Projectstartup
Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan 5 Periode 2015 - 2019
Boxtel, 1 maart 2014
Projectstartup verbreed gemeentelijk rioleringsplan Periode 2015 – 2019
Inhoudsopgave 1. Inleiding ............................................................................................................................................ 3 2. Probleemstelling ............................................................................................................................... 4 3. Projectresultaat ................................................................................................................................ 8 4. Afbakening ....................................................................................................................................... 9 5. Randvoorwaarden en Risicofactoren ............................................................................................. 10 6. Beheersaspecten en communicatie ............................................................................................... 12 BIJLAGEN ............................................................................................................................................. 14
1410105 BIJLAGE VGRP-5 PSU HMO.DOC
Pag. 2
Projectstartup verbreed gemeentelijk rioleringsplan Periode 2015 – 2019
1.
Inleiding
Om de rioleringstaak goed uit te voeren is in de Wet milieubeheer (Wm) bepaald dat gemeenten wettelijk verplicht zijn een rioleringsplan op te stellen. In mei 2010 heeft de gemeenteraad het vierde verbrede Gemeentelijk Rioleringsplan (vGRP-4) vastgesteld voor de planperiode 2009 t/m 2014. De belangrijkste aanpassing hierin ten opzichte van voorgaande gemeentelijke rioleringsplannen komt voort uit het in werking treden van de Wet verankering en bekostiging Gemeentelijk Watertaken per 1 januari 2008. Gemeenten hebben daarin de verplichting om naast de zorgplicht voor inzamelen en transporteren van huishoudelijk afvalwater ook de grondwater- en hemelwaterzorgplicht uit te werken en een plaats te geven in het verbreed GRP. Het verbreed GRP bevat de concrete invulling van deze zorgplichten door de gemeente, waarbij is aangeven welk afwegingskader gebruikt wordt bij de invoering van deze nieuwe zorgplichten. Daarbij dient te worden opgemerkt dat voor het inzamelen van huishoudelijk afvalwater een resultaatsverplichting geldt, terwijl voor de nieuwe zorgplichten een inspanningsverplichting van toepassing is. Daarmee heeft de gemeente beleidsvrijheid in de mate waarop zij deze zorgplichten invullen. In het vGRP-4 is een eerste aanzet gemaakt in het formuleren en uitwerken van het beleid ten aanzien van deze “nieuwe” gemeentelijke watertaken. Op dit moment is het gemeentelijk waterbeleid vastgelegd in de Watervisie Boxtel en vormt als zodanig het kader voor de nadere uitwerking van onderliggende plannen, waaronder het verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (vGRP). De Watervisie is een afgeleide van het Waterplan, waarin de thema’s en streefbeelden uit het Waterplan zijn geëvalueerd en waar nodig geactualiseerd. Als gevolg van de verbreding van de gemeentelijke watertaken zijn bepaalde onderdelen die voorheen tot de thema’s van het Waterplan behoorden verschoven en uitgewerkt binnen het vGRP. Hierdoor kan financiering van de hieruit voortkomende maatregelen gedekt worden vanuit de inkomsten van de rioolheffing. Een heroverweging van de uitgangspunten en visie uit de Watervisie Boxtel is in het kader van de uitwerking van het vGRP-5 niet aan de orde. Wat wel belangrijk is dat het plan aansluit op de gemeenschappelijke watervisie Meierij, die in de loop van 2014 wordt opgesteld. Het verstrijken van de planperiode van het vGRP-4, veranderende wet- en regelgeving, klimaatadaptatie en “anders” omgaan met water in de breedste zin, vragen om actualisatie van het huidige rioleringsplan.
1410105 BIJLAGE VGRP-5 PSU HMO.DOC
Pag. 3
Projectstartup verbreed gemeentelijk rioleringsplan Periode 2015 – 2019
2.
Probleemstelling
Relatie met andere beleidsvelden: De verbreding van het GRP betekent echter ook een toename in de complexiteit als gevolg van een toename van de relaties met andere dossiers die zich in de afgelopen jaren hebben ontwikkeld, zowel intern als extern. Ook deze hebben hun eigen traject, hun eigen strategie, dynamiek en relaties met andere dossiers. Niet alleen de onderlinge afstemming van de diverse plannen is van belang, maar ook om de uitvoering daarvan op het juiste moment bij elkaar te krijgen om maatschappelijk en financieel gezien de meest verantwoorde keuzes te maken. Zo zijn op lokaal, landelijk en Europees niveau ontwikkelingen gaande die van invloed zijn op het water- en rioleringsbeleid van Boxtel. Een deel daarvan zijn reeds lopende plannen met als belangrijkste in relatie tot waterbeheer: - Strategische Visie 2010 – 2020 en Structuurvisie Boxtel 2011 van de gemeente Boxtel; - Waterbeheerplan “Krachtig Water” van Waterschap De Dommel; - Provinciaal Waterhuishoudingsplan; - Nationaal Bestuursakkoord Water Actueel - Europese Kaderrichtlijn Water; Ook deze plannen worden periodiek geëvalueerd en geactualiseerd, zodat het essentieel is dat de doelen, strategie en maatregelen van het op te stellen vGRP hierop aansluiten. Besparing in de watersector: De belangrijkste nieuwe ontwikkeling komt voort uit het Bestuursakkoord Water 2011, waarin Rijk, provincies, gemeenten, waterschappen en drinkwaterbedrijven zich de taak hebben gesteld om in 2020 structureel € 380 mln. te besparen binnen het watersysteem en de (afval)waterketen. Dit moet onder andere worden gerealiseerd door (betere) samenwerking tussen waterschappen, drinkwaterbedrijven en gemeenten, zowel op het gebied van visie, innovatie, beleid, strategie en investeringsbeslissingen. De Benchmark riolering, uitgevoerd in 2010, heeft hiervoor de aanzet gegeven. Het doel hiervan was immers om gemeenten inzicht te geven in de kwaliteit en doelmatigheid van hun zorg voor de riolering door middel van vergelijking met andere gemeenten en vooral van en met elkaar te leren hoe dit efficiënter kan. Om invulling te