Protocollen HOPPAS Kinderopvang SPGW

Protocollen HOPPAS Kinderopvang SPGW

Eveline de Hartog - Koek Ingrid van Vuuren Versie juli 2013

INHOUDSOPGAVE 1. Wennen ............................................................................................................................................................... 6 1.1 wennen op de verschillende locaties ........................................................................................................ 6 1.2 intake......................................................................................................................................................... 7 1.3 geboortebezoek ........................................................................................................................................ 8 2. Hygiëne ............................................................................................................................................................... 9 2.1 handhygiëne .............................................................................................................................................. 9 2.2 hoesten niesdisciplines ........................................................................................................................... 9 2.3 verschonen sanitair ................................................................................................................................... 9 2.4 toilethygiëne ........................................................................................................................................... 10 2.5 schoonmaakschema ................................................................................................................................ 10 2.6 hygiëne gebruiksvoorwerpen .................................................................................................................. 10 3. Veiligheid ........................................................................................................................................................... 12 3.1 in de opvanglocatie ................................................................................................................................. 12 3.2 buiten de opvanglocatie .......................................................................................................................... 13 3.3 overige..................................................................................................................................................... 13 4. Ziekte ................................................................................................................................................................. 15 4.1.infectieziekten ......................................................................................................................................... 15 5. wiegendood (alleen voor gastouderopvang en kinderdagverblijf) ................................................................... 17 5.1 preventie ................................................................................................................................................. 17 5.2 hoe te handelen in geval van calamiteit ................................................................................................. 18 5.3 wat gebeurt er na deze calamiteit .......................................................................................................... 18 6. kindermishandeling (volledig document op internet) ...................................................................................... 19 6.1 het vaststellen van kindermishandeling en seksueel misbruik ............................................................... 19 6.2 wat kun je als leidster/gastouder doen? ................................................................................................. 19 6.3 beleid bij mishandeling en/of misbruik ................................................................................................... 20 6.4 weergave van te nemen stappen ............................................................................................................ 20

HOPPAS Kinderopvang SPGW

Protocollen Pagina 2

7. warm weer/ kinderen in de zon ........................................................................................................................ 22 7.1 regels om verbranding te voorkomen ..................................................................................................... 22 7.2 de zon ...................................................................................................................................................... 22 8. gebruik geneesmiddelen ................................................................................................................................... 24 8.1 het kind wordt ziek op de locatie ............................................................................................................ 24 8.2 het verstrekken van geneesmiddelen ..................................................................................................... 24 8.3 medisch handelen ................................................................................................................................... 25 9.veiligheid in verkeer (alleen voor vaste locaties) ............................................................................................... 26 9.1 educatie ................................................................................................................................................... 26 9.2 thema ...................................................................................................................................................... 26 9.3. lopen in het verkeer ............................................................................................................................... 26 9.4 in de auto ................................................................................................................................................ 27 9.5 uitstapjes ................................................................................................................................................. 27 9.6 aanspreekpunt ........................................................................................................................................ 28 10. ongevallen en brand........................................................................................................................................ 29 10.1 procedure ongeval bij opvangkind ........................................................................................................ 29 10.2 EHBO ..................................................................................................................................................... 29 10.3 noodnummers ....................................................................................................................................... 30 10.4 naar de dokter ....................................................................................................................................... 31 10.5 slecht-nieuwsgesprek ............................................................................................................................ 31 10.6 procedure ongeval bij begeleider ......................................................................................................... 31 10.7 brand ..................................................................................................................................................... 31 11. huilende kinderen ........................................................................................................................................... 32 11.1 hoe gaan wij te werk wanneer baby’s huilen? ...................................................................................... 32 11.1.1 uitgangspunten .................................................................................................................................. 32 11.2 waarom huilen dreumesen en peuters ................................................................................................. 33 12. hoofdluis ......................................................................................................................................................... 34 12.1 melding.................................................................................................................................................. 34 12.2 controle ................................................................................................................................................. 34 HOPPAS Kinderopvang SPGW


12.3 schoonmaken ........................................................................................................................................ 34 12.4 plan een actie ........................................................................................................................................ 34 12.5 maatregelen .......................................................................................................................................... 34 12.6 communiceren ...................................................................................................................................... 35 13. vrijwilligers ...................................................................................................................................................... 36 13. 1 vrijwilligersovereenkomst .................................................................................................................... 36 13.2 verklaring omtrent gedrag (VOG) .......................................................................................................... 36 13.3 proeftijd................................................................................................................................................. 36 13.4 aansprakelijkheid .................................................................................................................................. 36 13.5 verantwoordelijkheid ............................................................................................................................ 37 13.6 geheimhouding ..................................................................................................................................... 37 13.7 geschillen ............................................................................................................................................... 37 13.8 beschikbaarheid en taak ....................................................................................................................... 37 13.9 taalgebruik ............................................................................................................................................ 37 13.10 begeleiding .......................................................................................................................................... 37 13.11 onkostenvergoeding ........................................................................................................................... 37 13.12 meebrengen van kinderen .................................................................................................................. 37 13.13 verhindering ........................................................................................................................................ 38 13.14 einde van de overeenkomst ................................................................................................................ 38 14. achterwacht .................................................................................................................................................... 39 14.1 de achterwacht tijdens werkuren ......................................................................................................... 39 14.2 de achterwachtdienst buiten de normale werkuren ............................................................................ 39 15. computergebruik (alleen voor de vaste locaties) ............................................................................................ 41 15.2 internet ................................................................................................................................................. 41 15.3 televisie/ Bioscoop ................................................................................................................................ 43 15.4 Tv kijken op het Kdv en Psz ................................................................................................................... 43 16. oudercommissie .............................................................................................................................................. 44 16.1 taken ..................................................................................................................................................... 44 16.2 samenstelling oudercommissie ............................................................................................................. 44 HOPPAS Kinderopvang SPGW


16.3 werkwijze oudercommissie ................................................................................................................... 44 16.4 bevoegdheden van de oudercommissie: .............................................................................................. 44 16.5 faciliteiten ............................................................................................................................................. 45 16.6 oudercommissie op de peuterspeelzaal ............................................................................................... 45 17. richtlijnen opvangomgeving gastouder........................................................................................................... 46 17.1 onderstaande lijst helpt de kindvriendelijkheid in huis te vergroten ................................................... 46 17.2 onderstaande lijst helpt de veiligheid in huis te vergroten ................................................................... 47 18. rouwprotocol .................................................................................................................................................. 49 18.1 handelwijze bij overlijden van een kind tijdens de opvang .................................................................. 49 18.2 handelwijze bij overlijden van een kind thuis of in het ziekenhuis ....................................................... 51 18.3 handelwijze bij overlijden van een ouder of ander gezinslid van een kind........................................... 53 18.4 handelwijze bij het overlijden van een collega/ gastouder................................................................... 54 18.5 rouwverwerking .................................................................................................................................... 55



1. WENNEN Om een goede basis te leggen tussen ouders/kinderen is een goede wenperiode uiterst noodzakelijk. Uiteraard is dit voornamelijk voor het desbetreffende kind van belang, maar zeker ook voor de ouders. Uit ervaring is gebleken dat het toch best lastig is om kinderen uit handen te geven. Om de volgende reden heeft HOPPAS ervoor gekozen om een wenbeleid op te stellen; - het is belangrijk dat het kind vertrouwd raakt met de nieuwe omgeving, de groepsruimte, dagritme, leidsters en zijn/haar nieuwe groepsgenootjes. - het is belangrijk dat ook de ouders vertrouwd raken met de nieuwe situatie en de mogelijkheid er is om een goede vertrouwensrelatie op te bouwen met de leidsters. - dat zaken als voedingschema’s, slaapritmen en omgang met het kind, thuis en op het KDV op elkaar afgestemd worden. 1.1 WENNEN OP DE VERSCHILLENDE LOCATIES Wat betekend wennen in feite: oefenen, zodat het kind op den duur voldoende vertrouwen heeft om in een groep te kunnen functioneren. Hiervoor is het vertrouwen in de leidsters vanuit de ouders erg belangrijk. Uiteraard worden dit soort zaken uitvoerig besproken tijdens het intakegesprek met de ouders, de leidinggevende en met de leidsters. Ouders worden op de hoogte gesteld van het wenschema en het belang hiervan. Het dagritme van thuis zal ook besproken worden. 1.1.1 WENNEN OP HET KINDERDAGVERBLIJF In overleg met de ouders hanteren wij het volgende wenschema op het kinderdagverblijf: Wendag 1: Intake. Tijdens de intake geeft de leidinggevende een rondleiding door de locatie. Zij vertelt over de dagelijkse gang van zaken. Tijdens dit moment hebben de ouders een eerste kennismaking met de verblijfsruimte en met het personeel. Het kindje mag meekomen. Als hij/zij wil, mag het meedraaien op de groep, terwijl ouders de rondleiding krijgen. Wendag 2: wennen op de groep van 9.30 uur tot 13.00 uur. Wendag 3: wennen op de groep van 13.00 uur tot 16.30 uur. Hierna start het kind op de groep. Wendag 2 en 3 worden in overleg met de ouders gepland tijdens de intake als het kindje al geboren is. Indien de ouders nog in verwachting zijn tijdens de intake, worden de wendagen afgesproken bij het geboortebezoek. Wij adviseren ze om maximaal twee weken voor de start in te plannen. 1.1.2. WENNEN BIJ DE GASTOUDER In de gastouderopvang worden proefochtenden gedraaid voordat de opvang van start gaat. Dit gaat in overleg met ouders, gastouder en coördinatrice. Deze proefochtenden worden afgesproken tijdens het intakegesprek of het geboortebezoek. Over het algemeen worden twee proefochtenden gehanteerd.



1.1.3. WENNEN OP DE BUITENSCHOOLSE OPVANG Op de bso is er de gelegenheid om voordat de opvang van start gaat te wennen op de groep. Tijdens het intakegesprek wordt een afspraak gemaakt om voor de start samen met het kind op de groep te komen kijken. 1.1.4 WENNEN OP DE PEUTERSPEELZAAL Op de peuterspeelzaal krijgt u een uitnodiging vlak voor de start op de peuterspeelzaal. Hierin staat vermeld wanneer het kind voor de eerste keer wordt verwacht op de peuterspeelzaal. In overleg met de leidster kunt u voor deze start de peuterspeelzaal eerst nog een keer samen bezoeken. 1.2 INTAKE Voorafgaand aan de plaatsing worden de ouders, eventueel samen met het kind, uitgenodigd voor een intakegesprek. Tijdens dit gesprek leggen we de basis voor een vertrouwensrelatie tussen ouders en de opvang. Centraal binnen het gesprek staat de uitwisseling van informatie over de verzorging en opvoeding van uw kind. We vragen naar de wensen van de ouders om dit zoveel mogelijk op elkaar af te stemmen. Al deze informatie nemen we op in een formulier. 1.2.1. INTAKE OP HET KINDERDAGVERBLIJF De intake van het kinderdagverblijf vindt plaats op de locatie. De locatieverantwoordelijke neemt contact op met de ouders om een afspraak te maken. Het kind is natuurlijk van harte welkom om mee te komen. Tijdens deze afspraak gaan de ouders de locatie bekijken en wordt er verteld over de dagelijkse gang van zaken op het kinderdagverblijf. Het kind mag meelopen, maar mag ook meedraaien in de groep. De keus is aan het kind en de ouders. Na de rondleiding is er ruimte om de rondleiding te bespreken en eventuele vragen te beantwoorden. 1.2.2. INTAKE BIJ DE GASTOUDER De intake vindt plaats bij de gastouder thuis. Tijdens dit gesprek laat de gastouder de locatie zien en vertelt over de dagelijkse gang van zaken. Om vertrouwd met elkaar te raken vertellen de vraagouder en de gastouder wat over henzelf. De coördinatrice is ook aanwezig. Zij vertelt meer over de zakelijke kant van deze vorm van opvang en beantwoordt zij eventuele vragen. 1.2.3. INTAKE BIJ BUITENSCHOOLSE OPVANG De intake vindt plaats op de opvanglocatie. De locatieverantwoordelijke neemt contact op met de ouders om een afspraak te maken. Het kind is natuurlijk van harte welkom om mee te komen. Tijdens deze afspraak bekijken de ouders de locatie en wordt er verteld over de dagelijkse gang van zaken op de bso. Na de rondleiding is er ruimte om de rondleiding te bespreken en eventuele vragen te beantwoorden.



1.2.4. INTAKE BIJ DE PEUTERSPEELZAAL Op de peuterspeelzaal vindt er voor aanvang geen intakegesprek plaats. Wel krijgt de ouder een 'dit ben ik' formulier om in te vullen. In dit formulier wordt er gevraagd naar het kind en zijn/haar omgeving. Als het kind is gestart op de peuterspeelzaal, wordt er een afspraak gemaakt met de ouders om de start en het 'dit ben ik' formulier te bespreken. Dit gebeurt in de eerste of tweede week na aanvang. 1.3 GEBOORTEBEZOEK Bij het kinderdagverblijf en de gastouder hanteren wij een geboortebezoek, indien het kindje nog wordt verwacht tijdens de intake. Nadat wij een geboortekaartje hebben ontvangen, maken de hoofdleidster of coördinatrice een afspraak met de ouders voor een geboortebezoek. Dit gebeurt over het algemeen pas 3 weken na de geboorte. Tijdens het bezoek is er ruimte om het ritme van het kindje te bespreken, om vragen te stellen en natuurlijk om de pasgeborene te bewonderen. De hoofdleidster of coördinatrice nemen tijdens dit bezoek ook het contract voor de ouders en het communicatieschriftje voor de opvang mee. Indien het kindje naar de gastouder gaat, komt de gastouder ook mee naar het geboortebezoek.



2. HYGIËNE Ieder mens draagt ontelbare al dan niet ziekmakende micro-organismen bij zich. Om verspreiding van deze micro-organismen tegen te gaan, is goede persoonlijke hygiëne belangrijk. Hoe kunnen we de hygiëne waarborgen: 2.1 HANDHYGIËNE Ziektekiemen worden veelal via de handen overgedragen. Een goede handhygiëne is één van de meest effectieve manieren om besmettingen te voorkomen. Wanneer moet je de handen wassen? - VOOR het aanraken en bereiden van voedsel en eten daarvan - VOOR wondverzorging - NA hoesten, niezen en snuiten - NA toiletgebruik - NA het verschonen van het kind - NA contact met lichaamsvocht - NA het buiten spelen - NA schoonmaakwerkzaamheden - NA het roken van een sigaret - NA het aanraken van dieren (bijv. huisdieren bij de gastouder) Handen wassen doe je als volgt: - gebruik lauwwarm stromend water - neem vloeibare zeep op natte handen - zorg dat de HELE hand gewassen wordt - kleine kinderen hierbij helpen 2.2 HOEST- EN NIESDISCIPLINES Door niezen en hoesten worden ziektekiemen in onzichtbare speekseldeeltjes verspreid in de lucht. Wanneer de hand voor de mond gehouden wordt, kan daarna besmetting optreden door de besmette handen. Bij de kinderen komen ziektes als kinkhoest en waterpokken voor. Deze worden verspreid via kleine, in de lucht zwevende vochtdruppeltjes afkomstig uit de neus- en keelholte van het zieke kind. Door alert te zijn op de hoesthygiëne kan worden voorkomen dat kinderen onnodig ziek worden. Corrigeer kinderen in hun gedrag ook met betrekking op snottebellen. Maak gebruik van wegwerp zakdoeken. Hergebruik zakdoeken nooit! 2.3 VERSCHONEN SANITAIR In principe is het niet nodig het verschoonkussen te desinfecteren. Zorgvuldig huishoudelijk schoonmaken is voldoende. Alleen bij vervuiling met bloed, ontlasting of bloederige diarree moet gedesinfecteerd worden met alcohol 70%. Het verschoonkussen en het toilet worden elk dagdeel gereinigd.



