Gemeentelijke referenda vanaf 1900 tot april 2011 Plaats Jaar Dag Onderwerp
Aalten Aarlanderveen Aarlanderveen Almelo
2009 11 februari 1983 1984 1914
Amersfoort
1995
Amsterdam
1992 25 maart
Amsterdam Amsterdam Amsterdam
1995 17 mei 1995 17 mei 1997 19 maart
Amsterdam
1997 25 juni
Amsterdam
2001 25 april
Amsterdam Amsterdam (3 buurten in Westerpark) Amsterdam (Spaarndammerbuu rt)
2002 15 mei
2008 16 april
1997 22 januari
Amsterdam (Stadsdeel West)
2010 9 juni
Apeldoorn
1979
Arnhem Assendelft Bakel en Milheeze
2007 6 juni 1984 1995
Balgoy
1977
Bemmel
2001 19 september
Benthuizen
2011 2 maart
Naam van de gemeente Gemeentelijke herindeling Gemeentelijke herindeling Herinvoering van de kermis Winkelsluitingstijden: extra openingen op zon- en feestdagen
Autoverkeer binnenstad Bouwplannen weiland Vrije Geer Vorming van stadsprovincie Aanleg van Ijburg Aanleg Noord-Zuidlijn (metro) Invoering Stadsdeel Binnenstad Externe verzelfstandiging van het Gemeentevervoerbedrijf (GVB) Bebouwing van max. 20% van Domela Nieuwenhuisplantsoen
Betaald parkeren Bouw ondergrondse parkeergarage onder Singelgracht Gemeentelijke/provinciale herindeling
Uitslag Aalten 63,1%, AaltenDinxperloo 27,4%, Grensland 5,2%, Heerlijkheid Bredevoort 3,5%, Heurneland 0,7%.
Opkomst %
64,4
Voor: 25,7%; tegen: 74,3% 53,0% voor inperking autoverkeer (plan A); 47,0% voor ‘lichtere’ variant (plan B).
50,5
Tegen: 87%; voor: 13% Tegen: 93,2%; voor: 6,1% Tegen: 60%, vooor: 40%
38 39,8 41
27,7
Tegen: 65,1%; voor: 34,9%
22
Voor: 13,2%; tegen: 86,8%
22,5
Tegen: 66,1%
63,8
Voor: 31%; tegen: 69%
16
Tegen: 76% Voor: 49,5%; tegen: 47,9%; rest: blanco/ongeldig
Variant Sluis: 47%; variant Varianten voor aanleg haven Lang: 41,3%; variant Kort: in Rijnbooggebied 11,7% Gemeentelijke herindeling Gemeentelijke herindeling Gemeentelijke herindeling: overgang naar Heumen of Wychen Wychen: 57% Lingewaard: 46,2%; Huessen: 28,9%; Doornenburg: 15,5%; Naam van nieuwe Bovenlinge: 3,3%; Betuwefusiegemeente Oost: 6,2% Gemeentelijke herindeling: fusie met Alphen-Boskoop- Fusie met Alphen-BoskoopRijnwoude of fusie met Rijnwoude: 70,3%; fusie Zoetermeer? met Zoetermeer: 29,7%
43,79
10,3
97
59,4
80
Beverwijk
2007 7 maart
Bolsward
1952 17 december
Bolsward
2010 25 november
Borculo Breda
1995
Cromstrijen Cuijk
2003 12 november
Cuijk
2009 4 juni
De Lier
2001 19 september
Delft
2006 22 november
Delft
1952 17 december
Doniawerstal
1974 29 mei
Duiven
2008 23 april
Eelde, Peize, Roden en Zuidlaren
1976 22 mei
Eemnes
1975 10 december
Egmond aan Zee
1975 20 december
Eijsden
1996 29 mei
Emmen
1978
Enkhuizen
2002 30 oktober
Aanpak van twee voormalige vuilstortplaatsen Wenselijkheid Europese Grondwet Naam van toekomstige fusiegemeente van Sneek, Bolsward, Nijefurd, Wunseradiel en Wymbritseradiel (referendum in deze 5 gemeenten gehouden) Provinciale herindeling; overgang naar Overijssel Zwembad Fusie van 6 gemeenten in Hoeksche Waard Tracekeuze van een rijksweg Bouw van Homburg Campus (onderwijsinstelling en schouwburg)
Gemeentelijke herindeling Uitbreiding camping Delftse Hout Wenselijkheid Europese Grondwet Gemeentelijke herindeling: samenvoeging van twee gemeenten
