Urologie
Prostaatoperatie TransUrethrale Resectie Prostaat (TURP) Binnenkort gaat u naar in het ziekenhuis voor een prostaatoperatie. Dit wordt een ‘TUR-Prostaat’ genoemd. TUR staat voor TransUrethrale Resectie. Vertaald betekent dit: wegsnijden via de plasbuis. U heeft hierover informatie ontvangen van uw specialist. In deze folder kunt u dit nog eens nalezen. Informatie over uw opname in het ziekenhuis staat in het patiëntenmagazine Hofpoort Info. In de folder ‘Algehele of plaatselijke anesthesie bij een operatie’ vindt u informatie over narcose/plaatselijke verdoving en pijnbestrijding voor en na de operatie. U ontvangt een brief met uw opnamedatum, de plaats en de eventuele voorbereidingen. Wat is een prostaat? De prostaat is een klein orgaan, dat rondom het bovenste deel van de plasbuis zit, vlak onder de urineblaas. Het is een klier, dat wil zeggen een orgaan dat een bepaald vocht produceert en uitscheidt. Het vocht dat door de prostaat wordt aangemaakt, helpt de zaadcellen in leven te houden en komt bij de zaadlozing met de zaadcellen naar buiten. Sperma bestaat dus uit prostaatvloeistof waarin zaadcellen zitten. De prostaat is daardoor van belang voor de vruchtbaarheid. 1 = anus 2 = prostaat 3 = blaas 4 = plasbuis 5 = darmen
Prostaatvergroting Rond het veertigste levensjaar kan de prostaat geleidelijk in omvang toenemen, soms geeft dit in verloop van tijd problemen. Wanneer de vergrote prostaat de plasbuis gedeeltelijk of helemaal dichtdrukt, kunnen blaasklachten ontstaan zoals: • minder krachtige urinestraal, die soms wordt onderbroken • het plassen komt moeilijk op gang • nadruppelen en soms ongewenst urine verlies • een gevoel dat er urine in de blaas achterblijft.
15131161
Wanneer de prostaat de blaas in de weg zit, kunt u last krijgen van blaasklachten, zoals: • meer aandrang en vaker plassen • meerdere keren ’s nachts het bed uit om te plassen.
Om vast te stellen of bij u een operatie nodig is, zijn veelal de volgende onderzoeken nodig: • echografie van de nieren en blaas • uroflow • cystoscopie (kijkonderzoek in de blaas) • bloed- en urineonderzoek. Afspraken vóór de operatie in het ziekenhuis U krijgt een vragenlijst mee, die u thuis kunt invullen en bij uw volgende afspraak op de polikliniek weer inlevert. Als in overleg met u besloten is tot een operatie, zijn er een aantal stappen/bezoeken die u moet ondernemen vóór de operatie, zoals: • Een bezoek aan het preoperatief spreekuur van de anesthesioloog (zie hiervoor de folder) • Zonodig een afspraak bij een andere specialist, bijvoorbeeld de internist of cardioloog. De dag voor opname wordt u thuis of mobiel gebeld over het tijdstip waarop u verwacht wordt in het ziekenhuis. Medicijngebruik Neem altijd uw actueel medicatieoverzicht mee. Dit overzicht kunt u krijgen bij uw apotheek. Gebruikt u bloedverdunnende medicijnen, meld dit altijd vooraf aan uw arts. Bepaalde medicijnen mag u voor de operatie niet meer gebruiken. Uw specialist zal dit met u bespreken. De operatiedag U meldt zich op de afgesproken tijd en plaats in het ziekenhuis. De verpleegkundige brengt u naar uw kamer en informeert u over de gang van zaken op de afdeling en over de operatie. Vragen kunt u altijd stellen. Voor de operatie krijgt u een injectie ter voorkoming van trombose (stolling van het bloed). Deze injectie krijgt u vervolgens 1 x daags, totdat u weer voldoende in beweging bent. Op de operatieafdeling U krijgt op de verpleegafdeling operatiekleding aan en wordt vervolgens naar de operatieafdeling gebracht. Eerst komt u op de ‘holding’ waar de voorbereiding plaatsvindt en vervolgens wordt u naar de operatiekamer gebracht. Daar ontmoet u de anesthesioloog en de uroloog die u opereert. Na het toedienen van de verdoving begint de uroloog met de operatie. Via de plasbuis brengt de uroloog een instrument naar binnen, waarmee hij kan opereren. Aan dit instrument zit een metalen lusje dat elektrisch wordt verhit. Met het instrument wordt stukje voor stukje prostaatweefsel weggesneden. Alleen het weefsel dat de plasbuis vernauwt wordt weggehaald. Eventuele bloedvaatjes worden dicht gebrand. Met een spoelvloeistof, worden de weggesneden stukjes afgevoerd. Na het verwijderen van het prostaatweefsel wordt een blaaskatheter ingebracht die de blaas spoelt, zodat het risico op het achterblijven van bloedstolsels vermindert. Na de operatie Na de operatie gaat u eerst naar de uitslaapkamer (recovery). Als u voldoende wakker bent en uw toestand stabiel is, wordt u opgehaald door de afdelingsverpleegkundigen en gaat u naar uw kamer. De verpleegkundige komt regelmatig bij u langs om o.a. controles uit te voeren. Mocht u pijn hebben of misselijk zijn, geef dit dan door aan de verpleegkundige. Er wordt gevraagd naar de zogenaamde pijnscore. Met een cijfer geeft u aan hoeveel pijn u heeft en daarop wordt ook u pijnstilling afgestemd. Na een paar uur mag u weer langzaam gaan drinken en als dat goed gaat een lichte maaltijd gebruiken.