2.4 TOILETHYGIËNE Handen wassen naar toiletteren is noodzakelijk aangezien ziektekiemen via de handen vaak voor besmetting zorgen. Denk hierbij ook aan besmetting van sanitair en speelgoed dat aangeraakt wordt. Na elk toiletgebruik moeten de kinderen hun handen wassen, wees hier alert op! De gastouder hangt dagelijks een schone handdoek op. Op de opvanglocaties worden de handdoeken ieder dagdeel vervangen. Dit geldt ook voor het gebruik van de vaatdoek. Bij aanbrengen van crème of zalf, ter bescherming van de handen, spatels, handschoenen etc. gebruiken. 2.5 SCHOONMAAKSCHEMA Op het kinderdagverblijf, buitenschoolse opvang en peuterspeelzaal is een schoonmaakschema aanwezig. Houd je aan het schoonmaakschema, leidsters zijn verplicht de ruimte schoon en opgeruimd te houden. Ook de gastouder is verplicht om te werken in schone ruimte. Zij hanteren een eigen schoonmaakschema. 2.6 HYGIËNE GEBRUIKSVOORWERPEN

2.6.1 ZANDBAK Een zandbak moet regelmatig schoon gemaakt worden. Voorkom uitwerpselen van honden en katten door een vochtdoorlatende afdekking over de zandbak te plaatsen. Schep uitwerpselen van honden en katten met ruim zand eromheen weg. Verschonen is noodzakelijk als er in het zand uitwerpselen van een hond of kat worden aangetroffen, die er mogelijk langer dan 3 weken in hebben gelegen. Voorkom dat kinderen eten of drinken in de zandbak. Laat kinderen na het spelen met zand de handen wassen. 2.6.2 BADJE (BUITEN) Reinig het badje na gebruik. Verschoon het water dagelijks of eerder bij zichtbare vervuiling. Vul het bad met water van drinkkwaliteit. Wanneer het badje niet meer wordt gebruikt, het badje droog opruimen. Kleine kinderen mogen alleen onder uw toezicht in het badje spelen. 2.6.3 FLESVOEDING EN VOEDSEL Gebruik voor ieder kind een eigen speen of fles. Bij gebruik van (fop)spenen, de spenen schoon houden en controleren op scheuren. Gebruik alleen eenvoudig te reinigen flessen en spoel deze meteen schoon na gebruik. Bewaar schone flessen op hun kop op een schone handdoek. De plaats waar (fles)voeding wordt gemaakt, moet strikt gescheiden zijn van de verschoonplek. Restjes voedsel, melk en babyvoeding niet bewaren of hergebruiken. Accepteer naast borstvoeding alleen zuigelingenvoeding in poedervorm. Gebruik voor zuigelingenvoeding die bereid wordt gekookt water. Ontdooi bevroren moedermelk in de koelkast of onder de kraan met stromend water van ongeveer 20°C. Tijdens het voeden mag flesvoeding niet langer dan 1 uur buiten de koeling HOPPAS Kinderopvang SPGW


staan. Moedermelk niet in de magnetron verwarmen. Al klaargemaakte flesvoeding en moedermelk altijd bewaren in de koelkast. Gebruik schoon keukenmateriaal. Rauwe ingrediënten moeten voldoende verhit worden, tot minimaal 75°C in de kern. Gekoelde producten moeten onder 7°C worden bewaard en kort voor gebruik uit de koelkast worden gehaald. Wanneer ze langer dan 30 minuten buiten de koelkast zijn geweest, dan weggooien. Controleer steeds de houdbaarheidsdatum van producten. 2.6.4 SPEELGOED Maak het speelgoed regelmatig schoon. Laat kinderen geen speelgoed meenemen naar het toilet. Speelgoed wat kinderen in de mond stoppen dagelijks reinigen. Speelgoed voor binnen en buiten gescheiden houden. Kapot speelgoed vervangen of weggooien. Zieke kinderen met eigen speelgoed laten spelen. Verkleedkleren, knuffels en stoffen speelgoed maandelijks wassen op 60°C. 2.6.5 AFVAL Gooi afval altijd meteen in de afvalbak en leeg deze dagelijks. Laat kinderen niet zonder toezicht bij de afvalbakken. Leer oudere kinderen omgaan met afval. 2.6.6 VERSCHONEN EN GEBRUIK TOILET Leer kinderen zitten zonder de handen op de wc- pot te zetten. Na toiletbezoek altijd de handen wassen. Gebruik liever geen potjes. Wanneer er wel potjes worden gebruikt, deze meteen reinigen en buiten bereik van kinderen opruimen. Ook de leidster/ gastouder wast de handen na het verschonen en toiletgebruik en houdt het verschoonkussen goed schoon. Het aankleedkussen vervangen wanneer het kussen stuk is. Luiers na gebruik altijd in een gesloten afvalemmer of luieremmer gooien en deze iedere dag legen en schoonmaken. 2.6.7 SLAPEN Ieder kind heeft een eigen slaapzak en bij gebruik van gedeelde bedjes moet ieder kind ook een eigen hoeslaken/onderlaken hebben. De hoeslakens/onderlakens, slaapzakken en dekbedovertrekken worden wekelijks gewassen. De dekbedden en dekens worden minimaal 1 keer per maand gewassen.



3. VEILIGHEID Bij de opvang van kinderen staat de veiligheid voorop. Door een aantal gemakkelijk uitvoerbare gedragsregels en kleine aanpassingen op de opvanglocatie, waarborgen wij de veiligheid van de kinderen. Wij stellen huisregels op waaraan iedereen zich moet houden en die een gewoonte moeten worden en registreren de ongelukken die desondanks toch voorgekomen zijn. Hieronder vind u richtlijnen om de risico's die er zijn preventief te verkleinen. Het is helaas zo dat niet alle risico's afgedekt kunnen worden. Wij vinden het daarom belangrijk dat alle medewerkers op de hoogte zijn van de risico's op hun locaties. Dit bereiken we door het afnemen van de jaarlijkse risico-inventarisatie. De risico's regelmatig te bespreken tijdens vergaderingen, bijeenkomsten en mailings. 3.1 IN DE OPVANGLOCATIE Op de verschillende locaties moet men bewust zijn van de risico's die gelopen kunnen worden. Daarnaast moet men ook preventief handelen. Wij hanteren de volgende richtlijnen met betrekking tot de locaties. 3.1.1 VLOER EN MUREN Controleer de vloer en muren op oneffenheden of losse delen. Vloerkleden op een gladde vloer kunnen vastgelegd worden met een anti-glijmat. Haal spijkers uit de muur als er niets aanhangt en zorg dat de vloer niet nat is (zorg voor goede deurmatten). Markeer open afstapjes door bijvoorbeeld stickers, verf of antislip. Laat geen losse voorwerpen op de grond slingeren 3.1.2 RAMEN EN DEUREN Waarschuw de kinderen voor het gevaar van glas in deuren of ramen. Voorzie gevaarlijke, lage ruiten in de opvangomgeving eventueel van veiligheidsglas. Pas op met openstaande ramen waar de kinderen doorheen kunnen vallen; wees er zeker van dat de kinderen daar niet bij kunnen komen. Knoop eventuele koordjes van de raamdecoratie hoog op zodat een kind er niet in bekneld kan raken. Op de opvanglocaties zijn veiligheidsstrips aan de deuren bevestigd. Bij de gastouder kan dit ook tot de mogelijkheden behoren. Zorg dat deuren zonder beveiliging constant open staan of op slot zitten met behulp van deurklem of deurblok. Geen geintjes en pesterijen bij deuren en ruiten 3.1.3 ELEKTRA Plaats zoveel mogelijk kindvriendelijke contactdozen of voorzie lage stopcontacten van stopcontactbeveiligers. Voorkom losse snoeren of elektrische apparaten waar de kinderen makkelijk bij kunnen. 3.1.4 TRAP Controleer de trap op veiligheid. Kunnen de kinderen door de spijlen glippen, zijn de treden glad, is de trap in goede staat? Plaats traphekjes boven en onder bij de trap indien de trap niet is afgesloten door een deur. Zorg er wel voor dat de kinderen ook de deur niet kunnen openen. Zie er dan op toe dat de kinderen de trap niet alleen betreden. Er wordt niet op de trap gespeeld. HOPPAS Kinderopvang SPGW


3.1.5 VERWARMING Op de opvanglocaties zijn de radiators afgeschermd, zodat kinderen zich niet kunnen bezeren aan een verwarmde radiator. Bij de gastouder wordt de warme radiator afgeschermd door een kast of een bank. Zorg ervoor dat kinderen zich tijdens het spel niet kunnen stoten, creëer voldoende loopruimte. 3.2 BUITEN DE OPVANGLOCATIE Ook buiten moet men bewust zijn van de risico's die er zijn. Wij maken gebruik van de volgende richtlijnen om preventief risico's te verkleinen. 3.2.1 BUITEN SPELEN Beoordeel de buitenomgeving en controleer op oneffenheden. Let op waterpartijen, kapotte tegels, kuilen, boomstronken en geparkeerde auto’s die het zicht belemmeren. Overleg een duidelijk afgrensbaar gebied waar de kinderen kunnen spelen en maak duidelijke huisregels. Kinderen moeten nauwlettend in de gaten gehouden worden. Om risico’s zo klein mogelijk te houden, wordt het hek tijdens het buitenspelen op slot gedaan. Op het moment dat de groep weer naar binnen gaat, kan het hek weer van het slot. 3.2.2 TRAMPOLINE Voor kinderen is de trampoline een uitdagend spelmateriaal. Daarnaast bevordert het springen op de trampoline ook de motorische ontwikkeling. We zijn ons ook bewust dat er risico's zijn bij het gebruik van een trampoline. Om deze risico's te minimaliseren zijn er de volgende afspraken:  niet meer dan twee kinderen tegelijk op de trampoline  schoenen uit op de trampoline  er is altijd toezicht door een volwassene 3.3 OVERIGE

3.3.1 GIFTIGE STOFFEN EN GEVAARLIJKE MIDDELEN Zie gifwijzer. Ruim gevaarlijke middelen (schoonmaak, sigaretten, medicijnen, aanstekers, lucifers) goed op zodat de kinderen er niet bij kunnen en wees bewust van giftige planten. Er wordt niet gespeeld met vuur of chemicaliën. 3.3.2 SPEELGOED Controleer regelmatig het speelgoed op kapotte onderdelen en scherpe randen. Speelgoed dat stuk is uit de ruimte verwijderen. De materialen van de opvanglocaties kunnen in overleg naar kantoor gebracht worden voor reparatie. Zorg dat het speelgoed aansluit bij het ontwikkelingsniveau van het kind en begeleidt de kinderen bij het spelen met moeilijk en/of gevaarlijk materiaal.



3.3.3 VERBRANDING Berg lucifers en aanstekers op in een dichte kast. Brand geen kaarsen als de kinderen aan het spelen zijn (dit is uiterst verboden!) en wees uiterst voorzichtig met open vuur als een open haard of kachel (geldt alleen voor de gastouder). Bewaar thee en koffie in een thermoskan en zet de kopjes midden op tafel. Laat kinderen niet alleen in de keuken en zet geen hete spullen op de kookplaat als de kinderen erbij kunnen. Afspraak: niet bij de kachel spelen en thee/koffie rustig aan tafel drinken. Wees alert op brandende stoffen 3.3.4 DIEREN Laat kleine kinderen nooit alleen met huisdieren! Als u twijfels heeft over uw huisdier zie er dan op toe dat deze niet bij de kinderen kan komen of andersom. Huisdieren zijn niet toegestaan op de vaste locaties of het moet een eenmalige activiteit zijn. Leer de kinderen een juiste omgangsvorm t.o.v. de dieren en laat kinderen nooit onbekende dieren benaderen. 3.3.5 SPELDJES EN KOORDJES Controleer of kinderen speldjes in het haar hebben, als dit het geval is, verwijder deze dan. Dit i.v.m. het inslikken van de speldjes bij de jongeren kinderen. Wees ook alert op koordjes aan kleding. Dit kan kinderen stikken of knellen. Vraag aan de ouders op de opvang om kinderen geen kleding te laten dragen met koortjes of speldjes in de haren te doen. Wijs ze op de gevaren. Indien kinderen toch op de opvang komen met kleding met koortjes of met speldjes in de haren, worden de kleertjes verwisseld en de speldjes uit de haren verwijderd.



4. ZIEKTE De meeste jonge kinderen worden regelmatig ziek. Uiteraard proberen wij het ziek worden te beperken. Leidster / gastouder zorgt ervoor dat de kinderen juist gekleed zijn en past dat zo nodig aan bij het verlaten van de vaste ruimte. Kinderen moeten niet oververhit of onderkoeld raken. Kinderen worden zo min mogelijk bloot gesteld aan stuifmeel van gras, onkruid of bomen die een allergie kunnen oproepen. Buitenruimtes waar bijen, wespen, teken of andere insecten veel voorkomen, worden zoveel mogelijk vermeden. Mocht een kind toch gestoken worden, dan is het juiste materiaal aanwezig om de wond hygiënisch te behandelen. Wanneer een kind toch ziek wordt, wordt er extra gelet op het voorkomen van besmetting. Open blaasjes en wondjes worden afgedekt en verzorgd zodat andere kinderen niet in contact komen met andermans bloed of wondvocht. 4.1.INFECTIEZIEKTEN Infectieziekten zijn ziekten die veroorzaakt worden door hoofdzakelijk virussen en bacteriën. Ieder mens komt dagelijks in contact met deze kleine, levende deeltjes zonder daar ziek van te worden. Kleine kinderen hebben minder weerstand tegen infectieziekten waardoor zij vaker ziek zijn dan volwassenen. Weerstand tegen infectieziekten kan behalve door het doormaken van de ziekte ook worden opgebouwd door vaccinatie. Onze kinderopvanginstelling vraagt aan het begin van de opvang altijd naar het vaccinatieprogramma van de kinderen. Wanneer een kind uit principe of geloofsovertuiging niet gevaccineerd wordt, kan het wel opgevangen worden. Het kind kan echter wel geweigerd worden in gevallen dat de GGD aangeeft dat het gevolgen kan hebben voor andere kinderen. 4.1.1 ZIEKE KINDEREN IN DE OPVANG Bij besmettelijke ziekten kan de bescherming van de gezondheid van de groepsgenoten een reden zijn om het kind niet toe te laten. Het om deze reden weren van zieke kinderen gebeurt echter alleen bij enkele zeer ernstige infectieziekten en altijd in overleg met de directie en eventueel de GGD. Als een kind zich duidelijk niet lekker voelt en er is twijfel of het bij de andere kinderen kan blijven, moet de leidster/ gastouder contact opnemen met de ouders en coördinator. Het is vervolgens aan de leidster/ gastouder om in te schatten of het kind wel of niet, in de groep kan blijven of niet. Wij zijn in het bezit van een uitgebreid overzicht van de bestaande infectieziekten. Wanneer de GGD ingeschakeld wordt, gaat dat in overleg met de ouders van het kind. Voor het doorgeven van de persoonsgegevens hebben wij toestemming nodig van de ouders. Wering is altijd van toepassing op kinderen met buiktyfus, paratyfus, bloederige diarree en open TBC. 4.1.2 HUISARTS INSCHAKELEN In principe is bij ziekte van het kind de ouder degene die de huisarts inschakelt. Alleen als er acuut gevaar dreigt, schakelt de leidster/ gastouder direct een arts in. Voorbeelden van dergelijke gevallen zijn: - een kind met plotselinge hele hoge koorts (koortsstuipen) - ongevallen



Voorbeelden van gevallen waar 112 wordt gebeld: - een kind dat het plotseling heel benauwd krijgt - een kind dat bewusteloos raakt of niet meer op je reageert De ouders en directie worden altijd op de hoogte gebracht wanneer een arts ingeschakeld wordt. Indien er een ongeval heeft plaats gevonden, wordt ook een ongevallenregistratieformulier ingevuld. 4.1.3 BELEID BIJ ZIEKE KINDEREN Het zieke kind moet worden opgehaald in de volgende gevallen: - als het kind te ziek is om deel te nemen aan de dagindeling - als de verzorging te intensief is voor de leidster/ gastouder - als het de gezondheid van de andere kinderen in gevaar brengt - bij 38,5 graden of meer verhoging/ koorts (bij gastouders wordt dit overlegd en is het afhankelijk van het aantal kinderen in de opvang) 4.1.4 BELEID BIJ BESMETTELIJKE ZIEKTEN Ouders melden besmettelijke ziekten van hun kind bij de leidster/ gastouder. HOPPAS overlegt zo nodig met de GGD. De GGD wint met toestemming van de ouders eventueel informatie in bij de huisarts. De GGD adviseert maatregelen afhankelijk van de ziekte. 4.1.5 OVERLEG EN ADVIES Als er zich bij de leidster/ gastouder een ziekte voordoet waarbij aangeraden wordt de ouders van de kinderen te waarschuwen dan zal HOPPAS eerst overleggen met de GGD. Als de ouders geïnformeerd moeten worden, zorgen de leidsters/ gastouder in overleg met de GGD voor een informatiebrief. 4.1.6 WETTELIJK VERPLICHTE MELDING VAN INFECTIEZIEKTEN (Artikel 7 van de Infectieziektewet) HOPPAS is wettelijk verplicht om het verhoogd voorkomen van een aantal aandoeningen die vermoedelijke besmettelijk zijn te melden bij de GGD. Het gaat om de volgende aandoeningen: - diarree indien meer dan een derde deel van de groep in één week klachten heeft - geelzucht melden bij één geval - huiduitslag (vlekjes) melden bij twee of meer gevallen binnen twee weken in dezelfde groep - schurft melden bij drie gevallen in dezelfde groep - andere ernstige aandoeningen van vermoedelijk infectieuze aard: denk hierbij aan meerdere gevallen van bijvoorbeeld longontsteking of hersenvliesontsteking in korte tijd De GGD zal na een dergelijke melding onderzoeken waardoor de aandoening wordt veroorzaakt.