Plan A (golfbaan): 35,6%; plan B (park): 64,4% Voor Europese Grondwet: 97%
42,5 88
Sudwest Fryslan: 64,4%; Sneek-Sudwest Fryslan 4,3%; geen van beide: 31,3%
Tegen: 84,7%; voor: 15,3%
63,6
Tegen: 57,6%; voor: 42,4% Voor samengaan De Lier, Maasland, Schipluiden: 31,2%; voor een grote gemeente Westland: 60%; voor samengaan De Lier, s Gravenzande, Monster, Naaldwijk, Wateringen / samenvoeging Schipluiden en Maasland: 8,7%
43
Voor: 35,4%; tegen: 64,6%
65,3
Voor: 93%
Tegen: 78,6%; voor: 14,9%; geen mening: 6,5% Plan A (De Tuin van Duiven): 17,0%; Plan B (Een Drie door gemeentebestuur Uitnodigend Dorpshard): voorbereide plannen voor 76,8%; plan C (Groen Hart herinrichting Centrum Duiven Duiven): 15,4% Provinciale herinderling: indeling bij Drenthe, Groningen of geen voorkeur? Drenthe: 98% Herindeling: EemlandEemland-Harderwijk: 60%; Harderwijk of Gooiland? Gooiland: 40% Gemeentelijke herindeling: samenvoeging met EgmondBinnen Voor: 49%; tegen: 51% Behoud zelfstandigheid van gemeente Voor: 97,3; tegen: 2,4% Instelling territoriale commissies (dorps/wijkraden) Grondverkoop voor bouwplan: sloop ouderenwoningen en nieuwbouw Voor: 61,2%; tegen: 38,8%
47
75
95,1
32,2
85 63
46,5 90,6
35,5
Enschede Gaasterland
2001 17 oktober 1974
Gemert
1996 27 november
Gendringen Gorinchem
1982 1999 20 januari
Gorinchem
2003 11 maart
Gouderak
1976
Gouderak en Moordrecht
1983
Groenlo
1974 29 mei
Groningen
1994 5 oktober
Groningen Groningen
2001 21 februari 2005 29 juni
Haarlem
1991 6 maart
Haarlemmerliede en Spaarnwoude
1975 30 september
Hardegarijp
1978
Harmelen
1997
Haskerdijken en Nieuwebrug
1979 3 oktober
Heerenveen
1995 21 juni
Bouw bedrijvenpark in natuurlijk gebied (Usseler Es) Tegen: 84,7%; voor: 14,9% Gemeentelijke herindeling Gemert-Bakel: 45,8%; Gemeentenaam Gemert: 42,7%; rest: blanco Grenswijziging met de gemeenten Dinxperlo en Wisch Tegen: 71,8% Opening asielzoekerscentrum Voor: 40,9% Voor of tegen openstelling van Nieuwe Hoven voor tweerichtingsverkeer Voor: 78,7%; tegen: 20,5% Tegen provincieplannen: 94,5%; voor: 5,5%. Van de 94,5% koos 16% voor Gemeentelijke herindeling: samenvoeging Gouderak en diverse varianten Berkenwoude Voor status quo: 94,6%; voor samenvoeging van Moordrecht en Gouderak: Gemeentelijke herindeling 77,7% Aansluiting bij gewest Twente: 45,2%; OostTwente of gewest OostGelderland: 44,5% Afsluiting Noorderplantsoen Voor afsluiting: 50,9%; voor auto's tegen: 48,9% Verbouwing Grote Markt w.o. Bouw ondergrondse parkeergarage Tegen: 81%; voor: 19% Plannen aanpak Grote Markt Voor: 53,4%; tegen: 46,6% Tegen bebouwing Verenigde Polders: 68,1%; Twee vragen: bebouwing van tegen bebouwing Verenigde Polders en Brouwersvaartgebied: Brouwersvaartgebied 74,6% Voor Haarlem-Ijmond: Indeling bij Amsterdam of 97,7%; voor Amsterdam: Haarlem-Ijmond 2,3% Moet dorpsraad Hardegarijp worden gehandhaafd? 44,0% voor Gemeentelijke herindeling: Status quo: 81,1%; samenvoeging met Woerden samenvoeging: 18,6% Gemeentelijke herindeling Aansluiting bij Haskerland van de dorpen Haskerdijken of Skarsterlan: 68,7%; en Nieuwebrug (toen: gem. aansluiting Heerenveen: Heerenveen en Haskerland) 31,3% Aanleg van Internationaal Bedrijvenpark Friesland (IBF), annex "Megapark" Voor: 51,5%; tegen: 48,5%
