleen grootschalige horeca-
het (internationale) ketenbedrijven, zoals
dalen (Rabobank, 2009).
bedrijven zijn in staat in te spelen op de snel
Pizzahut, McDonald’s, Délifrance, C’est du
Inmiddels heeft het concept ‘grandcafé’ een
wisselende trends door noodzakelijke
Pain, etc. Het merendeel van de horecabe-
stevige plek ingenomen in het Nederlandse
investeringen in interieur, apparatuur en dj’s.
drijven in de fastservicesector behoort tot de
horecalandschap. Het aantal vestigingen zal
Discotheken die per avond ruimte bieden aan
groep snackbars/cafetaria’s. Dit aantal neemt al jaren gestaag af. Sinds 2000 is het aantal
*
4
Rabobank (2009), Cafés en discotheken, Rabobank Cijfers en Trends
*
Hoofdbedrijfschap Horeca en Catering (2005), Drinken: café-/barbedrijven
traditionele snackbars afgenomen met 10% (van ± 5.500 in 2000 tot ± 5.000 in 2008). D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Dit wordt veroorzaakt door de groei van het
Groei van het aantal fastfoodbedrijven vindt
aantal fastfoodrestaurants en de toename van
naar verwachting vooral plaats in de nieuwe
het aantal eetcafés met een makkelijk menu
fastfoodconcepten die zich richten op ‘gezond
voor een redelijke prijs.
snacken’ (bijv. Soup 4 You, Juicy Details) . Ook de detailhandel speelt in op de sterke
Figuur 3 Groei aantal fastfoodbedrijven
Daarnaast speelt het groeiende gezondheids-
groei van buitenhuisconsumptie, waardoor
bewustzijn onder consumenten een rol*.
mengvormen tussen detailhandel en horeca
Vooral aan de onderkant van de markt is het
ontstaan (bijv. Bakkerij Bart).
verloop groot. Bij de betere snackbars vindt inmiddels verdere professionalisering plaats
Restaurantsector groeit in omvang en kwaliteit
door aansluiting bij samenwerkingsverbanden
De toegenomen welvaart heeft geleid tot een
of ketens, meer gezonde en verse producten,
sterke groei van het buitenshuis eten. Het
meer aandacht voor sfeer en een gerichte
aantal restaurants in Nederland is de laatste
marketing.
10 jaar met 12 procent gegroeid tot circa 12.400. Deze groei is te danken aan de
Aantal vestigingen fastfoodketens groeit gestaag
De toenemende belangstelling voor gemaks-
toename van het aantal buitenlandse
voedsel en het tussendoor en buiten de deur
restaurants (+28%). Het aantal restaurants
eten zal naar verwachting leiden tot een
met een Nederlands/Franse keuken is met 3%
verdere groei van het aantal fastfood-
afgenomen. De gemiddelde omvang van
bedrijven. Nederlanders eten nu al gemiddeld
restaurants is de afgelopen jaren licht
6 van de 21 maaltijden per week buiten de
gestegen tot circa 160 m². De groei van het
deur. Bij jongeren tot 25 jaar is dat 12 keer**.
aantal grotere bedrijven wordt gecompenseerd door de opkomst van kleinschalige restaurants, veelal met een buitenlandse keuken (Bedrijfschap Horeca en Catering,
*
Er speelt ook een groeiend gezondheidsbewustzijn D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Bedrijfschap Horeca en Catering (2006), Eten: cafetaria’s en snackbars ** Foodservice Instituut Nederland (2007), Trendrapport 2007
2009).
5
De meeste restaurants zijn in handen van
Schaalvergroting in de hotelsector
zelfstandige ondernemers, al zien we ook in
Het aantal bedrijven in de hotelsector in
deze sector de opkomst van ketens
Nederland is de laatste 10 jaar licht gedaald
(Humphrey’s, Gauchos). De concurrentie
(-2%), terwijl het aantal overnachtingen in
binnen de restaurantsector is groot. Om zich
diezelfde periode met 56% toenam. Binnen
te onderscheiden van andere bedrijven,
deze sector vindt dan ook een sterke schaal-
ontstaan meer gespecialiseerde ‘restaurant-
vergroting plaats. Deze uit zich zowel in een
concepten’. Naast speciale keukens (bijv.
toenemend aantal kamers per bedrijf (+18%),
Japans, Thais), ontstaan er restaurants die
als in een voortschrijdende internationalise-
zich volledig richten op een bepaald product
ring met ketens als Golden Tulip, NH hotel,
(bijv. kip) of thema (bijv. wok, of barbecue).
Best Western, etc. Gemiddeld neemt ook de
Sleutelbegrippen voor succes zijn een sterke
kwaliteit van het aanbod toe: het aantal 2- en
identiteit en goede kwaliteit.
vooral 1-sterrenhotels daalt, terwijl het aantal
Levensstijl centraal bij restaurantontwikkelingen
bedrijven met 3 en meer sterren toeneemt. In Nederland is de kwaliteit van de restaurants
Van het totale aanbod bestaat het merendeel
de afgelopen jaren toegenomen. Het aantal
in Nederland uit 3- en 4- sterrenhotels
restaurants met tenminste 1 Michelinster is
(samen ± 65%) (Bedrijfschap Horeca en
sinds 2002 met 34% toegenomen tot 83
Catering, 2009). Er komen steeds meer specialistische concepten
restaurants in 2009 (Bedrijfschap Horeca en Catering, 2009). Naar verwachting zal de
De groei in de sector zal de komende jaren
groei van het aantal restaurants de komende
naar verwachting aanhouden, vooral dankzij
jaren aanhouden. Dit zal naar verwachting
het toenemende aantal (korte) vakanties in
leiden tot een nog grotere diversiteit aan
Nederland. Ook zal een verdere integratie
keukens en specialistische concepten, waarbij
plaatsvinden van de overnachtingsfunctie met
‘levenstijl’ centraal staat (biologisch,
andere functies, zoals congresruimte, overige
vegetarisch etc.).
horecasectoren, sport, ontspanning en vermaak. Hotels: combineren van functies
6
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
2.2
Landelijk beleid en regelgeving
Kamer behandeld worden (KHN, 2009).
gemeenten (onder andere koppelen (sluitings)
Belangrijke wijzigingen van de Drank- en
tijden aan toegangsleeftijd en het reguleren
Drank en Horecawet
Horecawet*:
van happy hours). Gemeenten kunnen, meer
In de Drank- en Horecawet zijn voorschriften
•
Vereenvoudiging van het
dan voorheen, zelfstandig de regels en kaders
opgenomen voor het maken van reclame voor
vergunningstelsel, waardoor vergunning-
voor de horeca binnen de gemeentegrens
alcoholhoudende dranken en het schenken en
houders minder vaak een nieuwe
bepalen (KHN, 2009).
verkopen van die dranken*. Indien bedrijfs-
vergunning hoeven aan te vragen. Decentralisatie van het toezicht op de
Paracommercieel versus commercieel
alcoholhoudende drank geschonken wordt
naleving van de Drank- en Horecawet. In
In de Drank- en Horecawet wordt een
voor gebruik ter plaatse (natte horeca), is een
plaats van de Voedsel- en
onderscheid gemaakt tussen commerciële en
Drank- en Horecawetvergunning verplicht. De
Warenautoriteit, gaan de gemeenten de
paracommerciële horeca (Artikel 4). Een
vergunning moet bij de gemeente worden
naleving controleren. Gemeenten krijgen
paracommerciële instelling is een rechts-
aangevraagd en wordt afgegeven door het
de verantwoordelijkheid het toezicht
persoon, niet zijnde een naamloze
College van Burgemeester en Wethouders.
efficiënter in te zetten en vaker toezicht uit
vennootschap (NV) of besloten vennootschap
De DHW-vergunning is persoonsgebonden;
te oefenen.
(BV) met beperkte aansprakelijkheid, die zich
De mogelijkheid voor gemeenten om
richt op activiteiten van recreatieve, sportieve,
overnemen van de eventuele vorige eigenaar
prijsacties en sluitingstijden in relatie tot
sociaalculturele, educatieve, levens-
van een horeca-onderneming**.
leeftijd (bijvoorbeeld nachtcafés alleen
beschouwelijke of godsdienstige aard. Voor
voor 18+) te reguleren.
paracommerciële instellingen gelden andere
Gemeenten worden verplicht regels op te
regels dan voor commerciële horeca. De
stellen voor paracommerciële instellingen
instellingen ontvangen vaak subsidie en
(verenigingen en stichtingen).
werken met vrijwilligers. Burgemeester en
matig of anderszins tegen betaling
de aanvrager kan de vergunning niet
De regering is momenteel bezig met een
•
•
•
wetsvoorstel voor een nieuwe Drank- en Horecawet. Dit wetsvoorstel wordt in het voorjaar van 2009 door de Raad van State
In de nieuwe Drank- en Horecawet gaat meer
wethouders verbinden een of meerdere
beoordeeld en zal vervolgens in de Tweede
beleidsmatige verordeningsbevoegdheid naar
voorschriften aan de vergunningverlening (of beperkingen), ter voorkoming van oneerlijke
*
Voedsel en waren autoriteit VWA (april 2009): www.vwa.nl Drank- en Horecawet ** Koninklijke Horeca Nederland KHN (april 2009): www.horeca.org Rubriek Drank- en Horecawet
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
*
Persbericht Ministerraad (20 februari 2009), Kabinet wijzigt Drank- en Horecawet: handhaving aangescherpt en vergunningen vereenvoudigd (www.regering.nl)
economische concurrentie met commerciële horeca. Deze voorschriften en beperkingen kunnen betrekking hebben op de tijden 7
waarop in de betrokken instelling alcoholhoudende drank mag worden verstrekt*.
Wet BIBOB Op grond van artikel 3 uit de wet BIBOB (Bevordering Integriteitsbeoordelingen door het Openbaar Bestuur) kunnen bestuursorganen weigeren een aangevraagde beschikking te geven, of een gegeven beschikking
P3 is een voorbeeld van paracommerciële horeca
Streven: versterking historische kwaliteit binnenstad
Wet BIBOB moet integriteit ondernemers bewaken
Plannen voor een discotheek aan de rand van de stad
Gemeentes krijgen meer verordeningsbevoegdheid
Groei van het inwonertal verwacht tot in 2013
intrekken. In artikel 3 is opgenomen dat een overheidsorgaan een (horeca)vergunning of subsidie kan weigeren of intrekken**: •
wanneer er sprake is van ernstig gevaar dat de beschikking mede gebruikt zal worden voor het benutten van voordelen uit strafbare feiten, of het plegen van strafbare feiten.
•
wanneer feiten en omstandigheden erop wijzen of redelijkerwijs doen vermoeden dat ter verkrijging van de aangevraagde dan wel gegeven beschikking een strafbaar feit (bijvoorbeeld “Valsheid in geschrifte” of “omkoping”) is gepleegd.
* Drank- en Horecawet, Artikel 4, lid 2 ** Ministerie van Justitie (2008), Wet BIBOB
8
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
2.3
Ontwikkelingen Purmerend
Ontwikkeling bevolking, werkgelegenheid
Naar verwachting is in Purmerend in 2018
De gemeente Purmerend telt op dit moment
circa 19% van de inwoners jonger dan 18 jaar
Functioneel-ruimtelijke ontwikkelingen
circa 78.430 inwoners. Volgens de
(ten opzichte van 22% in 2008).
In de binnenstad van Purmerend wordt in
gemeentelijke prognose neemt de omvang
2009 de herinrichting van de Koemarkt tot
van de bevolking de komende jaren toe tot
Naar verwachting wordt in 2010 gestart met
autovrij plein met ruimte voor terrassen en de
ruim 82.000 in 2013*. Daarna wordt een lichte
de ontwikkeling van een hoogwaardig en
warenmarkt afgerond. Op de Schapenmarkt is
daling van het inwonertal verwacht. De
duurzaam regionaal Bedrijventerrein
een tijdelijke parkeervoorziening geopend.
belangrijkste concrete woningbouwlocaties in
Baanstee Noord. Dit moet op termijn leiden tot
Purmerend zijn Weidevenne (kwadrant
circa 6.000 extra arbeidsplaatsen.