5. WIEGENDOOD (ALLEEN VOOR GASTOUDEROPVANG EN KINDERDAGVERBLIJF) Helaas komt het in Nederland af en toe voor dat kinderen (baby’s) tijdens de kinderopvang komen te overlijden onder het mom van wiegendood. Aandacht voor preventie en voorzorgmaatregelen kan het risico tot het uiterste beperken. 5.1 PREVENTIE Leg een baby nooit op de buik te slapen. Er zijn bepaalde, maar vaak niet veel voorkomende afwijkingen, waardoor het wenselijk is om de baby wel op de buik te slapen te leggen. Vraag ouders in een dergelijk geval om een kopie van de schriftelijke verklaring van de arts. Of laat de ouders ‘tekenen’ voor toestemming (hiervoor is een standaard formulier beschikbaar). -

-

-

-

-

-

voorkom dat de baby te warm ligt lucht de slaapkamer minimaal 20 min voordat de baby gaat slapen. (bij warmer weer kan het raam de hele dag open blijven, of sluit de gordijnen i.v.m. zonlicht in de slaapkamer.) zorg voor veiligheid in bed. Denk aan goed onderhouden bedjes, geen losse voorwerpen in bed en ‘klem’ het dekentje onder de oksels van de baby. NOOIT DE DEKEN BOVEN DE OKSELS/ SCHOUDERS BEVESTIGEN! wij bakeren niet in, tenzij de ouders hiervoor een verklaring hebben ondertekend leg kinderen niet vast in bed de slaapzak moet passend zijn voor de baby. Let hierbij ook op de armsgaten en halsopening deze mogen niet te ruim zijn, omdat anders de baby de kans loopt om in de slaapzak te zakken voorkom gezondheidsschade door (mee)roken. Rook nooit in het bijzijn van een baby. Roken kan buiten het pand bij de gastouder en buiten de hekken op de opvanglocaties. Ver bij de kinderen verdaan. Roken binnen de hekken is niet toegestaan houd altijd voldoende toezicht. Houd nieuwkomers/jonge baby’s zoveel mogelijk in het oog. Er zijn sterke aanwijzingen dat veranderingen in omstandigheden en routine bij baby’s stress kan veroorzaken. Het is daarom verstandig om hetzelfde ritme aan te houden als dat van de ouders. Het beste is om elke 20 minuten bij de baby te checken. zet altijd de babyfoon aan. Bij vreemde geluiden, wordt er gelijk bij de baby gekeken.

Helaas is het onmogelijk om volledige veiligheid te garanderen. Maar niemand hoeft onder wiegendood gebukt te gaan. Wie de adviezen opvolgt, vermindert de kans dat er iets met de baby gebeurt. Heel veel kan voorkomen worden door bepaalde dingen niet en juist andere dingen wel te doen!



5.2 HOE TE HANDELEN IN GEVAL VAN CALAMITEIT -

-

blijf kalm prikkel de baby (zonder krachtig te schudden) roep de hulp van andere aanwezigen pas bij niet reageren op prikkelen reanimatie en mond-op-mondbeademing toe bel direct 112 en vertel het volgende;  meld als eerste dat het gaat om een reanimatie van een baby  je naam  plaats waarheen de hulp moet komen  beschrijf het ongeval, wat is er gebeurd?  beschrijf de toestand van het kind waarschuw de ouders breng zo snel mogelijk de directie op de hoogte maak notities (zo snel mogelijk na de calamiteit)

5.3 WAT GEBEURT ER NA DEZE CALAMITEIT Bij een dergelijke traumatische gebeurtenis start de directie het rouwprotocol. De directie houdt hierbij zoveel mogelijk rekening met de wensen van de ouders. Natuurlijk gaat de aandacht ook uit naar andere betrokkenen.



6. KINDERMISHANDELING (VOLLEDIG DOCUMENT OP INTERNET) OP ONZE INTERNETSITE VINDT U EEN COMPLEET ‘PROTOCOL KINDERMISHANDELING’, 'SOCIALE KAART' EN 'OVEREENKOMST MELDCODE!'

Kindermishandeling komt veel voor en tegenwoordig wordt vrijwel iedereen ermee geconfronteerd via media en/of in de directe omgeving. Steeds meer mensen raken ervan overtuigd dat kindermishandeling ook voorkomt in hun woonplaats, familie of vrienden- en kennissenkring. Ook bij de kinderopvang komen we kinderen tegen die mishandeld of misbruikt worden. Hulpverlening bij mishandeling komt vaak moeizaam tot stand. Er bestaan immers evenveel normen en waarden als er mensen zijn. Signalering bij jonge kinderen is extra lastig. Zij kunnen niet goed zeggen wat er aan de hand is. In 2013 is het besluit vaststelling minimumeisen verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling in werking getreden. dit besluit verplicht organisaties om een meldcode vast te stellen en het gebruik ervan te bevorderen. Het kunnen signaleren van kindermishandeling is een belangrijke competentie waarover iedere beroepskracht die met kinderen werkt dient te beschikken. Daarnaast is een wettelijke meldplicht ingevoerd voor een vermoeden van geweld- of zedendelict jegens een kind door een collega. Dit betekent dat een houder van een kinderopvangorganisatie vanaf 1 juli 2013 wettelijk verplicht is om contact op te nemen met een vertrouwensinspecteur als over aanwijzingen beschikt wordt dat een collega een geweld- of zedendelict begaat of heeft begaan en een kind hiervan het slachtoffer is. 6.1 HET VASTSTELLEN VAN KINDERMISHANDELING EN SEKSUEEL MISBRUIK Om de signalen te herkennen die kinderen uitzenden als ze mishandeld of misbruikt worden, moet je ze kunnen, willen en durven zien. Weten dat het gebeurt, betekent nog niet dat je in staat bent de kindermishandeling te herkennen en stappen te ondernemen om het te stoppen. Veel voorkomende signalen van het kind: - heeft regelmatig letset op vreemde plekken - heeft vaak letsel na het weekend, een vakantie of een periode van afwezigheid - klaagt veel over buikpijn - spuugt veel - groeit slecht - heeft een ondergewicht - huilt veel - schrikt als de opvoeder binnen komt - wil niet naar huis - is erg druk of juist erg rustig - maakt moeilijk contact met andere kinderen - is onderdanig - is wantrouwig tegenover volwassenen - reageert met afkerig gedrag op aanrakingen 6.2 WAT KUN JE ALS LEIDSTER/GASTOUDER DOEN? Een leidster/gastouder moet zeker niet blijven zwijgen. Het is de moeite waard het risico te nemen en iets te doen met je vermoeden van kindermishandeling. De verantwoordelijkheid voor kinderen ligt nu eenmaal bij volwassenen. Bij het signaleren van kindermishandeling blijft zorgvuldigheid uiteraard een eerste vereiste. Wanneer een kind mishandeld wordt, is



dat vaak te merken aan zijn gedrag en dat van zijn opvoeders. Dat gedrag kun je observeren. 6.3 BELEID BIJ MISHANDELING EN/OF MISBRUIK -

-

zodra een leidster/gastouder het vermoeden heeft dat het om mishandeling (lichamelijk, psychologisch en/of seksueel) gaat, moet zij/hij direct contact opnemen met de directie van HOPPAS als de directie op de hoogte is gebracht van het vermoeden van mishandeling zal ook zij het gedrag van kind en opvoeders gaan observeren alle observaties worden schriftelijk vastgelegd de directie/ leidster/ gastouder gaat in gesprek met de ouders mochten de vermoeden gegrond zijn, dan zal zij contact opnemen met het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) in samenwerking met AMK zal de directie vervolgens stappen ondernemen. van de leidster/ gastouder wordt verwacht dat zij/hij probeert zoveel mogelijk een veilige omgeving buitenhuis te bieden de leidster wordt constant op de hoogte gehouden van de ontwikkelen en zij/hij wordt er vaak intensief bij betrokken

Tot slot: HOPPAS beschikt over informatie en ervaring met betrekking tot kindermishandeling en seksueel misbruik. Het is altijd verstandig een vermoeden met de directie te bespreken. Ook bij twijfel is overleg met de directie aan te raden. Zij kan de leidster duiden op specifieke gedragskenmerken om te observeren. Bron: JSO expertisecentrum voor Jeugd, samenleving en opvoeding. Landelijk advies en meldpunt Kindermishandeling: 0900-1231230 Zie het volledige protocol van JSO op onze internetsite bij ‘downloads’ 6.4 WEERGAVE VAN TE NEMEN STAPPEN Tijdslijn (aanvullend op protocol JSO) Fase 1: Vermoeden Leidster/ gastouder observeert het kind verschillende malen binnen een tijdsperiode van 2 á 4 weken, afhankelijk van het aantal dagen dat het kind in de opvang is. Wanneer leidster/ gastouder zeker is van haar twijfel, overlegt zij echter direct met de overleggroep. Deze observaties worden schriftelijk vastgelegd. Fase 2: Overleg Het overleg vindt binnen één week plaats. Plan van Aanpak wordt eveneens binnen één week gemaakt. Fase 3: Plan van Aanpak Contact met AMK en ouders en kind gebeurt bij voorkeur binnen één maand. Na één maand worden vervolgens alle waarnemen/gegevens besproken in de overleggroep die tot nu toe verzameld zijn. Fase 4: Beslissing De beslissing wordt binnen enkele dagen in het overleg in de overleggroep en met directie gemaakt. Fase 5: Handelen - doorverwijzen ouders: zo snel mogelijk een afspraak plannen met de ouders om informatie te verstrekken naar instelling waarnaar doorverwezen wordt - ernstige twijfel: nog een maand lang in de gaten houden HOPPAS Kinderopvang SPGW


-

vermoeden blijkt gegrond: melden bij AMK. Direct na overleg met directie en overleggroep en na het gesprek met de ouders. Probeer het gesprek met de ouders binnen twee weken te plannen. Wanneer er besloten wordt om de melding bij AMK te doen zonder de ouders te informeren, kan daar direct toe overgegaan worden - crisissituatie: direct politie of Bureau Jeugdzorg inschakelen Fase 6: Evaluatie De evaluatie wordt binnen één maand afgerond. Fase 7: Nazorg Blijft te allen tijde nazorg verlenen en blijf alert op de signalen.



7. WARM WEER/ KINDEREN IN DE ZON De zon schijnt. Kinderen willen buiten spelen en het is mooi weer. De zon zorgt voor aanmaak van vitamine D, dat is goed voor de botten. Maar we weten allemaal dat teveel zon ongezond is. Niets is zo vervelend als een rood verbrande huid. Veel nadelen van de zon kunnen pas op latere leeftijd aan de orde komen, hierbij kun je denken aan huidveroudering of zelfs huidkanker. Daarom is het belangrijk de huid van een kind goed te beschermen, en is dit protocol opgesteld. Elke keer als de huid verbrandt, raken cellen beschadigd door de UV-straling. En juist bij kinderen komt die beschadiging hard aan. Dit omdat kinderen in de groei zijn en de celdeling dan zo snel gaat dat er soms weinig tijd is om de beschadigde huidcellen te herstellen voordat ze zich weer gaan delen. Hierdoor ontstaan als het ware littekens in de huidcellen en hoe meer littekens des te groter is de kans op huidkanker. Daarom is bescherming zo belangrijk, zeker voor kinderen. 7.1 REGELS OM VERBRANDING TE VOORKOMEN -

houd de kinderen tussen 12.00 uur en 15.00 uur zoveel mogelijk uit de zon de kinderen blijven tussen 13.00 uur en 14.00 uur zoveel mogelijk binnen kinderen onder de 6 maanden zitten altijd buiten in de schaduw ook de oudere kinderen blijven zoveel mogelijk in de schaduw ook als kinderen in de schaduw spelen worden zij ingesmeerd kleding (ook een petje/hoedje) biedt de beste bescherming tegen de zon ouders worden verzocht zonnehoedjes en eventueel andere bescherming mee te geven wanneer een kind een zonnehoedje bij zich heeft, wordt deze altijd opgezet wanneer de kinderen niet met water spelen, laten we de kinderen hun broek en shirt aanhouden een half uur voordat we naar buiten gaan smeren we de kinderen in de kinderen worden ieder uur ingesmeerd zolang ze buiten zijn wij gebruiken minimaal beschermingsfactor 20-30 gevoelige zones als neus, oren, nek en voeten worden extra in de gaten gehouden bij warm weer krijgen de kinderen meer drinken aangeboden dan normaal, dit wegens versnelling van uitdroging wanneer het erg warm is, passen wij de activiteiten hierop aan, we doen rustiger aan en spelen meer met water

7.2 DE ZON

7.2.1 HOE WORDT DE ZONKRACHT BEPAALD -

het jaargetijden: in de zomer is in Nederland de zonkracht sterker dan in de winter het tijdstip op de dag (oftewel de stand van de zon) :UV-straling is in Nederland het sterkst tussen 12.00 uur en 15.00 uur de plaats op aarde: hoe dichter bij de evenaar, hoe sterker de UV-straling. Maar ook; hoe hoger hoe sterker de UV-straling (bijv. in de bergen) de mate van weerkaatsing: UV-straling wordt sterker door weerkaatsing via sneeuw, zand en water



-

bewolking: door een dichtbewolkte lucht komt nauwelijks UV-straling. Bij heiig weer kan de doorlating van UV-straling toch aanzienlijk zijn. Bij schapenwolken kan de intensiteit van de UV-straling zelfs toenemen doordat de straling gereflecteerd wordt tussen de wolken

7.2.2 REACTIE VAN DE HUID -

zeer lichte huid, vaak sproeten, rood of licht blond haar en blauwe ogen- wordt niet bruinverbrandt zeer snel lichte huid, blond haar en grijze, groene of lichtbruine ogen- wordt langzaam bruinverbrandt snel licht getinte huid, donkerblond tot bruin haar en vrij donkere ogen- wordt gemakkelijk bruinverbrandt niet snel een van nature getinte huid, donker haar, donkere ogen- bruint zeer goed- verbrandt bijna nooit

Ondanks huidverschillen worden alle kinderen ingesmeerd.



