Projecten Democratic Challenge

Projecten Democratic Challenge 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47.

Buitenraad Lelystad Argu Verantwoord anders in Brabant Innovatiefonds leefbaarheid en MKB Wijchen Buurt App Verbindende kaders (gebiedsambtenaren Bronckhorst) Samenleving voorop – domein bestuur (Leusden) Vernieuwing lokale democratie Bodegraven-Reeuwijk Het Lukt Ons! - crowdfunding West-Friesland G250 Amsterdam De stem van de stad (burgerjournalistiek) Bewoners als bestuurders (puntensysteem) Kenniscloud (Uden) Firefly uit laten vliegen Democratisch Onderwijs Eindhoven - DOE040 Open de raad Opstellen wijkvisies in Veghel (NB) voor de wijken Kern-West en Veghel-Zuid. Dialogen op de meent Breda begroot burgerrekenkamer Langedijk Jeugdverbinder Nijmegen Stadslab Nijmegen WIJF – Wijkinvesteringsfonds WIJ Delfshaven Samenlevingsplatform Oldebroek voor Mekaar online 'Naar een nieuwe participatiepraktijk' – gemeente Bergen

Civocracy Democratische vernieuwing in 10 Friese dorpen Omgevingsalert Open source democratie burgerbegroting Geffen (gemeente Oss) De rechte tafel Publieke beraadkamers Elke inwoner zeggenschap over een eigen budget in Hollandse Kronen (een IWB, inwonersgebonden budget) (Hollands Kroon) Nieuwe Ronde Nieuwe Kansen (Coevorden) Burgerinitiatief Leefwerf De Biesbosch Cliëntenakkoord: de cliënt centraal Omgevingsvisie buitengebied Winterswijk G1000 Nijmegen DeBlauweWijkEconomie (DBWE) Opheffen van de politieke partijen en komen tot een burgervertegenwoordiging Naar hogere spelniveau’s in ‘buurtkracht en buurtdemocratie’ YOOFORCE - voor de verandering Burgerbetrokkenheid bij Jeugdzorgbeleid im Brabant Noordoost Supermoedertour voOot De Tweede Mening

48. Heel Apeldoorn doet 49. Gelote burgerraad – van theorie naar Amersfoortse praktijk 50. Civic Education: een leerplatform participatieve democratie 51. Area 055; Doe plek en open innovatiecentrum voor de participerende stad 52. Antistigma campagne - Anders denken over Amsterdamse burgers met psychische aandoeningen 53. Mediaroots 54. Reperatieve democratie 55. Datademocratie 56. Meepraten en meebeslissen in een ‘matrix democratie’ 57. Kiezbelasting 58. Buurt leidt raad 59. De crowfunded lobbyist 60. Democratiseren lokale aanbestedingsprocessen / Participatiebedrijf 61. Stadsgesprekken Utrecht 62. Nieuwe lokale onderzoeksjournalistiek van onderop: Wat speelt er in de regio ? 63. Democracy by design 64. De Groene Motor (Amersfoort) 65. Z-Batte (Zeist) 66. City4U: een burger consultatie aanpak en platform voor gemeentebrede projecten 67. G1000 Schiedam 68. Pinckly: dé vernieuwingsimpuls van onze lokale democratie! 69. Burgerdossier 70. BeterBesluit 71. Versterking invloed gemeenteraad en burgers op intergemeentelijke samenwerkingsverbanden. 72. Jongerencongres over Armoede 73. Placemaking Dordrecht (werk titel) 74. We kunnen elkaar nog meer vertellen 75. Leertraject ‘Samenwerking initiatiefnemers en gemeente’ (Utrecht) 76. Cooperatieve vertegenwoordiging (Groningen) 77. Maatschappelijke aandeelhouders: Nijmegenaren aan zet 78. SJEK! de burgerbegroting app 79. Eten, drinken en meer... (verruimen regelgeving voor initiatieven) 80. Extra Zuurstof voor de democratie 81. De staat van Tilburg 82. Good Governance Monitor 83.Listen Up?! Alledaagse democratie op school 84. Tool optimalisatie vergaderschema’s voor raden en staten met gemeenschappelijke regelingen 85. Buurtbedsteden verbinden met de gebiedsplannen 86. Een jaar experimenteren met werk- en vergadervormen in De Raad (Amersfoort) 87. Maatschappelijk Initiatieven Fonds (MIF) van de stad (Den Bosch) 88. Wij’de Wereld 89. Nieuwe Werkwijze participatie (Amersfoort) 90. Citizen Research 91. Demos: wie is de beste burger? 92. stadslab Circulair buiksloterham 93. Test je Wijk. Een surveymonkey voor buurten. 94. Nimma Politics (Nimma = straattaal voor Nijmegen) 95. tastbaar testbaar 96. CitizenConnect 97. Eigenwijks Nieuwegein

98. De dijk is van ons allemaal 99. Buurttender

Project 1 Naam

Buitenraad gemeente Lelystad

datum

4/15/2015

Thema’s

open democratie, besluitvorming processen

concreet

Hierbij wil ik de ‘Buitenraad” van Lelystad graag aanmelden als participatieproject voor de democratic challenge die vanaf 13 april van start gaat. De Buitenraad is in onze ogen een inspirerend voorbeeld waarbij we als lokale overheid met mensen op een informele wijze in gesprek in gesprek gaan over dingen die echt leven in Lelystad. De Buitenraad is daarmee een structurele ontmoetingsplaats waarbij er maandelijks ruimte en tijd wordt gecreëerd voor openheid, dialoog en verbinding tussen de lokale politiek en onze inwoners in een compleet informele setting. Deze maandelijkse bijeenkomsten van de Buitenraad vinden buiten het Stadhuis plaats en zijn gericht op interactie met de samenleving, instellingen en organisaties. De invulling hiervan wordt bepaald door de lange termijn agenda, de informatiebehoefte van de raad en/of vraag vanuit de samenleving, instellingen en organisaties. Meer informatie kunt u vinden op www.buitenraad.nl

vernieuwend

Het is vernieuwend omdat de agenda daadwerkelijk bepaalt wordt door de samenleving en de gemeenteraad van Lelystad zich als netwerkpartner opstelt gericht op interactie en voorbereiding van besluitvormingsprocessen

impact

Over drie jaar hopen we dat de raad de besluitvorming voor een aantal thema's grotendeels overlaat aan de samenleving.

uitvoeringskrach t overdraagbaar

De Buitenraad keert het besluitvormingsproces om gericht op overheidsparticipatie aansluitend bij de energie en initiatieven vanuit de samenleving. Deze manier van werken kan een voorbeeld zijn voor andere gemeenten die ook zoeken naar nieuwe manier om de democratische besluitvorming meer legitimiteit en draagvlak te geven. Het concept buitenraad is breed inzetbaar voor diverse thema's.

contact

[email protected]

team

Dhr. Kruis en dhr. Van Der Herberg

Ondersteuning Exposure

Bekendheid aan het project Buitenraad, profileringsmogelijkheden

Expertise

Instrueren van raadsleden om te leren hoe men omgaat met de samenleving als intitierende partner, communicatieve vaardigheden,

Financiering

Voor de inzet van beeldmateriaal

Toelichting

We hopen dat de democratic challenge het project Buitenraad kan uitdagen om verder te ontwikkelen zodat de inwoners van Lelystad samen met de gemeenteraad

actief in gesprek gaat en gebruik kan maken van de kennis en ervaring van BZK en andere gemeenten Lokaal

Lelystad

Project 2 Naam

Argu

datum

4/17/2015

Thema’s

e-democratie, open democratie, besluitvorming processen

concreet

Politiek is te veel marketing en te weinig inhoud. Het bestaat te veel uit one-liners op verkiezingsposters en te weinig uit het vinden van oplossingen voor problemen. Het internet heeft veranderd hoe we communiceren en hoe we leren, maar het heeft nog niet gezorgd voor inhoudelijke, oplossingsgerichte discussies. Juist discussies over grote onderwerpen, zoals besluiten die het bestuur van ons land moet maken, zijn belangrijk om op internet te voeren. Online kunnen veel meer mensen hun inzichten delen, waardoor er meer kennis kan worden verzameld. Nu worden discussies op internet meestal weergegeven als lange lijsten van reacties. In zo'n lijst kan van alles staan. Nieuwe ideeën, argumenten voor of tegen een idee, meningen, of problemen die vragen om een oplossing. Met Argu structureren wij discussies op een nieuwe manier. We delen een discussie op in een vraagstuk, een idee en argumenten. Zo krijg je snel helder wat het probleem is, welke oplossingen er bestaan, en wat de voor- en nadelen zijn per oplossing. Doordat je ook kan reageren op argumenten, wordt het veel gemakkelijker om als het ware in te zoomen op één aspect van een idee, bijvoorbeeld kosten of veiligheid, zonder dat je het overzicht verliest van alle argumenten. Door een discussie weer te geven als een idee met voor- en tegenargumenten, wordt het veel gemakkelijker om een onderbouwde mening te hebben. Je wordt als het ware gedwongen om kritisch na te denken over alle aspecten van een idee. Op Argu kan iedereen ook direct stemmen op een idee. Zo kan je laten zien dat je ergens voor of juist tegen bent. Met een gewone petitie meet je alleen maar stemmen voor een idee. Daarnaast kunnen politieke partijen op Argu aangeven wat hun mening is over geplaatste ideeën. Dan hoef je niet meer alle programmaboekjes door te nemen om te weten welke partij de juiste standpunten heeft. Daarnaast zorgen we er voor dat politieke partijen met nieuwe ideeën en argumenten worden geconfronteerd. Inspraak hebben op wat er moet veranderen in je land of in je eigen gemeente is lastig. Om invloed te hebben, moet je maar net weten wie je moet aanspreken en hoe je dat moet doen. Weinig mensen zijn daar goed in, waardoor er een grote kloof lijkt te zijn tussen burger en bestuur. Ook zorgt dit er voor dat professionele lobbyisten te veel macht kunnen uitoefenen, omdat zij die kennis wel hebben. Met Argu willen we iedereen de kans geven om gemakkelijk een idee te delen, het idee te onderbouwen, stemmen te verzamelen en het bestuur te bereiken. We willen de afstand tussen burger, bestuur en politiek zo klein mogelijk maken. Op Argu kunnen overheden laten weten wat er gaat gebeuren met een idee of juist waarom een bepaald idee niet kan worden uitgevoerd. We zien zo vaak dat petities of burgerinitiatieven vele handtekeningen ophalen, maar dat er niets mee wordt gedaan. Dat kan door van alles komen, maar vaak weten de mensen die hun

handtekening hebben gezet niet waarom er niets mee gebeurd. Nu kan iedereen met Argu gemakkelijk op de hoogte worden gehouden van wat er wel of niet gebeurd met een idee. vernieuwend

Bestaande online inspraaksystemen maken gebruik van conventionele reactiemodellen, waarbij alle reacties als een lange lijst worden weergegeven. Argu introduceert een unieke discussiestructuur waarmee inhoudelijk, beargumenteerd dialoog wordt gestimuleerd. We zetten mensen aan om te denken in oplossingen en argumenten. We maken complexe discussies overzichtelijk door voordelen en nadelen per idee helder weer te geven. Doordat we usecases hebben uitgedacht voor burgers, politici en ambtenaren, kunnen we alle relevante actoren betrekken op één platform.

impact

1) Meer burgers worden inhoudelijk betrokken bij vraagstukken en beleidsvoorstellen. 2) Alle betrokkenen worden geconfronteerd met alle argumenten, waardoor knelpunten snel worden geïdentificeerd en gecommuniceerd naar zij die een beslissing moeten maken. 3) Politieke partijen worden gestimuleerd om heldere onderbouwing te geven voor hun mening, waardoor politieke partijen eerder geneigd zullen zijn om voor ideeën te zijn waar goede argumten voor zijn. 4) Communicatie over genomen beslissingen van overheden is verbeterd, doordat iedereen op Argu gemakkelijk kan zien wat er is gekozen en waarom dit is gekozen.

uitvoeringskrach t

-

overdraagbaar

Het Argu platform is gemakkelijk in te zetten voor alle overheden. De software is flexibel en zeer schaalbaar.

contact

[email protected]

team Ondersteuning Exposure

We zijn een kleine start-up met drie jonge, enthousiaste ondernemers. We zijn trots op wat we hebben gemaakt, maar hebben nu vooral gebruikers en interessante pilot cases nodig. We zouden willen dat overheden onze software inzetten voor vraagstukken waar burgers bij betrokken moeten worden. We zijn dus op zoek naar overheden (gemeentes / provincies / het rijk) die e-participatie middelen in zouden willen zetten.

Expertise

Kennis over het faciliteren van inspraak door middel van digitale middelen is zeer welkom.

Financiering

Doordat we een kleine, startende onderneming zijn, zijn we nog niet in staat om salarissen uit te keren. Dit lossen we momenteel op door vooral bij te lenen bij DUO. Geen ideale situatie! Elke vorm van financiering zou ons gigantisch kunnen helpen.

Toelichting

-

Lokaal

Utrecht

Project 3 Naam

In Brabant doen we het Verantwoord Anders

datum

21-4-2015

Thema’s

open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk democratie

concreet

Het volledige plan/voorstel kunt u vinden op www.verantwoordanders.nl

vernieuwend

Een concept ter ondersteuning van de decentralisatie in het sociale domein breed, en een hulpmiddel voor de transitie naar een duurzame en solidaire economie met integraal stedelijk voedselbeleid. Ontwikkeld in combinatie met de beste ervaringen van de G1000 formule en de intentie met de D1000 vormt het de verbindende schakel om het herstel van onze economische huishouding op sociaal, ecologisch en financieel gebied mogelijk te maken en de voorwaarde en énige juiste bedding voor de invoering van een onvoorwaardelijk basisinkomen.

impact

Het is een revolutionair idee geboren uit wens en noodzaak. Door de onderlinge wisselwerking van de deelprojecten, zal het zich voegen tot een complementair systeem wat een belangrijke bijdrage zal leveren aan sociale zekerheid in de breedste zin van het woord voor alle-tonen-burgers binnen BrabantStad.

uitvoeringskrach t

-

overdraagbaar

Dit voorstel voor een andere economie met punten en lokale munt, kan model staan voor iedere stad en/of betekent een bruikbare aanvulling en verdieping voor bestaande G1000 activiteiten.

contact

[email protected]

team

Vooralsnog draag ik dit in m'n eentje. Tijdens de Werkconferentie op 1 mei aanstaande doe ik een oproep voor adviseurs, kartrekkers en ambassadeurs.

Ondersteuning Exposure

-

Expertise

-

Financiering

Mogelijk in een later stadium. Voor de opstart in Tilburg benader ik de gemeenteraad van Tilburg met een aanvraag Aanjaagfonds Burgerparticipatie ten behoeve van de volgende onderdelen: a. mij en toekomstige niet professionele werkgroepleden, vanaf 1 mei 2015 een vrijwilligersvergoeding toe te kennen, onder de voorwaarde dat onze zorg en huurtoeslag niet worden gekort. Deze vergoeding wordt bij het eenmaal draaien van het Ruilhandelsysteem vervangen door punten. b. De volledige kosten van de organisatie van de Werkconferentie op 1 mei 2015. c. Het facilliteren van de huur van ruimte inclusief catering voor werkgroepvergaderingen en reiskosten die zij moet maken ten behoeve van het burgerinitiatief.

Regelruimte

graag

Toelichting

Lokaal

| We mogen niet langer wegkijken, volg mij in ‘deze keuze’ en committeer u !!! Opstart Tilburg

Project 4 Naam

Innovatiefonds Leefbaarheid en MKB (Wijchen)

datum

24-4-2014

Thema’s

Samenwerken met burgers

concreet

De raad heeft 400.000 euro beschikbaar gesteld voor innovatieve ideeën van burgers en MKB. Het project is in tweeën gesplitst: innovatie MKB en leefbaarheid. samen met het5 MKB is een innovatiedag met pitches van de beste ideeën georganiseerd. De beste ideeën zijn beloond met een voucher

vernieuwend

Nieuw is het opsteken van criteria samen met burgers, het aangaan van de subsidieverordening en de burgeradviesgroep die het college adviseert over geschiktheid van initiatieven.

impact

Het project kan eindeloos herhaald worden

uitvoeringskrach t

-

overdraagbaar

Dit project is overdraagbaar naar elke gemeente

contact

[email protected]

team

Gemeente, MKB, burgers

Ondersteuning Exposure Expertise

-

Financiering

-

Regelruimte Toelichting

-

Lokaal

Wijchen

Project 5 Naam

BuurtApp

datum

1-5-2015

Thema’s

e-democratie, democratiserende initiatieven, lokale media en democratie, netwerkdemocratie

concreet

De BuurtApp is een nieuwe app die het mogelijk maak voor buurtbewoners om elkaar te vinden, beter te leren kennen (voornaam, straatnaam, foto) en makkelijker met elkaar te communiceren 1. de eerste App in Nederland die is gericht is op communicatie tussen buurtbewoners 2. Het eerste internetplatform voor buren waarbij gebruikers zelf kunnen aangeven wat ze onder hun buurt verstaan 3. De mogelijkheid om berichten te plaatsen op straat, buurt, wijk en gemeenteniveau

vernieuwend

impact

De 1.0 versie die sinds maart op de markt is bereikt nu zo’n 1000 inwoners in Utrecht. Met de DC wil ik de app geschikter maken voor de communicatie tussen burgers en gemeentelijke overheden. daardoor zal in de toekomst de communicatie tussen buurtbewoners onderling en tussen buurtbewoners en overheid soepeler verlopen

uitvoeringskrach t

x

overdraagbaar

De huidige, eerste versie van de buurtApp is al landelijk te downloaden en kan dus in alle gemeenten in Nederland worden ingezet

contact

[email protected]

team

Naam organisatie: buurtcontact naam ontwikkelaar: Norbert Scholl

Ondersteuning Exposure

Zoals bij alle social media is een zo breed mogelijke exposure essentieel. De Democratic Challenge kan me helpen om ook bij gemeenten bekend te raken

Expertise

Hoe kan ik de functionaliteiten in onze toekomstige updates optimaal vormgeven om communicatie tussen burgers en gemeenten te optimaliseren?

Financiering

Het optimaliseren om de communicatie tussen buurtbewoners/burgers en de gemeente te versterken gaat naar verwachting tussen de 10.000 en 20.000 euro aan programmeerkosten bedragen

Regelruimte

BuurtApp is een sociale onderneming met een maatschappelijk doel én een commercieel doel. Welke ruimte krijg ik van de overheid om beide doelen te kunnen

blijven nastreven? Toelichting

Kennis, inspiratie en financiering. Ik zoek naar contacten en input van gemeenten én van het ministerie van Binnenlandse Zaken.

Lokaal

Utrecht

Project 6 Naam

Verbindende Kaders

datum

4-5-2015

Thema’s

Open democratie, besluitvormingsprocessen

concreet

Bronckhorst streeft ernaar een gemeente te zijn die ruimte geeft aan de kracht van de samenleving en deze versterkt. Dat doet zij door de inzet van gebiedsambtenaren. Zij gaan zonder inhoudelijke opdracht de gebieden in en het gesprek aan met inwoners, organisaties, ondernemers. Ze gaan op zoek naar de zelfkracht en ondersteunen die. Ze verbinden buiten met buiten en binnen met binnen. Ze gaan uit van mogelijkheden en stellen (intern) beleid ter discussie als deze belemmerend werken voor initiatieven uit de samenleving. Zij worden hierin gesteund door gebiedswethouders en het management van de organsatie

vernieuwend

We hebben nog niet kunnen vinden of er vergelijkbare trajecten bestaan. we hebben de indruk dat de ontwikkeling van de doe-democratie nog niet voldoende is vertaald naar de gemeente zelf, wat betekent het voor de werkwijze van de gemeente (organisatie en bestuur)

impact

Wij zijn ervan overtuigd dat een cultuurverandering binnen de gemeente essentieel is om de aansluiting met de samenleving te behouden. Door die cultuurverandering zowel bestuurlijk als ambtelijk te maken kan dit de samenleving een boost geven: inwoners krijgen weer vertrouwen in de gemeente als partner.

uitvoeringskrach t

x

overdraagbaar

Zowel proces als uitkomst kan door andere gemeenten gebruikt worden

contact

[email protected]

team

Gemeenteraad, Dorpsbelangorganisaties, inwoners

Ondersteuning Exposure

-

Expertise

Meedenkkracht op inhoud en proces. Op welke manier gaan we de discussie voeren met inwoners.

Financiering

Inhuur expertise bij begeleiding gemeenteraad en inwoners.

Regelruimte

-

Toelichting

Meedenken, advisering, coaching in zoekproces. Inbreng van expertise, nieuwe inzichten, etc.

Lokaal

Bronckhorst / Hengelo GLd

Project 7 Naam

Samenleving Voorop – domein bestuur

datum

11-5-2015

Thema’s

open democratie, besluitvorming processen, netwerk democratie

concreet

Sinds 2011 zijn we in de organisatie aan de slag met Samenleving Voorop. Al pionierend krijgen we er gevoel bij en zijn we aan het ontwikkelen in een andere rol van het zijn van overheid. Samenleving Voorop is een belangrijk onderwerp en ontwikkelperspectief in de organisatie. In 2011 is de aanleiding als volgt weergegeven ”Burgers zijn zelfredzamer en communiceren meer via netwerken, ook door de mogelijkheden van digitalisering. Burgers hebben andere verwachtingen van de (gemeentelijke) overheid gekregen en kunnen hun opvattingen veel meer uiten. Van de gemeente wordt meer dan eerder gevraagd om te acteren in een netwerk met partners en daarin die rol te pakken die niet door andere partijen kan worden opgepakt. Ook staat de gemeente voor de opgave om met minder middelen dezelfde maatschappelijke vraagstukken op een andere wijze op te lossen. De veranderende financiële context is een kans om naar de overheid te kijken en haar rolneming in de maatschappij.” De term ‘Samenleving Voorop’ is gekozen, om het proces uit te leggen voor de wijze waarop de gemeente Leusden een andere, bij deze tijd passende rol in de samenleving kan aannemen. We gaan daarbij uit van: 1. maximale zelfredzaamheid en het zelfoplossend vermogen van de samenleving (inwoners, instellingen, bedrijven). 2. de veranderende zorgplicht van de overheid van “zorgen voor” naar “zorgen dat”. De organisatie, inhoud en deels ook bekostiging is daarbij aan de samenleving zelf. De nieuwe rol van de gemeente (bestuurders en ambtenaren) spitst zich toe op het pakken van die rol die niet door andere partijen in de samenleving kan worden opgepakt. Daarbij zetten we in op de vraag hoe wij anderen in staat kunnen stellen vanuit hun eigen kennis en kracht te presteren in maatschappelijke vraagstukken. We nodigen maatschappelijke organisaties en individuele inwoners actief uit om zich bezig te houden met de kwaliteit, het functioneren van de samenleving. De gemeente bevordert de totstandkoming van maatschappelijke verbanden en netwerken in formele en niet-formele structuren. Ze beoordeelt initiatieven uit de samenleving vanuit een “ja- tenzij” principe. De politiek bepaalt of en binnen welke kaders wettelijk en daarop aanvullend beleid wordt gemaakt. De gemeente faciliteert de beleidsmakers (inwoners,

maatschappelijke organisaties, bedrijven) bij het opstellen van de beleidsvoorstellen. Daarnaast is er ook een rol voor de politiek weggelegd als het gaat om het beoordelen van eventuele maatschappelijke verschillen die zouden kunnen ontstaan door de terugtredende overheid en de zelfredzaamheid van de samenleving. We zetten in op de ontwikkeling van burgerparticipatie naar overheidsparticipatie. Onderscheid burgerparticipatie en overheidsparticipatie: 1. Burgerparticipatie: burgers doen mee met initiatieven van de overheid. De gemeente stippelt en voert beleid uit en biedt in een of meerdere fases daar van gelegenheid aan burgers om mee te denken of hun mening te geven. Wij vragen burgers mee te doen, mee te denken. 2. Overheidsparticipatie: de overheid doet mee met initiatieven van burgers. Bij overheidsparticipatie gaat het erom de samenleving in haar kracht te zetten. De initiatieven komen niet van de overheid, maar uit de samenleving. Wij participeren in die projecten die in de samenleving ontstaan, en waar ondersteuning van de overheid nodig is. Niet perse ondersteuning in de vorm van geld, maar bijvoorbeeld door meedenken, contacten leggen, partijen bijeenbrengen etc. Op het eerste gezicht lijkt het misschien dat burgers en overheden minder met elkaar te maken krijgen doordat taken verschuiven. Echter, schijn bedriegt. De relatie wordt juist intensiever. De term ‘overheidsparticipatie’, zegt het al. De overheid participeert, doet mee, is partner in de initiatieven van burgers. Een totaal vernieuwde samenwerking. Het gaat niet om het aanpassen van regels, het gaat om gedrag. Positief meedenken aan beide kanten: zowel vanuit de politiek, als vanuit het burgerinitiatief. Daarbij past een houding van loslaten en ruimte geven voor maatschappelijke actieve burgers. De overheid is er om voorwaarden te scheppen om burgers optimaal in de gelegenheid te stellen de actieve bijdrage te leveren. Door zaken aan te jagen of te stimuleren, of voor instrumenten te zorgen die een doorbraak kunnen forceren. Vanuit het doel van Samenleving Voorop is duidelijk dat Samenleving Voorop zowel de hele organisatie raakt, als de hele samenleving. We hebben allemaal met deze ontwikkeling en het proces te maken. Samenleving Voorop moet zoveel mogelijk geïntegreerd worden in het huidige, dagelijkse werk, zodat het niet al extra inspanning voelt. We onderscheiden 5 domeinen waar het vliegwieleffect van Samenleving Voorop zou moeten ontstaan: 1. Samenleving 2. Afdeling Dienstverlening 3. Afdeling Beleid 4. Afdeling Bedrijfsvoering 5. College en Raad De wisselwerking tussen de verschillende domeinen is van groot belang. Ieder domein opereert zelfstandig, maar kan niet zonder de input van de andere domeinen. Op deze 5 domeinen zetten we in. We werken met jaarprogramma's waarin door middel van activiteiten continue aandacht vragen/ eisen voor Samenleving Voorop. Vanuit de ervaring in de afgelopen jaren zien we dat het effect heeft. Met name op de domeinen 2 t/m 4 zien we resultaten. De houding van de ambtenaren ten aanzien van initiatieven is daadwerkelijk veranderd. Continue wordt gezocht naar het mogelijk

maken van initiatieven en het ruimte geven voor ontwikkeling. Onze zoektocht is nu hoe we het domein Samenleving en het domein Bestuur tot merkbare resultaten kunnen laten komen. Dan komen we daadwerkelijk tot een omslag in het handelen van de gemeente. De raad staat achter de ontwikkeling Samenleving Voorop. In het coalitieakkoord staat dit mooi beschreven. De challenge is nu hoe we vanuit het onderstrepen van het belang van de ontwikkeling komen tot een daadwerkelijke andere houding en anders handelen dan nu het geval is. vernieuwend

In den lande wordt vaker ingezet op ontwikkelingen als Samenleving Voorop. Het vernieuwende van onze beweging is dat wij gelijktijdig inzetten op 5 domeinen. Voor het domein Bestuur hebben we diverse activiteiten gedaan, zoals: * bijeenkomst over de Raad van de Toekomst * bijeenkomst over overheidsparticipatie en de rol van de raad * Raadsvoorstellen waarin expliciet wordt ingezet op Samenleving Voorop door een andere werkwijze. Vanuit de kennis en kunde (van onszelf opgedaan in de afgelopen jaren, maar ook van externe sprekers) willen we komen tot een volgende stap op het domein Bestuur. De volgende stap is te komen vanuit de theorie naar de praktijk. Met deze challenge willen we inzetten op een intensief traject van één jaar om met de raad te komen tot een nieuwe werkwijze handelend vanuit de visie Samenleving Voorop.

impact

Inzet op het domein Bestuur zorgt er voor dat het democratische proces daadwerkelijk kan veranderen. Het domein Bestuur is het ideale domein om verandering te bewerkstelligen. Het domein heeft zeggingskracht en sturingsmogelijkheden. We hebben de afgelopen jaren vooral ingezet op houding en gedrag van ambtenaren om initiatieven mogelijk te maken. Het is nu een goed moment om in te zetten op de raad. Zeker ook omdat over een aantal jaar opnieuw verkiezingen zijn. De challenge is om voor die tijd de raad een eigen nieuwe werkwijze te laten ontwerpen. Over 3 jaar moet die werkwijze staan en wordt op de nieuwe manier gewerkt. Tevens gaat van de nieuwe werkwijze een stimulans uit naar het domein Samenleving. En daar zullen de daadwerkelijke resultaten merkbaar worden!

uitvoeringskrach t

We zetten met de challenge in op het domein bestuur. Het mooie is dat onze hele ontwikkeling Samenleving Voorop overdraagbaar is. De ervaringen die we de afgelopen jaren hebben opgedaan (wat werkt wel en wat werkt niet om tot een cultuurverandering in de organisatie te komen, hoe krijg je de samenleving in beweging - wat werkt wel en wat werkt niet, waar zijn we tegenaan gelopen in de praktijk) etc. kan worden doorgegeven. Het domein bestuur is interessant voor andere gemeenten, omdat iedere gemeente te maken heeft met een college en raad. Voor de lokale democratie is het domein Bestuur een heel belangrijke speler. Hoe krijg je ontwikkeling binnen dit domein, en wat is er mogelijk aan ontwikkelingen? Dat willen wij gaan uitzoeken, en onze ervaringen en do's en dont's willen we delen.

overdraagbaar

We zetten met de challenge in op het domein bestuur. Het mooie is dat onze hele ontwikkeling Samenleving Voorop overdraagbaar is. De ervaringen die we de afgelopen jaren hebben opgedaan (wat werkt wel en wat werkt niet om tot een

cultuurverandering in de organisatie te komen, hoe krijg je de samenleving in beweging - wat werkt wel en wat werkt niet, waar zijn we tegenaan gelopen in de praktijk) etc. kan worden doorgegeven. Het domein bestuur is interessant voor andere gemeenten, omdat iedere gemeente te maken heeft met een college en raad. Voor de lokale democratie is het domein Bestuur een heel belangrijke speler. Hoe krijg je ontwikkeling binnen dit domein, en wat is er mogelijk aan ontwikkelingen? Dat willen wij gaan uitzoeken, en onze ervaringen en do's en dont's willen we delen. contact

[email protected]

team

Gemeente Leusden: - Raad - College - ambtenaren - Aanjaagteam * De Leusdense samenleving - initiatiefnemers - stakeholders

Ondersteuning Exposure

Publiceren over de beweging die de gemeente Leusden met Samenleving Voorop maakt dat het bekendheid krijgt. Publiceren en kennisdelen is een mooi middel om verder te komen. Wij zouden willen publiceren over de ontwikkeling Samenleving Voorop. En we willen kennisdelen met gemeenten/ organisaties die met dergelijke ontwikkelingen bezig zijn.

