Projectplan HET GEMENGDE GEMENGD
Het Gemengde Gemengd is een tentoonstelling van hedendaagse beeldende kunst en fotografie. De tentoonstelling wordt georganiseerd door de Stichting Serenade die kunstprojecten stimuleert en begeleidt. Van 1 t/m 30 november 2014 zal Het Gemengde Gemengd te zien zijn in Verhalenhuis Belvédère in Rotterdam. De tentoonstelling is geschikt om te reizen en in andere plaatsen te exposeren. Doel De confrontatie van uiteenlopende en zelfs conflicterende artistieke culturen en het tot uitdrukking brengen van deze confrontatie in de werken zelf. Daarnaast kan deze confrontatie gebruikt worden als vehikel om het verhaal van een etnisch gemengde cultuur zichtbaar en bespreekbaar te maken en andere etnische groepen een spiegel voor te houden. Achtergrond Initiatiefnemer van de tentoonstelling is Constance van Duinen. Zij behoort tot de Indische Nederlanders, ofwel tot de Nederlanders afkomstig uit Indonesië, het voormalig NederlandsIndië. Uit de vondst van historisch materiaal, waaronder oude foto’s, is een opmerkelijke Indische stamboom van haar tevoorschijn gekomen. De collectie foto’s waarop de visuele reconstructie van de stamboom is gebaseerd is groot en van bijzondere kwaliteit. Een interessante bijkomstigheid van deze stamboom is dat ze een breed beeld geeft van de geschiedenis van e Nederlands-Indië vanaf eind 18e eeuw. Eén stamboomtak voert terug tot in de 16 eeuw. Constance’s uitgangspunt voor de tentoonstelling is de bijzondere gelaagdheid, de zo helder te onderscheiden diversiteit die in haar gemengde cultuur ligt opgeslagen: Nederlandse, Indonesische, Chinese en Duits-Hongaarse stamboom. Het beeldmateriaal uit de fotoalbums is een belangrijke inspiratiebron en aanleiding tot het maken van Het Gemengde Gemengd. Kunstenaars De door Constance van Duinen bijeengebrachte kunstenaars zijn Nishiko, Hans Citroen en Chequita Nahar vanwege hun bijzondere kunstenaarschap, hun eigen verhaal en nauwe verwantschap met het onderwerp. - Nishiko (Tokio, Japan, 1981) laat zich in haar beeldend werk inspireren door problemen en botsingen. Ze is voor Het Gemengde Gemengd gevraagd een reactie te geven op de actuele zienswijze van het Japanse volk met betrekking tot de bezetting in 1942-45 in NederlandsIndië. Ze ondervraagt haar generatiegenoten en haar ouders hierover. Het resultaat daarvan laat ze in de tentoonstelling zien. - Constance van Duinen (Hollandia-Haven, Nieuw Guinea, 1953) maakt beelden (twee- en driedimensionaal, gemengde techniek) waarbij zij kiest voor elementen uit haar gemengde cultuur die fascineren en verbijsteren: wreedaardigheid, verzoening, verdriet, zwijgen, idiotie. Ze gebruikt daarbij beeldmateriaal uit haar Indische familieverleden met zowel Aziatische als Europese kenmerken. - Hans Citroen (Den Haag, 1947) heeft een Sloveens, Nederlandse achtergrond. Hij is voor de tentoonstelling gevraagd om beladen beelden uit zijn onderzoek naar het vernietigingskamp Auschwitz waar zijn grootvader gevangen zat te plaatsen in het hedendaagse veranderende culturele landschap. Zijn fascinatie voor dit onderwerp is in de tentoonstelling te zien. Met zijn Poolse vrouw Barbara Starzynska maakte hij in 2012 het boek Auschwitz-Oswiecim. - Chequita Nahar (Paramaribo, Suriname, 1970) is gevraagd om objecten te maken waarin tradities en nieuwe gebruiken elkaar tegenkomen, elk met een eigen verhaal. Zij maakt hedendaagse sieraadobjecten die geïnspireerd zijn op de Surinaamse cultuur. Het zijn objecten die de taal van deze tijd spreken, een weerspiegeling van de globalisering zijn. Flankerend programma Het flankerend programma bevat lezingen, een interactieve geurbank, documentaires, muziek,
1