26,30%
55,3
72,6 38,9
53,8
74,4 99 31
56,5 38,6
43,3
82,6 50,7 51
74,7
46,8
Heerjansdam
2005 5 oktober
Hengelo Hilversum
1999 3 maart 2004 31 maart
Hooglanderveen
1978
Huizen Kloosterzande
2004 10 juni 1987
Korendijk
2003 12 november
Rotterdam (alleen in Kralingsveer)
1976
Landsmeer
1994 2 maart
Laren
1991 26 oktober
Leersum
1996 11 september
Leeuwarden
2006 24 mei
Leeuwarderadeel
1995 8 maart
Leiden
1991 6 maart
Leiden
2007 7 maart
Leiden
1995 8 maart
Herindelingsplan van provincie Zuid-Holland plus alternatieve opties van gemeentebestuur Vorming van Twentestad door fusie van Enschede, Hengelo, Borne Parkeerverordening 2004 Instelling territoriale commissies (wijkraden) Verordening die komst gokhal mogelijk maakt Bouw sporthal Fusie van 6 gemeenten in Hoeksche Waard Gemeentelijke herindeling: samenvoeging met Capelle a/d Ijssel
Voor provincieplan (samengaan met Zwijndrecht): 3,3%; tegen elke herindeling: 29,1%; voor samengaan met Barendrecht: 24,4%; voor samengaan met Zwijndrecht: 20,0%; voor samengaan met Zwijndrecht en Hendrik Ido Ambacht: 25,4%
70,1
7,9%; tegen: 92,1% Voor: 24,66%; tegen: 75,34%
64,2 27,19
Voor: 27,2%; tegen: 72,8% Tweederde tegen
51,84
Voor: 5,1%; tegen: 94,9%
75,7
Tegen: 87% Alleen inbreilocaties: 41,0%; beperkte uitbreiding: 45,7%; compleet nieuwe Drie opties voor woningbouw woonwijk: 13,8% Twee opties voor verbouwing ziekenhuisterrein (St. Bouwplan 1: 63,8%, Jansterrein) bouwplan 2: ? Gemeentelijke herindeling: wel of niet samengaan met Maarn, Amerongen en Voor: 13,6%; tegen: 86,1% Voor herinrichtingsplan: Twee vragen over 38%; tegen: 62%. Tweede herinrichtingsplan Nieuw vraag: variant met Zaailand (plein): Voor of pleinwand: 31%; zonder tegen? Indien meerderheid pleinwand: 14%; geen van voor, welke variant verkiest beide want tegen: 51%; u? maakt niet uit: 4% Gemeentelijke herindeling: samenvoeging met Leeuwarden Voor: 3,4%; tegen: 86,1% Sluitingstijden horeca wel of niet vrijgeven Voor: 46,7%; tegen: 51,4% Aanleg van sneltram (lightrail) door Leiden Voor: 31%; tegen: 69% Bouwplan: sloop Koninklijk Militair Invalidentehuis en bouw 28 nieuwbouwwoningen en parkeergarage Tegen: 58%
90
64
32,6
59,9
43
82,6 46,7 54,6
Leidschendam en Voorburg Leidschendam, Nootdorp, Pijnacker, Rijswijk en Voorburg
2001 9 mei
1998 14 oktober
Lemelerveld
1992 10 juni
Loenen
2006 22 november
Maasland
2001 19 september
Maurik
1980
Meerssen Megen, Haren en Macharen
1996 8 mei
Menaldumadeel
1995 8 maart
Middelburg
2006 7 maart
Monster
2001 19 september
Moordrecht
2006 september
Naaldwijk Naarden
2001 19 september 1912
Neede
2001 11 april
Nieuwegein
1999 23 juni
1986
Fusie tussen Leidschendam en Voorburg i.v.m. Dreigende annexatie door Den Haag; Voor fusie: 93%; tegen: 7% referendum in deze 2 (een uitslag voor beide gemeenten gehouden gemeenten) Annexatie door Den Haag: referendum gelijktijdig gehouden in 5 gemeenten Gemeentelijke herindeling: (1) Moet Lemelerveld geherindeeld worden? (2) Indien er tot herindeling besloten wordt, waar dan bij? Gemeentelijke herindeling: moet Loenen zelfstandig blijven of geherindeeld worden?