Expertise

We hebben behoefte aan expertise/ denkkracht/ sparringpartners. Ons 'theoretisch kader' en onze visie hebben we. Op de domeinen Bedrijfsvoering, Beleid en Dienstverlening hebben we stappen gezet. We zouden graag de denkkracht van experts gebruiken om een plan van aanpak/ programma te ontwikkelen voor het domein Bestuur. Een plan/ programma om ontwikkeling en resultaten te zien op het domein Bestuur. De mogelijkheden voor het verlenen van expertise zouden wij graag nader met u willen onderzoeken.

Financiering

Wij vragen een bijdrage van € 15.000,- aan co- financiering om het komende jaar intensief in te kunnen zetten op het domein Bestuur, en daarbij het plan/ programma tot uitvoering te kunnen brengen. De kosten bestaan uit (sprekers, trainee voor de ondersteuning, zaalhuur en - benodigdheden). Deskundige ondersteuning bij het zoeken naar andere financiering is ook van harte welkom.

Regelruimte

-

Toelichting

-

Lokaal

Leusden

Project 8 Naam

Vernieuwing lokale democratie Bodegraven-Reeuwijk

datum

13-5-2015

Thema’s

open democratie, besluitvorming processen

concreet

De innovatietafel en de agendacommissie roept burgers, maatschappelijke organisaties, bedrijven op de initiatieven die de participatiegedachte ondersteunen. Ons plan heeft betrekking op het verbinden van context, taken, organisaties en mensen.

vernieuwend

Veel projecten op het gebied van democratische vernieuwing blijven steken in analyse. Voor daadwerkelijke verandering is loslaten van het vertrouwde en ontvangen van het nieuwe nodig. Dat vraag lef, vertrouwen in elkaar en energie. Ons plan heeft tot doel innoverende energie vrij te maken binnen het (oude) politiek bestuurlijke systeem.

impact

De gemeenteraden vergaderen nog twee keer per jaar (begroting en verantwoording). Voor het overige organiseert het college van B&W bijeenkomsten met burgers.

uitvoeringskrach t

-

overdraagbaar

Via social media, vakliteratuur

contact

[email protected]

team

Innovatietafel Bodegraven-Reeuwijk (initiatief gemeente) en Agendacommissie Sociaal Domein Nieuwkoop

Ondersteuning Exposure

-

Expertise

Voor het veranderen van het politiek bestuurlijk systeem zou ik graag in contact komen met (voormalig) bestuurders van gemeenten en maatschappelijke organisaties.

Financiering

Een bescheiden budget is wenselijk, nog nader te bepalen.

Regelruimte

-

Toelichting

-

Lokaal

Bodegraven-Reeuwijk Nieuwkoop

Project 9

Naam

Het Lukt Ons! - crowdfunding West-Friesland

datum

13-5-2015

Thema’s

begroting, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk democratie

concreet

Het huidige subsidieproces is niet-transparant: vaak bestaan er jarenlange subsidierelaties tussen gemeente en stichtingen/verenigingen. Het is lastig om te onderzoeken of er draagvlak is voor activiteiten van deze organisaties en de beoordeling ligt vaak bij één of enkele ambtenaren. Door dit proces en het toekennen volledig online te zetten, ontstaan er mogelijkheden om deze patronen te doorbreken en subsidies echt te baseren op maatschappelijk draagvlak. Burgers bepalen of zij een project steunen of niet en niet de mensen met de beste contacten in het gemeentehuis.

vernieuwend

Het vernieuwende aan het project is de aanpak: het volledige traject is gebaseerd op het zichtbaar maken van het gehele proces. Het is geen nieuw proces of een project dat een compleet nieuwe realiteit neerzet, maar een manier om met een simpel instrument, een platform, de processen van binnenuit te kantelen. Het crowdfunden 'parasiteert' volledig op alle bestaande netwerken, maar brengt een andere dynamiek in de relaties, waardoor op termijn een democratiseringsslag gemaakt wordt op het gebied van subsidierelaties.

impact

De eerste projecten hebben al laten zien dat het systeem heel transparant maakt dat sommige verenigingen en stichtingen helemaal niet zo veel steun krijgen als dat zij zeggen. Ook blijkt tijdens de voorbereidende werkzaamheden al snel dat regelmatig onrealistische bedragen gevraagd werden door organisaties. De eerste veranderingen zijn al zichtbaar. Op termijn kan dit betekenen dat subsidieverordeningen helemaal op de schop gaan en dat het toekennen van beschikkingen democratiseert.

uitvoeringskrach t

-

overdraagbaar

Gemeenten leren dat burgers heel goed zelf kunnen beoordelen of een project maatschappelijk nut heeft. Gemeenten leren ook dat de maatschappij veel sterker wordt als organisaties voor een groot deel zelf financiering regelen en als inwoners inspraak hebben op waar subsidie aan toegekend wordt.

contact

[email protected]

team

Vrijwilligerspunt West-Friesland, de Westfriese Uitdaging, 1%-club, gemeente Medemblik, gemeente Enkhuizen, gemeente Stede Broec, gemeente Drechterland, gemeente Hoorn, gemeente Koggenland, Gemeente Opmeer, Rabobank en Univé

Ondersteuning Exposure

Promotiefilmpjes, maar vooral ook exposure bij wethouders en gemeentesecretarissen zou echt enorm helpen. Wij merken dat de meeste besluitvormers niet echt online aanwezig zijn. Dat betekent dus vooral veel gesprekken voeren. Dit kost enorm veel tijd. Artikelen, congressen, mailings etc

zouden ons enorm helpen. Expertise

Voor Het Lukt Ons! is het prettig als het lukt om een aantal organisaties een enorm succesvolle campagne te geven. Wat we nu zien, is dat ook verenigingen en stichtingen gewend zijn aan het systeem van 'subsidies en fondsen aanschrijven' en niet zelf hun netwerken weten te activeren. Door een aantal best practices neer te zetten, ontstaat een situatie waarbij zij snel zelf succesvol campagne kunnen voeren (knippen/plakken). Ze zien het nu nog niet voor zich.

Financiering

Alle vormgeving en promotiemateriaal maken we nu helaas allemaal zelf. We merken dat het woord 'crowdfunding' absoluut nog niet ingeburgerd is. Het zou enorm fijn zijn als in een paar korte filmpjes duidelijk wordt wat het betekent voor verschillende doelgroepen: ambtenaren, wethouders, organisaties én ondernemers.

Regelruimte Toelichting Lokaal

West-Friesland

Project 10 Naam

G250 werkt!

datum

18-5-2015

Thema’s

open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk democratie

concreet

In maart 2015 organiseerden bewoners en ondernemers uit de Amsterdamse Pijp, ambtenaren en politici gezamenlijk de G250 Buurttop De Pijp. Het initiatief voor deze burgertop ging uit van een groep bewoners van de Pijp die nadrukkelijk ondernemers, ambtenaren en politici betrokken bij de voorbereidingen van deze burgertop. Hierdoor ontstond een werkgroep waarin alle voornoemde partijen vertegenwoordigd waren en die binnen enkele maanden een zeer geslaagde Buurttop wisten te organiseren. De Buurttop zelf werd door veel deelnemers omschreven als inspirerend en stimulerend. Door meerdere deelnemers werd uitgesproken dat ze hoopten dat deze Buurttop niet op zichzelf zou staan, dat het hier niet bij zou blijven. Zowel de samenwerking in het voorbereidingstraject als de positieve reacties op de Buurttop zelf inspireerden de leden van de organiserende werkgroep om op deze Buurttop voort te bouwen onder de naam de G250 werkt! De G250 biedt kansen voor de ontwikkeling van een succesvolle co-creatie tussen bewoners, ondernemers, professionals en stadsdeel (gemeente Amsterdam). De werkgroep, bestaande uit bewoners en ondernemers uit de Pijp, ambtenaren van stadsdeel Zuid en leden van de bestuurscommissie Amsterdam Zuid, wil een platform creeren dat bewoners en ondernemers de kans geeft daadwerkelijk initiatieven te ontplooien voor de Pijp. We willen ‘van onderaf’ werken, dat wil zeggen dat we niet eerst plannen maken,

maar uitgaan van de initiatieven in de wijk, van bewoners en ondernemer zelf. Bestaande initiatieven worden met elkaar in contact gebracht, onderlinge samenwerking gestimuleerd. Co-creatie is de methodiek: alle partijen dragen bij vanuit hun eigen rol en taak en verantwoordelijkheden. Door samen te werken, door elkaar ondersteuning te geven en uit te leggen hoe je van een idee naar een concreet voorstel kan komen en hoe een voorstel tot uitvoering is te brengen. Maar ook door verbindingen aan te gaan met anderen die ook achter het idee staan of misschien al een stapje verder zijn. De samenwerking groeit in de praktijk en kan en zal dus niet vooraf worden vastgelegd. De co-creatie tussen ambtenaren, stadsdeel, gemeente, bewoners en ondernemers is werkbaar als van onderop gewerkt blijft worden en niet bovenaf te sturend of bepalend wordt ingezet op de inhoud en het proces van de G250 werkt! Om recht te blijven doen aan “van onderop werken” is het daarom belangrijk dat de rol van de coördinatie volgend is, flexibel blijft en zich in de praktijk ontwikkeld. De resultaten van de Buurttop G250 zijn een basis en zullen in het begin richtinggevend zijn. Voor de praktische invulling wordt bijvoorbeeld gedacht aan regelmatig terugkerende bijeenkomsten waar verschillende thematische werkgroepen bijeenkomen en ervaringen met elkaar delen, voorstellen toetsen en nieuwe deelnemers de kans geven aan te sluiten. In november 2015 is een bijeenkomst gepland voor alle deelnemers aan de Buurttop G250. Deze bijeenkomst willen we de eerste concrete resultaten laten zien. Waarom is het project vernieuwend? Bijzonder aan dit project is dat het een co-creatie tussen politici, ambtenaren, bewoners en ondernemers betreft. Vanaf het begin is door deze partijen, die gezamenlijk op zoek zijn naar een nieuwe vorm van lokale democratie, samengewerkt. Anders dan bij andere burgertops waren politici en ambtenaren vanaf het begin betrokken bij het proces en actief deelnemer tijdens de Buurttop vernieuwend

Het project is een vervolg op de G250 Buurttop de Pijp. Bijzonder is het feit dat burgers, ondernemers, ambtenaren en politici vanaf het begin samenwerken in dit project en ook de ambitie hebben dit project gezamenlijk vorm te geven.

impact

De verwachting is dat de G250 werkt! kan bewerkstelligen dat bewoners, ondernemers, ambtenaren en politici op een andere manier gaan samenwerken. Gezamenlijk wordt een proces op gang gebracht waarvan de uitkomst niet vooraf te voorspellen is. Belangrijk is het vasthouden van de positieve energie die de Buurttop opleverde, het bereiken van zoveel mogelijk bewoners en ondernemers uit de Pijp en het op gang houden van de samenwerking tussen alle betrokken partijen.

uitvoeringskrach t

-

overdraagbaar

De komende periode zullen veel ervaringen opgedaan worden. Een aantal ideeën zal werken, andere weer niet. Lukt het structureel zoveel mogelijk bewoners en ondernemers te betrekken en het proces gaande te houden? Deze ervaringen zullen voor andere steden leerzaam zijn en hopelijk een stimulans zijn om (delen van) de

aanpak in de Amsterdamse Pijp over te nemen contact

[email protected]

team

Bewoners, ondernemers uit de Pijp, ambtenaren van stadsdeel Zuid, politici uit de bestuurscommissie Amsterdam Zuid

Ondersteuning Exposure

Met name advisering en begeleiding door deskundigen zou van grote waarde zijn. Exposure van het project en financiering van publiciteit zou helpen bij het bereiken van zoveel mogelijk bewoners en ondernemers.

Expertise

Advisering en meekijken door deskundigen zal in dit proces van grote waarde zijn.

Financiering

Mogelijk bijdrages aan publiciteit en de organisatie van open bijeenkomsten kunnen dit project op weg helpen.

Regelruimte

Hier zouden de betrokken politici in kunnen voorzien.

Toelichting

-

Lokaal

De Pijp, Amsterdam

Project 11 Naam

De stem van de stad

datum

18-5-2015

Thema’s

e-democratie, besluitvorming processen, lokale media en democratie, burgerjournalistiek

concreet

Programma De stem van de stad Inclusieve burgerpersbureaus in stadswijken In diverse steden zijn lokale burgerpersbureaus actief, bijvoorbeeld in Amsterdam Noord en Bos en Lommer en in Den Haag in de Schilderswijk en Transvaalbuurt. We signaleren twee kwesties waar we in dit programma oplossingen voor aandragen. 1 Vertegenwoordiging onvolledig Burgerpersbureaus zijn overwegend van en voor witte hoogopgeleide buurtbewoners en professionals, ze vertegenwoordigen niet de hele wijk, maar slechts een minderheid. Wijkpersbureaus in de steden moeten een groter deel van de bevolking gaan vertegenwoordigen. 2 Duurzaamheid wankel Er komt minder geld beschikbaar voor de journalistiek. De rol van burgerjournalisten naast de professionals wordt groter. Maar ook de burgerjournalist is niet gratis. En zeker niet as er anderen moeten worden opgeleid. Dan zijn er betaalde vrijwilligers nodig. Om deze persbureaus duurzaam te maken is er wel een basisorganisatie

nodig en dus ook geld, een verdienmodel. De financiering van persbureaus bestaat nu vooral uit tijdelijke (vaak kleine) subsidies uit burgerinitiatieven of andere overheidsbudgetten. Dat maakt ze heel afhankelijk van de goodwill van de lokale overheid. Alternatieve financieringsbronnen zijn corporaties (leefbaarheidsgeld, wordt minder), welzijnsorganisaties (leefbaarheid en sociale cohesie) ondernemers (betere naam voor de wijk) en andere fondsen (bijvoorbeeld door community art projecten). Oplossingen In De Stem van de Stad zoeken we naar structurele oplossingen. Met professionals en ervaringsdeskundigen ontwikkelen we in een jaar tijd werkmodellen om de twee bovenstaande kwesties beter te kunnen aanpakken. Training Door training van professionals leren burgers van divers opleidingsniveau en met diverse moedertalen beter verwoorden wat er speelt in hun buurt en in hun leven. Dit gebeurt al op diverse plekken, maar zou uitbreid moeten worden en beter ingebed in de buurt. Verstevig lokaal netwerk Daarbij heb je een lokaal netwerk nodig: organisaties en instellingen die belang hebben bij een wijkpersbureau en het willen ondersteunen. Dat zijn bijvoorbeeld lokale overheden, bewonersorganisaties, ondernemers, buurtscholen, weekendacademies, lokale overheden. In een brede netwerk verkenning kunnen we dat voor drie of vier persbureaus onderzoeken. Structurele samenwerking Structurele begeleiding kan bijvoorbeeld worden geboden door welzijnsorganisaties (locaties en buurtwerkers) samenwerking met Hogescholen (vakkennis van media). Docenten en mediastudenten met een biculturele achtergrond kunnen we inschakelen een opleidingstraject aanbieden, zodat ze tijdens hun stage bewoners opleiden . Zij hebben ervaring met media, en met omgaan met culturele verschillen. vernieuwend

Vernieuwend in De Stem van de Stad zijn de brede aanpak met een groot ondersteunend netwerk van instellingen en opleidingen en de inclusiviteit, waardoor de meerderheid van de bevolking (de laagopgeleide nieuwe stadsbewoner) zijn/haar stem kan laten horen.

impact

Veel meer stadsbewoners kunnen verwoorden wat de problemen en oplossingen zijn in hun wijk en hebben het netwerk om er ook iets aan te doen.

uitvoeringskrach t

-

overdraagbaar

Buurtbewoners, buurtwerkers en docenten en studenten krijgen training on the job om zelf aan het werk te gaan.

contact

[email protected]

team

Amsterdam: gibraltarpers.nl, jongesla.org, communicatielabwest.nl, boloboost, hogeschool van amsterdam, ijdockzz, Den Haag (o.v.) city mondial, haagse hogeschool

Ondersteuning Exposure

Bekendheid, zodat andere burgerpersbureaus hun kennis en ervaring kunnen delen

Expertise

Bijvoorbeeld training van ambtenaren voor burgerjournalisten: inzicht in besluitvorming, wat doet een persvoorlichter? een kijkje achter de schermen.

Financiering

cofinanciering voor een jaartraject (start september 2015)

Regelruimte

Nog niet bekend

Toelichting

In een gesprek verkennen we wat we voor elkaar kunnen betekenen

Lokaal

Amsterdam en Den Haag (o.v.)

Project 12 Naam

Bewoners als bestuurders

datum

26-5-2015

Thema’s

begroting, open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk democratie

concreet

Als belevingsadviseur benader ik het vraagstuk vanuit het menselijk gedrag. Wat is het effect van een maatregel, wat doet het met de bewoners? Zo ben ik op dit puntensysteem gekomen. Iedereen die stemrecht heeft krijgt per half jaar een bepaald aantal (bijvoorbeeld 100) punten, dat is hun ‘budget’. Deze punten zijn gekoppeld aan je BSN nummer en zijn niet verhandelbaar. De punten hebben een bepaalde geldigheidsduur, binnen een periode, bijvoorbeeld een half jaar, moeten je punten besteed zijn anders verlopen ze en komen in de “algemene pot” terecht. In totaal is er per termijn een vast aantal punten te verdelen. De waarde per punt is het gemeentelijke budget gedeeld door het totale aantal punten. Het financiële budget kan variëren, het aantal stemgerechtigden ook, de waarde per punt dus ook. Je eigen punten kun je gewoon thuis achter je computer inzetten op gemeentelijk niveau (zoals onderwijs, landbouw en veeteelt, infrastructuur, zorg etc.) tot op straatniveau (riolering vervangen, herbestrating van een bepaalde straat, een wijkagent, nieuwe schoolboeken etc.) en alles daar tussen in. Een soort stamboomstructuur. Als het je niet interesseert kun je je punten ook gewoon niet inzetten, deze komen dan in de “algemene pot”. Zodra de punten zijn ingezet worden deze omgezet naar de geldelijke waarde die ze vertegenwoordigen. Zo komt er geld in de “potjes” van groot tot klein schaalniveau tot er voldoende in zit om het doel te bereiken. Als je als bewoner je punten niet hebt ingezet maar wel vind dat er iets zou moeten gebeuren aan het onderhoud van je straat bijvoorbeeld, dan kun je dat niemand verwijten; je hebt zelf je punten niet ingezet. Het volgende half jaar kun je jouw

puntenbudget wél gaan inzetten bijvoorbeeld voor het onderhoud van je straat en je kunt ook je buurman vragen hetzelfde te doen. Dit systeem stimuleert op deze manier betrokkenheid en samenwerking, de bewoner is hier zelf verantwoordelijk voor! De “algemene pot” is het ‘budget’ van de gemeente. Als de punten door de bewoners zijn ingezet en de onderwerpen hun punten hebben gekregen, dan kan de gemeente de “algemene pot” verdelen. Deze “algemene pot” moet per termijn ook helemaal besteed worden! Door dit systeem kunnen veel ambtelijke lagen verdwijnen en kan er snel gereageerd worden op veranderende behoefte. Natuurlijk kan het gebeuren dat iets niet voorzien is waardoor er een probleem ontstaat. Daardoor zullen mensen hun volgende punten daar op inzetten en zo ontstaat er een zelfregulerend systeem. Het bestuur zou wel advies kunnen geven. Bijvoorbeeld over riolering: Normaliter gaat een riolering 50 jaar mee, de riolering bij u in de straat is nu 40 jaar oud. Bewoners kunnen dan alvast punten er op in zetten. Zodra er voldoende punten staan wordt de riolering vervangen. Het principe van “de kracht van de massa” zorgt voor een goede balans. Per onderwerp zit er een maximum aan het aantal wat je in 1x kunt besteden. Je kunt dus niet al je punten inzetten op je eigen wijkcentrum bijvoorbeeld. Het overzicht van de ingezette punten komt op de site van de gemeente zodat mensen dat kunnen inzien en eventueel bij de inzet van hun volgende punten daarmee rekening kunnen houden. Een massa mensen komt tot een beter antwoord dan de beste expert. De massa corrigeert zichzelf. Mensen met kinderen zullen meer op onderwijs en kinderopvang inzetten. Senioren zullen meer op ouderenzorg en pensioen inzetten. Dus de punten worden verdeeld naar gelang de behoefte waardoor het een zelfregulerend systeem wordt. Voor bepaalde zaken die belangrijk worden gevonden door het bestuur kan de pot “Algemeen” worden aangesproken. Hierin zitten de niet besteedde punten. Dit puntensysteem zorgt dat het individu meer een rol krijgt in de maatschappij, niet meer ontevreden kan zijn over besteding van maatschappelijk geld, betrokken raakt bij zijn directe omgeving, bij maatschappelijke en economische ontwikkelingen en het welzijn van zijn wijk/dorp/stad. Projecten waar bewoners op tegen zijn bestaan niet meer. Het systeem zorgt er ook voor dat langdurige trajecten, vertragingen door alle bureaucratie, verdwijnt. Het bestuur zet de verdeelde punten om in uitvoering van het project waardoor plannen ook niet meer kunnen verouderen en men niet meer, in dit opzicht, achter de feiten aanloopt. Het werkt heel direct, snel uitvoerbaar en daardoor ook snel stuurbaar. De gemeentelijke rol is een totaal andere vorm van bestuur: een soort stembureau, opdrachtgever voor de uitvoering en voor het verdelen van de “algemene punten”. Het bestuur kan ook goed gedrag gaan belonen: vrijwilligerswerk met een maatschappelijk betekenis belonen met extra punten, een jaar lang boetevrij autorijden… etc Welk gedrag met hoeveel punten wordt beloond wordt door het bestuur bepaald. Dit bestuur wordt gekozen zoals nu de gemeenteraad wordt gekozen, zij zijn tevens het bestuur van de gemeentelijke coöperatie. Niemand is er in dienst, zelfstandig ondernemers met de benodigde kennis en kwaliteit worden ingehuurd als het nodig is. Als je goed bent in je werk wordt je vanzelf gevraagd als er voor jou werk is.

Ondernemers kunnen “aandelen” verdienen (niet kopen!) als hun werk goed is volbracht. Deze “aandelen” geven een voorrangspositie bij een volgende geschikte opdracht. Zo creëert de gemeente grote betrokkenheid en een persoonlijk belang om de opdracht goed te volbrengen. Zeventien miljoen mensen, zeventien miljoen meningen die tellen volgens het gelijkheidsideaal; Als iedereen vrij en gelijk in rechten en plichten geboren is, dan heeft ook niemand méér recht dan een ander om bepaalde wetten vast te stellen of beslissingen te nemen.(democratie volgens wikipedia) Kortom; DE BEWONER IS BESTUURDER GEWORDEN, DE GEMEENTE EEN UITVOERINGSORGAAN! vernieuwend

Als eerste wil ik graag de aanleidingen van mijn idee uitleggen. * Na de tweede wereldoorlog was er in Nederland een groot saamhorigheidsgevoel. Samen waren we slachtoffer en vanuit die gedachte is toen het sociale stelsel ingevoerd. Later in de jaren 60 en 70 is er hard gestreden voor de vrijheid van het individu. Mensen gingen de maatschappij anders bekijken; met zichzelf als middelpunt. De belangen en rechten van 1 enkel persoon waren vanaf nu het uitgangspunt. Samen is het een groep individuen geworden. Deze trend heeft zich doorgezet in de jaren 80 en 90 en is nu, één à twee generaties later verder ontwikkeld. Als belevingsadviseur heb ik mijzelf afgevraagd hoe je deze individuen weer een groepsbelang kunt geven. * Daarnaast is de rol van de overheid langzaamaan steeds groter geworden, er zijn meer regels gekomen en verantwoordelijkheid van bewoners is overgenomen. Dit wordt door een aantal mensen ervaren als betuttelend. Waar begint je eigen verantwoordelijkheid? De mensen zijn zich steeds meer gaan verzetten en kregen steeds minder respect voor autoriteit. Zo zijn overheid en bewoner steeds meer tegenover elkaar komen te staan i.p.v. hetzelfde doel na te streven. Omdat het individu nu een hele andere rol heeft gekregen in de maatschappij dan voor 1960, werkt het oude/huidige systeem niet meer. Het heeft zijn tijd gehad en is toe aan verandering. * De sociale druk is ook veranderd; mensen zijn bang geworden om een ander aan te spreken op asociaal gedrag. Mensen lopen er liever omheen en zorgen dat zij zelf, als individu, er zo min mogelijk last van hebben. De “relschoppers of pesters” zijn stoer en hebben juist status binnen hun groep. Hoe brutaler, stoerder en hoe meer lef, des te meer kijken de anderen tegen je op. De “nette, keurige” mensen worden dan de watjes of nerds genoemd. Door de verstedelijking en bevolkingstoename is een persoon veel anoniemer geworden dan vroeger waardoor het individu geen verantwoording hoeft af te leggen aan haar omgeving. Mensen gaan uit van het eigen belang en hun status binnen de groep. * Het belastinggeld en de openbare ruimte zijn van ons allemaal, dus tegelijk van niemand persoonlijk. Er is hierdoor geen eigenaarschapsgevoel. Als je met je auto tegen een lantaarnpaal rijdt wordt de schade aan je auto erg gevonden en de beschadigde lantaarnpaal niet, terwijl die óók een beetje van jou is. Hoe krijg je eigenaarschapsgevoel bij iets wat van ons allemaal is? Ambtenaren worden indirect door de inwoners betaald terwijl mensen de politie bijvoorbeeld steeds meer zijn gaan zien als “de tegenstander”. Het is tijd dat overheidsinstellingen en bewoners met de neuzen dezelfde kant op gaan staan, elkaar versterken! Elke ambtenaar is tenslotte óók burger.

Dit alles bij elkaar opgeteld komt het er op neer dat de overheid en de inwoners van Nederland een grote afstand tot elkaar hebben gekregen. De overheid gedraagt zich autoritair (zij beheren de gezamenlijke portemonnee en bepalen de uitgaves; een soort van democratisch gekozen dictatuur), de bevolking reageert recalcitrant. De belangen van de inwoner en de overheid zijn zelfs zo ver uit elkaar komen te liggen waardoor er eerder strijd ontstaat dan samenwerking en er geen eigenaarschapsgevoel voor het individu meer is. Met mijn plan krijgt ieder individu een stukje stuur en dus betrokkenheid bij de samenleving! Het is een hele directe vorm van democratie. Bewoners zijn zelf direct verantwoordelijk! De complete bestuurlijke structuur en de rol van de bewoners is een totaal andere aanpak van lokale democratische processen. impact

Voor dit puntensysteem is een compleet andere bestuurlijke structuur nodig. De bewoner wordt bestuurder. Omdat bewoners deze rol/verantwoordelijkheid niet gewend zijn zal er een gewentijd nodig zijn. De gemeente/het bestuur krijgt hele andere taken en heeft veel minder zeggenschap. De gemeente die dit experiment durft aan te gaan heeft dan ook veel lef nodig! Het gemeentebestuur wordt een gemeentebureau. Na 3 jaar zullen bewoners hun verantwoordelijk voelen en moeten nemen. Gebeurt dat niet dan krijgt het bestuur de punten, dus zeggenschap. Gebeurt dat wel dan zullen bewoners zich trots voelen op hun straat, hun stad of dorp. Er ontstaat eigenaarschapsgevoel en individuele belangen zijn een deel van het maatschappelijk belang geworden. Daardoor ontstaat verantwoordelijkheidsgevoel en betrokkenheid. Betrokkenheid met je omgeving, met de toekomst en met elkaar. Je hebt de groep nodig om iets te bereiken.

uitvoeringskrach t

-

overdraagbaar

Het puntensysteem kan in elke gemeente die écht open staat voor een structurele vernieuwing worden toegepast. Vervolgens kan het tot provinciaal en landelijk beleid worden uitgebreid. Hoe groter het gebied en hoe meer bewoners erbij betrokken zijn des te beter!

contact

[email protected]

team

Bewoners, gemeentebestuur, wijkplatform/dorpsraad. Dit idee kan in verschillende grootte uitgevoerd worden. Als experiment zou bij voorkeur een dorp of wijk van minimaal 10.000 inwoners kunnen dienen. Voor het effect zou een hele gemeente beter zijn. Wil je een goed beeld krijgen van het effect dan zou dit experiment minimaal 10 jaar de ruimte moeten krijgen. Bewoners en bestuur hebben gewentijd nodig en er moet iets mis kunnen gaan wat weer kan worden bijgestuurd door het systeem.