8. GEBRUIK GENEESMIDDELEN Het doel van dit protocol is een handreiking te geven over hoe in deze situatie te handelen. Er zijn drie situaties te onderscheiden: 1. het kind wordt ziek op het kindercentrum 2. het verstrekken van geneesmiddelen op verzoek 3. medische handelen 8.1 HET KIND WORDT ZIEK OP DE LOCATIE De leidster/ gastouder zal altijd contact op moeten nemen met de ouders om te overleggen wat er moet gebeuren (is er iemand thuis om het kind op te halen en te verzorgen?). Als er sprake is van een mogelijke infectieziekte kan de GGD- wijzer geraadpleegd worden. In deze landelijke richtlijnen staan adviezen ten aanzien van infectieziekten. De GGD- wijzer kunt u bij uw GGD opvragen of vinden op www.ggdnederland.nl. De GGD wijzer is ook op de verschillende locaties aanwezig. Zie ook het protocol infectieziekten (nr. 4) dat binnen HOPPAS gehanteerd wordt. 8.2 HET VERSTREKKEN VAN GENEESMIDDELEN Kinderen krijgen soms geneesmiddelen of andere middelen (bijvoorbeeld zelfzorgmiddelen). Hierbij kan gedacht worden aan bijvoorbeeld pufjes bij astma, antibiotica, of zetpillen bij bijvoorbeeld toevallen. Ouders vragen de leidster om deze middelen aan hun kind te geven. In deze situatie hebben de ouders toestemming vooraf gegeven. Het is belangrijk deze toestemming schriftelijk vast te leggen. (gebruik verklaring geneesmiddelen) - om welke geneesmiddelen het gaat - hoe vaak geven - in welke hoeveelheden - op welke manier de geneesmiddelen gebruikt moeten worden - de periode waarin de geneesmiddelen moeten worden verstrekt - de wijze van bewaren en opbergen - de wijze van controle op de vervaldatum Wanneer het gaat om het verstrekken van geneesmiddelen gedurende een lange periode moet regelmatig met ouders overlegd worden over de ziekte en het daarbij behorende geneesmiddelgebruik. Een goed moment om te overleggen is wanneer ouders een nieuwe voorraad geneesmiddelen komen brengen, en/of als er een nieuw geneesmiddel voorgeschreven is. Bespreek dan o.a. de volgende punten: reactie op medicijnen, reactietijd, manier van toedienen (hoe verloopt het, hoe kun je het handig aanpakken). Indien kinderen een paracetamol nodig hebben, gebeurt dit alleen na overleg met de ouders. Mocht de situatie zich voordoen dat een kind niet goed op een geneesmiddel reageert of dat er onverhoopt toch een fout gemaakt wordt bij de toediening van een geneesmiddel, bel dan direct met de huisarts of specialist in het ziekenhuis. En bel de ouders, zij zijn eindverantwoordelijk!! Bel bij een ernstige situatie direct het landelijke alarmnummer 112. Zorg in alle gevallen dat u duidelijk alle relevante gegevens bij de hand hebt, zoals: naam, geboortedatum, adres, huisarts en/of specialist van het kind, het geneesmiddel dat is toegediend, welke reacties het kind vertoont. (eventueel welke fout is gemaakt). HOPPAS Kinderopvang SPGW


8.3 MEDISCH HANDELEN Hierbij valt te denken aan het geven van sondevoeding, het meten van de bloedsuikerspiegel bij suikerpatiënten door middel van een vingerprikje, of het toedienen van een injectie. In zijn algemeenheid worden deze handelingen door de thuiszorg of de ouders zelf op de locatie uitgevoerd. De leidster moet zich, wanneer zij deze medische handelingen uitvoert, wel realiseren dat zij daarmee bepaalde verantwoordelijkheden op zich neemt. Het zal duidelijk zijn dat de ouders voor deze medische handelingen hun toestemming moeten geven. Hierbij gaat het om schriftelijke toestemming. Zonder toestemming van de ouders kan een leidster niets doen. 8.3.1 WETTELIJKE REGELS Voor de hierboven genoemde medische handelingen is er, binnen de wetgeving een aparte regeling gemaakt. De wet Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (Wet BIG) regelt wie wat mag doen in de gezondheidszorg. De wet BIG is bedoeld voor beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg en geldt als zodanig niet voor personeel werkzaam in de kinderopvang. Een leidster die niet kan bewijzen voor een bepaalde handeling bekwaam te zijn, raden wij aan de medische handelingen niet uit te voeren. Een leidster die wel een bekwaamheidsverklaring heeft, maar zich niet bekwaam acht – bijvoorbeeld omdat zij deze handeling al een hele tijd niet heeft verricht – zal deze handeling eveneens niet mogen uitvoeren. Een ieder die bij het verlenen van zorg schade of een aanmerkelijkheid kans op schade aan de gezondheid veroorzaakt, is civielrechtelijk en strafrechtelijk aansprakelijk. Mocht ten gevolge van een medische handeling een calamiteit zich voordoen, bel dan direct met de huisarts of specialist in het ziekenhuis. En bel de ouders, zij zijn eindverantwoordelijk!!



9.VEILIGHEID IN VERKEER (ALLEEN VOOR VASTE LOCATIES) Verkeer is overal, ook rond onze locaties. Dit betekent dat kinderen iedere keer weer met verkeer in aanraking komen. Denk bijvoorbeeld maar aan het halen en brengen van de kinderen. Maar ook als wij met de kinderen op ontdekking gaan buiten de veilige hekken van onze locatie. Om bewust te blijven van de gevaren en om veilig te bewegen in het verkeer heeft HOPPAS hier richtlijnen voor geschreven. Deze richtlijnen worden jaarlijks met het bestuur besproken, om te kijken of de richtlijnen nog actueel zijn. 9.1 EDUCATIE Om je veilig te kunnen bewegen in het verkeer is het belangrijk dat je weet met welke gevaren je in aanraking kunt komen. Daarom nemen de leidsters deel aan cursussen die gegeven worden rond deze onderwerpen, bijvoorbeeld 'Jongleren in het verkeer'. Maar wij vinden het ook belangrijk dat kinderen zich bewust zijn van het verkeer om zich heen. Daarom komt het thema 'Verkeer' minstens één keer in de twee jaar terug op de planning. Tijdens dit thema gaan we steeds in op verschillende onderdelen van het verkeer. We proberen ook u als ouder te wijzen op de gevaren die er zijn in het verkeer. Dit doen we door bijvoorbeeld posters op te hangen, maar ook tijdens ouderinformatiebijeenkomsten willen wij de gevaren onder uw aandacht brengen. 9.2 THEMA Als het thema verkeer wordt uitgevoerd, willen wij u als ouder hierbij betrekken. U wordt geïnformeerd door middel van de nieuwsbrief, waarin we vertellen welke onderdelen van het verkeer worden behandeld. Op deze manier kunnen we samen werken aan de deelname aan het verkeer door uw kind. 9.3. LOPEN IN HET VERKEER Tijdens de momenten dat uw kind bij ons is, kan het zich met onze leidsters lopend in het verkeer bevinden. Denk bijvoorbeeld aan het ophalen van de kinderen uit school, maar ook het met elkaar gaan wandelen. Als onze leidsters zich lopend bevinden in het verkeer met de kinderen zijn er een aantal regels waar zij zich aan moeten houden. 9.3.1 VAN EN NAAR SCHOOL -

-

-

bij het halen van kinderen uit school dragen onze leidsters een speciale HOPPAS jas, zodat ze herkenbaar zijn voor de kinderen. Maar ook voor overige weggebruikers is het een teken dat er een groep aan kan komen bij het ophalen van de kinderen volgen wij de richtlijnen van de school. Meestal staan wij op een centrale plaats waar wij de kinderen opvangen. Het kan ook zijn dat wij kinderen ophalen uit de klas (bijvoorbeeld bij de kleuters) als de kinderen van en naar de opvanglocatie lopen, maken zij rijen van twee aan twee om over de stoep te lopen wij stoppen op iedere hoek bij grotere groepen kinderen zijn er meerdere begeleiders aanwezig uiteraard wordt er voor de meest veilige route gekozen bij het oversteken staat er een begeleider op het midden van de straat en sluit aan als het laatste kind voorbij komt



9.3.2. WANDELEN MET DE KINDEREN -

-

kinderen die te jong zijn om te lopen, zitten vast in de kinderwagen kinderen die mee gaan wandelen geven de leidster/gastouder een hand of hebben de kinderwagen vast. Aan de kinderwagen wordt een lus bevestigd, die ze vast kunnen houden gaan er meerdere kinderen mee die al kunnen lopen? Dan wordt er gebruik gemaakt van een wandelkoord per leidster/ gastouder mogen er niet meer dan vier kinderen mee

9.4 IN DE AUTO Het kan gebeuren dat wij met de kinderen op stap gaan. En wij halen kinderen op die naar school gaan in een ander dorp dan onze opvang. Veelal zetten we hier auto's voor in. Om de veiligheid van de kinderen te waarborgen, hebben wij een aantal regels opgesteld voor het vervoer per auto. - iedere bestuurder is in het bezit van een geldig rijbewijs - voor de auto is een WA-verzekering afgesloten, alsook een inzittende verzekering. Worden kinderen vervoerd met een prive-auto van de leidsters/gastouder of ouders dan zijn zij verantwoordelijk voor deze verzekering. Wordt er gebruik gemaakt van de auto die HOPPAS ter beschikking stelt, dan regelt HOPPAS de verzekeringen. - alle kinderen hebben een gordel aan in de auto. - alle jonge kinderen zitten op een passend stoeltje dat of door de ouders wordt meegegeven of door HOPPAS wordt verzorgd. - kinderen die naar de basisschool gaan en onder de 1.40 m zijn, zitten op een stoelverhoger en in de gordel. - kinderen worden niet vervoerd in de auto, zonder toestemming van de ouders. 9.5 UITSTAPJES HOPPAS wil de kinderen de gelegenheid geven om ook de buitenwereld te verkennen. Dit kan betekenen dat we daar een uitstapje voor organiseren. Om het op stap gaan met elkaar in goede banen te leiden, hebben we hier de volgende afspraken over gemaakt: - ouders worden van te voren schriftelijk/ telefonisch ingelicht over het uitstapje - ouders geven schriftelijk toestemming als hun kind mee mag. - de begeleiders dragen de HOPPAS jas, zodat er herkenning is voor de kinderen. - de kinderen krijgen ook een herkenningsplaatje met daarop het telefoonnummer van de begeleider en het adres en telefoonnummer van HOPPAS. - er gaan voldoende leidsters/ ouders mee om te begeleiden. - evt. gevaren worden van te voren besproken, zodat leidsters/ ouders bewust zijn van mogelijke risico's.



9.6 AANSPREEKPUNT Voor vragen en opmerkingen kunt u altijd terecht bij onze directie. Dhr. S. Koek is onze contactpersoon voor zaken die betrekking hebben op verkeerseducatie en staat u graag te woord. Met elkaar zijn wij verantwoordelijk voor het veilig bewegen in het verkeer. Om deze redenen is er geen 'verkeerswerkgroep' aanwezig. Wij vinden het belangrijk dat het team op een locatie de verantwoordelijkheid draagt om kritisch te kijken naar de verkeerssituatie rondom hun locatie. Mochten hier situaties voordoen die de aandacht vragen, kunnen ze dit bespreken met de bovengenoemd contactpersoon. Eventuele verbeterpunten of aanpassingen met betrekking tot de verkeersveiligheid rondom onze locaties worden besproken met de oudercommissie.



10. ONGEVALLEN EN BRAND HOE TE HANDELEN IN NOODSITUATIES 10.1 PROCEDURE ONGEVAL BIJ OPVANGKIND In geval van nood of letsel gaat de leidster als volgt te werk: - blijf zelf rustig, probeer het kind én de andere kinderen gerust te stellen, schat de situatie helder in en leg de kinderen duidelijk uit wat er aan hand is en wat je gaat ondernemen (niet in ‘onsmakelijke’ details) - schakel zo nodig hulp in. De hulp is afhankelijk van de ernst van het ongeval: 112, huisarts, tandarts. Heb je een EHBO cursus gevolgd, pas deze dan toe. Ga zelf echter NOOIT voor dokter spelen. Je kunt de situatie ook verergeren! Denk eraan dat je ook nog steeds verantwoordelijk bent voor de andere kinderen. Roep wanneer mogelijk de hulp in van collega’s, of andere bekende omstanders. Laat de kinderen echter nooit zonder toestemming van ouders en directie alleen achter bij de ‘hulp’. Jij blijft verantwoordelijk! - leidsters kunnen de achterwacht via het kantoor inschakelen. Het kantoor kan dan voor vervoer naar bijvoorbeeld de huisarts zorgen. (zie ook protocol achterwacht) - gastouders schakelen hun achterwacht in - wanneer de situatie onder controle is, schakel je direct de ouders in over het voorval. Wanneer het om klein letsel gaat, waar geen hulporganisaties bij aan te pas zijn gekomen, kun je de ouders ook bij het ophalen inlichten. Stel ouders ALTIJD op de hoogte! - stel ook de directie van HOPPAS ALTIJD op de hoogte van het ongeval; klein of groot! je kunt dit doen aan de hand van het ongevallenformulier - evalueer met de directie of je goed gehandeld hebt. Bespreek je eigen ervaringen en geef eventueel aan waar je hulp te kort kwam. Wellicht kan voorkomen worden dat een soortgelijk ongeval in de toekomst nog een keer plaatsvindt of dat er beter gehandeld wordt als een ongeval plaatsgevonden heeft 10.2 EHBO Bij ernstige bloedingen, kneuzingen, botbreuken en vergiftigingen moet je zo snel mogelijk deskundige hulp inroepen. Ga niet zelf onbezonnen aan de slag want je zou het erger kunnen maken! Wat je wel kunt doen: - vreemde voorwerpen in neus: als een kind een hard voorwerp in de neus heeft, schakel de huisarts in. Laat het kind nooit snuiten, de kans bestaat dat het voorwerp verder de neus in wordt gezogen. Ga nooit peuteren! - huidbeschadigingen: de huid beschermt ons tegen het binnendringen van schadelijke micro-organismen. Als de huid beschadigd is, kunnen er gemakkelijk infecties ontstaan. Stop het bloeden niet direct. Maak de wond schoon door er schoon water overheen te laten lopen en er daarna desinfecterend middel op te doen. Als de wond goed schoon is, dek je hem af met een steriel verband - bij grote of diepe wonden moet er altijd een deskundige naar kijken. Blaren door verbranding moet je zo mogelijk heel laten - wanneer het vermoeden bestaat dat de wond gehecht of geplakt moet worden, geen ontsmettingsmiddel gebruiken, omdat er anders niet geplakt kan worden - bloedingen: bij slagaderlijke bloeding kan het slachtoffer in shock raken. Een slagaderlijke bloeding herken je aan de helderrode kleur van het bloed en het bloed komt er in stoten uit. Probeer de wond dicht te drukken en schakel zo snel mogelijk deskundige hulp in. Zeg dat het om een slagaderlijke bloeding gaat HOPPAS Kinderopvang SPGW


-

shock: shock kan ontstaan bij een slagaderlijke bloeding maar ook bij vergiftiging of hevige diarree. Belangrijke organen krijgen dan te weinig zuurstof. Bel direct de alarmlijn (112) en zeg dat het om een shock gaat. Een shock herken je aan de grauwe kleur van de huid, een snelle hartslag en een klamme huid. Laat het slachtoffer met het hoofd opzij liggen en geef het slachtoffer geen drinken of eten - flauwvallen: verschil met shock: iemand in shock voelt zich beroerd ook als hij ligt. Iemand die flauw dreigt te vallen, voelt zich beter wanneer hij ligt. Frisse lucht en drinken is dan de beste behandeling. Geef alleen drinken als het slachtoffer goed bij is en zelfstandig de beker kan vasthouden en kan drinken - bloedneus: hoofd licht naar voren gebogen en neusvleugels dichtdrukken tegen neusbeen. Na 10 minuten moet het bloeden gestopt zijn. Zo niet dan een deskundige inschakelen - botbreuken en ontwrichtingen: laat het slachtoffer stil liggen en schakel deskundige hulp in. Bij open botbreuk de wond afdekken met steriel verband - verstuiking: ontstaat door een verkeerde draaiende beweging. De gewrichtsbanden zijn uitgerekt. Koel het gekwetste lichaamsdeel minstens 10 minuten met koud (lauw) water of ijs. Leg een theedoek tussen het ijs en het lichaamsdeel om de huid niet te beschadigen - kneuzing: ontstaat wanneer het lichaam erg hard tegen iets aankomt. Koel het gekwetste lichaamsdeel minstens 10 minuten met koud (lauw) water of ijs. Leg een theedoek tussen het ijs en het lichaamsdeel om de huid niet te beschadigen - vergiftiging: direct de arts waarschuwen, zeg om welk middel het gaat en welke stoffen erin zitten. Kijk op de gifwijzer en vraag de arts wat je NU moet doen. Bel altijd ook als er niet direct symptomen zijn. Sommige middelen hebben pas een schadelijke werking na verloop van een tot enkele uren