geven aan de taakstelling van het Bestuursakkoord is vanuit de reeds bestaande samenwerking op het gebied van riolering in de regio Boxtel de werkeenheid “Doelmatig Waterbeheer De Meierij” opgezet. In dit samenwerkingsverband hebben negen gemeenten en twee waterschappen hun ambities uitgesproken en afspraken vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst en een meerjarenplanning. De samenwerking binnen het watersysteem en de (afval)waterketen moet ertoe leiden dat vanuit een gezamenlijke visie en maatregelen de lokale lastenstijging voor burgers en bedrijven gematigd wordt, terwijl kwaliteit en duurzaamheid in de waterketen verbeterd en de personele kwetsbaarheid afneemt. Vertaald naar de regio de Meierij betekent het Bestuursakkoord Water 2011 een structurele besparing van ca. € 6 - 7 mln. in 2020. Het mag duidelijk zijn dat deze taakstelling alleen kan worden gerealiseerd door de huidige activiteiten ten behoeve van het riolerings- en waterbeheer structureel te herzien. Voor een deel is dit te realiseren door kennis en krachten te bundelen middels het gezamenlijk oppakken van de diverse watervraagstukken en plegen van investeringen. Uit de eerste verkenning binnen de werkeenheid blijkt ook dat specifiek voor Boxtel winst kan worden behaald. In de uitvoering van het dagelijks beheer van de riolering zijn de te behalen besparingen over het algemeen marginaal. Besparing van enige omvang kan mogelijk wel worden behaald door specifieke taken gezamenlijk met andere gemeenten of waterschap te organiseren en uit te voeren. Hierbij valt te denken aan een gezamenlijke hoofdpost voor gemalen, storingsdiensten en beheer en onderhoud van gemalen en drukriolering, maaien van watergangen, enz. Op het gebied van reinigen en inspecteren van riolen wordt al een aantal jaren samengewerkt in de regio.
1410105 BIJLAGE VGRP-5 PSU HMO.DOC
Pag. 4
Projectstartup verbreed gemeentelijk rioleringsplan Periode 2015 – 2019
Het zwaartepunt van de kosten die voortkomen uit de uitvoering van de zorgplichten wordt echter veroorzaakt door de investeringen en de methode van financiering. Het in maart 2012 door Arcadis uitgevoerde onderzoek naar de mogelijkheden voor het invoeren van een duurzame financiering voor Boxtel, geeft aan dat financiering volgens het zogenaamde Ideaal Complex op termijn tot een aanzienlijk lagere rioolheffing zal leiden. De huidige financieringswijze is gebaseerd op het activeren van investeringen over een looptijd van 15 – 60 jaar, terwijl bij de duurzame methode volgens het Ideaal Complex wordt uitgegaan van het zoveel mogelijk direct afboeken van investeringen. Ontwikkelingen in rioolrenovatie: Zoals in het voorgaande onderwerp aangegeven zijn op investeringen, met name die voor het vervangen van riolen, grote besparingen te realiseren. Niet alleen ten aanzien van de methode van financiering, maar ook de wijze waarop de maatregelen fysiek worden uitgevoerd. De technieken voor het repareren en renoveren (relinen) van riolen zijn gedurende de afgelopen jaren sterk ontwikkeld en ook de kwaliteit is verbeterd. Mits goed aangebracht is een relining qua levensduur vergelijkbaar met een vervanging maar aanzienlijk goedkoper. Naast het financiële voordeel is de maatschappelijke overlast bij relinen aanmerkelijk minder omdat de weg niet hoeft te worden opgebroken en renovatie als onafhankelijke maatregel snel kan worden uitgevoerd. Belangrijk nadeel is echter dat bij het herbestraten en herinrichten van wegen de combinatie met rioolvervanging ontbreekt en er dus geen “werk met werk” wordt gemaakt. Gevolg is dat dergelijke projecten zonder cofinanciering vanuit rioolbeheer moeten plaatsvinden en vanwege de beperkte financiële middelen en prioriteitstelling mogelijk niet eens van de grond komen. Feitelijk staat dit ook haaks op de gewenste werkwijze om projecten in de openbare ruimte gecombineerd uit te voeren. In die zin conflicteert dit met de besparingsopgave zoals verwoord in het Bestuursakkoord Water 2011. Andersom is het eveneens ongewenst dat bij rioleringsprojecten waarbij het noodzakelijk is dat de weg wordt opgebroken, zoals afkoppelen en verbetermaatregelen, de middelen ontbreken om de gewenste herinrichting van de bovengrondse infrastructuur gelijktijdig te realiseren. De rioleringsprojecten worden hierdoor opgeschort met het gevolg dat de stand van de voorzieningen onnodig oploopt. Optimalisatie afvalwatersysteem: Om inzicht te krijgen in de potentiele wateroverlastlocaties is in 2008 gestart met het meetplan riolering Liempde en is vanuit de waarnemingen het rioleringsmodel aangepast. In het model zijn diverse maatregelen doorgerekend, die de kans op wateroverlast beperken. Deze verbeteringsmaatregelen zijn opgesteld en afgewogen in samenspraak met het waterschap. De afwegingen zijn met name ingestoken vanuit het Waterkwaliteitsspoor in plaats van overstortnormen, teneinde de doelmatigheid te waarborgen. De uitvoering van deze maatregelen dient plaats te vinden in de planperiode van het op te stellen vGRP, bij voorkeur in samenhang met andere ingrepen in de openbare ruimte. Ook binnen de kern Boxtel wordt op dit moment een soortgelijk meetplan riolering uitgevoerd. Dit zal in het najaar 2014 worden afgerond. Ook hier is de verwachting dat vanuit de resultaten maatregelen worden gegenereerd waarmee de capaciteit en werking van het rioolstelsel geoptimaliseerd kan worden. Conclusie van het meetplan Liempde is dat met de uitvoering van de voorgestelde verbeteringsmaatregelen de potentiele capaciteit van het rioolstelsel volledig benut wordt. Helaas moeten we ook vaststellen dat die capaciteit niet toereikend is om de intensieve buien te verwerken waarbij de kans op wateroverlast is uitgesloten. Het vervangen en vergroten van het rioolstelsel op korte termijn is niet realistisch en leidt tot een enorm kapitaalverlies en een sterke stijging van de rioolheffing in korte tijd. Hier speelt dan ook uitdrukkelijk het doelmatigheidsvraagstuk, niet alleen in Boxtel, maar binnen geheel Nederland. Bovendien heeft het vergroten van riolen ook zijn beperkingen in relatie tot overige ondergrondse infrastructuur.
