Psychologische aspecten van leiderschap > Karianne Kalshoven ACIL > Okke Postmus Development Booster
Theorethische benaderingen van leiderschap ๏
Trait Approaches
๏
Behavioral Approaches
๏
Contingency Theories
๏
LMX Theory
๏
Transformational Leadership
๏
Ethical Leadership
Trait approach ๏
Focus on traits or characteristics of leaders: personality, social, physical, intellectual - Leaders are born - genetic, stable and cross-culture generalizable - Goal: select leaders
Voor (effectief) leiderschap: Big Five Extraversion Consientiousness
Emotional stability Openness to experience
Agreeableness
Effective traits Dominance High Energy Self-confidence Integrity Stability Locus of control Intelligence Flexibility Sensitivity to others
Behavioral approach ๏
Focus on specific behaviors of leaders: - Task versus people leadership
๏
Leaders can be trained
๏
Goal: develop leaders
Contingency theories ๏
Focus on situational leadership
๏
Effectiveness of style depends on the situation
Path-Goal theory
LMX ๏
leader-member exchange
- based on social exchange theory - dyadic relationship leader-follower - each relationship is unique - LMX high: increase in information, influence, trust, commitment, career - in- versus outgroup is disadvantage
Transformational leadership Transformational
๏
-
Charisma or Idealized Influence
-
Inspirational Motivation
-
Intellectual Stimulation
-
Individualized Consideration Transactional
๏
๏
More effective
-
Contingent Reward
-
Management by Exception Laissez-Faire
Less effective
Ethical leadership ๏ fairness ๏ integrity ๏ role clarification ๏ caring ๏ power sharing ๏ ethical guidance ๏ an eye for sustainability
and society
Overview ๏
Leiderschap bevat persoons, gedrags en omgevings elementen - bv. charmastisch leiderschap is combinatie van Traits en Behavior
๏
Alle elementen zijn van belang voor effectief leiderschap
๏
Het draait om ‘zichtbaar’ gedrag
‘Zichtbaar’ gedrag ๏ x waarneembaar gedrag niet waargenomen gedrag
DOEN
motivatie, ambities, attitudes
DENKEN
normen, opvattingen, overtuigingen
WILLEN
behoeften
Bewerking van het ijsbergmodel van McClelland
WILLEN
waarden, kwaliteiten, persoonlijkheid intelligentie
ZIJN
socio-geografische factoren - waar ben je geboren? - in welke omgeving ben je geboren?
ZIJN
Text
World-café ๏
Hoe kan ik vanuit D/W/Z anderen beïnvloeden in hun gedrag op een respectvolle en effectieve manier? - denken: motivatie/attitude/ambitie - willen: behoefte/overtuigingen/normen - zijn: waarden/persoonlijkheid/kwaliteit
Conclusies world-café Veel leiders sturen op het denken-niveau en vergeten de andere niveaus. Hoe dieper het niveau in de ijsberg zit...
๏
-
...des te minder dit zichtbaar is in gedrag
-
...des te moeilijker dit is te veranderen Voor een effectieve gedragsinterventie is een ‘fit’ nodig tussen alle niveaus
๏
๏
-
effectief en respectvol omgaan met jezelf (onder water) en in interactie met anderen (boven water)
-
consistent beeld van jezelf Communicatie is ‘key’ om boven en onder water zichtbaar te maken.
Conclusies world-café Elk niveau heeft ook negatieve kanten!
๏
-
te veel aandacht op denken-niveau leidt tot ‘over’motiveren van medewerkers, waaruit een geloofwaardigheids-probleem ontstaat (“de leider is zo positief, dat is niet meer realistisch”)
-
te weinig aandacht op denken-niveau leidt tot desinteresse van medewerkers (“waar gaan wij als organisatie eigenlijk voor?”)
-
te veel aandacht op willen-niveau heeft het risico in zich dat de wil van de leider de norm gaat worden.
-
te weinig aandacht op willen-niveau leidt vaak tot een zwalkende organisatie, vanwege het ontbreken van kaders
-
te veel aandacht op zijn-niveau betekent maatwerk voor iedereen, maar in hoeverre is dit nog beheersbaar voor de organisatie?
-
te weinig aandacht op zijn-niveau leidt tot een gebrek aan waardering, waardoor medewerkers zich niet erkend voelen in wie ze zijn en wat ze doen
de zandloper ga uit van het ‘willen’ en ‘kunnen’ van medewerkers en vindt daarna de balans met ‘moeten’
Bron: Postmus (2013): de Leertent, bagage voor reizigers en trekkers. www.deleertent.com
Hoe doe je dat? Effectief
๏
-
overtuigingen over effectiviteit (wat versta je onder effectief)
-
duidelijkheid geven (juridische en psychologische contracten)
-
medewerkers mogen fouten maken
-
voorbeeldgedrag Respectvol
๏
-
interesse in je mensen (zijn- en willen-niveau)
-
vertrouwen geven (autonomie vs. beheersing)
-
eerlijkheid en openheid
-
in contact zijn (inlevingsvermogen)
-
juiste prikkels geven via feedback
Mooiste uitspraken! ๏
“Iedere organisatie bestaat uit heel veel ik-jes die je als leider hebt te begrijpen”
๏
“Het vakmanschap van een leider bestaat uit de vraag hoe je jouw toolkit inzet in je organisatie”
๏
“Respect begint met respect voor jezelf”
Text
Text
Text
Text
Succes met het effectief en respectvol leiden van jezelf en anderen! Karianne Kalshoven & Okke Postmus
[email protected] 06-41246743 www.acil.nl
[email protected] 06-22294440 www.developmentbooster.nl