In de Structuurvisie* worden voor de
Europa), Wheermolen-West (stedelijke
binnenstad diverse ontwikkelingen
vernieuwing), Kwadijkerpark (omvorming
Ontwikkeling toerisme, regiobezoeker
voorgesteld. Zo wordt er gedacht aan de
Prinsenstichting tot woonwijk), Wagenweg-
In de toeristisch-recreatieve visie van de
aanleg van een jachthaven, voorzieningen-
gebied (woningen, voorzieningen) en De
gemeente Purmerend wordt ingezet op drie
zone en een parkzone ten westen van het
Oeverlanden.
strategieën: herstellen en versterken van ‘centrum in een karakteristiek Hollands
kanaal (Kop van West). Deze ontwikkelingen zijn echter nog niet concreet. In de bestaande
Net als steden in de rest van Nederland krijgt
landschap’, verblijfs- en uitvalsbasis voor
binnenstad wordt gestreefd naar versterking
Purmerend te maken met vergrijzing en
‘Holland’tours en veilig en comfortabel
van de historische kwaliteit, uitbreiding van de
ontgroening. Naar verwachting zal de
recreëren voor families. De doelgroepen,
detailhandel en horeca en toevoeging van
vergrijzing zich in Purmerend relatief snel
waar het toeristisch beleid op gericht is, zijn
gebouwde parkeervoorzieningen.
voltrekken. Volgens de prognoses is in 2018
zowel toeristen als inwoners uit de regio en uit
circa 19% van de inwoners 65 jaar of ouder
Purmerend zelf. Genoemde acties zijn het
Tenslotte is er een initiatief voor ontwikkeling
(in 2008 circa 14%). De trend van ontgroening
ontwikkelen van een nieuw evenement of het
van een discotheek aan de rand van de stad
wordt vooral veroorzaakt door de afname van
uitbouwen van de weekmarkt, de ontwikkeling
(Verzetslaan). Hiervoor is ook al goedkeuring
het aantal Purmerenders in de leeftijdsgroep
van de watersportvoorzieningen (o.a.
verleend door de provincie Noord-Holland.
waarin men kinderen krijgt.
jachthaven), koppeling van fiets-, wandel- en waterroutes aan horeca, attracties en
*
Gemeente Purmerend (2009), Structuurvisie Purmerend 2005-2020
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
*
Gemeente Purmerend (2009), Bevolkingsprognose Purmerend 2008-2023
bezienswaardigheden en de ontwikkeling van een recreatief knooppunt (transferium). 9
3
Analyse huidige situatie
3.1
Ligging en kenmerken Purmerend
De gemeente Purmerend ligt circa 15 kilometer ten noorden van Amsterdam. De gemeente telt in totaal circa 78.430 inwoners*, verspreid over 5 wijken. Hiermee is Purmerend de grootste plaats in de regio Waterland (bijna 80.000 inwoners, exclusief Purmerend). Andere gemeenten in deze regio zijn Edam-Volendam (± 28.500 inwoners), Waterland (± 17.000), Landsmeer (± 10.000 inwoners), Oostzaan (± 9.200 inwoners), Beemster (± 8.500 inwoners) en Zeevang (± 6.300 inwoners)*. Purmerend ligt direct ten oosten van de A7 (Zaanstad-Hoorn). Belangrijke provinciale ontsluitingswegen rondom Purmerend zijn de N244 (Alkmaar-Volendam) en de N235 richting Amsterdam-Noord. De spoorlijn van Amsterdam/Zaanstad richting Hoorn loopt door Purmerend (kaart 1). Purmerend telt drie treinstations.
*
10
CBS (2009), Statline Databank
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
3.2
Vraagzijde horeca Purmerend
en een gemiddelde sociale status. Inwoners van Purmerend voelen zich nog steeds
Er zijn verschillende doelgroepen te
minder gehecht aan de eigen woonplaats dan
onderscheiden, die gebruik maken van
inwoners van omliggende gemeenten*. In
horecavoorzieningen. In deze paragraaf wordt
paragraaf 3.6 wordt nader ingegaan op het
ingegaan op omvang en samenstelling van de
gedrag en de mening van Purmerenders op
bevolking en het bedrijfsleven in Purmerend,
het gebied van horeca en uitgaan.
bezoekers uit de regio en toeristische Purmerend heeft relatief veel jonge gezinnen
bezoekers.
Bedrijfsleven Purmerend De arbeidsparticipatie in Purmerend is met
1/3 deel van de inwoners werkt in de eigen gemeente
Inwoners Purmerend
71% relatief hoog en de werkloosheid is laag,
Purmerend is in de jaren 60 door het Rijk
ondanks een relatief laag opleidingsniveau.
aangewezen als groeikern. De stad is
Ongeveer eenderde van de inwoners werkt in
daardoor de afgelopen dertig à veertig jaar
de eigen gemeente. De meeste inwoners uit
zeer sterk gegroeid naar ruim 78.000
Purmerend werken in Amsterdam en
inwoners in 2008. Een groot deel van de
omgeving (Gemeente Purmerend, 2008). Het
inwoners van Purmerend is daar niet geboren
aantal arbeidsplaatsen in Purmerend is
en getogen, maar is afkomstig uit met name
relatief laag (circa 25.000). De niet-
Amsterdam. Veel bewoners waren (en zijn)
commerciële dienstverlening is de
voor werk, winkelen, cultuur en vermaak nog
belangrijkste sector in Purmerend (42% van
lange tijd gericht op Amsterdam (BVR/
de arbeidsplaatsen (o.a. zorgverlenende
Gemeente Purmerend, 2006).
instanties, gemeente). Andere belangrijke sectoren zijn handel en horeca (25%) en
De bevolking van groeikernen, ook van
commerciële dienstverlening (22%)**.
Purmerend, bestaat voor een groot deel uit (jonge) gezinshuishoudens. Hierdoor is sprake van een zeer gemiddelde Horeca is een belangrijke werkgever in Purmerend D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
bevolkingsopbouw, een gemiddeld inkomen
*
Gemeente Purmerend (2008), Regionale Omnibusenquête 2008 ** PropertyNL (2009), Het Grote Gemeentenboek
11
Belangrijkste werklocaties zijn bedrijventerrein
Het verblijfstoerisme in Purmerend is van
Baanstee (West en Oost), kantoorlocatie De
bescheiden omvang. Er zijn twee hotels
Gors Noord en de binnenstad.
binnen de gemeentegrenzen, met in totaal circa 30.000 overnachtingen per jaar*. Het
Bezoekers uit de regio en toeristen
betreft hier vooral zakelijke bezoekers.
Purmerend is de grootste gemeente in de regio Waterland (bijna 80.000 inwoners,
Attracties of voorzieningen met een
exclusief Purmerend). Purmerend beschikt
toeristische functie voor dagrecreanten zijn
over een aantal voorzieningen met een
het Purmerends Museum, Museum Waterland
regionale aantrekkingskracht. Zo doet 14%
en culturele en leisurevoorzieningen (theater,
van de inwoners uit de regio meestal de
bioscoop, filmhuis, bowlingcentrum). Het
dagelijkse boodschappen in Purmerend. Voor
theater trekt per jaar ruim 90.000 bezoekers.
de niet-dagelijkse aankopen gaat 23% van de
De regio Waterland is vooral aantrekkelijk
inwoners uit de regio naar Purmerend.
vanwege de landschappelijke kwaliteit.
Winkelaanbod Purmerend trekt regiobezoekers
Inwoners van Beemster zijn het sterkst Purmerend-georiënteerd, op afstand gevolgd
Bezoekers aan de verschillende recreatiege-
door Zeevang, Waterland en Edam-Volendam
bieden in de omgeving van Purmerend (zoals
(gemeente Purmerend, 2008).
Hemmeland, Het Twiske, Het Purmerbos) zijn vooral afkomstig uit de nabije regio. De
Enkele overige voorzieningen in Purmerend
meeste bezoekers komen om te wandelen of
met een regionale verzorgingsfunctie zijn de
te fietsen.
Theater de Purmaryn: ± 300 voorstellingen per jaar
wekelijkse warenmarkt, theater De Purmaryn, cultuur- en poppodium P3 en de golfbaan met
De voorzieningen in Purmerend, waaronder
45 holes. Daarnaast worden in Purmerend
horeca, hebben op dit moment vooral een
circa 10 (grotere) evenementen georgani-
functie voor inwoners uit de stad en de regio.
seerd, zoals het jazz/swingfestival, de poortersfeesten, Reuring en de kerstmarkt.
12
*
ZKA Consultants & Planners (2003), Toeristischrecreatieve ontwikkeling Purmerend
Het Purmerends museum D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
3.3 Figuur 4 Horeca-aanbod in de gemeente Purmerend, in gemeenten in de regio en in Nederland (aantal bedrijven per 10.000 inwoners)
Aanbodzijde horeca Purmerend
Omvang aanbod Purmerend en de regio De gemeente Purmerend telt in totaal circa 125 horecabedrijven*, verdeeld over vier sectoren: ± 45 bedrijven in de drankensector, ± 40 restaurants, bijna 40 bedrijven in de fastservicesector en 2 hotels. Het totale verkoopoppervlakte van de horecasector in Purmerend bedraagt circa 15.200 m². Om een vergelijking te kunnen maken met andere gebieden wordt gekeken naar het aantal bedrijven per 10.000 inwoners. In de gemeente Purmerend zijn in totaal 16,1 horecabedrijven per 10.000 inwoners gevestigd. Dit is weinig in vergelijking met het aanbod in gemeenten in de regio (figuur 4). Ook in vergelijking met het Nederlands gemiddelde is het aanbod in Purmerend in alle sectoren klein. In bijlagen 3 en 4 zijn overzichten van de typen bedrijven per sector en het aanbod in Purmerend opgenomen.
Bron: Bedrijfschap Horeca en Catering (april 2009); bewerking Droogh Trommelen en Partners
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
*
Bedrijfschap Horeca en Catering (2009), Feiten en cijfers
13
Ligging centra in de regio Een belangrijke verklaring voor het relatief beperkte aanbod in Purmerend is de ligging op korte afstand van Amsterdam. Het aanbod in de hoofdstad is met ruim 3.600 horecabedrijven vele maten groter dan het aanbod in andere gemeenten. Daarnaast is de binding van inwoners uit Purmerend aan Amsterdam hoog (veel Purmerenders zijn afkomstig uit de hoofdstad). Kaart 2 toont de omvang van het horecaaanbod in de grootste centra in de regio. Ook hier valt het zeer sterke aanbod in Amsterdam op. Daarnaast kan geconcludeerd worden dat ook de centra van plaatsen met een regionale verzorgingsfunctie, zoals Alkmaar, Hoorn en Zaandam een uitgebreid horeca-aanbod hebben. Dit betekent dat de horeca in Purmerend vooral een functie zal vervullen voor inwoners uit Purmerend en de directe regio.
14
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Aanbod Purmerend en referentiegemeenten Figuur 5 Horeca-aanbod in de gemeente Purmerend en in referentiegemeenten (aantal bedrijven per 10.000 inwoners)
Het horeca-aanbod in Purmerend is afgezet tegen het aanbod in gemeenten met een vergelijkbare omvang en verzorgingsfunctie (ligging ten opzichte van grotere plaats). Ook in vergelijking met deze referentiegemeenten is het aantal horecabedrijven per 10.000 inwoners in Purmerend klein (zie figuur 5). Hier valt vooral het relatief beperkte aantal bedrijven in de drankensector (onder andere cafés) en in de fastservicesector (waaronder snackbars) op.
Bron: Bedrijfschap Horeca en Catering (april 2009); bewerking Droogh Trommelen en Partners
Figuur 6 Spreiding horeca over typen locaties in Purmerend en referentieplaatsen (% van totaal aantal bedrijven)
Opvallend in Purmerend is de sterke concentratie van horecabedrijven in het centrum (figuur 6). In aantal bedrijven is het centrum van Purmerend dan ook relatief groot ten opzichte van de referentiegemeenten. Vanwege de planmatige ontwikkeling van Purmerend is het aantal buurtcafés en snackbars in wijkwinkelcentra of op solitaire locaties beperkt. Dit zijn juist de typen bedrijven die in toenemende mate onder druk staan (zie trends). Het relatief beperkte horeca-aanbod in Purmerend is dus deels te verklaren door het ontbreken van deze
Bron: Locatus Verkenner, (april 2009); bewerking Droogh Trommelen en Partners
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
verouderde horecatypen. 15
16
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
3.4
Spreiding en kwaliteit aanbod
Opvallend in Purmerend is dat de enige bioscoop (Metro) gevestigd is buiten het centrum
Horecastructuur gemeente Purmerend
(nabij station Purmerend). Ook poppodium P3
Kaart 3 geeft de spreiding van horecabedrij-
is net buiten de binnenstad gevestigd.
ven over Purmerend weer (buiten de
IJssalon bij winkelcentrum Wormerplein
binnenstad). Omdat de wijken van groeikern
Het aantal horecabedrijven buiten de
Purmerend planmatig van opzet zijn, bevinden
winkelgebieden is beperkt. Verspreid over de
de meeste horecabedrijven zich in een
kern zijn slechts enkele solitaire bedrijven te
winkelgebied.
vinden, zoals een snackbar op bedrijventerrein De Koog, pannenkoekenrestaurant De
In elk wijk- of buurtwinkel-centrum van de
Boffert bij Purmerland, hotel Hampshire bij de
stad bevinden zich één of meer horecabedrij-
golfbaan en McDonald’s bij de afslag van de
ven, vooral in de fastservicesector (snackbars,
N235 richting Verzetslaan. Deze bedrijven
lunchrooms). Daarnaast is in een aantal
worden doelgericht bezocht, zowel door
winkelcentra een café en/of restaurant (veelal
inwoners uit Purmerend als door (regio- of
Chinees-Indisch) aanwezig. Opvallend is het
toeristische) bezoekers.
relatief grote aantal horecabedrijven in Bioscoop Metro, buiten het centrum gelegen
winkelcentrum Wormerplein (o.a. Turkse
Ruimtelijke structuur binnenstad Purmerend
pizzeria, shoarma-/grillroom, ijssalon, cafés).
