PROVINCIE NOORD-BRABANT

PROVINCIE NOORD-BRABANT Onderzoek Glas voor Glasregeling

Bijlage 1: Beleidsinventarisatie

P141179 / augustus 2014

INHOUD

1.

BLZ

INLEIDING .................................................................................... 3

1.1. Opdracht ....................................................................................... 3 1.2. Doel ............................................................................................... 3 2.

LIMBURG ...................................................................................... 5

2.1. Beleid ............................................................................................ 5 2.2. Regelingen .................................................................................... 5 2.2.1. Glas voor glas.................................................................. 5 2.3. Praktijkervaring ............................................................................. 6 2.4. Conclusies en aanbevelingen ....................................................... 6 3.

ZUID-HOLLAND ........................................................................... 7

3.1. Beleid ............................................................................................ 7 3.2. Regelingen .................................................................................... 7 3.2.1. Glas voor glasregeling..................................................... 7 3.2.2. Ruimte voor Ruimte regeling ........................................... 8 3.2.3. Subsidieregeling .............................................................. 8 3.3. Praktijkervaring ............................................................................. 9 3.3.1. Glas voor glasregeling..................................................... 9 3.3.2. Ruimte voor Ruimte regeling en subsidies ................... 10 3.3.3. Algemeen ...................................................................... 11 3.4. Ontwikkelingen, aanbevelingen en conclusies ........................... 11 4.

NOORD-HOLLAND .................................................................... 13

4.1. Beleid .......................................................................................... 13 4.2. Regelingen .................................................................................. 13 4.2.1. Programmatische aanpak en subsidies ........................ 13 4.2.2. Ruimte voor Ruimte regeling ......................................... 14 4.3. Praktijkervaring ........................................................................... 14 4.4. Conclusies en aanbevelingen ..................................................... 15 5.

GELDERLAND ........................................................................... 17

5.1. Beleid .......................................................................................... 17 5.2. Regelingen .................................................................................. 17 5.2.1. Verplaatsingsregeling .................................................... 17 5.2.2. Ruimte voor Ruimte / functieveranderingsregeling ....... 18 5.3. Praktijkervaring ........................................................................... 18 5.4. Conclusies en aanbevelingen ..................................................... 19

Bijlage 1: Beleidsinventarisatie glas voor glas

P141179.008

september 2014

1

6.

CONCLUSIES ............................................................................. 21

7.

BIJLAGEN .................................................................................. 29


P141179.008

september 2014

2

1.

INLEIDING

1.1. Opdracht In opdracht van de provincie Noord-Brabant heeft Pouderoyen Compagnons onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van het invoeren van een doelmatige glas voor glasregeling in Noord-Brabant met als doel invulling te geven aan het glastuinbouwconcentratiebeleid. Onderdeel van dit onderzoek is een beleidsinventarisatie van bestaande glas voor glasregelingen en vergelijkbare regelingen in de andere ‘glas’ provincies. De beleidsinventarisatie dient antwoord te geven op de volgende vragen: 1. Wat zijn de ervaringen met de Limburgse regeling? 2. Zijn er elders regelingen met vergelijkbare doelstelling? zo ja, wat zijn de ervaringen daarmee of zijn er andere regelingen te bedenken? 1.2. Doel Doel van de beleidsinventarisatie is het in beeld brengen van de bestaande vergelijkbare regelingen: de werking, toepassing in de praktijk en bewezen effectiviteit in relatie tot de sturingsdoelstelling. In onderhavig rapport wordt kernachtig in gegaan op de: o bestaande regelingen; o ervaring en toepassing in de praktijk; o effectiviteit van deze regelingen.


P141179.008

september 2014

3


P141179.008

september 2014

4

2.

LIMBURG

2.1. Beleid De provincie Limburg heeft haar beleid en doelstellingen verwoord in het Provinciaal Omgevingsplan Limburg (POL). Het glastuinbouwbeleid uit het POL is verder uitgewerkt in het Limburgs Kwaliteitsmenu (LKM). In het kader van ruimtelijke kwaliteit wil de provincie clustering van glastuinbouw in duurzame concentratiegebieden stimuleren gekoppeld aan een geleidelijke afbouw van glasopstanden op minder duurzame locaties. Daarnaast streeft de provincie naar ruimtelijke kwaliteit. Ruimtelijke ontwikkelingen worden alleen toegestaan als er tegelijk een kwaliteitsverbetering plaatsvindt. In de projectvestigingslocaties (in de gemeenten Horst aan de Maas en Peel en Maas) is nieuwvestiging mogelijk. Daarnaast kunnen bestaande glastuinbouwbedrijven uitbreiden in de aangewezen concentratiegebieden. Aan een solitair gelegen bedrijf worden alleen ontwikkelingsmogelijkheden geboden, mits met de uitbreiding landschappelijk wordt ingepast en tevens een extra verbetering van de ruimtelijke kwaliteit plaatsvindt door de sloop van leegstaande kassen elders (waardoor het totaal areaal solitair gelegen glas afneemt). De regels hiervoor zijn opgenomen in de regeling glas voor glas. 2.2. Regelingen 2.2.1. Glas voor glas De regeling vloeit voort uit het LKM en is in één regio op intergemeentelijk niveau nader uitgewerkt. Dit betreft de gemeenten Venlo, Horst aan de Maas en Peel en Maas. In deze regio bevindt zich een substantieel glasoppervlak en –ondernemers. Dit is noodzakelijk om de regeling te laten werken. De uitvoering van deze uitgewerkte regeling is in april 2014 ingegaan. Overige gemeenten worden overigens in de gelegenheid gesteld mee te doen aan de regeling. De regeling koppelt bedrijfsontwikkeling van groeiende bedrijven aan een vereiste ruimtelijke kwaliteitsbijdrage in de vorm van de afbraak van oude kassen. Verder richt de regeling zich op doorgroei van glastuinbouwbedrijven die willen uitbreiden boven de 3 hectare glas en gevestigd zijn buiten de zogenaamde concentratiegebieden en projectvestigingen alsmede de kwetsbare P1 en P2 gebieden. Voor iedere m2 glas die de ondernemer wil uitbreiden boven 3 hectare, moet elders 2 m2 worden afgebroken.


P141179.008

september 2014

5

De ondernemer kan dit op 2 manieren regelen: - door de sloop zelf te regelen met de eigenaar van de te slopen glasopstand; - door een financiële bijdrage van 8 euro per m2 uitbreiding te storten in het sloopfonds. Voor eigenaren die hun kassen willen afbreken maar dit niet zelf kunnen of willen doen, is een sloopfonds opgericht. Zij kunnen uit dit fonds een vergoeding van 4 euro per m2 ontvangen voor de sloop van hun kassen. Het sloopfonds is eenmalig gevuld met provinciaal startkapitaal (€ 600.000,-) , dat resteerde uit eerdere glasregelingen. Er is hier geen specifieke verplaatsingsregeling of Ruimte-voor-ruimte regeling van toepassing. 2.3. Praktijkervaring Mede gelet op de economische situatie en leegstand zijn tot nu toe alleen sloop-/renovatie initiatieven aangemeld en geen enkele uitbreiding. Doordat geen sprake is van glasontwikkeling wordt het fonds van de regeling niet gevuld. Mogelijk worden de concentratiegebieden herbegrensd c.q. kleiner gemaakt, zodat meer bedrijven onder de regeling komen te vallen. Op provinciaal niveau heeft er nog geen officiële terugkoppeling plaatsgevonden, aangezien de regeling nog te kort in werking is. Een eerste evaluatie staat gepland voor september/oktober. 2.4. Conclusies en aanbevelingen Er is startkapitaal nodig om ontwikkelingen te kunnen stimuleren. De achterliggende gedachte is dat door nieuwe ontwikkelingen het fonds straks zelf wordt gevuld. Wat er gebeurd als het fonds uitgeput raakt is nog onbekend. De provincie beraadt zich ondertussen over mogelijke aanvullende maatregelen voor een extra impuls voor de glastuinbouw, om de dynamiek te bevorderen. Hiervoor zijn echter nog geen concrete maatregelen in beeld.


P141179.008

september 2014

6

3.

ZUID-HOLLAND

3.1. Beleid De provincie Zuid-Holland kent reeds sinds eind jaren negentig van de vorige eeuw het bundelings- en concentratiebeleid voor de glastuinbouw. Vanuit landschappelijke overwegingen, maar ook omdat de mogelijkheden voor een duurzame bedrijfsvoering in concentratiegebieden veel groter zijn (schaalvoordelen sector). De provincie stuurt op het behoud van het areaal glastuinbouw voor de provincie (gesloten huishouding), waarbij het beleid sinds die tijd gericht is op zoveel als mogelijk verplaatsing danwel beëindiging van glastuinbouwbedrijven en sloop van kassen buiten de concentratiegebieden en verplaatsing naar concentratiegebieden. In deze concentratiegebieden wordt een gebiedspecifieke programmatische aanpak voorgestaan ter versterking van deze zogenaamde Greenports. In de concentratiegebieden zijn ruime bebouwingsmogelijkheden beschikbaar. Buiten de concentratiegebieden zijn de mogelijkheden beperkt. Nieuwvestiging is niet mogelijk en uitbreiding wordt in beginsel slechts toegestaan tot 2 ha kassen. Daarnaast komen een aantal locaties (ca. 150 ha) in aanmerking voor sanering en kunnen in principe niet worden uitgebreid. De ontwikkelmogelijkheden en beleidskeuzes zijn vertaald naar de provinciale Visie Ruimte en Mobiliteit en de Verordening Ruimte. 3.2. Regelingen De provincie Zuid-Holland kent een aantal regelingen om tot uitvoering te komen van het glastuinbouwconcentratiebeleid. 3.2.1. Glas voor glasregeling Buiten de concentratiegebieden wordt oprichting van nieuwe kassen alleen toegelaten bij bestaande volwaardige glastuinbouwbedrijven. Voor deze bedrijven geldt in beginsel een maximaal toegestane glasoppervlakte van 2 hectare kassen bij een bestaand volwaardig glastuinbouwbedrijf en 300 m2 kassen bij een bestaand volwaardig boomen sierteeltbedrijf. Met gebruikmaking van de Glas voor glasregeling kan een bestemmingsplan voorzien in een verdere uitbreiding van de maximale toegestane oppervlakte, mits elders de oppervlakte aan gewenste uitbreiding van de glasopstand (boven 2 ha) in dezelfde hoeveelheid fysiek glas wordt gesaneerd en de ruimtelijke kwaliteit per saldo verbeterd.