10.3 NOODNUMMERS De leidster/ gastouder zorgt dat zij in het bezit is van de volgende informatie over de opvangkinderen: - naam kind en ouders - geboortedatum kind - huisarts + telefoonnummer - allergieën en de medicijnen die het kind slikt - heeft het kind de standaard inentingen gehad? - noodnummers waarop de ouders tijdens de kinderopvang te bereiken zijn Lijst met algemene noodnummers: Nood politie/ ambulance: 112 Politie: 0900 8844 Kantoor: 0183 442662 (in nood: 06 34225950)

Huisarts

Andel 0183 441474

Giessen 0183 443288

Rijswijk 0183 443288

Woudrichem 0183 304424 0183 301316

Almkerk 0183 409090 0183 401669

Nieuwendijk 0183 401480

Werkendam 0183 501534 0183 504420

Sleeuwijk 0183 302455 0183 303289

Gorinchem 0183 646410 0183 620020

Drunen 0416 372250 0416 372346

Tandarts

Huisarts Tandarts



Niet alle artsen worden genoemd in bovenstaand schema. Vraag het telefoonnummer van betreffende arts aan de ouder. 10.4 NAAR DE DOKTER Stel het kind gerust en zeg wat er gaat gebeuren en waarom. Volg de voorschriften van de arts op en geef deze ook door aan de ouders. Stel ouders ook altijd op de hoogte dat je naar de dokter gaat. 10.5 SLECHT-NIEUWSGESPREK Kom meteen na begroeting met het slechte nieuws en laat de ouder zijn emoties uiten. Geef direct extra informatie en leg uit dat de situatie onder controle is en dat het kind in goede handen is. Zoek samen naar een verdere oplossing om het kind te begeleiden en te verzorgen. 10.6 PROCEDURE ONGEVAL BIJ BEGELEIDER Denk er ook aan dat de leidster/ gastouder zelf iets kan overkomen. Zorg voor voldoende achterwacht. Zorg dat zij op de hoogte zijn van dit protocol en de noodnummers en gegevens van de kinderen. Eventueel kan leidster/ gastouder de achterwacht van het kantoor inschakelen. Stel de directie altijd op de hoogte van het ongeval. Ook de ‘hulp’ kan contact opnemen met de directie voor ondersteuning. 10.7 BRAND In geval van brand op de locatie waar de opvang plaats vindt, zorgt de leidster/ gastouder voor rust en orde. Leidster/ gastouder schakelt direct de brandweer in en begeleidt alle kinderen naar buiten. Controleer goed of alle kinderen aanwezig zijn. Leidster/ gastouder volgt haar vluchtplan (omschrijving van uitgangen) dat minstens twee keer per jaar geoefend is met de kinderen. Wanneer iedereen op veilige afstand van het vuur is, neemt leidster/ gastouder contact op met de ouders en stelt de ouders gerust wanneer er geen reden is voor onrust. De leidster/ gastouder meldt de brand ook bij de directie welke in actie komt om de kinderen, indien nodig en gewenst, bij een andere locatie onder te brengen. Kinderen worden nooit alleen gelaten, ook niet wanneer zij op veilige afstand zijn van het vuur en er veel mensen aanwezig zijn! Alleen wanneer de leidster/ gastouder in overleg met ouders en directie toestemming heeft om de kinderen onder de zorg van een ander te laten, mag de leidster/ gastouder de kinderen verlaten. Leidster/ gastouder inventariseert, in samenwerking met de directie, of het vluchtplan aangepast moet worden.



11. HUILENDE KINDEREN Huilen is normaal voor een baby. Het is zijn eerste communicatiemiddel. Een baby huilt omdat er een reden voor is. Er is vaak onenigheid over wat het beste voor kinderen is als ze huilen. Namelijk; moet je meteen reageren als kinderen huilen, of moet je ze eerst laten huilen zodat ze ook leren wachten en hun geduld leren bewaren. 11.1 HOE GAAN WIJ TE WERK WANNEER BABY’S HUILEN? In de eerste maanden zullen we ze vooral troosten en kalmeren, zodat ze een gevoel van veiligheid en geborgenheid kunnen ontwikkelen. Naarmate ze wat ouder worden proberen wij te voorkomen dat ze huilen om de aandacht. Dan gaan we selectiever om met de huiltjes van baby’s. Er zijn verschillende soorten huiltjes als, honger, moe, vieze luier, pijn, woede of aandacht. Wij zullen ons hierin verdiepen zodat wij te weten komen waarom de baby huilt, om hem vervolgens te kunnen helpen. Ook zullen we op gevoel af gaan, of het overleggen met collega’s. Let er wel op dat kinderen nooit langer dan 5 minuten mogen huilen! 11.1.1 UITGANGSPUNTEN -

-

-

-

als een huilbui van een baby dwingend klinkt, probeert hij waarschijnlijk te zeggen dat hij honger heeft als een baby moe is klinkt het eerder als gesteun en gekreun. Ook wrijft de baby dan vaak in zijn oogjes als de baby plots een heel scherp huiltje heeft, heeft hij waarschijnlijk pijn. Probeer hier gelijk de oorzaak van te vinden een baby kan ook huilen omdat het geschrokken, echt verdriet, onrustig is of spanningen heeft. Dan proberen wij de baby te troosten als de baby veel woede heeft, is het vaak een hard krijsend geluid. Probeer dan de baby af te leiden, hem te kalmeren het kan ook zijn dat het huilen sterk toe neemt rond de tijd dat het kind een volgende stap in de ontwikkeling maakt. Dit kan zeer inspannend en vermoeiend zijn voor het kind. Wanneer wij denken dat, dat aan de hand is, zullen wij het kindje proberen te stimuleren in de ontwikkeling sommige baby’s huilen ook uit verveling. Het huilen lijkt dan meer op mopperen. Deze kindjes willen graag rond gedragen worden om alles te zien, en zijn niet graag alleen. Deze baby’s hebben behoefte aan prikkels. Waarschijnlijk neemt het huilen af, wanneer het kind meer kan. Helaas is er niet altijd tijd om dit soort kinderen de volle 100% aandacht te geven. Probeer het kind zoveel mogelijk bij de dag te betrekken en hem verschillend speelgoed aan te bieden voor extra uitdaging andere baby’s hebben weer extra behoefte aan rust en regelmaat. Zij zijn heel gevoelig voor prikkels en willen graag veel rust. Wij proberen de omgeving voor dit soort kindjes zoveel mogelijk prikkelarm te houden ook houden we rekening met de diverse ontwikkelingsfasen. Een kind kan eenkennig zijn of last hebben van scheidingsangst (meestal rondom maand 14)

11.1.2 WAT KUNNEN DE LEIDSTERS DOEN? Als de baby huilt controleren we: - of de baby niet in een slechte houding ligt - of zijn kleren hem niet hinderen - of hij het niet warm of te koud heeft HOPPAS Kinderopvang SPGW


-

of hij geen natte/vieze luier heeft of hij geen boertje moet laten of hij last van krampjes heeft, dit kun je zien aan de beentjes, hij strekt ze dan, of trapt met de beentjes of hij geen honger heeft of het niet te onrustig is op de groep of de omgeving niet te prikkelarm is en anders bieden we uitdaging aan

Wanneer een baby naar ons inziens te veel en te lang huilt, zullen we zowel met collega’s als met ouders overleggen wat de te nemen stappen zullen zijn. 11.2 WAAROM HUILEN DREUMESEN EN PEUTERS Voor dreumesen en peuters is huilen ook eveneens een vorm van communiceren. Bij gebrek aan woorden is huilen de aangewezen taal om gevoelens en frustraties aan de omgeving duidelijk te maken. Huilen helpt. Maar niet alleen vanwege de reactie die het oproept bij de omgeving; huilen lucht voor een kind ook op. Doorgaans voelt een kind zich vaak beter na een huilbui. Peuters huilen over het algemeen snel en veel, maar naarmate een kind beter gaat praten en meer woorden tot zijn beschikking heeft, kan het huilen aanzienlijk verminderen. Peuters lachen bijna even snel als dat ze huilen. Ook kleine verdrietjes kunnen ze weer snel vergeten. De meeste dreumesen en peuters beleven de positieve en negatieve ervaringen in het dagelijks leven intensief. Gebeurtenissen kunnen heel veel indruk maken. 11.2.1 UITGANGSPUNTEN -

-

als een dreumes of peuter huilt, nemen wij hem serieus we nemen aan dat er altijd een reden is waarom het kind huilt we houden rekening met de gevoelens van de dreumes of peuter verdriet kan voortkomen uit angst peuters worden steeds meer bewust van hun omgeving en dit kan grote angsten tot gevolg hebben die hen zeer overstuur kunnen maken. Ze kunnen dit afreageren in heftige huilbuien verdriet kan voorkomen uit frustratie dreumesen en peuters willen vaak dat alles mag, dat alles kan en dat alles meteen moet lukken. Dat is natuurlijk niet altijd het geval, en dit kan ze enorm frustreren. Ook dit kan leiden tot een heftige huilbui

11.2.2 WAT KUNNEN DE LEIDSTERS DOEN? -

sta open voor de gevoelens van het kind maak een kind nooit belachelijk (hij stelt zich dus nooit aan) en ontken zijn gevoelens niet achterhaal wat het kind duidelijk wil maken stimuleer het kind om zelf te benoemen wat er aan de hand is we troosten het kind door te knuffelen of op schoot te nemen. bied het kind iets aan, waardoor hij zijn verdriet sneller kan ‘vergeten’



12. HOOFDLUIS Wanneer een leidster/ gastouder luizen constateert, meldt zij dit eerst op kantoor. Vanuit dit overleg worden pas verdere stappen ondernomen. Tevens wordt met alle redelijkheid de ouder(s) benadert. Leef je in, in de ouder en begrijp dat ook zij aan het werk zijn of naar het werk moeten. We kunnen hen dus niet “opzadelen” met het per direct ophalen van hun kind(eren) of het “weigeren” van hun kinderen in de opvang. Ook zij hebben verplichtingen. In dit geval mag je de kinderen toch aannemen in de opvang en zullen wij de eerste voorzorgsmaatregelen nemen. Maak wel duidelijk (wederom op een redelijke manier) wat de procedure is en dat de kinderen hoe dan ook wel opgehaald en behandeld moeten worden. 12.1 MELDING Zorg bij een melding van hoofdluis dat alle ouders/verzorgers weten dat er hoofdluis heerst. Dit kan door middel van een (nieuws)brief. Met de brief geef je ook een kopie van de folder van de GGD mee. Het is belangrijk dat de aanwijzingen uit deze folder nauwkeurig opgevolgd worden. De folders zijn gratis te bestellen bij de GGD afdeling jeugdgezondheidszorg. 12.2 CONTROLE Denk ook aan de controle van collega’s (en evt. gezinsleden). 12.3 SCHOONMAKEN De opvanglocatie dient zorgvuldig te worden schoongemaakt. Denk daarbij ook aan: Verkleedkleren, schorten, enz. Deze wassen op tenminste 60°C. Spullen die niet gewassen kunnen worden laten stomen of 48 uur in een afgesloten plastic zak bewaren. Meubels, kussens, speel/vloerkleden enz. dagelijks stofzuigen gedurende 10 – 14 dagen. Geef de schoonmaakactie door aan de schoonmakers (of collega’s) en vermeldt dat de stofzuigerzak weggegooid moet worden. 12.4 PLAN EEN ACTIE Om herbesmetting te voorkomen, is het van belang dat kinderen en opvanglocatie gelijktijdig behandeld worden. Plan daarom een actie tegen hoofdluis bij voorkeur voor een weekend of zo mogelijk een vakantie. 12.5 MAATREGELEN Aan de kapstokken moeten de jassen om de 25-30 centimeter worden gehangen. Indien dit niet mogelijk is, kunnen de jassen per stuk in een plastic tas of luizencape worden opgehangen (samen met evt. muts, sjaal, wanten). Het is verstandig om hier grote en stevige plastic tassen voor te gebruiken. Geef ieder kind een sticker of naam op de plastic zak. Plastic tassen die scheuren, moeten tijdig vervangen worden. Als de jassen nat zijn van de regen dan kan het in een plastic tas gaan broeien. Het is dan verstandig om gaatjes in de plastic tas te prikken en de tas open te laten. Let er wel op dat de jassen elkaar niet raken. HOPPAS Kinderopvang SPGW


12.6 COMMUNICEREN Het is aan te bevelen om de luizenproblematiek ook onder de aandacht van de kinderen te brengen. Hierdoor zijn de kinderen zelf ook alert. Denk er aan na de actie brieven en folders te verwijderen. Ter afsluiting kunt u nog een briefje aan de ouders sturen. Daarin kunt u vermelden wat de locatie heeft ondernomen en tevens aangeven dat het noodzakelijk is te blijven controleren! Vermeld in de nieuwsbrief dat er hoofdluis is geweest.



13. VRIJWILLIGERS De vrijwilliger van de peuterspeelzaal werkt onbetaald en op vrijwillige basis ten behoeve van de peuterspeelzaal. De peuterspeelzaal en de vrijwilliger maken afspraken die schriftelijk worden vastgelegd in een vrijwilligersovereenkomst. 13. 1 VRIJWILLIGERSOVEREENKOMST De vrijwilligersovereenkomst is geen in de wet vastgelegd begrip en kent dus geen eigen wettelijke regeling. Op de vrijwilligersovereenkomst zijn daarom de 'gewone' regels van toepassing die gelden voor alle overeenkomsten. Dat betekent dat ook een mondelinge afspraak al bindend is. Toch heeft een schriftelijke overeenkomst als belangrijk voordeel dat duidelijk is wat vrijwilligers en onze stichting van elkaar kunnen verwachten. Hoewel het voor de SPGW duidelijk is dat zij slechts geïnteresseerd is in de betrokkenheid van een persoon op vrijwilligersbasis, kan deze beleving bij de vrijwilliger anders zijn. Als de betrokkenheid een structureel karakter heeft, of in de loop van de tijd krijgt, kan de vrijwilliger stellen werk te doen dat een reële loonwaarde vertegenwoordigt en dat dus sprake is van een arbeidsovereenkomst. Een schriftelijke vrijwilligersovereenkomst bewijst dat dit nooit de bedoeling is geweest. De vrijwilligersovereenkomst is voor onbepaalde tijd aangegaan. Zowel de stichting als de vrijwilliger kan de overeenkomst beëindigen, met een opzegtermijn van één maand. Wanneer de vrijwilliger door het aanvaarden van een betaalde baan daaraan niet kan voldoen, dient de vrijwilliger het werk zorgvuldig over te dragen dan wel af te ronden. 13.2 VERKLARING OMTRENT GEDRAG (VOG) De vrijwilliger moet voor de start van zijn/ haar werkzaamheden een VOG aanvragen. Zonder VOG mag de vrijwilliger niet starten op de groep. De stichting heeft een aanvraagformulier. Dit formulier dient aangevuld te worden met de persoonlijke gegevens van de vrijwilliger en bij het gemeentehuis te worden ingediend. De kosten van de VOG mogen door middel van een declaratieformulier worden teruggevraagd bij de stichting. 13.3 PROEFTIJD De stichting en de vrijwilliger spreken een proeftijd af van 2 maanden aan de hand waarvan wederzijds kan worden bekeken of de vrijwilliger werkzaamheden blijft uitvoeren voor de stichting. De evaluatie van deze proeftijd is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de stichting en de vrijwilliger. 13.4 AANSPRAKELIJKHEID Een vrijwilliger kan tijdens het vrijwilligerswerk betrokken raken bij een ongeval of zelf schade veroorzaken. De SPGW heeft een collectieve ongevallenverzekering evenals aansprakelijkheidsverzekering afgesloten voor personeel, peuters en vrijwilligers.