Bijzonder voor de groeikern Purmerend is de aanwezigheid van een historische binnenstad.
De horecavoorzieningen in de winkelcentra
Binnen de historische vesting is een compact
zijn wijkverzorgend en hebben veelal een
centrumgebied aanwezig, met winkels, horeca
winkelondersteunende functie. De kwaliteit
en overige publieksgerichte voorzieningen
van de horecabedrijven is over het algemeen
(kaart 4). De belangrijkste winkelstraten in de
voldoende en sluit aan bij de doelgroep
binnenstad zijn de Hoogstraat, Breedstraat,
(inwoners van de wijken).
Padjedijk, Dubbele Buurt en winkelcentrum De Eggert.
Horeca op het bedrijventerrein D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
17
18
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
De belangrijkste publiekstrekkers (V&D,
belangrijkste parkeerlocaties liggen (onder
De historische gevels aan de Koemarkt
Hema, C&A) zijn in dit overdekte, enigszins
andere Eggertgarage en Claxonate). Recent
zorgen voor een aantrekkelijke uitstraling van
gedateerde winkelcentrum gevestigd. Het
is de (tijdelijke) parkeervoorziening op de
dit horecacluster. De herinrichting van het
kernwinkelgebied -vooral het overdekte
Schapenmarkt geopend. Het gebied binnen
grote plein draagt bij aan een kwalitatief goed
winkelcentrum- heeft een onduidelijke routing.
de ring is geheel ingericht als voetgangers-
verblijfsklimaat. In de zuidoosthoek van de
De straten rondom het kernwinkelgebied
zone. De herinrichting van de Koemarkt tot
Koemarkt (richting Schapenmarkt) wordt de
worden gekenmerkt door een mix aan
verblijfsgebied wordt in 2009 afgerond.
gesloten gevel met horecabedrijven onder-
centrumfuncties, waaronder winkels,
broken door een open terrein, dat gebruikt
Spreiding en kwaliteit horeca binnenstad
wordt voor parkeren. Dit gebied is weinig
De horecaconcentratie rondom de Koemarkt
aantrekkelijk door de matige stedenbouwkun-
Centraal in het winkelgebied ligt de
bestaat hoofdzakelijk uit cafés en restaurants
dige kwaliteit en uitstraling. Herontwikkeling
Kaasmarkt, met enkele beeldbepalende
(kaart 5). Het restaurantaanbod is divers
van het gebied is op dit moment voorzien en
historische gebouwen (kerk, Purmerends
(onder andere eetcafés, tapas, bistro, thais,
wordt voorbereid.
Museum). Hierdoor heeft dit deel van de
chinees, wokrestaurant). De meeste bedrijven
binnenstad een aantrekkelijke uitstraling.
bevinden zich in het middensegment.
dienstverlenende bedrijven en horeca.
Grenzend aan de Kaasmarkt ligt het
Verspreid over het winkelgebied bevinden zich enkele winkelondersteunende horecabedrij-
Waagplein met een aantal culturele
Het caféaanbod is nogal eenzijdig en bestaat
ven, zoals lunchrooms, snackbars, ijssalons
voorzieningen (theater De Purmaryn, theater
vooral uit relatief kleinschalige, ‘bruine’
en een broodjeszaak. Lunchroom ‘t Hoedje
‘t Stamhuis en het filmhuis Purmerend).
kroegen, die vooral in de avonduren geopend
van de Koningin op de hoek van de Kaas-
zijn. Dergelijke uitgaansgelegenheden worden
markt is één van de grotere aanbieders met
Rondom de Koemarkt bevindt zich een
vooral bezocht door jongeren. Voor de oudere
terras in het winkelgebied.
concentratie van horecabedrijven. Daarnaast
doelgroep (> 35 jaar) is het uitgaansaanbod
is aan de westzijde van het centrum een klein
beperkt. Deze groep vraagt vooral meer
Opvallend is de afwezigheid van veel keten-
cluster van horecavoorzieningen aanwezig
kwaliteit, hygiëne en service. De landelijke
bedrijven in de binnenstad, zoals Burger King,
aan het Slotplein.
trend van schaalvergroting en de opkomst van
Pizzahut en Délifrance. Het enige hotel in de
het aantal ‘grandcafés’ zijn in Purmerend nog
binnenstad bevindt zich aan de Neckerdijk.
Het centrumgebied wordt omringd door een
nauwelijks te herkennen.
gesloten parkeerring, waaraan de D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
19
20
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
3.5
Ondernemersenquête
Figuur 7 Beoordeling eigen omzet Door middel van een schriftelijke enquête is de horecaondernemers van Purmerend gevraagd naar hun mening over de horeca in Purmerend. De uitgebreide resultaten van de ondernemersenquête zijn te vinden in bijlage 5.
Respons De ondernemersenquête, die naar 106 ondernemers in heel Purmerend verstuurd is, heeft een respons van 37% gerealiseerd (39 respondenten). Deze respons is vergelijkbaar met de respons bij horeca-enquêtes elders in Nederland. In het algemeen komt uit de enquête naar voren dat de horecaondernemers in Purmerend een vrij positieve blik hebben op hun bedrijfssituatie.
Beoordeling eigen omzet Ondernemers beoordelen hun eigen omzet overwegend als voldoende tot goed (figuur 7). In vergelijking met andere sectoren oordelen ondernemers in de restaurantsector het minst positief over hun omzet.
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
21
Wat betreft de herkomst van de omzet bestaan er weinig tot geen verschillen tussen
Figuur 8 Herkomst van de omzet
ondernemers in de café-, restaurant- en fastservicesector.
Herkomst naar gebied Horecaondernemers behalen naar eigen zeggen bijna driekwart van hun omzet door bestedingen van Purmerenders. Bijna een kwart van de omzet wordt behaald door bestedingen van mensen uit de regio en overig Noord-Holland. Slechts 3% van de omzet is afkomstig van mensen die verder weg wonen (figuur 8).
Herkomst naar bezoekmotief Bijna 80% van de omzet in de Purmerendse horeca wordt volgens de ondernemers behaald uit regulier particulier bezoek. De omzet door de zakelijke markt (10%), evenementen (8%) en toerisme (3%) is beperkt (figuur 8).
22
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Ondernemers: kwaliteit aanbod voldoende tot goed
Beoordeling eigen omgeving
Omzetverdeling over de week
Uit de ondernemersenquête blijkt verder, dat
Ondernemers geven aan dat de helft van de
ondernemers relatief positief oordelen over
omzet op vrijdag en zaterdag wordt verdiend.
factoren in hun direct omgeving, zoals
Zondag (16%) en dinsdag (marktdag, 10%)
bereikbaarheid, het aantal horecabedrijven en
zijn daarna de dagen met de meeste omzet
de kwaliteit van het aanbod (bijlage 5).
(zie bijlage 5).
Sterke en zwakke punten
Investeringen en investeringsplannen
Door ondernemers zijn diverse sterke en
Tenslotte is de horecaondernemers van
zwakke punten van de horeca in Purmerend
Purmerend gevraagd naar de investeringen,
genoemd (zie ook bijlage 5). De belangrijkste
die zij in de afgelopen vijf jaren gedaan
sterke punten volgens ondernemers zijn:
hebben in hun bedrijf en die zij de komende
•
diversiteit;
vijf jaren van plan zijn te gaan doen.
•
concentratie aanbod aan de Koemarkt;
•
samenwerking tussen ondernemers.
Van de 39 ondernemers gaven er 27 aan de afgelopen jaren te hebben geïnvesteerd in het
Concentratie aan de Koemarkt: sterk of zwak punt?
Als zwakke punten worden door ondernemers
interieur van hun zaak. Negen ondernemers
het meeste genoemd:
hadden niet geïnvesteerd.
•
beperkingen door gemeentelijk beleid;
•
gebrek aan diversiteit;
Voor de komende jaren zeggen 13 van de 39
•
bereikbaarheid.
ondernemers geen investeringsplannen te hebben. Als reden geven zij hierbij vaak aan
Het valt op dat de respondenten verdeeld zijn
recent een investering te hebben gedaan.
over de mate van diversiteit van het horeca-
Veertien ondernemers geven aan de
aanbod in Purmerend. 10 Respondenten
komende jaren te willen investeren in het
prijzen de diversiteit, terwijl 8 andere respon-
interieur van hun zaak (zie bijlage 5).
denten het gebrek aan diversiteit noemen als 36% Van de respondenten zegt te gaan investeren D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
zwak punt van de horeca in Purmerend. 23
3.6
Internetpanel bewoners Figuur 9 Bezoek horeca afgelopen jaar
Via het digitale bewonerspanel van de gemeente is ook de inwoners van Purmerend gevraagd naar hun mening over de horeca in hun woonplaats. Van de circa 1.600 panelleden heeft 72% de vragenlijst ingevuld. De respondenten zijn ingedeeld in leeftijdscategorieën tussen 16 en 34 jaar, tussen 35 en 49 jaar en ouder dan 50 jaar. De uitgebreide resultaten zijn terug te vinden in bijlage 6.
Horecabezoek Een groot deel (86%) van de respondenten geeft aan het afgelopen jaar een restaurant te hebben bezocht in, of zowel in als buiten, Purmerend. Het bezoek aan een fastservicezaak ligt iets lager: 80% heeft het afgelopen jaar een fastservicezaak in Purmerend bezocht. Voor inwoners tussen 16 en 49 jaar ligt dit percentage op 92% en bij 50-plussers op 60%. Het bezoek aan uitgaansgelegenheden (met name cafés) ligt met 46% beduidend lager. 50-plussers bezoeken deze gelegenheden beduidend minder vaak (35%) dan 16- tot 34-jarigen (62%) (figuur 9) 24
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Op de vraag waarom de respondenten het
Figuur 10 Beoordeling van het aantal horecaondernemingen
afgelopen jaar geen horecagelegenheden hebben bezocht, worden vooral prijs (restaurants) en gebrek aan interesse (fastservice en uitgaansgelegenheden) als reden opgegeven (zie bijlage 6). Respondenten die wel een horecagelegenheid hebben bezocht, maar dit niet in Purmerend hebben gedaan, geven aan dat hun sociale leven zich elders afspeelt, of dat er in Purmerend te weinig keuze is (bijlage 6).
Oordeel over de horeca De Purmerenders zijn over het algemeen vrij tevreden over het aantal horecabedrijven in hun gemeente. Slechts 12% van de respondenten zegt het aantal restaurants in Purmerend te laag te vinden. Bij fastfoodzaken en uitgaansgelegenheden is dit respectievelijk 19% en 28% (figuur 10). Ook de kwaliteit van het horeca-aanbod wordt overwegend als voldoende beoordeeld. De rapportcijfers voor factoren als kwaliteit, diversiteit van het aanbod, uitstraling en bereikbaarheid variëren tussen gemiddeld 6 (uitgaansgelegenheden), 6.5 (fastfoodzaken) en 7 (restaurants) (bijlage 6). D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
25
Door de respondenten worden verschillende horecatypen gemist in Purmerend. In de restaurantsector wordt vooral een aanbieder
Figuur 11 Combinatiebezoek winkelen, bioscoopbezoek, theaterbezoek en poppodiumbezoek met horeca (buiten bioscoop/Purmaryn/P3)
in het hoge segment gemist. In het fastserviceaanbod missen de respondenten vooral Amerikaanse ketens (Burger King, Kentucky Fried Chicken, etc.). De uitgaansgelegenheid die het meest gemist wordt, is een (grote) discotheek (zie bijlage 6).
Combinatiebezoek Bijna 60% van de winkelende respondenten brengt soms, bijna altijd, of altijd een bezoek aan een horecagelegenheid. Ook bezoekers van de markt combineren marktbezoek vaak met horeca (panel 2008: 35% ‘meestal’). Het theater, de bioscoop en het poppodium beschikken alle drie over inpandig horecaaanbod. Desondanks bezoekt een groot deel van de bezoekers ook horeca daarbuiten. Van de bezoekers aan culturele trekkers combineren theaterbezoekers hun activiteit het meest met een bezoek aan de horeca (37%). Een verklaring hiervoor kan zijn, dat het theater in het centrum (nabijheid horeca) gevestigd is, terwijl de bioscoop en het poppodium solitair gevestigd zijn. 26
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
4
SWOT-analyse
Maar liefst circa 70% van de horecabedrijven is gevestigd in de binnenstad. Door deze sterke concentratie is het aantal horeca-
Horeca bij winkelcentrum Meerland
Aan de hand van de overzichten van de
bedrijven in de binnenstad van Purmerend
huidige situatie (vraag- en aanbodstructuur)
groot ten opzichte van referentiegemeenten.
en de relevante trends en ontwikkelingen
Clustering van horeca draagt bij aan de
wordt in dit hoofdstuk een analyse gemaakt
aantrekkelijkheid en herkenbaarheid van het
van sterke en zwakke punten van de
aanbod. Bezoekers hebben hiermee keuze en
horecastructuur in Purmerend en van kansen
bedrijven kunnen van elkaar profiteren door
en bedreigingen voor de horecasector in
combinatiebezoek.