eten en het luisterproject Meerstemmige geschiedenissen. Lezingen: - Reggie Baay geeft een lezing waarin hij op indringende wijze inzicht geeft in de koloniale geschiedenis. Hij is publicist en redacteur gespecialiseerd in koloniale en postkoloniale literatuur. Hij schreef onder andere: De ogen van Solo; De njai; het concubinaat in NederlandsIndië en Gebleekte ziel. - Wim Willems gaat in zijn lezing in op migratiestromen. Hij ontwikkelde expertise op het gebied van postkoloniale migranten. Zijn laatst verschenen boek is Honderd jaar Heimwee, De geschiedenis van Polen in Nederland. Hij is hoogleraar Sociale Geschiedenis aan de Universiteit Leiden en Stadshistoricus van Den Haag. Publicaties zijn onder andere: Tjalie Robinson, biografie van een Indo-schrijver en De uittocht uit Indië van Indische Nederlanders tussen 1945 en 1995. - Hans Citroen vertelt over zijn onderzoek naar aanleiding van zijn boek Auschwitz-Oswiecim aan de hand van films en foto’s. Geurbank: - Dit interactieve onderdeel is ontwikkeld door Karin van Paassen. Het aanspreken van het geurgeheugen brengt mensen makkelijk met elkaar in contact, dat is een verrassende ervaring. Zintuigen, fantasie, herinneringen en emoties van bezoekers worden getriggerd door geuren te ruiken die voorkomen in landen waar Nederlanders en hun voorouders oorspronkelijk vandaan komen, zoals Indonesië, Kaap-Verdië, Turkije, Marokko en Suriname, etc. Documentaire: - Dorna van Rouveroy van Nieuwaal maakt voor de Het Gemengde Gemengd een introductiefilm. Ze is regisseur, scenarioschrijver en filmproducent. Een voorbeeld van eerdere projecten van haar is Koninkrijk in Wereldoorlog wat sterk inzoomt op het concentratiekamp Jodensavanne, dat Nederland er tijdens de Tweede Wereldoorlog op nahield. Het lag verborgen in de Surinaamse jungle. - De documentaire over de Indische stamboom van Constance van Duinen zal te beluisteren zijn. Maker is Michal Citroen, Onvoltooid Verleden Tijd, VPRO radio. Muziek: - Michael de Miranda componeert muziek op basis van verhalen uit Het Gemengde Gemengd. De vermenging van zijn Surinaams Nederlandse afkomst met zijn specialisme op Afrikaanse, Cubaanse muziek is te beluisteren in de tentoonstelling. Eten: - Gedurende de tentoonstellingsperiode wordt Mixed Food van Indische, Joodse, Japanse en de Surinaamse keuken geserveerd in Belvédère. Inmiddels heeft deze locatie een reputatie opgebouwd met de volkskeuken die op de begane grond is gehuisvest. Zie verder locatie. Partnerproject: - Parallel aan Het Gemengde Gemengd loopt het project van Jayne E. T. Slot getiteld Meerstemmige geschiedenissen. Dit project wordt in luistervorm gepresenteerd in de tentoonstelling Het Gemengde Gemengd. Haar onderzoek naar verhalen middels straatnamen uit de Indische Archipel gaat om straten waar mensen nu wonen die mogelijk een familiebinding hebben met Nederlands-Indië en daarnaast rond verhalen van huidige bewoners met hun eigen culturele achtergrond. Belvédère is gesitueerd op Katendrecht in Rotterdam vlak bij de Atjehstraat, Sumatraweg en het Ambonpad. Het project Meerstemmige geschiedenissen is een zelfstandig project en voorziet in eigen financiering. Educatie Voor scholen zullen workshops worden georganiseerd. De registratie “making off” wordt gepresenteerd in de tentoonstelling, leerlingen uit het basisonderwijs gaan op excursie naar de tentoonstelling Het Gemengde Gemengd. Workshops o.l.v. Constance van Duinen met onderwijskrachten van Basisschool De Globetrotter op Rotterdam-Zuid. Uitgangspunt voor de workshops:
2
- stamboom; leerlingen onderzoeken hun eigen (fantasie) stamboom en brengen dat in kaart met foto’s en tekeningen - architectuur; leerlingen ontwerpen huizen, hutten, loodsen geïnspireerd op diverse culturen; Azië, Afrika. Mobiliteit, multifunctioneel gebruik, voorzieningen voor water, wind, elektriciteit, warmte en kou zijn elementen die een rol spelen bij de ontwerpen. De Romneyloods is een noodonderkomen van verleden en heden, bedoeld als inspirerende voorbeeld van ruimte. Het geboortehuis van Constance van Duinen in voormalig Nederlands Nieuw-Guinea was een Romneyloods. Een dergelijk ‘half conservenblik’ deed ooit dienst als legeropslagplaats, woonhuis, kerk, ziekenhuis, school, kantoorruimte en werkplaats. Tegenwoordig worden deze loodsen als tijdelijke bouwopslag gebruikt, maar ook als showroom en zelfs als volwaardig modern geïsoleerd woonhuis. Hans Citroen geeft workshop aan leerlingen van