Weefselonderzoek Het weefsel wordt na de operatie altijd naar het pathologisch laboratorium gestuurd voor onderzoek. De uitslag van dit onderzoek duurt minimaal zeven werkdagen. Dan bent u vaak al naar huis. De uitslag krijgt u ongeveer zes weken na de operatie op het spreekuur van de uroloog. Aan de hand van de uitslag wordt het verdere behandelplan opgesteld en met u besproken. Als er bijzonderheden zijn, wordt er uiteraard eerder met u contact opgenomen. Herstel Het infuus wordt meestal 1 dag na de operatie verwijderd. De katheter en het spoelsysteem dat in uw blaas zit, wordt verwijderd als er geen bloedstolsels in uw urine aanwezig zijn. Deze katheter kan soms pijnlijke krampen veroorzaken. Wanneer dat bij u het geval is, kunt u de verpleegkundige om medicijnen vragen. De katheter zal na ongeveer twee dagen door de verpleegkundige verwijderd worden. Het verwijderen is over het algemeen een pijnloze handeling. Na de verwijdering van de katheter kunt u: • ongewild wat urine verliezen (tot ongeveer 6 weken na de operatie) • nog bloed in uw urine hebben (tot ongeveer drie weken na de operatie) • soms niet plassen, terwijl u wel aandrang heeft • kleine beetjes plassen en wat pijn ervaren. Dit zijn normale verschijnselen van voorbijgaande aard. Wanneer u zich hierover zorgen maakt, bespreek dit dan met de verpleegkundige. Over het algemeen zijn de ergste problemen binnen enkele dagen verdwenen. De kleur van de urine en de hoeveelheid zal steeds door de verpleegkundige gecontroleerd worden. Het is belangrijk om ongeveer twee liter water per dag te drinken. Weer naar huis Als het urineren goed gaat en de kleur van de urine goed is, dan kunt u meestal de derde dag na de operatie naar huis. Voor u met ontslag gaat zullen de uroloog en de verpleegkundige u voorlichten over wat u de komende weken kunt verwachten en wat u wel en niet mag doen (zie ook “Wat kunt u thuis verwachten”). Op dat moment kunt u ook uw vragen stellen. Gaat u met de auto naar huis, zorg dan voor een plastic zak of zeiltje op de stoel. Het kan zijn dat u bloed of urine verliest. U krijgt een afspraak mee voor over zes weken op de polikliniek Urologie. Risico’s en complicaties Geen enkele ingreep is zonder risico. Zo kan er tijdens de operatie een gat ontstaan in de blaas (blaasperforatie) of in het prostaatkapsel. De spoelvloeistof die tijdens de operatie wordt gebruikt kan dan buiten de blaas komen. Om verdere lekkage te voorkomen, wordt de operatie dan soms beëindigd. Een klein gaatje in de blaaswand of in het prostaatkapsel sluit vanzelf, bij een grotere opening is soms een open buikoperatie nodig om het weggelekte vocht te verwijderen en de opening dicht te maken. Dit komt echter zelden voor. Na de operatie kan een bloeding in de prostaatwand optreden met mogelijk bloedverlies en stolselvorming tot gevolg. Meestal stopt zo’n bloeding spontaan na het toedienen van spoelvloeistof via de blaaskatheter. Soms is het nodig opnieuw de blaas te spoelen en de bloeding te stoppen. Dit gebeurt onder narcose. Een operatie aan de prostaat kan een urineweginfectie tot gevolg hebben, die gepaard gaat met koorts. Meestal kan een infectie goed worden behandeld met antibiotica. Nog weken na de operatie kan een ontsteking optreden, die zich soms uit als een bijbalontsteking. Normaal gesproken is zo’n ontsteking goed te behandelen met antibiotica.