13.5 VERANTWOORDELIJKHEID De vrijwilliger is verantwoordelijk voor de taken die zij/hij op zich heeft genomen. 13.6 GEHEIMHOUDING De vrijwilliger heeft strikte geheimhouding voor wat betreft persoonlijke gegevens van de peuters (zoals gedrag, gezinssituatie), zowel tijdens de duur van de overeenkomst als na afloop ervan. Overtreding van de geheimhouding zal worden beschouwd als een dringende reden de overeenkomst per direct te beëindigen. Ook is het belangrijk dat de vrijwilliger de interne huisregels kent en naleeft. 13.7 GESCHILLEN In geval van geschillen tussen de vrijwilliger en staf zal de kwestie worden voorgelegd aan het bestuur, die daarin bindend zal besluiten. 13.8 BESCHIKBAARHEID EN TAAK Het is belangrijk om als organisatie te weten wanneer zij op de vrijwilliger kunnen rekenen. Met het vastleggen van de tijden waarop de vrijwilliger beschikbaar zal zijn, is het mogelijk vrijwilligerswerk beter te organiseren. De vrijwilliger weet ook beter waar zij aan begint en wat het werk inhoudt. Al is het vrijwilligerswerk onverplicht, het is niet vrijblijvend. 'Ja' zeggen schept toch verplichtingen. De leidster rekent op u! Wij verwachten dan ook dat een vrijwilliger minimaal 1 dagdeel per week beschikbaar is. De activiteiten van de vrijwilliger bestaan uit het assisteren van de beroepskracht, met als doel de peuters een kwalitatief zo goed mogelijke speel- en ontwikkelingsomgeving te bieden. 13.9 TAALGEBRUIK Van onze vrijwilligers verwachten wij dat zij Nederlands spreken tijdens de werkzaamheden voor de stichting. 13.10 BEGELEIDING De vrijwilliger wordt begeleid door de leidster van de groep waar zij/hij werkzaam is. 13.11 ONKOSTENVERGOEDING Het is wel zo duidelijk vooraf afspraken te maken over hoe de vergoeding van onkosten is geregeld. Hoewel een vrijwilligersorganisatie niet verplicht is om onkosten te vergoeden, krijgen de vrijwilligers een vergoeding van € 7,50 per dagdeel. 13.12 MEEBRENGEN VAN KINDEREN De vrijwilliger mag één eigen kind meebrengen naar de peuterspeelzaal tot de leeftijd van 4 jaar. Voor dit kind dient wel een inschrijfformulier te worden ingevuld. In verband met de leidster-kind-ratio is het belangrijk om dit kind op te nemen in de planning. Voor dit kind is geen maandgeld verschuldigd. HOPPAS Kinderopvang SPGW


13.13 VERHINDERING In geval van verhindering (ziekte, vakantie of anderszins) zal de vrijwilliger de stichting hiervan tijdig op de hoogte brengen en zelf proberen vervanging te regelen. 13.14 EINDE VAN DE OVEREENKOMST Beide partijen moeten de mogelijkheid hebben om de vrijwilligersovereenkomst op te zeggen. Voor de vrijwilliger kan het plezier in het vrijwilligerswerk verdwijnen of kan er een andere (betaalde) invulling komen voor de tijd die hij aan het vrijwilligerswerk besteedt. Ook de SPGW moet kunnen opzeggen als de behoefte aan een vrijwilliger verdwijnt, als de vrijwilliger minder beschikbaar is dan afgesproken of minder geschikt blijkt.



14. ACHTERWACHT Achterwacht wordt officieel georganiseerd wanneer: - er maar één leidster aanwezig is voor de verzorging van de kinderen - gastouders opvang bieden aan kinderen anders dan de eigen kinderen - er opvang buiten de reguliere opvangtijden plaats vindt (verlengde opvang) Achterwacht kan bestaan uit: - een samenwerking met een medegebruiker van het gebouw - een familielid, vriendin, buurvrouw, etc. waar de gastouder een afspraak mee gemaakt heeft - een personeelslid van HOPPAS die goed bereikbaar is en zich op korter dan 10 minuten rijden afstand bevindt (tijdens werkuren) - een achterwachtdienst door een aangewezen medewerker van HOPPAS. Ook hier geldt dat de achterwacht binnen 10 minuten op de locatie moet kunnen zijn (buiten de normale werkuren) 14.1 DE ACHTERWACHT TIJDENS WERKUREN

14.1.1 GASTOUDEROPVANG Gastouders leggen de achterwacht schriftelijk vast en overleggen deze gegevens eveneens met de bemiddelingsmedewerker van het gastouderbureau. De bemiddelingsmedewerker kan contact opnemen met de achterwacht om dit principe te bespreken. Ook het gastouderbureau fungeert als achterwacht voor de gastouder en bevindt zich op korter dan 10 minuten rijden van de meeste van haar gastouders. 14.1.2 KLEINSCHALIGE LOCATIES Wanneer de groepsgrootte dusdanig klein is, dat er slechts een leidsters aanwezig is, wordt zij veelal ondersteund door een stagiair. Echter niet de gehele dag en niet altijd. Wanneer de leidster alleen staat, geldt het vier-ogen-principe dat d.m.v. de Ipad wordt uitgevoerd. Een medewerker op kantoor kijkt dan mee op de groep middels videobeeld. Deze medewerker verzorgt eveneens de achterwacht en is op minder dan 10 minuten rijden afstand van de locatie. Er wordt per dag en per moment gekeken welke medewerker op kantoor hier het meest geschikt voor is. De achterwacht wordt regelmatig gecontroleerd of deze ook daadwerkelijk bereikbaar en bruikbaar is. Dit wordt schriftelijk vastgelegd en in een dossier opgeslagen. 14.2 DE ACHTERWACHTDIENST BUITEN DE NORMALE WERKUREN De achterwachtdienst die ingezet wordt buiten de reguliere werktijden (vanaf 7 am en na 6 pm) wordt gepland en vastgelegd. Kantoormedewerkers van HOPPAS worden allemaal 1 keer in de maand ingeroosterd om tot 19 uur te werken! Dit uur kan ook thuis gewerkt worden, mits mogelijk m.b.t. werkzaamheden en ze niet meer dan 5-10 min. van de locatie wonen. Mocht je niet kunnen dan regel je zelf iemand anders die dit uur van je over wil nemen en geef je hiervan melding bij je locatieverantwoordelijke.



De betreffende collega mag dus zelf bepalen of zij daadwerkelijk dit uur werkt en combineert met bereikbaar zijn, of je bent zeker bereikbaar (want werktijd) maar haalt daadwerkelijke werkzaamheden in op een ander tijdstip. Je kunt dan bijvoorbeeld wel thuis eten (maar oproepbaar zijn) en na het eten je werkzaamheden doen. Of je begint de dag erna bijvoorbeeld eerder op kantoor. De achterwachtdienst wordt regelmatig gecontroleerd of deze ook daadwerkelijk bereikbaar is. Dit wordt schriftelijk vastgelegd en in een dossier opgeslagen. De directie is verantwoordelijk om het achterwachtdienst-schema samen te stellen en 1 x per maand iemand in te roosteren.



15. COMPUTERGEBRUIK (ALLEEN VOOR DE VASTE LOCATIES) De kinderen en de leidsters kunnen gebruik maken van internet en televisie. 15.1 COMPUTERGEBRUIK/ BIOSCOOP De computer wordt door de kinderen van groep 1 tot met groep 4 vooral gebruikt voor bepaalde educatieve onderwerpen of voor ontspanning. De kinderen van groep 5 tot en met 8 gebruiken de computer ook intensief voor organiseren van eigen activiteiten en/of huiswerk. - omgaan met de computer is ontspannend - kinderen vinden het leuk om spelletjes te doen op een computer - computeren vereist een rustige omgeving - computeren op de buitenschoolse opvang is een sociale gebeurtenis, kinderen wachten bij elkaar tot ze aan de beurt zijn en kijken veel met elkaar mee We bieden het spelen van een spelletje op de spelcomputer niet de gehele dag of middag aan. Momenten waarop kinderen op de computer een spelletje kunnen doen zijn bv: - aan het eind van de middag na een activiteit. - op een regenachtige middag of in combinatie met een georganiseerde activiteit aansluitend op het maandthema. 15.1.1 TOEZICHT EN BEGELEIDING Er is altijd een leidster aanwezig als kinderen “op de computer gaan”. Samen met de kinderen wordt er een rooster gemaakt. Om de 10 minuten mag er iemand anders een spelletje spelen. Ook wordt er gekeken of spellen wel geschikt zijn, de kinderen mogen geen vecht- of oorlogsspelletjes spelen. Kinderen kunnen surfen op het internet, maar dit mag alleen in overleg met de leidster. Zie punt 2. Internet. 15.2 INTERNET We hebben ervoor gekozen om het internet niet te filteren, om de volgende redenen: - de filtering is nooit 100 % (=schijnveiligheid) - filtering filtert soms ook (gedeeltes van) gewenste sites - wij willen kinderen verantwoordelijkheid geven (ook bij het gebruik van internet) Wat doen wij om het gebruik van internet veilig te maken: 1. leidsters geven de kinderen voorlichting; wat kunnen kinderen online doen en wat kan er gebeuren 2. er zijn afspraken geformuleerd rond internetgebruik op de buitenschoolse opvang. Deze hangen bij de diverse pc’s en worden aan ouders kenbaar gemaakt. De afspraken zijn zichtbaar op het startscherm Ik surf veilig. Ik gedraag me op internet hetzelfde als op de groep. Ik kom naar leidster toe als ik dingen tegenkom die ik niet wil. Ik weet welke sites we bij HOPPAS mogen gebruiken. 3. kinderen in de groepen 5 t/m 8 ondertekenen de afspraken (zelfstandigheid wordt hiermee bevorderd) 4. kinderen, die bewust de afspraken negeren, kennen de consequenties van het schenden van de afspraken. Het kind mag een maand niet meer op de computer werken. Ouders zijn hiervan op de hoogte HOPPAS Kinderopvang SPGW


5. als kinderen iets zien of horen wat niet hoort, melden zij dit bij de betreffende leidster of bij de vertrouwenspersoon 6. zo veel als mogelijk heeft de leidster zicht op het scherm 15.2.1 GEDRAGSAFSPRAKEN MET DE KINDEREN VAN DE BOVENBOUW (5 T/M 8) 1. geef nooit persoonlijke informatie door op internet, zoals namen, adressen en telefoonnummers, zonder toestemming van de leidster 2. leg nooit verdere contacten met iemand zonder toestemming van je leidster 3. vertel het je leidster direct als je informatie tegenkomt waardoor jij jou niet prettig voelt of waarvan je weet dat dit niet hoort 4. houd je aan de afspraken, dan is het niet jouw schuld dat je zulke informatie tegenkomt 5. beantwoord nooit e-mail waarbij je jou niet prettig voelt of waar dingen in staan waarvan je weet dat dit niet hoort. Het is niet jouw schuld dat je zulke berichten krijgt 6. verstuur ook zelf dergelijke mailtjes niet 7. verstuur bij e-mail berichten nooit foto’s van jezelf of van anderen zonder toestemming van je leidster 8. spreek van tevoren met je leidster af wat je op internet wilt gaan doen 9. een leidster kan altijd meekijken met het computergebruik 10. we gebruiken geen sociale media 11. bovenstaande afspraken worden regelmatig met de groep besproken 12. een afgeleide van deze afspraken wordt geïnstalleerd op elk startscherm 15.2.2 AFSPRAKEN MET DE LEIDSTERS T.O.V. KINDEREN. 1. 2. 3. 4.

internet wordt gebruikt voor opbouwende educatieve doeleinden sites die wij kinderen willen laten gebruiken, worden eerst door de leidster bekeken er worden geen sites bekeken die niet aan onze fatsoensnormen voldoen er wordt aan de kinderen uitgelegd waarom zij bepaalde sites wel of niet mogen bekijken 5. de leidster draagt zorg voor een omgeving waarin kinderen open kunnen vertellen wanneer zij op een ongewenste, onbedoelde site komen. Het is meestal immers niet hun schuld 6. regels en wetten met betrekking tot copyright worden in acht genomen. Informatie die terug te voeren is op leerlingen mag niet op het openbare deel van het net terechtkomen 7. kinderen zomaar een spelletje laten doen op internet is niet toegestaan. Kinderen maken gebruik van sites die leidsters hebben aangegeven 8. steekproefsgewijs bekijken de leidsters de geschiedenis van het gebruik van internet 9. de computers staan zodanig opgesteld dat leidsters kunnen zien wat kinderen doen. Er wordt altijd (tenminste om de 5 minuten) meegekeken door stagiair, groepshulp of leidster 10. kinderen in de groepen 1 t/m 4 gebruiken de computer enkel in samenwerking met leidster



15.3 TELEVISIE/ BIOSCOOP Buitenschoolse opvang (BSO) is, in onze visie, vrije tijd. Binnen onze BSO is het de wens om veel verschillende activiteiten aan te bieden aan de kinderen. Hierbij denken we aan buiten spelen, knutselen, lezen, dansen etc. en ook aan tv kijken. Samen hebben we hier vaste momenten voor gedurende de dag zodat het voor de kinderen ook duidelijk is wanneer de tv wel of niet aan kan. -

tv kijken is ontspanning kinderen hebben behoefte aan tv kijken tv kijken vereist een rustige omgeving tv kijken op de BSO is een sociale gebeurtenis (gezellig om met meerdere kinderen te doen)

15.3.1 MOMENTEN WAAROP DE TV AAN KAN -

-

op maandag, dinsdag en donderdag na 17.00. De kinderen hebben buiten gespeeld of gedanst of geknutseld en vinden het gezellig om samen televisie te kijken. Op woensdag en vrijdag na de lunch rond 12.30 uur en eveneens aan het einde van de dag na 17.00 uur. Er wordt slechts een half uur televisie gekeken op een regenachtige middag met een grote groep kinderen een film kijken als flexibele activiteit of als georganiseerde activiteit binnen het maandthema.

15.3.2 TOEZICHT EN BEGELEIDING Tv kijken gebeurt in een rustige, daarvoor ingerichte hoek in de groepsruimte. Er is altijd een leidster aanwezig die met de kinderen meekijkt (tenminste elke 5 minuten). Daarnaast wordt er uiteraard op gelet of de getoonde tv programma’s of films geschikt zijn voor alle aanwezige kinderen. Hierbij wordt kijkwijzer als leidraad gehanteerd. 15.4 TV KIJKEN OP HET KDV EN PSZ Op het KDV en de PSZ kan het ook voorkomen dat de kinderen tv kijken. Het gaat hier om filmpjes die gericht zijn op de doelgroep. Deze filmpjes worden ingezet als ondersteuning bij de activiteiten.



16. OUDERCOMMISSIE De oudercommissie stelt zich ten doel om de belangen van kinderen en ouders zo goed mogelijk te behartigen, de ouders te vertegenwoordigen, de communicatie te bevorderen tussen ouders en personeel. De oudercommissie heeft een adviserende rol als het gaat om kwaliteitsbeleid van het uitvoerend werk op de locatie te optimaliseren 16.1 TAKEN -

-

het meehelpen met activiteiten voor de kinderen en het organiseren van de inzet van ouders ten behoeve van deze activiteiten. vertegenwoordiger van de ouders c.q. gesprekspartner te zijn voor het team van de locatie. In de oudercommissie kan gesproken worden over de kwaliteit van de activiteiten, over de informatie die aan de ouders wordt verstrekt, enzovoort. Eventuele klachten van ouders kunnen aan de orde komen zodat daar wat mee gedaan kan worden en deze niet oncontroleerbaar blijven circuleren. het op verzoek van de leidsters/locatie een advies geven over bepaalde onderwerpen uit het pedagogisch werkplan, waar de leidsters/locatie graag de mening van de oudercommissie wil polsen.

16.2 SAMENSTELLING OUDERCOMMISSIE De oudercommissie bestaat uit ouders/ verzorgers van kinderen die gebruik maken van de betreffende locatie. Deelname aan de oudercommissie staat vrij voor elke ouder/ verzorger van een kind dat gebruik maakt van de betreffende locatie. De oudercommissie zorgt zelf (eventueel in samenwerking met de locatie) voor de eventuele werving van nieuwe leden. De statuten geven geen richtlijn over de omvang van de oudercommissie. Een werkbare omvang voor een oudercommissie is 4 personen. (waaronder de contactouder c.q. voorzitter van de oudercommissie). De grootte van de oudercommissie zal mede afhankelijk zijn van de grootte van de locatie. Het is raadzaam om uit iedere groep tenminste een vertegenwoordiger in de oudercommissie te hebben. 16.3 WERKWIJZE OUDERCOMMISSIE De oudercommissie kiest uit haar midden een voorzitter. Deze benoeming geschiedt, indien mogelijk, voor de duur van een jaar. De oudercommissie bepaalt verder zelf op welke wijze zij wil werken. Aanbevelingen: -

een vergaderfrequentie van ongeveer vier keer per jaar notuleren van de vergaderingen en deze ter inzage te leggen voor de overige ouders regelmatige deelname van de directie aan de vergaderingen

16.4 BEVOEGDHEDEN VAN DE OUDERCOMMISSIE: De oudercommissie heeft een adviserende bevoegdheid ten aanzien van de algemene gang van zaken op de locatie.