1410105 BIJLAGE VGRP-5 PSU HMO.DOC
Pag. 5
Projectstartup verbreed gemeentelijk rioleringsplan Periode 2015 – 2019
Klimaatadaptatie: De verandering van het klimaat kent vele facetten. Voor wat betreft de capaciteit van het watersysteem en de afvalwaterketen is met name de ontwikkeling van de neerslag van belang. Ongeacht het gehanteerde klimaatscenario is duidelijk dat niet alleen de hoeveelheid neerslag zal toenemen maar ook de kans op buien met groter volume en hogere intensiteit. In het vGRP-4 is dan ook al ingestoken op het robuuster ontwerpen van nieuwe rioolstelsels en het vergroten van de capaciteit bij renovaties, onder andere door afkoppelen van verhard oppervlak. Daarbij is als functionele eis gesteld dat “water op straat” gedurende enige tijd acceptabel is, maar wateroverlast in woningen niet. Gelet op het bergend vermogen en afvoercapaciteit van rioolstelsels kunnen we vaststellen dat de extremere buien niet meer in de buis passen. Daarnaast zien we een toename in het verharden van particuliere percelen waardoor de afvoer van hemelwater naar de riolering verder toeneemt. Wil men wateroverlast op doelmatige wijze voorkomen of beperken, dan moet niet meer in “buizen” worden gedacht. Landelijk wordt daarom steeds meer ingestoken op het tijdelijk bergen en/of afvoeren van water in de bovengrondse openbare ruimte. Aangezien periodiek water op straat bij hevige neerslag in zekere mate geaccepteerd wordt, kan dit een mogelijke oplossingsrichting zijn. Als voorbeeld; het bergend vermogen van een gemiddelde rijbaan, is tussen de stoepranden ongeveer het drievoudige dan van een gemiddelde rioolbuis. Voorwaarde is dat de straat daarvoor de juiste inrichting heeft en verkeersdrempels en plateaus geen belemmering vormen. Een andere toegepaste oplossing is het afvoeren van water via het wegoppervlak naar een locatie waar het overtollig water niet tot overlast leidt, bijvoorbeeld een groenzone. Vaak liggen oplossingsrichtingen voor de hand. Zo zijn er voor Liempde wellicht mogelijkheden de voormalige structuur van sloten en greppels terug te brengen en daarmee de oorspronkelijke afwatering van de kern te herstellen. Door schoon hemelwater vanaf particuliere percelen hierop af te voeren neemt de belasting op de riolering af. Vanuit deze gedachte is het initiatief ontstaan voor het opzetten van het adaptieve waterbeheer voor Liempde onder de naam “Watercoalitie Liempde”, financieel ondersteund door het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Hierin wordt samen met burgerorganisatie SPILL, gemeente, waterschap en andere belanghebbenden het adaptieve waterbeheer voor Liempde uitgewerkt. De oriënterende gesprekken met het waterschap en SPILL hebben inmiddels plaatsgevonden. Water als bouwstof; de adaptieve regenboog: Huishoudelijk afvalwater en hemelwater worden nog steeds beschouwd als afvalstoffen die via rioolstelsels worden afgevoerd naar de rioolwaterzuiveringen. Vasthouden, bergen en infiltreren van schoon hemelwater is inmiddels geen noviteit meer, echter verdwijnt nog veel hemelwater naar de zuiveringen. Zo wordt ca. 80 % van het hemelwater uit verbeterd gescheiden stelsels afgevoerd naar de zuiveringen, terwijl dit water door middel van een alternatieve zuivering ter plaatse mogelijk geschikt is voor hergebruik. Zo wordt in het kader van de “Adaptieve Regenboog” onderzocht of er mogelijkheden zijn om het relatief schone hemelwater wat nu geloosd wordt op het verbeterd gescheiden rioolstelsel van Ladonk niet af te voeren naar de rioolwaterzuivering. In plaats daarvan kan dit water samen met het water afkomstig van VION alternatief worden gezuiverd, waarmee het geschikt is voor landbouw- en natuurdoeleinden. Hierbij valt onder andere te denken aan het aanvullen van het grondwater van de natte natuurparel De Kampina ter bestrijding van de verdroging. Verwachting hierbij is dat dit leidt tot verdere kostenreductie binnen de afvalwaterketen. In die zin sluit het aan bij de besparingsopgave zoals verwoord in het Bestuursakkoord Water 2011. Andere ontwikkelingen die steeds meer vorm krijgen binnen Nederland zijn het opwekken van energie en warmte uit rioolwater. Ook de winning van grondstoffen uit rioolwater, waaronder fosfaten en
1410105 BIJLAGE VGRP-5 PSU HMO.DOC
Pag. 6