Ondersteuning Exposure Expertise

Ik heb het concept, hoe kan dit voet aan de grond krijgen? Expertise van openminded meedenkers op het gebied van: - bewonerssamenwerking (om het woord burgerparticipatie te omzeilen), - coöperatiebestuur

- menselijk gedrag/ omgevingspsychologie - gemeentelijk bestuur (hoe vind je draagvlak binnen het gemeentebestuur) - regelgeving (wat moet er aangepast worden en hoe doe je dat) - verder weet ik het niet, ik doe dit voor het eerst… Financiering

Het bestaande (wijk-) budget wordt verdeeld over het aantal punten. Als er intern draagvlak is en de wil om mee te werken dan is er wat budget nodig voor in te huren expertise.

Regelruimte

Hulp bij het creëren van ruimte in landelijke of lokale regelgeving. Draagvlak bij de landelijke overheid zal stimulerend zijn voor gemeente om dit experiment aan te gaan.

Toelichting

Omdat ik geen ervaring heb op dit gebied zou het fijn zijn als de democratic challenge mij kan helpen om een pilot te realiseren.

Lokaal

Dit puntensysteem geeft bestuurders een beeld van een denkwijze die los staat van de gebaande paden. Lezingen/workshops bij gemeenten en bijeenkomsten van bestuurders die durven out-of-the-box te gaan en die mee kunnen denken over implementatie van dit idee in hun gemeente. Hoe kan dit idee aangepast worden aan hun situatie? Welke gemeente durft en krijgt de primeur?

Project 13 Naam

Kenniscloud

datum

26-5-2015

Thema’s

e-democratie, open democratie, democratisering initiatieven, netwerk democratie, Kenniscloud geeft voor de diverse burger-initiatieven en woonkernen de mogelijkheid voor het uitwisselen van kennis in een open platform en geeft inzicht aan gemeente bestuurders en ambtenaren omtrent de voortgang van deze initiatieven.

concreet

Project Kenniscloud: Realisatie van een kennisbank als cloudoplossing ten behoeve van dorpsraden, besturen van gebiedsplatformen, werkgroepen, verenigingen, vrijwilligersorganisaties en non-profit instellingen. Aanleiding Coöperatie passiegroep Uden: Deze coöperatie is gericht op het vergroten van de slagvaardigheid van de burgerinitiatieven waaronder de initiatieven van G1000Uden en Udenaar de Toekomst. Deze coöperatie speelt een belangrijke rol in de economische emancipatie van de vele Udense burgerinitiatieven en is op zoek naar een cloud oplossing voor het zo breed mogelijk delen van kennis . Probleem 1. Naast ervaringskennis beschikken veel mensen over specifieke (vak)kennis of vaardigheden. Iedereen is door opleiding, werk of een uit de hand gelopen hobby wel goed in 'iets'. Vaak zijn mensen bereid deze specifieke expertise te delen met anderen. Ondanks het internet en zoekmachines zoals Google blijkt het soms lastig te zijn om

de juiste informatie te vinden of met de juiste personen in contact te komen in je eigen regio, belangrijk hierbij is de basis “vrijwilligheid” 2. Dorpsraden, Besturen van gebiedsplatformen, Werkgroepen, Verenigingen, Vrijwilligersorganisaties en non-profit instellingen slaan hun documenten, ervaringen en kennis veelal op in een eigen E-omgeving, waardoor deze niet openbaar toegankelijk zijn om te delen met hun omgeving, tevens zijn dit vaak privé bestanden welke makkelijk verloren gaan. 3. Het is voor Gemeenteraden, Gemeentebesturen en Abtenaren ondoenlijk om de processen welke met de democratisering initiatieven te maken hebben te kunnen filteren in een compleet overzicht. Oplossing Hiervoor is de Kenniscloud de oplossing. De te ontwikkelen software biedt niet alleen de mogelijkheid om informatie digitaal en doorzoekbaar op te slaan. Het platform beschikt ook over een adresboek met uitgebreide zoekmogelijkheden om op basis van ervaringskennis of expertise in contact te komen met de juiste personen. De Kenniscloud gaat een uitbreidingsmoduul vormen op bestaande interactieve websites en het burenhulpsysteem SamSam welke ontwikkeld zijn door de stichting bewonersplein en Udenaar de Toekomst, deze zijn in gebruik in Uden, Veghel, Boekel Oss en in de toekomst belangstellende regio gemeenten: zie als voorbeeld : https://keldonk.nl - https://mariaheide.nl -https://udenbuiten.bewonersplein.nl https://samsamuden.nl - https://samsamveghel.nl - https://samsamboekel.nl ( Interactieve websites in deze regio zijn als link in een aanvullende mail aan Democratic Challenge aangeboden ) Afbakening De Kenniscloud past binnen de doelstelling van de stichting Bewonersplein: Het bieden van niet-commerciële ICT-oplossingen voor non-profit organisaties. vernieuwend

Het project Kenniscloud zal een grote bijdrage leveren om initiatief nemers en doeners bij elkaar te brengen, hun expertisen zal makkelijker inzetbaar zijn in de vele initiatieven welke spontaan ontstaan in het kader van burgerparticipatie. Kennis met elkaar delen en elkaar ondersteunen, elkaar durven te vragen om samen een initiatief in de praktijk te brengen. Hoe mooi zal het zijn dat Gemeenteraden, Bestuurders van Gemeenten en Abtenaren een overzicht hebben in de voortgang van deze initiatieven. Het zal de lokale democratische vernieuwingsprocessen enorm ondersteunen, overzichtelijk en autoriserend toegang verstrekken aan een ieder die hier belangstelling toont. De software van dit systeem is volgens de nieuwste normen beveiligd, geeft privacy voor de bewoners in hun eigen omgeving, een wachtwoord voor alle websites en hun modules zal heel vertrouwd zijn voor de gebruiker.

impact

Wij verwachten van dit project een grote positieve impuls te geven om nog meer initiatieven te kunnen ondersteunen, de eerder door onze stichting opgezette burenhulpsystemen en de interactieve burenwebsites vormen hiervoor voldoende bewijs, dicht bij buurtbewoners, vertrouwt, heel eigen, geeft gevoel in een gemeenschap, ʺ wie wil daar niet bij horen??ʺ

uitvoeringskrach t

-

overdraagbaar

De basis software is met kleine tekstuele aanpassingen en door middel van toevoeging van een postcode gebied direct in een Gemeente toepasbaar.

contact

[email protected]

team

Stichting bewonersplein*: Udenaar de Toekomst*: G1000-Uden*: Centrum voor Participatie Vivaan*. (* Sites van dit team zijn in bijlage per mail toegevoegd.)

Ondersteuning Exposure

Positieve beoordeling zodat dit bij aanvraag van financiën een positief effect zal hebben. Het zou dit project goed beïnvloeden als dit project positief beoordeeld zou zijn door “Democratic Challenge”, dit is zeer bruikbaar voor ons om de financiering te optimaliseren, en andere organisaties te vragen om aan te sluiten.

Expertise

Beoordeling van ons project, of toevoeging van expertise

Financiering

De stichting bewonersplein en de coöperatie Udenaar de Toekomst is voor realisatie van dit project op zoek naar financiering, wellicht wil het ministerie van binnenlandse zaken een bijdrage of investering doen.

Regelruimte

-

Toelichting

Wellicht biedt U ons de kans om dit project mondeling toe te lichten? Zie Bijlage

Lokaal

Regio: Deze “kenniscloud gaat ingezet worden in Uden/Veghel/st Oederode/Schijndel/Oss/Boekel en is copieerbaar naar andere gemeentes en woonkernen.

Project 14 Naam

Firefly uit laten vliegen

datum

28-5-2015

Thema’s

Netwerk democratie

concreet

Waarom Firefly zo speciaal is ( door Fred Rommens) Firefly is in meerdere opzichten speciaal. Dat laat zich ook moeilijk beschrijven soms, maar er zijn natuurlijk zeker een aantal redenen te geven waarom Firefly speciaal is, anders dan andere netwerken. Niet allemaal uniek natuurlijk, maar in de mix wel degelijk zeer uitzonderlijk en speciaal hebben we gemerkt. Firefly is een echt kennisnetwerk. Maar dan wel een kennisnetwerk in de moderne variant. Niet het delen van vakkennis staat centraal, maar het delen van kennis omtrent vaardigheden, kwaliteiten en niet de volgende groep netwerkers die met elkaar de laatste wetgeving op gebied van het belastingstelsel met elkaar bespreekt. Erg nuttig, maar het ontdekken van je organisatorische vaardigheden, leiderschapskwaliteiten, creatief denken. Dat zijn natuurlijk zaken waar elke MKB’er

iets aan heeft in de huidige tijd en dat niet alleen, hij of zij wordt er nog gelukkiger van ook. Firefly is een inspirerend netwerk. Vele netwerken worden bezocht omdat dit ‘goed is voor je bedrijf’ en even zo vele kosten dan ook energie om naar toe te gaan. Het is een (vaak vervelende) bijkomstige verantwoordelijkheid als je zzp’er of ondernemer bent. Zo niet bij Firefly. Hier gaan ondernemers met plezier naar toe (gezien de maximale opkomst waar we steeds mee te maken hebben) en gaan geïnspireerd en vol energie weer naar huis. Er is geen bijeenkomst waar ondernemers ongeïnspireerd of zonder iets te leren weer naar huis gaan. Firefly is een netwerk van netwerkers. Firefly zelf is een stichting en met het bestuur van de stichting worden de kaders bepaald. Er is een frame waarbinnen de verschillende groepen opereren, maar daar houdt de bemoeienis van de stichting op. De netwerkers bepalen zelf de invulling en aanpak van de verschillende casus binnen de gestelde kaders en daarin is meer dan voldoende speelruimte. Door te werken met wisselende uit het netwerk komende ‘expeditieleider’ is er geen bijeenkomst hetzelfde. Firefly is grensverleggend. Als je als ondernemer of zelfstandige binnenstapt dan zul je ontdekken dat je er niet hetzelfde naar buiten wandelt. Firefly daagt je uit je grenzen te verleggen. Dingen te doen die je nooit eerder deed. Simpele dingen, zoals het spreken voor een groep, maar ook verder dan dat. Spreken wordt presenteren, presenteren wordt toneelspelen, toneelspelen wordt film maken. Kortom denk niet dat je je eigen grenzen kent als je een Firefly bijeenkomst binnenloopt. Firefly koppelt netwerken. Hoe vaak zien we niet MKB’ers in MKB netwerken? Waar ontmoet je scholenstichtingen, overheidsinstellingen, studenten, maatschappelijke instellingen, zorginstellingen?? Bij Firefly slaan we een brug juist tussen het MKB en al deze doorgaans solistisch acterende partijen. Partijen die doorgaans huiverig zijn om een MKB netwerk binnen te stappen. Bang voor de overdaad aan aandacht en druk die er dan vaak vanuit de leden wordt uitgeoefend op deze potentiële klant. Zo niet bij Firefly. Daar kunnen ze terecht zonder beperkingen, zonder dat het halve netwerk met acquisitiedoeleinden is komen opdagen. Firefly is MVO! Die ‘branchevreemde’ clubs komen niet zo maar binnen. Die komen ook nog eens met een doel. Die organisaties, instellingen, overheden gaan we uitdagen. Uitdagen iets van het achterste van hun tong te laten zien. Uitdagen die vragen te stellen waar ze soms kort, soms langere tijd al mee worstelen. Soms om vragen te stellen waarvan ze niet eens wisten dat ze die vragen hadden, want zo werkt Firefly.

Firefly daagt uit en de gasten stellen de vragen; Re-integratiebureau Libra (Blixembosch); mogen we wel commercieel zijn met overheidsgeld om onze cliënten herplaatst te krijgen? Stichting Promotie Bergeijk; Hoe krijgen we meer betrokkenheid bij onze leden bij onze verkiezing tot Groenste Gemeente van Europa? Dorpshuis de Buitengaander te Westerhoven: Help ons het gemeenschapshuis anders te exploiteren anders bestaan we over een jaar misschien niet meer! Ook de gemeente Valkenswaard stelde ons een vraag: Kortom, geen vraag is te gek, te lastig, te vreemd of Firefly kan er mee aan de slag. Firefly is Bijzonder! En daar is niets te veel mee gezegd. Bijzonder dus in alle opzichten. Dit zouden meer mensen moeten weten. vernieuwend

in de vorige vraag zijn we daarop al ingegaan. Het concept is in 2013 voor het eerst van start gegaan met 3 cases. daarnaast organiseren we een soort zomerevent en een afsluiting in december met vragen aan de leden wat er volgend jaar beter of anders kan. en daar gaan we dan mee aan de slag het jaar erop.

impact

dat het 'gewoon' wordt om met elkaar als ondernemende mensen naar vraagstukken uit onze eigen omgeving te gaan kijken en oplossingen gaan verzinnen en implementeren. dat je meer allround naar vragen kijkt ipv vanuit je eigen perspectief alleen.

uitvoeringskrach t overdraagbaar

we doen dit nu succesvol in Valkenswaard en Tilburg, in Eindhoven heb ik het geprobeerd op te zetten maar dat is voor nu even na 4 cases gedaan te hebben, gestopt.

contact

[email protected]

team

Fred Rommens en Ingeborg van Meggelen

Ondersteuning Exposure

hoe kunnen we Eindhoven succces vol gaan maken en vandaar uit verder uitrollen in nederland?

Expertise

hoe kunnen we dit concept verder verspreiden en welke rol zou ik, ingeborg van meggelen als ZP er, daar in kunnen vervullen.

Financiering Regelruimte Toelichting

ik heb telefonisch met Jornt van Zuylen gesproken op 15 mei. ik heb nog lang niet alles helemaal helder, anders dan dat ik dit concept Firefly (http://www.stichtingfirefly.nl/over-firefly/ ) graag wil helpen verspreiden. de tip om te zoeken naar het verslag van hanzelab in zwolle en Greenwish op dit terrein zijn gestrand, jullie konden ze niet vinden aldus een mail die ik op 19 mei van

Datadien, Winod <[email protected]> kreeg. ik ga van 30 mei tm 12 juni op vakantie, maar wil dit proces toch alvast een beetje op gang zetten. vandaar dat niet alles ingevuld is,ik praat er graag over als ik weer terug ben. Lokaal

vanuit Brabant over Nederland verder versrpeiden

Project 15 Naam

Democratisch Onderwijs Eindhoven - DOE040

datum Thema’s

open democratie, democratisering initiatieven, Onderwijs

concreet

In augustus 2014 zijn we een democratische school begonnen in Eindhoven. Ook kinderen leven in een democratie dus ook hun stem telt. Wij geloven dat onderdeel van het leerproces op scholen zou moeten zijn dat kinderen leren hun stem te gebruiken. Leren verantwoordelijkheid te nemen voor je eigen scholing en ontwikkeling, maar ook voor elkaar. We hebben elkaar nodig, samenwerken brengt ons verder. Het curriculum aanbod is bij ons afgestemd op de interesses van de kinderen. Van daaruit is het mogelijk om vanuit intrinsieke motivatie te leren. Talent mag eerst ontdekt worden voordat het ontwikkeld hoeft te worden. Rust, ruimte, vertrouwen, inspiratie en een mix van leeftijden (4 t/m 18 jaar) staan garant voor een uitdagende leeromgeving waarin leerlingen hun eigen doelen leren stellen en leren wat zij zelf moeten ondernemen om hun doelen te halen. Uiteraard begeleidt door coaches en binnen de middelen en mogelijkheden die er zijn worden ze gefaciliteerd om hun doelen te behalen. Doel van het onderwijs is om leerlingen de school te laten verlaten met een positief zelfbeeld en een goed zicht over hun competenties. Zowel de goed ontwikkelde als de minder ontwikkelde. Ze zijn een levend portfolio en kunnen ‘de maatschappij’ precies vertellen wie ze zijn en wat ze te bieden hebben. Dat zegt 1000-maal meer als een diploma. We geloven dat als leerlingen opgeleid worden om in hun kracht te staan ze de wereld iets te bieden hebben. Precies datgene wat de wereld nodig heeft. Krachtige, inspirerende en creatieve mensen die voor zich zelf staan en bereid zijn andere te helpen daar waar nodig. Onze school groeit en biedt leerlingen een kans die in het reguliere onderwijs hun draai niet vinden en aan leerlingen wiens ouders een bewuste keuze maken voor vrijheid van onderwijs. De school wordt bestuurd door al haar deelnemers, dus ook de leerlingen besturen mee. Door middels van Sociocratische kringen worden gedragen besluiten genomen. Op basis van argumenten kunnen zowel staf als leerlingen hun doelen bereiken. Zelfs kinderen van 8 jaar weten vol verve hun ambitie te presenteren aan de schoolkring en vieren overwinningen als hun doel bereikt wordt en ze gesteund worden in hun idee. Door de intrinsiek gemotiveerde leerlingen is de omgeving een geweldige plek voor leerkrachten en docenten. Leerlingen leren omdat ze willen leren, hun innerlijke vonk brandt en ze willen vooruit! Geen burn-outs of overspannen docenten, er wordt

samen gewerkt aan de doelen die de leerlingen zich zelf stellen. Er zijn al veel organisaties die ons komen bestuderen, zoals Avans hogeschool uit Tilburg, Business School Vlerick uit Brussel en veel lokale middelbare- en basisscholen. De bewondering voor de kinderen is steeds groot en vol verbazing ziet men de kinderen genieten van het deelnemen aan de processen binnen de school. We zijn daar mee een voorbeeld voor anderen. Men raakt geïnspireerd door onze moed en inzet om deze school zo goed als onbezoldigd op te richten en in stand te houden. vernieuwend

Deze vorm van onderwijs bestaat al langer, echter iedere school voert naar eigen visie de regie. Er is geen overkoepelend orgaan dat regels stelt of je wel of geen democratische school bent. Er is wel contact onderling, maar dat is meer ter steun en inpiratie. Deze school is compleet anders omdat we, met goedkeuring van inspectie kinderen geen curriculum op te dringen wat van bovenaf opgelegd is, en gebaseerd is op oude waarden uit de tijd van de industriele revolutie. Wij zijn inmiddels in een volgend stadium. Kinderen hebben de ruimte en de vrijeheid om hun 21 eeuwse vaardigheden te ontwikkelen, op hun eigen niveau en in hun eigen tempo. Geen klassen gemiddelden die bepalen wat jouw niveau zou moeten zijn. Dit werkt ons inziens belemmerend. Alle mensen willen namelijk leren en zich ontwikkelen, dat hoef je ze niet op te dringen.

impact

De school is uiteraard gestart met de ambitie om heel lang te gaan bestaan. Er is enorm geinvesteerd in mensen en middelen. We zijn een committement aangegaan met de kinderen en hun ouders. We hebben kleuters van 4 jaar, die willen we graag tot hun 18e een fijne inspirerende school omgeving bieden. Het is per definitie een structurele verandering. Ouders hebben een vrije keuze voor onderwijs in Nederland. Er is nu een nieuwe keuze ontstaan

uitvoeringskrach t overdraagbaar

Er zijn een aantal democratische scholen in orichting in Nederland. Deze initiatieven hebben we inmiddels als een keer uitgenodigd en helpen we door het delen van onze ervaringen. Alles wat we ontwikkeld hebben delen we met nieuwe initiatieven. Door het succes van een aantal scholen zie je dat anderen ook de stap durven te wagen. Omdat steeds meer ondernemers zich inzetten en betrokken zijn bij de initiatieven zie je dat het goede organisaties worden die niet alleen de ideele kant maar ook de zakelijke kant goed verzorgen. Daardoor ontstaan er stevige organisaties. 85 % van onze medewerkers zijn (educatief) ondernemer.

contact

[email protected]

team

24 leerkrachten, docenten en coaches en uiteraard de kinderen (34) en hun ouders. We werken samen met oa de TU/e, Erasmus, STIRR Academy, Aardwerk Academie e.a.

Ondersteuning Exposure

Hoe meer mensen weten dat er een nieuwe keuze voor onderwijs er is, des te beter. Het zet mensen aan het denken en het inspireert mensen om een bewuste keuze voor onderwijs te maken ipv de school op de hoek.

Expertise

Omdat we op zoek zijn naar een vaste lokatie zijn we op zoek naar mensen die ons daarbij kunnen helpen. Zowel plannen voor de financiering van huisvesting, maar ook de ambitie om samen met de leerlingen en eigen school te bouwen vraagt om expertise.

Financiering

Omdat de regels van bekostigd onderwijs deze vorm van onderwijs niet toe staat, zijn we genoodzaakt om een particuliere school te stichten. Niet omdat we dat willen maar omdat het niet anders kan. We willen geen eliteschool zijn voor kinderen van rijke ouders. We vragen een betaalbaar bedrag als schoolgeld, maar leveren daarmee ons salaris in. De helft van het schoolgeld gaat bovendien al op aan de huur. Er blijft dus amper geld over om het onderwijs zelf te bekostigen. Als bijvoorbeeld de ICT, de leermiddelen of materialen gefinancierd zouden worden, zou er er meer overblijven om mensen te betalen voor hun arbeid in de school

Regelruimte

OCW zou over moeten gaan op bekostiging van dit soort onderwijs. We zijn goedgekeurd door de onderwijs inspectie, voldoen aan de regels en zijn een erkende onderwijs instelling. Kinderen voldoen aan de leerplicht als ze bij ons naar school komen. Hun ouders betalen net veel belasting als andere ouders die recht hebben op gratis onderwijs. Het is geen luxe die ouders kiezen, het is een bewuste keuze voor een type onderwijs van deze tijd. Staatsecretaris Dekker heeft het over regelvrije scholen. Nou graag, morgen! ook is er een wet voor experiment voor het onderwijs. Daar zouden we graag gebruik van maken. Echter lijkt die wet voorbehouden te zijn aan bekostigd onderwijs. Dat terwijl dat niet in die wet gedefinieerd staat. We willen een volwaardige, gelijkwaardige plak in het Nederlnadse onderwijslandschap. Nu is er sprake van ongelijke concurrentie tov bekostigde scholen.

Toelichting Lokaal

Eindhoven www.doe040.nl

Project 16 Naam

Open de raad (werktitel)

datum Thema’s

open democratie, besluitvorming processen, lokale media en democratie

concreet

Het project bestaat uit twee deelprojecten die nauw met elkaar verbonden zijn en beiden ook weer onderverdeeld kunnen worden. Beide plannen worden opensource uitgevoerd, zodat als dit concept werkt, andere gemeenten hier gebruik van kunnen maken. Project 1 open raad (-sleden) Probleemstelling: het handelen van raadsleden: het indienen van een motie, initiatief, stemgedrag enzovoorts wordt vastgelegd in papieren notulen of, bij gemeenten die naar een papierloze situatie streven, slechts vastgelegd op video (opname van de webcast). Hierdoor is het niet mogelijk om een overzicht te krijgen van wat de prestaties van raadsleden zijn: doet 'mijn' raadslid wat beloofd is / waarom ik op

hem/haar gestemd heb? Stemt deze mee met de eigen partij, tegen, volgt deze zijn eigen weg of is het raadslid amper aanwezig bij raadsvergaderingen? Dit soort informatie is interessant voor zowel lokale media als burgers omdat op basis van deze informatie iedere vier jaar 'afgerekend' kan worden bij de verkiezingen. Oplossing: een systeem waarbij stemgedrag, indienen van moties enzovoorts per individueel raadslid wordt bijgehouden. Dit systeem is openbaar en toegankelijk via de website van de gemeente. Daarnaast worden de relevante documenten gekoppeld. Op alle denkbare mogelijkheden kan informatie worden gefilterd: op voor, tegen, raadslid, datum vergadering /voorstel/motie enzovoorts. Tot slot worden de relevante documenten gekoppeld zodat duidelijk is over welke motie het gaat. Vernieuwend: door bovenstaande wordt de lokale democratie voor iedereen inzichtelijk, tastbaar en behapbaar. Burgers zien wat raadsleden doen, lokale media hebben een makkelijk en vrij toegankelijke bron van informatie. Bovenstaande heb ik in online discussies al eens besproken, waarbij elementen van mij geleend zijn, maar het project zoals bovenstaand is zo nog niet uitgevoerd. Tot slot draagt bovenstaand systeem ook bij aan digitale archivering, iets wat momenteel een groot probleem is binnen (lokaal) bestuur). Project 2 open raad(svergaderingen) Probleemstelling 1: Het bijwonen van een raadsvergadering is saai. Je treedt een wereld binnen waar wordt terugverwezen naar eerdere vergaderingen en stukken, grapjes worden gemaakt die alleen voor insiders zijn te begrijpen en zoveel voorkennis wordt verwacht dat zo'n vergadering volgen alleen te doen is voor raadsleden zelf of die-hard geïnteresseerden. Probleemstelling 2: De vergadering digitaal bijwonen is laagdrempeliger dan zelf naar de raadszaal gaan, maar de kijker is overgeleverd aan de regie. Vaak gebeurt er meer in de raadszaal dan alleen de spreker die aan het woord is (gebaren, overleg tussen raadsleden enzovoorts). Probleemstelling 3: Met de introductie van iPads voor raadsleden vindt veelal een onlinedebat plaats via twitter. Deze informatie wordt niet vastgelegd door de griffie, maar maakt zeker deel uit van het debat. Dit 'schaduwdebat' is ook niet toegankelijk tenzij je zelf een feed op je eigen apparaat opent. Oplossing 1: Sowieso begrijpelijker taal bezigen. Maar ook een duidelijkere en toegankelijke stukkenstroom bijhouden op de site van de gemeente. Toon niet alleen informatie over de huidige/komende vergadering met bijbehorende stukken, maar link terug naar eerdere relevante informatie zodat 'buitenstaanders' zich in kunnen lezen en zich niet ergens midden in een langlopend proces bevinden met maar de helft van de informatie. Oplossing 2: Richt webcasts zo in dat thuiskijkers zelf kunnen kiezen via welke camera ze meekijken. Dit stuk interactiviteit maakt de raadsvergadering sowieso interessanter voor kijkers thuis. Oplossing 3: (i.c.m. oplossing 1) koppel eerdere relevante stukken, de webcast en twitter zodat alle informatie en ook het 'schaduwdebat' tegelijk toegankelijk zijn. Bij

het koppelen van eerdere stukken kan ook integratie van de applicatie zoals bij Project 1, nuttig zijn. Vernieuwend: net als bij Project 1 is Project 2 vernieuwend doordat het de drempel tussen burger en raad verlaagt door inzichtelijker te maken wat door de raad wordt besproken. De raad is hiermee niet meer een club die alleen voor insiders te begrijpen valt. De burger kan, als hij/zij dit wil, zich op simpele wijze een dossier eigen maken. Dit geldt natuurlijk ook voor lokale media. Door de interactiviteit (oplossing 2) en het toegankelijk maken (en eventueel archiveren) van het zogenaamde schaduwdebat krijgt iedereen een beter totaalbeeld van wat er echt in de raadszaal en daarbuiten gebeurt. vernieuwend

Project 1 en Project 2 zijn projecten waar ik al enkele jaren mee aan het spelen ben maar eigenlijk te weinig tijd heb om ze in mijn eigen tijd uit te voeren. Bij beide projecten heb ik geen bestaande concepten kunnen vinden. Misschien wel omdat de concepten niet al te complex zijn in de categorie 'Wat simpel! Dat ik daar niet aan heb gedacht.' vallen. Voor wat betreft de omschrijving van vernieuwing: dat is bij het tekstveld hierboven al ingevuld.

impact

Na uitwerking en realisatie van het project is de standaardwerkwijze van de griffie (of zijn de softwarepaketten als iBabs en NotuDoc) zo ingericht dat de koppelingen als eerder beschreven vast onderdeel zijn van het informatiesysteem binnen gemeenten. Burgers hebben een duidelijker beeld van waar de raad zich mee bezighoudt en, door de betere toegankelijkheid van informatie, zijn burgers mondiger. In plaats van naar de media te stappen met een probleem of initiatief dat gebaseerd is op halve feiten kan de burger harde informatie verzamelen en wordt het debat professioneler. Als de verkiezingstijd is aangebroken zullen burgers hun raadsleden controleren door naar onder andere het stemgedrag van de raadsleden te bekijken. De (lokale) media doen niet alleen maar verslag op basis van de waan van de dag, maar de media raadpleegt historische gegevens om zo met diepgaandere verhalen te komen in plaats van korte verslaglegging van lokale politieke items. Jonge en burgerjournalisten kunnen zich makkelijker een beeld van de gang van zaken vormen door historische gegevens te raadplegen en krijgen zo ook meer kansen. Lokale politici zijn zich bewust dat niet alleen de lokale media (als die nog bestaan) hen controleert, maar dat de burger zelf meekijkt, meeluistert en op ieder gewenst moment voor eigen waakhond kan spelen. De media controleert de politici, de burger controleert deze controleurs en de politici! In verkiezingstijd zullen politici bij hun campagnes gebruik maken van informatie over moties en stemgedrag en de burger op de database wijzen onder het mom: 'u kunt zelf zien wat wij hebben gedaan / de ander niet heeft gedaan'. Kortom: het project is over drie jaar niet meer nieuw of vernieuwend, maar onderdeel van het gemeentelijk apparaat.

uitvoeringskrach t overdraagbaar

Zoals eerder aangegeven is het de bedoeling dat het project, waar mogelijk/relevant, geheel opensource wordt uitgevoerd. Hierdoor kunnen andere gemeente en eventueel andere decentrale overheden als provincies en de altijd onderbelichte waterschappen gebruik maken van het systeem en waar nodig verbeteren.

contact

[email protected]

team

Vooralsnog ikzelf en los-vast, enkele anderen. De gemeente zelf, en een aantal politieke partijen staat niet negatief tegenover. Als de plannen de conceptfase overstijgen zal hulp van andere partijen nodig zijn.

