Projectplan verbetering subjectieve veiligheid Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
Mw. drs. N. Haouli Directie Wijkzaken, afdeling Beleid en Informatie Amsterdam, juni 2012
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
Inhoud
1
Aanleiding
2 Inleiding 2.1 Definitie 2.2 Tafel van Twaalf 2.3 Doelstellingen
3 4 5 6 7
3 Geuzenveld 3.1 Omschrijving gebied 3.2 Subjectieve veiligheid 3.3 Bestaande maatregelen Geuzenveld 3.4 Conclusie en aanbeveling
8 8 8 10 13
4 Slotermeer Noordoost 4.1 Omschrijving gebied 4.2 Subjectieve veiligheid 4.3 Bestaande maatregelen Slotermeer Noordoost 4.4 Conclusie en aanbeveling
15 15 15 17 20
5
22
Deelprojecten
6 Werkwijze en communicatie 6.1 Werkwijze 6.2 Communicatie
32 32 32
7
34
Begroting
Bijlage 1
35
Literatuurlijst
38
1
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
1 Aanleiding
Jaarlijks onderzoekt het Bureau Onderzoek en Statistiek (O+S) van de gemeente Amsterdam de leefbaarheid en veiligheid in de verschillende stadsdelen. Met betrekking tot de veiligheid wordt een onderscheid gemaakt tussen de objectieve veiligheid en de subjectieve veiligheid. De objectieve veiligheid is een maat die wordt samengesteld uit harde cijfers van de politie om een indruk te geven van het aantal gepleegde delicten in een bepaald stadsdeel. Haar abstracte tegenhanger is de subjectieve veiligheid: een index die gebaseerd is op het veiligheidsgevoel van bewoners; hoe veilig voelen bewoners zich in hun eigen omgeving. Uit de laatste cijfers van de subjectieve veiligheidsindex blijkt dat er 2 gebieden in stadsdeel Nieuw-West zijn die als meest onveilig worden ervaren, namelijk Geuzenveld/Spieringhorn en Slotermeer Noordoost1. De gebieden scoren respectievelijk 124 en 119 ten opzichte van het stedelijk gemiddelde 74 (Amsterdamindex). Naast voornoemde gebieden scoren ook de gebieden Overtoomse Veld, Slotervaart, Osdorp-Midden en de Punt relatief slecht. Toch richt dit plan zich in eerste instantie op de gebieden Geuzenveld en Slotermeer Noordoost aangezien daar de grootste opgave ligt. Indien de aanpak succesvol blijkt te zijn, wordt deze uitgerold naar de overige gebieden.
1 Cijfers veiligheidsindex 2011
3
Versie 1.0 Juni 2012
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
2 Inleiding
Stadsdeel Nieuw-West is qua inwonertal het grootste stadsdeel van Amsterdam; haar bevolkingssamenstelling kenmerkt zich door een grote groep jongeren en 65plussers. Ook is meer dan de helft van de bewoners eerste of tweede generatie nieuwe Nederlander, waarbij de herkomst voornamelijk Marokkaans en Turks is. De sociaaleconomische positie van de bevolking is zwak, maar mede onder invloed van de wijkaanpak en stedelijke vernieuwing zijn in een aantal buurten verbeteringen te zien. Wanneer gekeken wordt naar de veiligheid in Nieuw-West, aan de hand van de objectieve veiligheidsindex, is er een enorme verbetering te zien. In 2005 scoorde het stadsdeel op deze index 89 en in 2011 was dit veranderd naar 70. De objectieve veiligheid is al sinds 2003 (met uitzondering van het jaar 2006) beter dan het stedelijk gemiddelde en laat door de jaren heen alleen maar een daling zien. Een veilige samenleving betekent niet alleen dat mensen veiliger zijn, maar ook dat mensen zich veilig voelen. Naast de objectieve is ook de subjectieve veiligheid van belang. Sociale cohesie, een schone, hele en veilige openbare ruimte dragen bij aan een gevoel van veiligheid in de buurt. Ondanks dat de objectieve veiligheid door de jaren heen is verbeterd, is de subjectieve veiligheid in een aantal gebieden verslechterd. Bewoners voelen zich onveilig en vermijden bepaalde plekken. Opvallend is het enorme verschil tussen de objectieve en subjectieve veiligheid in deze gebieden. Tabel 2.1 toont de cijfers van de objectieve en subjectieve veiligheidsindex van de afgelopen jaren.
Subjectieve veiligheidsindex Geuzenveld Slotermeer Noordoost Amsterdamindex
Objectieve veiligheidsindex Geuzenveld Slotermeer Noordoost Amsterdamindex
2008 105 88
2009 97 90
2010 121 96
2011 124 119
74
76
76
74
2008 88 92 88
2009 71 92 80
2010 71 92 76
2011 57 78 74
Tabel 2.1 Subjectieve en objectieve veiligheidsindex Geuzenveld en Slotermeer Noordoost 2008-2011
4
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
Hoe komt het dat als de objectieve veiligheid relatief goed is, dat mensen zich dan toch zo onveilig voelen in deze gebieden? Waar komt dit onveilige gevoel dan vandaan? Om meer structuur te geven aan het begrip subjectieve veiligheid zal in voorliggend projectplan gebruik gemaakt worden van de Tafel van Twaalf, een toolkit opgesteld door het Centrum Criminaliteitspreventie en Veiligheid (het CCV). Deze kan als handreiking fungeren om de veiligheidsbeleving in een specifieke situatie te verbeteren. Daarnaast is burgerparticipatie een belangrijk onderdeel bij het verbeteren van de subjectieve veiligheid. Leeswijzer Voorliggend projectplan wordt als volgt uiteengezet. Allereerst wordt in hoofdstuk 2 het begrip subjectieve veiligheid verduidelijkt. De deelindexen van subjectieve veiligheid worden toegelicht, alsmede de verschillende factoren die van invloed zijn op dit begrip. Om subjectieve veiligheid meer structuur te geven wordt de Tafel van Twaalf gebruikt. In hoofdstuk 2 wordt deze nader verklaard. Vervolgens worden de doelstellingen SMART geformuleerd. In hoofdstuk 3 wordt het gebied Geuzenveld geanalyseerd, zowel op demografisch niveau als op het gebied van subjectieve veiligheid. Vervolgens worden de reeds genomen maatregelen in dit gebied aan de hand van de Tafel van Twaalf uiteengezet. Aan de hand van deze gegevens zijn conclusies getrokken en aanbevelingen gedaan. In hoofdstuk 4 wordt het gebied Slotermeer Noordoost geanalyseerd. Dit zal op dezelfde manier gebeuren als in Geuzenveld. In hoofdstuk 5 zijn de verschillende deelprojecten geformuleerd ter verbetering van de subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost. Burgerparticipatie is als belangrijk onderdeel meegenomen bij de selectie van de projecten. De planning, werkwijze en communicatie van dit project wordt toegelicht in hoofdstuk 6. Hoe ziet de regiegroep eruit, wie doet wat en hoe wordt het één en ander gecommuniceerd wordt in dit hoofdstuk nader uiteengezet. Tot slot komt in hoofdstuk 7 de begroting van de verschillende deelprojecten naar voren.
2.1
Definitie
De subjectieve veiligheidsbeleving bestaat uit een verscheidenheid van gevoelens, opvattingen en opinies die gerelateerd zijn aan criminaliteit. Een aantal voorbeelden hiervan zijn: angst om slachtoffer te worden, de risicoperceptie om slachtoffer te worden, veiligheidsgevoelens, de bezorgdheid over de wijze waarop criminaliteit zich ontwikkelt, gedragingen zoals overlast en signalen van gevaar waaronder onbekendheid en duisternis die door burgers als criminaliteit kunnen worden opgevat (Van der Veen 2006, Oppelaar & Wittebrood 2006, Van Noije 2009).
5
Versie 1.0 Juni 2012
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
Er zijn verschillende factoren van invloed op de onveiligheidsgevoelens. Deze factoren kunnen worden ondergebracht in drie verschillende contexten: de individuele (persoonskenmerken), situationele (directe omgeving) en sociaalculturele context (de brede sociale omgeving) (Oppelaar & Wittebrood 2006). Vooral de situationele context is te beïnvloeden. Dit door het gevaar zelf te verminderen of er voor te zorgen dat de drie soorten signalen (duisternis, onbekenden, overlast en verloedering) die de onveiligheid beinvloeden niet langer als gevaar voor criminaliteit worden gezien (Oppelaar & Wittebrood, 2006) Om de subjectieve veiligheid te meten is er een meetinstrument ontwikkeld: de subjectieve veiligheidsindex. Jaarlijks neemt O&S enquêtes af bij de buurtbewoners om de subjectieve veiligheidsindex te bepalen. Deze index wordt gemeten aan de hand van drie pijlers, namelijk de onveiligheidsbeleving, de vermijdingsindex en buurtproblemen. De onveiligheidsbeleving heeft te maken met het gevoel van de bewoners met betrekking tot veiligheid. Voel je je onveilig als je op straat loopt of als je alleen thuis bent? De vermijdingsindex laat zien of er bepaalde buurten worden gemeden omdat men zich hier onveilig voelt. Tot slot wordt er gekeken naar de buurtproblemen die er spelen in een bepaald gebied, zoals overlast, rommel op straat, diefstal, drugs, verkeer, vandalisme en geweld.