Projectstartup verbreed gemeentelijk rioleringsplan Periode 2015 – 2019 polymeren krijgt steeds meer vorm. De planperiode van het verbreed GRP-5 leent zich dan ook bij uitstek om na te gaan welke kansen er liggen en deze benut kunnen worden. Planproces: De onderwerpen die uitgewerkt moeten worden in het verbreed GRP zijn bepaald op basis van Europese en Nederlandse wet- en regelgeving en afspraken met de waterschappen en de Provincie. Het planproces en de daarin voorgestelde volgorde is er op gericht het verbreed GRP als groeidocument op te kunnen stellen. Hierdoor is de opbouw helder en zijn de gemaakte stappen logisch te volgen. Op het moment dat doorvertaling van beleid naar concrete uitvoering plaatsvindt, kan de ambitie en strategie worden bepaald, niet alleen ten aanzien van de wettelijk verplichte onderwerpen, maar ook op het gebied van facultatieve aspecten als duurzaamheid en innovatie. In het planproces krijgt het gemeentebestuur dan ook een uitdrukkelijke rol. Er moeten tenslotte keuzes worden gemaakt ten aanzien van de samenhang met andere dossiers, doelstellingen en fasering in tijd in relatie tot de inzet van capaciteit, middelen en de financiering. Een belangrijk aspect van het planproces is de burgerparticipatie. Burgers, burgerorganisaties, wijkorganen en ondernemers betrekken in alle facetten van het planproces is gelet op de omvang en complexiteit van de materie niet haalbaar. Deelname aan oordeelsvormende en richtinggevende stappen in het planproces zijn echter wel te realiseren. Inventarisatie van knelpunten, mogelijke oplossingsrichtingen, strategische keuze en ambitieniveau (wat mag het kosten) zijn stappen die zich bij uitstek lenen voor een participatietraject met betrekking tot het riolerings- en waterbeleid. Daarmee is participatie in de belangrijkste stappen van de planvorming geborgd. In samenwerking met CD/Communicatie wordt dit traject voorbereid. Via website en Brabants Centrum worden geïnteresseerden uitgenodigd om deel te nemen aan de planvorming.
1410105 BIJLAGE VGRP-5 PSU HMO.DOC
Pag. 7
Projectstartup verbreed gemeentelijk rioleringsplan Periode 2015 – 2019
3.
Projectresultaat
Het planproces en het ontwerp verbreed GRP-5 dient invulling te geven aan de volgende aspecten: • Invullen en concreet maken van de beleidskaders voor het watersysteem en de waterketen; • Afstemming van het water- en rioleringsbeleid op de gemeenschappelijke watervisie, vastgesteld binnen de werkeenheid De Meierij; • Afstemming van het water- en rioleringsbeleid op de overige gemeentelijke beleidsvelden, evenals de afstemming met andere overheden, te weten waterschap en provincie; • Opzetten, benoemen en uitwerken van de opgaven, mogelijke oplossingsrichtingen, strategie en ambitiescenario’s met indicatie van kosten en indicatieve ontwikkeling van de rioolheffing per scenario; • Benoemen en beschrijven van concrete maatregelen van de gekozen strategie en het ambitiescenario in een uitvoeringsprogramma voor de planperiode, alsmede een doorkijk naar de middellange termijn met de bijbehorende kosten, investeringen, kostendekkingsplan en personele consequenties; • Opzetten van de mogelijke scenario’s van ontwikkeling van de rioolheffing voor de uitvoering van de zorgplichten volgens het gekozen ambitiescenario; • Inzichtelijk maken van de te behalen kostenbesparing in het kader van het Bestuursakkoord Water 2011. Het resultaat is een vastgesteld verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan voor de planperiode 20152019, zoals bedoeld in de Wet milieubeheer en de Wet verankering en bekostiging Gemeentelijke Watertaken.
1410105 BIJLAGE VGRP-5 PSU HMO.DOC
Pag. 8
Projectstartup verbreed gemeentelijk rioleringsplan Periode 2015 – 2019
4.
Afbakening
Het verbreed GRP is van toepassing op de gehele gemeente Boxtel inclusief de kernen Liempde en Lennisheuvel, zowel stedelijk als landelijk gebied tot de gemeentegrens. Naast de resultaten van de activiteiten zoals aangegeven in hoofdstuk 3 dient het vGRP-5 de wettelijk elementen te bevatten, waaronder de evaluatie van het vGRP-4, de beschrijving van doelen, functionele eisen en maatstaven, enz. Voor wat betreft de afstemming van het water- en rioleringsbeleid op de gemeenschappelijke watervisie van de werkeenheid De Meierij: Dit zal pas aan het einde van het planproces van het vGRP-5 kunnen plaatsvinden. Verwacht wordt dat de eventuele verschillen ten opzichte van de Watervisie Boxtel slechts marginaal zijn en derhalve een heroverweging van de uitgangspunten van het concept vGRP-5 niet aan de orde is.
1410105 BIJLAGE VGRP-5 PSU HMO.DOC
Pag. 9
Projectstartup verbreed gemeentelijk rioleringsplan Periode 2015 – 2019
5.