Ondersteuning Exposure

Tot nu toe zijn in online discussies delen van mijn project 'geleend'. Tot nu toe ken ik niet de juiste weg om het project te realiseren zonder dat verdere delen 'geleend' worden.

Expertise

De kennis en kunde om draagvlak binnen de verschillende belanghebbenden te genereren, van gemeente tot (eventueel) de partijen die software leveren. Welke informatie is er al en kan (her)gebruikt worden en welke informatie is er nog niet? Daarnaast is er behoefte aan expertise om het project 'as is' uit te voeren en niet delen door allerlei andere belanghebbenden worden uitgevoerd. Juist de integraliteit is de kracht van dit project.

Financiering

Geld: het grote issue bij ieder project. Tot nu toe heb ik veel eigen tijd in het project zitten. Dat komt omdat ik graag iets wil bijdragen aan het openen van onze overheid, het openen van het bestuur. Voor het realiseren van het project zijn externe partijen nodig. Een hoop kan ik zelf doen, maar niemand heeft alle kennis en kunde in huis om een project als dit alleen te realiseren. Een schatting van de kosten kan ik helaas niet maken. Hier is expertise en verdere uitwerking voor nodig. Ikzelf hoef geen geld te verdienen aan of winst op dit project te maken, maar zodra een en ander concreter wordt en ik nog meer tijd aan het project besteed zal sprake moeten zijn van een bepaalde vergoeding.

Regelruimte

Volgens mij past het project geheel binnen de bestaande wet- en regelgeving. Mogelijk zijn voor het vastleggen van het zogenaamde schaduwdebat onderzoek nodig. In hoeverre maakt dit schaduwdebat echt onderdeel uit van de raadsvergadering?

Toelichting

Volgens mij is verdere toelichting niet meer nodig. Wel wil ik graag opmerken dat ik het hele project naast mijn werk doe, waardoor het moeilijk kan zijn om op mijn werkdagen (ma, di do,vr), tijdens kantooruren, aanwezig te zijn om toelichting te geven.

Lokaal

Gouda

Project 17 Naam

Opstellen wijkvisies in Veghel (NB) voor de wijken Kern-West en Veghel-Zuid.

datum Thema’s

e-democratie, begroting, open democratie, democratisering initiatieven, netwerk democratie, Wijkniveau

concreet

In het nieuwe coalitieakkoord en collegeprogramma van de Gemeente Veghel is het volgende opgenomen: “In navolging van de Idop’s en de wijkvisie voor De Bunders gaan wij de wijken in om voorstellen vanuit burgers te stimuleren om hun wijk te verbeteren, met vanuit de gemeente daarin een ondersteunende rol. De opgehaalde voorstellen dienen als basis voor de nog op te stellen wijkvisies voor De Leest/Zuid, Kern West/Centrum en ’t Ven, waarbij tevens de wijkraden en maatschappelijke organisaties een plek hebben”. AREA heeft samen met de gemeente onlangs een woonwensen- én leefbaarheidsonderzoek gehouden. De resultaten zijn in september bekend gemaakt. Dit leefbaarheidsonderzoek dient voor AREA als input voor eigen wijkvisies. Na een eerste overleg met AREA is van beide zijden de bereidheid uitgesproken om dit proces gezamenlijk te doorlopen. Alle wijken zijn aangeschreven, behalve De Bunders. Deze wijk heeft dit proces reeds doorlopen. De wijkraden van Veghel-Zuid en Kern-West hebben zich gemeld om aan te haken bij de ontwikkeling van wijkvisies. Dit proces kenmerkt zich nog meer door ‘zelfsturing’ als door participatie. Het eigenaarschap van het proces én de inhoud dient primair te liggen bij de inwoners van de wijk. De gemeente en AREA zijn daaraan ondersteunend. Desalniettemin spreekt het voor zich dat de gemeente, AREA maar ook andere maatschappelijke partners eigen verantwoordelijkheden en bevoegdheden hebben en zullen houden. Door een projectteam samen te stellen waarin de wijkraad, de gemeente en AREA gelijkwaardig optrekken, wordt het streven om de wijkvisie in gezamenlijkheid vorm te geven concreet nagestreefd. In oktober 2014 zijn alle wijkraden geïnformeerd over het voornemen uit het coalitieprogramma/Collegewerkprogramma. Daarbij is hen de vraag gesteld of zij dezelfde behoefte hebben en willen participeren in het proces. De wijkraden van Veghel-Zuid, De Leest en Kern-West hebben interesse getoond. Met Veghel-Zuid en Kern-West hebben overleggen plaatsgevonden. Met wijkraad De Leest is afgesproken dat ze op de hoogte worden gehouden, maar nu nog niet starten met een wijkvisie. Allereerst wil de wijk zich beter organiseren en meer betrokkenheid in de wijk creëren. Nu is er onvoldoende voedingsbodem voor een intensief traject als een wijkvisie. Doelstelling van dit project is kortweg om het mede-eigenaarschap van inwoners van hun wijk te vergroten en te faciliteren. Twee belangrijke succesfactoren: - geen papieren tijger maar een proces dat leidt tot een andere manier van werken (wellicht buurtbegroting!) - inwoners in de regierol, gemeente in de ondersteuning Het projectteam heeft de volgende, grofmazige planning vastgesteld: 1) “Foto van de wijkʺ De eerste stap is het verzamelen van objectieve gegevens over de wijk en de knelpunten en thema’s die bekend zijn uit o.a. het leefbaarheidsonderzoek. Daarnaast zijn ook gesprekken met diverse professionals wenselijk. Dit alles wordt samengevoegd tot de “Foto van de wijk”.

2) Toetsing “Foto van de wijk” Met het resultaat uit fase 1 wordt de “eerste stap naar buiten” gezet. De ‘foto’ wordt getoetst op juistheid, volledigheid en daarmee ook draagvlak. Het resultaat moet zijn dat de foto klopt. Tevens worden afspraken gemaakt over de verdere uitwerking van de thema’s/knelpunten. Er kunnen werkgroepen worden geformeerd: bijv. voor parkeren, participatie in de wijk, veiligheid e.d. Belangrijk aandachtspunt is de methodiek: is dit een bewonersavond, een enquête, een inloopmiddag etc.? 3) Coproductie In deze fase gaan de werkgroepen aan de slag. Inwoners en professionals bedenken oplossingen of geven antwoorden op de gestelde vragen uit fase 2. In deze fase wordt het onderzoeks- en schrijfwerk verricht. Dit alles onder coördinatie van het projectteam. 4) Toetsing “Conceptvisie” De resultaten uit de fase Coproductie vormen samen de inhoud voor de conceptwijkvisie en het bijbehorende uitvoeringsplan. Ook dit wordt in een “tweede stap naar buiten” getoetst in en door de wijk. Is er draagvlak, voldoet het aan de verwachtingen, is men het eens over de voorgestelde oplossingsrichtingen. Belangrijk aandachtspunt bij deze stap is ook weer de methodiek: enquête, inloopmiddag, avond, digitaal? 5) Formaliseren Wijkvisie en implementatie In deze laatste, afrondende fase wordt de wijkvisie als document officieel vastgesteld. Dat doet de wijkraad zelf, het college en ter kennisname aan de gemeenteraad, maar ook AREA en eventuele andere betrokken partijen. vernieuwend

Het vernieuwende is dat de gemeente de regie écht loslaat en bij de (vertegenwoordiging van de) inwoners legt. Er wordt gewerkt langs een ʺfysiek spoorʺ (bijeenkomsten) en een ʺdigitaal spoorʺ (e-democratie) om een zo groot mogelijke doelgroep te bereiken. Voor de wijkvisie is qua proces en inhoud géén format.

impact

Zoals gemeld dient de wijkvisie ook tot een nieuwe verhouding tussen de wijk en de overheid te leiden: mede-eigenaarschap en misschien wel een buurtbegroting. Concrete uitvoeringsprojecten zullen ook medegestuurd worden door inwoers en de komende jaren in beslag nemen.

uitvoeringskrach t overdraagbaar

Veel steden en (grotere) plaatsen zijn op zoek naar het betrekken van inwoners op een structurele wijze. Door zelfsturing te faciliteren, en te bezien hoe dat uitpakt, kunnen best practices worden geformuleerd voor andere gemeente. Alle processtappen worden vastgelegd.

contact

[email protected]

team

Wijkraden, inwoners, woningcorporatie, gemeente en in volgend stadium ook instellingen, bedrijven en netwerken van inwoners

Ondersteuning

Exposure Expertise

Goede voorbeelden en adviezen om het proces met inwoners tot een succes te maken.

Financiering

In principe wordt er gewerkt met gesloten beurzen.

Regelruimte

De mogelijkheid om buiten de (wettelijke) gemeentelijke kaders te kunnen experimenteren.

Toelichting Lokaal

Gemeente Veghel

Project 18 Naam

Dialogen op de meent

datum

1-6-2015

Thema’s

open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk democratie

concreet

Het experiment grijpt terug op besluitvormingsrituelen bij stammen, waarbij rond de gemeenschappelijke 'weide' in de openbaarheid door stamoudsten wordt gesproken en besloten over zaken die het welbevinden van de stam raken. Alle stamleden hebben de mogelijkheid om gevraagd of ongevraagd hun kant van een 'geagendeerde' zaak te belichten zonder oordeel of interruptie worden alle kanten van een zaak belicht en vindt door de stamoudsten - in het openbaar - de afweging van alle opties plaats. Er telt maar een belang, namelijk het belang van de stam. Dit belang mag echter niet ten koste gaan van individuele stamleden: er is bij de besluitvorming altijd sprake van evenwicht. De 'stamoudsten' worden gekozen op basis van hun verdiensten aan de stam. Zij hebben in hun doen en laten het belang van de stam altijd voorop geplaatst.

vernieuwend

Public Choice en de Garbage Can Theorie vormen de theoretische onderbouwing van dit experiment. Het Garbage Can Model haalt problemen, oplossingen en besluitvormers uit elkaar. Besluiten komen niet tot stand langs een lineair pad van probleem naar oplossing, maar zijn het resultaat van verschillende, onafhankelijk van elkaar spelende stromen binnen een netwerk. De theorie ontleent haar naam aan de ontdekking dat er in netwerken allerlei ‘oplossingen’ worden bedacht die ter zijde worden geschoven omdat de erbij passende ‘problemen’ niet direct zichtbaar zijn. Wanneer de problemen wel boven water komen kan het lonen eens te kijken in de ‘vuilnisbak met oplossingen.’ Het theoretisch fundament komt uit de jaren zeventig van de vorige eeuw, maar is in de praktijk nog nooit echt getoetst.

impact

De dialoog van de Meent kan een alternatief zijn voor de gebiedscommissies in Rotterdam. De verwachting is dat de wijze waarop deze nu zijn vormgegeven na deze bestuursperiode niet zullen worden gecontinueerd. Het experiment kan

handvatten bieden voor een andere vorm van lokale democratie; een vorm die niet voortborduurt op bestaande bestuurlijke inrichtingsstructuren. uitvoeringskrach t overdraagbaar

Het experiment is contextgevoelig, maar op te schalen richting gebieden, buurten en wijken met een aangenomen maximum van circa 30.000 inwoners. De hoeveelheid neemt af naarmate er meer sprake is van meer verstedelijking

contact

[email protected]

team

Bewoners, gebiedscommissie, sociale ondernemers, ambtenaren

Ondersteuning Exposure

Ingangen tot en verbindingen met netwerken en platformen die voor exposure van het experiment kunnen zorgen.

Expertise

Design-, communicatie- en marketingexpertise. Juridische expertise (m.n. bestuurskundig). Sociale netwerkdeskundigheid.

Financiering

Werkbudget voor de organisatie van en deelname aan bijeenkomsten.

Regelruimte Toelichting

De ondersteuning betreft met name netwerkcontacten met instellingen, organisaties, sociale ondernemers, professionals etc. die om niet hun deskundigheid, tijd en eventuele andere resources beschikbaar willen stellen om in co-creatie het experiment aan te gaan.

Lokaal

Rotterdam

Project 19 Naam

Breda Begroot

datum

3-6-2015

Thema’s

e-democratie, begroting, open democratie

concreet

Breda Begroot is een ontdekkingsreis om inwoners invloed te geven op de begroting. Boekhouder en Bredanaar moeten elkaar kunnen verstaan. We werken in Breda met wijkplannen waarin inwoners al wel thema's agenderen maar niet gaan over de middelen. In twee wijken starten we na de zomer met het breda begroot lab. Daarin gaan we testen, ontdekken en ontwikkelen. Online en offline instrumenten zetten we in. De afgelopen maanden zijn verschillende modellen ontdekt, werkbezoeken gedaan en hebben we het Breda Begroot festival opgezet. Alle stappen transparant, open en met de stad. Nieuwe vrienden, nieuwe helden, samen Breda in beweging krijgen. Daar gaan we voor. It's not about the money, it's about let Breda Dance. Doen jullie met ons mee? Breda Begroot is een ontdekkingsreis om inwoners invloed

te geven op de begroting. Boekhouder en Bredanaar moeten elkaar kunnen verstaan. We werken in Breda met wijkplannen waarin inwoners al wel thema's agenderen maar niet gaan over de middelen. In twee wijken starten we na de zomer met het breda begroot lab. Daarin gaan we testen, ontdekken en ontwikkelen. Online en offline instrumenten zetten we in. De afgelopen maanden zijn verschillende modellen ontdekt, werkbezoeken gedaan en hebben we het Breda Begroot festival opgezet. Alle stappen transparant, open en met de stad. Nieuwe vrienden, nieuwe helden, samen Breda in beweging krijgen. Daar gaan we voor. It's not about the money, it's about let Breda Dance. Doen jullie met ons mee? vernieuwend

We zetten online en offline instrumenten in om de community te ontwikkelen. We zoeken vernieuwing door nieuwe coalities en eigentijdse technieken in te zetten. Breda Begroot komt naar je toe, ook op scholen.

impact

We gaan niet voor een eenmalige hype, leuk, tijdelijke ding. We willen een duurzame verandering waarin we experimenteren en daarna processen aanpassen. Klein beginnen, onze successen samen vieren en doorontwikkelen. Door te doen bouwen we aan het verhaal van Breda. Samen de toekomst uitvinden.

uitvoeringskrach t overdraagbaar

In Breda hebben we de zoektocht ook transparant gemaakt. Onze zorgen bijvoorbeeld op twitter en facebook gedeeld. Talenten in de stad opgeroepen. Dat heeft gewerkt. We gaan experimenteren met app's, bijeenkomsten en hackatons op de bestaande begroting.

contact

[email protected]

team

Inwoners, raadsleden, collegeleden en ambtenaren

Ondersteuning Exposure

We willen graag van andere leren en onze ervaringen delen. Gebruik maken van elkaars netwerken staat daarbij centraal.

Expertise

We verbinden graag bijvoorbeeld lectoren of professoren aan ons project om de effecten te volgen. Maar ook hoe kan crowdfunding bijdrage aan Breda Begroot. Slimme ontdekkingen die om financiele support vragen die je als gemeente niet kunt geven maar wel andere geldstromen van belang kunnen zijn. In de verschuiving van eigenaarschap zullen ook alternatieve financieringsconstructen interessant zijn.

Financiering

Breda is de stad van gaming. We hebben de dutch game garden in onze achtertuin. We willen graag in de pilot Breda Begroot een traject ontwikkelen met serious games in combinaties met de inzet van een app. Op een vernieuwende manier ander type doelgroepen aan ons binden op een laagdrempelige manier. Door inzet van hackatons, nieuwe media willen we innoveren.

Regelruimte

We zijn benieuwd naar de invalshoeken van accountant Nederland. Als eigenaarschap verandert en bredanaars zelf gaan doen of gaan aanbesteden, hoe spelen we daar goed op in. Rechtmatigheidsdiscussies etc

Toelichting

Wij nemen graag deel aan een leerkring. Financiële ondersteuning om te ontdekken met serious gaming en de effecten van onder andere Imagineering voor dit project zijn interessant. Het zal een nieuwe dimensie aan het project toevoegen. Wat tof dat jullie ook aanwezig waren vorige week op ons festival Breda Begroot in Breda.

Lokaal

Breda

Project 20 Naam

Geef de Burgerrekenkamer een officiële status

datum

4-6-2015

Thema’s

begroting, open democratie

concreet

De Burgerrekenkamer Langedijk is eind 2012 opgericht door een aantal verontruste burgers van de gemeente Langedijk (NH). Zij keken met zorg naar de steeds verslechterende financiële positie van hun dorp. Vanuit hun professionele achtergrond hebben zij een focus op financiën omdat zij weten dat voor de uitvoering van welk beleid dan ook altijd geld nodig is. De gemeente ontkende de problemen, verklaarde het grondbeleid ‘’vertrouwelijk’’, zei graag te willen samenwerken maar de Burgerrekenkamer ondervond in de praktijk slechts tegenwerking en intimidatie. De verdeelde raad, 21 zetels op 8 fracties, was niet in staat tegenwicht te bieden. Sinds 1 januari 2015 staat de gemeente onder preventief toezicht van de provincie NoordHolland. Ondanks de waarschuwingen van de Burgerrekenkamer en enkele alerte fracties in de raad gingen verspillingen gewoon door. Externe bureaus schreven dure rapporten over beleid dat vanwege de slechte financiële positie onuitvoerbaar was. Medio 2013 werd aangekondigd dat er bezuinigd moest worden op subsidies. Hieraan ging net zo veel op als aan OZB werd ontvangen. De Burgerrekenkamer drong er op aan eerst subsidiebeleid te maken (wie krijgt wat, waarom en hoe lang?) en dan pas te snoeien. Begin 2015 was er nog steeds geen beleid en werden alle subsidies gekort met 40%. In de jaarrekening 2013 stonden nog steeds onverkoopbare grondexploitaties tegen een veel te hoge waarde op de balans. De Burgerrekenkamer heeft de raad er vóór de goedkeuring van de jaarstukken op gewezen dat dit in strijd met het BBV was. Er is niet op gereageerd. Vast staat dat het merendeel van de raadsleden niets begrijpt van de financiële cyclus Kadernota-Begroting-Jaarrekening. Vast staat ook dat deze rapportages in Langedijk niet aansluiten en geen begrijpelijk en getrouw beeld van de werkelijkheid geven. Het vermoeden is dat dit opzettelijk gebeurt, althans, er wordt geen enkele haast gemaakt met verbeteren. Dit ondanks toezeggingen van de wethouder Financiën. De Burgerrekenkamer spreekt primair met de raad, zijnde het hoogste gezag binnen de gemeente. Dit gebeurt in persoonlijke gesprekken, ook met de zgn. ‘’Berichten aan de raad’’ per email naar ieder raadslid individueel, en er zijn inmiddels 40 nieuwsbrieven verschenen met kopieën aan ieder raadslid. De nieuwsbrieven gaan naar ca. 400 email adressen. Voorts spreken wij zo nu en dan met het college van B&W over specifieke onderwerpen. Ook zij ontvangen de nieuwsbrieven. De raad neemt wel veel van onze onderwerpen en vragen over, maar meestal is dit

alleen de oppositie. Wordt de oppositie coalitie en de oude coalitie oppositie dan draait het helemaal om; de oppositie blijft ontvankelijk, de coalitie negeert. Op dit moment wordt de coalitie gevormd door 3 partijen, t.w. VVD, CDA en Dorpsbelang Langedijk. Zij hebben 11 van de 21 zetels en verkregen bij de raadsverkiezingen 2014 48,9% van de stemmen. Vanaf de oprichting heeft de Burgerrekenkamer gewaarschuwd dat op de bestaande manier Langedijk onder toezicht zou komen. Het werd, ook in de pers, keihard ontkend. Maar per 1 januari 2015 staat Langedijk onder preventief toezicht van de provincie. Tot eind 2013 is er € 40 miljoen verlies geleden, de verwachting is dat dit per eind 2014 € 55 miljoen zal zijn. De jaarstukken 2014 zijn per 4 juni 2015 nog steeds niet verschenen. Langedijk heeft 27.000 inwoners. De begroting 2015 is in 2e instantie door de provincie toegelaten, niet goedgekeurd. Hij voldoet nog steeds niet aan de eisen van de provincie. De Burgerrekenkamer is van mening dat het huidige democratische model in dit soort situaties volstrekt achterhaald is en verlegt zijn inspanningen successievelijk van controle naar veranderen. Wij hebben ons aangemeld bij ‘’Nederland Kantelt’’ en waren aanwezig op het Doe Open! Festival op 18 mei in Amsterdam en Democratie 1000 op 1 juni in Apeldoorn. In Apeldoorn hebben wij een tafelpresentatie mogen geven, getiteld ‘’De teloorgang van Langedijk’’. Wij willen de Burgerrekenkamer een legitieme positie binnen het democratisch bestel geven. Dat wil zeggen, wij willen gevraagd en ongevraagd commentaar kunnen geven op zaken die betrekking hebben op de financiële cyclus. En voorts dat ons commentaar niet vrijblijvend mag zijn. Wij moeten alle informatie kunnen opvragen die wij nodig achten. Als wij problemen en/of onregelmatigheden zien moeten wij daarover met het college en de raad kunnen spreken onder de verplichting dat de raad onze rapporten bespreekt en het college besproken maatregelen uitwerkt en uitvoert. Aan de kant van de Burgerrekenkamer bestaat de verplichting dat de actieve leden wonen in de gemeente Langedijk en een financiële/leidinggevende achtergrond hebben. Wij vragen momenteel geen contributie, ontvangen geen subsidie en vragen geen vergoeding voor de diensten die leveren en willen leveren. Door goed gebruik te maken van de kennis en kunde van de leden van de Burgerrekenkamer wordt de inzichtelijkheid van de financiële cyclus voor het gemiddelde raadslid enorm verhoogd. Het versterkt de toezichthoudende functie van de raad. Omdat de leden binnen de gemeente wonen zien zij veel eerder en beter dan een accountant wat er fout gaat of dreigt te gaan. De Burgerrekenkamer werkt onbezoldigd dus er zullen voor de gemeente geen kosten aan verbonden zijn. vernieuwend

Voor zover wij weten is dit een totaal nieuw concept. Er is inmiddels (dankzij bijeenkomsten als Doe Open en D1000) wel belangstelling vanuit andere gemeenten. De naam Burgerrekenkamer is gedeponeerd. Iedere gemeente zou een eigen Burgerrekenkamer kunnen hebben onder de toevoeging van de eigen naam, zoals de Burgerrekenkamer Langedijk.

impact

Dit project kan een enorme impact hebben. Burgers raken steeds verder van de politiek en de overheid verwijderd. Daardoor ontstaat al gauw een sfeertje van ''ze doen maar wat'', vooral als er financiële problemen komen. Als burgers weten dat er namens hen door professionals wordt toegezien op de besteding van HUN geld zullen begrip en acceptatie groeien. En wetende dat ze op de vingers worden gekeken zullen raad, B&W en ambtenaren ook eerder geneigd zijn een dubbeltje eerst eens een keer om te draaien alvorens hem uit te geven.

uitvoeringskrach t overdraagbaar

Via een website, gesprekken, emails etc. Alles wat communicatie heet. Meer lijkt ons feitelijk niet nodig.

contact

[email protected]

team

De Burgerrekenkamer bestaat uit 3 actieve leden en 400 volgers. De Burgerrekenkamer Langedijk werkt op projectbasis samen met de Stichting Burgerbelang Langedijk e.o

Ondersteuning Exposure

Wij zouden graag bekendheid krijgen via print (kranten, gespecialiseerde bladen als Binnenlands Bestuur etc.), social media zoals Twitter, workshops, later wellicht radio en TV. Ondersteuning door BZK kan hierbij zeer behulpzaam zijn.

Expertise

Persvoorlichting via het ministerie, een website die geschikt is voor het verspreiden van kennis incl. discussieplatform.

Financiering

In feite nauwelijks nodig. Wellicht de kosten van een website. Onze huidige website www.deburgerrekenkamerlangedijk.nl heeft 250 euro gekost.

Regelruimte

Ergens zal de legitimiteit moeten worden vastgelegd. Daar hebben we hulp bij nodig.

Toelichting

Wij verwachten vooral steun van de provincie en de rijksoverheid om de lokale politiek te overtuigen. Wij sturen u via email onze presentatie van afgelopen 1 juni in Apeldoorn. De burgemeester van buurgemeente Heerhugowaard, Han ter Heegde, was bij onze tafelpresentatie aanwezig. Hij was hiervoor burgemeester van Langedijk. Hij herkende veel van onze presentatie. Wij verwachten op redelijk korte termijn te zullen aansluiten bij Heerhugowaard. Zie Bijlage

Lokaal

Gemeente Langedijk

Project 21 Naam

Jeugdverbinder Nijmegen

datum Thema’s

besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk democratie, samen beleid ontwikkelen

concreet

Jongeren hebben een mening. Over veel dingen. En ze dragen graag bij. Ten minste, als ze het zelf belangrijk vinden dat iets lukt/ verandert/ verbetert/ ontstaat etc. Ambtenaren krijgen graag input bij het ontwikkelen van beleid. Ten minste, als het past binnen de kaders. En ook voor politici is het fundamenteel om te weten wat burgers belangrijk vinden.