het osg Hugo de Groot in Rotterdam Charlois met als uitgangspunt zijn onderzoek over Auschwitz. Daarmee maakt hij de opstap om hen te interesseren voor een periode uit de geschiedenis die hem fascineert. Maatschappelijke relevantie en wat er van overblijft Steden als Rotterdam hebben een culturele en etnische problematiek die vergelijkbaar is met de confrontatie van culturen in de tentoonstelling. In die zin zal de tentoonstelling als een spiegel werken. Ze biedt herkenningspunten voor de Nederlandse bezoeker en ook voor bezoekers uit andere culturen. Het Gemengde Gemengd verleidt mensen ertoe, prikkelt mensen om zich te verdiepen in hun eigen stamboom en achtergrond. Mensen zullen verrast zijn als blijkt dat heel veel mensen gemengd zijn. Dit opent gesprek en verhalen komen boven drijven. De wij / zij gedachte verandert daardoor. Naar verwachting gaan kinderen thuis vragen stellen over hun achtergrond, verder terug dan opa en oma. Ze zijn op ideeën gebracht. Het laat zien dat we allemaal op een of andere manier een 'veelkleurigheid' in onze achtergrond hebben of onze voorvaderen uit Suriname, Marokko of uit Zeeland, Brabant, België, Friesland of Israël komen. Het plan is om Het Gemengde Gemengd in 2015 naar andere plaatsen te laten reizen en eventueel uit te breiden met meerdere kunstenaars. Te denken valt aan het plaatsen van een externe expositieruimte, bijvoorbeeld een Romneyloods. Hierover zijn oriënterende gesprekken gevoerd met partijen als Tong Tong Fair Den Haag, Indisch Herinneringscentrum Bronbeek in Arnhem, het Haags Kinderatelier, het Tropenmuseum Amsterdam en verschillende bedrijven. Catalogus Foto’s en verhalen worden als digitaal boek uitgegeven. In gedrukte vorm in beperkte oplage is de catalogus bij de tentoonstelling te koop. Op de website www.gemengdegemengd.com zal meer achtergrondinformatie komen te staan. Locatie Het Gemengde Gemengd past goed in het Verhalenhuis Belvédère vanwege de verbondenheid van Belvédère met het verleden en het heden in een stadse omgeving. Dit cultuurhuis geeft ruim gelegenheid aan het tonen van kunst en cultuur; erfgoed, beeldende kunst, literatuur, dans, muziek. Er wordt samengewerkt met Rotterdamse initiatieven en met wijkbewoners. Daarnaast doet Belvédère projecten die de regio overstijgen en heeft daarmee ook een landelijke netwerkfunctie. De tentoonstellingsruimte in Belvédère is op de 1e verdieping van het monumentale pand. Het beslaat een ruimte van circa 12 bij 15 meter. Een verdieping hoger bevindt zich de verhalenstudio: opnamestudio en luisterhuis. Hier kunnen bezoekers hun levensverhalen laten opnemen en beluisteren. Op de begane grond bevindt zich een sfeervolle volkskeuken met eetgelegenheid en er is een ruim podium. Publieksbereik Bezoekers van alle leeftijden uit Nederland en daarbuiten. Via de website is de digitale publicatie te lezen en aan te schaffen. Publiciteit en doelgroepen Zie bijlage publiciteitsplan.
3
Promotie van het project gaat via sociale media zoals facebook, linkedin en via: www.gemengdegemengd.com en www.mixedmix.com, via websites van de samenwerkende instellingen/partners, landelijke en lokale radio en tv. Persberichten gaan naar landelijke en lokale pers zoals kranten, wijkbladen, Uit-buro, magazines. Communicatie materiaal wordt verspreid bij LCC’s, buurthuizen, bibliotheken, CBK’s, gemeentelijke stadskantoren, Hogescholen voor de Kunsten, onderwijsinstellingen po en vo in regio Rotterdam, VVV’s regio Randstad. Nieuwsbrieven worden per mail verstuurd naar een reeds opgebouwd en groeiend bestand van de organisatie. Het Gemengde Gemengd richt zich op de volgende doelgroepen: - alle leeftijden: het gaat om de verbinding van kinderen, jongeren, volwassenen en ouderen - iedereen met familie foto’s en een verhaal - iedereen met interesse in culturele en etnische diversiteit - geïnteresseerden en beoefenaars van kunst en cultuur - de leden van de eerste, tweede, derde generatie migrantenculturen in de Nederlandse samenleving - iedereen die interesse heeft in de Joodse, Surinaamse, Japanse of Indische