Protocol Dyslexie Voortgezet Onderwijs 2013 Koos Henneman Advies & Scholing Dyslexie
[email protected]
Dank aan: Alma Perdok (zorgspecialist Produs), Ameling Algra (College voor Examens), Annelies Popma (zorgcoördinator Pieter Nieuwland College), Arga Paternotte (Balans), Beatrijs Brand (School Psychologische Praktijk), Domenica Ghidei (Commissie Gelijke Behandeling), Hieke Wagenaar (dyslexiespecialist Echnaton College), Keirsten de Jongh (Commissie Gelijke Behandeling ) Laura Punt (KPC -groep), Marijse Pel (Steunpunt dyslexie), Mariken van der Laan (zorgspecialist OSG De Hogeberg), Marjon Boelens (zorgspecialist VO-OPDC), Marzenka Rolak (Dyslexiecentrum Rotterdam), Maud van Druenen (Expertisecentrum Nederlands), Mieke Urff (Dedicon), Nanda van Oorschot (KPC-groep), Truus Schijf (Muiswerk Educatief), Wim van Calcar (taalkundige)
Aanleiding • Maatschappelijke veranderingen – Gewijzigde exameneisen – Wet gelijke behandeling bij handicap en chronische ziekte – Invoering vergoede diagnostiek en behandeling – Ontwikkelingen ondersteunende technologie – Invoering Passend Onderwijs
• Gebruik van het Protocol in de praktijk – Voornamelijk door zorgspecialisten gelezen – Niet of nauwelijks gelezen door directie middenmanagement en docenten
Inhoud • Uitgangspunten gelijk – de leerling centraal – een geïntegreerde aanpak. – ondersteuning gedurende de hele schoolloopbaan – economisch principe.
• Accent op goed onderwijs, compenserende en dispenserende faciliteiten
Inhoud • Geen hoofdstukken over integrale aanpak en dyslexiescan • Hoofdstukken samengevoegd: – Begeleiding van dyslexie in het voortgezet onderwijs – Algemene begeleiding – Algemene begeleiding: een lesmodel Tot: – Sociaal-emotionele ondersteuning in de lessen – Pedagogisch-didactische ondersteuning tijdens de lessen
Inhoud • Minder theorie, verwijzing naar bijlagen • Losse vakkaternen geïntegreerd • Hoofdstuk Specifieke maatregelen heet nu Aanpassing van het onderwijs: compenserende faciliteiten en dispensaties waarin ondersteunende technologie en een stappenplan om tot een goede keuze te komen. • Apart hoofdstuk Wet- en regelgeving • Toegevoegd hoofdstuk Ouders en school
Interactiemodel
Stappenplan advisering ondersteunende technologie 1. Gegevens bij ouders en docenten opvragen m.b.t. vier componenten 2. Overleg met leerling voor verdere concretisering van ingewonnen informatie en maak uitgebreide taakanalyse 3. Adviezen opstellen ondersteunende technologie. 4. Match individu-taak-context-ondersteunende technologie testen. 5. Advies voor beste individu-taak-context-ondersteunende technologie match. Adviesgesprek met leerling en eventueel ouders. 6. Afstemmingsgesprek met GZ-psycholoog. 7. Evaluatiegesprek met leerling na een periode van gebruik. Indien nodig aanpassingen maken.
Wet en regelgeving, artikel 55 De directeur kan toestaan dat een gehandicapte kandidaat het examen geheel of gedeeltelijk aflegt op een wijze die is aangepast aan de mogelijkheden van die kandidaat – is het bieden van adequate ondersteuning voor leerlingen met dyslexie niet vrijblijvend. ‘Kan’ zal veeleer als ‘moet’ moeten worden geïnterpreteerd. Scholen en schoolbesturen hebben een zorgplicht.
Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte Verboden om onderscheid te maken bij het verlenen van toegang tot onderwijs, bij het aanbieden van onderwijs, bij het afnemen van toetsen en bij het afsluiten van onderwijs. Scholen zijn verplicht tot doeltreffende aanpassing als (de ouders van) een leerling met een beperking hierom (vragen) vraagt. Wel moet het gaan om een redelijke aanpassing die niet te belastend is (artikel 2)
Ouders en school Beiden hebben een gezamenlijk belang, eenzelfde doel School nodigt ouders nadrukkelijk uit tot een actieve rol Zij zien elkaar als gelijkwaardige partners met eigen deskundigheid en verantwoordelijkheden • Lijst met belangrijke contactmomenten is opgenomen
Vragen van school aan ouders • Wij hebben de volgende informatie van de basisschool. Dat is wat u ook weet? • Wat heeft gewerkt en wat niet? Antwoord hierop voorkomt dat wij energie gaan steken in maatregelen waarvan bekend is dat ze bij deze leerling niet werken (zie 1.4 Economisch principe). • Wil de leerling de aanpassingen die hij daar kreeg, ook op onze school gebruiken? • Hoe ervaart de leerling zijn dyslexie (praat hij er makkelijk over; schaamt hij zich ervoor; wil hij niet dat het bekend wordt)?
Vragen van ouders aan school • Hoe vaak zijn er contacten met de zorgspecialist? Wanneer is de eerste keer? • Stelt de school computers, software of andere hulpmiddelen zoals voorleesprogramma’s gratis beschikbaar? Wat zijn voor ons de kosten als hij ook thuis met die middelen werkt? • Zijn er meer hulpmiddelen dan wij misschien weten? Is er een overzicht van? • Wanneer en op welke momenten is er overleg met ons over de voortgang?
Vormgeving: vragen aan begin hoofdstukken Wat is de definitie van dyslexie? Welk percentage dyslectici kan een school verwachten? Wanneer is er sprake van dyslexie? Wat zijn verklaringen voor dyslexie? Kan dyslexie samengaan met andere stoornissen? Wat kunnen de gevolgen zijn voor het sociaalemotioneel functioneren? Wat kunnen gevolgen zijn voor het volgen van onderwijs en beroepskeuze?
Sociaal emotionele ondersteuning tijdens de lessen Welke factoren spelen een rol bij het leren en hebben daarmee invloed op de psychosociale ontwikkeling en de leerresultaten van leerlingen? Hoe kunnen docenten de psychosociale ontwikkeling van dyslectische leerlingen positief beïnvloeden? Welke taken hebben docenten, middenmanagement en directie met betrekking tot de psychosociale ontwikkeling?
Hoofdstukken te gebruiken als werkdocument •
Alle adviezen zijn voorzien van een aanvinkhokje ☐
•
Aan het einde van ieder hoofdstuk staan de taken voor directie, middenmanagement en docenten