Randvoorwaarden en Risicofactoren
aspect
Randvoorwaarden
Risicofactoren
Gevolg
Juridisch
Opdracht: Het verbreed GRP wordt opgesteld door een adviesbureau in nauwe samenwerking met een projectgroep, bestaande uit medewerkers van de gemeente en overige (wettelijke) instanties.
Zorgvuldige omschrijving bij uitnodiging van de adviesbureaus moet de uit te voeren werkzaamheden, aanpak en proces helder maken en claims voorkomen.
Tijd, kosten
Inkoop
Aanbesteding: Op basis van het geraamde bedrag en het inkoopbeleid dient een offerteprocedure te worden gevolgd waarbij tenminste twee offertes worden aangevraagd en beoordeeld op basis van EMVI.
Onderlinge vergelijking en beoordeling van de offertes is complex aangezien de adviesbureaus ook hun eigen visie en ervaring m.b.t. de aanpak en het planproces mogen inbrengen.
Tijd
Relatie met andere plannen, wetgeving, regionale afspraken en richtlijnen
Wet Milieubeheer Verbreed Gemeentelijke Rioleringsplan-4 Watervisie Boxtel 2010 – 2020 Strategische Visie 2010 - 2020 Structuurvisie Boxtel 2011 Bomenbeleidsplan Wet gemeentelijk watertaken Integrale Waterwet Europese Kaderrichtlijn water Nationaal Bestuursakkoord Water Actueel Nationaal Bestuursakkoord water 2011 Kadernota Werkeenheid De Meierij Afvalwaterakkoord Boxtel Waterbeheerplan Krachtig Water Keur Waterschap De Dommel 2012 Dommel door Boxtel
Koppeling van dossiers en plannen ter bepaling van de maatschappelijk meest effectieve maatregelen is complex.
Tijd, Kosten
Relatie met externen
Overleg met wettelijke instanties (waterschap en provincie), interne afdelingen en klankbordorganisaties gedurende het gehele planproces.
Kan leiden tot aanvullende eisen en zienswijzen vanuit andere disciplines.
Betrekken algemeen bestuur, burgers en burgerorganisaties bij het planproces t.b.v. creëren van draagvlak.
Bestuurlijke en maatschappelijke discussies over doelen, uitgangspunten, ambitieniveau en maatschappelijke kosten.
Betrekken burgers en bestuur
Beperkte inzetbare personele capaciteit. Veelheid aan thema's die in een verbreed GRP samenkomen.
Tijd, Kosten
Kan aanleiding geven tot nader bestuurlijk overleg met de wettelijk te betrekken instanties. Tijd, kosten
Betrekken algemeen bestuur, burgers en burgerorganisaties in keuzes t.a.v. ambitiescenario’s in relatie tot kosten. Afbakening burgerparticipatie tot formulering van de opgaven, oplossingsrichtingen en
1410105 BIJLAGE VGRP-5 PSU HMO.DOC
Pag. 10
Projectstartup verbreed gemeentelijk rioleringsplan Periode 2015 – 2019
aspect
Randvoorwaarden
Risicofactoren
Gevolg
strategische ambitiescenario’s.
Financiën
De middelen voor dit project kunnen worden gedekt de rioolexploitatie 2014, opgenomen in het vGRP-4.
De onder risicofactoren genoemde aspecten beïnvloeden mogelijk ook de financiën als gevolg van lagere doorlooptijd en/of intensievere inzet van adviesdienst.
Kosten
De kosten van het verbreed GRP worden geraamd op € 60.000 Communicatie
Ontwerp verbreed GRP voorafgaand aan besluitvorming ter inzage. Burgers en belanghebbenden kunnen hun zienswijze kenbaar maken.
Uitgangspunt is het verbreed GRP is vaststelling door de raad in voorjaar 2015. Afhankelijk van aard en omvang reacties kan het besluitvormingsproces stagneren.
Tijd, kosten, stagnatie projecten
Planning
De start van het project in april 2014 Vaststelling door de raad in voorjaar 2015. Zie tevens bijlage II
discussies over doelen, uitgangspunten, ambitieniveau en maatschappelijke kosten.
Tijd, kosten, stagnatie projecten
Vereiste tijdsbesteding van deelnemers en vertegenwoordigers organisaties niet beschikbaar of inpasbaar in eigen planning.
1410105 BIJLAGE VGRP-5 PSU HMO.DOC
Pag. 11
Projectstartup verbreed gemeentelijk rioleringsplan Periode 2015 – 2019
6.
Beheersaspecten en communicatie •
PMW • • • •
Kosten > € 500.000,= Grote complexiteit Looptijd langer dan één jaar Bestuurlijk of maatschappelijk gevoelig
Nee Ja Nee Ja
Project kan volgens de richtlijnen aangemerkt worden als een B-project •
Organisatie • Verantwoordelijk bestuurder • Afdelingshoofd OR
n.t.b. Frits Fastenau
•
Projectgroep (leden intern), waarin afhankelijk van de fase van het proces enkele personen wel / niet deelnemen Naam Onderdeel Hans Mols Projectleider / teamleider W&G OR Jack Dörfel / medewerker Infra Teamleider Infra OR Maurits v/d Stappen Rioleringsbeheer OR
•
Projectgroep (leden extern) Naam Edwin Verhees / Jose Lopp Projectleider (Senior) adviseur
Onderdeel Waterschap De Dommel Adviesbureau Adviesbureau
Projectgroep (leden incidenteel) Naam John Meeuwesen Art Vissers
Onderdeel Afdelingscontroller OR Assistent concerncontroller CD
Projectgroep + Naam Margreet Kösters Frits Fastenau Hein Hoppenbrouwers Albert-Jan Vester N.t.b. Daan Arkesteijn
Onderdeel Sen. beleidsmedewerker RO Afdelingshoofd OR Afdeling OR Waterambassadeur Midden Brabant Beleidsmedewerker Milieu RO Programmamanager Duurzame Campus RO
•
•
•
Klankbordgroep Naam Joseph Kuijpers Henri v. Wylick / Jarno de Jonge Frank Verwijmeren N.t.b.