2.2
Tafel van Twaalf
Om meer structuur te geven aan het begrip subjectieve veiligheid is de Tafel van Twaalf ontwikkeld. Deze toolkit dient als handreiking om de veiligheidsbeleving te beïnvloeden. Deze kan onderverdeeld worden in drie hoofdstrategieën, welke weer worden onderverdeeld in vier werkwijzen waarmee de veiligheidsbeleving concreet kan worden beïnvloed. Voor een goede werking van de Tafel van Twaalf is een balans nodig tussen de verschillende werkwijzen. Voor een uitgebreide toelichting zie bijlage 1. Verminderen van de onveiligheid 1 Pak zichtbaar de criminaliteit en overlast aan die er toe doet. 2 Verminder de invloed van de ‘onbekende anderen’. 3 Voorkom overlast en verloedering die mensen met name vervelend of bedreigend ervaren. 4 Reageer alert op incidenten en bied nazorg. Versterken van veiligheid 5 Zorg voor vertrouwenwekkend menselijk toezicht. 6 Creëer een overzichtelijk voorspelbare en beheersbare openbare ruimte. 7 Versterken van sociale netwerken en sociale controle (sociale cohesie). 8 Geef mensen een gevoel van controle over hun eigen situatie. Ondersteunend publiek leiderschap 9 Zorg voor een geoliede, incidentarme werking van het veiligheidssysteem.
6
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
10 Wees transparant, maar niet opdringerig met informatie. 11 Straal aandacht, rust en leiderschap uit. 12 Werk niet alleen aan wat u niet wilt zien maar eveneens aan wat u wel wilt hebben.
2.3
Doelstellingen
Veel verschillende factoren zijn van invloed op de subjectieve veiligheid. Dit maakt subjectieve veiligheid een complex begrip. Bij het vaststellen van de doelstellingen is dan ook rekening gehouden met een lange adem aanpak. Voor beide gebieden zijn onderstaande doestellingen geformuleerd. Geuzenveld In 2014 een score van 97 op de subjectieve veiligheidsindex (gelijk aan het jaar 2009). Slotermeer Noordoost In 2014 een score van 90 op de subjectieve veiligheidsindex (gelijk aan het jaar 2009).
7
Versie 1.0 Juni 2012
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
3 Geuzenveld
Dit hoofdstuk geeft allereerst een demografische omschrijving van Geuzenveld, dan zet en analyseert het de onderliggende indexen van subjectieve veiligheid. Daarna beschrijft dit hoofdstuk de bestaande maatregelen aan de hand van de Tafel van Twaalf. Na de conclusie en aanbevelingen volgt er een weergave van de uit te voeren deelprojecten in Geuzenveld.
3.1
Omschrijving gebied2
Geuzenveld heeft in totaal 13.214 inwoners, ongeveer 10% van de totale bevolking van Nieuw-West. Wanneer deze inwoners verder uiteen worden gezet in de verschillende leeftijdscategorieën zijn de volgende cijfers zichtbaar. De leeftijdscategorieën 0-19 jaar, 20-34 jaar en 65+ bevatten respectievelijk 28%, 26% en 11% van de totale inwoners van dit gebied. Er zijn relatief veel jongeren in dit gebied. Als wordt gekeken naar de herkomst van de bewoners, is zichtbaar dat bijna driekwart van de mensen eerste of tweede generatie nieuwe Nederlander is. Hiervan is het merendeel van Marokkaanse (23%) en Turkse (21%) afkomst. Samen vormen zij 44% van de totale bewoners in Geuzenveld. Niet werkende werkzoekende (nww) zijn in dit gebied door de jaren heen afgenomen. In 2009 waren er nog 8% werklozen die werk zoeken, terwijl dit percentage in 2011 gehalveerd is naar 4% van de bewoners. Het werkloosheidspercentage is momenteel 8,6%. 72% van het aantal woningen dat er staat, is sociale huur en 17% is koopwoningen. De woningbezetting hiervan is 2,15 en verwacht wordt dat dit de komende 10 jaar zal stijgen naar 2,30. Tevens zijn er ook in toenemende mate nieuwbouwwoningen geplaatst. 29% van de woningvoorraad is na 2000 gebouwd.
3.2
Subjectieve veiligheid
Een analyse van de subjectieve veiligheidsindex door de jaren heen toont bij alle drie de deelindexen (vermijding, onveiligheid en buurtproblemen) een stijging. Zie tabel 3.1 voor de cijfers door de jaren heen. De grootste verslechtering van subjectieve veiligheid is te zien bij de veiligheidsbeleving. Van 2008 naar 2011 is een stijging van 22 punten zichtbaar. In
2 Gegevens O+S over het jaar 2011
8
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
2011 voelde 54% van de inwoners van Geuzenveld zich in het algemeen wel eens onveilig en 48% van de inwoners voelt zich wel eens onveilig in eigen buurt. Ook hier is door de jaren heen een stijging zichtbaar. In 2008 waren deze percentages nog respectievelijk 43% en 37%. De vermijdingsindex blijft in dit gebied het slechtst scoren. Ook deze is door de jaren heen alleen maar gestegen.
Vermijdingsindex 2008 2009 2010 2011 Geuzenveld 121 104 134 138 Adam index 76 81 79 76
Onveiligheidsindex 2008 2009 2010 2011 106 108 116 128 84 86 89 86
Buurtproblemenindex 2008 2009 2010 2011 90 79 113 106 63 63 62 60
Tabel 3.1 deelindexen subjectieve veiligheid 2008 – 2011
Hoewel de buurtproblemenindex nog steeds niet goed scoort, 106 ten opzichte van het stedelijk gemiddelde 60, is er wel bij nagenoeg alle buurtproblemen een daling te zien in het afgelopen jaar. Overlast toont de grootste daling met 7%. Buurtprobleem schoon en heel blijft het slechtst scoren in dit gebied met 47%. Buurtproblemen Inbraak Diefstal Geweld Overlast Vandalisme Verkeer Drug Schoon en heel
2011 27% 21% 12% 15% 24% 27% 5% 47%
2010 25% 23% 13% 22% 24% 28% 8% 46%
Verschil + 2% - 2% - 1% - 7% - 1% - 3% + 1%
Tabel 3.2 Buurtproblemenindex Geuzenveld 2010 - 2011
Op de verloederingstabel scoort Geuzenveld in 2011 35%, 11% meer dan gemiddeld in Amsterdam wordt gemeten. De bevolking geeft Geuzenveld een 5.6 als rapportcijfer wanneer het gaat om de veiligheidsbeleving. Amsterdam krijgt gemiddeld een 6.6 als rapportcijfer. Het Bureau Onderzoek en Statistiek van de gemeente Amsterdam en het Verwey-Jonker Instituut voerden in 2011 een verdiepend onderzoek uit naar spanningen in twintig buurten van vijf Amsterdamse stadsdelen: Nieuw-West, West, Oost, Zuid en Zuidoost. Spanningen en vertrouwen tussen verschillende bevolkingsgroepen zijn onderzocht (Boers, Marissing, Slot en Boutellier 2012). Uit de cijfers blijkt dat Geuzenveld op de spanningenindex ver boven het gemiddelde scoort met 109 en ook op de vertrouwenindex scoort Geuzenveld onder het gemiddelde (zie tabel 3.3)3. Spanningen
3 Voor de spanningsindex geldt hogere score betekent relatief meer spanningen en voor de vertrouwensindex geldt hogere score betekent relatief meer vertrouwen
9
Versie 1.0 Juni 2012
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
gaan vaak samen met een gebrek aan vertrouwen. Dit blijkt ook uit de cijfers van Geuzenveld. De sociale cohesie staat hier onder druk.
Geuzenveld Gemiddelde
Spanningenindex (hoger= relatief meer spanningen) 109 100
Vertrouwenindex (hoger = relatief meer vertrouwen 89 100
Tabel 3.3 Spanningen- en vertrouwenindex Geuzenveld sept. 2010- aug. 2011
3.3
Bestaande maatregelen Geuzenveld
De verschillende maatregelen die tot nu toe zijn genomen ter verbetering van de subjectieve veiligheid worden onderverdeeld aan de hand van de Tafel van Twaalf. Uitwerkingen van de verschillende werkwijzen van de Tafel van Twaalf zijn terug te vinden in paragraaf 2.3 en bijlage 1. Sommige reeds genomen maatregelen worden toegewezen aan meerdere werkwijzen. Bij het inventariseren van de bestaande maatregelen, die het stadsdeel samen met haar partners onderneemt, is er niet naar gestreefd een uitputtend overzicht te creëren. Wel is er getracht een zo representatief mogelijk beeld te schetsen van de maatregelen die worden ondernomen ter verbetering van de leefbaarheid en veiligheid. Kierstandhouders (werkwijze 1) Een kierstandhouderproject is eind 2011 van start gegaan in de wijk ter voorkoming van woningovervallen. In risicowijken worden huis aan huis kierstandhouders gemonteerd. Bemiddeling bewoners en hangjongeren (werkwijze 2) Er vindt bemiddeling plaats tussen bewoners en hangjongeren. Op deze manier wordt wederzijds respect gecreëerd. De bemiddeling wordt uitgevoerd door politie en gebiedsnetwerkers van het stadsdeel en indien nodig worden ambulant jongerenwerkers of veldwerkers ingezet. Schoonmaakacties (werkwijze 3) Rommel op straat wordt aangepakt door middel van schoonmaakacties. Deze worden gehouden met buurtbewoners en scholen in de wijk. Kinderen worden door deze acties bewust gemaakt van hun omgeving. Nazorgplan woningoverval (werkwijze 4) Het stadsdeel beoogt slachtoffers van woningovervallen de juiste nazorg te verlenen en zo herhaald slachtofferschap te voorkomen. Aan dit project werken stadsdeel, politie, slachtofferhulp, woningcorporaties en een PKVW-bedrijf. Nazorgplan overval ondernemer (werkwijze 4) Het stadsdeel tracht slachtoffers van overvallen op ondernemingen de juiste nazorg te verlenen en zo herhaald slachtofferschap te voorkomen. Aan dit project werken
10
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
stadsdeel (winkelstraatmanager en coördinator veilig slachtofferhulp, woningcorporaties en een PKVW-bedrijf.