53
Tegen annexatie: 98,1%; voor: 1,9% (een uitslag voor alle 5 gemeenten)
74
Vraag1: Status quo: 43,7%; herindeling: 35,3%; Vraag 2: Dalfsen: 46,7%; Ommen: 36,9%; Heino: 8,3%; Raalte: 5,4%; geen voorkeur: ?
79,1
Voor zelfstandigheid: 80%; voor herindeling: 20% Voor samenvoeging Maasland en Schipluiden: 59,1%; voor een gemeente Gemeentelijke herindeling Westland: 40,9% Tegen herindeling: 89,7%; indien toch herindeling, dan voor Buren: 46,1%; voor Gemeentelijke herindeling Kesteren: 45,2% Gemeentelijke herindeling: Voor samenvoeging met voor of tegen herindeling van Maastricht: 4,5%; tegen: Meerssen bij Maastricht? 95,5% Voor een zelfstandig Megen Gemeentelijke herindeling c.a.: 98% Gemeentelijke herindeling: moet Menaldumadeel wel of niet samengaan met Leeuwarderadeel en Leeuwarden? Tegen: 89,3%; voor: 9,8% Locatie van te bouwen Optie verbouwen op theater huidige locatie: 30% Voor een gemeente Westland: 95,4%; tegen: Gemeentelijke herindeling 4,7% Voor fusie van Moordrecht met Nieuwerkerk en Zevenhuizen-Moerkappelle: 92,8%; voor fusie met Gemeentelijke herindeling Gouda: 7,2% Voor een gemeente Westland: 95,6%; tegen: Gemeentelijke herindeling 4,4% Kermis Voor: 72,6%; tegen: 27,4% Gemeentelijke herindeling: Voor fusie met Eibergen: indien herindeling, dan met 63%; voor Haaksbergen: Eibergen of Haaksbergen? 37% Verbouwing van het Voor Masterplan: 25,6%; stadscentrum tegen: 74,3%
83
64,4
74,1
80,4
76,5 57,1
46,1
56
44,8
77 24,9
Nieuw-Ginneken
1995 8 maart
Nij Altoena
1991 6 maart
Nij Altoena
1999 10 juni
Nij Altoena
2006 9 februari
Nijefurd
2010 25 november
Nijmegen
2006 7 maart
Nootdorp en Pijnacker
2000 29 november
Oosterhout
2005 1 juni
Opperdoes
1975
Oud-Beijerland
2003 12 november
Renswoude
2008 3 december
Renswoude
2007 26 september
Rijneveld
1991 14 september
Rotterdam
1995 7 juni
Ruurlo
2003 22 januari
s Graveland
1996 12 juni
Gemeentelijke herindeling: vraag "De gehele gemeente Nieuw-Ginneken moet deel uitmaken van de nieuw te vormen gemeente Groene Gemeente" (NieuwGinneken, Alphen en Chaam) Wel of niet dorpsstatus behouden Wel of niet dorpsstatus behouden Dorpsstatus (bepalen komgrenzen van dorp Nij Altoena) Naam van toekomstige fusiegemeente van Sneek, Bolsward, Nijefurd, Wunseradiel en Wymbritseradiel (referendum in deze 5 gemeenten gehouden) Herbouw van donjon (toren van oude burcht) Fusie tussen Nootdorp en Pijnacker; referendum in deze 2 gemeenten gehouden Openhouden van zwembad Surae voor 15 jaar met kosten van 7 euro per huishouden Gemeentelijke herindeling: indeling bij Noorderkoggenland of Medemblik Fusie van 6 gemeenten in Hoeksche Waard Gemeentelijke herindeling: fusie van Renswoude met Scherpenzeel en Woudenberg (RWS) of samenwerking met Gemeentelijke herindeling: moet Renswoude zelfstandig blijven?