Purmerend in de toekomst.
Compacte, historische binnenstad met grote
4.1
Sterke punten
diversiteit aan functies Een sterk punt van de binnenstad van Purme-
70% van de horeca gevestigd in het centrum
Heldere horecastructuur
rend is de compacte opzet, in combinatie met
Purmerend kent een heldere horecastructuur,
een aantrekkelijke historische ambiance. Die
doordat de meeste horecabedrijven gevestigd
factoren zorgen voor sfeer en een aangenaam
zijn bij andere publieksgerichte voorzieningen
verblijfsklimaat. In het relatief beperkte
(binnenstad, wijkwinkelcentra, golfbaan). In
oppervlak binnen de vesting is een sterke
tegenstelling tot veel andere plaatsen van
concentratie van publieksgerichte voorzie-
deze omvang is het aantal solitair gelegen
ningen aanwezig, zoals winkels, horeca en
bedrijven beperkt.
culturele voorzieningen. De aanwezigheid van de culturele trekkers (theater, musea, filmhuis)
Aanwezigheid culturele trekkers in het centrum D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
De horeca in de wijkwinkelcentra bestaat
in het hart van het centrum is een sterk punt
vooral uit snackbars en lunchrooms. Dit type
in de ruimtelijke structuur. Uit het internetpanel
bedrijven vormt een goede aanvulling op de
van bewoners blijkt, dat circa eenderde van
wijkzorgende functie van winkelcentra.
de bezoekers aan het theater ook een horecagelegenheid bezoekt. 27
De kwaliteit van de compacte binnenstad
Gezonde horeca van goede kwaliteit
wordt nog versterkt door de gesloten
Uit de ondernemersenquête komt naar voren
parkeerring direct rondom het centrumgebied,
dat een groot deel van de ondernemers
met parkeerlocaties op korte afstand van de
tevreden is over zijn eigen omzet. De meeste
voorzieningen. Goed bereikbare en voldoende
respondenten hebben de afgelopen 5 jaar
parkeervoorzieningen zijn ook voor de horeca
geïnvesteerd in het bedrijf of gaan dat de
belangrijk. Uit het bewonerspanel blijkt dat
komende 5 jaar doen.
vooral bezoekers aan restaurants en fastservicebedrijven vaak met de auto komen.
De kwaliteit van de horecasector in
Concentratie van de horeca aan de Koemarkt
Purmerend is over het algemeen goed. In de Al deze kwaliteiten maken de binnenstad van
binnenstad hebben veel horecabedrijven een
Purmerend een aantrekkelijk bezoekdoel voor
aantrekkelijke uitstraling, mede door de
consumenten uit Purmerend en uit de regio.
aanwezigheid van historische gevels. Zowel ondernemers als inwoners zijn over het
Concentratie horeca rondom Koemarkt
algemeen positief over de omvang, kwaliteit
In de binnenstad is een duidelijke concentratie
en diversiteit van het horeca-aanbod.
van horecabedrijven te vinden rondom de Koemarkt. Dit plein vormt het belangrijkste
4.2
Zwakke punten
uitgaansgebied van Purmerend, met diverse cafés en restaurants. Deze concentratie zorgt
Aantal horecabedrijven is klein
voor een herkenbaar uitgaansgebied waar
Purmerend heeft, in vergelijking met referen-
bedrijven elkaar kunnen versterken. Door de
tiegemeenten, Nederland en plaatsen in de
herinrichting van de Koemarkt wordt het
regio, weinig horeca-aanbod. Vanwege de
verblijfsklimaat van dit plein sterk verbeterd.
planmatige ontwikkeling van Purmerend is er
De horecabedrijven, die gevestigd zijn in het
echter een grote concentratie van aanbod in
kernwinkelgebied, hebben vooral een
de binnenstad. Hierdoor is het aantal horeca-
winkelondersteunende functie (bijvoorbeeld
bedrijven in de binnenstad van Purmerend
broodjeszaak of ijssalon).
groot ten opzichte van referentiegemeenten.
28
Purmerenders vrij tevreden over horeca-aanbod
Historische gevels: aantrekkelijke uitstraling D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Ten opzichte van gemeenten met een
Voor de oudere doelgroep (>35 jaar) en voor
vergelijkbaar inwonertal en verzorgingsfunctie
de zakelijke bezoeker is het aanbod beperkt.
vallen vooral het relatief beperkte aantal cafés
Deze doelgroepen besteden in toenemende
en snackbars en het beperkte aanbod in de
mate in de horeca en hebben vooral behoefte
wijken op. De trend in Nederland is dat juist
aan meer kwaliteit en service.
traditionele buurtcafés en snackbars in aantal
Horecagelegenheid in opkomst: het Grandcafé
afnemen. Dergelijke bedrijven zijn in
Bedrijven, die door de respondenten van het
Purmerend niet of nauwelijks gevestigd,
internetpanel worden gemist zijn onder andere
waardoor deze moderniseringsslag hier niet
een restaurant in het hogere marktsegment,
gemaakt hoeft te worden.
een grandcafé en een discotheek.
Daar staat tegenover dat de horecatypen, die
Beperkte synergie met culturele voorzieningen
wel in opkomst zijn, ondervertegenwoordigd
In Purmerend is de bioscoop buiten de
zijn in Purmerend. Te denken valt aan ‘grand-
binnenstad gevestigd. Hierdoor profiteert de
cafés’ (meer ruimte en kwaliteit) en fastfood-
horecasector in de binnenstad nauwelijks van
restaurants (o.a. Burger King, Kentucky Fried
de aantrekkingskracht van deze culturele
Chicken). Respondenten geven aan dat juist
voorziening. Ruim driekwart van de
dit type bedrijven in Purmerend gemist wordt.
respondenten van het internetpanel bezoekt
Purmerenders missen fastfoodrestaurants
Eenzijdig aanbod: veel kleinschalige bruine cafés D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
de bioscoop niet of nauwelijks in combinatie
Kleinschalig, eenzijdig aanbod
met horeca. Andere culturele voorzieningen in
Het horeca-aanbod in Purmerend wordt
Purmerend zijn pop- en cultuurpodium P3
gekenmerkt door een gemiddeld klein opper-
(aan de rand van de binnenstad) en theater
vlak per bedrijf. Vooral in de binnenstad zijn
Purmaryn (in historische binnenstad). Uit het
relatief veel kleine, ‘bruine’ cafés te vinden en
bewonerspanel komt naar voren dat het
weinig ‘grandcafés’ of bedrijven met een
combinatiebezoek tussen deze voorzieningen
hoogwaardige uitstraling. Hierdoor is het
en de horeca toeneemt naarmate ze dichterbij
aanbod nogal eenzijdig en gericht op een
elkaar gelegen zijn.
beperkte doelgroep (met name jongeren). 29
Ruimtelijke clustering van deze functies kan
4.3
Kansen
dus bijdragen aan het functioneren van de horeca.
Bereikbaarheid en parkeren niet optimaal
Ook uit het bewonerspanel (blz. 25, fig. 11) is deze synergie naar voren gekomen. Mede in
De kansen voor de horecasector in
combinatie met eventuele uitbreiding van het
Purmerend worden bepaald door de
winkelaanbod in de binnenstad, zijn er kansen
ontwikkelingen aan de vraag- en aanbodzijde.
voor uitbreiding van de winkelondersteunende
Door ondernemers worden het parkeren en
horeca (lunchroom, fastfoodrestaurant, etc.).
de bereikbaarheid van hun bedrijf relatief
Aanwezigheid diverse doelgroepen
slecht beoordeeld. Ruim 50% van de
Aan de vraagzijde is sprake van een lichte
In de toeristische sector kan de horeca zich
respondenten geeft aan de parkeersituatie
groei van de eigen bevolking met circa 4.000
meer dan nu richten op de dagrecreanten, die
onvoldoende of slecht te vinden. Responden-
inwoners tot 2013. De samenstelling van de
Purmerend en de regio Waterland bezoeken.
ten van het bewonerspanel noemen beide
bevolking gaat enigszins wijzigen, door de
Voor de fietsende, varende, of wandelende
factoren slechts enkele keren als reden om
trends van vergrijzing en ontgroening. De
recreant is een kwalitatief sterk aanbod van
geen horecagelegenheid te bezoeken. Uit de
oudere consument wordt steeds belangrijker
lunchrooms met terrassen aantrekkelijk.
regionale omnibusenquête van 2008 blijkt
voor de horecasector. De bestedingen van
bovendien, dat ruim 70% van de Purmeren-
consumenten boven de 35 jaar in de horeca
Tenslotte is er de groep zakelijke bezoekers.
ders tevreden is over de (auto)bereikbaarheid
nemen toe. In Purmerend is het gewenst dat
Deze doelgroep is in Purmerend van beperkte
van het centrum en 63% over de parkeergele-
het horeca-aanbod meer aansluit bij de vraag
omvang. Het is echter wel van belang om de
genheid in het centrum. Met de recente
van deze doelgroep. Dit betekent dat er meer
zakelijke markt die er is zo goed mogelijk te
opening van parkeergarage ‘t Lammetje op de
behoefte is aan moderne, ruime uitgaans-
faciliteren. Deze doelgroep heeft vooral
Schapenmarkt zijn beide punten mogelijk
gelegenheden, met aandacht voor hygiëne en
behoefte aan eigentijdse horeca voor zaken-
verder verbeterd. Uit de workshop met
gastvrijheid (kwaliteit, schaalvergroting).
lunches en/of -diners en bedrijfspresentaties.
ondernemers kwam naar voren dat op
Te denken valt aan een grandcafé of een
piekmomenten (bij sluiting van de horeca op
Naast de inwoners uit Purmerend zijn ook de
de Koemarkt) het aantal beschikbare taxi’s
bezoekers vanuit de regio een belangrijke
onvoldoende is om in de vraag te voorzien.
doelgroep. Zij bezoeken de binnenstad van
Herinrichting Koemarkt
Purmerend vooral om te winkelen. Ervaringen
Aan de aanbodzijde zijn er vooral in en om de
elders geven het belang aan van horeca als
binnenstad ontwikkelingen gepland of in
onderdeel van het recreatieve winkelbezoek.
uitvoering, die kansen bieden voor de horeca.
*
30
Gemeente Purmerend (2008), Regionale omnibusenquête 2008
restaurant in het hogere marktsegment.
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Een grote kans is de herinrichting van de
4.4
Bedreigingen
Koemarkt, de belangrijkste locatie voor
Kans: aanwezigheid van diverse doelgroepen
Kans: de herinrichting van de Koemarkt
Kans: uitbreiding van het winkelaanbod D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
horeca in Purmerend. De nieuwe inrichting
Sterk aanbod in de regio
(autovrij) biedt ruimte voor terrassen en een
Een belangrijke bedreiging voor de horeca in
aantrekkelijk verblijfsgebied voor consumen-
Purmerend is het feit dat op relatief korte
ten. Ook de weekmarkt wordt in de toekomst
afstand een zeer sterk horeca-aanbod is. De
op dit plein gehouden en kan zo als trekker
omvang en diversiteit van de horecasector in
fungeren in dit deel van de binnenstad. Direct
Amsterdam is zo groot, dat een aanzienlijk
aansluitend aan de horecaconcentratie aan
deel van de inwoners uit Purmerend ook in de
de Koemarkt is nog voldoende fysieke ruimte
toekomst (deels) gericht zal zijn op het aanbod
voor uitbreiding van het horeca-aanbod.
in Amsterdam. Daarnaast worden diverse
Hierdoor kan de huidige concentratie van ho-
centra in de regio versterkt, zoals Zaandam
reca in de toekomst verder worden versterkt.
(Inverdan), Alkmaar en Hoorn.