P141179.008

september 2014

7

Het is ook mogelijk om te volstaan met de sloop van tenminste de helft van de oppervlakte en voor de resterende oppervlakte financiële compensatie te regelen, door storting van een bedrag ter grootte van de ontbrekende oppervlakte in m2 x een normbedrag in een (inter)gemeentelijk kwaliteitsfonds. De hoogte van het normbedrag wordt bepaald bij het instelling van het fonds. Een dergelijke bijdrage in het kwaliteitsfonds in plaats van sanering kan worden toegestaan voor maximaal 1 hectare te saneren glas. 3.2.2. Ruimte voor Ruimte regeling Ter verbetering van de ruimtelijke kwaliteit in het buitengebied beschikt de provincie sinds 2003 over een Ruimte voor ruimte regeling. In het kader van de Ruimte voor Ruimte regeling mogen ter compensatie van de sloop van voormalige agrarische bedrijfsgebouwen, nietagrarische bedrijfsgebouwen en verspreid liggende kassen (buiten de concentratiegebieden voor glastuinbouw) onder voorwaarden één of meer burgerwoningen worden gebouwd, op de betreffende slooplocatie zelf of elders. Per 5.000 m2 gesloopt glas mag één burgerwoning worden teruggebouwd, tot maximaal 3 burgerwoningen per project. Door sanering van verspreid liggend glas (buiten concentratiegebieden) kan verrommeling worden tegen gegaan en wordt bijgedragen aan het concentreren van de glastuinbouw. 3.2.3. Subsidieregeling Naar aanleiding van de gestelde provinciale kerntaak betreffende een substantiële vermindering van verspreid glas is als uitwerking van het hiertoe opgestelde Actieprogramma Greenports tevens een subsidieregeling ‘Subsidieregeling sanering en bemiddeling verspreide glastuinbouw Zuid-Holland 2013’ opgesteld. Doel van deze regeling betreft eveneens het verwijderen van verspreid liggende kassen ten behoeve van het herstel van waardevol landschap, het geven van meer ruimte aan natuur en het versterken van gebieden voor duurzame glastuinbouw. Met de regeling kan subsidie worden aangevraagd voor zowel feitelijke saneringskosten als bemiddelingskosten. Saneringssubsidie Met behulp van deze subsidie (inclusief gemeentelijke medefinanciering) moeten de grondopbrengsten (woningen) toereikend zijn om de waardevermindering van het te sanering glastuinbouwbedrijf inclusief sloop en bijkomende kosten te dekken.


P141179.008

september 2014

8

De maximale hoogte van de provinciale saneringssubsidie bedraagt de helft van het financiële tekort van de sanering, tot maximaal € 250.000, - per ha. De overige kosten dienen door de gemeenten en regio’s te worden voor hun rekening te worden genomen. Door de provincie is een subsidieplafond ingesteld. Indien de ingediende aanvragen dit plafond te boven gaan vindt nadere afweging en beoordeling plaats aan de hand van onder andere de bijdrage aan duurzame kwaliteitsverbetering, de aanpak van sanering en het maatschappelijk draagvlak. Bemiddelingssubsidie Daarnaast kunnen lokale overheden ook subsidie aanvragen voor bemiddelingskosten bij het opstellen en de verdere procesbegeleiding van de uitvoering van een saneringsplan en/of uitvoeringsovereenkomsten voor sanering van glasopstanden in prioritair gebied. Deze bemiddelingssubsidie is bedoeld ter stimulering van de planvorming voor sanering. Mede vanwege de woningmarktsituatie, bezuinigingen op overheidsuitgaven en lastige financiering voor bedrijfsverplaatsing is het aantal saneringsplannen de laatste jaren beperkt. De maximale hoogte van een bemiddelingssubsidie bedraagt maximaal €250.000, - per aanvraag, waarbij de provincie maximaal de helft van de subsidiabele kosten bijdraagt. De overige kosten dienen door de gemeenten en regio’s te worden voor hun rekening te worden genomen. 3.3. Praktijkervaring 3.3.1. Glas voor glasregeling De glas voor glasregeling is sinds 2013 in gebruik waarmee solitaire bedrijven de mogelijkheid hebben om te groeien boven de 2 ha. De regeling is tot nu toe nog maar nauwelijks toegepast; in de Bollenstreek heeft met de regeling een kleine uitbreiding in combinatie met sanering plaatsgevonden. Daarnaast heeft in Zwijndrecht een verkenning plaatsgevonden naar de mogelijke toepassing van glas voor glas in een project. Uit de verkenning bleek dat een ruimte voor ruimte project financieel aantrekkelijker was.


P141179.008

september 2014

9

Glas voor glas wordt vooral incidenteel toegepast. Dit kan worden verklaard door het uitblijven van investeringen c.q. bedrijfsuitbreidingen. Betrokkenen vanuit de provincie melden dat dit wordt versterkt door het feit dat het bedrijfseconomisch voordeliger is om verouderde kassen langer in productie te houden dan deze te slopen en elders de kas uit te breiden. De regeling is nog vrij recent in werking getreden. Uit eerder verricht onderzoek door Agrimaco blijkt dat het vormen van een gebiedsfonds door de Duin en Bollenstreek laat zien dat verbreding van het draagvlak voor het scheppen van compensatie mogelijk is. 3.3.2. Ruimte voor Ruimte regeling en subsidies De Ruimte voor Ruimte regeling is met wisselend succes toegepast. In de periode van 2003 tot en met 2010 heeft de provincie meegewerkt aan 54 individuele aanvragen, voor de bouw van 177 compensatiewoningen als compensatie voor de sloop van ca 52 ha glas en 5,6 ha steen. De omvang van de via de regeling gesloopte kassenruimte is relatief klein (6%) vergeleken met de totale sloop van kassen. Met alleen het toepassen van de regeling Ruimte voor Ruimte zijn hoofdzakelijk ‘slechts’ kassen gesloopt van “gestopte” bedrijven. Het grootste deel van de aanvragen (111 van de in totaal 177 aangevraagde woningen) zijn gesitueerd in de prioritaire gebieden voor de sanering van verspreide glastuinbouw. De uiteindelijke ruimtelijke kwaliteitswinst van de locaties is wisselend en mede afhankelijk van de variatie in aanpak per gemeente, aangezien hier door de provincie geen stedenbouwkundige randvoorwaarden aan zijn gesteld. De grondwaarde heeft een grote invloed bij RvR-projecten. Door de marktsituatie is sprake van een aanzienlijke daling in de opbrengsten, terwijl de kosten zelfs licht zijn toegenomen en het rendement hierdoor onder druk staat. Naast het saneren van individuele locaties is bij de aanpak op projectbasis in meerdere gevallen een grootschalige sanering tot stand gekomen, waarbij tevens geconcentreerde woningbouw heeft plaatsgevonden. Daarbij zijn ook bedrijven verplaatst en hebben daarmee bij gedragen aan de herstructurering. Bij een grootschalige aanpak is het afwijken van de forfaitaire compensatienormen en/of het inzetten van subsidies onontbeerlijk geweest. In combinatie met subsidies is sinds 2007 circa 240 ha solitair glas gesaneerd en/of verplaatst. Dit is in totaal 2/3 van het solitaire glas dat voor sanering in aanmerking komt.


P141179.008

september 2014

10

Het rijk tot 2010 en de provincie tot 2012 hebben daarbij dus voorzien in een subsidie voor het financieren van de onrendabele top. De verstrekte subsidie is uiteindelijk opgelopen tot een bedrag tussen de 70 en 100 miljoen. Daarmee is feitelijk sprake van circa € 300.000,- per ha subsidie. Niet bekend is wat de feitelijke kosten zijn geweest van sanering (dus de eigen bijdrage van de glastuinbouwsector / initiatiefnemers). 3.3.3. Algemeen De provincie Zuid-Holland geeft sinds 2007 actief invulling aan haar concentratiebeleid voor glastuinbouw en het behoud van de glastuinbouw voor haar provincie. Inmiddels is 2/3 van het te saneren solitaire glas daadwerkelijk gesaneerd c.q. verplaatst. Op dit moment is nog sprake van circa 150-200 ha solitair glas dat in aanmerking komt voor sanering. De sanering en verplaatsing naar concentratiegebieden/Greenports is met name tot stand gebracht met behulp van de Ruimte voor Ruimte regeling in combinatie met subsidie ter financiering van de onrendabele top. 3.4. Ontwikkelingen, aanbevelingen en conclusies Het saneren en verplaatsen van solitair glas is een kostbaar traject, dat binnen de provincie Zuid-Holland vooral is vormgegeven door een combinatie van de instrumenten Ruimte voor Ruimte en subsidies. In het uitvoeren van de beleidsdoelen, zeker bij glas voor glas, is het noodzakelijk de beleidsdoelen niet te hard te formuleren in termen van x ha binnen termijn y jaren. Een dergelijk instrument is eerder voor de langere termijn voordat het echt tot substantiële resultaten leidt, omdat het ‘maar’ incidenteel wordt toegepast. Op dit moment is nog sprake van een mogelijke subsidie voor de planvoorbereiding in het kader van modernisering van de glastuinbouw. Vanaf heden vallen er weinig subsidies meer te verwachten en zullen projecten zich zelf moeten gaan bedruipen. Binnen de Duin en Bollenstreek is hierop geanticipeerd door het verbinden van ontwikkeling aan sanering en herstructurering, waarbij alle ontwikkelingen een bijdrage leveren aan sanering en herstructurering. Binnen de provincie is verbreding van het draagvlak aan de orde bij de herziening van de Provinciale Structuurvisie. Daarbij is de optie aan de orde voor het verlangen van maatschappelijke bijdragen aan ontwikkelingen (Koersnotitie Ruimte en Mobiliteit, september 2013). Ook gemeenten kijken naar het vragen van een bijdrage bij het toestaan van vergroting van kantoor/loods oppervlakte.