En toch weten ambtenaren en jongeren elkaar vaak niet makkelijk te vinden. Het lijkt wel of ze een andere taal spreken, en alsof ze een ander spel spelen. Er is dus behoefte aan een soort google translate en aan nieuwe werkvormen om jongeren, ambtenaren en politici met elkaar te laten praten, nadenken én doen. Dat wordt in Nijmegen de Jeugdverbinder. Een jongere die 50% van zijn/ haar tijd binnen de gemeente rondloopt en hoort met welke onderwerpen ambtenaren en politici bezig zijn, en met hen bedenkt hoe ze per onderwerp jongeren kunnen betrekken en bereiken (het organiseren van co-creaties, brainstorms, actiontables, worldcafes, waarmaakdagen, dagje meewerken bij Jimmy's etc etc) En de andere 50% rondloopt bij jongerennetwerk Jimmy's en daar enerzijds ophaalt welke onderwerpen spelen bij jongeren (zodat dit weer teruggekoppeld kan worden aan de gemeente) en anderzijds jongeren vertelt welke onderwerpen er spelen binnen de gemeente en hen uitnodigt en uitdaagt om daarover mee te denken. vernieuwend

Veel gemeentes worstelen met jongerenparticipatie. Soms hebben ze een jongerenraad. Vaak blijkt dat deze jongerenraad bestaat uit jongeren die politiek geëngageerd zijn, maar niet per definitie affiniteit hebben met de onderwerpen die ze bespreken. Vaak blijkt dat jongerenraden geen representatieve vertegenwoordiging vormen van alle jongeren in een gemeente. Jimmy's is een jongerennetwerk, met fysieke locaties op steeds meer plekken in Nederland. Op dit moment zijn we ook aan het starten in Nijmegen. Jongeren komen naar Jimmy's met al hun vragen en ideeën. Jimmy's is er voor alle jongeren in de leeftijd van 12 t/m 27 jaar. Vanuit Jimmy's merken we dat we een zeer diverse groep jongeren bereiken en dat ze graag meedenken als ze maar serieus genomen worden en affiniteit hebben met het onderwerp. Bij andere Jimmy's locaties worden al regelmatig co-creaties met jongeren en ambtenaren georganiseerd rondom specifieke thema's (bv armoedebeleid, openbare ruimte, gezond opgroeien/ overgewicht bestrijden etc.) maar dit is vaak nog ad hoc. 1 van de raadsleden in Nijmegen (Cilia Damen) werkt ook voor de NJR, vanuit die rol heeft zij veel ervaring met jongerenparticipatie. De jeugdverbinder zien we dan ook als waardevol experiment om meerdere doelen te bereiken: 1) jongeren laten meedenken/ doen op onderwerpen die voor hun leven en toekomst belangrijk zijn 2) ambtenaren en politici leren hoe ze op een aansprekende manier ALTIJD jongeren kunnen betrekken bij het ontwikkelen van beleid 3) Het leuker en makkelijker maken voor jongeren om hun democratische rechten te doen gelden en zo (nog) actieve(re) burgers te worden 4) en uiteraard door samen met burgers beleid en plannen te ontwikkelen verwachten we dat er ook meer draagvlak en hulpkracht ontstaat bij burgers We denken dat het belangrijk is dat de jeugdverbinder een structurele rol krijgt binnen de gemeente en tussen de jongeren. Door het structurele karakter wordt het ook makkelijker om bij jongeren en ambtenaren/ politici een bewustwordings/ gedragsverandering voor elkaar te krijgen, waardoor ze elkaar ook in de toekomst

beter weten te vinden. impact

Bovengenoemde raadsleden hebben samen met jongeren en diverse jongerenorganisaties een initiatiefvoorstel jongerenparticipatie geschreven. Uit al deze gesprekken bleek dat Jimmy's een logische partner was die als toegangspoort/ paraplu de samenwerking en contacten weet te vinden met andere jongerenorganisaties en vindplekken. Eind juni wordt dit initiatiefvoorstel behandeld in de raad; zoals het nu lijkt is er een ruime meerderheid voor. Waardoor we verwachten dat de jeugdverbinder vanaf september kan starten. Als het eerste jaar succesvol blijkt (met resultaat op bovengenoemde doelen) willen we dit uiteraard structureel in blijven zetten als jongerenparticipatie tool én om de kanteling binnen de lokale overheid te blijven stimuleren en ondersteunen. Over 3 jaar zijn er hopelijk op bovenstaande doelen resultaten geboekt.

uitvoeringskrach t overdraagbaar

Het zou te gek zijn als er straks ook in andere gemeentes Jeugdverbinders ontstaan. Jimmy's is een landelijk netwerk, dus de ervaringen, mislukkingen en successen worden sowieso gedeeld in de andere gemeentes waar Jimmy's actief is. We hopen natuurlijk dat het zoveel impact heeft dat er ook jeugdverbinders ingezet worden in de gemeentes waar Jimmy's actief is, maar we hopen dat het ook overdraagbaar is naar andere gemeentes. We zullen komend jaar vast een aantal succesfactoren ontdekken die we dan mee kunnen geven aan nieuwe gemeentes. Daarnaast kunnen we ons voorstellen dat deze manier van werken niet alleen werkt voor de doelgroep jongeren, maar voor voor andere doelgroepen zoals ouderen, wijkbewoners, mensen met een beperking etc. Er zullen vast per doelgroepen andere accenten gelegd moeten worden, maar ook daarin geloven wij in learning by doing

contact

[email protected]

team

3 raadsleden van PvdA, GroenLinks & CDA van de gemeente Nijmegen ( Ammar Selman, Cilia Daemen, Judith Rotink) , wethouder Jeugd (Bert. Frings). Facilitator Jimmy's Nijmegen (Robin van Wees), Begeleiding vanuit Up to Us (Fanny Koerts) + kernteam van 12 jongeren van Jimmy's.

Ondersteuning Exposure

In het kader van de overdraagbaarheid zouden we het te gek vinden als er 1 of meerdere verhalen/ podia ontstaan met onze ervaringen

Expertise

We zouden heel graag iemand onderzoek laten doen naar de impact van deze manier van werken. Daar zouden we erg mee geholpen zijn. Niet alleen in het kader van de overdraagbaarheid, maar ook om zelf te blijven leren en ontwikkelen. Daarnaast zouden we het leuk vinden om in contact te komen met soortgelijke experimenten/ initiatieven. Wij kennen ze niet. Jullie wel?

Financiering

We hebben op dit moment de financieringsbehoefte nog niet helemaal duidelijk. Er wordt op dit moment uitgezocht hoe we de jeugdverbinder het best in kunnen zetten (vrijwilliger, stage, baan?) Mogelijk zoeken we hier nog deels dekking voor. We kunnen ons wel voorstellen dat we op termijn ideeën bedenken voor events/ projecten etc. waar een potje met speelgeld handig voor zou zijn. Maar dat weten we nu nog niet.

Regelruimte

Zoals we het nu zien is dat nvt

Toelichting

Zie Bijlage

Lokaal

Nijmegen

Project 22 Naam

Stadslab Nijmegen

datum Thema’s

open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk democratie

concreet

Stadslab Nijmegen ziet in 2030 een nieuwe manier van stadsontwikkeling voor zich. Eén die de kracht van de stad benut om de stad te ontwikkelen. Dit betekent niet van bovenaf, maar juist in een proces van co-creatie bepalen hoe Nijmegen vorm krijgt. Stadslab Nijmegen wil dit proces stimuleren en bevorderen door een platform te bieden waar bewonersinitiatieven gezamenlijk met bedrijven, maatschappelijke instellingen, onderwijs en gemeente aan de slag gaan om Nijmegen te maken. Het legt verbindingen en ondersteunt wanneer nodig geacht bewonersinitiatieven van idee tot realisatie. Tegelijkertijd initieert zij ook zelf initiatieven om deze nieuwe manier van stadsmaken te ervaren en vooral ook zichtbaar te maken. Communicatie, verbinding en dialoog spelen een belangrijke rol binnen het Stadslab. Het einddoel is dat Stadslab Nijmegen een platform is van en voor de stad, partijen weten het te vinden en te gebruiken om gezamenlijk een leefbaarder Nijmegen te realiseren. Om dit doel te verwezenlijken biedt Stadslab Nijmegen op dit moment het volgende: - Mensen met een hart voor Nijmegen; - Een netwerk dat helpt bewonersinitiatieven verder te brengen; - Ondersteuning van team Stadslab om realisatie van bewonersinitiatieven een stap dichterbij te brengen; - Inspiratie en vernieuwing. Team Stadslab bestaat uit professionals en jonge talenten (studenten HBO/WO) met een achtergrond in ruimtelijke ontwikkeling. Dit vanuit een integrale benadering waarbij een ruimtelijk vraagstuk gezien wordt vanuit fysieke, sociale en economische invalshoeken. Kennis is daarom aanwezig op het gebied van bijvoorbeeld planologie, sociale geografie, stedenbouw, sociologie, cultureel maatschappelijke vorming, landschaps(architectuur), politicologie, bestuurskunde, (bedrijfs)economie en milieukunde. Op deze manier kan Stadslab Nijmegen bewonersinitiatieven ondersteunen op de gebieden waar zij kennis, kunde of capaciteit missen.

Vanuit haar visie en werkwijze vernieuwd Stadslab Nijmegen de lokale democratie op een aantal manieren: - Netwerk democratie: Vooral hierin zit de democratische vernieuwing van Stadslab Nijmegen. De kracht zit in het verbinden en betrekken van bestaande sociale netwerken en het creëren van nieuwe netwerken. In de basis gebeurt dit door te fungeren als een on- en offline platform waar burgers, bedrijven en instellingen en overheden elkaar weten te vinden om gezamenlijk initiatieven in de stad op te pakken en te realiseren. Daarnaast stimuleert Stadslab Nijmegen dit door actief en zichtbaar te zijn (aanwezig bij wijkbijeenkomsten en debatten, on- en offline promotie van initiatieven en actualiteiten en eigen bottom-up projecten initiëren), verbindingen te leggen en indien nodig initiatieven ondersteuning te bieden in de vorm van kennis en uren. In het proces van initiatie tot realisatie van burgerinitiatieven ziet Stadslab erop toe dat partijen met elkaar de dialoog aangaan (gelijkwaardige gesprekspartners) en informatie en besluitvorming transparant zijn. - Door dialoog, transparante informatie en besluitvorming te stimuleren, draagt Stadslab Nijmegen bij aan een open democratie en verbeterde besluitvormingsprocessen. Per opgave is de informatie voor alle betrokken partijen gelijk en beschikbaar. Tevens hebben burgers niet alleen inspraak, maar is juist het streven om de verschillende partijen gezamenlijk een beslissing te laten nemen. Afhankelijk van de opgave omhanden zal dit in de huidige context soms gemakkelijker gaan dan andere keren. - Stadslab Nijmegen draagt bij aan democratisering van initiatieven door voorbeelden neer te zetten en zichtbaar te maken. Dit gebeurt in eerste instantie door het lab te ontwikkelen tot een platform van en voor de stad. Ten tweede door burgerinitiatieven van idee naar realisatie te ondersteunen en binnen dit proces toe te zien op cocreatie tussen de verschillende betrokken partijen. - De lokale media democratiseren is niet direct een doel van Stadslab Nijmegen. Echter, draagt ze hier wel aan bij door haar visie op stedelijke ontwikkeling en de bottom-up initiatieven die in de stad leven en waar ze zelf mee bezig is, zichtbaar te maken en te verspreiden via diverse mediakanalen. Hier vallen ook lokale media kanalen onder zoals kranten, radio, televisie en online forums. Nijmeegse context: Er is in Nijmegen veel activiteit op ruimtelijk gebied. Met onder meer de aanleg van het Waalfront en de Waalsprong ondergaat de stad een indrukwekkende metamorfase aan de Waal, maar ook elders in de stad wordt er constant doorgewerkt aan allerlei ruimtelijke projecten. Gemene deler bij al deze projecten is de grote aandacht voor kwaliteit en de verschillende partijen die erbij betrokken zijn. Parallel aan deze ontwikkelingen ontstaat een trend waarbij steeds minder projecten topdown worden aangevlogen en steeds meer input wordt gevraagd van de burger. Als gevolg hiervan ontstaan er steeds vaker burgerinitiatieven die van onderaf een relatie aangaan met ruimtelijke ontwikkelingen. Deze initiatieven hebben veel potentie, maar moeten op dit moment nog wel voldoen aan de door de gemeente ingestelde ruimtelijke kaders. Op het moment dat dit niet het geval is, leidt dat tot verlies van stedelijke waardecreatie. Echter, wanneer de gemeente en initiatiefnemers tot een samenwerking weten te komen zorgt dit voor een betere stedelijke inbedding en daarmee optimaler resultaat en effect van het initiatief. Als gevolg van deze trend voltrekt zich in Nijmegen een proces waarbij gemeente en burgers zoekende zijn naar hun rol en manier van samenwerken. Stadslab Nijmegen ondersteunt hierbij.

vernieuwend

Op dit moment ontstaan op diverse plaatsen in Nederland stadslabs. Naar onze mening is hun gemeenschappelijke noemer ‘op innovatieve wijze bijdragen aan stedelijke ontwikkeling’, echter is er geen standaard concept met vaste richtlijnen over hoe een dergelijk lab op te richten. De bestaande stadslabs variëren dan ook van rechtsvorm, organisatie, invalshoek, looptijd, financiering, thematieken etc. Het vernieuwende en onderscheidende van Stadslab Nijmegen zit in (de combinatie van): - De onafhankelijke positie. Stadslab Nijmegen fungeert als spil tussen de verschillende partijen in de stad en stimuleert samenwerking door verbindingen te leggen en verschillende ‘werelden’ aan elkaar te koppelen. Hierdoor worden bestaande kloven tussen partijen overbrugd en ontstaan nieuwe samenwerkingsverbanden tussen partijen die vanuit hun dagelijkse praktijk niet direct met elkaar in contact zouden komen. Dit kan zowel intern binnen een organisatie, als extern tussen organisaties plaatsvinden. - De kracht van het netwerk. Stadslab Nijmegen functioneert door het sociale netwerk in de stad. Dit vormt de basis voor het leggen van verbindingen en hierdoor mogelijk maken van het starten van een co-creatie proces om burgerinitiatieven te realiseren. Tegelijkertijd maakt dit dialoog, begrip voor elkaar en het gevoel van ‘samen kunnen wij de stad maken’ mogelijk. De waarde van Stadslab Nijmegen zit dan ook niet in financiële waarde, maar juist in de sociale waarde die zij bijdraagt aan de stad. - Een platform van en voor de stad. Het streven is om Stadslab Nijmegen binnen een drietal jaren uit te laten groeien tot een platform dat door de stad in stand wordt gehouden. De stad is eigenaar. - Het doen! Binnen Nijmegen wordt veel gesproken over stimuleren van burgerparticipatie – en initiatieven, de faciliterende rol van de gemeente en het activeren van burgers. Echter, wanneer daadwerkelijk van idee naar realisatie overgegaan dient te worden, vervallen partijen in hun traditionele rol en bloeden veel goede initiatieven dood. Hier wil Stadslab Nijmegen verandering in brengen door ‘slagkracht’ te organiseren rondom initiatieven (middels het netwerk) en indien nodig zelf ondersteuning te bieden aan burgerinitiatieven. Hierdoor worden initiatieven naar een hoger niveau getild en zullen er meer daadwerkelijk gerealiseerd worden. - De Triple Helix: Binnen Stadslab Nijmegen werken de 3 o’s (onderwijs, ondernemers en overheid) samen aan ruimtelijke opgaven en daarmee stedelijke vernieuwing. Hierdoor ontstaan creatieve en vernieuwende oplossingen doordat koppelingen ontstaan tussen jong en oud, onervaren en ervaren en theorie en praktijk. Tegelijkertijd zorgt dit voor een bredere inbedding van Stadslab Nijmegen in Nijmegen.

impact

- Het is streven is om bij te dragen aan de realisatie van minimaal 10 bottom-up initiatieven per jaar (30 in de aankomende 3 jaren). Deze gerealiseerde projecten dienen als showcase om te laten zien dat de overheid in mindere mate, of in sommige gevallen helemaal niet, nodig is om iets te realiseren. Zelfredzaamheid van de samenleving wordt bevorderd. Echter, nog belangrijker is het co-creatie proces dat aan deze realisatie ten grondslag ligt. Hierdoor treden partijen buiten hun comfortzone omdat ze op een andere manier, dan in hiërarchische verhoudingen en middels discussie/debat, met elkaar samenwerken. Deze ervaring en dit proces vormen dan ook de basis voor een vernieuwde manier van samenwerking voor meerdere jaren. Zo wil Stadslab Nijmegen bijdragen aan een cultuuromslag voor zowel overheden, als burgers en bedrijfsleven en instellingen, om op een andere manier met elkaar samen de stad te maken. - Vooraf op zichzelf staande sociale netwerken kennen elkaar nu en kunnen elkaar

vinden wanneer dit nodig is. Tegelijkertijd zijn nieuwe sociale netwerken en allianties ontstaan. Omdat ze ontstaan zijn op basis van een gezamenlijke deler, namelijk een gezamenlijk initiatief, hebben zij een relatie met elkaar opgebouwd die voor een langere tijd blijvend is. Ook na realisatie van het initiatief weten zij elkaar daardoor te vinden wanneer dat nodig is. - Er is begrip voor elkaar ontstaan. Partijen weten van elkaar wie ze zijn en wat ze kunnen verwachten. Tevens is voor ieder, door met elkaar aan de slag te gaan met een concreet initiatief, de eigen (en wellicht nieuwe) rol binnen het proces van stadsontwikkeling duidelijker geworden. - We spreken niet meer over burgers binnen de politieke context, maar hebben het over inwoners en dat kunnen personen zijn uit alle lagen van de bevolking en diverse posities binnen bedrijfsleven en/of overheden. uitvoeringskrach t overdraagbaar

Stadslab Nijmegen is een platform waaraan ‘spelregels’ en een werkwijze zijn gekoppeld. Dit vormt de basis voor een Stadslab en is daarom ook toepasbaar binnen andere steden. De ‘spelregels’ en werkwijze zijn gedocumenteerd en worden door de ervaringen verder ontwikkeld. Het zou erg interessant zijn als andere steden hier ook aan bij kunnen dragen, waardoor we gezamenlijk Stadslab spelregels ontwikkelen.

contact

[email protected]

team Ondersteuning Exposure

Exposure: Bekendheid van Stadslab Nijmegen is van belang voor het slagen van het gebruik van het platform. Inwoners van Nijmegen dienen ermee bekend te zijn om het te kunnen gebruiken. Tegelijkertijd is dit de manier om de visie van Stadslab over te dragen aan de Nijmeegse samenleving. Verder zouden wij graag onze kennis buiten Nijmegen delen, maar ook kennis en netwerk van buiten Nijmegen gebruiken om Stadslab door te ontwikkelen. Vergroten van exposure is dan ook erg welkom.

Expertise

Wij ontvangen graag deskundigheid op het gebied van communicatie en businessmodel/financiering. Vragen die hierbij aansluiten, waar wij (deels) zelf ook al mee aan de slag zijn, maar die blijven opborrelen en naar onze mening beter beantwoord zouden kunnen worden zijn o.a.: Hoe gaan wij op een juiste manier de verschillende sociale netwerken aan elkaar koppelen? Hoe gaan wij ervoor zorgen dat het straks een platform van en voor de stad is? Welke manier van communicatie past hierbij? Hoe voorkom je dat mensen met goede initiatieven zich niet buitengesloten voelen als het idee niet past binnen onze richtlijnen? Welk businessmodel past bij Stadslab, ook gezien vanuit haar visie? Zijn er nog andere vormen van financiering dan die wij nu voor ogen hebben?

Financiering

Wij willen de naamsbekendheid van Stadslab Nijmegen vergroten. Zodat inwoners ons kennen en weten te vinden en we ze daardoor gemakkelijker ondersteuning kunnen bieden bij hun initiatieven. Hiervoor dient de communicatie te intensiveren.

Dit kan online, maar vooral ook offline. Stadslab zichtbaar maken in de wijk en persoonlijk contact is voor veel inwoners en initiatieven belangrijk. Zeker wanneer je uiteindelijk ook met elkaar samen gaat werken aan de realisatie van een initiatief. Op dit moment hebben wij onvoldoende middelen om dit te realiseren en daarom vragen wij €5.000,- voor het organiseren van 10 Stadslab bijeenkomsten. 1 per wijk (Nijmegen heeft 9 stadsdelen) en 1 voor de gehele stad. Regelruimte

Op dit vlak zien wij niet direct een vraag voor ondersteuning

Toelichting Lokaal

Project 23 Naam

WIJF - Wijkinvesteringsfonds

datum

11-6-2015

Thema’s

begroting, besluitvorming processen, democratisering initiatieven

concreet

Waar heb je nog invloed op wat er in je eigen wijk gebeurt? Op welke ontwikkelingen er plaats vinden en waar het geld naar toe gaat? Nu steeds meer (verkokerde) stedelijke ontwikkelingsbudgetten onder druk komen te staan neemt de behoefte aan een integraal investeringsinstrument toe. Overal in Nederland en daarbuiten wordt gezocht naar mogelijkheden om de gemeenschap (of de crowd) te raadplegen (sourcing), te verleiden tot gezamenlijk investeren (funding) en tot samenwerking te bewegen (collaboration). Naar aanleiding van deze en andere lokale ontwikkelingen in Rotterdam Delfshaven hebben een aantal mensen het initiatief opgevat om een lokaal revolverend, hybride financieel/maatschappelijk en driedubbel renderend Wijkinvesteringsfonds te ontwikkelen. Kortom, het WIJF. Lokaal revolverend | Door inkomsten van een lokaal fonds weer terug te laten vloeien in een gebied ontstaat meer rendement dan wanneer subsidie wordt verstrekt. Door het fonds lokaal te maken is de waardeontwikkeling op langere termijn helder te volgen. Hybride financieel/maatschappelijk | Tussen een commerciële lening bij een bank en subsidie van een overheid zit vaak een gat met daarin sociaal ondernemers die zowel maatschappelijk als financieel rendement realiseren. Driedubbel renderend | Kleine (spaarders) en grote (banken, marktpartijen, zorgverzekeraars) particuliere investeerders krijgen rendement op hun investering maar ook een mooiere wijk, een betere school of een hogere WOZ waarde. Daarnaast zorgt een gemeenschap van (lokale) investeerders voor een betrokken groep mensen die zelf belang hebben om het plan te doen slagen. Door deze kenmerken te combineren ontstaat er een plek waar het gesprek over waarde in de wijk kan plaatsvinden. Waar er meer zeggenschap en betrokkenheid kan ontstaan bij wat er in je eigen wijk gebeurt. Zo wordt het nieuwe speelveld met

een veelvoud aan actoren en stakeholders zichtbaar en kan het spel gespeeld worden. Om dit concept te testen en verder uit te werken wordt er geëxperimenteerd in de vorm van een spel, Buurtpoker. Door de spelvorm wordt helder welke rol individuele bewoners, particuliere investeerders, institutionele partijen en sociale ondernemingen kunnen spelen op een nieuw speelveld van stedelijke ontwikkeling. Een aantal initiatieven/sociale ondernemingen pitchen hun plan voor een specifiek project en geven aan wat zij nodig hebben in geld, kennis en tijd. In dialoog wordt ingeschat in welke fase het initiatief zit (concept, startend, verduurzaming of opschalend). In de eerste speelronde kunnen particuliere deelnemers (bewoners, spaarders, ondernemers) inzetten de initiatieven die zij willen steunen. Zij kunnen hierbij een aandeel kopen, persoonlijke tijd aanbieden of een borgstelling inzetten. Op basis van het draagvlak dat blijkt uit de inzet van lokale partijen kunnen institutionele partijen en banken inzetten op die initiatieven die de waarde van het gebied verhogen. Zij kunnen de particuliere investeringen en borgstellingen matchen, versnellen of een hefboom inzetten. Na de eerste spelronde kunnen de initiatieven nog een troefkaart inzetten om in de tweede ronde twijfelaars over de streep te trekken. In de tweede ronde kunnen particulieren nog een keer inzetten om initiatieven het laatste zetje te geven. Ook institutionele partijen en banken kunnen als laatste inzetten waarmee de investeringen in de plooi vallen. Daarna worden aandelen uitgereikt, geld overgemaakt en community's gevormd. Tegelijkertijd hebben de gemeente Rotterdam, Woningbouwcorporatie Havensteder en Rabobank Rotterdam -samen met bewoners verenigd in de Delfshaven Coöperatie- de ambitie geuit om op integrale wijze naar geldstromen in de wijk Bospolder Tussendijken te kijken. Met als doelstelling ondernemerschap uit te lokken en verder te brengen door lokale initiatieven te koppelen aan overheid en bedrijfsleven. Een van de instrumenten die daarbij een rol kan spelen is een wijkfonds voor lokale microfinanciering en inmiddels hebben beide initiatieven elkaar gevonden. De institutionele partijen brengen een startkapitaal bij elkaar en het netwerk van initiatieven in Delfshaven experimenteert met de manier waarop gecombineerde middelen (tijd, geld en kennis) de initiatieven met het beste maatschappelijke rendement vinden. Met het WIJF ontstaat zo een nieuwe manier van zeggenschap over wat er in je wijk gebeurt. Waarbij bewoners zelf (mede) kunnen beslissen en het voor fondsen, institutionele partijen en overheden inzichtelijk wordt waar draagvlak en energie ligt. En, wat bleek uit de eerste sessies Buurtpoker, er ontstaat een levendige en fundamentele dialoog tussen de verschillende partijen die betrokken zijn bij een gebied. Of ze nou bewoner, ondernemer, rayonmanager, gebiedsnetwerker of wijkcoördinator zijn. Het gesprek gaat niet meer over de beperkingen van de eigen organisaties maar over wat van waarde is voor wijk.

vernieuwend

Het WIJF is geïnspireerd door concepten als Better Reykjavik, voor de kunst, voor je buurt, participatief begroten, Dragon's Den en kredietcoöperaties. Het vernieuwende van dit concept is dat het een lokaal, inclusief en integraal speelveld introduceert. Veel partijen investeren in wijken. Van woningbouwcorporaties en de gemeente tot

ziektekostenverzekeraars, fondsen, beleggers, provincies, waterschappen en energiemaatschappijen. Maar veel partijen zijn gebonden aan de de eigen begroting en de doelstellingen van de organisatie. Waardoor het werkelijke algemene collectieve belang soms ondersneeuwt in de fragmentering van de overheid en de maatschappij. Het WIJF brengt deze partijen op lokale schaal bij elkaar, zorgt voor betrokkenheid bij de wijk en biedt een platform voor sociaal ondernemers en ondernemingen. impact

De belangrijkste impact van het WIJF ligt waarschijnlijk in de ontmoeting in de wijk en de invloed die mensen hebben op wat er nodig is in de wijk. Delfshaven is het meest dynamische gebied in Rotterdam op het gebied van bewonersinitiatieven (met o.a Zorgvrijstaat West, de Leeszaal West, Singeldingen, Schiezicht en WIJ Delfshaven) dus er is een dichte biotoop waar sociale innovatie ontstaat. De investerende partijen zijn gericht op lange-termijn waardeontwikkeling en hebben zich voor een aantal jaar gecommitteerd aan de gedachte achter de Delfshaven Coöperatie. Over drie jaar zal hopelijk een middel (zowel online als offline) ontstaan zijn waar het gesprek over de waarde van de wijk plaatsvindt.

uitvoeringskrach t overdraagbaar

De ervaringen van dit experimentele project zijn overdraagbaar via de spelvorm van Buurtpoker. Door het nieuwe speelveld letterlijk uit te tekenen en spelregels te ontwikkelen kan het spel ook op andere plekken gespeeld worden. Omdat de waarde ligt in de ontmoeting en de bijzondere sfeer van de bijeenkomst willen we een Buurtpoker sessie opnemen op video zodat er een tutorial en indruk van de mogelijkheden ontstaat.

contact

[email protected]

team

Netwerk WIJ Delfshaven: Patrick Boel, Yvette Prinsen, Milja Kruijt, Maurice Specht, Marte Kappert, Bas Goedendorp, Marjolein Dekker, Jelle van der Molen, Robbert de Vrieze Delfshaven Coöperatie Gemeente Rotterdam: Peter Pol, Frank Belderbosch, Lot Mertens Rabobank: Arjen van Klink Havensteder: Mark van de Velde

Ondersteuning Exposure

Het WIJF heeft behoefte aan exposure om andere partijen te verleiden mee te doen en samen integraal te investeren.

Expertise

Het WIJF heeft behoefte aan expertise op het gebied van game-development, democratische besluitvormingsprincipes met meerdere ongelijksoortige entiteiten en coaching/capacity building van sociale ondernemers.

Financiering

Het WIJF heeft financiering nodig om het spel en het speelveld verder te ontwikkelen en een professionele videoregistratie van een Buurtpoker sessie te maken.

Regelruimte

Zie Bijlage

Toelichting

De voornaamste ondersteuning is nodig op het gebied van expertise en financiering. Tot nu toe heeft een betrokken groep sociale innovators samengewerkt om het concept te ontwikkelen en te testen maar om het tot een sterk werkend model kunnen we ondersteuning goed gebruiken. Ook om het business-model van het WIJF te ontwikkelen.