ondernemen)
politie,
Surveilleren (werkwijze 5) Door zowel de afdeling Wijken als jongerenwerkorganisaties wordt in opdracht van het stadsdeel gesurveilleerd in de wijk. Waarbij hotspots extra aandacht krijgen. Buurtschouwen (werkwijze 1, 3 en 6) Er worden buurtschouwen georganiseerd met bewoners. Tijdens deze buurtschouwen zijn ook medewerkers van het stadsdeel aanwezig die gaan over de openbare ruimte. Klachten/opmerkingen kunnen daarom meteen in behandeling worden genomen. Op deze manier kunnen zogeheten hotspots worden aangewezen, plekken waar mensen zich onveilig voelen en die zij liever vermijden (pinautomaten, pleintjes, tunnels, parken en groenstroken). Hotspots (werkwijze 3 en 6) Er wordt hotspotgericht gewerkt. Wanneer vanuit een plek meerdere meldingen komen, wordt dit actief aangepakt. Een voorbeeld is de verlichting bij Teldershof en de onderdoorgang bij het Nigel de Jongplein. Integrale aanpak Lambertus Zijlplein (werkwijze 3, 6 en 7) Het Lambertus Zijlplein wordt beschouwd als een sociaal zwak plein. Er worden verschillende acties ingezet om het plein een levendigere plek te maken. Zo wordt er elke woensdag om de week op het plein activiteiten voor kinderen georganiseerd. Dit heeft geleid tot een versterking van de positieve verblijffunctie en verbetering van onderling contact. Ook vanuit het winkelstraatmanagement is er geruime tijd aandacht voor het winkelgebied. Er is een officiële integrale samenwerkingsvorm in het leven groepen voor het Lambertus Zijlplein in de vorm van een platform. Hierin zijn het stadsdeel, politie, ondernemers en corporatie Stadgenoot vertegenwoordigd. Schoon, heel en veilig is daarbij één van de vaste aandachtspunten. Ook wordt er naar aanleiding van een bewonersinitiatief de onderdoorgang bij het Lambertus Zijlplein opgeknapt in samenwerking met stadgenoot. Daarmee wordt de verloederde steeg aangepakt. In de toekomst zullen nog verschillende acties worden ingezet om tot een kwaliteitsimpuls van het Lambertus Zijlplein te komen (zie hoofdstuk 5, project 1.8) Burenbemiddeling (werkwijze 7) Burenbemiddeling uitgevoerd door Beterburen wordt in de wijk ingezet. Burgernet (werkwijze 7, 8 en 10) Samenwerking tussen het stadsdeel, politie en de bewoners om de leefomgeving veiliger te maken. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een telefonisch netwerk van inwoners en medewerkers van bedrijven uit het stadsdeel. Een centralist van de meldkamer van de politie start, na melding van bijvoorbeeld inbraak of een tasjesroof, een Burgernetactie op.
11
Versie 1.0 Juni 2012
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
Aansporing officiële melding (werkwijze 8) Buurtbewoners worden actief aangespoord om een officiële melding te maken bij de politie wanneer zij hinder ondervinden van jongerenoverlast. Wijkoverleg (werkwijze 9) Elke 6 weken vindt er een wijkoverleg plaats waarbij alle buurtregisseurs van politie en wijkmeesters van de woningbouw de sociale veiligheid bespreken. Tijdens het overleg wordt ingegaan op incidenten, trends en acties. Naar aanleiding van specifieke klachten kunnen ook andere partijen voor het overleg worden uitgenodigd. Spreekuur wijkcoördinator (werkwijze 5,9 en 12) Tweewekelijks houdt de wijkcoördinator spreekuur met als onderwerp veiligheid en samenleving. Keurmerk Veilig Ondernemen(werkwijze 5,9 en 12) In 2011 is vanuit het winkelstraatmanager in samenwerking met de politie gestart met het Keurmerk Veilig Ondernemen. Hiervoor is een analyse gemaakt van de veiligheidsproblematiek. Er zijn concrete maatregelen geformuleerd en actiepunten ingezet. In 2011 heeft het winkelgebied Lambertus Zijlplein de 1e ster KVO in ontvangst mogen nemen. De veiligheidsaanpak voor het winkelgebied wordt doorgezet aan de hand van de maatregelenmatrix. Van het Keurmerk Veilig Ondernemen Lambertus Zijlplein wordt 2 maal per jaar een schouw (zowel een avond- als dagschouw) gelopen met ondernemers, politie, stadsdeel en corporatie Stadgenoot. De aanpak van geconstateerde zaken is vergelijkbaar met de buurtschouwen. Onder leiding van de winkelstraatmanager van het stadsdeel vindt tevens eens in de zes weken een KVO-overleg plaats op het Lambertus Zijlplein. Het KVO-overleg vormt een onderdeel van de samenwerking in het Platform Lambertus Zijlplein. Wijkgerichte aanpak (werkwijze 5, 8, 9 en 11) Sinds 2011 hanteert het stadsdeel een wijkgerichte aanpak. Elke wijk wordt gecoördineerd door een wijkcoördinator. In Geuzenveld word de wijkcoördinator ondersteunt door een gebiedsnetwerker. Deze zetten zich in voor het verbeteren van de leefbaarheid, veiligheid en sociale cohesie. Samen met actieve bewoners, ondernemers, politie en andere partners zet het stadsdeel zich in om de wijk te verbeteren. Buurtvoorlichting Bakemabuurt in gebruik name vuilcontainers (werkwijze 3) Door veel overlast van vuil op straat zijn er in de Bakemabuurt ondergrondse vuilcontainers geplaatst. Om het verantwoordelijkheidsgevoel en bewustzijn bij de bewoners te vergroten, zijn er buurtvoorlichtingen hierover gehouden vanaf november 2011. Deze buurtvoorlichtingen zijn inmiddels afgerond. Bewonersinitiatieven Eendrachtsparkbuurt (werkwijze 6,7 en 8)
12
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
Er ligt een braakliggend terrein in de Eendrachtsparkbuurt. Bewoners krijgen hier de mogelijkheid om invulling te geven aan dit gebied en activiteiten te organiseren ter verbetering van de leefbaarheid en sociale cohesie.
3.4
Conclusie en aanbeveling
Onderstaand overzicht geeft een weergave van de frequentie van gebruik van de tafel van twaalf. Tafel van twaalf
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.
Verminderen van onveiligheid Pak zichtbaar de criminaliteit en overlast aan die er toe doet. Verminder de invloed van ‘onbekende anderen’. Voorkom overlast en verloedering die mensen met name vervelend of bedreigend ervaren. Reageer alert op incidenten en bied nazorg Versterken van veiligheid Zorg voor vertrouwenwekkend menselijk toezicht Creëer een overzichtelijke, voorspelbare en beheersbare openbare ruimte Versterken van sociale netwerken en sociale controle (sociale cohesie) Geef mensen een gevoel van controle over hun eigen situatie Ondersteunend publiek leiderschap Zorg voor een geoliede, incidentarme werking van het veiligheidssysteem Wees transparant, maar niet opdringerig met informatie Straal aandacht, rust en leiderschap uit Werk niet alleen aan wat u niet wilt zien, maar eveneens aan wat u wel wilt hebben.
Aantal keren toegepast 2 1 5 2 4 4 4 4 4 1 1 2
Uit bovenstaand overzicht blijkt dat voornamelijk hoofdstrategie 3 (ondersteunend publiek leiderschap) ingezet moet worden. De vier werkwijzen van deze strategie worden nog te weinig toegepast. Dit betekent dat de positionering en bekendmaking van de wijkcoordinatoren, gebiedsnetwerkers en gebiedsmanagers in de buurt wordt verbeterd. Met name de wijkcoordinator is het eerste aanspreekpunt voor de bewoners en daarmee het gezicht van het stadsdeel. De toegankelijkheid moet vergroot worden, zodat er meer samengewerkt wordt aan de verbetering van de veiligheid in de buurt.
13
Versie 1.0 Juni 2012
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
Voor de juiste balans binnen hoofdstrategie 1 (verminderen van onveiligheid) zal meer ingezet moeten worden op werkwijze 2 verminder de invloed van de onbekende anderen. Aan de hand van de cijfers subjectieve veiligheid 2011 is te zien dat met name de onveiligheidsbeleving-index enorm is toegenomen. Deze onveiligheidsbeleving heeft te maken met het gevoel van de bewoners met betrekking tot veiligheid. Voel je je onveilig als je op straat loopt of als je alleen thuis bent? De bewoners hebben dan ook in 2011 de buurtveiligheid een rapportcijfer 5.6 gegeven. In 2010 gaven zij het nog een 7.1. Belangrijk is dat dit onveiligheidsgevoel wordt weggenomen bij de bewoners. De vermijdingsindex blijft het slechtst scoren van de drie deelindexen. Er zijn plekken in Geuzenveld die vermeden worden. Plekken als een pinautomaat, pleintjes en/of parken worden vermeden Hoewel bij nagenoeg alle buurtproblemen het afgelopen jaar een daling zichtbaar is, zijn er nog altijd een aantal problemen die slecht scoren. De buurtproblemen waar met name slecht wordt gescoord is schoon en heel. 47% van de bewoners vinden dat er veel rommel en hondenpoep op straat is. Andere buurtproblemen die hoog scoren zijn verkeer (27% van de bewoners vindt dat in dit gebied agressief verkeersgedrag en/of te hard gereden wordt), inbraak (27%), diefstal (21%) en vandalisme (24%). Met vandalisme wordt het bekladden van muren en/of gebouwen en het vernielen van telefooncellen, bus- of tramhokjes bedoelt. Het is dus belangrijk dat de verschillende projecten die worden ingezet ter verbetering van de subjectieve veiligheid zich gaan richten op deze buurtproblemen.
14
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
4 Slotermeer Noordoost
Dit hoofdstuk beschrijft allereerst het gebied. Daarna volgt een analyse van de onderliggende cijfers van de subjectieve veiligheid. De volgende paragraaf zet de maatregelen die tot nu toe zijn genomen uiteen aan de hand van de Tafel van Twaalf.