Ruimtelijke ontwikkelingen in binnenstad
(Nieuwe) ontwikkelingen op perifere locaties
Ook andere ontwikkelingen in de binnenstad
(Grootschalige) ontwikkelingen op het gebied
dragen bij aan de versterking van het centrum
van horeca of uitgaan buiten de binnenstad
als geheel en de horeca daarbinnen. Zo zijn
kunnen een bedreiging vormen voor de sterke
er plannen voor uitbreiding van het winkelaan-
horecaconcentratie in de binnenstad. Dit kan
bod en voor ontwikkeling van nieuwe
het geval zijn als op de Kop van West ingezet
parkeervoorzieningen. Uit het internetpanel
wordt op de culturele en/of uitgaansfunctie.
van bewoners blijkt dat circa 60% van de
Door de grote (loop)afstand is synergie met
winkelbezoekers ook een horecagelegenheid
de binnenstad beperkt en is een relatief grote
bezoekt. Door een betere functionele relatie
kritische massa nodig om de Kop van West
tussen winkels en horeca zou de horecasector
levensvatbaar te maken. Een dergelijk tweede
nog meer kunnen profiteren van de trekkracht
uitgaanscentrum beperkt de kansen voor de
van het winkelaanbod.
binnenstad. Marktpotenties worden verdeeld zodat kansen voor synergie onbenut blijven. 31
5 5.1
Visie horecastructuur
gericht op jongeren onder de 18 jaar. Voor
Inzetten op kwaliteit boven kwantiteit
deze doelgroep is op dit moment niet of
Een derde uitgangspunt van deze horecavisie
nauwelijks aanbod in Purmerend.
is dat wordt ingezet op kwaliteit boven
Ambitie en uitgangspunten
kwantiteit: van groei naar bloei. Door de
Versterken centrumfunctie in de regio
ligging nabij Amsterdam en de sterke
Inwoners Purmerend belangrijke doelgroep
In aansluiting bij de gemeentelijke ambities uit
oriëntatie van Purmerenders op het aanbod
Het bestaande horeca-aanbod in Purmerend
de structuurvisie is het gewenst dat de
daar, is de kwantitatieve ruimte voor
heeft hoofdzakelijk een lokaal verzorgende
horecastructuur bijdraagt aan het versterken
uitbreiding van het horeca-aanbod in
functie. Naast de omzet door inwoners uit
van de centrumfunctie van Purmerend voor
Purmerend naar verwachting beperkt. Wel is
Purmerend kan de horeca profiteren van
de regio Waterland. De prioriteit in deze visie
er behoefte aan versterking van de bestaande
bestedingen door toeristen, bezoekers uit de
op de gewenste horecastructuur ligt dan ook
horeca, vooral door structuurversterking
regio en de zakelijke markt.
bij het versterken van het horeca-aanbod in
(clustering), kwaliteitsverbetering (onder
de binnenstad. Hierbij wordt nadrukkelijk een
andere schaalvergroting, diversiteit in aanbod)
Het aantal inwoners in Purmerend neemt de
relatie gelegd met de overige voorzieningen in
en synergie met overige voorzieningen
komende jaren licht toe. Door de voortgaande
de binnenstad met een (potentiële) bovenloka-
(winkels, culturele voorzieningen).
vergrijzing en ontgroening zal vooral het
le verzorgingsfunctie (zoals winkels, theater).
aandeel ouderen toenemen. Deze groep heeft
Om winkelend publiek uit zowel de regio als
In de beschrijving van de functioneel-
over het algemeen relatief veel te besteden en
uit Purmerend beter te kunnen bedienen is
ruimtelijke visie voor de horeca wordt een
hecht veel waarde aan kwaliteit en service.
kwaliteitsverbetering en uitbreiding van de
geografisch onderscheid gemaakt tussen
Ook vanuit de zakelijke markt is er behoefte
winkelondersteunende horeca gewenst (zoals
horeca in de binnenstad en in de rest van de
aan meer eigentijdse en kwalitatief goede
lunchrooms met terras, fastfoodrestaurants,
gemeente. Daarbij wordt ingegaan op de
horeca. Eventuele uitbreiding van de horeca-
grandcafés).
verschillende sectoren en typen horeca. Op
sector in Purmerend moet dan ook vooral
kaart 6 is de gewenste functioneel-ruimtelijke
worden gezocht in toevoeging van bedrijven in
Horeca buiten de binnenstad is mogelijk en
visie voor de horeca in de binnenstad van
het midden en hogere marktsegment. Het
gewenst, maar mag niet de gewenste
Purmerend aangegeven, waarbij meerdere
betreft hier zowel restaurants als cafés voor
versterking van de centrumfunctie van de
deelgebieden en ontwikkelingslocaties
overdag en ‘s avonds. Speciale aandacht is
binnenstad ondermijnen.
worden onderscheiden.
daarnaast gewenst voor voorzieningen, 32
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
33
5.2
Horecastructuur binnenstad
van de openbare ruimte). Bedrijven kunnen elkaar onderling versterken en van elkaars
Horeca belangrijke functie in binnenstad
klanten profiteren door combinatiebezoek en
Kenmerkend voor de binnenstad is de grote
doordat zij samen meer keuze bieden. Ook
diversiteit aan functies (verblijven, werken,
handhaving van de openbare orde is beter
wonen). Horeca is naast detailhandel één van
mogelijk bij een clustering van horecafuncties.
de dragende functies van de binnenstad. Met
In een succesvol horecacluster blijven
name de combinatie van recreatief winkelen,
bedrijven zich van elkaar onderscheiden door
cultuur en horecabezoek kan bijdragen aan
zich te richten op verschillende doelgroepen
een positieve (economische) ontwikkeling van
en bezoekmomenten.
Het ontwerp voor de nieuwe Koemarkt
de binnenstad. Dit betekent dat enerzijds ingezet moet worden op kwaliteitsverbetering
Het gebied rondom de Koemarkt wordt in
van de horecasector (onder meer door
deze horecavisie aangewezen als horeca-
schaalvergroting en marktsegmentering) en
concentratiegebied, waarbinnen ruimte is voor
anderzijds op de bevordering van de synergie
een uitgebreid en gevarieerd horeca-aanbod
tussen verschillende voorzieningen en
(zowel cafés als restaurants). Er is in dit
functies in de binnenstad.
concentratiegebied ruimte voor dynamiek en schaalvergroting van de horecasector. Het
Horecaconcentratiegebied Koemarkt
bestaande aanbod kenmerkt zich door
In de binnenstad van Purmerend is een groot
kleinschaligheid en eenzijdigheid. Om meer
deel van horeca geconcentreerd rondom de
kwaliteit en variatie in het aanbod te krijgen is
Koemarkt. Deze sterke concentratie is een
vooral uitbreiding van het aantal bedrijven in
belangrijke kwaliteit van de horecastructuur in
het midden en hogere marktsegment
Purmerend, die dient te worden gehandhaafd.
gewenst. Om de oudere doelgroep (35 jaar en
Door clustering van verschillende typen
ouder) aan te trekken is het belangrijk dat er
horecabedrijven ontstaat een herkenbaar
meer grotere horecagelegenheden komen,
horecagebied, dat zich kan profileren als een
met aandacht voor kwaliteit, hygiëne en
eenheid (onder meer in kwaliteit en inrichting
service.
34
Op het plein komt ruimte voor terrassen
Beelden: architectenbureau MTD D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Dergelijke bedrijven kunnen tevens een functie vervullen voor de zakelijke markt. Schaalvergroting van bestaande bedrijven aan de Koemarkt kan mogelijk gerealiseerd worden door uitbreiding naar achteren of samenvoeging van naast elkaar gelegen panden. Ook het gebruiken van de verdieping biedt kansen voor uitbreiding van het oppervlak per bedrijf. De herinrichting van de Koemarkt tot een aantrekkelijk verblijfsgebied met onder meer terrassen, biedt volop kansen voor dit gebied om zich verder ontwikkelen als ontmoetingsruimte, waar het publiek zich zowel overdag als ‘s avonds automatisch op oriënteert. Het is gewenst dat er aan de Koemarkt meer bedrijven komen die ook overdag geopend Impressie horecaconcentratiegebied Koemarkt
zijn, zoals lunchrooms en grandcafés. Bestaande ondernemers kunnen inspelen op de kwaliteitsverbetering van het plein door na te denken over schaalvergroting, het concept van het bedrijf en samenwerking (onder andere gezamenlijke promotie).
Bestaande situatie Koemarkt
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
De Koemarkt wordt in 2009 opgeknapt 35
Ontwikkelingslocatie Koemarkt/Schapenmarkt Aan de rand van het horecaconcentratiegebied zijn volop mogelijkheden voor uitbreiding, schaalvergroting en dynamiek in de horecasector. Het gebied, globaal gevormd door het kleine parkeerterrein (voormalige Veemarkthal), de Doelestal en de tijdelijke parkeergarage Schapenmarkt, heeft nu een matige stedenbouwkundige kwaliteit en uitstraling. Deze ontwikkelingslocatie kan worden gebruikt om een goede stedenbouwkundige afronding van de Koemarkt te realiseren door nieuwbouw van horecagelegenheden aan het plein. Het karakteristieke gebouw van de Doelestal kan (indien de bouwkundige kwaliteit voldoende is) worden herontwikkeld tot bijvoorbeeld een grand- of loungecafé.
Impressie herontwikkeling Doelestal
Mogelijk is op de huidige Schapenmarkt zelfs ruimte voor grootschalige voorzieningen. Door de ligging aansluitend aan het horecaconcentratiegebied kunnen culturele voorzieningen hier bijvoorbeeld optimaal bijdragen aan het stimuleren van combinatiebezoek met de horeca. Bestaande situatie Doelestal 36
Parkeerterrein op locatie voormalige veemarkthal D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Toekomstig toeristisch-recreatief gebied haven Er zijn plannen om in de toekomst in het Noordhollandsch Kanaal nabij de Sluisbrug een jacht- of passantenhaven te ontwikkelen, waardoor een nieuwe doelgroep (watersporters) naar de binnenstad van Purmerend wordt getrokken. Indien een dergelijke toeristisch-recreatieve ontwikkeling daadwerkelijk wordt gerealiseerd, is het gewenst de entree aan deze zijde van de binnenstad aantrekkelijker te maken. In combinatie met de reeds aanwezige horeca aan de Neckerdijk, zijn er kansen om van het Slotplein een aantrekkelijk verblijfsplein te maken met horeca en terrassen. De ontwikkeling van een tweede horecaImpressie ontwikkeling toeristisch-recreatief gebied haven
cluster in de binnenstad dient nadrukkelijk te worden gekoppeld aan de ontwikkeling van de jacht- of passantenhaven en dient gericht te zijn op een nieuwe doelgroep, waardoor de uitbreidingsmogelijkheden voor horeca groter worden. Alleen dan kan een horecagebied ontstaan dat aanvullend is aan, en dus niet concurrerend met, de Koemarkt.
Bestaande situatie Slotplein D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Huidige horeca aan de overkant van het Slotplein 37
Winkelondersteunende horeca Verspreid over het kernwinkelgebied is een aantal daghorecabedrijven (broodjeszaken/ lunchrooms) met een winkelondersteunende functie gevestigd. De omvang en variatie van het horeca-aanbod voor het winkelend publiek lijkt enigszins beperkt. De centrumfunctie van de Purmerendse binnenstad (voor bezoekers uit Purmerend en de regio) kan verder worden ontwikkeld door versterking van het aanbod van winkelondersteunende horeca en door de verbetering van de relatie tussen horeca en winkels. De relatief smalle winkelstraten in de binnenstad van Purmerend bieden weinig ruimte voor horeca met terrassen. De gewenste uitbreiding van de winkelondersteunende horeca kan daarom het beste plaatsvinden op
Impressie horecacluster Kaasmarkt
pleintjes in het winkelgebied, in aansluiting op de reeds bestaande horecabedrijven. Door rondom de Kaasmarkt en bij de kruising Dubbele Buurt-Breedstraat/Willem Eggertstraat te streven naar versterking van onder andere lunchrooms en fastfoodrestaurants, kunnen verspreid over het winkelgebied herkenbare horecaclusters ontstaan. Bestaande situatie Kaasmarkt 38
Huidig horeca-aanbod op de Kaasmarkt D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
In combinatie met de vernieuwde Koemarkt en mogelijk in de toekomst een horecaontwikkeling bij het Kanaal ontstaat in de binnenstad een soort kralenketting van horecaclusters met elk een eigen identiteit. Op deze manier worden zowel de horecastructuur als de relatie tussen horeca en detailhandel versterkt.