Rosanne de Boer
1410105 BIJLAGE VGRP-5 PSU HMO.DOC
Onderdeel Provincie Noord-Brabant Waterschap De Dommel Brabant Water Burgers, vertegenwoordigers van wijkorganen, adviesorganen, Lokale Agenda, ondernemers, enz. Communicatie CD
Pag. 12
Projectstartup verbreed gemeentelijk rioleringsplan Periode 2015 – 2019
•
•
•
•
Tijd-capaciteit • Start • Doorlooptijd • Einde • Voortgang proces • Benodigde capaciteit Projectinformatie • FCL • Controller • Kosten Financiën •
april 2014 circa 1 jaar mei 2015 Zie bijlage II Zie bijlage III
72201.000 John Meeuwesen ca. € 60.000
Middelen beschikbaar binnen de rioolexploitatie
Communicatie • Internetpagina en Brabants Centrum • AWB • Bekendmaking vastgesteld verbreed GRP-5 • Ontwerp verbreed GRP-5 ter inzage
1410105 BIJLAGE VGRP-5 PSU HMO.DOC
Pag. 13
Projectstartup verbreed gemeentelijk rioleringsplan Periode 2015 – 2019
BIJLAGEN Bijlage I Bijlage II Bijlage III
Voorstel plan van aanpak en planproces Globale planning Organisatie en benodigde capaciteit
1410105 BIJLAGE VGRP-5 PSU HMO.DOC
Pag. 14
Projectstartup verbreed gemeentelijk rioleringsplan Periode 2015 – 2019 Bijlage I Voorstel plan van aanpak en planproces: Fase
1. Start project
Aspecten / activiteiten / resultaat
• • • • •
Startoverleg / maken van afspraken: Taakverdeling adviesbureau / gemeente. Wie wordt wanneer betrokken. Opstellen gedetailleerde planning. Voorbereiden informatiebijeenkomst.. Verkenning relevante dossiers.
Voorstel Overlegvorm Overleg projectgroep
Resultaat: Verslag met afspraken en planning, vastgesteld door de projectgroep. 2. Evaluatie en inventarisatie
• • • •
Evaluatie vorige GRP: Hoe is het water- en rioleringsbeleid vormgegeven en uitgevoerd. Opstellen overzicht aanwezige voorzieningen. Stand van zaken hydraulische en milieutechnische maatregelen. Actualiteit van de hydraulische en milieutechnische maatregelen in relatie tot de nieuwe beleidsontwikkelingen (Wet Gemeentelijke watertaken, klimaatontwikkeling, KRW, enz) Opstellen en aanpassen evaluatienota.
Overleg projectgroep
Resultaat: Evaluatienota, vastgesteld door de projectgroep.
Start / informatiebijeenkomst voor burgers en raad tbv beeldvorming en planproces vGRP op 13 mei 2014.
Bijeenkomst projectgroep, projectgroep + , raad en klankbordorganisaties
Resultaat: Deelnemers klankbordgroep vastgesteld. 3. Beleidsvisie en beeldvorming opgave
• •
•
• • • •
Formuleren (nieuw) beleid aansluitend op NBW, KRW, WGW, enz: Beoordelen en uitwerken verdieping zorgplichten Wet Gemeentelijke Watertaken (WGW): Integreren aanpak en beleid Stedelijke Wateropgave, KRW, NBW, Krachtig Water, Kadernota De Meierij, Provinciaal Beleidskader, enz. Inventariseren raakvlakken met en toetsen aan doelstellingen interne beleidsplannen.
Overleg projectgroep en projectgroep +
Formuleren beleid overige aspecten zorgplichten, zoals: Communicatie. Belevingswaarde water. (natte) Ecologische verbindingszones. Afspraken Afvalwaterakkoord.
i.c.m. bovenstaand overleg
1410105 BIJLAGE VGRP-5 PSU HMO.DOC
Pag. 15
Projectstartup verbreed gemeentelijk rioleringsplan Periode 2015 – 2019
Fase
Aspecten / activiteiten / resultaat
Opstellen en aanpassen nota richtinggevend beleid.
Resultaat: Concept nota richtinggevend beleid.
Voorstel Overlegvorm Overleg projectgroep of schriftelijke ronde commentaar
Inventariseren en formuleren knelpunten en oplossingsrichtingen: Inventariseren knelpunten (afval)watersystem t.a.v. milieu (risico’s overstorten i.r.t. kwaliteit oppervlaktewater) wateroverlast (water op straat), enz. Verkennen, benoemen en beoordelen van kansen en mogelijke oplossingsrichtingen (afkoppelen). Consequenties oplossingen inzichtelijk maken en globaal toetsen op haalbaarheid.
Discussie projectgroep, projectgroep + en klankbordorganisaties
Opstellen en aanpassen conceptnota richtinggevend beleid, knelpunten en oplossingsrichtingen.
Overleg projectgroep of schriftelijke ronde commentaar
Conceptnota richtinggevend beleid ter informatie / oordeelsvorming in college en raad.