Naam van de gemeente Vorming van stadsprovincie met als gevolg opdeling van Rotterdam in kleinere gemeenten Gemeentelijke herindeling; "Moet Ruurlo zelfstandig blijven?" Verkeersmaatregelen: plaatsing van 3 AFA's (automatische fysieke afsluitingen)
Voor: 97,8%; tegen: 2,2%
76,6
Voor: 63,4%; tegen: 34,8% Voor: 92,3%; tegen: 6,2%; blanco: 0,8%
88,9
Voor: 31%
49,5
91
Sudwest Fryslan: 79,9%; Sneek-Sudwest Fryslan 4%; geen van beide: 16,3% Voor: 60,2%; tegen: 38,8% Voor fusie: 92% (een uitslag voor beide gemeenten)
Tegen: 53,9%; voor: 46,1%
55,7
54
60,8
Noorderkoggenland: 77%
67
Voor: 19%; tegen: 81% Voor fusie met Scherpenzeel en Woudenberg: 19,3%; voor samenwerking met Veenendaal: 80,7%
52
Voor zelfstandigheid: 98,4%; tegen: 1,6% Rijnwoude: 88%; Vijfambachten: ?; Rijn en Veen: ?
Voor: 12,8%; tegen: 86,8%
65,6
83,7
21
42
Ja: 79,4%; nee: 20,6%
82,5
Tegen: 91,6%; voor: 8,4%
55,2
s Gravenzande
2001 19 september
Gemeentelijke herindeling
Schipluiden Schoonebeek
2001 19 september 1974
Gemeentelijke herindeling Gemeentelijke herindeling Gemeentelijke herindeling: zelfstandigheid van de gemeente Naam van toekomstige fusiegemeente van Sneek, Bolsward, Nijefurd, Wunseradiel en Wymbritseradiel (referendum in deze 5 gemeenten gehouden) Grondverkoop voor aanleg van ecoduct Gemeentelijke herindeling: samenvoeging met Gemeentelijke herindeling Fusie van 6 gemeenten in Hoeksche Waard Bouw megawinkelcentrum "avenTura" aan Stadsentree Noord Bouw van gemeentehuis
Sevenum
2008 6 maart
Sneek
2010 25 november
Soest
2005 19 januari
Son en Breugel Stompwijk
2002 6 maart 1982
Strijen
2003 12 november
Tilburg Udenhout
2009 4 juni
Uitgeest
1999 24 maart
Utrecht
2002 15 mei
Utrecht
2005 1 juni
Vlaardingen
1991 6 maart
Voerendaal
2003 18 juni
Voorhout
2004 21 januari
Waddinxveen
2011 2 maart
Warmond
2004 21 januari
Gemeentelijke herindeling Twee opties voor herstructurering stationsgebied Uitbreiding van aantal koopzondagen Invoering van het referendum Gemeenschappelijke regeling Parkstad Gemeentelijke herindeling met Sassenheim en Gemeentelijke herindeling: Waddinxveen zelfstandig of fusie met Gouda? Gemeentelijke herindeling met Sassenheim en Voorhout
Voor een gemeente Westland: 71,1%; voor samengaan s Gravenzande, Monster, Naaldwijk, Wateringen, De Lier, Maasland: 8,3%; tegen de voorgestelde samenwerkingsvormen: 20,7% Voor samenvoeging Maasland en Schipluiden: 88,6%; voor een gemeente Westland: 11,4%
Voor zelfstandigheid: 40,9%; tegen: 59,1%
38,8
59,7
62,3
Sudwest Fryslan: 29,6%; Sneek-Sudwest Fryslan 52,8%; geen van beide: 17,6% Tegen: 70,7%; voor: 29,3%
39,9
Tegen: 87,7%
69,4
Tegen: 93,8%; voor: 6,2%
86,7
Tegen: 53,11%; voor: 46,25%
35,8