Functies in binnenstad versterken elkaar De kansen en ontwikkelingsmogelijkheden voor de horeca in de binnenstad zijn in belangrijke mate afhankelijk van de ontwikkeling van andere functies, zoals detailhandel, cultuur en vrije tijd, parkeren en beeldkwaliteit. Voor een optimale versterking van de binnenstad, met nog meer synergie tussen de verschillende functies, is een Impressie winkelondersteunend horecacluster
integrale functioneel-ruimtelijke visie voor dit gebied gewenst. In een dergelijke visie kunnen functies optimaal op elkaar worden afgestemd, zowel ruimtelijk als functioneel. Zo biedt uitbreiding van de detailhandel mogelijk kansen voor versterking van het horecaaanbod op strategische locaties en zijn randvoorwaarden als bereikbaarheid en uitstraling belangrijk voor het functioneren van
Bestaande situatie Dubbele Buurt-W. Eggertstraat D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Huidig horeca-aanbod aan de Willem Eggertstraat
de horecasector. 39
Om het de bezoeker van de binnenstad in het algemeen en de horeca in het bijzonder zo
5.3
Inpassing grootschalige voorzieningen
aantrekkelijk en comfortabel mogelijk te
en hebben daarom geen toegevoegde waarde voor de functies in de binnenstad. Deze bedrijven leveren bovendien vaak relatief veel
maken, zijn een goede bereikbaarheid en
In de voorgaande paragraaf is vooral
overlast (geluid, bevoorrading) en nemen veel
voldoende parkeer- en stallingsmogelijkheden
aandacht besteed aan de relatie tussen
kostbare ruimte in. Dergelijke voorzieningen
voor auto en fiets belangrijk. Met de tijdelijke
horeca en detailhandel. Ook tussen horeca en
kunnen beter vestigen op een goed bereikba-
parkeergarage ‘t Lammetje op de Schapen-
culturele voorzieningen, zoals theater, filmhuis
re locatie buiten de binnenstad, bijvoorbeeld
markt is nabij het horecaconcentratiegebied
en bioscoop, vindt combinatiebezoek plaats.
aan de doorgaande weg in het gebied Vurige
een kwalitatief goede parkeervoorziening
Om de synergie tussen deze functies te
Staart (naast McDonald’s) of op de Kop van
aanwezig. Er zijn plannen om ook op andere
bevorderen is het gewenst dat dergelijke
West. Bij een initiatief voor een grootschalige
locaties in de binnenstad gebouwde
culturele voorzieningen dichtbij het
uitgaansgelegenheid is het gewenst steeds de
parkeervoorzieningen voor auto’s en fietsen te
horecaconcentratiegebied gevestigd zijn.
afweging te maken tussen de synergie-
realiseren.
effecten voor de overige functies in de Bijzonder in Purmerend is dat in de compacte,
binnenstad en de overlastgevende factoren.
Daarnaast is een aantrekkelijke uitstraling en
historische binnenstad kansen aanwezig zijn
Gelet op het uitgaanspatroon van jongeren en
inrichting van het centrumgebied een
voor inpassing van deze, vaak grootschalige,
het horeca-aanbod in de regio (met name
belangrijke randvoorwaarde. Met de
voorzieningen. Vooral de ontwikkelingslocatie
Amsterdam) ligt realisatie van een groot
herinrichting van de Koemarkt wordt op dit
Schapenmarkt/Koemarkt, aansluitend aan het
cluster met zware nachthoreca voor het
plein een aantrekkelijk verblijfsgebied
horecaconcentratiegebied Koemarkt, biedt
jongere uitgaanspubliek niet voor de hand.
gerealiseerd. Ook in de andere horecaclusters
naar verwachting voldoende fysieke
en in de rest van de binnenstad is continue
mogelijkheden. Bij voorkeur worden hier die
aandacht voor uitstraling van zowel openbare
grootschalige voorzieningen ingepast, die
ruimte als panden gewenst.
synergie kunnen hebben met de horeca in de
In de Structuurvisie wordt voorgesteld de
binnenstad, zoals bijvoorbeeld een stadshotel,
binnenstad naar het water toe te trekken door
bowling, bioscoop of danscafé.
het oostelijk deel van de Kop van West toe te
5.4
Kop van West
voegen aan het ‘grondgebied’ van de
40
Zeer grootschalige voorzieningen, zoals een
binnenstad. Er worden vier deelgebieden
megadiscotheek, functioneren veelal solitair
onderscheiden: de havenzone, de D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
voorzieningenzone Kop van West, de
Het gebied maakt daarom niet automatisch
parkzone en een gebied voor wonen in de
onderdeel uit van het centrumgebied. Om de
binnenstad. In de voorzieningenzone kunnen
culturele en/of uitgaansfunctie op Kop van
grootschalige, stedelijke voorzieningen een
West levensvatbaar te maken is een relatief
plek krijgen, zoals hotels, congresfaciliteiten
grote kritische massa nodig. Een dergelijk
en bioscoop. De exacte invulling van Kop van
tweede uitgaanscentrum beperkt de kansen
West is nog niet bekend.
voor de binnenstad. Marktpotenties worden verdeeld zodat kansen voor synergie onbenut
Nieuw cluster voor nachthoreca ligt niet voor de hand
In de vorige paragraaf is aangegeven dat het
blijven.
gewenst is grootschalige voorzieningen zoals
Kop van West ligt aan overzijde kanaal
een stadshotel, bowlingcentrum, theater en
Vestiging van voorzieningen, zoals een
bioscoop te vestigen in de directe nabijheid
bioscoop of theater, heeft op de locatie Kop
van het horecaconcentratiegebied. Op deze
van West naar verwachting weinig tot geen
manier wordt het combinatiebezoek tussen
meerwaarde voor de overige functies in de
dergelijke vrijetijdsfuncties en de horeca
binnenstad (horeca, detailhandel). Door het
verder gestimuleerd en kunnen synergie-
ontbreken van een directe fysieke relatie,
effecten optreden (functies kunnen van
zullen de synergie-effecten zeer beperkt zijn.
elkaars nabijheid profiteren en zo elkaar
De Kop van West kan mogelijk wel een
versterken). Nabij het horecaconcentratie-
geschikte locatie zijn voor solitair
gebied Koemarkt is naar verwachting
functionerende voorzieningen, die in staat zijn
voldoende fysieke ruimte te vinden om
autonoom bezoekers aan te trekken.
grootschalige voorzieningen te vestigen.
5.5
Horecastructuur gemeente
De locatie van Kop van West ligt op enige
Vier deelgebieden Kop van West D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
afstand van de bestaande binnenstad.
Buiten de binnenstad van Purmerend is
Bovendien wordt de looproute onderbroken
horeca in de regel vooral ondersteunend aan
door een aantal fysieke barrières, zoals het
de hoofdfunctie in het betreffende gebied
Noordhollands Kanaal en de Westerstraat.
(winkelcentrum), danwel betreft het een 41
solitaire vestiging die doelgericht wordt
Gelet op de landelijke trends van het
bezocht en geen relatie met de omgeving
verdwijnen van buurtcafés en snackbars en
heeft (bij voorbeeld grootschalige discotheek).
de toenemende schaalvergroting, is er geen aanleiding voor substantiële uitbreiding van
De lunchroom in het winkelcentrum, het
de buurt- en wijkgebonden horecacluster.
buurtcafé op de hoek van de straat en het restaurant op het kantorenterrein kunnen
Overige locaties
positief bijdragen aan het winkel-, woon- en
Op dit moment is het aantal horecabedrijven
werkklimaat. Ook bij sportvoorzieningen,
buiten de binnenstad en de wijkwinkelcentra
verenigingsgebouwen, recreatiegebieden en
in Purmerend beperkt. Deze heldere structuur
toeristische voorzieningen horen veelal
wordt in de toekomstvisie voortgezet om
horecavoorzieningen. In veel gevallen betreft
optimaal bij te kunnen dragen aan een
het hier paracommerciële horeca, die in deze
versterking van de centrumfunctie van de
visie buiten beschouwing worden gelaten.
binnenstad.
Hotel bij golfbaan voor specifieke doelgroep
Een uitzondering kan worden gemaakt voor
Horeca in wijkwinkelcentra
een beperkt aantal bijzondere
In Purmerend zijn in alle wijkwinkelcentra in
horecabedrijven met een bovenwijkse
één of meerdere horecabedrijven gevestigd.
verzorgingsfunctie in bijzondere gebouwen
Solitaire cafés in de woonwijken komen door
en/of op bijzondere locaties. Dit type horeca
het planmatige karakter van Purmerend
richt zich voor een belangrijk deel op een
nauwelijks voor. De horecabedrijven in de
specifieke doelgroep of een specifiek
wijkwinkelcentra zijn gericht op bewoners van
marktsegment. Dergelijke horecabedrijven
de wijk en/of het winkelende publiek. De
dienen iets toe te voegen aan het horeca-
huidige aard en omvang van deze bedrijven
aanbod van Purmerend en vormen bij
(snackbar, lunchroom, buurtcafé, chinees
voorkeur geen bedreiging voor het
restaurant) is passend bij de hoofdfunctie van
horecacluster in de binnenstad.
Voldoende horecagelegenheden bij winkelcentra
het gebied (winkelcentrum voor inwoners uit de wijk). 42
Landelijke trend: het verdwijnen van buurtcafés D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Voorbeelden van dergelijke bedrijven in
De vestiging van horeca op bedrijventerreinen
Voor alle locaties buiten de winkelgebieden is
Purmerend zijn het hotel bij de golfbaan en
kan bijdragen aan een prettig werkklimaat in
daarom terughoudendheid bij het toestaan
het pannenkoekenrestaurant bij recreatiege-
de gemeente. Vestiging van horecabedrijven
van nieuwe horecabedrijven gewenst.
bied Purmerland. Bijzondere locaties kunnen
op een bedrijventerrein wordt in onze visie
Voorkomen moet worden dat solitaire horeca
ook een park, een waterpartij of een historisch
echter niet actief nagestreefd. De aard van de
de kwaliteit en keuzemogelijkheiden in de
of beeldbepalend gebouw zijn.
bedrijventerreinen (arbeidsextensief, relatief
horecaclusters kan gaan ondermijnen.
weinig kantoren en/of publieksfuncties) geeft Op dergelijke locaties moet rekening worden
geen aanleiding op deze terreinen zelf horeca
gehouden met het feit dat horeca hier vooral
te ontwikkelen en/of publiek te stimuleren het
bezoekers trekt op vrije dagen en met mooi
terrein te bezoeken. Bedrijfsmatig gebruik van
weer. Om de basis voor deze bedrijven te
horeca (borrels, lunches, diners, ontvangsten,
vergroten zullen de locaties een goed
presentaties en vergaderingen) kan een grote
bereikbaarheidsprofiel moeten hebben (auto,
toegevoegde waarde hebben voor de horeca
fiets) en ook geschikt moeten zijn voor andere
in de binnenstad (extra draagvlak, aanleiding
doelgroepen (feesten, zakelijke markt, etc.).
voor kwaliteitsverbetering en innovatie).
Hierdoor kan de exploitatie worden verbeterd. Naast locaties met een toeristisch-recreatieve
Clustering van horeca biedt de inwoners en
functie wordt ook beperkt horeca toegestaan
bezoekers van Purmerend een aantrekkelijker
op trafficlocaties, zoals een station of afslag
voorzieningenaanbod dan een versnipperd
van de snelweg. De horecabedrijven op deze
horeca-aanbod. Concentratie van horeca en
locaties dienen zich vooral te richten op de
overige voorzieningen draagt bij aan de
treinreizigers of het doorgaande autoverkeer.
aantrekkelijkheid van de binnenstad als
Op dit moment is bij de afslag van de N235
geheel en aan het stimuleren van combinatie-
(Verzetslaan) een McDonald’s gevestigd en
bezoek en daarmee het functioneren van
net buiten de gemeentegrens bij de afslag
zowel de horecasector als andere sectoren
Purmerend van de A7 een hotel (Van der
(detailhandel, cultuur).
Valk).
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
43
6
Uitvoering
APV In de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) kan een gemeente regels opstellen ter
6.1
Beleidsinstrumenten
handhaving van de openbare orde. Regels voor de horeca zijn geformuleerd in een
Bouwsteen voor integraal horecabeleid
aparte afdeling van de APV (Afdeling 8:
Deze functioneel-ruimtelijke visie voor de
Toezicht op horecabedrijven). Hierin is onder
horeca vormt een bouwsteen voor het
andere de algemeen geldende sluitingstijd
integrale horecabeleid. In deze ruimtelijke
voor de horeca vastgelegd. In een APV
visie wordt uitgegaan van concentratie van de
kunnen verder zaken als terrassenbeleid,
horeca in de binnenstad. Binnen dit gebied
gebiedsontzeggingen en het aanwijzen van
zijn concentratiegebieden en ontwikkelings-
non-alcoholgebieden geregeld worden*. De
locaties voor de horeca aangewezen.
APV biedt hiermee concrete mogelijkheden
Meerdere instrumenten voor uitvoering horecabeleid
het gebruik en daarmee het type horeca per Belangrijkste beleidsinstrumenten voor het
gebied ‘te kleuren’.
ruimtelijke beleid voor de horeca zijn het bestemmingsplan en de Algemene
Bestemmingsplan
Plaatselijke Verordening. Een convenant
Commerciële horecabedrijven hebben een
tussen overheid en bedrijfsleven biedt ruimte
horecabestemming in het bestemmingsplan.
aanvullende afspraken te maken.