4.1
Omschrijving gebied4
Slotermeer Noordoost telt in totaal 9.302 inwoners, ongeveer 7% van de totale bevolking van Nieuw-West. 26% van de bewoners is tussen de 0-19 jaar, 27% is tussen de 20-34 jaar en 10% is 65 jaar of ouder. Ook hier zijn relatief veel jongeren. Als wordt gekeken naar de herkomst van de bewoners, is zichtbaar dat driekwart van de bewoners eerste of tweede generatie nieuwe Nederlander is. Het merendeel hiervan is van Marokkaanse (27%) en Turkse afkomst (19%). Samen vormen zij 46% van de totale inwoners van dit gebied. Het werkloosheidspercentage is net als in Geuzenveld 8,6%. Het aantal nietwerkende werkzoekende is bijna gehalveerd de afgelopen jaren. Er is een afname te zien van 8,5% in 2009 naar 4,8% in 2011. 69% van het aantal woningen dat er staat is sociale huur en 26% is koopwoningen. Hier is de woningbezetting 2,25 en hier wordt een afname naar 2,19 voor de komende 10 jaar verwacht.
4.2
Subjectieve veiligheid
Door de jaren heen zijn alle drie de deelindexen van subjectieve veiligheid toegenomen. Zie tabel 4.1 voor de uiteenzetting van de cijfers door de jaren heen.
Vermijdingsindex 2008 2009 2010 2011 Slotermeer Noordoost Adam index
Onveiligheidsindex 2008 2009 2010 2011
Buurtproblemenindex 2008 2009 2010 2011
84
96
103
141
105
99
107
119
77
74
78
97
76
81
79
76
84
86
89
86
63
63
62
60
Tabel 4.1 Deelindexen subjectieve veiligheid Slotermeer Noordoost 2008-2011
De grootste stijging is te zien bij de vermijdingsindex. Deze index is van 2008 naar 2011 met 57 punten gestegen. De grootste stijging is van 2010 naar 2011. Dit 4 Gegevens O+S over het jaar 2011
15
Versie 1.0 Juni 2012
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
verschil is 38 punten. Het percentage mensen dat ’s avonds of ’s nachts vaak niet open doet omdat men het niet veilig vindt, of het percentage dat vaak in de eigen buurt omloopt om onveilige plekken te vermijden, is in een jaar enorm gestegen. De onveiligheidsbeleving bij de inwoners in het algemeen was van 2009 (43%) naar 2010 (38%) enigszins gedaald. Maar deze is in 2011 weer toegenomen met 7% naar 45%. Ook de onveiligheidsbeleving in eigen buurt is gestegen van 33% in 2010 naar 39% in 2011. Bij alle verschillende buurtproblemen is een stijging te zien tussen de 1-6%. Buurtproblemen Inbraak Diefstal Geweld Overlast Vandalisme Verkeer Drug Schoon en heel
2011 23% 26% 9% 15% 20% 27% 9% 40%
2010 17% 23% 6% 12% 19% 28% 7% 39%
Verschil + 6% + 3% + 3% + 3% + 1% + 1% + 2% + 1%
Tabel 4.2 Buurtproblemenindex Slotermeer Noordoost 2010 - 2011
In bovenstaand tabel is te zien dat met name het buurtprobleem schoon en heel een probleem is in Slotermeer Noordoost, gevolgd door diefstal, inbraak en verkeersoverlast. De grootste stijging in het afgelopen jaar is te zien bij het buurtprobleem inbraak. De bewoners geven dit gebied een rapportcijfer 5,6 (meting juli en augustus 2011) als het gaat om de veiligheidsbeleving. Het gemiddelde rapportcijfer van Amsterdam ligt 1 punt hoger. Verder vindt 29% van de bewoners dat er veel verloedering voorkomt. Dit is 4% meer dan gemiddeld in Amsterdam wordt gemeten. Professionals geven aan dat met name oudere bewoners zich onveiliger voelen in tegenstelling tot de jongeren. De aanpak subjectieve veiligheid wordt op deze doelgroep afgestemd. Uit de cijfers van de spanningenindex en vertrouwensindex uit het onderzoek van Het Bureau Onderzoek en Statistiek van de gemeente Amsterdam en het Verwey-Jonker Instituut (Boers, Marissing, Slot en Boutellier 2012) blijkt dat Slotermeer Noordoost ook niet goed scoort. Op de spanningenindex ver boven het gemiddelde scoort met 114 en ook op de vertrouwenindex scoort onder het gemiddelde met 85 (zie tabel 4.3)5. Spanningen gaan vaak samen met een gebrek aan vertrouwen. Dit blijkt ook uit de cijfers van Slotermeer Noordoost. Spanningenindex (hoger=
Vertrouwenindex (hoger =
5 Voor de spanningsindex geldt hogere score betekent relatief meer spanningen en voor de vertrouwensindex geldt hogere score betekent relatief meer vertrouwen
16
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
Slotermeer Noordoost Gemiddelde
relatief meer spanningen) 114 100
relatief meer vertrouwen 85 100
Tabel 4.3 Spanningen- en vertrouwenindex Slotermeer Noordoost sept. 2010- aug. 2011
4.3
Bestaande maatregelen Slotermeer Noordoost
De verschillende maartregelen die tot nu toe zijn genomen ter verbetering van de subjectieve veiligheid worden onderverdeeld aan de hand van de Tafel van Twaalf. Sommige maatregelen worden toegewezen aan meerdere werkwijzen. Net als bij Geuzenveld is er bij het inventariseren van de bestaande maatregelen, die het stadsdeel samen met haar partners onderneemt, niet naar gestreefd een uitputtend overzicht te creëren. Wel is er getracht een zo representatief mogelijk beeld te schetsen van de maatregelen die worden ondernomen ter verbetering van de leefbaarheid en veiligheid. Woninginbraken (werkwijze 1) In verschillende buurten in Slotermeer Noordoost, zoals de Anton Struikbuurt, maar ook in de Couperusbuurt en de Dichtersbuurt in Slotermeer Zuidwest, hebben verschillende projecten plaatsgevonden om het aantal woninginbraken te verminderen. Er zijn kierstandhouders en CQ-strips geplaatst en er is DNA-spray geïnstalleerd. Jongerenplatform (werkwijze 3) De wijkcoördinator ondersteunt activiteiten van het jongerenplatform. Inkr8 trainingen (werkwijze 3) Inkr8 trainingen worden georganiseerd voor bewoners en jongeren. Zij leren om beter met elkaar om te gaan en te bemiddelen bij conflicten. Zij leren onder andere om te gaan met weerstand, de eigen rol zien in de situatie waar een conflict op de loer ligt en de ander zo aanspreken dat deze kan luisteren. Nazorgplan woningoverval (werkwijze 4) Het stadsdeel beoogt slachtoffers van woningovervallen de juiste nazorg te verlenen en zo herhaald slachtofferschap te voorkomen. Aan dit project werken stadsdeel, politie, slachtofferhulp, woningcorporaties en een PKVW-bedrijf. Nazorgplan overval ondernemer(werkwijze 4) Het stadsdeel tracht slachtoffers van overvallen op ondernemingen de juiste nazorg te verlenen en zo herhaald slachtofferschap te voorkomen. Aan dit project werken stadsdeel, politie, slachtofferhulp, woningcorporaties en een PKVW-bedrijf. Buurtschouwen (werkwijze 1, 3 en 6)
17
Versie 1.0 Juni 2012
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
Er worden buurtschouwen georganiseerd met bewoners. Tijdens deze buurtschouwen zijn ook medewerkers van het stadsdeel aanwezig die gaan over de openbare ruimte. Klachten/opmerkingen kunnen daarom meteen in behandeling worden genomen. Op deze manier kunnen burgers zelf zogeheten hotspots aanwijzen, plekken waar zij zich onveilig voelen en die zij liever vermijden (pinautomaten, pleintjes of tunnels en parken en groenstroken). Pilot zwerfvuil en schoonmaakhelden (werkwijze 6) Slotermeer Oost is het eerste gebied waar in 2012 gestart is met het systematisch aanpakken van het probleem van zwerfvuil en afval op straat Samen met partners intern en extern wordt een methode uitgewerkt, waar gelijktijdig meerdere kanten van het probleem wordt aangepakt. Belangrijk hierbij is duidelijkheid over werkprocessen, heldere communicatie, het stimuleren van participatie en het aanspreken en handhaven. Buurtontmoetingsplekken (werkwijze 7 en 8) De buurtontmoetingsplekken (zoals de buurthuiskamers) zijn belangrijk. Het zijn herkenningspunten in de wijk en mensen weten dat ze er terecht kunnen. De ontmoetingsplekken worden beheerd door bewoners, het stadsdeel en woningcorporaties. Sociale Cohesie (werkwijze 2 en 7) Sociale cohesie draagt bij aan de verbetering van de subjectieve veiligheid. Om de sociale cohesie in de wijk te verbeteren worden verschillende activiteiten georganiseerd: onder andere een burenmiddag, een buurtmoestuindag, nationale buitenspeeldag, de dag van de dialoog en dialoogtafels. Waar mogelijk worden initiatieven van bewoners ondersteund via het budget Bewonersinitiatieven en de inzet van buurtnetwerkers en de wijkcoördinator. Burenbemiddeling (werkwijze 7) Burenbemiddeling uitgevoerd door Beterburen wordt in de wijk ingezet. Burgernet (werkwijze 7, 8 en 10) Samenwerking tussen het stadsdeel, politie en de bewoners om de leefomgeving veiliger te maken. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een telefonisch netwerk van inwoners en medewerkers van bedrijven uit het stadsdeel. Een centralist van de meldkamer van de politie start, na melding van bijvoorbeeld inbraak of een tasjesroof een Burgernetactie op. Bewonersoverleggen (werkwijze 8) Er vinden bewonersoverleggen plaats waarbij de wijkcoördinator, professionals van de woningcorporaties, jongerenwerkers, de buurtregisseur en bewoners aan deelnemen.