P141179.008

september 2014

11


P141179.008

september 2014

12

4.

NOORD-HOLLAND

4.1. Beleid In Noord-Holland is sanering van glas gekoppeld aan de Ruimte voor Ruimte regeling zoals ook opgenomen in de provinciale verordening. Deze regeling had als doel de realisatie van ruimtelijke kwaliteit. Later is daar een tweede doel aangekoppeld, namelijk de herstructurering (en dus verplaatsing) van glastuinbouw. Voor de glastuinbouw zijn drie uitgangspunten vanuit verschillende belangen te benoemen: 1. ruimtelijk belang: een goede ruimtelijke ordening en bescherming van landschappelijke kwaliteiten; 2. economisch belang: de bestaande draaischijffunctie behouden en daarmee de economische waarde veiligstellen die de glastuinbouwsector voor Noord-Holland heeft; 3. maatschappelijk belang: verduurzaming van de glastuinbouw. De provincie wil een betere ruimtelijke kwaliteit en verdere verduurzaming van de glastuinbouw. Daarom wordt in het beleid ingezet op herstructurering, sanering en concentratie van (verspreid) glas. 4.2. Regelingen 4.2.1. Programmatische aanpak en subsidies De provincie Noord-Holland zet in op het versterken van de ruimtelijkeconomische positie van de Glasdriehoek (Het Grootslag, Alton en Agriport A7) en het satellietgebied Heemskerkerbinnenduin. Daarvoor worden meerdere middelen ingezet:  voor de verdere verduurzaming van de glastuinbouw bekijkt de provincie of het provinciale revolving fund Duurzame Energie kan worden ingezet;  voor de herstructurering van de glastuinbouw in Alton heeft de provincie geldt beschikbaar vanuit het landbouwbudget, als een van de projecten onder de greenport Noord-Holland Noord. De business case moet uitwijzen hoe er middelen en/of instrumenten kunnen worden gecreëerd;  voor de strategische glasvisie zijn vanuit RI beleid middelen gereserveerd in de uitvoeringsagenda van de structuurvisie;  voor de verdere modernisering en verduurzaming van de glastuinbouw worden daar waar mogelijk Europese en landelijke middelen benut via de uitvoeringsagenda van de topsector Tuinbouw & Uitgangsmateriaal;  TWIN-H programma herstructurering glas Greenport Aalsmeer € 10 miljoen tot 2025.


P141179.008

september 2014

13

4.2.2. Ruimte voor Ruimte regeling De Ruimte voor Ruimte regeling kan worden ingezet voor het opruimen danwel verplaatsen van glasopstanden: steen en glas worden gesloopt. Hiermee wordt verrommeling van het landschap tegengegaan. De compensatiewoningen moeten beeldkwaliteit toevoegen, waardoor ook de omgeving door een goede keuze van de plek èn de aard en omvang van de bebouwing er beter van wordt. Via beide sporen wordt bijgedragen aan de verbetering van de ruimtelijke kwaliteit. De regeling maakt(e) het mogelijk om sloop/saneren van solitair glas te financieren met woningbouw. Door woningbouw mogelijk te maken worden middelen gegenereerd voor de sanering van glas. De regeling koppelt ontwikkelingen (dynamiek) aan de saneringsopgave/behalen van ruimtelijke kwaliteit. In februari heeft de provincie de regeling versoberd door terug te vallen op het oorspronkelijke doel, namelijk verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit door storende bebouwing te saneren in ruil voor woningbouw. Tot voor kort maakte de regeling ook de verplaatsing van glas mogelijk, doordat (delen) van de verplaatsingskosten konden worden opgevoerd in de regeling. Dit had echter een averechts effect. Het doel van de regeling was gericht op ruimtelijke kwaliteit. Als gevolg van de woningbouwmarkt, maar ook de hoge kosten voor herstructurering, waren steeds meer woningen nodig. Met als gevolg dat de ruimtelijke kwaliteitswinst onder druk stond, soms zelfs als negatief werd beschouwd. 4.3. Praktijkervaring De provincie heeft recent (2013/2014) een evaluatie van het beleid laten uitvoeren, waarbij het eigen instrument ook is bezien in het kader van de regelingen van andere glasprovincies. Het instrument werkt goed als het gaat om het sanering van glas/het slopen van storende bebouwing en daarmee het realiseren van ruimtelijke kwaliteit. De perceptie van doelrealisatie (realiseren van ruimtelijke kwaliteit) is echter verschillend, omdat sprake is van terugbouw van woningen. Gemeenten en provincie kijken verschillend naar de meerwaarde van het instrument. Er is geen heldere definitie van ruimtelijke kwaliteit. De regeling is in de loop der tijd uitgebreid om ook herstructurering/verplaatsing van de glastuinbouw mogelijk te maken. Het oorspronkelijke doel (ruimtelijke kwaliteit) kwam daarmee onder druk te staan, omdat teveel woningen nodig waren om de herstructurering te financieren.


P141179.008

september 2014

14

Het opvoeren van verplaatsingskosten werkt niet stimulerend of versnellend voor grootschalige saneringslocaties, waarbij bedrijven worden verplaatst. De conclusie van het evaluatieonderzoek is dat stimuleren van glastuinbouwconcentratie niet wordt behaald door het opvoeren van verplaatsingskosten en zelfs negatieve effecten op de ruimtelijke kwaliteit waarneembaar zijn (te grootschalige woningbouwontwikkeling nodig). Uit de evaluatie van de verschillende Ruimte voor Ruimte projecten blijkt dat bij herstructurering en verplaatsing van glastuinbouwbedrijven: - dat alleen Ruimte voor Ruimte een te beperkt instrument is voor de sanering en verplaatsing van solitaire glastuinbouwbedrijven; - dat 1/3 van de verplaatsing niet/ nauwelijks is te financieren. Ruimte voor Ruimte kan wel als een onderdeel van een instrumentenmix in een verplaatsingstraject worden ingezet om de sloopkosten (deels) te dekken, maar niet als enig instrument voor verplaatsing. De provincie Noord-Holland gaat vanaf september aan de slag met het zoeken naar een mogelijke verplaatsingsregeling. 4.4. Conclusies en aanbevelingen De toepassing van Ruimte voor Ruimte en glas voor glas is een geschikt instrument om storende bebouwing te saneren, maar niet om verplaatsingen te financieren. Belangrijke constatering in het evaluatie onderzoek is dat RvR woningen/compensatiewoningen ‘last’ hebben van de huidige woningmarkt. Hierdoor komt enerzijds de saneringsopgave onder druk te staan, anderzijds komt de ruimtelijke kwaliteit (te veel en kleinere compensatiewoning nodig voor één verplaatsing) onder druk te staan. Om de effectiviteit van sanerings- en verplaatsingsinstrumenten te verhogen, dient ook te worden gehandhaafd op ongewenst gebruik/ ontwikkeling en daarnaast is het borgen in een Verordening ruimte nodig. Zorg voor een breder instrument waarbij ontwikkelingen in het buitengebied bijdragen aan de ruimtelijke kwaliteit/sanering van glas. Maak de regeling breder of minder afhankelijk van compensatiewoningen door ook andere compensatiefuncties toe te staan. Middels een gebiedsfonds/vereveningsfonds kunnen dan meerdere ontwikkelingen bij gaan dragen aan sanering en/of verplaatsing van solitaire bedrijven.


P141179.008

september 2014

15

De provincie gaat onderzoeken hoe de concentratie wel gestimuleerd kan worden. Dit onderzoek wordt in september opgestart door de provincie Noord-Holland. Binnen de provincie Noord-Holland wordt nu ervaring opgedaan met de Pilot Uithoorn - project Drechtdijk. Binnen de pilot is sprake van zowel opruimen als verplaatsen van glas, waarbij de Ruimte voor Ruimte regeling is gecombineerd met een subsidie/revolving fund constructie ten behoeve van startkapitaal.


P141179.008

september 2014

16

5.

GELDERLAND

5.1. Beleid De provincie Gelderland streeft naar het concentreren van glastuinbouw in daartoe aangewezen gebieden en heeft hiervoor een projectmatige aanpak. Het provinciaal beleid is beschreven in de recent vastgestelde provinciale Omgevingsvisie en wordt vastgelegd in de provinciale Omgevingsverordening, die naar verwachting in oktober wordt vastgesteld alsmede in een specifiek Provinciaal Inpassingsplan voor de Bommelerwaard. In het provinciaal beleid voor glastuinbouw wordt uitgegaan van benutting van de bestaande bestemmingsruimte voor glastuinbouw. De provincie speelt een actieve rol bij de herstructurering van de economisch verouderde glastuinbouwgebieden van Huissen Angeren en de Bommelerwaard, onder meer door middel van oprichting van een tweetal specifieke projectbureaus. Naast de bestaande glastuinbouwontwikkelingsgebieden Overbetuwe en Bommelerwaard zijn er vier kleinere glastuinbouwlocaties aangewezen, voor de opvang van de regionale behoefte aan bedrijfsverplaatsing. Hier mogen bedrijven uit de regio zich hervestigen, als de glastuinbouwbestemming op de vertrekkende locatie wordt gesaneerd. Daarnaast heeft de provincie een actief beleid om verplaatsing van solitair gelegen glastuinbouwbedrijven en bedrijven gelegen in extensiveringsgebied naar de aangewezen glastuinbouwontwikkelingsgebieden te stimuleren door middel van een subsidie (sanering en verplaatsing, dus géén sloopregeling) en via de reguliere Ruimte voor Ruimte/functieveranderingsregeling (sanering). Ter ondersteuning van het concentratiebeleid wordt de mogelijkheid voor uitbreiding van solitair gelegen glastuinbouwbedrijven beperkt tot eenmalig 20 procent. De provincie Gelderland kent geen actieve stoppersregeling. 5.2. Regelingen 5.2.1. Verplaatsingsregeling Voor de verplaatsing van bestaande bedrijven kan een beroep worden gedaan op subsidie van de provincie, die voorziet in een investeringsbijdrage, mits de bestaande locatie wordt gesaneerd.