16.5 FACILITEITEN HOPPAS stelt geen apart budget ter beschikking aan de oudercommissies. Kosten die de oudercommissie maakt voor het uitvoeren van haar taken, kunnen gedeclareerd worden bij HOPPAS. 16.6 OUDERCOMMISSIE OP DE PEUTERSPEELZAAL De ouders die namens de peuterspeelzaal deelnemen aan de oudercommissie, worden uitgenodigd om de vergaderingen van de betreffende peuterspeelzaal bij te wonen.



17. RICHTLIJNEN OPVANGOMGEVING GASTOUDER Bij de selectie van een gastouder wordt gekeken of het huis en de omgeving kindvriendelijk en veilig zijn ingericht. De gastouder moet bereid zijn de nodige maatregelen te nemen om haar huis veilig te maken. Kindvriendelijk wil zeggen dat kinderen veilig hun omgeving kunnen en mogen onderzoeken. Dit betekent niet dat elk kwetsbaar vaasje moet worden weggezet. Gastkinderen leren meestal snel waar zij wel en niet aan mogen komen bij de gastouder. Het huis van de gastouder wordt altijd beoordeeld aan de hand van de kinderen die er opgevangen worden. Oudere kinderen hebben bijvoorbeeld meer speelruimte nodig en voor jongere kinderen is een rustige slaapruimte belangrijk. 17.1 ONDERSTAANDE LIJST HELPT DE KINDVRIENDELIJKHEID IN HUIS TE VERGROTEN

17.1.1 BINNENRUIMTE -

-

de woning ligt op een plek die veilig is voor de gezondheid van kinderen (lawaaioverlast en vervuiling) een ouder die zijn kind haalt, kan veilig auto of fiets in de buurt van de woning parkeren. de ruimten verkeren in nette en schone staat de ruimten zijn fris en aangenaam (verwarming aan/uitzetten, luchten/ventileren, stoffen, schoonmaaklijst aanhouden) er mag niet gerookt worden in het huis waar de opvang plaats vindt. Ook niet buiten de opvanguren om. In geen enkele ruimte het huis van de gastouder dient hygiënisch te zijn. De vloeren maar ook het speelgoed, de box en andere kindermeubels worden regelmatig schoongemaakt er moet een rustige slaapruimte aanwezig zijn. In de slaapruimte mogen geen huisdieren komen gastouders richten hun huis in, zodat de gastkinderen zelf aan de gang kunnen (een kapstokje op kinderhoogte, een speelhoekje) huisdieren zijn nooit helemaal te vertrouwen met kinderen daarom mag een gastkind nooit alleen gelaten worden met een loslopend huisdier. Gastouders leren de gastkinderen om te gaan met de dieren, bijvoorbeeld om niet aan hun etensbak te komen het huis is zodanig ingericht dat er voldoende ruimte is voor slapen, verschonen, eten en spelen van kinderen er is een tafel of hoek om met divers speelmateriaal te spelen en er is veilig speelgoed beschikbaar op grijphoogte er is een rustige zitplek, waar de kinderen zich terug kunnen trekken

Als kinderen tot 2 jaar worden opgevangen: - er is een rustige lig- of zitplek aanwezig (box, matras of kleed) - de box is veilig en stabiel Als kinderen vanaf 2 jaar worden opgevangen: - er is voldoende ruimte op te lopen, rennen en sjouwen - er is plek voor fanatasiespellen (verkleden, poppen, keukentje), constructiespel en/of creatief spel (verf, klei, zand, water)



17.1.2 BUITENRUIMTE Een gastouder hoeft niet zelf een tuin te hebben. Het moet wel mogelijk zijn dat de gastouder makkelijk met de kinderen op stap kan en hiertoe ook bereid is. 17.2 ONDERSTAANDE LIJST HELPT DE VEILIGHEID IN HUIS TE VERGROTEN

17.2.1 BINNENRUIMTE -

-

de ruimten zijn tijdens de opvang bij een calamiteit snel en gemakkelijk te verlaten. de woning is voorzien van een aardlekschakelaar en snoeren zijn deugdelijk weggewerkt. glas in deuren en schuifpuien is tot een hoogte van 120 cm veilig. deuren die veel gebruikt worden, zijn voorzien van vingerbeveiliging. er zijn voldoende rookmelders aanwezig in het huis. breng traphekjes onder- en bovenaan de trap aan en leg geen spullen op de trap. losliggende matten zijn voorzien van antislip onderlaag. kapstokhaken op kindhoogte zijn afgerond aan de voorzijde of afgeschermd. vensters en deuren kunnen niet door de kinderen zelf worden geopend. Een geopend raam of deur kunnen kinderen niet zelf verder openen. trapbekleding zit vast en is stroef, de balustrade hoger dan 85 cm en de spijlafstand maximaal 10 cm. De traptreden zijn dicht zodat er niemand tussen kan vallen. kleine voorwerpen liggen niet binnen het bereik van kinderen. schoonmaakmiddelen bergt u veilig op. breng stopcontact beveiligers aan. laden met gevaarlijke voorwerpen (messen, scharen, lucifers,etc) mogen niet door kinderen geopend kunnen worden. zorg ervoor dat jonge kinderen (0-3 jaar) niet zelf bij de hete kraan kunnen komen en stel de temperatuur van uw geiser of boiler wat lager af, om ongelukken voor te zijn. Maak met oudere kinderen (4-12 jaar) afspraken over het gebruik van kranen. voor geisers, CV-ketels en kachels is een onderhoudscontract afgesloten. De geiser heeft een afvoerkanaal naar buiten. zorg voor een degelijke en veilige box. De zijkanten zijn ten minste 60 cm hoog en de afstand van de spijlen is tussen de 4,5 – 6,5 cm. zorg voor een veilige en degelijke commode of aankleedtafel. let er op dat kinderen geen elektrische apparaten (kookplaten, koffiezetter,etc) kunnen aanzetten zonder uw medeweten. het fornuis is veilig, een hete ovendeur kan worden afgeschermd en er wordt geen gasoven gebruikt. Let er op dat pannen niet van het fornuis getrokken kunnen worden. tijdens de opvanguren worden brandgevaarlijke situaties in huis vermeden (geen open haard, losse kachels, etc.).

17.2.2 BUITENRUIMTE -

een vijver is afgeschermd met een hekwerk. er zijn geen scherpe voorwerpen in de tuin aanwezig en gereedschap is opgeborgen. Eventuele bestrating in de tuin is goed vlak (geen losliggende tegels). de tuin is afgeschermd en afsluitbaar en voorzien van een goede omheining waar kinderen niet onderdoor kunnen of overheen kunnen klimmen. als er een balkon is, dan is er een balustrade van minimaal 100 cm hoog die niet te beklimmen is en waar de afstand tussen de spijlen maximaal 10 cm is.



-

wanneer u over speeltoestellen beschikt, zorg er dan voor dat deze veilig zijn en zorg tevens voor voldoende zachte ondergrond. als er een zandbak is, wordt deze afgeschermd met net of deksel. monteer bij veel overlast van insecten een hor voor raam(ramen)/deur(deuren). planten die bijen of wespen aantrekken zijn afwezig. Planten met giftige bessen of die anderszins gevaarlijk zijn verwijderd. alle scherp of breekbaar afval, wordt buiten het bereik van de kinderen bewaard. Eventuele vuilnisbak/container wordt zodanig geplaatst dat jonge kinderen er niet bij kunnen.

Bovengenoemde punten worden bij aanvang van de opvang scherp door de bemiddelingsmedewerker gecontroleerd/uitgeprobeerd. Jaarlijks wordt een risicoinventarisatie doorgenomen waarin de risico’s en voorzorgsmaatregelen gedetailleerd beschreven staan. De inventarisatie helpt de gastouder de risico’s te ontdekken en te verkleinen en is in te zien op het kantoor van het gastouderbureau of op te vragen bij de gastouder. Het gastouderbureau voorziet de gastouder van een gastoudermap waarin documenten bewaard kunnen worden, waaronder de gifwijzer. Naast het protocol en de RI is er een afsprakenformulier waarin gast- en vraagouder afspraken omtrent de kinderopvang duidelijk vast kunnen leggen.



18. ROUWPROTOCOL Binnen de kinderopvang heb je met vele kinderen, ouders, gastouders en teamleden te maken. Hoe groter je centrum is, hoe groter de kans dat je te maken krijgt met een sterfgeval. Wanneer dit plotseling gebeurt, kan het moeilijk zijn om rustig na te denken wat er allemaal moet gebeuren. Je kunt te maken krijgen met verschillende gevallen van overlijden: - het overlijden van een kind tijdens de opvang - het overlijden van een kind, thuis of in het ziekenhuis - het overlijden van een ouder van een kind of een ander gezinslid - het overlijden van een teamlid/gastouder Bij ieder sterfgeval heeft de manier van handelen sterk te maken met de emoties van alle betrokkenen. Dit protocol is daarom meer een richtlijn hoe te handelen. Belangrijke aspecten zijn in ieder geval - accepteer elkaars verdriet en toon begrip wanneer iemand het moeilijk heeft. Samen verdriet verwerken kan een grote steun zijn - niet iedereen toont zijn gevoelens op dezelfde manier. Als iemand niet huilt, wil dat niet zeggen dat hij geen verdriet heeft 18.1 HANDELWIJZE BIJ OVERLIJDEN VAN EEN KIND TIJDENS DE OPVANG Hierbij valt te denken aan een ongeval of aan wiegendood. We maken hierbij onderscheid in: - hoe te handelen op het moment - hoe te handelen in de week erna - hoe te handelen op langere termijn 18.1.1 HOE TE HANDELEN OP HET MOMENT De handelwijze is onder te verdelen in handelingen naar: a. het betreffende kind en zijn ouders toe b. de betrokken collega's/ gastouder c. de overige collega's/ gastouders d. de kinderen van de betreffende groep e. de ouders van de betreffende groep f. de overige ouders en kinderen A. Handelingen naar het kind en zijn ouders - pas direct EHBO toe (en dus ook reanimatie) - laat een collega (indien gastouderopvang en indien mogelijk: een familielid of omstander, anders de gastouder zelf) meteen alarmeren naar het centrale alarmnummer 1-1-2 (zie ook protocol wiegendood) - waarschuw direct de directie of een locatieverantwoordelijke - zorg dat iemand de rest van de groep kinderen kan opvangen en houdt het slachtoffer bij de groep vandaan (of de groep bij het slachtoffer), (gastouderopvang: een achterwacht is binnen 10 minuten aanwezig) - de directie/locatieverantwoordelijke licht direct de ouders/verzorgers van het kind in



B. Handelingen naar betrokken collega's/ gastouder Het is natuurlijk een afschuwelijke ervaring wanneer een kind tijdens de opvang komt te overlijden. Daarom is het van essentieel belang om de betreffende collega's/gastouder goed op te vangen. Probeer te voorkomen dat er over en weer verwijten gaan spelen over de schuldvraag. Dat is van later orde. Ieder zit met zijn eigen reactie en heeft steun nodig. Het kan dus nodig zijn om voor elk van hen iemand aan te wijzen voor ondersteuning. Naderhand is het heel belangrijk om met hen samen de hele gebeurtenis door te praten en daarbij in de gaten te houden of alles op tafel komt. Voor de verdere samenwerking is dat van groot belang. De kans bestaat dat ze in eerste instantie als twee partijen tegenover elkaar staan, maar vergeet dan niet dat ze ook samen verdriet te verwerken hebben. C. Handelingen naar de overige collega 's Laat één iemand de leiding op zich nemen, doorgaans is dat de directie, maar bij afwezigheid daarvan is het handig als iemand anders dat doet. Zorg dat je als leiding niet in paniek raakt en rustig handelt. Wees wel bedacht op paniek onder het personeel. Meestal is het geven van duidelijke instructies op een dergelijk moment het beste. Zodra de eerste handelingen naar kind, ouders en groep verricht zijn, is het van belang om de andere collega 's uitgebreider in te lichten en op te vangen. Dit doet de directie. Probeer ook daarbij te voorkomen dat er een schuldige aangewezen wordt. Als iemand die stempel al krijgt, raakt hij het moeilijk weer kwijt. In een later stadium moet duidelijk uitgezocht worden hoe een en ander heeft kunnen gebeuren. Daarbij kan het wel van belang zijn om ook andere collega's hun verhaal te laten doen als getuigen. D. Handelingen naar de overige kinderen van de groep Veel hangt hierbij af van de leeftijd van de kinderen. - vertel de groep zo rustig mogelijk wat er is gebeurd. Als je te weinig vertelt, gaan kinderen vaak hun eigen invulling geven aan het verhaal - geef alle kinderen de kans te reageren, ook heel jonge kinderen moeten hun gevoelens kwijt kunnen E. Handelingen naar de ouders van de betreffende groep - zorg dat de directie aanwezig is op de groep wanneer de ouders hun kinderen komen ophalen - zet thee en koffie klaar zodat mensen even kunnen bijkomen en blijven napraten, - vertel kort maar duidelijk wat er gebeurd is - probeer paniek te voorkomen - probeer te voorkomen dat ouders vervallen in het aanwijzen van een schuldige, zeg dat in ieder geval grondig wordt onderzocht hoe een en ander heeft kunnen gebeuren F. Handelingen naar de overige ouders en kinderen - verspreid een kort berichtje naar alle ouders over het gebeurde; liefst dezelfde dag of anders de dag erna - meld daarin ook dat ze voor reacties terechtkunnen bij de directie - laat in elke groep de groepsleidsters het gebeurde aan de kinderen vertellen



18.1.2 HOE TE HANDELEN IN DE WEEK ERNA A. Naar de ouders van het betreffende kind - voordat er ook maar enige informatie naar buiten wordt gebracht legt de directie eerst contact met de ouders van het betreffende kind. De directie vraagt bij de ouders na waar zij behoefte aan hebben. Dit zijn o.a. vragen of de ouders prijs stellen op een advertentie en/of bloemen of een andere manier waarop je medeleven laat blijken - de directie houdt regelmatig contact en gaat indien mogelijk samen met de groepsleidsters op huisbezoek. Check eerst of de ouders dit op prijs stellen - overleg of en zo ja hóe de kinderopvang/ peuterspeelzaal een rol kan spelen bij de uitvaartdienst B. Naar het personeel - zorg dat alle betrokken teamleden indien ze dat wensen, de gelegenheid hebben mee te gaan naar de uitvaart (als ouders hier prijs op stellen) - houd de stemming binnen het team extra in de gaten, vooral op het gebied van gesprekken over oorzaak en schuld - voor de verdere nazorg aan het team wordt een crisisteam samengesteld, bestaande uit de directie van HOPPAS, een teamlid en eventueel een bedrijfsarts C. Naar de kinderen - laat kinderen die dat willen iets maken voor of over het overleden groepsgenootje. Voor de ouders kunnen dit heel dierbare dingen zijn D. Naar de overige ouders - zorg dat de directie goed aanspreekbaar blijft tijdens de brengen haalmomenten. Vooral dus de eerste tijd 18.1.3 HOE TE HANDELEN OP LANGERE TERMIJN - houd de groep de komende tijd extra in de gaten; er zullen nog regelmatig reacties komen van kinderen - zorg ervoor dat goed wordt uitgezocht hoe een en ander heeft kunnen gebeuren. Eventueel moeten hiervoor buitenstaanders worden ingeschakeld - zorg voor eerlijke berichtgeving naar de ouders. Dit is zeer essentieel voor het terugwinnen van het vertrouwen van ouders - zorg dat er verschillende dingen op een juiste manier afgehandeld worden. Zorg dat ouders de spulletjes van het kind netjes terug krijgen e.d. 18.2 HANDELWIJZE BIJ OVERLIJDEN VAN EEN KIND THUIS OF IN HET ZIEKENHUIS Hoe de reacties hierop zijn, zal voor een deel afhangen van het feit of het om een plotseling overlijden gaat of na een ziekbed. In het laatste geval is het goed om de groep hier al op voor te bereiden. Doe dit altijd in overleg met de ouders van het betreffende kind; je weet niet wat zij wel en wat niet willen laten weten aan anderen. Vanuit de directie is het van belang dat zij in de periode na het overlijden regelmatig in contact blijft met de ouders, indien ouders hier prijs op stellen. De handelwijze is onder te verdelen in handelingen naar: a. de ouders van het kind b. het personeel van die groep c. de overige collega's d. de kinderen van de groep e. de ouders van de groep HOPPAS Kinderopvang SPGW