B&W- en raadsvergadering
•
• •
Resultaat: Nota richtinggevend beleid definitief ter verdere uitwerking. 4. Strategische keuzes en ambitie
5. Maatregelen
Inventarisatie en uitwerking scenario’s strategie en ambitie: • Verdieping en uitwerking oplossingsrichtingen naar strategieën i.r.t. mogelijkheden, beheer en kosten. • Inventarisatie stand van zaken diverse relevante dossiers. • Vertalen van de mogelijke strategieën naar meerdere ambitieniveaus. • Weergeven globale kosten voor de diverse ambitieniveaus middels kentallen.
Overleg projectgroep
Bepalen strategische keuzes en ambitie: • Aangeven voorkeursvariant strategie en ambitie.
Discussie projectgroep, projectgroep + en klankbordorganisaties
Opstellen en aanpassen concept beleidsnota.
overleg projectgroep of schriftelijke ronde commentaar
Concept beleidsnota ter besluitvorming in college en raad.
B&W- en raadsvergadering
Resultaat: Beleidsnota definitief, vastgesteld door college en raad. Toetsing huidige situatie; • Beleid, strategie en ambitie vertalen in doelen, functionele eisen en maatstaven. • Beschrijven van de huidige situatie.
1410105 BIJLAGE VGRP-5 PSU HMO.DOC
Pag. 16
Projectstartup verbreed gemeentelijk rioleringsplan Periode 2015 – 2019
Fase
Aspecten / activiteiten / resultaat
• •
Toetsen van de huidige situatie aan de gestelde doelen. Overzicht van lopende / uitgevoerde onderzoeksactiviteiten.
•
Bepalen van de opgave: Bepalen van maatregelen ter invulling strategie en ambitie voor de drie zorgplichten. Bepalen benodigde onderzoeken. Opstellen planningen voor onderzoek, onderhoud, renovatie, vervanging en verbeteringen incl. kostenramingen. Opstellen overzicht vervangingsinvesteringen voor de planperiode met doorkijk t/m 2074.
• • •
Voorstel Overlegvorm
Overleg projectgroep
Resultaat: Uitvoeringsprogramma en investeringsprogramma voor de planperiode, vastgesteld door de projectgroep. • • • • • •
Organisatie en middelen: Bepalen benodigde arbeidsinspanning i.r.t. de beschikbare arbeidsinspanning volgens module Leidraad. Bepalen jaarlijkse exploitatiekosten. Bepalen personele lasten. Bepalen kapitaallasten investeringen uit het verleden. Bepalen investeringen voor projecten, vervanging, onderzoek en verbeteringsmaatregelen. Heroverwegen bestaande financieringsvorm en bepalen uitgangspunten voor kostendekking.
Overleg projectgroep (aangevuld met kostendeskundigen)
Resultaat: Overzicht totale lasten riolerings- en waterzorg gedurende planperiode, gerelateerd aan uitvoering zorgplichten. 6. Kostendekking
•
Bepalen (wijze) kostendekking: Doorrekenen kostendekkingsplan volgens meerdere scenario’s met inzicht in ontwikkeling van de heffing, gebaseerd op meerdere financieringsvormen.
Overleg projectgroep (aangevuld met kostendeskundigen)
Resultaat: Overzicht drie realistische kostendekkingsvarianten met overzicht ontwikkeling heffing in de planperiode en periode t/m 2074. 7. Afronden verbreed vGRP
• • • • • • • •
Opstellen concept verbreed GRP: Opstellen eerste concept verbreed GRP. Verzoek tot advisering aan Provincie N.B. Verzoek tot advisering aan Waterschap De Dommel. Verzoek tot advisering aan klankbordorganisaties. Toetsing aan Watervisie De Meierij. Aanpassen concept n.a.v. commentaar. Presentatie aan de diverse groepen. Opstellen bestuurlijke samenvatting.
Discussie projectgroep, projectgroep + en klankbordorganisaties
Opstellen en aanpassen ontwerp verbreed GRP:
overleg projectgroep of schriftelijke ronde
1410105 BIJLAGE VGRP-5 PSU HMO.DOC
Pag. 17
Projectstartup verbreed gemeentelijk rioleringsplan Periode 2015 – 2019
Fase
Aspecten / activiteiten / resultaat
Resultaat: Ontwerp verbreed GRP, vastgesteld door projectgroep en projectgroep + en klankbordorganisaties.
Ontwerp verbreed GRP ter besluitvorming in college en raad:
• •
Definitief verbreed GRP-5: Opzetten definitieve lay-out Verbreed GRP. Verzenden vastgesteld verbreed GRP incl. raadsbesluit naar de wettelijke instanties (waterschap en provincie) Vaststelling verbreed GRP bekendmaken in (plaatselijke) dagbladen.
•
Voorstel Overlegvorm commentaar
B&W- en raadsvergadering
Resultaat: Een door de gemeenteraad vastgesteld verbreed GRP.