P141179.008

september 2014

17

Vanaf 2013 is hiervoor sprake van een tenderregeling waarbij:  





de hoogte van de subsidie is gekoppeld aan het aantal m 2 te slopen glasopstand: € 30,- per m2 sloop; sprake is van een investeringssubsidie van maximaal 40% (tot een maximumbedrag van € 1.000.000,-), waarbij dus tevens een investering van de initiatiefnemer van minimaal 60% wordt vereist; ingebrachte vierkante meters te slopen glas wordt geïndexeerd, waardoor sanering van glas in gevoelig gebied voorrang krijgt; hiertoe wordt het aantal te vierkante meters te saneren kas vermenigvuldigd met: o 2,0 in de EHS of grondwaterbeschermingsgebied; o 1,8 in waardevol landschap of waardevol open gebied; o 1,6 in extensiveringsgebied glastuinbouw; o 1,0 in intensiveringsgebied glastuinbouw; o 1,4 in overige gebieden. - een totaal subsidiebudget per jaar is vastgesteld, van 4 à 5 miljoen euro.

5.2.2. Ruimte voor Ruimte / functieveranderingsregeling In afwijking van het algemeen uitgangspunt kunnen in glastuinbouwgebieden met een herstructureringsopgave onder specifieke voorwaarden ook andere (niet-glastuinbouw) bestemmingen mogelijk worden gemaakt, mits deze een bijdrage leveren aan de realisatie van de herstructurering. Voor solitaire glastuinbouwbedrijven gelden de reguliere functieveranderingsmogelijkheden, die per regio nader zijn uitgewerkt. Bij sloop van een minimaal areaal aan glasopstanden is oprichting van een nieuw woongebouw of woning toegestaan op de saneerlocatie. 5.3. Praktijkervaring In 2013 zijn 5 bedrijfsverplaatsingen met behulp van de provinciale investeringssubsidie ingezet. Ook in 2014 is de verwachting dat 5 bedrijfsverplaatsingen zullen worden ingezet. De verplaatsingen die de afgelopen jaren hebben plaatsgevonden zijn voornamelijk in en rondom de Bommelerwaard, terwijl in en rondom het gebied Huissen- Angeren sprake is van een veel lagere dynamiek. Dit verschil kan worden verklaard door het verschil in type glastuinbouwbedrijven tussen deze gebieden. De recente verplaatsingen betreffen voor circa 80-90% bloemteeltbedrijven.


P141179.008

september 2014

18

Als gevolg van de regeling is binnen de provincie sprake van zogenaamde ‘Sprokkellocaties’. Dit zijn locaties waar sprake is van stoppende of gestopte glastuinbouwbedrijven en in het kader van de subsidieregeling door de bedrijfsverplaatser worden ingebracht als sloopglas. Immers, te verplaatsen bedrijven, die tevens willen groeien dienen hiervoor zelf te saneren glasopstanden in te brengen. Inmiddels zijn door de 2 projectbureaus sprokkelbanken ingesteld, om actief bedrijfsverplaatsers te helpen bij het vinden van sloopglas. 5.4. Conclusies en aanbevelingen De provincie heeft bewust gekozen voor een actief beleid op herstructurering in combinatie met een subsidie, later omgezet in een investeringssubsidie, zodat er dynamiek in de glastuinbouwsector blijft en sprokkellocaties worden opgeruimd. Dit actieve beleid op herstructurering, waarbij ondernemers worden ondersteund met een verplaatsingssubsidie om hun bedrijf naar een concentratiegebied te verplaatsen, werkt goed. De verplaatsingssubsidie voor verplaatsing van duurzame ondernemingen van een ongewenste locatie naar een concentratiegebied blijkt goed te werken (Agrimaco). Hierbij dient wel opgemerkt te worden dat de recente verplaatsingen hoofdzakelijk bloementeeltbedrijven betreffen binnen de regio Bommelerwaard. Het glasareaal in de provincie Noord-Brabant bestaat grotendeels uit groenteteelt. Bovendien is de spreiding van solitair glas hier binnen de provincie veel groter. Het saneren door middel van functieverandering is de laatste jaren onder druk komen te staan om dat de woningbehoefte sterk onder druk is komen te staan. Bij het te verwachten herstel zullen nog steeds meerdere regio’s met stagnatie of krimp van de bevolking te maken blijven houden. Ook is er ruim aanbod van bedrijfsterrein waarmee herbestemming van voormalige agrarische bedrijfslocaties gaat concurreren. Er vindt een bezinning plaats op het toekomstig beleid.


P141179.008

september 2014

19


P141179.008

september 2014

20

6.

CONCLUSIES

In het kader van deze beleidsinventarisatie is gekeken naar de eventuele toepasbaarheid van een Glas voor Glas –regeling in de provincie Noord-Brabant bij de saneringsopgave van solitair gelegen glas en het concentreren van glastuinbouwbedrijven. Hiertoe zijn bestaande vergelijkbare regelingen en instrumenten beschouwd, op hun werking, toepassing in de praktijk en bewezen effectiviteit in relatie tot de sturingsdoelstelling. Beleidsdoelstelling Uit de beleidsanalyse van de verschillende provincies die te maken hebben met substantiële glastuinbouw kan worden geconstateerd dat in het algemeen wordt ingezet op concentratie van glas in daartoe aangewezen gebieden in combinatie met het stimuleren van sanering van solitair gelegen bedrijven. Dit vanuit het streven naar ruimtelijke kwaliteit, waarbij solitair glas als storend is getypeerd, maar ook als stimulans voor de glastuinbouwsector, omdat de mogelijkheden voor een duurzame bedrijfsvoering in concentratiegebieden veel groter worden geacht (schaalvoordelen sector). Op basis van deze kwalitatieve doelstelling (ruimtelijke kwaliteitsverbetering) zetten de provincies Limburg, Gelderland en Noord Holland diverse instrumenten in om het areaal solitair glas te verminderen en glas te concentreren. Gelderland en Noord Holland zetten daarbij met name in op het combineren van saneren en verplaatsen, terwijl Limburg solitair gelegen bedrijven mogelijkheden biedt voor uitbreiding in combinatie met sloop van elders gevestigd solitair glas (zonder verplaatsing). De provincies Zuid Holland en Noord Brabant hebben hun concentratiebeleid nader gekwantificeerd. Zuid Holland heeft een saneringsopgave geformuleerd van solitair gelegen glas in combinatie met het streven naar behoud van het totale areaal glastuinbouw. Zuid Holland zet daarbij in op zowel sanering als sanering in combinatie met verplaatsing. De provincie Noord Brabant stelt dat 75% van het glasareaal in daarvoor aangewezen concentratiegebieden dient te zijn gelegen, waarbij (in het verleden) selectief is ingezet op het saneren van kassen in kwetsbare gebieden middels een sloopregeling (in tranches) en daarnaast door het (planologisch) beperken van de ontwikkelen uitbreidingsmogelijkheden van solitaire glastuinbouwbedrijven.


P141179.008

september 2014

21

Effectiviteit verschillende instrumenten/ regelingen Uit de beleidsinventarisatie blijkt dat de aanpak van de glastuinbouw zowel in visie als in het faciliteren van sanering en herstructurering per provincie en regio uiteenloopt. Evenzo kent de inzet en de intensiteit van toepassing van instrumentarium voor sanering en herstructurering een grote variatie. Momenteel wordt er in 2 provincies (Limburg en Zuid-Holland) gewerkt met een Glas-voor-glas regeling. In de provincie Limburg kunnen solitaire glastuinbouwbedrijven (> 3ha) buiten kwetsbare gebieden verder uitbreiden als ze voor iedere ha extra uitbreiding (>3 ha), twee ha solitair glas slopen. De ondernemer kan dit regelen door de sloop zelf te regelen met de eigenaar van de te slopen glasopstand of door een financiële bijdrage van 8 euro per m2 uitbreiding te storten in een sloopfonds. Uit dit fonds kunnen vervolgens eigenaren die hun kassen willen afbreken maar dit niet zelf kunnen of willen doen kunnen een vergoeding van 4 euro per m2 ontvangen voor de sloop van hun kassen. In de provincie Zuid-Holland kunnen solitaire glastuinbouwbedrijven (>2 ha) verder uitbreiden als ze voor iedere ha extra uitbreiding (>2 ha), één ha solitair glas slopen. De ondernemer kan dit regelen door de sloop zelf te regelen met de eigenaar van de te slopen glasopstand of door de sloop van minimaal 50% solitair glas op een saneerlocatie en tevens een financiële bijdrage van 50% in een sloopfonds. Uit dit fonds kunnen vervolgens eigenaren die hun kassen willen afbreken maar dit niet zelf kunnen of willen doen kunnen een vergoeding ontvangen voor de sloop van hun kassen. Daarnaast heeft de provincie Gelderland een verplaatsingsregeling, waarin een glas-voor-glas regeling is opgenomen (7). Er kan een investeringssubsidie worden verkregen van maximaal 40% (tot een maximumbedrag van € 1.000.000,-). De hoogte van de subsidie is gekoppeld aan het aantal m2 te slopen glasopstand: € 30,- per m2 sloop. De provincie heeft per jaar (tot aan de navolgende bestuursperiode (tot en met 2015) een totaal subsidiebudget van 4 à 5 miljoen euro vastgesteld. Voor toekenning van de subsidie worden de afzonderlijke subsidie aanvragen tegen elkaar afgewogen, waarbij het ingebrachte te slopen glas wordt geïndexeerd en glas in gevoelig gebied (bijv. EHS) hoger wordt geïndexeerd.