Lokaal

Delfshaven, Rotterdam

Project 24 Naam

WIJ Delfshaven

datum

11-6-2015

Thema’s

e-democratie, begroting, open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, lokale media en democratie, netwerk democratie

concreet

WIJ Delfshaven is in december 2013 ontstaan als netwerk van bewonersinitiatieven en zelforganisaties in reactie op het verdwijnen van het deelgemeentebestel en de komst van de gebiedscommissies. Omdat hier ruimte ontstond voor meer buurt en minder politiek in lokaal bestuur hebben 2 initiatiefnemers het idee opgevat om met de best gewortelde netwerken in Delfshaven -bewonersinitiatieven en zelforganisaties- als (a)politieke beweging mee te doen met de verkiezingen. Niet ideologisch maar dialogisch! 60 mensen op een constituerende bijeenkomst in de Leeszaal West vonden dat een goed idee, 13 mensen stelden zich verkiesbaar, legden elk 100 euro in voor een vreselijk leuke campagne en op 18 maart 2014 stemden 2.187 mensen op WIJ Delfshaven. Hiermee zijn 2 van de 15 zetels in de gebiedscommissie voor deze (a)politieke horizontale burgerbeweging, een van de weinige gebieden in Rotterdam waar dat gelukt is . Sindsdien is WIJ met deze twee commissieleden, club WIJ en de initiatieven in het netwerk maar ook met de gemeentelijke organisatie in al haar geledingen en andere partners in de wijken druk aan de slag met het ruimte maken voor burgerkracht. Daar is in Delfshaven dan ook een vruchtbare voedingsbodem voor. In 2014 waren hier de meeste aanvragen voor bewonersinitiatieven, met 260 in totaal meer dan drie keer het gemiddelde in Rotterdam. Delfshaven is, mede ook door de stuwende aanwezigheid van een netwerk als WIJ, een van de meest vooruitstrevende en innovatieve gebieden in Rotterdam voor wat betreft nieuwe verhoudingen tussen bewoners en overheid. Zo komt er nu bijvoorbeeld in de wijk Middelland in het kader van de aanbesteding Welzijn geen Huis van de Wijk (buurthuis via aanbesteding door welzijnsorganisatie) maar een netwerk van bestaande door bewoners gerunde 'buurthuiskamers'. Dit proces is begonnen in Maart 2014 toen WIJ een safari langs verschillende soorten bewonersinitiatieven organiseerde. Onder andere ook langs voorbeelden van het opkomende fenomeen van de buurthuiskamer. Hieruit is op initiatief van Karen Hammink een netwerkje ontstaan dat uiteindelijk ook in het advies Nieuw Rotterdams Welzijn van de Gebiedscommissie Delfshaven terecht gekomen is. Met vereende krachten binnen gebiedscommissie, lokale ambtenaren, politieke partijen, het cluster Maatschappelijke Ontwikkeling en wethouder Hugo de Jonge is uiteindelijk voor

elkaar gekregen dat een aantal lokale en diverse initiatieven samen het Huis van de Wijk gaan maken. En in het proces van co-creatie rondom de Alliantie Middelland kan de opgebouwde kennis binnen het netwerk van WIJ over participatief begroten, G1000 en burgerbegrotingen helpen om bewoners het heft in eigen handen te laten nemen. Republiek Middelland eiste in- en samenspraak in de Alliantie waardoor er nu een proces van co-creatie met 130 mensen op gang is gekomen om 9 miljoen extra investeringen zo goed mogelijk te besteden. WIJ komt hierbij op voor bewoners die de verantwoordelijkheid voor hun eigen leefomgeving willen nemen en zoekt actief naar verbindingen in nieuwe werkvormen tussen overheid en bewoners. Zo groeit WIJ als hybride en experimentele organisatie die zowel netwerk, spreekbuis, onderzoeksclub, bron van lokale informatie en platform voor collectieve actie is. In deze zoektocht houden we ons bezig met actuele kwesties als Right to Challenge en Right to Cooperate, burgerbegrotingen, coöperatieve gebiedsontwikkeling, regelgeving en aanbestedingen en (sociaal) ondernemerschap. Hierbij zijn we continu op zoek naar hoe WIJ als organisatie zich verder kan ontwikkelen, effectiever in haar communicatie kan worden, het netwerk kan versterken en de leerervaringen kan delen.

vernieuwend

WIJ Delfshaven is geen politieke partij maar spreekt soms wel de taal van de politiek om de kracht van burgerkracht een stem in de stad te geven. Waar gevestigde politieke partijen zich over het algemeen richten op representatie, stukken lezen en ja of nee zeggen is WIJ onderdeel van de doe-democratie. WIJ vindt politiek te belangrijk om alleen aan politici over te laten en wil mensen die dat willen en kunnen zoveel mogelijk zeggenschap over hun eigen omgeving laten hebben. WIJ gaat daarbij uit van aanwezige lokale energie, kennis en ervaring als basis voor beleid en actie. Vanuit deze omkering van het huidige democratische stelsel zoekt WIJ actief naar verbinding met top-down geformuleerde ambities en uitdagingen.

impact

We zien nu al de impact van WIJ Delfshaven; veel van wat we zeggen, publiceren en doen wordt overal in de stad overgenomen. Onze nieuwsbrief wordt grif gelezen en met name het twitteraccount wordt binnen en buiten Rotterdam goed gevolgd (1.100+). Maar ons doel is dat in heel Rotterdam over drie jaar collectieve netwerken van bewoners minimaal de helft van het lokaal bestuur vormen naast politieke partijen. In welke vorm dan ook; wijkraden, coöperaties of een doorontwikkeling van de huidige gebiedscommissies. Hiermee kan er een gezonde balans tussen samenwerking van onderop en van bovenaf ontstaan die bewoners de ruimte geeft om op laagdrempelige manier uiting te geven aan betrokkenheid bij de wijk. Dit stelt mensen in staat om zelf onderdeel te zijn van de politiek in plaats van deze moedeloos op afstand te plaatsen.

uitvoeringskrach t overdraagbaar

Dit is 1 van de centrale vragen die we in het kader van de democratic challenge stellen. Hoe zorgen we er voor dat in Rotterdam (en daarbuiten) meer mensen zich met lokale politiek en besluitvorming bezig willen en kunnen houden. Dat doen we nu door het te laten zien in wat we doen, daar over te schrijven, op conferenties over te

spreken en andere initiatiefnemers te verbinden en stimuleren. Wellicht kunnen we meer doen, zijn we heel benieuwd naar maar beseffen ook dat onze (overgrote deel vrijwillige) tijd beperkt is. contact

[email protected]

team

WIJ Delfshaven | Ninny Duarte Lopes, Meriam Beek, Michal Oppenheimer, Marieke Hillen, Jelle van der Molen, Robbert de Vrieze, Leon Richard, Nico Haasbroek, Annet Schipper, Arun Mahabier, Jan de Haas, Karen Hammink, Patrick Boel, Piet de Jonge, Yvette Prinsen, Wil Roode, Annemieke Westerink. Bewonersinitiatieven en intiatiefnemers in Delfshaven | Schiezicht, Natuurlijk Spangen, Dakpark, Stroop, Tuin op de Pier, Singeldingen en vele anderen.

Ondersteuning Exposure

Exposure helpt ons om ons verhaal te vertellen en meer initiatieven te bewegen om zich ook met lokale politiek te bemoeien. En het sterkt de zaak van bewoners die ook de stad willen maken tegenover de soms conservatieve bureaucratische krachten.

Expertise

We komen graag in contact met vergelijkbare initiatieven om ervaringen te delen. Hoe vinden we nieuwe manieren om actieve bewoners nog beter te verbinden en een platform te bieden? Daarnaast willen we graag ons huidige informele businessmodel versterken. Welke organisatievorm past het best bij deze hybride activiteiten?

Financiering

Gaat ook over businessmodel. WIJ draait nu grotendeels op veel vrijwillige inzet van toch al (hyper-)actieve bewoners. Met incidentele gelden uit projecten en subsidies. Dat kan lange tijd goed gaan maar uiteindelijk is het ook belangrijk om de structurele duurzaamheid van de beweging en organisatie en te borgen. Dat kan wellicht met een ledenstructuur, een coöperatie, een merchandise-lijn of op een andere manier.

Regelruimte

We merken nu soms dat andere mensen ons zien als politieke partij waardoor het lastig is om als bewonersinitiatief financiering te vinden. Het zou fijn zijn als vanuit het rijk dit soort hybride horizontale netwerken en clubs geduid worden en een (informele) status kunnen krijgen. Verder lopen we vaak aan tegen de situatie dat je aan tafels zit waar iedereen behalve WIJ (bewoners) betaald wordt en dat er zelfs weerstand is tegen vergoeding van betrokken bewoners die soms meerdere dagen per week gemeenschappelijke verantwoordelijkheid nemen. We zouden heel graag met anderen toewerken naar een framework waarbij de gecreëerde waarde in de wijk ook deels terugvloeit naar de mensen die die waarde toevoegen.

Toelichting

Zie Bijlage

Lokaal

Delfshaven Rotterdam

Project 25 Naam

Samenlevingsplatform Oldebroek voor Mekaar online

datum

15-6-2015

Thema’s

e-democratie, netwerk democratie

concreet

Samenlevingsplatform Oldebroek voor Mekaar online In de Oldebroekse samenleving bestaan vele activiteiten en komen nieuwe initiatieven op. Mensen zoeken elkaar op en overleggen samen. De Koersgroep ‘Oldebroek voor Mekaar’ en de gemeente Oldebroek hebben samen aandacht voor eigen initiatief en burgerkracht. Wij hebben ons afgevraagd hoe inwoners en organisaties gemakkelijk samen kunnen communiceren en uitwisselen. Wij zien dat veel mensen gebruik maken van internet, e-mail, sociale media. Er zijn steeds meer mogelijkheden in ontwikkeling voor het uitwisselen van ideeën, het samen maken van een plan, het samen werken aan een project, het discussiëren over actuele onderwerpen, het koppelen van vraag en aanbod bijvoorbeeld voor klusjes of zorg enzovoorts. Het plan is dit soort initiatieven te faciliteren met een online platform. Dit platform wordt met de betrokkenen, de gebruikers, ontwikkeld om zo goed mogelijk te bieden wat nodig is. Waar kun je aan denken bij een platform? Wat doet het? Je kan een platform bijvoorbeeld gebruiken om samen met anderen in Oldebroek: • In te schatten of een idee of initiatief haalbaar is (draagvlak) • Een organisatievorm op te zetten • Een plan of project uit te werken met verschillende belanghebbenden (‘co-creatie’) • Geld / financiering te werven • Middelen te werven (bijvoorbeeld een plek of menskracht, of materialen) • Het leggen van de juiste contacten om een netwerk op te bouwen • Publiciteit te ontwikkelen voor het idee of initiatief • Een peiling / onderzoek doen over een idee of plan • …. enz.

Evert Wolters en Philémonne Jaasma hebben het proces tot nu toe begeleid in het kader van hun Phd onderzoek (Technische Universiteit Eindhoven). Diverse workshops hebben plaatsgevonden met initiatieven / organisaties: twee dorpsgroepen, platform informele zorg, zonnebloem, werkgroep speelplekken, . Op basis daarvan is een experimenteel, innovatief ontwerp ontwikkeld. Hoofdkenmerken

van het model zijn: verbinding tussen mensen, actiegerichtheid en verbinding tussen de fysieke en digitale wereld. Via signaleringsborden in de open ruimten en gebruikmaking van smartphone en App worden situaties en initiatieven in wijk en dorp gekoppeld aan het online platform. Citaat uit het plan: ” ‘Voor mekaar’ stelt mensen in staat om zelf nieuwsberichten te creëren, omtrent gebeurtenissen in hun omgeving door hiervan een foto te maken met hun telefoon of hierover een Voorstel te plaatsen op de website. Andere inwoners kunnen hierop hun eigen manier en plaats op reageren: digitaal via de app of website, maar ook op een gemarkeerde plek, bijvoorbeeld buiten, door fysiek aan een interactiebord te draaien. Mensen kunnen digitaal reageren door commentaar te plaatsen bij het nieuwsbericht, of hun betrokkenheid kenbaar te maken via de ActieKnop op de website. Als je aangeeft je betrokken te voelen, wordt er automatisch een uitnodiging tot ontmoeting in je digitale agenda geplaatst. Want bij ‘Voor mekaar’ blijft het niet bij meningen of discussies. ‘Voor Mekaar’ is een actiegerichte gemeenschap.”

Functionaliteiten Het concept samenlevingsplatform ‘Voor mekaar’ bestaat samengevat uit vier elementen, elk met bepaalde functionaliteiten:

Voorstel op locatie (‘SamenWijzer’) − zichtbare interactieborden op volgens inwoners relevante locaties − inhoudelijk ‘Voorstel’ (poll) en fysiek verplaatsbare wijzer met connectie database

Smartphone App − locatie-gebonden afspelen content − schakelen van fysiek naar digitaal (v.v.) − zelf content genereren (foto / video / poll) en uploaden database / website − reageren content / poll (digitaal verplaatsbare wijzer / likes) met connectie database − lid worden community en bekend maken interesse en rol (inwoner / gemeente) − match maken en toetreden ‘community of action’ − koppeling met agenda /zelf ontmoetingen plannen

Website − weergave timeline (actuele berichten / polls) op basis: − zelf content genereren (foto / video / poll) en uploaden database / website − reageren content / poll (digitaal verplaatsbare wijzer / likes) met connectie database − lid worden community en bekend maken interesse en rol (inwoner / gemeente) − match maken en toetreden ‘community of action’ − forumfunctie − koppeling met agenda / zelf ontmoetingen plannen − automatisch voorstel agenda-uitnodiging bij tonen interesse (agenda pop-up)

Ontmoetingen voor actie − koppeling met agenda / zelf ontmoetingen plannen − notificatie bij nieuwe Voorstellen / agendapunten − automatisch voorstel agenda-uitnodiging bij tonen interesse (agenda pop-up)

Na deze ontwikkeling van concept en ontwerp willen we in het najaar 2015 het model gaan testen met de deelnemers en in de praktijk. Daarna wordt het doorontwikkeld.

Stimuleren lokale democratie Het platform biedt mogelijkheid om te agenderen, zelf tot actie over te gaan en medestanders te vinden. Het is een actiegericht concept. Iedereen kan meedoen en horizontale relaties zijn de basis. Er kunnen verbindingen, coalities, netwerken gevormd worden. Initiatiefnemers / de samenleving bepaalt de agenda; de gemeente sluit aan waar mogelijk en nodig.

vernieuwend

Het vernieuwende zit in de volgende kenmerken: Het platform wordt van onderop opgebouwd met betrokkenen / initiatiefnemers Het wordt een platform van de samenleving, gefaciliteerd door de partners Koersgroep, Lokale Omroep en gemeente. Een grote rol voor de gebruikers, deelnemers. Het eigenaarschap blijft lokaal; niet een pakket in handen van een leverancier. Geen directe afhankelijkheid van een derde partij / ontwikkelaar. Verbinding fysiek en digitaal; de werkelijke wereld en de virtuele wereld. Gebruik

maken van fysieke en digitale middelen en sociale media. Het concept is actiegericht; agenderen - medestanders vinden, aansluiten en aan de slag gaan. impact

Over drie jaar is het platform gegroeid en doorontwikkeld. Het is het lokale platform waarmee en waarop inwoners en organisaties hun activiteiten en initiatieven delen, de dialoog aangaan, samen plannen maken en fysieke en sociale producten en diensten realiseren. Het is een gemeenschapsplatform dat verbindt en waar oplossingen gevonden worden en zaken geregeld. De samenleving neemt de regie. De gemeente is partner en sluit aan bij de agenda van de inwoners. Horizontale relaties. Naast gemeenschapsvorming door contact, onderlinge hulp, samenwerking is het dus bij uitstek een vorm van nieuwe, participatieve democratie. Dit past bij het toekomstperspectief van de gemeente, de koersgroep en dorpsgroepen: Oldebroek voor mekaar betekent een ontwikkeling naar zelfsturing door de samenleving

uitvoeringskrach t

Het concept is overdraagbaar; d.w.z. overal toepasbaar, maar het vraagt wel om zelf het proces met lokaal betrokkenen te doorlopen en de aanpak en het model toe te spitsen op de eigen situatie, netwerk, initiatiefnemers.

overdraagbaar

Het concept is overdraagbaar; d.w.z. overal toepasbaar, maar het vraagt wel om zelf het proces met lokaal betrokkenen te doorlopen en de aanpak en het model toe te spitsen op de eigen situatie, netwerk, initiatiefnemers.

contact

[email protected]

team

Koersgroep Oldebroek voor Mekaar Lokale omroep LOCO media Gemeente Oldebroek Diverse initiatieven 2 Phd’s als begeleiders actieonderzoek en als ontwerpers (thema: design en actieonderzoek)

Ondersteuning Exposure

Exposure: Verbinding en uitwisseling met andere platform in het land

Expertise

Expertise: Eventueel bij businessmodel, ontwerpen / vormgeven, communicatie Financiering

Financiering: bijdrage voor ontwikkelen App voor smartphone Regelruimte Toelichting Lokaal

Oldebroek

Project 26 Naam

'Naar een nieuwe participatiepraktijk' – gemeente Bergen

datum

17-6-2015

Thema’s

e-democratie, democratisering initiatieven, netwerk democratie, principe van loting inpassen in participatieprocessen

concreet

Beschrijving Participeren betekent letterlijk ‘deelnemen’. De term ‘inwoner- en cliëntparticipatie’ suggereert dat onze inwoners (waarvan een deel ook cliënt is) deelnemen aan…. Ja, aan wat? Deelnemen aan bijeenkomsten over ons beleidsplan? Adviseren over de verordeningen? Een kleine groep mensen is hiertoe bereid, een grote groep niet. We willen naar een nieuwe manier van inwoner en cliëntparticipatie in het sociaal domein. Een vorm die praktisch werkt, veel mensen bereikt en ons direct input geeft voor beleid, maar vooral reactie geeft op de wijze waarop we zaken uitvoeren (want dat is wat mensen direct merken). Dit betekent dat we afscheid nemen van de traditionele vormen als bijvoorbeeld een Wmo/Wwb raad. Uit onderzoek is gebleken dat deze formele structuren slechts een klein aantal mensen bereiken. De energie zit daarbij veel in agendabepaling, overleggen en verslagen maken. Slechts een klein aantal mensen is bereid zich voor langere tijd te binden aan deze overlegstructuren en het bereik van de achterban blijkt beperkt te zijn. Mensen in kwetsbare posities worden nauwelijks bereikt, terwijl zij juist het meeste belang hebben bij goed beleid en goede dienstverlening. Informele vormen van participatie blijken effectiever omdat er meer verschillende (groepen) mensen meer ervaringskennis bereikt worden. Voor concrete, kortdurende input zijn meer mensen bereid zich in te zetten. Dit past in de huidige, snel veranderende maatschappij. Er is niet één manier om inwoner en cliëntparticipatie vorm te geven. We denken aan verschillende vormen, gericht op diverse doelgroepen die we op verschillende momenten kunnen inzetten. Het palet van informele, maar gerichte participatie vormt uiteindelijk ons participatiebeleid. We hanteren de volgende uitgangspunten: • streven naar volwaardige betrokkenheid van alle inwoners; • vragen om een actieve deelname aan de samenleving (doe mee!); • continu in gesprek zijn met elkaar (inwoners en gemeente); • elkaar benaderen vanuit een positieve insteek; • contact hebben met zo veel mogelijk verschillende inwoners. We benoemen ook enkele doelgroepen zodat we de uitvoering gericht kunnen inzetten. We maken onderscheid in: • cliënten: hun participatie is zeer gewenst en ook wettelijk verplicht; • jongeren 12 tot 23 jaar: een vaak ‘vergeten’ groep als het gaat om participatie; • inwoners met concrete initiatieven: zij zijn de inspirators voor ons en andere inwoners.

De belangrijkste punten nog even samengevat: • we gaan van een formele participatiestructuur naar een informele participatiepraktijk; • het is een groei- en ontwikkelmodel; • het palet aan ideeën en mogelijkheden is divers en uitgebreid; • waarin keuzes gemaakt moeten worden (beperkte inzet, maximaal resultaat). De nieuwe participatiepraktijk is een leer- en groeimodel. Dat wil zeggen: het is blijvend in ontwikkeling, vraagt goede monitoring en waar nodig, bijsturing. Zowel inwoners, cliënten, professionele partijen en de gemeente zullen moeten wennen aan hun nieuwe rollen en inzet. Een open, lerende houding is belangrijk. Bij leren hoort ook het mogen maken van fouten, zonder daarop meteen afgerekend te worden. Hoe vernieuwt dit de lokale democratie? Door de ommezwaai van formele naar informele participatie komen we in contact met die inwoners die we nooit spreken, maar juist wél willen spreken. Dit doen we niet met een ‘one size fits all’ aanpak. We gaan daarbij uit van een logische clustering van doelgroepen en bakenen in eerste aanleg af tot het sociaal domein, zodat we overzichtelijk kunnen experimenteren. We zien het proces van inwoner- en cliëntparticipatie als belangrijke aanvulling op de reguliere rollen van de gemeenteraad. De gemeenteraad geven we een belangrijke rol in het totale plaatje vanuit de kaderstellende taak. De gemeenteraad geeft namelijk ieder jaar aan op welke doelgroepen we ons dat jaar gaan richten, en met welke informele participatievorm we dat doen. Dit zorgt voor een gestructureerde inbedding van onze informele participatievormen. In de uitvoering van dit jaar (juli 2015-juli 2016) onderscheiden we vier doelgroepen. Per doelgroep en benoemd doel kijken we welke vernieuwende methode het beste past. Zo kiezen we bij de doelgroep jeugd voor een methode via social media (Instagram) om achter de behoeften van deze groep te komen. Een methodiek die past bij de principes van e-democratie. Voor alle inwoners organiseren we de ‘B100’ (Bergen100). Gebaseerd op de principes van loting zoals David van Reybrouck beschrijft in zijn ideeën over deliberatieve democratie. Voor de overige elementen van de informele participatiepraktijk verwijzen we graag naar onze bijgevoegde notitie.

vernieuwend

Nieuw aan onze werkwijze is de beleidswijziging van formele naar informele participatie, waarbij de som van de onderdelen het geheel gaat vormen. De onderdelen worden jaarlijks bepaald op basis van wettelijke bepalingen, lokale behoefte en doelgroepenbenadering. Hiermee stappen we af van formele participatie met een Wmo/wwb raad of adviesraad. De leden werden benoemd, kregen een vergoeding en er ging veel energie zitten in agendabepaling, overleggen en verslaglegging. We starten met een aanpak die ons direct veel inhoudelijke informatie oplevert, een directe reactie geeft van gebruikers/betrokkenen op de wijze waarop we zaken uitvoeren. Want dat is wat mensen direct merken. We starten met informele vormen om zo meer verschillende (groepen) mensen en meer ervaringskennis te bereiken. Dit past ook in een tijdsgeest waarin mensen minder geneigd zijn zich voor langere

tijd te verbinden aan formele posities. Terwijl ze wel een bijdrage willen leveren aan concrete, kortdurende input. Daarnaast geven we de informele participatie ‘doelgroepgewijs’ vorm. Hierdoor kunnen we participatie gericht inzetten en variëren in manieren om informele participatie in te zetten. impact

Een groter aantal inwoners dan tot nu toe heeft meegedacht en meegesproken over het gemeentelijk beleid en de uitvoering in het sociaal domein. We hopen en verwachten dat het direct in gesprek gaan met onze inwoners leidt tot een betere relatie tussen inwoners en gemeente. We denken op deze manier ook een grotere betrokkenheid bij de lokale gemeenschap tot stand te kunnen brengen en lokale democratie echt weer van onderop vorm te geven. De gemeenteraad heeft zich herbezonnen op haar rol en taken, om ruimte te maken voor de democratie van onderop. Dit betekent enerzijds durven loslaten, anderzijds kaders blijven stellen en blijven controleren. Als gezegd laten we de informele participatie niet zwemmen. We verbinden het met het formele circuit van de gemeenteraad. Dit doen we door onze jaarplanning vast te laten stellen door de raad en de opbrengsten met de raad te delen.

uitvoeringskrach t

-

overdraagbaar

De aanpak, uitvoering en resultaten leggen we kort en bondig vast. Ook over de acties als gevolg van de raadplegingen communiceren we met de deelnemers, het dorp/de inwoners, de raad en intern met onze collega’s. Dit stellen we ook beschikbaar aan de Democratic Challenge. Als het gewenst is, zijn we ook bereid mondelinge toelichting te geven en/of enkele inwoners te vragen hun ervaringen in het land te delen.

contact

[email protected]

team

Inwoners van de gemeente Bergen (L): - inwoners met een maatwerkvoorziening en (hun) mantelzorgers - jeugdigen - inwoners met concrete maatschappelijke initiatieven Gemeente Bergen (Sociaal Domein en Communicatie) Jeugd- en jongerenwerker

Ondersteuning Exposure

De cultuur in Bergen is bescheiden: we doen gewoon en hebben nauwelijks oog voor ‘exposure’. We zijn wel benieuwd hoe we dit beter zouden kunnen oppakken, wat kan dat voor ons kunnen betekenen? Zie ook de opmerking bij expertise.

Expertise

We zijn een kleine gemeente (13.500 inwoners). De uitvoering van de informele participatievormen vraagt daarom veel van de ambtelijke inzet. Het is ook de eerste keer dat we dergelijk vormen inzetten. Expertise om de uitvoering vorm te geven in samenspraak met onze medewerkers die concreet aan de slag gaan is erg wenselijk. Informele participatie vraagt veel van communicatie en marketing om inwoners te

enthousiasmeren. Hierbij zijn we ook op zoek naar expertise. Financiering

De keuze om inwoner- en cliëntparticipatie informeel vorm te geven kost een veelvoud van vergaderingen met vertegenwoordigers. Als er financieringsmogelijkheden zijn voor – onderdelen van – onze agenda dan zijn we daarin zeer geïnteresseerd.

Regelruimte

Wij geven op deze manier invulling aan de wettelijke verplichting uit de Jeugdwet, Wmo en Participatiewet om inwoner- en cliëntparticipatie vorm te geven. Als zich vanuit de reacties wensen voordoen, waarbij we tegen wettelijke kaders aanlopen, dan hebben we behoefte aan regelruimte.

Toelichting

We verwachten vooral meedenken over hoe we onze democratic challenge pragmatisch kunnen aanpakken en waar verdere innovaties mogelijk zijn. Daarnaast hopen we op concrete ideeën voor de PR/communicatie/marketing à la het programma Werk aan de Winkel, waarin ondernemers met een noodlijdende zaak geholpen worden door experts in marketing. Voor ons bestaat de grotere ‘omzet’ niet uit een betere financiële exploitatie maar uit een groter en zinvol bereik van onze inwoners. Zie Bijlage

Lokaal

Bergen (L)

Project 27 Naam

Civocracy

datum

17-6-2015

Thema’s

e-democratie, besluitvorming processen, netwerk democratie

concreet

Het doel van Civocracy is om burgers te betrekken bij politieke en sociale onderwerpen. Wij ontwikkelen een betrouwbaar online platform (zie www.civocracy.org) dat effectieve, constructieve discussie en gezamenlijke besluitvorming tussen belanghebbende partijen (burgers, bedrijven, organisaties, overheden) mogelijk maakt en actieve betrokkenheid van burgers stimuleert. Door belanghebbende partijen die door een onderwerp worden geraakt, te verbinden, kunnen we samen problemen oplossen. Burgers vormen een gefundeerde mening op basis van relevante informatie en inzichten van anderen. Besluiten zijn gebaat bij het aanboren van deze ‘public wisdom’ en krijgen meer draagvlak. Vandaag de dag zijn we meer ‘verbonden’ dan ooit. Met Facebook, Twitter en LinkedIn kunnen we connecties maken en informatie delen, maar ze zijn niet geschikt voor constructieve discussie en stimuleren geen actieve bijdrage. Over de hele wereld delen mensen meningen online, als nooit tevoren, maar zonder dat het leidt tot een positieve uitkomst en met technologieën die niet ontworpen zijn voor burgerof sociale betrokkenheid. Een voorbeeld daarvan is de Arabische Lente (2008), waarbij sociale media werden gebruikt om gezamenlijke acties en protesten te stimuleren, maar faalden in het voeren van een constructieve discussie over het vervolg. Civocracy verandert dat. We geloven in een wereld die gekarakteriseerd

wordt door participatie en samenwerking. Meningen kunnen gewaardeerd worden op twee niveaus (relevantie en in hoeverre je het eens/oneens bent), zodat de beste argumenten naar voren komen. Civocracy laat niet alleen de beste argumenten zien en relevant nieuws, maar geeft ook een overzicht van alle manieren waarop je actief betrokken kunt zijn, zoals het bijwonen van een inspraakavond, het tekenen van een petitie of het aanmelden als vrijwilliger. Op deze manier kan ook de verbinding tussen online en offline worden gemaakt. Civocracy creëert daarnaast ook impact door alle belanghebbende partijen uit te nodigen om bij te dragen aan de discussie. Dit leidt tot relevante inhoudelijke reacties van hoog niveau. Civocracy maakt het makkelijk voor burgers om zich te verdiepen, mee te denken en hun mening te geven. Inspraakavonden zijn gepland op een bepaald tijdstip, waarop veel mensen druk zijn met andere dingen, en kosten veel tijd. Bovendien werpt het spreken in het openbaar, waar al je buren je kunnen horen, voor sommige mensen een grote drempel op. Op Civocracy kunnen mensen zich op een zelfgekozen tijdstip verdiepen, de tijd nemen om andere standpunten te lezen en hun eigen mening te vormen en te formuleren. Gemeenten willen graag burgers betrekken, maar worstelen nog met de vraag hoe ze dit het beste vorm kunnen geven. Civocracy biedt gemeenten een neutrale, transparante en effectieve manier om burgers te betrekken, waarbij een duidelijke link is naar de offline mogelijkheden. Zo krijgen gemeenten waardevolle input voor de besluitvorming en wordt de betrokkenheid van burgers vergroot. In de inleiding van een onderwerp wordt heel duidelijk aangegeven wat burgers kunnen verwachten. De gemeente zal de input gebruiken en serieus nemen, maar zal uiteindelijk zelf de beslissing nemen en dat besluit zal nooit iedereen tevreden kunnen stellen. Door burgers, bedrijven en organisaties van het begin af aan te betrekken bij een project, komen alle standpunten en ideeën aan bod bij de besluitvorming en wordt een groter draagvlak gecreëerd. De toegevoegde waarde van Civocracy: 1. de wensen, ideeën, ervaringen en meningen van burgers worden in een vroeg stadium van plannings- en besluitvormingsprocessen mee genomen. 2. de communicatie en verbindende infrastructuur tussen burgers en gemeenten wordt verbeterd. 3. burgers hebben een duidelijk overzicht over de manier waarop ze betrokken kunnen zijn en worden gestimuleerd om mee te denken. Civocracy zal nooit de gedeelde politieke, sociale en persoonlijke informatie misbruiken voor gerichte advertenties of verkoop van gegevens. Zo wordt niemand ervan weerhouden om openlijk deel te nemen aan discussies. In de eerste fase verkoopt Civocracy ‘onderwerp-pagina’s’ aan bedrijven en gemeenten. Door te starten met het samenwerken met gemeenten, creëert Civocracy hoogwaardige content en zijn de belangrijkste beslissers aan boord. Civocracy heeft internationale ambities en start in Nederland, Duitsland en Frankrijk. Het platform wordt steeds verder ontwikkeld, op basis van monitoring en feedback. We hebben ook goede contacten met onderzoekers die gespecialiseerd zijn in online activisme. Verder werkt Civocracy samen met Amsterdam Smart Cities, Startup Bootcamp en Petities.nl. Civocracy kan de kloof tussen burger en politiek verkleinen en burgers stimuleren om actief betrokken te zijn bij onderwerpen die hen raken. Burgers kunnen een gefundeerde mening vormen en die wordt gehoord door de belanghebbende partijen. Dit heeft, op een positieve manier, invloed op de besluitvorming. Alle kanten van een

onderwerp worden immers belicht en er ontstaan zelfs nieuwe ideeën en oplossingen. Zo wordt de lokale democratie versterkt.

vernieuwend

De huidige democratie maakt nog niet optimaal gebruik van de huidige digitale mogelijkheden. Civocracy onderzoekt de beste manieren om burgers te betrekken bij de politiek en integreert die in haar online platform. Zo verbindt Civocracy alle belanghebbende partijen en faciliteert een constructieve discussie, die waardevolle input levert in de besluitvorming van gemeenten. Hierdoor worden betere besluiten genomen met meer draagvlak. Civocracy brengt belanghebbende partijen aan tafel. Daardoor is de kwaliteit van de discussie hoog en wordt de inbreng van burgers gehoord door de beslissingsbevoegde partijen.

impact

Civocracy zal de manier waarop gemeenten, burgers en ondernemers met elkaar communiceren verbeteren en zal leiden tot meer betrokkenheid van burgers.

uitvoeringskrach t overdraagbaar

Alle gemeenten kunnen een samenwerking aangaan met Civocracy.

contact

[email protected]

team

Benjamin Snow is de oprichter en CEO. Chloe Pahud is de Chief Business Development Officer (CBDO). Nicholas Reynolds is de Lead Developer. Leonie KokTiddens is verantwoordelijk voor PR, marketing en sales in Nederland. Vittoria Grasso is betrokken bij sales en allerlei andere zaken. We werken samen met Petities.nl, Smart City Amsterdam en Saxion.