Voor zelfstandig Uitgeest: 77,7%; voor fusie met Castricum, Akersloot en Limmen (CAL): 18,8%; voor fusie met Heemskerk: 3,5% Visie A: 70,1%; visie 1: 29,9% Tegen: 65,3%; voor: 34,2%; blanco: 0,5% Voor: 66,8%; tegen: 23,9%; ongeldig: 9,3% Tegen: 79,2%; voor: 20,8% Voor: 33,94%; tegen: 66,06% Waddinxveen zelfstandig: 91,3%; fusie met Gouda: 8,0%; rest ongeldig/blanco Voor: 47,7% tegen: 52,3%
65 60,5 47,9 46 55,03
69 52,29
Warnsveld
1972 29 november
Gemeentelijke herindeling: voor of tegen opheffing gemeente
Warnsveld
1981 26 mei
Gemeentelijke herindeling
Wateringen
2001 19 september
Welsum
1990 25 oktober
Wymbritseradiel
2010 25 november
Zaanstad
1975
Zaanstad
2001 28 november
Zaanstad (alleen in Rooswijk) Zandvoort
2007 19 september 1997 28 mei
Zoetermeer
1979
Gemeentelijke herindeling Overgang Welsum naar Gelderland Drie door gemeentebestuur voorgestelde varianten voor aanpak Markt Plan voor aanpak pand Batavia (o.a. Theater, grand cafe, museum, gokhal, fitnesscentrum, multifunctionele ruimte) Naam van toekomstige fusiegemeente van Sneek, Bolsward, Nijefurd, Wunseradiel en Wymbritseradiel (referendum in deze 5 gemeenten gehouden) Naam van toekomstige fusiegemeente van Sneek, Bolsward, Nijefurd, Wunseradiel en Wymbritseradiel (referendum in deze 5 gemeenten gehouden) Instelling territoriale commissies (wijkraden) Vestiging gevangenis in Vijfhoekpark Vijf door de gemeente voorbereide bouwplanopties voor de Bannehof na verplaatsing oud gemeentehuis Parkeerbeleid centrum Instelling territoriale commissies (wijkraden)
1995 8 maart
Uitbreiding of sluiting van zwembad Het Keerpunt
Wijchen
2004 10 juni
Wormerland
2006 22 november
Wunseradiel
Zoetermeer
2010 25 november
Tegen opheffing: 96% In z'n geheel bij Zutphen: 11,6%; in z'n geheel bij Vorden: 48,7%; deels bij Zutphen, deels bij Vorden: 16,4%; een gemeente Zutphen, Warnsveld en Vorden: 10,0% Voor een grote gemeente Westland: 90,1%; voor samenvoeging van Wateringen, s Gravenzande, De Lier, Monster en Naaldwijk: 9,8%
47,3
Tegen: 82,9%; voor: 17,1%
90,5
80
Variant 1: 47,3%; variant 2: 29,1%; variant 3: 23,6%
Voor: 59,8%
77,2
Sudwest Fryslan: 76,4%; Sneek-Sudwest Fryslan 4,7%; geen van beide: 18,9%
Sudwest Fryslan: 70,8%; Sneek-Sudwest Fryslan 12,9%; geen van beide: 16,3%
Tegen: 83,8%; voor: 16,2%
Plan "Nieuwe hart van Rooswijk" wint Voor: 7,2%; tegen: 92,8% Voor instelling wijkraden: 73% Variant A (uitbreiding): 64%; variant B (sluiting): 27,1%; geen van beide: 7,0%
42
33,8 48,7 30
47,4
Zuidwolde
1994 2 maart
Zwolle
1996 23 oktober
Zwolle
2005 2 maart
Gemeentelijke herindeling: nieuwe grote plattelandsgemeente of samenvoeging met Hoogeveen Herinrichting/bebouwing van locatie ZuidbroeklaanKoelwaterkanaal Verordening op de speelautomatenhallen 2005 (uitbreiding mogelijkheden voor gokhallen)
Voor plattelandsgemeente: 92,2%; voor samenvoeging met Hoogeveen: 6,7%, blanco: 1,1%
Voor: 8,7%; tegen: 91,3%
Tegen: 76,6%; voor: 23,4%
95,5
32
41,4