18
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
Sleutelfiguren (werkwijze 8) De wijkcoördinator probeert de groep ‘sleutelfiguren’ in de wijk verder te vergroten. Dit vergroot het aantal ‘ogen en oren’ in de wijk en bewonersparticipatie. Woningcorporaties hebben allen een wijkbeheerder (technisch en sociaal beheer) en een medewerker sociaal beheer aangesteld die beiden voor extra toezicht in de wijk zorgen. Zij zijn vanuit de woningcorporatie de sleutelfiguren en het aanspreekpunt voor bewoners vanuit de eigen organisatie. Bijeenkomsten tegen oplichting aan huis (werkwijze 10) In twee buurten zijn bijeenkomsten georganiseerd om oplichting aan huis tegen te gaan. Deze zijn georganiseerd door de politie en een bewonerscommissie. Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO) (werkwijze 5, 9, 12) Voor de winkelgebieden Plein 40-45, Burgemeester de Vlugtlaan, Slotermeerlaan is in 2009 het KVO nieuw leven ingeblazen en is het gebied uitgebreid (eerder alleen Plein 40-45). Door middel van een nauwe samenwerking tussen ondernemers, stadsdeel, politie en vastgoedeigenaren is de veiligheidssituatie in kaart gebracht, een concrete maatregelenmatrix opgesteld en zijn de maatregelen in uitvoering. December 2011 heeft het winkelgebied de 2 e ster KVO ontvangen Onder leiding van de winkelstraatmanager van het stadsdeel vindt om de zes weken een KVO-overleg plaats voor het gebied Plein 40-45, Burgemeester de Vlugtlaan en Slotermeerlaan. Wijkgerichte aanpak (werkwijze 5, 8, 9 en 11) Sinds 2011 hanteert het stadsdeel een wijkgerichte aanpak. Elke wijk wordt gecoördineerd door een wijkcoördinator. In Slotermeer Noordoost word de wijkcoördinator ondersteunt door een gebiedsnetwerker. Deze zetten zich in voor het verbeteren van de leefbaarheid, veiligheid en sociale cohesie. Samen met actieve bewoners, ondernemers, politie en andere partners zet het stadsdeel zich in om de wijk te verbeteren. Vervuiling en verloedering (werkwijze 3 en 6) De parkeerplaats Noordzijde is geruime tijd bekend als plek waar gehangen wordt in auto’s. Het hangen geschiedt door jongeren en jong volwassenen die ook van buiten Nieuw-West afkomstig zijn. De parkeerplek wordt vervuild. Tevens racen de jongeren op de plek en wordt er geluidsoverlast veroorzaakt in de nachtelijke uren. Eind vorig jaar is het parkeerterrein met betonnen blokken afgezet waardoor het voor een groot deel niet meer gebruikt kan worden. Ondanks het feit dat de overlast niet in zijn geheel is teruggedrongen zijn er wel zichtbare resultaten geboekt. Dit uit zich in minder meldingen en minder overlast. Er zijn plannen om het afgezette terrein een andere bestemming te geven. Hierover worden gesprekken gevoerd met derden, bewoners en het stadsdeel. Aanpak kwetsbare huishoudens / Achter de voordeur aanpak (werkwijze 8, 9, 10, 11 en 12) Huishoudens met meerdere problemen worden geholpen. Deze mensen hebben te maken met een opeenstapeling van problemen op meerdere levensgebieden, zij
19
Versie 1.0 Juni 2012
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
leven veelal in armoede en zijn niet zelfredzaam. Zij hebben erg veel zorg nodig. Bij de aanpak kwetsbare huishoudens is de vraag van de burger het vertrekpunt. Hierbij wordt de eigen kracht van de mensen versterkt. Een groep van professionals van verschillende organisaties en disciplines werken samen onder leiding van een teamleider van het stadsdeel. Organisaties die hier samenwerken zijn Sezo, Meeaz, Eigen Kracht Centrale, Spirit, HVO Querido, Ipsy, Steunpunt wonen, Volksbond, Altra, Streetcornerwork en OKC.
4.4
Conclusie en aanbeveling
Onderstaand overzicht geeft een weergave van de frequentie van gebruik van de tafel van twaalf Tafel van twaalf
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
9. 10. 11. 12.
Verminderen van onveiligheid Pak zichtbaar de criminaliteit en overlast aan die er toe doet. Verminder de invloed van ‘onbekende anderen’. Voorkom overlast en verloedering die mensen met name vervelend of bedreigend ervaren. Reageer alert op incidenten en bied nazorg Versterken van veiligheid Zorg voor vertrouwenwekkend menselijk toezicht Creëer een overzichtelijk, voorspelbare en beheersbare openbare ruimte Versterken van sociale netwerken en sociale controle (sociale cohesie) Geef mensen een gevoel van controle over hun eigen situatie Ondersteunend publiek leiderschap Zorg voor een geoliede, incidentarme werking van het veiligheidssysteem Wees transparant, maar niet opdringerig met informatie Straal aandacht, rust en leiderschap uit Werk niet alleen aan wat u niet wilt zien, maar eveneens aan wat u wel wilt hebben.
Aantal keren toegepast 2 1 4 2 2 3 4 5
3 3 2 2
Uit bovenstaand overzicht blijkt dat met name de focus meer op hoofdstrategie 1 (verminderen van onveiligheid) en 3 (ondersteunend publiek leiderschap) moeten liggen. Voor wat betreft de toename van het ondersteunend publiek leiderschap betekent dit dat de positioneren en bekendmaking van de wijkcoordinatoren, gebiedsnetwerkers en gebiedsmanagers in de buurt wordt verbeterd. Met name de wijkcoordinator is
20
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
het eerste aanspreekpunt voor de bewoners en daarmee het gezicht van het stadsdeel. De toegankelijkheid moet vergroot worden, zodat er meer samengewerkt wordt aan de verbetering van de veiligheid in de buurt. Voor de juiste balans binnen hoofdstrategie 1 en binnen hoofdstrategie 2 moeten werkwijze 2 (verminder de invloed van onbekende anderen) en 5 (zorg voor vertrouwenwekkend menselijk toezicht) en 6 (creëer een overzichtelijk en voorspelbaar openbare ruimte) vaker worden toegepast. Het verschil met de rest van de werkwijzen is nu te groot. Bij alle drie de deelindexen van subjectieve veiligheid is een enorme stijging te zien. Met name de vermijdingsindex is behoorlijk gestegen. In deze buurt worden dus veelal winkelcentra, cafés, snackbars, haltes voor openbaar vervoer, pinautomaten en/of andere locaties vermeden. Inwoners rijden of lopen om dit gebied te vermijden of men vermijdt ’s avonds of ’s nachts open te doen vanwege onveiligheid. De projecten die ingezet worden moeten hierop inspelen. Bij de buurtproblemen scoort ook hier schoon en heel het slechtst. 40% van de bewoners vindt dat er rommel en/of hondenpoep op straat te vinden is. Verkeer (27%), diefstal (26%), inbraak (23%) en vandalisme (20%) zijn ook in dit gebied de overige problemen waar het hoogst op gescoord wordt. Op deze buurtproblemen wordt dus gefocusd..
21
Versie 1.0 Juni 2012
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
5 Deelprojecten
Aan de hand van de analyse van de gebieden Geuzenveld en Slotermeer Noordoost is duidelijk dat er op een aantal punten ingezet moet worden. Dit hoofdstuk zet verschillende deelprojecten uiteen, ter verbetering van de subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost. Bij de selectie van de projecten is burgerparticipatie als belangrijk element meegenomen. Project 1.1 Locatie Thema/tafel van twaalf
Doel
Hoe Resultaat
Projectleider Partners Subjectieve veiligheid Project 1.2 Locatie Thema/tafel van twaalf
Doel
22
Burengesprekken Geuzenveld (Architectenbuurt) Leefbaarheid en sociale versterken van sociale cohesie netwerken en sociale controle; geef mensen gevoel van controle over hun eigen situatie Het doel van deze gesprekken is het versterken van de zelfredzaamheid en het zelforganiserend vermogen van bewoners binnen de directe omgeving. De gebeurt door bewoners in contact te brengen met hun nabije netwerk, waardoor sociale bewonersnetwerken ontstaan of versterkt worden. Door vroegsignalering wordt getracht problemen op meerdere levensterreinen te voorkomen. Ook worden bewoners middels deze gesprekken geïnformeerd en geleid naar voorzieningen en activiteiten in de wijk. Uitvoeren van burengesprekken Bewoners kennen elkaar; Ergernissen gedeeld en begrepen; Gezamenlijke afspraken gemaakt; Eigen kracht van bewoners versterkt; Anucha el Morabet (Geuzenveld) Sezo en Stadgenoot Ter verbetering van het onveiligheidsgevoel
Prominentenaanpak Geuzenveld Slotermeer Noordoost Verminderen van onveiligheid en ondersteunend publiek leiderschap
Pak zichtbaar de criminaliteit en overlast aan die er toe doet zorgen voor een geoliede, incidentarme werking van het veiligheidssysteem De aanpak prominenten moet leiden tot een gezamenlijke en
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
Hoe
Resultaat
Projectleider Partners Subjectieve veiligheid Project 1.3 Locatie Thema/tafel van twaalf Doel
Hoe
gerichte aanpak van de problemen die in de wijken spelen. Gerichte focus levert meer rendement op. De politie en het stadsdeel maken afzonderlijk van elkaar een top 10 van concrete en relevante issues op het gebied van leefbaarheid en veiligheid op buurtniveau. Een prominent is niet altijd een persoon; het is een combinatie van verschillende p’s: plekken, panden, personen, problemen, projecten en partners. Vervolgens worden de twee lijstjes (van de politie en het stadsdeel) samengevoegd en wordt daar een top 3 uit gevormd. Door dit te doen committeren de partners zich aan gerichte inzet op die problemen. Samenwerking Aanpak prioriteiten Lik op stuk Richard Kropman Politie / BVT Ter verbetering van verschillende buurtproblemen, zoals overlast, vandalisme, diefstal en inbraak. Masterplan Woninginbraken Geuzenveld Slotermeer Noordoost Verminderen van de Pak zichtbaar de criminaliteit onveiligheid en overlast aan die er toe doet Korte termijndoel is het terugdringen van het aantal inbraken. Op lange termijn ligt de nadruk op certificering van woningen / wijken aan de hand van de Nationale Beveiligingsrichtlijn (NBR) Uitvoering van het project gebeurt middels 3 deelprojecten Schouw Het organiseren van een gebiedsschouw vormt een eerste aanzet tot de aanpak van de inbraakproblematiek. Hierbij gaan het stadsdeel, de politie, de woningcorporatie en een PKVW-bedrijf gezamenlijk de buurt in om een inventarisatie te maken van de reeds getroffen situationele maatregelen en mogelijke fysieke aanpassingen in de buurt. Ook aan andere zaken die de veiligheid in het gebied nadelig beïnvloeden wordt aandacht besteed tijdens de schouw. PKVW of NBR Woningen waar een inbraak heeft plaatsgevonden worden gescand door een gecertificeerd adviesbureau om deze tot het Politie Keurmerk Veilig Wonen, dan wel de Nationale
23
Versie 1.0 Juni 2012
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
Beveiligingrichtlijn (NBR) te brengen. Hierbij wordt gelet op bouwkundige, organisatorische en technische aspecten, met als doel zowel de objectieve als de subjectieve veiligheid te doen toenemen.