Ondersteuning Exposure

We zouden graag exposure krijgen in het algemeen (lokale en nationale media) en bij gemeenten, bijv. via VNG, Binnenlands Bestuur, PM, Futur.nl en evenementen. Misschien kennen jullie zelf nog andere/betere kanalen?

Expertise

We zouden graag in contact komen met gemeenten die zoeken naar manieren om burgers te betrekken. Civocracy is zeker gebaat bij financiële ondersteuning

Financiering

Als de Democratic Challenge bijvoorbeeld €5.000 zou kunnen bijdragen, zou dat ons helpen bij de verdere ontwikkeling van ons platform.

Regelruimte

Op dit moment ervaren wij nog geen wettelijke belemmeringen.

Toelichting Lokaal

We richten ons in eerste instantie op alle gemeenten in Nederland, Frankrijk en Duitsland. We hebben de eerste gemeente in Nederland aan boord en zijn in gesprek met een aantal andere gemeenten. We voeren ook besprekingen met een klant op EU-niveau.

Project 28 Naam

Democratische vernieuwing in 10 Friese dorpen

datum

17-6-2015

Thema’s

e-democratie, begroting, open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, lokale media en democratie, netwerk democratie

concreet

Democratic challenge 1 Stap 1: mobiliseren van initiatiefnemers Stap 2: provinciaal congres democratische vernieuwing (voor ambtenaren, politici en initiatiefnemers) Stap 3: Gemeentelijke coalities selecteren: Dorp, avontuurlijke ambtenaren en bestuurders Stap 4: Selecteren van inspirerend experiment, wat gaat er concreet in het dorp/gemeente gebeuren? Stap 5: Ondersteunen van de experimenten Stap 6: Provinciale crossmediale aandacht Stap 7: Creëer een nieuwe groep geïnteresseerden Stap 8: Democratic Challenge 2 in 2016

vernieuwend impact

De specifieke keuze van dorpen is op dit moment niet bekend. Wanneer we voorbeelden creëren die een doorkijk geven naar een bredere ontwikkeling komt een grote groep geïnteresseerden in beweging. Vele dorpen worstelen al jaren met de cultuur die we rondom democratie hebben gevormd maar weten niet goed hoe het anders zou kunnen. Wanneer we in veilige experimenten toch deze waarnemingen kunnen verschaffen inspireert dit burgers en zullen zij initiatieven nemen. Deze beweging houdt niet op.

uitvoeringskrach t overdraagbaar

Crossmediale compagne, ervaringen verwerkt tot concepten, initiatiefnemers met kennis, geïnstitutionaliseerd overzicht bij gemeenten, inspirerende leergangen.

contact

[email protected]

team

10 Friese dorpen, Stichting Doarpswurk, provincie Fryslân, 4 Friese Gemeenten

Ondersteuning Exposure Expertise Financiering Regelruimte

Toelichting

1 Fryslân DOC, tevens uitgezonden op NPO 2. Deze producties worden gemaakt bij Omrop Fryslân en wordt goed bekeken Zie Bijlage

Lokaal

provincie Fryslân

Project 29 Naam

Omgevingsforum, voor dialoog over vergunningaanvragen en andere ruimtelijke ontwikkelingen

datum

18-6-2015

Thema’s

e-democratie, besluitvorming processen

concreet

Bij vergunningaanvragen speelt de buurtbewoner of stakeholder nog vaak een ondergeschikte rol. Hij wordt niet altijd op tijd en volledig geïnformeerd, en als hij wel geïnformeerd wordt, is het vaak lastig zijn stem te laten gelden. Het indienen van zienswijzen (en bezwaren) is vaak hoogdrempelig en heeft in de beleving vaak een sterk juridisch karakter. Met Omgevingsforum ontstaat een plek om vroegtijdig over een (voorgenomen) vergunningaanvraag te discussiëren met de verschillende stakeholders en de vergunningaanvraag te verrijken door consent te bereiken over een bepaalde verandering. Omgevingsforum is een online discussiepagina in het teken van één specifieke vergunningaanvraag. Burgers komen op deze pagina vanuit de gemeentelijke website (met aankondigingen van aanvragen en besluiten) of vanuit één van de OmgevingsAlert Apps. Burgers en bedrijven kunnen hier reageren op de vergunningaanvraag en suggesties doen, feitelijk een soort zienswijze 2.0. Deze commentaren zijn ook voor anderen zichtbaar en de gemeente en de aanvrager kunnen hier op reageren. Mensen worden uitgedaagd om aan te geven wat zij sterk aan het plan vinden of wat zij liever anders zouden zien. De gemeente krijgt hiermee vroegtijdig beeld van wat er leeft rondom een beoogde verandering en de aanvrager krijgt input om zijn plan te verrijken en veranderen om meer draagvlak te creëren en daarmee zijn kans op een succesvolle aanvraag te verhogen. Op het forum staat het verzamelen van kwalitatief goede pro’s en con’s centraal boven het verzamelen van ‘meeste stemmen’. Doordat het laagdrempeliger wordt om je mening te geven ontvangt de gemeente veel bredere input dan met de oude zienswijze 1.0 (vooral de usual suspects uit de buurt) en ontstaat er meer draagvlak en dialoog en helpt het de gemeente in het transparant maken van het proces.

vernieuwend

Er zijn op dit moment geen vergelijkbare projecten. Het heeft vanzelfsprekend raakvlakken met de OmgevingsAlert App (daar sluit het op aan) en heeft enkele overeenkomsten met Argu.co. Het verschilt van Argu.co doordat Argu.co vooral opiniërend en beleidsmatig is en omgevingsforum heel specifiek is toegesneden op (discussie in) het vergunningenproces. Zo zijn bijvoorbeeld alle vergunningdetails en bestemmingsplannen zichtbaar/opvraagbaar en wordt de discussie gevoerd vanuit de 3 rollen in dit proces (stakeholder, gemeente, aanvrager).

impact

Omgevingsforum helpt in het sneller bereiken van consent of consensus over veranderingen in ruimtelijke inrichting en kan bijvoorbeeld bijdragen aan een hogere kwaliteit van bouwplannen door slimmer gebruik te maken van de denkkracht van stakeholders. Het leidt tot hogere tevredenheid van burgers op aspecten als transparantie, besluitvorming en participatie. Het past bij een reflectieve, dialogische lokale overheid én sluit aan bij de (gedachten achter de) Omgevingswet.

uitvoeringskrach t overdraagbaar

Omgevingsforum is –zodra het zich in de pilot heeft bewezen en kinderziektes zijn opgelost- uitrolbaar naar elke lokale overheid in Nederland. Lessons learned en evaluatieresultaten worden vanzelfsprekend gedeeld naar elke geïnteresseerde gemeente.

contact

[email protected]

team

Het team van de OmgevingsAlert-app: Christiaan Rasch, Susan Pesman, Tom Pesman

Ondersteuning Exposure

Wij vragen ondersteuning in de vorm van exposure naar gemeenten en hulp bij het bereiken en vinden van innovatieve gemeenten die een pilot van een half jaar hiermee willen doen

Expertise

Wij vragen ondersteuning in de vorm van expertise op het gebied van procedurele en/of juridische inbedding van het omgevingsforum in bestaand kader; bijvoorbeeld rondom de vraag welke status we (in een pilot en evt daarna) aan een reactie op het omgevingsforum kunnen koppelen: mag een gemeente dit als een formele zienswijze zien, of creëren we hiermee een andersoortig inspraakmoment/middel? En bijvoorbeeld: hoe om te gaan met veranderingen aan de vergunningaanvraag ten gevolge van forumdiscussie?

Financiering

Wij vragen ondersteuning in geldelijke vorm ten behoeve van het runnen van een goede pilot met minstens 2 gemeenten. De IT-ontwikkelkosten en het grootste deel van de pilotkosten worden gedragen door de OmgevingsAlert-organisatie. Als bijdrage aan de kosten van de mankracht voor het doen van een goede pilot (incl. monitoring, vastlegging, evaluatie) vragen we een bijdrage van € 7.500,-. (dit is exclusief de uren van de deelnemende gemeenten).

Regelruimte Toelichting

Zie Bijlage

Lokaal

Nog niet bekend, is onderdeel van ondersteuningsvraag, bij voorkeur minstens twee innovatieve Nederlandse gemeenten.

Project 30

Naam

Open Source Democratie

datum

21-6-2015

Thema’s

e-democratie, open democratie, besluitvorming processen, netwerk democratie

concreet

Mijn idee staat op: http://www.fnvnetwerknieuwbestel.nl/doku/lib/exe/fetch.php?media=politiek:de_open_source_democr f

vernieuwend

Zie weer de hierboven door mij genoemde link. De door mij bedachte combinatie van online tools bied alleen talloze voordelen en vernieuwingen, maar kan mettertijd zelfs de vertegenwoordigende democr vervangen. De menselijke beschaving zal, als de nefaste werking van elites op deze wijze eenmaal aa banden is gelegd, een flinke stap vooruit kunnen zetten.

impact

Het politiek bewustzijn en vooral het politiek zelfvertrouwen van de deelnemers zal blijvend verhoogd Elites zullen verdere invoering echter tegenwerken...

uitvoeringskrach t overdraagbaar

Zie weer de bovengenoemde link.

contact

[email protected]

team

Ikzelf. Ik ben lid van het FNV-ledenparlement en heb op hoog en laag niveau in de bond verscheidend mensen enthousiast gekregen voor mijn open source democratie idee, maar het is helaas niet van ee project gekomen (Ton Heerts heeft het tegengehouden wegens mijn kritiek op hem...). Desalniettemin de FNV, of een van de ontelbare onderdelen ervan, in geval van een voorstel van een orgaan met me autoriteit, zeker nog als proeftuin kunnen dienen. Elke andere (lokale) omgeving is echter ook welkom

Ondersteuning Exposure

Een instantie/orgaan met autoriteit om mensen te enthousiasmeren voor deelname.

Expertise

ICT (netwerk/systeembeheerder, niet heel specialistisch, zelf kom ik een heel eind). Het hele project e moderatorschap kan ik in eerste instantie geheel zelf voor mijn rekening nemen.

Financiering

Liefst een honorarium voor twee dagen per week, maar anders minimaal toestemming van het UWV e geen korting op mijn WW. Verder het gebruik van een webserver.

Regelruimte

Geen regelruimte, wel een (lokale) elite die werkelijk bereid is druk van onderop te accepteren. Zie ve hierboven over het UWV. Voorts de toestemming voor het gebruik van e-mailadressen van potentiële deelnemers.

Toelichting

Zie voor een voorbeeld het plan dat ik destijds bij de FNV heb ingediend: http://fnvnetwerknieuwbestel.nl/doku/lib/exe/fetch.php?media=politiek:terug_naar_de_leden.pptx

Lokaal

Amsterdam

Project 31

Naam

Burgerbegroting Geffen

datum

24-6

Thema’s

e-democratie, begroting, open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk democratie

concreet

Oss zet er vaart achter. Sinds 1 januari 2015 is het dorp Geffen bij Oss gekomen. Door die herindeling hadden we een scherp inzicht op de gemeentelijke geldstromen in dit gebied. Een unieke kans om hier aan de slag te gaan met een burgerbegroting. We zijn erg ambitieus, we gaan niet voor een stuk van de begroting maar we leggen de hele begroting voor aan de inwoners van Geffen. Zowel het beïnvloedbare als het niet beïnvloedbare deel. Met de bevolking van Geffen gaan we vervolgens in gesprek. Aan de Geffenaren om vragen, opmerkingen, suggesties of alternatieven aan te dragen. Door op te plussen, in te verdienen door zelfwerkzaamheid, of door te schrappen ontstaat speelruimte, zijn er keuzemogelijkheden. We willen hier na de zomer mee starten om tijdens de behandeling van de voorjaarsnota in 2016 de begroting van Geffen mee te kunnen nemen.

vernieuwend

Een burgerbegroting is iets nieuws waar in het land mee geexperimenteerd wordt. De burgerbegrotingen die wij kennen gaan over een gedeelte van de begroting. In Geffen gaat het over de gehele begroting.Zowel het beinvloedbare als het niet beinvloedbare gedeelte.

impact

De intentie is het om de burgerbegroting in Geffen structureel te maken, of dit lukt zal afhangen van de Geffense bevolking. Kunnen en willen zij zich actief gaan bemoeien met de begroting. Binnen de begroting kan Geffen gaan schuiven, prioriteiten stellen, zaken anders aanpakken. Door zelfwerkzaamheid kan geld verdient worden wat elders ingezet kan worden. Geffen staat zelf aan het stuur. Zaken zouden in Geffen fundamenteel anders aangepakt kunnen worden. Het is aan Geffen om de impact van de burgerbegroting te bepalen. Voor de ambtelijke organisatie is de impact zeer groot, deze blijft in de startfas grotendeels buiten beeld. Als Geffen kennis heeft genomen van de begroting bepaalt Geffen op welke onderwerpen zij willen inzoomen, welke onderwerpen zij willen agenderen. Pas dan komt de ambtelijke organisatie in beeld, zij kunnen toelichten waarom Oss doet wat het doet, het verhaal achter de cijfers geven. Op uitnodiging van de werkgroepen schuiven ambtenaren ter advisering al dan niet aan.

uitvoeringskrach t overdraagbaar

Alles wat er gebeurt, gebeurt transparant. Iedereen moet ten alleen tijden kunnen zien wat er gebeurt en wat er gebeurde in dit proces. Iedereen wordt uitgenodigd mee te denken, te delen, mee te leren of te kopiëren

contact

[email protected]

team

Gemeente Oss, dorpsraad Geffen, inwoners Geffen

Ondersteuning

Exposure

Voor Oss is dit een spannende reis waarvan we nog niet weten hoe die gaat verlopen. Het college heeft als slogan voor deze bestuursperiode gekozen ʺ Durven door te doenʺ In Geffen gaan we dit waarmaken. Wij nodigen iedereen, in en buiten Oss, uit mee te denken, mee te kijken en mee te leren. Daarvoor is exposure onontbeerlijk

Expertise

Hoe vertaal je een begroting zo dat een leek hem ook snapt zonder te verdwalen in een woud van cijfers en details. Hoe gebruik je optimaal ʺ the wisdom of the crowdʺ en hoe gaan we om met weerstanden in de ambtelijke organisatie. Denkkracht en ervaringen van elders kunnen we hierin goed gebruiken

Financiering

De opdracht aan Geffen is om binnen de begroting te blijven, hiervoor is geen extra geld nodig. We maken grotendeels gebruik van de aanwezige ambtelijke cappaciteit Om stevig campagne te voeren, te zorgen voor reuring in het dorp en de communicatie te verzorgen is extra menskracht wenselijk en zijn extra middelen nodig. Ruwweg gaan wij uit van een extra budget van max. € 50.000

Regelruimte

Lastig te bepalen. Na verwachting zal er in Geffen straks creatief gezocht gaan worden naar creatieve besteding van gelden en middelen. Locale logica zal leidend zijn maar het zou kunnen dat we in botsing gaan komen met beperkende landelijke of provinciale regels. Zonder vooraf regelruimte te hebben zou een korte lijn naar een ruimte biedend ministerie kunnen helpen.

Toelichting

Zie bijlage procesplan

Lokaal

Kern Geffen in gemeente Oss

Project 32 Naam

De rechte tafel voor Nederland

datum

30-6-2015

Thema’s

begroting, open democratie, democratisering initiatieven

concreet

STICHTING DE RECHTE TAFEL [DRT] heeft in haar stichtingsakte als doelstelling beschreven `de bestaanskwaliteit van de regio Schiphol' te willen stimuleren. Het centrale adagium in de doelstelling is het begrip `bestaanskwaliteit'. Dit begrip bevat diverse aspecten, waar zeker de domeinen `economie, ruimte, bereikbaarheid, gezondheid, veiligheid, rechtszekerheid, persoonsontwikkelingsmogelijkheden en democratie' toe behoren. Vanuit het domein `democratie' reageert de DRT op beleidsvoorstellen van overheden, instanties en het bedrijfsleven om zodoende bij te dragen aan een zo gunstig mogelijk leefklimaat in de regio Schiphol. In de DRT-bijeenkomst d.d. 5 juni 2015 is de gedachtegang van `` De Democratic Challenge' ter sprake gebracht. De DRT-leden, waaronder een voormalig gedeputeerde van de provincie NH, oud raadsleden van de gemeenten Haarlemmermeer en Aalsmeer, oud bestuurders van het Waterschap, directeuren vanuit het bedrijfsleven en voormalige bestuurders vanuit de bancaire wereld, noemden unaniem een drietal thema`s die ter kennis van de organisatie van De

Democratic Challenge konden worden gebracht. Deze thema`zijn: 1. VERSTERKEN VAN DE KIEZERSDEMOCRATIE. 2. HET INSTELLEN VAN EEN GEMEENTELIJKE OMBUDSMAN. 3 DE GEMEENTELIJKE AUDITCOMMISSIE TE DOEN BEMENSEN DOOR NIETRAADSLEDEN. Van de drie thema`beschrijven wij voor U onze motivaties. Reacties op onze thema`s zien wij door U met belangstelling tegemoet. Stichting De Rechte Tafel [DRT] Secretariaat: H.Andriessenlaan 37, 2132 KG Hoofddorp. Tel. 0651074911 KvK Amsterdam nr. 51939932. Met beschikking ANBI. dossiernummer 78686.

BESCHRIJVING VAN DE THEMA`S: 1. VERSTERKEN VAN DE KIEZERSDEMOCRATIE. VERKIEZINGEN. Op 26 mei 2015 werden door alle Provinciale Staten in Nederland de leden voor de Eerste Kamer der Staten-Generaal gekozen. Tijdens de gehouden verkiezingen voor de Provinciale Staten d.d. 18 maart 2015 zijn de 570 statenleden gekozen. Deze 570 leden, allen aangesloten bij een politieke partij of groepering, kiezen een onderdeel van het Nederlandse bestuurlijke systeem: de Eerste Kamer is onderdeel van de Staten-Generaal en vanuit haar beschreven bevoegdheid gerechtigd een oordeel te formuleren en te sanctioneren over de besluiten van de Wetgever en van de Tweede Kamer. Deze gang van zaken beoordelen wij, evenals de Hoogleraar Staatsrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen, Prof. Dr. Douwe Jan Elzinga, als een partijendemocratie. In zijn Column21 in het blad Binnenlands Bestuur van 10 april 2015, beschrijft Elzinga onder andere het onderscheid tussen een kiezersdemocratie en een partijendemocratie. Vanuit historisch perspectief geeft Elzinga aan dat de partijendemocratie nooit de kiezersdemocratie zou mogen overnemen. Elzinga betoogt dat `ten langen leste zijn het de kiezers die over de politieke partijen de `baas` zijn, zowel tijdens als na de verkiezingen`. [Column21, Elzinga, BB april 2015] Stichting De Rechte Tafel [DRT] constateert daarbij tevens dat: 1. de opkomst van de kiezers tijdens de gehouden verkiezingen d.d. 18 maart 2015 becijferd is op 47,8 %. In 2011 was de opkomst nog 55,97 %. 2. Het democratisch principe voor elk besluit is de helft plus 1. De provinciale Staten en straks de door hen te kiezen Eerste Kamer is niet meer gekozen door de helft van alle kiesgerechtigden plus 1. 3. Het aantal leden van alle politieke partijen in Nederland is per 1 januari 2015 nog slechts 295.326 leden. Jaarlijks daalt dit aantal, volgens een gehouden onderzoek door het Institute for Innovation and Governance Studies [IGS] van de Universiteit Twente, met 1,9 %. Het aantal actieve partijleden is daarenbij aanzienlijk lager dan de genoemde 295.326 leden van alle partijen. 4. Elzinga geeft in zijn column ook aan dat `Het Kremlin is dichterbij dan we denken`. Met ons betoogt hij dat de partijendemocratie de kiezersdemocratie aan het overvleugelen is. Een zeer bedenkelijke, negatieve ontwikkeling voor ons gehele Staatsbestel! 5. Tijdens de Statenverkiezingen van 18 maart 2015 was een lid van de VVD door de

partij- kiescommissie geplaatst op de 18de plek in de partijlijst. Genoemd lid kreeg bij de verkiezingen bijna 2500 stemmen op zijn naam. Dit aantal was goed voor de zevende plaats in volgorde van uitgebrachte stemmen op de kandidaten van de lijst. Maar binnen de 11 zetels die de VVD in Noord-Holland via de verkiezingen kreeg toegewezen, was er in de partij- politieke beoordeling geen plaats voor nummer 18 c.q. 7 als kiezersvoorkeur. Dit is in onze beoordeling een omissie in de kieswet. Stichting De Rechte Tafel [DRT] verzoekt BIZA in het belang van de nog steeds bestaande kiezersdemocratie binnen de kieswet aandacht te besteden aan het door ons beschrevene. De invloed van de kiezer mag absoluut niet verloren gaan! vernieuwend

De projecten 1 en 3 zijn beschreven in de Kieswet [nr.1] en de gemeentewet [nr.3], maar niet volgens de hedendaagse ontwikkeling van de democratie. De wetten dienen te worden herschreven, terwijl project 2 in de gemeentewet dient te worden opgenomen. De huidige kieswet devalueert in de praktijk de KIEZERSDEMOCRATIE tot een ongewenste PARTIJENDEMOCRATIE. De PARTICIPATIE-DEMOCRATIE zal zeker behoefte hebben aan een BEMIDDELAAR, de OMBUDSMAN is onontbeerlijk. De huidige financiële verhoudingen in een gemeente zijn onjuist: de auditcommissie moet niet bestaan uit raadsleden. Raadsleden moeten het college controleren en als budgethouder het financiële beleid bepalen. Het KEUREN van de inhoud van b.v. het jaarverslag is niet een taak van raadsleden. DEMOCRATISCHE WETGEVING behoeft renovatie!

impact

De impact van onze projecten is van belang voor het democratisch niveau van onze samenleving als morele standaarden en dus van landsbelang.

uitvoeringskrach t overdraagbaar

Na aanpassen van de wetten zijn de projecten voor het gehele Nederlandse democratisch bestel van toepassing.

contact

[email protected]

team

Acht leden van de DRT en 1 journalist van lokale media.

Ondersteuning Exposure

Perspublicaties, discussies in vakgroepen van universteiten, opname van inhouden in Binnenlands Bestuur, overleg met VNG, Ministeries, volksvertegenwoordiging e.d.

Expertise

Wetgeving, communicatie VNG, volksvertegenwoordigers e.d.

Financiering

Reiskosten voor 2 personen: overlegsituaties VNG, Ministeries, Universiteiten, Staten-Generaal, dagbladen e.d.

Regelruimte Toelichting

Lokaal

Haarlemmermeer, Hoofddorp

Project 33 Naam

Publieke beraadkamers

datum

30-6-2015

Thema’s

open democratie, besluitvorming processen, netwerk democratie

concreet

Publieke Beraadkamers: dialogen die inwerken op lokale democratie De droom In 2020 zijn “Publieke Beraadkamers” onderdeel van de lokale democratie. In iedere gemeente worden op regelmatige basis zorgvuldige denkgesprekken gevoerd over lokale maatschappelijke onderwerpen. Deelnemers aan de denkgesprekken zijn burgers, ambtenaren, (maatschappelijke)ondernemers, bestuurders en politici die zelf persoonlijk betrokken zijn bij het onderwerp dat ter tafel ligt. Eigen ervaringen zijn het startpunt voor de dialoog. Het resultaat zijn inzichten die leiden tot gemeenschappelijke maatstaf voor handelen. Deze inzichten geven voeding en richting aan het college van B&W, de Raad, burgers en de (maatschappelijke) organisaties. Iedere publieke beraadkamer staat op zich en heeft andere deelnemers afhankelijk van het thema dat centraal staat. Een deel van de deelnemers wordt gevraagd op basis van ervaring, leeftijd en culturele achtergrond. De overige plekken zijn vrij toegankelijk. Door de publieke beraadkamer regelmatig te organiseren, wordt de wijze van denken en praten in de praktijk geoefend en eigen gemaakt. Dit werkt door in andere overlegsituaties. Bovendien wordt ervaring opgedaan met het verbinden van de “eigen zaak” aan de “publieke zaak”. Dit leidt er toe dat de verantwoordelijkheid voor het hoeden van de publieke zaak breder gedragen gaat worden dan alleen door het openbare bestuur.

De aanleiding Vanuit het ideaal van gelijke rechten en voor gelijke behandeling van iedereen heeft de overheid in de afgelopen 60 jaar op verschillende beleidsterreinen hard gewerkt aan uniforme oplossingen voor iedereen en overal. In de loop van de tijd zijn echter steeds meer beperkingen van deze benadering zichtbaar geworden. Uniforme oplossingen doen geen recht aan situatie-specifieke omstandigheden. De wereld is complexer geworden. We hebben elkaar nodig en de roep van burgers en (sociale) ondernemers om invloed op de publieke agenda en om ruimte voor lokaal maatwerk is in de afgelopen 20 jaar steeds sterker geworden. Als procedures en regels gedeeltelijk worden vervangen door situatie-specifieke afwegingen waarin zowel private als publieke belangen spelen, is het van belang om zorgvuldig met elkaar de juiste afwegingen te (kunnen) maken. Maar hoe doen we dat: zorgvuldige, situatie-specifieke afwegingen maken rond maatschappelijke complexe en op persoonlijk niveau vaak ingrijpende ontwikkelingen? En hoe verbind je dat dan vervolgens aan beleid en algemene

principes - zoals gelijke kansen voor iedereen en zorg voor mensen die dat nodig hebben - die voor de ordening van de maatschappij van groot belang zijn? Hier hebben we als samenleving nog niet heel veel ervaring mee. Hoe het werkt Een denkgesprek in de publieke beraadkamer bestaat afhankelijk van doel en context uit één of meerder dagdelen. Het heeft de volgende karakteristieken 1. Het gaat over een prangend of slepend thema van maatschappelijk belang; 2. De mensen in de binnenring zijn zelf persoonlijk bij dit thema betrokken vanuit verschillende relevante ervaringen en belangen. In het geval van decentralisatie van de zorg kunnen dit bijvoorbeeld zijn: o Patiënten, mantelzorgers o Professionals uit zorgorganisaties en de zorgverzekeraars o Beleidsmedewerkers en bestuurders van gemeente 3. De inzichten worden publiek gemaakt. Dit kan doordat: o Er publiek bij de gesprekken zit (in de buitenring); o Er een gemeenschappelijk communiqué komt; De onderwerpen voor de publieke beraadkamer kunnen samenhangen met de agenda van de raad en kunnen ingebracht worden door burgers, maatschappelijke organisaties en ondernemers. In het laatste geval moet het onderwerp gedragen zijn door ten minste 100 mensen uit de gemeente. Het kan één gesprek zijn of een gesprek in verschillende rondes met dezelfde mensen waarin telkens verschillend ervaringen centraal staan. De buitenring kan verschillend samengesteld zijn. Het kunnen bijvoorbeeld bestuurders en politici zijn die de taak hebben om de inzichten uit de dialoog in te laten werken in besluitvorming en beleid. Het kunnen ook de achterbannen zijn van de mensen die de dialoog voeren. De visualisatie (separaat bijgevoegd) laat zien hoe de binnenring en de buitenring samengesteld kunnen zijn en wat de bijdrage van de binnen- en de buitenring aan het gesprek en de analyse is.