1410105 BIJLAGE VGRP-5 PSU HMO.DOC
Pag. 18
Projectstartup verbreed gemeentelijk rioleringsplan Periode 2015 – 2019 Bijlage II Globale planning:
1 2 3
4
5 6 7
pl p + k c r
maand → Activiteit ↓
02
03
Voorbereiding PSU in B&W Aanvraag offerte Opdracht Start project Evaluatie en inventarisatie Beleidsvisie en beeldvorming Oordeelsvorming Strategie en ambitie Besluitvorming Maatregelen Kostendekking Afronden vGRP Besluitvorming bekendmaking
pl
pl
Verklaring projectleider Projectgroep Projectgroep + Klankbordgroep College Raad
04
05
06
07
08
09
10
11
12
01
02
p
p
03
04
k
p
05
c pl pl p k p
r +
p
k
p c
r p
k
p c
r p
c
r pl
Vergadering projectgroep + altijd in combinatie met projectgroep Klankbordbijeenkomst altijd i.c.m projectgroep en projectgroep +
Boxtel, feb 2014
1410105 BIJLAGE VGRP-5 PSU HMO.DOC
Pag. 19
Projectstartup verbreed gemeentelijk rioleringsplan Periode 2015 – 2019 Bijlage III Organisatie en benodigde capaciteit: Er wordt een extern bureau aangetrokken om het verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan op te stellen en inhoudelijk te schrijven. De inbreng van de projectgroep en projectgroep + is hierin leidend. De overlegfrequentie en planning wordt bepaald in overleg met de projectleider van het adviesbureau. Het planproces en de planning volgens bijlage I en II zijn daarbij als leidraad te beschouwen, wat niet wegneemt dat het adviesbureau vanuit hun expertise en ervaring met dergelijke planprocessen hieraan een eigen invulling mag geven. Uiteraard met de randvoorwaarde dat de diverse deelnemende groepen op de juiste momenten hun inbreng en goedkeuring kunnen leveren. Het externe bureau verricht eveneens alle secretariële werkzaamheden gedurende het proces. Uitgegaan wordt van maximaal 15 bijeenkomsten in de vorm van overleg met de projectgroep, al dan niet in combinatie met de projectgroep + en klankbordbijeenkomsten. Eventueel kunnen 4 van deze overleggen worden vervangen door een schriftelijke ronde. Indien noodzakelijk kan tussentijds bilateraal overleg plaatsvinden m.b.t. uitwisseling van gegevens, dossiers, enz. Projectgroep: De projectgroep levert inhoudelijke kennis en gegevens, adviseert, geeft sturing aan de werkzaamheden van de externe adviseur(s) en toetst de resultaten. De projectgroep dient bij het afsluiten van elk van de doorlopen fasen haar goedkeuring te geven. In een aantal gevallen geschiedt de goedkeuring gezamenlijk met de projectgroep +. Tijdens het invullen van de kosten- en kostendekkingsparagrafen nemen enkele controllers deel aan de daaraan verbonden overlegmomenten. Naam
Onderdeel / functie
Uren
Hans Mols Jack Dörfel / medewerker Infra Maurits v.d. Stappen
Projectleider OR Teamleider Infra OR Rioolbeheer OR
200 40 140
Edwin Verhees / José Lopp
Planvormer waterschap
--
Incidentele deelname door John Meeuwesen Art Vissers
Afdelingscontroller OR Assistent concerncontroller CD
24 12
Projectgroep +: De projectgroep + bestaat uit vertegenwoordigers van interne afdelingen die vanuit hun werkterrein en beleidsveld relaties hebben met de waterdossiers die binnen het blikveld van het vGRP vallen. De projectgroep + heeft een adviserende rol en toetst of de visie van het beleidsveld dat zij vertegenwoordigen op correcte wijze in het plan wordt opgenomen. De projectgroep + wordt betrokken bij elke beslissingsfase in het proces. Er wordt vooralsnog uitgegaan van maximaal 5 bijeenkomsten, al dan niet in combinatie met de klankbordbijeenkomsten. Naam Frits Fastenau Margreet Kösters Hein Hoppenbrouwers Albert-Jan Vester Daan Arkesteijn n.t.b.
Onderdeel / functie Afdelingshoofd OR Sen. Beleidsmedewerker RO Beleidsmedewerker groen Waterambassadeur Midden Brabant Programmamanager Duurz. Campus Beleidsmedewerker Milieu
1410105 BIJLAGE VGRP-5 PSU HMO.DOC
Uren 24 16 16 16 16 16
Pag. 20
Projectstartup verbreed gemeentelijk rioleringsplan Periode 2015 – 2019 Klankbordgroep: De klankbordgroep bestaat hoofdzakelijk uit burgers en /of contactpersonen en vertegenwoordigers van burgerorganisaties. Als aftrap wordt voor deze groep een start / informatiebijeenkomst georganiseerd, waarbij ook de raad wordt uitgenodigd. Tijdens deze bijeenkomst wordt het planproces en de rol van de klankbordgroep nader toegelicht. Tevens wordt ter beeldvorming algemene informatie verstrekt over het riolerings- en waterbeleid, de kaders van het vGRP en de opgaven. Met de verkregen informatie kunnen de klankbordorganisaties zich voorbereiden op de vervolgbijeenkomsten. De klankbordgroep heeft een initiërende rol ten aanzien van zowel het inventariseren van knelpunten en oplossingsrichtingen, alsmede de strategische keuzes en het ambitieniveau. Hiervoor worden in principe twee aparte klankbordbijeenkomsten georganiseerd. Aan het einde van het planproces vindt een derde en laatste klankbordbijeenkomst plaats waarin het concept ontwerp verbreed GRP ter commentaar wordt gepresenteerd. Nadat het eventuele commentaar is verwerkt volgt het bestuurlijk traject ter vaststelling. Naam Joseph Kuijpers Henry van Wylick / Jarno de Jonge Frank Verwijmeren Rosanne de Boer n.t.b.
Onderdeel / functie
Uren
Provincie Noord-Brabant Waterschap De Dommel
---
Brabant Water CD/Communicatie Burgers en contactpersonen van Lokale Agenda, wijkorganen, ondernemers, enz.
-12
Op de momenten dat de klankbordgroep haar inbreng kan geven heeft de Provincie Noord-Brabant de mogelijkheid de tussentijdse productonderdelen te toetsen aan het Provinciaal Beleidskader Verbrede Gemeentelijke rioleringsplannen. Toetsing van de kostendekkingsparagraaf door de Provincie is niet langer aan de orde.
1410105 BIJLAGE VGRP-5 PSU HMO.DOC
Pag. 21