P141179.008

september 2014

22

Naast de Glas-voor-glas regeling worden door de verschillende provincies ook overige instrumenten/ regeling ingezet. Dit betreft navolgende instrumenten: -

-

-

Subsidies:  Sanering;  Verplaatsing; Ruimte voor ruimte:  Vaste oppervlakte norm;  Exploitatie als basis; Kwaliteitsverbetering in combinatie met een gebiedsfonds.

De inzet en effectiviteit van bovenstaande instrumenten verschilt per provincie, zie navolgende tabel:

1 2 3 4 5

Provincie Limburg

Zuid-Holland

6

7

Gelderland

8

9

10 11

Noord-Holland

Instrument Glas voor glas (fysiek) Glas voor glas (met fonds) Glas voor glas (fysiek) RvR RvR in combinatie subsidie (tot 2012/13) Kwaliteitsbijdrage in fonds i.k.v. functieverandering (bollenstreek) Verplaatsingssubsidie gekoppeld aan sloopmeters (glas voor glas) Kwaliteitsbijdrage i.k.v. functieverandering (o.a. RvR) RvR (tot 2014)

Doelstelling Saneren solitair glas Saneren solitair glas

Doelrealisatie Niet Matig

Saneren solitair glas Saneren solitair glas Saneren solitair glas en verplaatsen Saneren solitair glas en verplaatsen

Niet Matig Goed

Saneren van solitair glas en verplaatsen

Goed

Saneren solitair glas

Onbekend

- Saneren solitair glas en verplaatsen - Ruimtelijke kwaliteit

- Goed

RvR RvR in combinatie subsidie c.q. revolving fund

Saneren solitair glas Saneren solitair glas en verplaatsen

Onbekend

- Niet Matig Onbekend

Ad 1) de doelrealisatie is vrijwel nihil; deze regeling is nog maar 1 keer in de praktijk toegepast (voor slechts een gering bedrag); er is momenteel te weinig dynamiek in de sector (geen ontwikkelingen); bovendien leidt de fysieke regeling tot pragmatische, organisatorische Belemmering;


P141179.008

september 2014

23

Ad 2) de doelrealisatie is matig; door gebruikmaking van een fonds is de regeling weliswaar een aantal keer toegepast; dit betrof echter uitsluitend saneerlocaties, die gebruik hebben gemaakt van de sloopsubsidie, waarvoor de provincie een startkapitaal beschikbaar heeft gesteld; er heeft nog geen aanvulling van het fonds plaatsgevonden, als gevolg van uitbreidingsaanvragen; Ad 3) zie 1. Ad 4) de doelrealisatie is matig; In ruil voor de sloop van 5.000 m2 solitair glas mag 1 extra woning worden teruggebouwd; het betreft met name een stoppersregeling, waarmee sloop van solitair glas wordt gerealiseerd; deze regeling levert echter onvoldoende rendement om tevens verplaatsing van bedrijven te kunnen financieren. Ad 5) de doelrealisatie is goed; in deze regeling werden naast de saneringskosten tevens verplaatsingskosten vergoed; per ha glas kon € 300.000,- worden verleend; dit heeft weliswaar geleid tot 250 ha sanering en/of verplaatsing van solitair glas, maar in 6 a 7 jaar wel een investering gekost van 100 miljoen euro; deze subsidie regeling is vorig jaar stopgezet; Ad 6) de doelrealisatie is nog onbekend, omdat de regeling pas recent in werking is getreden; Ad 7) de doelrealisatie is goed; in 2013 zijn met deze regeling 5 bedrijfsverplaatsingen gerealiseerd; naar verwachting worden ook in 2014 5 bedrijfsverplaatsingen gerealiseerd; met de regeling worden vanaf 2010 naast de saneringskosten tevens verplaatsingskosten gesubsidieerd; de twee ingestelde projectbureaus vormen een katalysator voor gewenste ontwikkelingen; de indexering van de aanvragen stimuleert de realisatie van saneerlocaties middels de zogeheten ‘sprokkellocaties’; bovendien wordt de sloop van solitair glas in kwetsbare gebieden hiermee extra gestimuleerd; aan deze schijnbaar goed werkende regeling dient door de provincie op jaarbasis 4 miljoen euro te worden vrijgemaakt; Ad 8) de doelrealisatie is onbekend; veel gemeenten werken met een eigen functieveranderingsregeling; de indruk is dat (met name stoppers) geregeld van de regeling gebruik maken; het totaal areaal gesloopte oppervlakte aan solitair glas is echter niet (centraal) geregistreerd;


P141179.008

september 2014

24

Ad 9) de doelrealisatie (mbt herstructurering glas) is goed; in deze regeling werden naast de saneringskosten tevens verplaatsingskosten vergoed middels het toestaan van extra woningen; echter het toestaan van extra woningen in het buitengebied leidde tot een negatief effect op de ruimtelijke kwaliteit (verstening en verstedelijking van het buitengebied); Ad 10) de doelrealisatie is matig; doordat verplaatsingskosten niet meer werden vergoed en bovendien de woningmarkt sterk was gekrompen zijn de aanvragen en gerealiseerde sloopoppervlakten glas aanzienlijk gedaald; Ad 11) de doelrealisatie is nog onbekend, omdat de regeling pas recent in werking is getreden. Conclusies 1. De bestaande Glas voor glas –regelingen blijkt momenteel in de praktijk uitsluitend te fungeren als een sloopsubsidie. In zowel Limburg als Gelderland wordt de regeling benut voor de sanering van solitair glas, waarvoor de provincie zelf een bedrag heeft geïnvesteerd. Vanwege de slechte marktsituatie zijn er geen uitbreidingsaanvragen, waarmee het fonds zelf gevuld kan worden. 2. De toepassing van een Glas voor glas –regeling lijkt een geschikt instrument te zijn om glasopstanden te saneren, mits de marktsituatie verbeterd en weer leidt tot dynamiek in de sector. De Glas-voor-glas regeling lijkt als losstaand instrument ongeschikt om tevens verplaatsingen te realiseren (vanwege onvoldoende financiering). De Gelderse verplaatsingsregeling, waarin een glas-voor-glas regeling is opgenomen, blijkt wel succesvol. 3. De toepassing van Ruimte voor Ruimte/functieverandering is op zich een geschikt instrument om glasopstanden te saneren, maar is minder geschikt om verplaatsingen mee te financieren. De hiervoor benodigde extra toevoeging van woningen kan leiden tot een afname van de totale ruimtelijke kwaliteit. Bovendien is het saneren door middel van functieverandering de laatste jaren onder druk komen te staan, omdat de woningbehoefte door de economische crisis laag is. Voor krimpgebieden zal dat blijvende consequenties hebben; Daarnaast is er een ruim aanbod van bedrijfsterrein waarmee herbestemming van voormalige agrarische bedrijfslocaties gaat concurreren. Dit zet de toepassing voor het realiseren van middelen voor sanering en herstructurering onder druk.


P141179.008

september 2014

25

4.

5.

De inzet van subsidies levert een positieve bijdrage aan de herstructurering van de glastuinbouw; Dit vergt echter (jaarlijks) een flinke investering van de provincie. Eerdere provinciale subsidie-regeling zijn vrijwel allemaal stopgezet. Alleen in Gelderland is nog een provinciale subsidie-regeling van kracht, waarvan een verdere continuering nog hoogst onzeker is. Vanwege de slechte marktsituatie is de werking van zowel de glas-voor-glas regeling als de ruimte-voor-ruimte regeling momenteel zeer beperkt. Provinciale subsidieverlening staat vanwege de hiervoor noodzakelijke grote investering en onduidelijke effectiviteit momenteel ook onder druk. Diverse provincies zijn op zoek naar andere instrumenten, waaronder het instellen van een gemeenschappelijk fonds, waarin alle ruimtelijke ontwikkelingen in het buitengebied een bijdrage leveren en daarmee bij kunnen dragen aan et saneren en/of herstructureren van glas. De eerste praktijkervaringen lijken positief.

Discussie Op basis van de inventarisatie van beleidsstukken en de aanbevelingen van de ervaringsdeskundigen zijn navolgende algemene aandachtspunten geformuleerd met betrekking tot het instrumentarium: 1.

Instelling van een Glas – voor – glas –regeling, waarbij uitbreiding van solitair glas uitsluitend wordt gefaciliteerd, mits elders tevens sloop van solitair glas plaats lijkt in theorie een goede aanvulling op het bestaande instrumentarium. Aandachtspunten: a. Vanwege de huidige slechte marktsituatie zijn er nog weinig ervaringen met de volledige werking van de regeling in de praktijk. b. Prioritering van saneerlocaties bijvoorbeeld in kwetsbare gebieden (groenblauwe mantel) is wenselijk om de doelmatigheid van de regeling te bevorderen; c. Om de effectiviteit van het sanerings- en verplaatsingsinstrument te verhogen dient in ieder geval ook te worden gehandhaafd op ongewenst gebruik. d. Vanwege de huidige (slechte) marktsituatie zal de regeling op korte termijn voornamelijk als sloopsubsidie voor saneerlocaties fungeren; uitbreidingsinitiatieven, waarmee het sloopfonds mede gefinancierd dient te worden zijn er niet of nauwelijks en op korte termijn ook nog niet te verwachten; Derhalve zal er een startkapitaal noodzakelijk zijn, om de eerste ontwikkelingen (met name sanering van solitair glas) te kunnen financieren


P141179.008

september 2014

26

2.