Resultaat Projectleider Partners Subjectieve veiligheid Project 1.4a Locatie Thema/tafel van twaalf
Doel
Waarom
Hoe
24
Bewonersbijeenkomsten Bewonersavonden dragen bij aan bewustwording van de bewoners in hotspotgebieden. Bewustwording in combinatie met target hardening blijkt de meest effectieve manier om de vorming van hotspots tegen te gaan. Het masterplan inbraken beoogt het aantal inbraken in bepaalde gebieden terug te dringen. Richard Kropman Politie en verschillende woningcorporaties Ter verbetering van buurtprobleem woninginbraken
Mobiel buurtbeheerbedrijf Geuzenveld Verminderen van onveiligheid & Versterken van veiligheid
voorkom overlast en verloedering die mensen met name vervelend of bedreigend ervaren; Geef mensen een gevoel van controle over hun eigen situatie Het project wil voorzien in een leefbare buurt gedurende de sloop en de nieuwbouw en het creëren van structurele werkplekken voor jongeren en bewoners met een achterstand tot de arbeidsmarkt. Doelgroepen zijn jongeren zonder startkwalificatie en tussen de 18-27 jaar en laagopgeleide volwassenen. Plaatsing van de deelnemers vindt plaats door DWI en het participatiecentrum. Door het leerwerkbedrijf kunnen de doelgroepen een startkwalificatie behalen of geholpen worden aan een reguliere baan. Verrommeling in de buurt beter tegengaan en bewoners daarbij medeverantwoordelijk maken zodat er een duurzaam resultaat ontstaat. Het buurtbeheerbedrijf functioneert als een leerwerkbedrijf voor jongeren zonder startkwalificatie en bewoners uit de buurt met afstand tot de arbeidsmarkt. Alle aspecten van een leefbare buurt (schoon, heel en veilig) worden integraal benaderd. Het is de intentie om met, en in de wijk uiteenlopende werkzaamheden op te zetten. Oprichten mobiel buurtbeheerbedrijf. Door zijn mobiliteit is het buurtbeheerbedrijf inzetbaar in het stadsdeel waar nodig.
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
Resultaat Projectleider Partners Subjectieve veiligheid
Buurtbeheerbedrijf is actief in buurten waar het nodig is. Johan Mandemaker / Anucha el Morabet Woningcorporaties en bewoners(organisaties) Ter verbetering van het buurtprobleem schoon en heel en de onveiligheidsbeleving van de bewoners.
Project 1.4b Locatie Thema/tafel van twaalf
Mobiel buurtbeheerbedrijf Slotermeer (Noordoost) Verminderen van onveiligheid & Versterken van veiligheid
Doel
Waarom
Hoe Resultaat Projectleider Partners Subjectieve veiligheid Project 1.5 Locatie Thema/tafel van twaalf
voorkom overlast en verloedering die mensen met name vervelend of bedreigend ervaren; Geef mensen een gevoel van controle over hun eigen situatie Het project wil voorzien in een leefbare buurt gedurende de sloop en de nieuwbouw en het creëren van structurele werkplekken voor jongeren en bewoners met een achterstand tot de arbeidsmarkt. Doelgroepen zijn jongeren zonder startkwalificatie en tussen de 18-27 jaar en laagopgeleide volwassenen. Plaatsing van de deelnemers vindt plaats door DWI en het participatiecentrum. Door het leerwerkbedrijf kunnen de doelgroepen een startkwalificatie behalen of geholpen worden aan een reguliere baan. Verrommeling in de buurt beter tegengaan en bewoners daarbij medeverantwoordelijk maken zodat er een duurzaam resultaat ontstaat. Het buurtbeheerbedrijf functioneert als een leerwerkbedrijf voor jongeren zonder startkwalificatie en bewoners uit de buurt met afstand tot de arbeidsmarkt. Alle aspecten van een leefbare buurt (schoon, heel en veilig) worden integraal benaderd. Het is de intentie om met, en in de wijk uiteenlopende werkzaamheden op te zetten. Oprichten mobiel buurtbeheerbedrijf. Door zijn mobiliteit is het buurtbeheerbedrijf inzetbaar in het stadsdeel waar nodig. Buurtbeheerbedrijf is actief in buurten waar het nodig is. Johan Mandemaker Bewoners(organisaties) Ter verbetering van het buurtprobleem schoon en heel en de onveiligheidsbeleving van de bewoners. Safety Spot Geuzenveld Slotermeer Noordoost Verminderen van de onveiligheid
Pak zichtbaar de criminaliteit en overlast aan die er toe doet
25
Versie 1.0 Juni 2012
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
Doel
Hoe
Resultaat Projectleider Partners Subjectieve veiligheid Project 1.6 Locatie Thema/tafel van twaalf
Doel Hoe
Resultaat Projectleider Partners
26
Doel is het tegengaan van criminaliteit rondom een pinautomaat. De veronderstelling is dat de veiligheid rondom geldautomaten wordt verhoogd door de anonimiteit ervan te verminderen. Met het markeren van een stuk grond direct voor de geldautomaat, wordt de plek ‘uitgelicht’. Een ieder die zich bij de pinautomaat begeeft, valt daardoor op. Doel van het gebruik van safety spot is drieledig: 1) Vergroten van het veiligheidsgevoel bij de gebruiker van een geldautomaat; 2) Bewustwording bij de gebruiker van de mogelijkheid om zijn privacy en gevoel van veiligheid zelf te kunnen waarborgen; 3) Voorkomen van de aan de geldautomaat gerelateerde criminaliteit. Een Safety Spot is een halve cirkel, beginnend vanaf de muur. De halve cirkel wordt uitgevoerd in een fel gele kleur waardoor zowel overdag als ’s nachts de zichtbaarheid groot is. Criminaliteit rondom geldautomaat neemt af. Dit heeft tot gevoel dat deze plek minder wordt vermeden. Nader te bepalen Politie en banken Ter verbetering van de vermijdingsindex. Pinautomaten zijn vaak plekken die gemeden worden. DNA Spray Geuzenveld Slotermeer Noordoost Verminderen van Pak zichtbaar criminaliteit en onveiligheid & overlast aan die er toe doet Versterken van Geef mensen een gevoel van veiligheid controle over hun eigen situatie Bevorderen van veilig wonen, door een afname van woninginbraken Om het aantal inbraken te reduceren wordt gebruik gemaakt van SelectaDNA, waarmee goederen worden gemarkeerd. Het toepassen van SelectaDNA heeft een sterk preventief karakter, want het is hoofdzakelijk gericht op het voorkomen van inbraken. Een bijkomstigheid is, als er dan toch is ingebroken, dat door de unieke code de opsporing van het ontvreemde goed wordt vergroot. Afname van woninginbraken Nader te bepalen Woningcorporaties
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
Subjectieve veiligheid
Ter verbetering van buurtprobleem woninginbraken
Project 1.7 Locatie
Herstelgericht werken Geuzenveld Slotermeer Noordoost Versterken van veiligheid
Thema/tafel van twaalf
Doel
Hoe
Projectleider Partners
Versterken van sociale netwerken en sociale controle (sociale cohesie) Geef mensen het gevoel van controle over hun eigen situatie
Bevorderen van herstelgericht werken / eigen kracht van de bewoners. Het stadsdeel wil dat bewoners meer betrokken raken bij de eigen leefomgeving, zich hiervoor gaan inzetten en uitgaan van de eigen kracht. Op de korte termijn streeft het stadsdeel naar: Een vergroting van het vertrouwen van de bewoners in het stadsdeel en partners; Een omslag van bewonersparticipatie in overheidsbeleid naar overheidsparticipatie in bewonersinitiatieven; Het bevorderen van de zelfredzaamheid van buurten en gemeenschappen; Het actief betrekken van bewoners bij het oplossen van conflicten; Een versterking van de samenwerking tussen het stadsdeel, corporaties en bewoners. Op de lange termijn streeft het stadsdeel naar: Een verbetering van de leefbaarheid, het veiligheidsgevoel (subjectieve veiligheid) en de sociale cohesie in de buurt; Meer actieve en betrokken bewoners en gebruikers in de buurten Uiteindelijk wil het stadsdeel toewerken naar een ‘Herstelgericht stadsdeel’. In verschillende gebieden wordt ingezet op de training van jongerenwerkers, veldwerkers, sleutelfiguren en professionals, communicatie met bewoners en de uitvoering van herstelgerichte of Eigen Kracht conferenties. Het doel is een verbetering van de leefbaarheid, het veiligheidsgevoel en de sociale cohesie in de buurt. Afdeling Wijken De Eigen Kracht Centrale, Restorative Justice, Spirit en UvA.