Het is mogelijk dat er langere tijd na de operatie een vernauwing van de plasbuis ontstaat ten gevolge van littekenvorming door gebruik van een operatieinstrument (scoop) of katheter. Soms is een nieuwe operatieve ingreep noodzakelijk om deze vernauwing op te heffen. Wat kunt u thuis verwachten? Indien u bloedverdunnende medicijnen gebruikt, dan heeft u van de uroloog gehoord wanneer u daar weer mee mag beginnen. De genezing van de inwendige wond duurt ongeveer zes weken. In deze periode kunt u in het begin nog wat plasproblemen hebben. Het is mogelijk dat u vaak moet plassen en dat u uw plas minder goed kan ophouden. Dit probleem verdwijnt vanzelf wanneer de wond genezen is. Pijnklachten van enige betekenis zijn er in het algemeen niet. Bij pijn kunt u een paracetamol (500 mg) nemen. Gedurende de eerste zes weken na de operatie kan er incidenteel nog wat bloed in de urine zitten. Doet zich dit voor, dan is het belangrijk dat u veel drinkt en wat meer rust neemt tot het bloed verdwenen is. Blijft de urine desondanks meerdere dagen bloederig, neem dan contact op met de polikliniek Urologie. Leefregels en adviezen Het is verstandig dat u de eerste zes weken: • geen alcohol drinkt (met uitzondering van een enkel biertje) • geen zware lichamelijke arbeid verricht • niet fietst (autorijden mag wel na enkele dagen) • geen seksueel contact heeft • niet hard perst bij uw ontlasting • niet in het zwembad zwemt of in openbare gelegenheden baadt. Wij adviseren u: • doe de eerste zes weken na de operatie rustig aan • overleg bij twijfel met de uroloog of u kunt werken • na zes weken uw activiteiten weer langzaam te hervatten. Seksualiteit Uw seksuele gevoelens en de beleving van seks zullen door de operatie veranderen. U kunt na de operatie een erectiestoornis en een ander gevoel bij het orgasme krijgen. Na een prostaatoperatie is het vrijwel altijd zo, dat het sperma bij een zaadlozing niet meer naar buiten stroomt. Het sperma stroomt terug in de blaas en wordt vervolgens uit geplast. Het gevoel tijdens het klaarkomen verandert meestal niet, u komt alleen “droog” klaar. Dit betekent dat u meestal geen kinderen meer kunt verwekken. Mocht u nog een kinderwens hebben, bespreek dit dan vóór de ingreep met uw uroloog. Problemen Neem contact op met de dienstdoende uroloog: • als u plotseling hevige of aanhoudende buikpijn heeft, die met een paracetamol (500 mg) niet verdwijnt. • bij hevig bloedverlies en het plassen van grote bloedstolsels • als u plotseling niet meer kunt plassen • als u kort na de operatie koorts heeft boven de 38,5 ºC Heeft u na de operatie problemen of dringende vragen, dan kunt u op werkdagen van 9.00 - 15.30 uur de polikliniek bellen: T 0348 42 78 98.
De eerste avond en nacht na thuiskomst na uw operatie belt u bij dringende problemen de afdeling Spoedeisende Hulp via de receptie: T 0348 42 79 11. U wordt dan doorverbonden met de dienstdoende uroloog. Daarna kunt u bij vragen contact opnemen met uw huisarts of tijdens avonden en weekenden met de Huisartsenpost T 0900 4701470. Kosten In Nederland worden de meeste ziekenhuisbehandelingen rechtstreeks met de zorgverzekeraar afgehandeld. Niet alle ingrepen en behandelingen vallen onder het basispakket en daarbij heeft u een eigen risico. • Informeer altijd vooraf bij uw zorgverzekeraar of u voor een (volledige) vergoeding van uw behandeling in ons ziekenhuis in aanmerking komt. • Bent u onverzekerd dan krijgt u zelf de rekening van uw behandeling toegestuurd. • Voor de vergoeding van ziekenhuiszorg heeft u altijd een verwijzing nodig van uw huisarts of andere specialist. • Neem altijd uw legitimatiebewijs (paspoort, identiteitskaart of rijbewijs) en uw verzekeringspas mee bij een bezoek aan het ziekenhuis. Meer informatie vindt u op www.zuwehofpoort.nl/kosten. Vragen Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen, belt u dan gerust: • Polikliniek Urologie, T 0348 42 78 98 voor vragen over de operatie. • Afdeling Chirurgie, T 0348 42 73 70 voor vragen over uw verblijf in het ziekenhuis. Interessante websites Informatie over deze operatie staat op de website van het Zuwe Hofpoort Ziekenhuis. Kijk op www.zuwehofpoort.nl en zoek op Urologie. U vindt daar ook links naar de websites van patiëntenorganisaties. Bronvermelding Deze folder is afkomstig van Polikliniek Urologie gebaseerd op informatie van Nederlandse Vereniging voor Urologie.
December 2015