Binnen die bestemming kan de gemeente
Ruimte bieden aan markt voor ontwikkeling horeca
horeca differentiëren naar categorieën Op basis van deze visie kan een vertaling
(typen). Zo kunnen ongewenste horecatypen
plaatsvinden naar andere beleidsdocumenten.
worden uitgesloten op bepaalde locaties en
Deze functioneel-ruimtelijke visie maakt
wordt voorkomen dat bijvoorbeeld een
keuzes voor het type horeca dat op elke
lunchroom in een discotheek kan veranderen.
afzonderlijke locatie wordt toegestaan. Zo wordt ruimte geboden aan de markt om het horeca-aanbod gericht verder te ontwikkelen. 44
*
VNG (2007), Model Algemene Plaatselijke Verordening
Gemeente kan terrassenbeleid ontwikkelen D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Omdat paracommerciële instellingen geen
bezoekers aantrekken en daardoor grote
tra is er enige ruimte voor horecabedrij-
horecabestemming hebben, kunnen er
hinder voor de omgeving met zich mee
ven in categorie 1 ‘lichte horeca’;
specifieke voorwaarden aan ondersteunende
kunnen brengen.
horeca worden gesteld in de bestemmings-
O.a.: discotheek, nachtclub, dancing,
Buiten deze horecagebieden wordt vestiging
planregels (voor 1 juli 2008 werden dit de
partycentrum (met regulier gebruik ten
van (nieuwe) horecabedrijven zoveel mogelijk
voorschriften genoemd).
behoeve van feesten en muziek-/dans-
tegengegaan. Een uitzondering hierop zijn de
evenementen).
bijzondere plekken en bijzondere gebouwen.
Er kan bijvoorbeeld onderscheid worden
Hier is onder voorwaarden de vestiging van
gemaakt in de volgende horecacategorieën:
Horecastructuur in bestemmingsplan
een solitair functionerend horecabedrijf
1
Lichte horeca: horecabedrijven die in
Op basis van deze horecastructuurvisie
mogelijk, uit oogpunt van bijvoorbeeld
beginsel alleen overdag en ‘s avonds
kunnen in het bestemmingsplan horeca-
bereikbaarheid of sfeer.
geopend zijn (voor het verstrekken van
concentratiegebieden aangewezen worden:
etenswaren en maaltijden) en beperkte
•
In de binnenstad is in het kernwinkelge-
Niet-commerciële horeca
hinder voor omwonenden veroorzaken.
bied ruimte voor winkelondersteunende
Oneerlijke concurrentie in de horeca dient
O.a.: restaurant, hotel, lunchroom, bistro,
horeca in categorie 1 ‘lichte horeca’;
zoveel mogelijk te worden ontmoedigd. In dat
In de binnenstad heeft de Koemarkt de
kader wordt terughoudend omgegaan met
zaak, croissanterie, koffiebar/tearoom.
functie van autonoom functionerend
horeca in (gesubsidieerde) gemeenschaps-
Middelzware horeca: horecabedrijven die
horecagebied met horecabedrijven in de
huizen, (pop- en cultuur)podia, wijkgebouwen,
normaal gesproken ook ‘s nachts zijn
categorieën 1 en 2. Op beperkte schaal
jongerencentra, schoolgebouwen, sportkanti-
geopend en daardoor aanzienlijke hinder
zijn er mogelijkheden voor ‘zware horeca’
nes, etc. Een strikte en actieve handhaving,
voor omwonenden kunnen veroorzaken.
in categorie 3 (bijv. muziekcafé);
bijvoorbeeld ten aanzien van openingstijden,
Afhankelijk van de eventuele ontwikkeling
dient te worden nagestreefd.
cafetaria, snackbar, automatiek, broodjes2
O.a.: café, bar, bierhuis, biljartcentrum,
3
•
•
proeflokaal, zalenverhuur (zonder regulier
van het Noordhollandskanaal en Slotplein
gebruik ten behoeve van feesten en
tot toeristisch-recreatief gebied, kan hier
muziek-/dansevenementen).
gedacht worden aan categorieën 1 en 2.
Zware horeca: horecabedrijven die voor
•
Op buurt- en wijkniveau blijft het horeca-
goed functioneren ook ‘s nachts geopend
aanbod bescheiden. Gekoppeld aan de
zijn en die tevens een groot aantal
winkelvoorzieningen in de wijkwinkelcen-
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
45
Horecaconvenant
6.2
Maatregelen
In 2006 hebben de gemeente Purmerend, de Regiopolitie Zaanstreek en de horeca-
Om uitvoering te geven aan het in deze nota
ondernemers van Purmerend een convenant
voorgestelde ruimtelijke horecabeleid zijn de
getekend. In dit convenant verplicht de
volgende maatregelen gewenst:
gemeente zich onder andere tot het zorgen voor cameratoezicht, openbare verlichting en
Opstellen integraal horecabeleid
toezicht op bijvoorbeeld brandveiligheid. De
In het integrale horecabeleid wordt de
politie verplicht zich in het convenant onder
gewenste ruimtelijke horecastructuur omgezet
andere tot het adequaat reageren op
in regelgeving. Om optimaal ruimte te bieden
verzoeken om assistentie van omwonenden of
aan dynamiek en ondernemerschap in de
horecaondernemers en het houden van
sector en om investeringen in innovatie en
toezicht. De horecaondernemers verplichten
kwaliteitsverbetering door marktpartijen te
zich in het convenant onder andere tot het
stimuleren, is een eenduidige en eenvoudige
naleven van afspraken over sluitingstijden,
regelgeving gewenst.
Lichte horeca welkom in de binnenstad
terrassen, terrasverwarming, alcoholmatiging, geluidsoverlast, etc. Bij de verdere uitwerking
Het is te overwegen bij de uitwerking van het
van het horecabeleid kunnen de bestaande
integrale horecabeleid bestaande regelgeving
afspraken worden geëvalueerd en -indien
goed tegen het licht te houden. In sommige
nodig- worden bijgesteld.
gevallen hebben regels een ongewenst of niet
Koemarkt: in principe alle horecatypen toegestaan
voorzien neveneffect. Zo kunnen bij voorbeeld
Overige instrumenten
regels ten aanzien van het gebruik van etages
Naast APV, bestemmingsplan en convenant is
of buitenruimte, welstandseisen of kansspel-
er veel beleid en regelgeving van toepassing
automaten, tot gevolg hebben dat gewenste
voor de horeca (drank- en horecavergunning,
horecabedrijven niet of niet op gewenste
exploitatievergunning, terrasvergunning, etc.).
plekken terechtkomen. Bezien kan worden in
In deze ruimtelijke horecavisie laten wij deze
hoeverre er op gemeentelijk niveau ruimte is
buiten beschouwing.
de regeldruk te beperken.
46
Integraal horecabeleid zorgt voor duidelijke regels D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
In het integrale horecabeleid dient aandacht
gewenst deze locatie op een aantrekkelijke
volop kansen voor de bestaande horeca aan
te worden besteed aan:
manier in te vullen.
dit plein. Het is belangrijk het uitgaansgebied
•
•
•
terrassenbeleid (terrassen toestaan in de
Koemarkt opnieuw op de kaart te zetten.
horecaclusters in de binnenstad, verder
Opstellen uitvoeringsplan binnenstad
Ondernemers zullen moeten bedenken op
terughoudend in verband met
De versterking van de horecastructuur in de
welke manier zij met hun bedrijf kunnen
geluidsoverlast (in woonomgeving) en
binnenstad kan niet los worden gezien van de
inspelen op de nieuwe kansen die dit gebied
ruimtegebrek (smalle winkelstraten));
ontwikkeling van overige functies in dit gebied,
biedt (bijvoorbeeld door schaalvergroting of
sluitingstijdenbeleid (om concentratie
zoals detailhandel, parkeren en beeldkwaliteit.
nieuwe concepten).
maximaal te stimuleren en zo de horeca-
Bij voorkeur wordt voor de hele binnenstad
clusters aantrekkelijker te maken als
een integraal uitvoeringsplan opgesteld,
Overige aandachtspunten en flankerend beleid
vestigingslocatie voor horeca, gelden in
waarin staat hoe de gemeente zal komen tot
Tenslotte zijn er enkele overige aandachts-
het horecaconcentratiegebied bij voorkeur
de gewenste ruimtelijk-functionele structuur.
punten of flankerende beleidsmaatregelen, die
latere sluitingstijden dan daarbuiten);
Zo kunnen functies en locaties in onderlinge
kunnen bijdragen aan het verbeteren van het
evenementenbeleid (het organiseren van
samenhang worden bekeken en potentiële
functioneren van de horecasector in
evenementen in de binnenstad draagt bij
ontwikkelingslocaties optimaal worden benut.
Purmerend: •
aan het functioneren van de horeca).
bevordering van de bereikbaarheid van
In een dergelijk plan wordt aangegeven welke
horecavoorzieningen door de parkeer-
Opstellen visie ontwikkelingslocatie Koemarkt
functies op welke locaties gewenst zijn en/of
garages in de binnenstad 24 uur per dag
Om ruimte te bieden aan de gewenste
uitgebreid kunnen worden. In een bijbehorend
open te stellen;
kwaliteitsverbetering en schaalvergroting van
beeldkwaliteitsplan kunnen randvoorwaarden
de horeca in de binnenstad van Purmerend is
ten aanzien van inrichting van de openbare
het gewenst op korte termijn een plan op te
ruimte (zoals bestrating, straatmeubilair) en
stellen voor de ontwikkelingslocatie Koemarkt/
uitstraling van panden (bijvoorbeeld gevels,
Schapenmarkt. Dit gebied, grenzend aan het
serres) worden aangegeven.
horecaconcentratiegebied Koemarkt, biedt
•
aandacht voor taxibeleid op regionaal niveau (voldoende aanbod bij sluiting horeca);
•
aandacht voor uitgaansgelegenheden voor jongeren, in combinatie met de wens van controle op drankgebruik (alcohol-
volop kansen voor uitbreiding en vernieuwing
Kwaliteitsverbetering horeca Koemarkt
preventieprogramma’s). Mogelijk kunnen
van horeca-, cultuur- en uitgaansfuncties. Na
De recente herinrichting van de Koemarkt tot
voorzieningen gericht op jongeren, zoals
de herinrichting van de Koemarkt is het
verblijfsgebied met ruimte voor terrassen biedt
P3, hier een belangrijke rol in spelen.
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
47
Project 1 Doel
Integraal horecabeleid Uitwerken ruimtelijke horecastructuur in regelgeving, waarbij; • evaluatie huidige regelgeving; • eenduidige en eenvoudige regelgeving (beperken regeldruk).
Actie
Opstellen beleid voor o.a. terrassen, sluitingstijden en evenementen
Werkgroep
Gemeente, politie, eigenaren, horeca-ondernemers en hun adviseurs (KHN, KvK)
Project 2 Doel
Visie ontwikkelingslocatie Koemarkt/Schapenmarkt Inzicht in de rol die deze locatie kan spelen voor nieuwe impulsen voor horeca, cultuur en
Project 1: Opstellen integraal horecabeleid
uitgaan (in relatie tot project 3) Actie
Uitwerken gebiedsvisie Koemarkt/Schapenmarkt (in het verlengde van project 3)
Werkgroep
Gemeente en eventuele eigenaren. Afstemming met binnenstadsondernemers.
Project 3
Uitvoeringsplan binnenstad
Doel
Beleidskader voor functioneel-ruimtelijke ontwikkelingsrichting binnenstad
Actie
Uitwerking gewenste functioneel-ruimtelijke structuur, waarbij met name aandacht voor: • detailhandel en overige centrumfuncties; • relatie met bereikbaarheid en parkeren; • gewenste functie ontwikkelingslocaties;
Project 2: Opstellen visie locatie Schapenmarkt
• gewenste beeldkwaliteit gevels en openbare ruimte Werkgroep
Project 4
Gemeente, eigenaren, binnenstadsondernemers en hun adviseurs (KHN, HBD, KvK)
Kwaliteitsverbetering horeca Koemarkt
Doel
Versterking horeca-aanbod in horecaconcentratiegebied Koemarkt
Actie
Inspelen op de nieuwe kansen die de heringerichte Koemarkt biedt
Werkgroep
Horecaondernemers
Project 3: Opstellen uitvoeringsplan binnenstad 48
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Bijlage 1
Begeleidingscommissie en aanwezigen workshops
Begeleidingscommissie
Workshop ambtelijke organisatie (23 maart 2009) Mevrouw S. Dopper
Juridisch beleidsmedewerkster milieu
Mevrouw M. Nieuwendijk
Medewerkster vergunningen
Mevrouw E. Talsma
Beleidsmedewerkster economie
Mevrouw L. Timmerman
Medewerkster vergunningen
De heer P. Beumer
Projectassistent (o.a. Kop van West)
Mevrouw P. Laan
Beleidsmedewerkster economie Gemeente Purmerend
De heer A. Hanekamp
Beleidsmedewerker crisisbeheersing / openbare orde en veiligheid
De heer W. Knoll
Beleidsmedewerker ruimtelijke ordening Gemeente Purmerend
De heer M. Hijstee
Beleidsadviseur kermissen, (week) markten en evenementen
De heer F. Spijkerman
Koninklijke Horeca Purmerend Afdeling Purmerend
De heer E. de Jong
Projectleider Kop van West
De heer G. de Koning
Juridisch beleidsmedewerker
Koninklijke Horeca Nederland Consulent Noord-Holland
De heer P. de Lange
Projectleider (o.a. Kanaalsprong)
De heer H. Noordhuis
Wijkmanager binnenstad
Horeca Binnenstad
De heer J. van Poorten
Beleidsonderzoeker
De heer J. Prinsen
Bewoner
De heer H. Scholten
Lid begeleidingscommissie
De heer H. Scholten
Bewoner / lid V.V.E. Graaf van Egmond
De heer H.J. Stalman
Stedenbouwkundig medewerker
De heer B. Tap De heer A.M. Faijdherbe
Workshop gemeenteraad Purmerend (25 maart 2009)
Workshop bewoners (23 maart 2009)
Mevrouw L. Bödeker
Lijst Bödeker
Mevrouw W. Kraakman
Mevrouw T. de Hilster
PvdA
Mevrouw E. Vos-Haages
De heer J. Adolfs
PvdA
De heer J. Elsma
De heer H. Heida
Leefbaar Purmerend
De heer A. Peijters
De heer H. Legger
Stadspartij
De heer J. Prinsen
Lid begeleidingscommissie
De heer H. Meijer
PvdA
De heer H. Scholten
Lid begeleidingscommissie
De heer R. Sampimon
D’66
De heer S. Slagt
Stadspartij
De heer E. Struijlaart
VVD
De heer C. Zandvoort
Groenlinks
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
49
Workshop horecaondernemers (26 maart 2009)
Bijlage 2
Begrippenlijst
Mevrouw L. Arents
Stichting Koemarkt
Mevrouw T. Brak
‘t Hofje Makado
Mevrouw C. Overs
Stichting Purmerend 2000+
Afhaalbedrijf
De heer H. Arents
Stichting Koemarkt
Een detailhandelsvestiging waar in hoofdzaak kant-en-klare maaltijden,
De heer R. Bijvoet
Winkelcentrum Makado
kleinere etenswaren, alcoholvrije dranken en consumptie-ijs wordt
De heer E. v/d Hak
Badgast
verkocht voor directe consumptie elders dan ter plaatse.