27
Versie 1.0 Juni 2012
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
Subjectieve veiligheid
Ter verbetering van de onveiligheidindex en de sociale cohesie
Project 1.8 Locatie Thema/tafel van twaalf
Integrale aanpak Lambertus Zijlplein Geuzenveld, Lambertus Zijlplein Versterken van Creëer een overzichtelijk veiligheid voorspelbare en beheersbare openbare ruimte Versterken van sociale netwerken en sociale controle Lambertus Zijlplein is het centrale winkelplein van Geuzenveld. Er worden hier verschillende acties en projecten ingezet op het gebied van sociaal-maatschappelijk domein, economie, vastgoed en openbare ruimte. Om een kwaliteitsimpuls te geven aan het plein worden deze projecten/acties aan elkaar gekoppeld. Daartoe behoren ook de reeds lopende acties, zoals de verschillende activiteiten op het plein, het KVO en het opknappen van de onderdoorgang. Er wordt een impuls gegeven aan de verschillende lopende en de op te starten acties gegeven. Bundelen van losse acties omtrent Lambertus Zijlplein Verhogen van de verblijfskwaliteit van het plein Coen de Rijk Stadgenoot, ondernemers, WOW, GOR, SO en Wijkzaken Ter verbetering van de veiligheidsbeleving van zowel ondernemers als bewoners / gebruikers.
Doel
Hoe Resultaat Projectteam Partners Subjectieve veiligheid Project 1.9 Locatie Thema/tafel van twaalf
Vernieuwing Buurtring-Zuid en Buurtring-Noord Geuzenveld Verminderen van de Pak zichtbaar de criminaliteit onveiligheid & en overlast aan die er toe doet Versterken van Creëer een overzichtelijk veiligheid voorspelbare en beheersbare openbare ruimte
Doel
Er zijn veel geregistreerde ongelukken op de Buurtring Zuid en Noord. Er ligt al een plan klaar ter verbetering van deze weg. Vrijliggend fietspaden is onderdeel van dit plan. Tevens is er een oversteek van de Goeman Borgesiusschool en deze wordt gezien als gevaarlijk punt op de ring. Ter verbetering van de verkeersveiligheid, is het noodzakelijk dat deze buurtontsluitingsweg van Geuzenveld vernieuwd en heringericht wordt. Op het gebied van communicatie en participatie wordt bij de oversteek bij de Goeman Borgesiusschool middels dit project een bijdrage geleverd.
28
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
Hoe Resultaat Projectteam Partners Subjectieve veiligheid Project 1.10 Locatie Thema/tafel van twaalf Doel Hoe
Resultaat
Projectteam Partners Subjectieve veiligheid
Herinrichting / vernieuwing van Buurtring Zuid en Noord Verkeersveiligheid neemt toe Coen de Rijk GOR, SO, STWT (Stichting Westelijke Tuinsteden = schoolbestuur van Goeman Borgesiusschool) Ter verbetering van buurtprobleem verkeer.
Springlevende Wijk Nolensstraat Geuzenveld Versterken van Versterken van sociale veiligheid netwerken en sociale controle (sociale cohesie) Verbeteren van de leefbaarheid in de buurt Door studenten actief te laten bijdragen aan de maatschappelijke uitdagingen en hun burgerbewustzijn te versterken. De studenten leveren in ruil voor deze huisvesting een extra bijdrage aan maatschappelijke projecten in de wijk, door gemiddeld 8-10 uur per week te investeren in buurtprojecten. Op deze manier dragen de studenten bij aan de leefbaarheid en ontwikkeling van de wijk. Gedurende de projectperiode is het doel om minimaal twee deelprojecten per semester door de studenten laten uitvoeren. De invulling van de deelprojecten moet nog besproken worden. Meer sociale cohesie in de buurt, hogere/stabiele leefbaarheidscore, voorkomen verslechtering leefbaarheid agv herhuisvesting Nolensstraat. Projectgroep sociaal Geuzenveld-Zuid ism Stadgenoot met name gebiedsbeheer. Stadgenoot, Stichting Academie van de Stad Ter verbetering van het veiligheidsgevoel
Project 1.11 Locatie Thema/tafel van twaalf
Zwerfvuil Slotermeer Noordoost Verminderen van onveiligheid & Versterken van veiligheid
Doel Hoe
Leefbare woonomgeving Als onderdeel van het project zwerfvuil binnen Nieuw West, is de Dobbebuurt in Slotermeer Oost uitgekozen als pilot gebied om integraal het zwerfvuil en ander vuil op straat aan te pakken. De insteek is: a. Maak je werkprocessen duidelijk
Voorkom overlast en verloedering Creëer een overzichtelijk voorspelbare en beheersbare openbare ruimte
29
Versie 1.0 Juni 2012
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
b. Communiceer dit naar bewoners en professionals in de wijk c. Breng participatie op gang d. Breng aanspreken en handhaven op gang. Resultaat Projectleider Partners Subjectieve veiligheid
Een schone openbare ruimte Catrinus Mak Netwerkpartners (politie, woningcorporatie en opbouwwerk) Ter verbetering van het buurtprobleem schoon en heel
Project 1.12 Locatie Thema/tafel van twaalf
Buurtveiligheidteams Slotermeer Noordoost Verminderen van de onveiligheid & Versterken van veiligheid
Doel Hoe
30
Pak zichtbaar de criminaliteit en overlast aan die er toe doet. Voorkom overlast en verloedering die mensen met name vervelend of bedreigend ervaren. Zorg voor vertrouwenwekkend menselijk toezicht Geef mensen een gevoel van controle over hun eigen situatie Het verbeteren van de leefbaarheid en veiligheid in een buurt. De buurtveiligheidsteams (BVT) zijn repressief van aard en worden ingezet op hardnekkige problemen op het gebied van veiligheid en leefbaarheid. De BVT’s zullen een aanvulling vormen op bestaande activiteiten in de buurt en in nauwe afstemming op andere activiteiten worden ingezet. De BVT’s bestaan uit 4 onderdelen, die gezamenlijk maar ook onafhankelijk van elkaar kunnen opereren. De eerste 3 punten vormen de kern van het team, punt 4 is een onderdeel wat er eventueel bij betrokken wordt. 1. Een vrijgestelde / vaststaande politieagent (per gebied 1 agent) die wordt ondersteund en bijgestaan door een reeds bestaande buurtregisseur van de betrokken wijk. Samen met een vaste handhaver vanuit het stadsdeel, vormen zij het team dat een verbaliserend vermogen heeft. 2. Leerling toezichthouders met daaraan gekoppeld ervaren, op de specifieke problematiek getrainde toezichthouders. 3. Leerwerkende en /of participatieprojecten 4. Bestaande projecten. Om de problematiek in de buurt gericht aan te pakken, wordt de kern van het team
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
Resultaat Projectleider Partners Subjectieve veiligheid
(punt 1, 2 en 3) aangevuld met anderen. Dit zijn projecten die reeds bestaan in de buurt. Zij worden meegenomen in het plan van aanpak betreft wanneer het gaat om een specifiek probleem. Dit zijn professionals, zoals straatcoaches, jongerenwerkers, maar ook buurtverenigingen, (actieve buurtbewoners, winkeliersverenigingen en lokale ondernemers). In alle 5 gebieden wordt een 0-meting uitgevoerd door de verschillende partners (stadsdeel, politie en Ymere). Uit deze meting komen verschillende hardnekkige problemen die op dit moment spelen in de gebieden. Per buurt worden de problemen aan een panel, bestaande uit bewoners en ondernemers uit de buurt, voorgelegd. Hiermee wordt bepaald op welk probleem de PVT’s ingezet worden. Dit panel blijft betrokken waardoor we op gezette momenten kunnen meten of er verbetering plaatsvindt. Verbetering van leefbaarheid en veiligheid Johan Mandemaker en Noortje Dickhoff Onder meer woningcorporatie Ymere en politie Ter verbetering van het onveiligheidsgevoel
31
Versie 1.0 Juni 2012
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
6 Werkwijze en communicatie
6.1
Werkwijze
Ter bevordering van de uitvoering van het projectplan subjectieve veiligheid Geuzenveld en Slotermeer Noordoost staat het plan onder leiding van een regiegroep. Deze groep bestaat uit Najat Haouli, Richard Kropman en de gebiedsmanagers van de gebieden in kwestie: Kees Vissers (Slotermeer Noordoost) en Patrick Tramper (Geuzenveld). De regiegroep komt periodiek bij elkaar om de voortang van het plan te bespreken. De gebiedsmanagers hebben de rol van algemeen projectleider binnen hun eigen subgebied. Zij hebben een coördinerende rol bij de verschillende deelprojectleiders. De gebiedsmanagers onderhouden het contact met de leden van hun subgroep en dragen zorg voor de terugkoppeling richting de andere leden van de regiegroep en hun eigen subgroep. De wijkcoördinatoren, die verantwoorlijk zijn voor het verbeteren van de leefbaarheid, de veiligheid en de sociale samenhang in de wijk, zorgen voor de uitvoering van de verschillende deelprojecten. Zij zijn het eerste aanspreekpunt voor bewoners, signaleren knelpunten, stimuleren bewonersparticipatie en wijzen mensen met problemen actief door naar de juiste instanties. Naast de uitvoering van de verschillende deelprojecten, zorgen zij ook voor een periodieke terugkoppeling aan de gebiedsmanagers.