De inzet van een mix aan instrumenten (subsidie, RvR/functieverandering en Glas voor Glas) lijkt noodzakelijk om de gewenste doelen te bereiken. Om de effectiviteit te vergroten dient het instrumentarium selectiever ingezet te worden. In bepaalde situaties kan een Glas voor Glas regeling voor een bepaald solitair bedrijf een effectievere keuze zijn voor zowel het bedrijf als voor het landschap in plaats van een verplaatsing ten kosten van veel compensatie. Hiervoor is een nadere bedrijfsinventarisatie van met name de ontwikkelingswensen -/mogelijkheden van solitaire bedrijven in kwetsbaar gebied wenselijk.

3.

Verbreed de werking van het ruimtelijk kwaliteitsfonds zodanig dat alle bijdragen in het gebiedsfonds van de verschillende ruimtelijke ontwikkelingen in het buitengebied tevens benut kunnen worden voor een bijdrage aan de sanering en/of verplaatsing (herstructurering) van solitaire bedrijven in kwetsbare gebieden. Een regionale, programmatische aanpak draagt bij aan de effectiviteit van het instrumentarium; er zijn succesvolle voorbeelden van regionale aanpak zoals in Gelderland met de aanpak voor Huissen-Angeren en de Bommelerwaard en de Duin en Bollenstreek in Zuid-Holland;


P141179.008

september 2014

27


P141179.008

september 2014

28

7.

BIJLAGEN 1. Gespreksverslagen a. Provincie Limburg b. Gemeente Horst a/d Maas c. Provincie Noord-Holland d. Provincie Zuid-Holland e. Provincie Gelderland 2. Bronnen


P141179.008

september 2014

29


P141179.008

september 2014

30

Bijlage 1 Gespreksverslagen GESPREKSVERSLAG Mevr. Demacker Provincie Limburg Maandag 21-7-2014 Algemeen Namens de provincie Limburg is mevr. Demacker betrokken bij de regeling glas voor glas. De regeling vloeit voort uit het LKM. Deze algemene regeling is op gemeentelijk niveau uitgewerkt door de gemeenten Peel en Maas, Venlo en Horst aan de Maas. De uitvoering van deze regeling is sinds april 2014 pas ingegaan. De provincie wordt jaarlijks geïnformeerd over de voortgang en geboekte resultaten. Op dit moment is de uitvoering nog geen jaar onderweg. De 3 genoemde gemeenten en LLTB zijn verantwoordelijk en rapporteren jaarlijks aan de provincie. De gemeente Horst aan de Maas is fondsbeheerder/penningmeester. Het sloopfonds van de regeling glas voor glas is eenmalig gevuld met gelden die resteerde uit eerdere glasregeling(en) onder de vlag van de reconstructie. Dit is te beschouwen als eenmalige bijdrage. Werking van de regeling Uitwerking van LKM. Inpassing van de uitbreiding. Extra ruimtelijke kwaliteitsverbetering bestaat vervolgens uit de sloop. De regels hiervoor zijn opgenomen in de regeling glas voor glas. Uitvoering en doelrealisatie Tot nu toe nog geen ervaring als het gaat om glasuitbreiding. Als gevolg van leegstand en economische situatie is nu vooralsnog sprake van sloopmeters. Nu is dat ook een goede tijd om de eerste verouderde glasopstanden te slopen. Ervaring met regeling Nog te kort in werking waardoor nog geen terugkoppeling heeft plaatsgevonden. In september/oktober vindt een eerste evaluatie plaats. Tot nu alleen sprake van sloop. Doordat geen sprake is van glasontwikkeling wordt het fonds/regeling niet gevuld.


P141179.008

september 2014

31

Op dit moment is de provincie Limburg bezig met het POL 2014. Dit heeft als ontwerp ter visie gelegen. Inmiddels is de provincie aan het nadenken over mogelijke maatregelen voor extra impuls voor de glastuinbouw, om de dynamiek te bevorderen. Hiervoor zijn nog geen concrete maatregelen in beeld. Gedacht kan worden aan een andere regeling dan glas voor glas, aanpassing van de regeling of extra maatregelen.


P141179.008

september 2014

32

GESPREKSVERSLAG Carina Reintjes Gemeente Horst aan de Maas Dinsdag 29 juli 2014 Algemeen Glas voor glas is een module van LKM. De gemeenten hebben eigen invulling/vertaling gemaakt GKM. De regeling is intergemeentelijk uitgewerkt voor Venlo, Horst ad Maas en Peel en Maas. Reden hiervoor is dat er substantieel glasoppervlak en -ondernemers in het gebied moeten zitten wil de regeling werken. Onderdeel van de regeling is een fonds. Dit is met startkapitaal gevuld vanuit de provincie Limburg. Een restant van een eerder slooptender. Ondersteunend glas zit niet in de regeling. Er is een ondergrens van 2.500 m2 ingevoerd voordat je mee kan doen. Werking van de regeling: Limburgse insteek: stimuleren van glastuinbouw (meer mogelijkheden individueel bedrijf mits sloopbonus) gekoppeld aan ruimtelijke kwaliteit/sloop van leegstaande kassen. De regeling biedt ook ontwikkelmogelijkheden voor solitair glas, maar dan middels sloopbonus. Als je dit namelijk niet biedt, verpaupert het solitair glas. Kleine bedrijven kunnen financieel niet naar andere locatie. Dus individuele mogelijkheid en afvloeiingsregelingen voor kleine bedrijven die verdwijnen als ondernemer, en daarmee is ook het glas weg. Dit voorkomt verpaupering en draagt bij aan kwaliteit. Uitvoering en doelrealisatie De regeling is een steuntje in de rug. Om die reden vallen er ook jaarlijks initiatieven af. Er is te weinig ontwikkeling/dynamiek, waardoor alleen sloop/renovatie zich aanbieden. Op dit moment is circa 240.000 euro gereserveerd voor circa 10 locaties. Als je het puur van uitbreiding wilt hebben dan moet je afvragen of deze regeling wel nuttig is en wil inzetten. Ervaring met regeling Sinds 2013 april in werking. Deze periode was zeer slecht voor de glastuinders. Op dit moment is dus wel sprake van de sloopvariant. Geen enkele uitbreiding tot nu toe. In Venlo was een uitbreiding, maar ook die ligt inmiddels stil.


P141179.008

september 2014

33

Vanaf sept. 2014 wordt geëvalueerd met lltb en tuinders en gemeente Horst ad Maas. Er zijn nu bijv. al gedachten om de concentratiegebieden te herbegrenzen/kleiner te maken, zodat meer bedrijven onder de regeling komen te vallen. Voor een ontwikkeling in een door overheid/maatschappij gewenste richting dien je ook geld in te willen steken. Er is startkapitaal nodig om deze ontwikkeling te stimuleren. Nu is er een regeling met financiele impuls, ervan uitgaande dat de dynamiek op termijn terugkomt. Alleen een ontwikkeling vanuit de sector werkt niet, omdat je dan jaren verder bent voordat er een substantieel bedrag in het fonds zit voor de sloop. Anders gebeurt er de komende 5 jaar niets. Op dit moment hebben tuinders geld nodig. Nu in slechte jaren geld provincie gebruiken en straks inzetten op revolving fund. De provincie en gemeenten hebben beleid geformuleerd, maar niet smart gemaakt in de vorm van x% concentratie in 20xx. Daar zit nu dus ook geen check op doelrealisatie! Wat is er straks bereikt anders dan: dit zijn de projecten. Feitelijk draagt ieder project nu positief bij aan doelrealisatie. Door weinig/geen dynamiek in sector wordt het fonds niet gevuld. Alleen sprake van de sloopvariant. Wat er gebeurt als het geld op is, weet nog niemand. Ook niet of de regeling dan stand houdt. Er is nu provinciaal geld dus dat wordt gebruikt.


P141179.008

september 2014

34

GESPREKSVERSLAG Dhr. Peter Graven Provincie Noord-Holland Woensdag 23-7-2014 Algemeen Namens de provincie Noord-Holland is dhr. Graven betrokken bij de ontwikkelingen in de glastuinbouwsector, zowel sanering als herstructurering. In Noord-Holland is sanering van glas gekoppeld aan de Ruimte voor Ruimte regeling zoals ook opgenomen in de provinciale verordening. Deze regeling had als doel de realisatie van ruimtelijke kwaliteit. Later is daar een tweede doel aangekoppeld, namelijk de herstructurering (en dus verplaatsing) van glastuinbouw. De provincie heeft recent (2013/2014) een evaluatie van beleid laten uitvoeren, waarbij het eigen instrument ook is bezien in het kader van de regelingen van andere glasprovincies. Dit onderzoek is opgeslagen in de projectmap (projectdirectory). Onderdeel van de evaluatie is een onderzoek naar de toepasbaarheid van RvR bij grootschalige herstructurering en saneringsopgaven. Hieruit blijkt dat het faciliteren van sanering en herstructurering van glastuinbouw sterk verschilt van regio tot regio. In het algemeen wordt ingezet op concentratie van glas (vanuit het streven naar ruimtelijke kwaliteit, waarbij solitair glas als storend is getypeerd). Hiervoor zijn verschillende instrumenten tot nu toe ingezet in de verschillende provincies: -

Subsidies Gebiedsontwikkeling met projectbureau en/of gebiedsmakelaar, en/of procesondersteuning e.d. Ruimte voor ruimte Glas voor glas Kwaliteitsverbetering Functieverandering e.d.

RvR, kwaliteitsmenu, functieveranderingsbeleid, sloopregeling e.d. is een belangrijk instrument bij het saneren en herstructureren van glas. Wel wordt gezocht naar verbreding van het vinden van compensatieopbrengsten, bijv. glas voor glas e.d., zodat meerdere ontwikkelingen in het buitengebied gaan bijdragen aan doelrealisatie, al dan niet via een gebiedsfonds.