De heer P. Jonk
Koninklijke Horeca Nederland Afdeling Purmerend
De heer D. Rijser
OFP / Stichting Purmerend 2000+
De heer M. Schipper
Concordia
De heer M. Schreutelkamp
Jo&Co / Pure
De heer F. Spijkerman
Lid begeleidingscommissie / Hotel Restaurant Spijkerman / Koninklijke Horeca Nederland, afdeling Purmerend
De heer A. Versteijne
Het Café
De heer J. de Wolf
Café Aad de Wolf / Stichting Koemarkt
Detailhandel Het bedrijfsmatig te koop aanbieden, waaronder begrepen de uitstalling ten verkoop, het verkopen en/of leveren van goederen aan personen die die goederen kopen voor gebruik, verbruik of aanwending anders dan in de uitoefening van een beroeps- of bedrijfsactiviteit alsmede anders dan voor verbruik ter plaatse.
Franchising Contractuele samenwerking tussen formule-eigenaar (franchisegever) en de huurder van de formule (franchisenemer), waarbij de franchisenemer de winkelformule van de franchisegever voert voor eigen rekening en risico, tegen vergoeding en volgens voorwaarden van de franchisegever.
50
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Hoogdrempelige horeca
Winkelondersteunende horeca
Een inrichting als bedoeld in artikel 1, eerste lid, van de Drank- en
Een horecabedrijf is winkelondersteunend wanneer het bedrijf voor wat
Horecawet, waarin rechtmatig het horecabedrijf als bedoeld in dat
betreft ligging ondersteunend is aan, en voor wat betreft openingstijden in
artikellid wordt uitgeoefend:
het algemeen vergelijkbaar is met detailhandelsvestigingen. De
•
waar het café en het restaurantbezoek op zichzelf staat en waar
bedrijfsactiviteit van winkelondersteunende horeca bestaat uit het
geen andere activiteiten plaatsvinden, waaraan een zelfstandige
verstrekken van in hoofdzaak kleinere maaltijden, lunch, koffie/thee en
betekenis kan worden toegekend en
overige dranken.
•
waarvan de activiteiten in belangrijke mate gericht zijn op personen van 18 jaar en ouder.
Horecabedrijf Een inrichting waar bedrijfsmatig dranken en/of etenswaren voor gebruik ter plaatse worden versterkt, bedrijfsmatig logies wordt verstrekt en/of zaalaccommodatie wordt geëxploiteerd.
Laagdrempelige horeca Een inrichting als bedoeld in artikel 1, eerste lid, van de Drank- en Horecawet, waarin rechtmatig het horecabedrijf als bedoeld in dat artikellid wordt uitgeoefend, die geen hoogdrempelige inrichting is, of een inrichting waarin horeca-activiteiten worden verricht en waarvan de ondernemer inschrijfplichtig is en ingeschreven is bij het Bedrijfschap Horeca.
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
51
Bijlage 3
Branche-indeling horeca
Branchegroep
Branche
Drankensector
• • • • • • • • •
Café / bar Discotheek Coffeeshop Kiosk Horeca bij recreatiebedrijf Horeca bij sportaccommodatie Strandbedrijf Ontmoetingscentrum Zalen- / partycentrum
Fastservicesector
• • • • • • • •
IJssalon Snackbar Fastfoodrestaurant Shoarmazaak Lunchroom Crêperie Restauratie Spijsverstrekkers n.e.g.
Restaurantsector
• • • •
Bistro Restaurant Café-Restaurant Wegrestaurant
Hotelsector
• • • • •
Hotel/Hotel garni Hotel-Café Hotel-Restaurant Hotel-Café-Restaurant Pension
Bijlage 4 Branchegroep
Centrum
Bij wijkSolitair winkelcentrum gevestigd
Drankensector
31
6
2
Fastservicesector
15
12
3
Restaurantsector
32
4
1
Hotelsector
1
0
1
Aantal horecavestigingen per locatietype in Purmerend*
*
52
Horeca-aanbod in Purmerend
Locatus (april 2009), retailverkenner
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Bijlage 5
Ondernemersenquête
Welke beoordeling geeft u de directe omgeving van uw bedrijf op deze aspecten?
Algemene info over de ondernemersenquête In totaal hebben 106 horecaondernemers in Purmerend de ondernemersenquête ontvangen. Zij vertegenwoordigen samen 111 horecazaken in de gemeente. 39 Ondernemers hebben de enquête ingevuld. Zij vertegenwoordigen samen 43 ondernemingen. De respons voor de enquête bedraagt 37%. Tweederde deel van de respondenten heeft een (of meerdere) onderneming(en) in het centrum, terwijl eenderde deel zich buiten het centrum bevindt. Circa 40% van de respondenten exploiteert een restaurant (of café-restaurant), circa 30% een café en circa 30% een fastservicezaak (bijv. cafetaria of lunchroom). 30 van de 39 respondenten huren het pand waarin zij hun onderneming runnen, 8 ondernemers zijn eigenaar. Van één respondent is deze informatie niet bekend.
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
53
Wat zijn volgens u de sterke en zwakke punten van de horeca in Purmerend?* Frequentie Sterk
Zwak
Hoe beoordeelt u uw eigen omzet in 2008? Beoordeling
Centrum
Buiten het centrum
Diversiteit
10
(zeer) goed
9%
0%
Concentratie Koemarkt
9
voldoende
50%
62%
Samenwerking ondernemers
4
aan de krappe kant
14%
15%
Gezelligheid
3
onvoldoende
14%
15%
Veel aanbod
3
(zeer) slecht
14%
8%
Gemeentebeleid
11
Diversiteit
8
Bereikbaarheid
5
Kunt u met indexcijfers uw (verwachte) omzetontwikkeling aangeven?
Openingstijden
4
(2008 = 100)
Concentratie Koemarkt
3
2006
2007
2008
2009
2010
93,1
99,5
100
93,3
104,6
Kunt u een inschatting geven van de omzetverdeling over de week?
*
54
Ma
Di
Wo
Do
Vr
Za
Zo
5%
10%
9%
9%
24%
27%
16%
Meerdere antwoorden mogelijk
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Hebt u de afgelopen vijf jaar geïnvesteerd in uw bedrijf en hebt u de
Bijlage 6
Bewonerspanel
komende vijf jaar plannen?* Voor de bewonersenquête is aan 1.628 leden van het digitale panel van de gemeente Purmerend gevraagd een vragenlijst in te vullen. 1.178 panelleden vulden de vragenlijst in, wat een respons oplevert van 72%. De resultaten van het bewonerspanel zijn voor een groot deel opgenomen in hoofdstuk 3 van dit rapport en in deze bijlage. Vragen in de enquête die niet direct in verband staan met deze ruimtelijke horecavisie, zijn omwille van de leesbaarheid niet meegenomen in dit rapport.
Hoeveel keer bent u in het afgelopen jaar naar een horecagelegenheid geweest? Horecasector Locatie Restaurant
Fastservice
Uitgaansgelegenheid
*
In het centrum van Purmerend
Gem. frequentie 5
Elders in Purmerend
1
Buiten Purmerend
6
In het centrum van Purmerend
5
In de wijk waar ik woon
4
In een andere wijk in Purmerend
3
In het centrum van Purmerend
5
Elders in Purmerend
<1
Buiten Purmerend
5
Meerdere antwoorden mogelijk
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
55
Waarom heeft u het afgelopen jaar geen horecagelegenheid bezocht?*
Waarom heeft u het afgelopen jaar geen horecagelegenheid in Purmerend bezocht?*
Horecasector Reden Restaurant
Uitgaansgelegenheid
Frequentie
Te duur
43
Onvoldoende parkeergelegenheid
Horecasector Reden Restaurant
18
20
Niet gezellig
14
Geen interesse / hou er niet van
16
Te duur
13
Geen reden; ‘het is er niet van gekomen’
4
Onvoldoende parkeergelegenheid
11
Geen tijd
3
Restaurantbezoek alleen ‘op vakantie’
11
Geen interesse / hou er niet van
163 112
Geen interesse / hou er niet van
364
Fastservice
Te duur
64
Ik vind fastfood ongezond
Ik voel me er niet veilig
30
Te duur
8
Aanbod niet geschikt voor mij
21
Gezondheidsredenen
4
Ik heb te weinig geld
18
Niet goed bereikbaar
4
Er is te weinig keuze
48
Sociaal leven speelt zich elders af
14
Er is geen aanbod in mijn leeftijdscategorie
10
Ik voel me er niet veilig
8
Geen interesse
6
Uitgaansgelegenheid
*
56
Frequentie
Sociaal leven speelt zich elders af
Meerdere antwoorden mogelijk
*
Meerdere antwoorden mogelijk
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Hoeveel besteedt u gemiddeld per persoon bij een bezoek aan een horeca-
Van welk vervoermiddel maakt u meestal gebruik als u een horecagelegen-
gelegenheid?
heid in Purmerend bezoekt?
Horecasector Gemiddelde besteding Restaurant
Fastservice
0%
€ 10 - € 25
Horecasector Vervoermiddel Restaurant
Frequentie
Auto/motor
54%
15%
Fiets
26%
€ 25 - € 50
61%
Lopend
14%
€ 50 - € 75
16%
Bus
4%
€ 75 - € 100
4%
Taxi
1%
Weet niet
4%
Brommer / scooter
1%
Minder dan €5
17%
Auto / motor
52%
€5 tot €10
60%
Fiets
27%
€10 tot €25
22%
Lopend
17%
1%
Brommer / scooter
2%
€ 0 - € 10
4%
Bus
1%
€ 10 - € 25
34%
Anders
1%
€ 25 - € 50
40%
€ 50 - € 75
12%
€25 en meer Uitgaansgelegenheid
Frequentie
€ 0 - € 10
Fastservice
Uitgaansgelegenheid
Fiets
42%
Auto / motor
27% 16%
€ 75 - € 100
5%
Lopend
Weet niet
6%
Bus
9%
Taxi
4%
Brommer / scooter
2%
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
57
Mist u nog een bepaalde horecagelegenheid in Purmerend? Horecasector
Ja
Nee
Weet niet
Restaurant
25%
49%
26%
Fastservice
18%
61%
21%
Uitgaansgelegenheid
34%
38%
28%
Welke horecagelegenheid mist u nog in Purmerend?* Horecasector Horecagelegenheid die gemist wordt Restaurant
Fastservice
Uitgaansgelegenheid
*
58
Frequentie
Restaurant in hoog segment
67
Japans restaurant
23
Visrestaurant
21
Joegoslavisch / balkanrestaurant
15
Restaurant in lagere prijsklasse
15
Burger King
69
Kentucky Fried Chicken
63
McDonald’s (in het centrum)
14
Afhaal wok
13
Broodjeszaak
12
(grote) Discotheek
177
Grandcafé
29
Uitgaansgelegenheid voor 30-plussers
25
Uitgaansgelegenheid voor jongeren < 18
20
Uitgaansgelegenheid voor 40-plussers
15
Meerdere antwoorden mogelijk
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
Welk rapportcijfer geeft u het horeca-aanbod in Purmerend op de volgende aspecten?
D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S
59