6.2
Communicatie
De communicatie kan verdeeld worden in drie fases. In de informerende fase gaan we de bewoners bekend maken met de huidige en nieuwe projecten in hun buurt. Hiervoor maken we gebruik van de gebruikelijke communicatiemiddelen die dicht bij de bewoners staan, namelijk een informatiebijeenkomst, een bewonersbrief en artikelen in lokale wijkkranten. In de fase daar opvolgend richt de rode draad van de communicatie zich op het motiveren en enthousiasmeren van bewoners om de veiligheid samen te maken. Samen met bewoners, organisaties en ondernemers hebben we veel ogen en oren in de wijk. Met het motiveren van bewoners om onderdeel te zijn van de projecten die in de wijken gaan spelen, verbetert het saamhorigheidsgevoel, samen het probleem bij de kraag pakken. Ook hiervoor geldt weer dat de face tot face communicatie de beste methode is. In de laatste fase start de participatie van bewoners. Met het formeren van bewonersgroep, burgerpanels, schouwen, bijeenkomsten en zelfs bij de uitvoering kunnen buurtbewoners participeren in de verschillende projecten. Wanneer bewoners niet geïnformeerd worden
32
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
over de maatregelen en betrokken worden bij de acties zal men geen samenhang in de verschillende projecten zien. Bewoners moeten als vast element voorkomen als partner. Niet alleen de bewonersorganisaties maar ook individuele bewoners, niet iedereen voelt zich vertegenwoordigt door een bewonersorganisatie of huurdersvereniging. Communicatie dus kleinschalig gericht op de bewoner, met de juiste timing. Tot slot wordt er ook aandacht besteed aan de zichtbaarheid van de projecten en de zichbaarheid van de handhavers en buitenmederwerkers van het stadsdeel.
33
Versie 1.0 Juni 2012
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
Begroting De in te zetten projecten maken deel uit van de maatregelen die in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost worden genomen ter verbetering van de leefbaarheid en veiligheid. Onderstaande projecten dragen bij aan de verbetering van de subjectieve veiligheid en worden dan ook deels uit de prioriteit subjectieve veiligheid bekostigd. Dit jaar is hier € 150.000,-- voor beschikbaar. Hiervan is € 120.000,-- gelabeld aan dit projectplan.
Project
Budget
Gebied
Burengesprekken
Kosten € 2.347,--
Prioriteit subjectieve veiligheid
Geuzenveld
Prominentenaanpak
€ 3.653,--
Prioriteit subjectieve veiligheid
Geuzenveld Slotermeer NO
Masterplan Woninginbraken
€ 6.000,--
Prioriteit subjectieve veiligheid
Geuzenveld Slotermeer NO
Safety Spot
€ 8.000,--
Prioriteit subjectieve veiligheid
Geuzenveld Slotermeer NO
DNA Spray/ Kierstandhouders
€ 30.000,--
Prioriteiten subjectieve veiligheid
Geuzenveld Slotermeer NO
Kwaliteitsimpuls Lambertus Zijlplein
€ 50.000,--
Prioriteiten subjectieve veiligheid
Geuzenveld
Vernieuwing buurtring Noord en Zuid (communicatie en participatie)
€ 5.000,--
Prioriteiten subjectieve veiligheid
Geuzenveld
Springlevende Wijk Nolensstraat
€ 15.000,--
Prioriteit subjectieve veiligheid
Geuzenveld
TOTAAL
€ 120.000,--
Naast het budget prioriteit subjectieve veiligheid worden de projecten ook uit reguliere en incidentele (gebiedsarrangementen) budgetten betaald. Dit geldt voor onderstaande projecten: Herstelgerichtwerken Buurtveiligheidteams Zwerfvuil Mobiel buurtbeheerbedrijf (Geuzenveld) Mobiel buurtbeheerbedrijf ( Slotermeer Noordoost)
34
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
Bijlage 1
Tafel van twaalf Verminderen van de onveiligheid 1 Pak zichtbaar de criminaliteit en overlast aan die er toe doet. Bepaalde vormen van overlast en criminaliteit hebben een veel grotere impact op de veiligheidsbeleving dan anderen. Om uit te vinden welke vormen dit zijn, is het noodzakelijk om te luisteren naar burgers en ondernemers die dit gericht kunnen aangeven. Vervolgens moet hier een gerichte geloofwaardige actie plaatsvinden die voor de omgeving goed waarneembaar is (juiste selectie, gerichte actie en waarneembaarheid). 2
Verminder de invloed van de ‘onbekende anderen’. Onbekende anderen (daklozen, junks, hangjongeren, medebewoners van andere afkomst) hebben in veel situaties invloed op de beleving van (on)veiligheid zonder dat deze ‘onbekenden’ daadwerkelijk voor overlast hoeven te zorgen. Onbekend maakt onbemind. Dit kan worden tegengegaan door het contact tussen individuen/groepen te bevorderen; verandering van rol van mensen (overlastgevers inzetten in schoonmaakteams). Of door verscherpt toezicht, coaching, aanvullende regelgeving (samenscholingsverbod).
3
Voorkom overlast en verloedering die mensen met name vervelend of bedreigend ervaren. Sociale en fysieke onbetamelijkheden geven mensen het gevoel dat de omgeving niet onder controle is. Een verloederde fysieke omgeving leidt tot gedrag waarin mensen het niet zo nauw nemen. De signalen van burgers zijn hier opnieuw belangrijk alsmede de genomen maatregelen die op de signalen aansluiten. Onverschilligheid ten aanzien van de buurt en bewoners werkt door op de veiligheidsbeleving.
4
Reageer alert op incidenten en bied nazorg. Afhankelijk van de impact kan nazorg plaatsvinden op persoonlijk niveau, in de directe omgeving of in de samenleving als geheel. Verminderde veiligheidsbeleving wordt gerelateerd aan emotionele problemen van slachtoffers van delicten. Onrust kan ontstaan als in een buurt een schokkende gebeurtenis heeft plaatsgevonden.
35
Versie 1.0 Juni 2012
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
Versterken van veiligheid 5 Zorg voor vertrouwenwekkend menselijk toezicht. Onder andere door politie, toezichthouders maar eventueel ook door burgers. Mensen moeten het gevoel hebben dat een toezichthouder adequaat kan en zal ingrijpen. Niet alleen de aanwezigheid maar ook interactie is belangrijk: Korte gesprekken met mensen over de veiligheidsproblematiek in de buurt heeft een effect op de veiligheidsbeleving. Inzet soort toezichthouder en onder welke voorwaarden is afhankelijk van de situatie. (straatcoaches, buurtveiligheidteam) 6
Creëer een overzichtelijk voorspelbare en beheersbare openbare ruimte. Is deze overzichtelijk, beheersbaar, voorspelbaar? Wat is de functie en het gebruik overdag en ’s avonds (leegloop)? Is in de ogen van de gebruiker/bewoner het ontwerp, inrichting en beheer objectief gezien in orde? (schouw)
7
Versterken van sociale netwerken en sociale controle (sociale cohesie). Vertrouwen in buurt en buren blijkt een zware factor te zijn in de veiligheidsbeleving samen met sociale inclusie (voel je je opgenomen in een sociaal netwerk vs vereenzamingproblematiek) (jongerenbuurtbemiddeling)
8
Geef mensen een gevoel van controle over hun eigen situatie. Wanneer mensen het gevoel hebben invloed te kunnen uitoefenen op de aanpak van de veiligheid (en zich daarbij serieus genomen voelen) is dit meteen terug te zien in een betere veiligheidsbeleving. (mee laten praten van burgers over het veiligheidsbeleid in hun eigen omgeving; burgerparticipatie; burgernet).
Ondersteunend publiek leiderschap 9 Zorg voor een geoliede, incidentarme werking van het veiligheidssysteem. Het niet nakomen van toezeggingen, matige prestaties, gebrekkige samenwerking kunnen een eroderend effect hebben op het vertrouwen in organisaties die een rol spelen in de veiligheidszorg. (samenwerkingsverband van veiligheidszorgorganisaties; veiligheidshuizen) 10 Wees transparant, maar niet opdringerig met informatie. Systematisch verschaffen van ‘objectieve’ informatie kan leiden tot onveiliger gevoelens. Stel info beschikbaar voor diegene die daar actief naar op zoek zijn (buurtcijfers, sms-alert) 11 Straal aandacht, rust en leiderschap uit. Hoe hoger de mate van onzekerheid onder mensen, hoe groter de behoefte aan leiderschap – op lokaal niveau politiechef, buurtagent. Moet de gevoelens van burger kunnen ‘lezen’ en gepast op kunnen reageren. Waarneembare actie; mensen moeten zich serieus genomen voelen;
36
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
Aandacht, respect, medeleven hebben grote veiligheidsbeleving en het vertrouwen in de overheid.
invloed
op
de
12 Werk niet alleen aan wat u niet wilt zien maar eveneens aan wat u wel wilt hebben. Door net zoveel aandacht te geven op wat er gecreëerd moet worden (en niet alleen wat er moet worden weggenomen), wordt de aandacht op het positieve gericht. Dit kan op zichzelf al bijdragen aan de verbetering van de veiligheidsbeleving
37
Versie 1.0 Juni 2012
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Nieuw-W est Projectplan verbetering subjectieve veiligheid in Geuzenveld en Slotermeer Noordoost
Literatuurlijst
Noije, L. van (2009). ‘Sociale Veiligheid’. In: R. Bijl e.a. (red), De sociale staat van Nederland 2009. Den Haag, Sociaal Cultureel Planbureau, p.301-336. Oppelaar, J. en K. Wittebrood (2006). ‘Angstige burgers’. Den Haag: Sociaal Cultureel Planbureau. Van der Veen, G. (2006). ‘Interpreting Fear, Crime, Risk and Unsafety’. Den Haag, Boom Juridische uitgevers. Boers, J., Marissing, E. van, Slot, J. en Boutellier, H. (2012). ‘Samenleven met verschillen: Signalering van spanningen en versterken van vertrouwen in Amsterdamse buurten’. Amsterdam, Gemeente Amsterdam Bureau Onderzoek en Statistiek en Verwey-Jonker Instituut.
38