A. Handelingen naar de ouders van het kind - indien een van de ouders zelf laat weten dat hun kind is overleden, zul je ze gelijk je medeleven betuigen. Vraag of je ook nog thuis langs mag komen; dit zijn moeilijke bezoekjes, maar zowel voor de ouders als ook voor jezelf wel van groot belang - biedt ouders aan om eventuele andere kinderen uit het gezin extra op te vangen, indien nodig - regel advertentie / bloemen of iets anders waardoor je medeleven laat blijken (Als ouders hebben laten weten hier prijs op te stellen) - vraag bij de ouders na hoe de uitvaart geregeld is en wanneer; misschien kan het KDV of de BSO hierin nog een rol vervullen - vraag - indien mogelijk - aan de ouders wat je wel of niet aan andere ouders zult meedelen - laat de ouders weten dat je altijd open staat om nog eens na te praten over het gebeuren met hun kind B. Handelingen naar het personeel van die groep - indien je 's avonds het bericht thuis krijgt, informeer dan zo snel mogelijk de leid(st)ers van de groep, opdat ze de volgende morgen niet onvoorbereid op het werk komen - wanneer het bericht overdag op het centrum binnenkomt, maak dan even de leid(st)ers van die groep vrij, zodat je ze samen kunt inlichten. Geef ze ook de gelegenheid even hun verdriet te verwerken - overleg met de leid(st) ers wie er op huisbezoek naar de ouders wil, ga indien mogelijk gezamenlijk - geef alle leid(st)ers van de groep de gelegenheid om naar de uitvaart te gaan C. Handelingen naar de overige collega 's - zodra het personeel van de bewuste groep is ingelicht, zorg je ervoor dat het overige personeel op de hoogte wordt gebracht - als er onder het verdere personeel ook veel mensen zijn die naar de uitvaart willen, bekijk dan hoe dat in te passen is - geef ruimte voor verdriet, maar het werk moet ook door kunnen gaan D. Handelingen naar de kinderen van de groep - veel hangt hierbij af van de leeftijd van de kinderen en of ze er al op voorbereid waren - vertel de groep duidelijk wat er is gebeurd. Als je te weinig vertelt, gaan kinderen vaak hun eigen invulling geven aan het verhaal - geef alle kinderen kans te reageren, ook heel jonge kinderen moeten hun gevoelens kwijt kunnen - laat kinderen die dat willen iets maken voor of over het overleden groepsgenootje. Voor de ouders kunnen dit heel dierbare dingen zijn - als het om BSO- kinderen gaat, zijn er misschien kinderen die naar de uitvaart willen - kinderen zijn al gauw op een leeftijd dat ze dit aankunnen. Het is voor het verwerken van het verdriet vaak erg belangrijk om dit afscheid mee te maken - houd de groep de komende tijd ook extra in de gaten; er zullen nog regelmatig reacties komen van kinderen E. Handelingen naar de ouders van de betreffende groep - stel de ouders op de hoogte van het overlijden, maar vertel niet meer dan de eigen ouders willen - hang de overlijdenskaart op in de groepsruimte - licht de ouders goed in over het wel of niet doordraaien van de groep tijdens de uitvaart



18.3 HANDELWIJZE BIJ OVERLIJDEN VAN EEN OUDER OF ANDER GEZINSLID VAN EEN KIND De handelwijze is onder te verdelen in handelingen naar: a. het betreffende kind b. de rest van het gezin c. het personeel d. de kinderen van de groep e. de ouders A. Handelingen naar het betreffende kind - laat het kind goed weten dat je op de hoogte bent van het gebeurde - houd goed in de gaten of het kind erover wil praten; breng het eventueel zelf ter sprake - laat het kind ook gewoon spelen, kinderen verwerken verlies op hun eigen manier. Op de opvang zijn ze ook even helemaal uit de verdrietige omgeving en dat is ook belangrijk - laat het kind eventueel iets maken voor de overledene B. Handelingen naar de rest van het gezin - indien een van de ouders zelf laat weten wat er is gebeurd, zul je ze gelijk je medeleven betuigen. Vraag of je ook nog thuis langs mag komen; dit zijn moeilijke bezoekjes, maar voor de ouders vaak wel van groot belang - biedt ouders aan om eventuele andere kinderen uit het gezin extra op te vangen - indien nodig, vraag bij de ouders na hoe de uitvaart geregeld is en wanneer; misschien kan het KDV of de BSO hierin nog een rol vervullen - vraag, indien mogelijk, aan de ouders wat je wel of niet aan andere ouders zult meedelen - laat de ouders weten dat je te allen tijde open staat om nog eens na te praten over het gebeuren C. Handelingen naar het personeel - indien je 's avonds het bericht thuis krijgt, informeer dan zo mogelijk de leid(st)ers van de betreffende groep, opdat ze de volgende morgen niet onvoorbereid op het werk komen - wanneer het bericht overdag op het centrum binnenkomt, maak dan even de leid(st)ers van die groep vrij, zodat je ze samen kunt inlichten. Geef ze ook de gelegenheid even hun verdriet te verwerken - zodra het personeel van de bewuste groep is ingelicht, zorg je ervoor dat het overige personeel op de hoogte wordt gebracht - vraag na wie er op huisbezoek wil, ga indien mogelijk gezamenlijk - geef alle leid(st)ers van de groep de gelegenheid om naar de uitvaart te gaan - als er onder het verdere personeel ook mensen zijn die naar de uitvaart willen, bekijk dan hoe dat in te passen is - geef ruimte voor verdriet, maar het werk moet ook door kunnen gaan D. Handelingen naar de kinderen van de groep Veel hangt hierbij af van de leeftijd van de kinderen. - vertel de groep duidelijk wat er is gebeurd. Als je te weinig vertelt, gaan kinderen vaak hun eigen invulling geven aan het verhaal - geef alle kinderen kans te reageren, ook heel jonge kinderen moeten hun gevoelens kwijt kunnen - houd de groep de komende tijd ook extra in de gaten; het gebeurde kan nog een tijd van invloed zijn op de groep HOPPAS Kinderopvang SPGW


E. Handelingen naar de ouders - hang de overlijdenskaart op in de groepsruimte - als ouders meer willen weten over het gebeurde, houd je dan op de vlakte. Het is niet aan ons om hier uitgebreid op in te gaan - het kan gebeuren dat er een gezinslid van een kind overlijdt, terwijl het kind op de opvang zit. Denk dan aan de volgende dingen: - vraag uitdrukkelijk aan degene die hierover opbelt wat jouw rol op dit moment is - vertel het gebeurde niet aan het kind zonder toestemming / vraag van de ouders - laat een kind niet alleen naar huis gaan (brengen of laten halen) 18.4 HANDELWIJZE BIJ HET OVERLIJDEN VAN EEN COLLEGA/ GASTOUDER Hoe de reacties hierop zijn, zal voor een deel afhangen van het feit of het om een plotseling overlijden gaat of na een ziekbed. In het laatste geval zal het hele team hier al op voorbereid zijn. De handelwijze is onder te verdelen in handelingen naar: a. de collega's b. de kinderen c. de ouders A. Handelingen naar de collega 's - indien je 's avonds het bericht thuis krijgt, informeer dan zo snel mogelijk de directe collega's van de groep, opdat ze de volgende morgen niet onvoorbereid op het werk komen. Informeer indien mogelijk ook alle andere collega's - wanneer het bericht overdag op het centrum binnenkomt, maak dan de leid(st)ers van die groep vrij, zodat je ze samen kunt inlichten. Regel inval voor die groep, zodat de leid(st)ers voldoende ruimte krijgen hun verdriet te verwerken. Zorg ervoor dat je daarna zo snel mogelijk ook de andere collega's op de hoogte brengt van het gebeurde. Vergeet de afwezige collega's niet - regel advertentie / bloemen (indien hier door de nabestaande prijs op wordt gesteld) - overleg met de leid(st)ers wie er op huisbezoek wil gaan naar de familie, ga indien mogelijk gezamenlijk - geef alle leid(st)ers de gelegenheid om naar de uitvaart te gaan. Eventueel moet het centrum op dat moment gesloten worden - het verlies van een collega laat ongetwijfeld zijn sporen na en kan nog lange tijd nawerken. Samen het verdriet verwerken kan heel belangrijk zijn B. Handelingen naar de kinderen - veel hangt hierbij af van de leeftijd van de kinderen en of ze er al op voorbereid waren - vertel de groep duidelijk wat er is gebeurd. Als je te weinig vertelt, gaan kinderen vaak hun eigen invulling geven aan het verhaal - geef alle kinderen kans te reageren, ook heel jonge kinderen moeten hun gevoelens kwijt kunnen - laat kinderen die dat willen iets maken voor of over de overleden leid(st)er. Voor de familie kunnen dit heel dierbare dingen zijn - als het om BSO-kinderen gaat, zijn er misschien kinderen die naar de uitvaart willen; kinderen zijn al gauw op een leeftijd dat ze dit aankunnen. Het is voor het verwerken van het verdriet vaak erg belangrijk om dit afscheid mee te maken - houd de groep de komende tijd ook extra in de gaten; er zullen nog regelmatig reacties komen van kinderen C. Handelingen naar de ouders - stel de ouders zo spoedig mogelijk op de hoogte van het overlijden HOPPAS Kinderopvang SPGW


-

hang de overlijdenskaart op in de groepsruimte licht de ouders goed in over het wel of niet doordraaien van het centrum tijdens de uitvaart

18.5 ROUWVERWERKING Rouwen kent enkele fasen en wordt daarom ook wel rouwproces genoemd. Het is belangrijk deze fasen te kennen om gedrag bij de kinderen ( en jezelf) sneller op te merken en beter te begrijpen. Het is trouwens niet zo dat elke fase duidelijk van de andere te onderscheiden is. Fase 1: schok. In deze fase is er wanhoop, angst, huilen, schreeuwen. Daarna komt er een soort verdoving. Het lijkt allemaal niet echt waar, een droom. Kleine kinderen kunnen stil worden Fase 2: desoriëntatie/desorganisatie. In deze fase is er rusteloosheid, men weet niet wat men moet doen. Het kind kan overactief zijn, kan zich niet concentreren, maakt dingen niet af. Fase 3: ontkenning. Het verlies wordt ontkend; men gelooft het niet. Dit is een afweer tegen teveel pijn. Een jong kind kan lang in deze fase zitten. In deze fase kan het lijken alsof het kind zich niets aantrekt van het verlies. Ineens barst het om iets kleins in woede uit (verschuiving heet dat). In deze fase wil de ontwikkeling niet altijd vlotten. Ook kunnen kleine kinderen terug vallen in een eerder ontwikkelingsfase. Fase 4: opstandigheid. In deze fase dringt door dat het verlies echt is, maar men gaat tegen de werkelijkheid protesteren. Soms krijgen bepaalde personen de schuld. Soms geeft men zichzelf de schuld van iemand overlijden. Fase 5: aanvaarding. In deze fase wordt het verlies echt onder ogen gezien. Er is wel pijn, maar die is aanvaardbaar. Fase 6: integratie. Integratie wil zoveel zeggen als: het verlies is onderdeel van jezelf geworden. Je draagt de herinnering van de geliefde persoon bij je, maar je staat weer ‘open’ voor anderen. Rouw kan het gedrag beïnvloeden. Enkele lichamelijke aandoeningen die met rouw samen kunnen gaan zijn: • slapeloosheid • anders spelgedrag • angst om alleen te zijn • slecht eten • angstdromen • niet meer kunnen huilen • zich terug trekken • geprikkeld • buikpijn • duimzuigen • vreemd lachen • stemverandering.



18.5.1 WAT KUN JE ALS LEIDSTER VOOR KINDEREN DOEN? -

-

-

-

-

-

-

troosten, aanhalen en warmte bieden. Dat zijn de wezenlijke dingen waar mee je de kinderen helpt om hun verdriet te verwerken. Geef ze veel aandacht vertel nooit verzachtende halve waarheden zoals 'mama slaapt', maar geef altijd eerlijke informatie die aansluit bij de ontwikkelingsfase van de kinderen doe niet alsof het overleden groepsgenootje nooit heeft bestaan. Haal zijn stoel niet weg, maar laat die zeker de eerste weken symbolisch leeg staan praat met de kinderen over minder vrolijke dingen zoals verdriet, dood en angst. Of gebruik spel momenten om deze dingen te “bespreken” als een vader, moeder, opa of oma is overleden, zwijg die niet dood. Ga ervan uit dat het kind wel degelijk nog steeds bijvoorbeeld een moeder heeft, maar dat ze er niet meer is. Laat het kind bij verjaardagen, moederdag of andere gelegenheden ook een cadeautje voor zijn overleden vader of moeder maken. Je kunt met de overgebleven ouder overleggen hoe dat kan worden gegeven kinderen kunnen heel plotseling naar een overleden dierbaar iemand toe willen. Door een foto van bijvoorbeeld moeder in de groep te hebben, kun je even met het kind bij haar stilstaan en 'is' moeder er toch een beetje. Ook kan het helpen door samen met het kind wat herinneringen over moeder in het groei- of plakboek te schrijven observeer goed hoe de reacties van de kinderen zijn. Hun spel en tekeningen kunnen een beeld geven van hun belevingswereld. Als je als leidster aanwezig bent geweest bij de begrafenis van een belangrijk familielid van een van de kinderen, kun je latere opmerkingen en vragen van het kind in de groep vaak beter plaatsen en beantwoorden kinderen rouwen geen 24 uur per dag. Vrolijk spel en uitingen van verdriet wisselen elkaar af. Houd er rekening mee dat de dood heel lang kan doorwerken. Ook na een langere periode kan regressief gedrag het gevolg zijn: het kind plast bijvoorbeeld weer in bed of wil ineens weer gevoerd worden als een baby. Probeer hiervoor ruimte te bieden ouders van een overleden kindje hebben vaak behoefte aan een gesprekje na de uitvaart over hoe alles is gegaan. Maar het kan ook zijn dat zij bezoek nog niet zo op prijs stellen. Vraag het ze daarom altijd eerst, leg het voor een steun voor kleine kinderen bij een rouwverwerkingsproces is het samen kijken en lezen in een prentenboek over de dood. Je kunt er schrik, onzekerheden en verdriet mee bespreekbaar en daardoor voor de kinderen beter hanteerbaar maken je eigen emoties hoef je niet te onderdrukken. Door je emoties te tonen, geef je de kinderen de ruimte dit ook te doen. Maar het mag niet zo zijn dat je de kinderen opzadelt met jouw emoties

18.6 BRUIKBARE BOEKEN Kinderdagverblijf/ gastouder/ peuterspeelzaal -

'De drie vogels' van M. v.d. Berg en S. Ireland 'Als je dood bent, word je dan nooit meer beter?' van P. en J. Breebaart 'Stilte a.u.b., ik denk aan kip.' van H. Haagen en H. Geelen 'Derk Das blijft altijd bij ons.' van S. Varley 'Kikker en het vogeltje.' van M. Velthuis 'Lieve oma Pluis' van Dick Bruna

Buitenschoolse opvang -

'Vaarwel Rune.' van M. Kaldhol en W. Oven 'Dat is heel wat voor een kat, vind je niet ?' van J. Viorst en E. Blegvad 'Hoe het was toen Heins opa doodging.' van M. Gydal, M. Anderson en Th. Danielson 'Voor altijd, altijd.' van B. Moeyaert

Personeel - ‘De meest gestelde vragen over Kinderen en de dood’ van Stichting in de Wolken HOPPAS Kinderopvang SPGW


Protocollen HOPPAS Kinderopvang SPGW

Recommend Documents