P141179.008

september 2014

35

Belangrijke constatering is dat RvR woningen/compensatiewoningen ‘last’ hebben van de huidige woningmarkt. De dynamiek is daar (deels) weg, zeker in krimpregio’s. Op landelijk niveau is het vraagstuk van herstructurering ook aan de orde gesteld. In dit verband is op 11 september a.s. een bestuurlijk overleg met de minister. Werking van de regeling De regeling maakt het mogelijk om sloop/saneren van solitair glas te financieren met woningbouw. Door woningbouw mogelijk te maken worden middelen gegenereerd voor de sanering van glas. De regeling koppelt ontwikkelingen (dynamiek) aan de saneringsopgave/behalen van ruimtelijke kwaliteit. Dynamiek betekent ook handhaving op ongewenst gebruik/ontwikkeling en het borgen in een verordening ruimte. In februari heeft de provincie de regeling versoberd door terug te vallen op het oorspronkelijke doel, namelijk verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit door storende bebouwing te saneren in ruil voor woningbouw. Tot voor kort maakte de regeling ook de verplaatsing van glas mogelijk, doordat (delen) van de verplaatsingskosten konden worden opgevoerd in de regeling. Dit had echter een averechts effect. Het doel van de regeling was gericht op ruimtelijke kwaliteit. Als gevolg van de woningbouwmarkt, maar ook de hoge kosten voor herstructurering, waren steeds meer woningen nodig. Met als gevolg dat de ruimtelijke kwaliteitswinst onder druk stond, soms zelfs als negatief werd beschouwd. Uitvoering en doelrealisatie Het instrument werkt goed als het gaat om het sanering van glas/het slopen van storende bebouwing en daarmee het realiseren van ruimtelijke kwaliteit. Ervaring met regeling De regeling werkt. De perceptie van doelrealisatie (realiseren van ruimtelijke kwaliteit) is verschillend, omdat sprake is van terugbouw van woningen. Gemeenten en provincie kijken verschillend naar de meerwaarde van het instrument. Er is geen heldere definitie van ruimtelijke kwaliteit.


P141179.008

september 2014

36

Echter de regeling is in de loop der tijd uitgebreid om ook herstructurering/verplaatsing van de glastuinbouw mogelijk te maken. Het oorspronkelijke doel (ruimtelijke kwaliteit) kwam daarmee onder druk te staan, omdat teveel woningen nodig waren om de herstructurering te financieren. Het opvoeren van verplaatsingskosten werkt niet stimulerend of versnellend voor grootschalige saneringslocaties waarbij bedrijven worden verplaatst. De conclusie van het evaluatieonderzoek is dat stimuleren van glastuinbouwconcentratie niet wordt behaald door het opvoeren van verplaatsingskosten en zelfs negatieve effecten op de ruimtelijke kwaliteit waarneembaar zijn (te grootschalige woningbouwontwikkeling nodig). Ruimte voor ruimte kan wel als één instrument van meerdere in een verplaatsingtraject worden ingezet om de sloopkosten (deels) te dekken, maar niet als enig instrument voor verplaatsing. De provincie Noord-Holland gaat vanaf september aan de slag met het zoeken naar een mogelijke verplaatsingsregeling. Aanbevelingen Zorg voor een breder instrument waarbij ontwikkelingen in het buitengebied bijdragen aan de ruimtelijke kwaliteit/sanering van glas. Maak de regeling breder of minder afhankelijk van compensatiewoningen door ook andere compensatiefuncties toe te staan. Ruimte voor ruimte/glas voor glas is een geschikt instrument om storende bebouwing te saneren, maar niet om verplaatsingen te financieren. Zorg voor een gebiedsfonds/vereveningsfonds. Uitbreiding van solitair glas moet bijdragen aan de sanering van glas elders, door een glas voor glasregeling. Handhaaf op het juiste gebruik, zodat geen oneigenlijk gebruik gaat plaatsvinden in kassen. Nader onderzoek Onderzoek hoe de concentratie wel gestimuleerd kan worden. Dit onderzoek wordt in september opgestart door de provincie NoordHolland. Kijk voor nieuwe instrumenten naar zowel overheid, bedrijfsleven (o.a. de glastuinbouwsector zelf) en instellingen. Deze moeten samenwerken om een werkbaar instrumentarium te ontwikkelen.


P141179.008

september 2014

37

Wat verder ter tafel komt Voor Alton gebied is een Business case opgesteld. In het gebied speelt een herstructurering. In de business case kwam naar voren dat: -

extra grond nodig is in het gebied; voor ondernemers/glastuinbouw sprake is van sociale binding met het gebied. Rondom Alton gebied is sprake van meerdere kernen, waardoor in de periferie van Alton sprake is van (mogelijke) sociale binding.

In kader van business case Alton heeft Stivas onderzoek gedaan naar de dynamiek van de sector en wat speelt bij solitair gelegen bedrijven. Betrokken hierbij is het Ontwikkelbedrijf Noord-Holland Noord, dhr. Dave Vlaming, en dhr. Bert Cozijns. Pilot Uithoorn – project Drechtdijk. Zowel opruimen als verplaatsen van glas, waarbij de RvR regeling is gecombineerd met een subsidie/revolving fund constructie t.b.v. startkapitaal. De rente betaalt de provincie. Gemeente Uithoorn, dhr. Wiebe Lagemaat is projectleider. Problemen bij herstructurering en verplaatsing: -

RvR te beperkt instrument; vraagstuk over wanneer het staatssteun is; uit onderzoek en praktijkvoorbeelden blijkt dat 1/3 van de verplaatsing niet te financieren is.


P141179.008

september 2014

38

GESPREKSVERSLAG Dhr. Marc de Bruijne, dhr. Kees van Kruining Provincie Zuid Holland Woensdag 30-7-2014 Algemeen Namens de provincie Zuid-Holland is de heer De Bruijne betrokken bij de herstructurering van Glastuinbouwgebieden/Greenports. De heer Van Kruining is betrokken bij de sanering van verspreid glas. De glastuinbouwsector is sterk aanwezig in de provincie. Doelstelling is om 5.800 ha glas te behouden voor de provincie door een gesloten huishouding. De provincie Zuid-Holland streeft hierbij wel naar het concentreren van glastuinbouw in daartoe aangewezen gebieden. De provincie wil de aangewezen glastuinbouwgebieden (zogeheten greenports alsmede duurzame glastuinbouwgebieden) versterken. Per greenport wordt een gebiedspecifieke programmatische aanpak voorgestaan. De inzet verschilt per gebied. Leidend is de realisering van een verbetering van de ruimtelijke kwaliteit. In de concentratiegebieden zijn ruime bebouwingsmogelijkheden beschikbaar. Buiten de concentratiegebieden zijn de mogelijkheden beperkt. Nieuwvestiging is niet mogelijk en uitbreiding wordt in beginsel slechts toegestaan tot 2 ha kassen. Daarnaast komen een aantal locaties (ca 150 ha) in aanmerking voor sanering en kunnen in principe niet worden uitgebreid. De sector is zelf de belangrijkste speler. Met het beleid en de daarvoor uitgewerkte regelingen ligt het doel bij de sector zelf: -

stimuleren van de tuinbouw (breder dan alleen glastuinbouwbedrijven); stimuleren.

Werking van de regelingen De provincie Zuid Holland kent een aantal regelingen om tot uitvoering te komen van het glastuinbouwconcentratiebeleid. 1. Ruimte voor Ruimte: Veel toegepast, maar grondwaarde heeft grote invloed bij projecten.


P141179.008

september 2014

39

2. Glas voor Glas: Buiten de concentratiegebieden worden nieuwe kassen alleen toegelaten bij bestaande volwaardige glastuinbouwbedrijven tot een oppervlak van 2 hectare per bedrijf en bij bestaande volwaardige boomen sierteeltbedrijven tot een oppervlak van 300 m2 per bedrijf. Door middel van he toepassen van de glas voor glas regeling kan hiervan worden afgeweken. Een bestemmingsplan kan voorzien in een oppervlak van meer dan 2 hectare kassen bij een bestaand volwaardig glastuinbouwbedrijf en meer dan 300 m2 kassen bij een volwaardig boomen sierteeltbedrijf, mits: a. tegenover de uitbreiding van de bestaande oppervlakte van de kassen staat: i. in gelijke mate duurzame sanering van bestaande kassen elders buiten het glastuinbouwgebied, waarvan de plaats geometrisch is bepaald en verbeeld op ‘Kaart 3 Teeltgebieden’, of ii. een combinatie van ten minste 50% duurzame sanering van bestaande kassen en ruimtelijke maatregelen; b. de ruimtelijke kwaliteit in beide gebieden per saldo wordt verbeterd; c. de uitbreidingslocatie niet is gelegen binnen een gebied met beschermingscategorie 1 of 2, waarvan de plaats geometrisch is bepaald en verbeeld op ‘Kaart 7 Beschermingscategorieën ruimtelijke kwaliteit’; d. de kassen op de saneringslocatie zijn opgericht voor 1 januari 2014; e. gebleken is dat verplaatsing van het uit te breiden bedrijf naar een glastuinbouwgebied, waarvan de plaats geometrisch is bepaald en verbeeld op ‘Kaart 3 Teeltgebieden’, geen reële mogelijkheid is; f. de belangen van andere functies in de omgeving van de uitbreidingslocatie niet in onevenredige mate worden geschaad. 3. Saneringssubsidie (competitie). 4. Bemiddelingssubsidie. Uitvoering en doelrealisatie Glas voor glas regeling wordt vooral incidenteel toegepast bij een uitbreiding. Terwijl het instrument ruimte voor ruimte vooral tot doel heeft om te stoppen of om te verplaatsen naar elders (Greenports).