cultuur: via familiaire of vriendschapsbanden, via werk of oorlogsverleden, of gewoon uit nieuwsgierigheid - overheidsinstellingen BZK zoals burgerzaken, vluchtelingenzaken e.d. Planning en organisatie Ontwikkeling van idee, plan en begroting, oriëntatie zakelijk, organisatorisch, financieel Subsidie en sponsoraanvragen Voorbereiding project artistiek inhoudelijk en zakelijk productioneel Zakelijke overeenkomsten Publiciteits- en marketing/communicatieplan Educatieplan Produceren digitale uitgave voorbereiden Drukwerk Start publiciteit Uitvoering Rotterdam Publiciteit rondes Afronding en evaluatie project
vanaf 2011 / 2012 vanaf oktober 2013 vanaf juli 2013 februari 2014 begin 2014 begin 2014 begin 2014 juni / augustus 2014 begin 2014 1 t/m 30 november 2014 september 2014 (tot einde project) december 2014
Organisatie Stichting Serenade, Rotterdam - bestuur: mevr. E. Rietveld (voorzitter) dhr. R. Stelwagen (secretaris), dhr. J. de Heer (penningmeester). Projectcoördinatie / ontwikkelaar - Karin van Paassen, CHM van Paassen Consultants, Hoek van Holland, conceptontwikkelaar voor tentoonstellingen en culturele manifestaties, multidisciplinaire kunst -en design projecten, kunstroutes en projecten in ontwikkelingslanden. Artistieke leiding - Constance van Duinen, Rotterdam, beeldend kunstenaar, tapdanser, organisatie / ontwikkelaar kunst- en cultuurprojecten. Comité van Aanbeveling Dirk Sijmons hoogleraar TU Delft, landschapsarchitect, Rijksadviseur Reggie Baay schrijver en redacteur Wim Willems hoogleraar Sociale Geschiedenis, schrijver, stadshistoricus Den Haag Adviseurs Hans Walgenbach
Walgenbach Art & Books, voorheen directeur Museum Rotterdam
4
Fred Wartna
manager Lerarenopleiding Beeldende Kunst en Vormgeving, Willem de Kooning Academie, Hogeschool Rotterdam, voorheen directeur Villa Zebra, kindermuseum Rotterdam
Partners Jayne E.T. Slot - verhalenproject Meerstemmige Geschiedenissen Belvédère, Verhalenhuis Rotterdam - programma verhalen, podium, publiciteit, volkskeuken CEK Stichting Cultuur Energie Katendrecht - advies, publiciteit Ondernemers Vereniging Katendrecht - publiciteit, advies Bewonersvereniging Katendrecht- publiciteit, advies, ondersteuning CBK Rotterdam / HCBK Den Haag- mbt kunstenaars Vrijwilligers - volkskeuken/rondleiding tentoonstelling Websites van de deelnemers: - Nishiko: www.nishiko55.com - Hans Citroen: www.youtube.com/watch?v=QekLqerGDtM - http://www.rotterdamartists.nl/nl/database/details/q/kunstenaar_id/450571/resultpage/1/narrowlevel/0/iskunstenaar/1/isvormgever/0/zoekkv/1 - http://nl.wikipedia.org/wiki/Kunst_%26_Vaarwerk - Chequita Nahar: http://chequitanahar.nl/about.html - Constance van Duinen: www.constancevanduinen.nl - http://www.geschiedenis24.nl/ovt/afleveringen/2012/08-04-2013.html - http://www.rotterdamsekunstenaars.nl/nl/database/details/q/kunstenaar_id/450006/res ultpage/45/narrowlevel/0/iskunstenaar/1/isvormgever/0/zoekkv/1 - Reggie Baay: www.reggiebaay.nl - Wim Willems: http://www.vijfeeuwenmigratie.nl/cgm/profdr-w-h-wim-willems - http://www.campusdenhaag.nl/centre-mus/onderzoek/wim-willems.html - Dorna van Rouveroy van Nieuwaal: - http://www.strafkolonie.nl/index.php?p=1_14_Koninkrijk-in-Wereldoorlog - http://www.imdb.com/name/nm0746170/ - http://japanseburgerkampen.org/vjb/cms/cms_module/index.php?obj_id=16142 - Michael de Miranda: http://www.michaeldemiranda.nl - http://www.youtube.com/user/mdm2230 - http://vimeo.com/user3955513/videos - Karin van Paassen: http://www.karinvanpaassen.com/index2.html - Jayne E. T. Slot: http://www.inconcreto.nl/nl/ic_menu.swf?catID= - Belvédère: http://www.belvedererotterdam.nl - CEK, Stichting Cultuur Energie Katendrecht: https://www.facebook.com/pages/Stichting-CEK/173844909335661?sk=info - Ondernemersvereniging Katendrecht: http://www.ovkatendrecht.nl - De Kaap: http://nl.wikipedia.org/wiki/Katendrecht - CBK: http://www.cbkrotterdam.nl - HCBK Stroom: http://www.stroom.nl/zoek/index.php?lang=nl Rotterdam november 2013 © Het Gemengde Gemengd. Het project is geregistreerd bij de Belastingdienst Rotterdam.
5