P141179.008

september 2014

40

Ervaring met regelingen: Glas voor glas is nog maar nauwelijks toegepast. Voor zover bekend is sprake van 1 project in de Bollenstreek. Hierbij ging het echter om een zeer geringe oppervlakte. Daarnaast is in Zwijndrecht een glas voor glas initiatief opgestart, maar niet doorgezet voor 16 ha. Een ruimte voor ruimte project was in dat geval financieel aantrekkelijker dan gebruik maken van de glas voor glas regeling. Tot nu toe heeft het ook niet gewerkt grotendeels als gevolg van de huidige tijd, waarbij geen sprake is van een groot aantal nieuwe ontwikkelingen/uitbreidingen van kassen. Dit wordt versterkt door het feit dat, zeker in deze tijd, het in productie houden van verouderde kassen lang doorgaat, in plaats van het slopen en elders uitbreiden van de kas. De RvR regeling is met wisselend succes toegepast. In combinatie met subsidies is 2/3 van het solitaire glas gesaneerd. Het rijk tot 2010 en de provincie tot 2012 hebben daarbij dus voorzien in een subsidie voor het financieren van de onrendabele top. De verstrekte subsidie is uiteindelijk opgelopen tot een bedrag tussen de 70 en 100 miljoen. Daarmee is feitelijk sprake van circa € 300.000,- per ha subsidie. Niet bekend is wat de feitelijke kosten zijn geweest van sanering (dus de eigen bijdrage van de glastuinbouwsector/initiatiefnemers) Op dit moment is nog sprake van circa 150 -200 ha solitair glas dat in aanmerking komt voor sanering. Aanbevelingen In het uitvoeren van de beleidsdoelen, zeker bij glas voor glas, is het noodzakelijk de beleidsdoelen niet te hard te formuleren in termen van x ha binnen termijn y jaren. Een dergelijk instrument is eerder voor de langere termijn voordat het echt tot substantiële resultaten leidt Wat verder ter tafel komt Provincie Zuid-Holland is bezig met een evaluatie van het glastuinbouwbeleid en de regels. Deze is in november beschikbaar. De provincie is op zoek naar nieuwe modellen voor innovatie en nieuwe verdienmodellen om tot dynamiek te komen.


P141179.008

september 2014

41

GESPREKSVERSLAG Mevr. Bernadette Janssen, Mevr. Laura Eversen Provincie Gelderland Woensdag 30 juli 2014 Algemeen Namens de provincie Gelderland is mevrouw Janssen sinds dit jaar betrokken bij de ontwikkelingen in de glastuinbouwsector. Haar collega Mevrouw Eversen is als regelingdeskundige betrokken bij de herstructurering van glastuinbouw. De provincie Gelderland streeft naar het concentreren van glastuinbouw in daartoe aangewezen gebieden. Achterliggende gedachte hierbij is dat: -

-

in het verleden glastuinbouwbedrijven zijn ontstaan op plekken waar die nu niet langer gewenst zijn (als gevolg van andere functies en gebruik en/of er is sprake van verrommeling); concentratie van glastuinbouw levert de sector schaalvoordelen op, waardoor de sector geholpen en gestimuleerd wordt.

Het beleid is er opgericht om: -

bedrijven die op ‘verkeerde’ plek zitten te helpen met verplaatsing naar een andere locatie; verrommeling tegen te gaan; stimuleren van de glastuinbouw.

Bij het streven naar concentratie maakt de provincie onderscheid in een aantal deelgebieden: -

-

-

glastuinbouwontwikkelingsgebieden: ten behoeve van de herstructurering en ontwikkeling van deze gebieden zijn projectbureaus opgericht; aantal regionale clusters voor de opvang van de regionale behoefte aan bedrijfsverplaatsing: hier mogen bedrijven uit de regio zich hervestigen, als de glastuinbouwbestemming op de vertrekkende locatie wordt gesaneerd; extensiveringsgebied: waar glastuinbouwbedrijven eenmalig 20% mogen uitbreiden. Sanering en verplaatsing naar elders wordt gestimuleerd door: o ruimte voor ruimte (sanering); o subsidie verplaatsing glastuinbouw (sanering en verplaatsing, dus géén sloopregeling).


P141179.008

september 2014

42

In het beleid voor glastuinbouw wordt uitgegaan van benutting van de bestaande bestemmingsruimte voor glastuinbouw. Naast de glastuinbouwontwikkelingsgebieden Overbetuwe en Bommelerwaard zijn er vier kleinere glastuinbouwlocaties aangewezen, waar op beperkte schaal glastuinbouwontwikkeling mogelijk is. De provincie heeft een actief beleid om verplaatsing van solitair gelegen glastuinbouwbedrijven naar de aangewezen glastuinbouwontwikkelingsgebieden te stimuleren door middel van een subsidie. Bovendien wordt ter ondersteuning van het concentratiebeleid de mogelijkheid voor uitbreiding van solitair gelegen glastuinbouwbedrijven beperkt tot eenmalig 20 procent. Daarnaast speelt de provincie een actieve rol bij de herstructurering van de economisch verouderde glastuinbouwgebieden van Huissen Angeren en de Bommelerwaard, onder meer door middel van oprichting van een tweetal specifieke projectbureaus. De provincie Gelderland kent geen actieve stoppersregeling. Werking van de regeling Voor de verplaatsing van solitaire bedrijven kan een beroep worden gedaan op subsidie van de provincie, die voorziet in een investeringsbijdrage. In eerste instantie (tot 2010) voorzag de subsidieregeling in een bijdrage van € 400.000,-. Deze regeling werkte echter niet in de praktijk. Vanaf 2010 voorziet de subsidieregeling in een investeringsbijdrage voor verplaatsing. De hoogte van de subsidie is gekoppeld aan het aantal m2 te slopen glasopstand: € 35,- per m2 sloop met een totaal subsidiebudget van 4 à 5 miljoen euro per jaar. De regeling uit 2010 is geëvalueerd. Hieruit bleek dat: -

per bedrijfsverplaatsing sprake was van meer dan € 1.000.000,subsidiebijdrage; sprake is van een overvraagde situatie en op jaarbasis circa bedrijven konden worden geholpen; op basis van wie het eerst komt die het eerst maalt principe niet altijd de meest gewenste situaties werden gesaneerd.

Vanaf 2013 is sprake van een tenderregeling waarbij: -

-

de hoogte van de subsidie is gekoppeld aan het aantal m2 te slopen glasopstand: € 30,- per m2 sloop met een totaal subsidiebudget van 4 à 5 miljoen euro per jaar; het gaat om een investeringssubsidie: max. 40% wordt gesubsidieerd tot max. € 1.000.000,-. Er moet dus een investering tegenover staan (min. 60%);


P141179.008

september 2014

43

-

ingebrachte te slopen glas wordt geïndexeerd, waarbij glas in gevoelig gebied (bijv. EHS) hoger wordt geïndexeerd.

Uitvoering en doelrealisatie De verplaatsingen die de afgelopen jaren hebben plaatsgevonden zijn voornamelijk in en rondom de Bommelerwaard, terwijl in en rondom het gebied Huissen-Angeren sprake is van een veel lagere dynamiek. Gevraagd naar het verschil tussen deze gebieden blijkt dat in de Bommelerwaard veelal sprake is van bloementeelt en in de Overbetuwe veelal sprake is van groenteteelt. Ook de verplaatsingen die de afgelopen jaren hebben plaatsgevonden betreffen voor circa 80% -90% bloemteeltbedrijven. Ervaring met regeling In 2013 zijn 5 bedrijfsverplaatsingen met behulp van de investeringssubsidie ingezet. Ook in 2014 is de verwachting dat 5 bedrijfsverplaatsingen zullen worden ingezet. Als gevolg van de regeling is binnen de provincie sprake van zogenaamde ‘Sprokkellocaties’. Dit zijn locaties waar sprake is van stoppende of gestopte glastuinbouwbedrijven en in het kader van de subsidieregeling door de bedrijfsverplaatser worden ingebracht als sloopglas. Inmiddels zijn door de projectbureaus sprokkelbanken ingesteld, om actief bedrijfsverplaatsers te helpen bij het vinden van sloopglas. Aanbevelingen De provincie heeft bewust gekozen voor een subsidie, later omgezet in een investeringssubsidie, zodat dynamiek in de glastuinbouwsector blijft en sprokkellocaties worden opgeruimd.


P141179.008

september 2014

44

Bijlage 2: Bronnen De volgende bronnen zijn gebruikt voor het opstellen van deze rapportage:  Agrimaco, 2013. Toepasbaarheid Ruimte voor Ruimte bij groot  

    



  

schalige herstructurering en sanering opgaven. Gedeputeerde Staten Zuid-Holland, 2012. Evaluatie Ruimte voor ruimteregeling Zuid-Holland. Gemeente Uithoorn afdeling Ontwikkeling, 2011. Ruimte voor ruimte uitvoeringsnota. Uithoorn. Metrum, 2012. Regeling Glas voor Glas Limburg. Provincie Gelderland, 2014. Omgevingsvisie Gelderland. Provincie Limburg, 2012. Het Limburgs KwaliteitsMenu. Provincie Limburg, 2014. (ontwerp) Provinciaal OmgevingsPlan 2014. Provincie Noord-Holland, 2014. Structuurvisie Noord-Holland 2040. Provincie Noord-Holland Directie Beleid Sector Gebiedsontwikkeling, 2014. Evaluatie Ruimte voor Ruimte, Effecten van de Uitvoeringsregeling 2008-2013. Haarlem. Provincie Zuid-Holland, 2010. Verspreid glas gesaneerd. Voortgangsrapportage 2006-2010. Provincie Zuid-Holland, 2014. Verordening ruimte 2014. Provincie Zuid-Holland, 2014. Visie Ruimte en Mobiliteit. Stichting Dorp Stad & Land, 2011. Inventarisatie ruimtelijke kwaliteit. Ruimte voor Ruimte regeling Zuid-Holland. Rotterdam.

 Gespreksverslagen (zie bijlage 1): o Gemeente Horst aan de Maas, mevr. C. Reintjes, dinsdag 29 juli 2014; o Provincie Limburg, mevr. K. Demacker, maandag 21 juli 2014; o Provincie Gelderland, Mevr. B.Janssen, mevr. L. Eversen, woensdag 30 juli 2014; o Provincie Noord-Holland, dhr. P. Graven, woensdag 23 juli 2014; o Provincie Zuid Holland, dhr. M. de Bruijne, dhr. K. van Kruining, woensdag 30 juli 2014.


P141179.008

september 2014

45

PROVINCIE NOORD-BRABANT

Recommend Documents