Het denkgesprek wordt begeleid door een ervaren gespreksleider: gepokt en gemazeld in het voeren van socratische dialogen. Er worden gespreksverslagen gemaakt, waarin de inzichten op een heldere, poëtische en herkenbare manier worden verwoord. Deze worden teruggelegd bij de deelnemers zodat er een gemeenschappelijk gedragen communiqué of handvest ontstaat. Dit wordt aangeboden aan de gemeente, aan de betrokken organisaties, en aan de achterbannen. Wie doen er mee? De deelnemers worden op vier manieren geworven: • Uitnodiging op persoonlijke titel voor de binnenring. Bij deze uitnodiging wordt rekening gehouden met hun achtergrond. Hoe meer diversiteit in het gezelschap hoe rijker het gesprek. • Uitnodiging op persoonlijke titel voor de buitenring. Bestuurders, politici en vertegenwoordigers van achterbannen worden uitgenodigd om deel te nemen in de buitenring • Loting. Uit een groep van mensen -die zich hebben opgegeven om deel te nemen

aan het democratische experiment- worden 8 mensen geloot waarvan er 2 in de binnenring zullen deelnemen en 6 in de buitenring. • Open uitnodiging: Via een advertentie in de krant wordt iedereen die belangstelling heeft uitgenodigd om in de buitenkring deel te nemen. Maximum van 10 plaatsen. Omdat het gesprek gevoerd wordt op basis van eigen ervaringen, is scholingsniveau van ondergeschikt belang. Wel wordt van iedereen gevraagd om eigen ervaring in te brengen en zich te verplaatsen in de ervaringen van de ander. Dit vraagt inlevingsvermogen en sociale intelligentie. Hoe het duurzaam wordt Op basis van drie denkgesprekken van de publieke beraadkamer worden mensen uit de gemeente opgeleid om het proces te kunnen begeleiden. Dit is een combinatie van “training on the job” en een driedaagse training socratische gespreksvaardigheden. Het doel is om per gemeente vijf mensen op te leiden die vervolgens de publieke beraadkamers kunnen vormgeven. Het streven is dat deze vijf mensen uit verschillende geledingen van de bevolking komen. vernieuwend

* Vernieuwend Het project gaat een aantal merkbare vernieuwingen te weeg brengen: • De gesprekscultuur in de publieke ruimte zal veranderen. Naast debat krijgt ook de dialoog een plek in de lokale democratie. • Er ontstaat een nieuwe overlegstructuur binnen de lokale democratie: “de publieke beraadkamers”. • Een wisselende groep mensen buigt zich over maatschappelijke thema’s waar zij ervaring en affiniteit mee heeft. • De verantwoordelijkheid voor de publieke zaak wordt verbreed. Van een verantwoordelijkheid die met name bij (lokale) overheden ligt, naar een verantwoordelijkheid die gedragen wordt door lokale overheden samen met maatschappelijke partners en burgers. * Vanuit een traditie De publieke beraadskamers staan in een traditie. In de 18de eeuw bestonden de intellectuele salons in Frankrijk. Er waren de koffiehuizen en Debating Societies in Engeland waar mensen bijeen kwamen om te spreken over zaken van algemeen belang. Men leerde daar op een gestructureerde en bezonnen wijze met elkaar te praten. In ons eigen land kennen we het Nederlands Gesprekcentrum. Dit ontstond in de Tweede Wereldoorlog in het gijzelaarskamp St. Michielsgestel. Intellectuelen en politici uit verschillende politieke zuilen raakten daar met elkaar in gesprek. In 1949 werd door hen het NGC opgericht. Het doel was: “… bij de voornaamste in het Nederlandse volksleven aanwezige richtingen een beter inzicht in en vollediger begrip voor de wederzijdse standpunten. Opdat daardoor de eenheid en verscheidenheid, welke in het Nederlandse volksleven wort aangetroffen, beter beseft en juister gewaardeerd worden.” Iets soortgelijks zien we de laatste tien jaar ontstaan in Socratische Cafés en de Filosofische Cafés. Maandelijks komen mensen bijeen rond een belangwekkend thema en gaan daarover met elkaar in gesprek. Inmiddels op ruim 30 plaatsen in het land. Mensen komen graag bijeen voor een geregisseerd goed gesprek. En na verloop van tijd merk je als begeleider dat mensen een open gesprekshouding ontwikkelen waarin ze samen met anderen op onderzoek uitgaan.

Deze cafés leiden tot persoonlijke inzichten. Met de Publieke Beraadkamers beogen we te komen tot gedeelde inzichten die leidende principes kunnen worden voor politiek en maatschappelijk handelen in maatschappelijke kwesties. De methodiek die voorgesteld wordt in de Publieke Beraadkamers bouwt voor op de Socratische Dialoog zoals ontwikkeld voor toepassing in organisaties en op de Publieke Dialoog die beschreven wordt in de essaybundel die in het najaar uitgegeven wordt door de Internationale School voor Wijsbegeerte. impact

Over drie jaar willen we graag dat er in vijf tot tien gemeenten “Publieke Beraadkamers” bestaan en dat er in al deze gemeenten een team bestaat dat de beraadkamers organiseert en faciliteert.

uitvoeringskrach t overdraagbaar

De ervaringen met de publieke beraadkamer wordt op verschillende manieren overgedragen: • De ervaringen in de vijf tot tien gemeenten zijn beschreven en toegankelijk gemaakt voor alle andere gemeenten in Nederland. • Er bestaat een website en een online community waarin vragen gesteld kunnen worden en ervaringen uitgewisseld kunnen worden. • Er is een pool aan mensen die de publieke beraadkamers kunnen faciliteren. • Er bestaat een training voor “facilitatoren van publieke beraadkamers”

contact

[email protected]

team

[email protected] [email protected]; saskia van der [email protected]; [email protected].

Ondersteuning Exposure

We zijn in gesprek met drie gemeenten om (onderdelen van) de publieke beraadkamer te verwezenlijken. We willen graag in de komende twee jaar in minstens 5 gemeenten aan de slag. We zoeken bestuurders en/of maatschappelijke initiatieven die met ons de publieke beraadkamer vorm willen geven. De publieke beraadkamer zou ook heel goed aan kunnen sluiten bij een G1000: om de top 10 verder uit te werken. Om te spreken met de woorden van David van Reijbrouck: ʺWat denken mensen eigenlijk als ze de tijd hebben gehad om na te denkenʺ?

Expertise

Wij hebben zelf de expertise in huis om de gesprekken vorm te geven. Maar de publieke beraadkamers worden geen realiteit zonder de inzet, expertise, netwerken en het lef van lokale bestuurders, politici en ambtenaren. Die samenwerking hebben we nodig.

Financiering

Financiering Eén beraadkamer bestaat gemiddeld uit twee gesprekken van ieder één dagdeel. De organisatie, het begeleiden van het gesprek en de verslaglegging vragen in totaal ongeveer 10 werkdagen.

Daarnaast worden mensen uit en van de gemeente ‘on the job’ opgeleid. Dit vraagt per beraadkamer 2 dagen. Inschatting van de kosten voor één publieke beraadkamer, inclusief training on the job en afgestemd verslag is ongeveer €15.000. In ons ideaalbeeld worden er 3 publieke beraadkamers per jaar per gemeente georganiseerd en is er na 2 jaar voldoende eigen capaciteit opgebouwd om het zelf te draaien. Dit traject komt neer op €90.000 verdeeld over twee jaar. Daarnaast worden de ervaringen via een website en een (werk)boek gedeeld en wordt er een online community gestart. De kosten van de website en het modereren van de online community komen in het eerste jaar neer op ongeveer € 40.000 (analyse en voorbereiding, relatiebeheer, opstarten van discussie, inzet van social media, offline bijeenkomsten b.v. i.s.m. Pakhuis de Zwijger en VNG, afstemming met andere Regelruimte

Ruimte voor experimenten in de gemeentewet.

Toelichting

Van belang voor het van de grond komen van dit idee is het vinden van gemeenten die mee willen doen in het experiment. Het bestuurlijke lef hebben en bereid zijn er menskracht en financiën in te steken. Verder is financiële ondersteuning in de opstartfase van belang. Met name om de stap voor gemeentes te klein te maken en de website en de online community op te bouwen. Het zou fantastisch zijn als onze droom werkelijkheid wordt. Sterker nog, we denken dat het voor de legitimiteit van de overheid en de nieuwe vormen van samenwerking tussen overheid en maatschappij noodzakelijk is om met nieuwe vormen van democratie te experimenten. Wij zien de publieke beraadkamer als verdiepende aanvulling op bijvoorbeeld een G1000 en een burgerbegroting

Lokaal

We zijn in gesprek met Wageningen, Eindhoven en Doetinchem. De droom is: in iedere gemeente in Nederland :)

Project 34 Naam

Elke inwoner zeggenschap over een eigen budget in Hollandse Kronen (een IWB, inwonersgebonden budget)

datum

30-6-2015

Thema’s

democratisering initiatieven, inwoner bepaalt (demos krateos)

concreet

De gemeente Hollands Kroon heeft een visie op het eigen benen laten staan van inwoners, gebruikers van accommodaties, verenigingen onder het motto: je kunt beter zelf bepalen wat belangrijk voor je is. De vanzelfsprekendheden van subsidies aan jan en alleman van na de oorlog zorgvuldig opgebouwd moet verdwijnen. Doe het zelf dan gaat het beter. We zijn op zoek naar een manier waarop we beschikbare (subsidie)budgetten slimmer door inwoners zelf kunnen laten inzetten. Vergelijk het met de manier waarop in de organisatie Hollands Kroon opleidingsbudgetten zijn samengevoegd in een pot. Elke medewerker beschikt zelfsturend over een ʺHollands Kronen Budgetʺ om te besteden aan een opleidingsaanbod die aansluit bij de eigen behoefte. Vertaal dat naar de inwoners en wat zou het fantastisch zijn als zo'n

concept kan worden ontwikkeld voor de inwoners van de gemeente Kroon. Demos krateos bij uitstek vernieuwend

We willen een doorbraak in een vanzelfsprekend ingeroest proces dat De Gemeente wel bepaalt wat belangrijk voor je is. Het lijkt op buurtbeheerbudgetten maar dit gaat over de individuele inwoners zelf. Het sluit aan op een Hollands Kroon proces van eigen verantwoordelijkheid (een afgeslankte APV voor minder regels, een accommodatiebeleid naar overdracht van eigendom en beheer, een sociaal domein met de zelfsturende burger, een organisatie met zelfsturende teams etc).

impact

Het proces naar een inwonersbudget in Hollands Kroon voor activiteiten, ondersteuning door gemeente geeft een inwoner die het gegeven vertrouwen in de eigen kracht waardeert en de gemeente en dus de overheid als helpende hand voor de inwoner gaat ervaren.

uitvoeringskrach t overdraagbaar

Gemeenten die de visie naar eigen kracht ondersteunen en het lef hebben om los te laten kunnen dit initiatief naadloos overnemen. Het gaat om het conceptueel denken naar vernieuwing. Niet moeilijker maar gemakkelijker.

contact

[email protected]

team

Inwoners(groepen) uit 22 kernen Hollands Kroon, dorpsraden, subsidiebeleidsmakers, kernbeheerders, wijkteams

Ondersteuning Exposure

Graag delen we onze stappen naar een inwonersgebonden budget in Hollandse Kronen met andere gemeenten en laten graag zien wat wij leuk vinden en waar we trots op zijn. Maar ook horen we graag constructieve tips en tops

Expertise

Out of the boxers, inwonerspanel, creative minds die ons helpen met het doorbreken van de mogelijke juridische beperkingen binnen het subsidiebeleid

Financiering

Onze inzet is ons eigen personeel met ontmoetingsmomenten. Een bijdrage aan een nog te bepalen Kronenbudget als incentive. Dus het gaat om het omdenken met geld. Meer is niet nodig maar het geld wordt anders nodig.

Regelruimte

Mogelijk komt (afhankleijk van de ontwikkelingen) aan de orde of ideeen wel passen in verordeningen en regelgeving. Ook daarin is meedenken welkom.

Toelichting

Innovatief talent als aanvulling op een klein team die in scrums door de uitdaging meerolt.

Lokaal

Gemeente Hollands Kroon, Anna Paulowna

Project 35

Naam

Nieuwe ronde. Nieuwe kansen

datum

1-7-2015

Thema’s

besluitvorming processen, democratisering initiatieven

concreet

De gemeenteraad zoekt naar een eigentijdse invulling van de volksvertegenwoordigende rol van de gemeenteraad. Daarbij vindt ze belangrijk dat geconstateerd wordt dat dat niet alleen een kwestie is van nieuwe regels en procedures, maar ook van de cultuur, houding en gedrag vanuit de raad(sleden) Een werkgroep vanuit de raad heeft zich daarover gebogen, Daarbij zijn ook een aantal inwoners van Coevorden ingeschakeld. In haar eindverslag formuleert de werkgroep drie onderdelen die in hun onderlingen samenhang nieuwe kansen geven. 1. De wijzigingen die gewenst zijn in de manier van vergaderen van de gemeenteraad. Doel is om de vergaderingen efficienter te laten verlopen waardoor meer ruimte ontstaat voor politieke-inhoudelijke discussies. Daardoor worden vergaderingen ook aantrekkelijker voor de inwoners om te volgen wat het draagvlak voor het werk van de raad zal verhogen. Ook worden voorstellen gedaan om de positie van insprekers te verbeteren. 2. Er zijn onderwerpen waarvan gesteld kan worden dat daarbij vooral de positie van de inwoners uitgangspunt van besluitvorming zou moeten zijn Het ligt dan voor de hand die inwoners vanaf het begin van het proces er bij te betrekken en ze niet alleen invloed te geven op de inhoud, maar ook op de wijze waarop het besluitvormingsproces plaats zou kunnen vnden. Voor de raad is daarbij belangrijk dat haar kaderstellende en toetsende rol anders zal zijn dan tot nu toe gebruikelijk. Het voorstel is om in de rest van dit kalenderjaar in samenwerking met college en ambtelijke organisatie (voor wie een dergelijk aanpak ook grote gevolgen zal hebben) twee pilots uit te voeren: een met als onderwerp ʺarmoedebeleidʺ en de ander met als onderwerp ʺwelstandsbeleidʺ. 3. Het is gewenst de inwoners de mogelijkheid te geven op de agenda van de gemeenteraad te kunnen meedenken en inspelen. in het eindverslag wordt een voorstel gedaan om inwoners het recht te geven onderwerpen op de agenda van de gemeenteraad te zetten. Er zijn echter meer mogelijkheden. Zo kan worden aangesloten op initiatieven vanuit de bevolking om een zgn. G1000 te organiseren. De werkgroep stelt voor om die mogelijkheden samen met betrokkenen verder uit te werken.

vernieuwend

Het vernieuwende is dat de inwoners van de gemeente niet alleen met betrekking tot de inhoud worden gehoord, maar dat ze ook betrokken worden bij de vormgeving van de wijze van besluitvorming. Gedachte daarbij is dat bij elk onderwerp andere inwoners/inwonersgroepen betrokken zijn en dat daarmee de meest geschikte manier om tot gezamenlijke besluite te komen ook anders zal zijn. Het bieden van meer mogelijkheden voor inwoners om mede de politiek-bestuurlijke agenda te bepalen en de wijze waarop op die onderwerpen beleid tot stand komt moeten in hun samenhang leiden tot versterking van de lokale democratie.

impact

Zowel beleid als concrete projecten zullen in veel gevallen tot stand komen in samenwerking tussen gemeente en inwoners

uitvoeringskrach

t overdraagbaar

De 2 pilots en de wijze waarop in samenwerking met betrokken inwoners ruimte voor voorstellen van inwoners wordt vormgegeven moeten leiden tot verdere aanbevelingen aan de raad met betrekking tot de eigen manier van werken. Die aanbevelingen en de ervaringen op basis waarvan die gedaan worden stelt de raad van Coevorden graag ter beschikking aan anderen.

contact

[email protected]

team

Betrokken inwoners, Gemeenteraad, College B&W, ambtelijke organisatie

Ondersteuning Exposure

We hebben al veel in huis, maar met name op de effecten die een andere, meer improviserende, werkwijze heeft op de P&C-cyclus is kennis en ervaring welkom. Mogelijke komt (afhankelijk van de ontwikkelingen) aan de orde of ideeen wel passen in verordeningen en regelgeving. Ook daarin is meddenken welkom.

Expertise

We hebben al veel in huis, maar met name op de effecten die een andere, meer improviserende, werkwijze heeft op de P&C-cyclus is kennis en ervaring welkom. Mogelijke komt (afhankelijk van de ontwikkelingen) aan de orde of ideeen wel passen in verordeningen en regelgeving. Ook daarin is meedenken welkom.

Financiering

Inwoners krijgen een andere positie. Dat is ook voor hen ʺwennenʺ. Ondersteuning van inwoners die meedenken/meedoen vanuit de Challenge zou mooi zijn. Een financiele bijdrage is welkom.

Regelruimte

Mogelijk komt (afhankelijk van de ontwikkelingen) aan de orde of ideeen wel passen in verordeningen en regelgeving. Ook daarin is meedenken welkom.

Toelichting

We geloven in waar we mee bezig zijn, maar we hebben niet de wijsheid in pacht. We presenteren graag waar we mee bezig zijn, zodat anderen daar op kunnen reageren. Waar wij dan weer ons voordeel mee kunnen doen.

Lokaal

Gemeente Coevorden

Project 36 Naam

Burgerinitiatief Leefwerf De Biesbosch

datum

2-7-2015

Thema’s

open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk democratie, Ruimtelijke ordening en burgerinitiatieven

concreet

Cooperatieve gebiedsontwikkeling vanuit TransitieAgenda Dordtzaam (duurzame initiatieven bijeengebracht en ondersteund door Urgenda) met het oog op culturele identiteit van de Stadswerven, behoud van varend erfgoed, het creeeren van een openbare haven met allerlei maatschappelijke functies. Leefwerf De Biesbosch is een burgerinitiatief waarbij een combinatie gemaakt wordt van wonen en werken aan boord van monumentaal varend erfgoed, gekoppeld aan duurzaamheid,

opleidingen, zelfredzaamheid bij hoogwater in een openbaar toegankelijke haven waar ook ruimte is voor watersport en jachten. Dit integrale concept is een totaal nieuwe benadering om pro-actief te handelen ten opzichte van de dreigende leegloop van havens in Nederland. vernieuwend

Schepen, varend erfgoed, verdwijnen omdat gemeenten geen ligplaatsen vergunnen boven 40 meter lengte. Door maatschappelijke opgaven te koppelen aan het behoud van dit unieke varend erfgoed ontstaat er een kloppend hart op de nieuwe wijk Stadswerven. Een 'positive externality' waarbij een cooperatieve samenwerking ten grondslag ligt en waarbij voor het eerst in de Drechtsteden een burgerinitiatief de ruimte krijgt in de ruimtelijke ontwikkeling.

impact

De haven blijft het kloppend hart, het varend erfgoed is definitief veilig voor sloop of export omdat andere gemeenten (met name Amsterdam en Rotterdam, welke vele lege havens hebben), Leefwerf De Biesbosch zien als geslaagde pilot. Ook is dit een pilot omdat het het eerste burgerinitiatief is in de Drechtsteden waarbij een burgerinitiatief daadwerkelijk de ruimte krijgt in de ruimtelijke ontwikkeling, wat vele leer- en verbeterpunten oplevert in het besluitvormingsproces.

uitvoeringskrach t overdraagbaar

Hoe om te gaan met burgerinitiatieven in de ruimtelijke ordening. En hoe niet? Dat is wat Leefwerf De Biesbosch als casus in kan brengen. Waarom er eindeloos uitgesteld wordt, men excuses verzint terwijl de gemeenteraad verder wil met dit burgerinitiatief.

contact

[email protected]

team

Gemeente Dordrecht, Provincie Zuid-Holland, Urgenda, Metabolic, Stichting & Vereniging De Binnenvaart, Landelijke Vereniging tot het Behoud van het Historisch Bedrijfsvaartuig (LVBHB), Federatie Varend Erfgoed Nederland (FVEN) en de Drechtsteden

Ondersteuning Exposure

Landelijk is het belangrijk dat de focus op Dordrecht en de Drechtsteden komt te liggen: Leefwerf De Biesbosch is de nieuwste maritieme innovatie betreffende het duurzaam herbestemmen van varend erfgoed. Dordrecht en de Drechtsteden zijn nu eenmaal de maritieme innovator, wat ook wel eens gezien mag worden!

Expertise

In het proces is begeleiding nodig om een cooperatieve gebiedsontwikkeling van de grond te krijgen. De gemeente vraagt wel een adviesbureau, maar de kans is groot dat er allerlei excuses naar voren komen terwijl alles wel haalbaar is, zolang er maar een gezamenlijk doel is. Een expert in de begeleiding, extern zal dit proces kunnen verbeteren om een gezamenlijk doel te vinden.

Financiering

-

Regelruimte

-

Toelichting

De ondersteuning zit in exposure en in expertise om een gezamenlijk doel te formuleren en te realiseren.

Voor meer informatie is de website http://www.leefwerfdebiesbosch.nl/ te bezoeken. Voor meer vragen ben ik ten alle tijde bereikbaar op 06-2143005 of per email. Lokaal

Dordrecht, Stadswerven

Project 37 Naam

Cliëntenakkoord: de cliënt centraal

datum

3-7-2015

Thema’s

open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk democratie

concreet

De positie van de cliënt en de mantelzorger in de driehoek met financier (gemeente) en zorgaanbieder is niet sterk. Wij willen deze versterken, door de cliënt zelf te laten aangeven hoe dat het beste kan. In 2013 maakten we een aanzet tot een sociaal cliëntenakkoord (sturen we per mail op). Kern daarvan is “vertrouwde zorg”. Inmiddels zijn we al een half jaar bezig met de nieuwe taken in het sociaal domein en blijkt de positie van de cliënt nog steeds niet sterk. We gaan een initiatiefvoorstel voor de raad maken, met en feitelijk door cliënten. Door verschillende werkvormen te gebruiken willen we achterhalen waar de versterking van de positie van de cliënt het beste vorm kan krijgen: goede cliëntondersteuning, steun bij het keukentafelgesprek zullen daarbij ongetwijfeld ter sprake komen, maar wij willen ook een duidelijke rol van de cliënt bij het bepalen van de kwaliteit van de zorg en de beste manier om te innoveren. In gesprekken, enquêtes, bijeenkomsten, feestelijke happenings gaan we in gesprek met cliënten, mantelzorgers, professionals en deskundigen. Doel is om tot een akkoord te komen, dus we betrekken de gemeente en zorgaanbieders ook in het traject. Het vernieuwende voor de democratie is dat er een voorstel aan de raad wordt voorgelegd, via een fractie (zo moet dat formeel) dat gedragen is en in samenspraak tot stand is gekomen. We leggen een stelling voor, namelijk dat de positie van de cliënt sterker kan, en bespreken vervolgens hoe dat vorm kan krijgen. In het traject besteden we nadrukkelijk aandacht aan de manier waarop je met cliënten in gesprek kunt. Een GGZ-cliënt komt niet snel op een brede bijeenkomst af, daar voelt hij/zij zich niet veilig. En iemand met een verstandelijke beperking kan zich niet op dezelfde manier uiten als de hoogopgeleide burger die (te) vaak in gedachte wordt genomen bij participatietrajecten.

vernieuwend

Ons is geen voorbeeld bekend waar een gemeente in gesprek gaat met cliënten over wat zij willen. En als het al gebeurt, dan moeten cliënten hun zegje doen in een setting die vooral voor de hoogopgeleide, goedgebekte burger veilig voelt. Dat willen we voorkomen. Een initiatiefvoorstel is een instrument van de raad. Dat staat centraal. Alleen geven wij de cliënt de mogelijkheid een initiatief te maken, waarbij onze fractie vooral als doorgeefluik fungeert.

impact

De kwaliteit van de zorg gaat substantieel veranderen, als de cliënt daarin

een stem krijgt. Door hen mee te laten werken aan een initiatiefvoorstel, zullen andere initiatieven/ burgers gaan volgen. uitvoeringskracht overdraagbaar

contact team

Van het gesprek met de cliënt en de vormen die we daarbij gaan gebruiken, maken wij een verslag. Andere gemeenten kunnen daar hun voordeel mee doen.

[email protected] Clienten uit de zorg Professionals in de zorg Zorgzwerm GroenLinks Zwolle

Ondersteuning Exposure

We vinden het prettig om onze ervaringen en lessen te delen. Doelgroep: gemeenten, cliëntorganisaties, zorgaanbieders.

Expertise

We kunnen nog wel wat ondersteuning gebruiken bij de vormgeving van werkvormen: hoe ga je nu daadwerkelijk goed met cliënten (NAH, GGZ, VG, jeugd) in gesprek? Hoe vraag je hen wat kwaliteit is, hoe hun positie beter kan worden?

Financiering

Beperkt, in faciliterende zin: kosten rond bijeenkomsten bijvoorbeeld (eventuele zaalhuur e.d.)

Regelruimte Toelichting

Lokaal

n.v.t. voor zover nu in te schatten De ondersteuning die we kunnen gebruiken ligt met name in netwerkuitbreiding in combinatie met exposure: uitwisseling tot stand brengen met andere, vergelijkbare ervaringen op dit vlak in den lande. zwolle

Project 38 Naam

Omgevingsvisie buitengebied Winterswijk

datum

3-7-2015

Thema’s

besluitvorming processen, wijk/ buurtdemocratie

concreet

Hieronder wordt het plan voor de ‘Omgevingsvisie’ kort omschreven. Belangrijke onderwerpen zijn de integrale benadering van de omgevingsvisie, de veranderende rol van de overheid, en het meedenken van de buurtschappen.

Omgevingsvisie De Gemeente Winterswijk gaat het komende jaar aan de slag met een Omgevingsvisie voor het buitengebied in de gemeente. Hiermee speelt de gemeente in op de komst van de Omgevingswet van het rijk. Daar komt de Omgevingsvisie namelijk in terug als instrument om vorm te geven aan de (vooral) planologische ontwikkelingen binnen de gemeente ten behoeve van de leefomgeving. Meer dan vroeger vraagt zo’n visie om een integrale benadering, waarin aandacht is voor het fysieke en sociale domein. Ook beoogt de wetgever een meer integrale benadering tussen welstand, ruimtelijk beleid (incl. water) en plaatselijke verordeningen. Rol van de overheid Oorspronkelijk is het opstellen van een dergelijke visie de taak van de overheid. Andere partijen worden geconsulteerd maar zijn vaak niet betrokken bij het besluitvormingsproces. De afgelopen jaren is de rol van de (gemeentelijke) overheid aan het veranderen. De volgende passage uit de Programmabegroting 2014 van de gemeente Winterswijk verwoordt dit helder. ‘Om als vitale samenleving ‘met minder meer’ te kunnen realiseren, is een actieve bijdrage vanuit eigen verantwoordelijkheid en solidariteit van alle partijen noodzakelijk. De rol van de gemeente, als faciliterende en regisserende lokale overheid, verschuift van ‘zorgen voor’ naar ‘zorgen dat’. Als faciliterende en regisserende gemeente ‘gooien we de problemen niet terug over de schutting’ maar proberen we in samenwerking problemen te voorkomen (preventie) en op te lossen. Burgers krijgen daarvoor ook de benodigde ruimte. Afhankelijk van het thema kunnen de rollen van gemeente en burgers verschillen.’ Die veranderende rol heeft ook gevolgen voor de vraag hoe de nieuwe visie tot stand moet komen. Niet de gemeente is primair aan zet om ‘top-down’ een visie op te stellen, maar het is de bedoeling dat diverse partijen gezamenlijk, met respect voor elkaars kernwaarden, komen tot een nieuwe Omgevingsvisie. Wijkdemocratie: buurtschappen sturen mee Het buitengebied van Winterswijk kan worden opgedeeld in 9 gebieden die elk zijn georganiseerd in een eigen buurtschap met elk een eigen bestuur. Dit zijn dus lokale netwerken waarbij verschillende belangen al op een laag schaalniveau met elkaar samenkomen. Ook zijn de buurtschappen gezamenlijk georganiseerd in één buurtschappen-overleg. Aangezien de Omgevingsvisie specifiek over het buitengebied gaat zijn deze buurtschappen een hele belangrijke partij om te betrekken bij de totstandkoming van de visie. Het was echter even zoeken naar de exacte rol van de buurtschappen. In eerste instantie was het idee om het opstellen van de Omgevingsvisie helemaal over te laten aan de buurtschappen zelf, omdat zij immers het beste weten wat er in het eigen gebied speelt. Dit was voor de buurtschappen echter teveel, omdat zij niet de mankracht, ervaring en de tijd hadden om een dergelijke visie helemaal zelf op te stellen. Uiteindelijk is er een tussenvorm gekomen waarbij de buurtschappen in nauwe

samenwerking met de gemeente Winterswijk, die dit proces zal (bege)leiden en ondersteunen, mee kunnen sturen over de Omgevingsvisie. Dit houdt in dat vertegenwoordigers van de buurtschappen zowel in de stuurgroep als in de projectgroep deelneemt en kan meesturen over het proces en de inhoud van de Omgevingsvisie. Hierbij wordt de lokale bevolking van specifiek het buitengebied van Winterswijk dus direct vertegenwoordigd bij de besluitvorming en het opstellen van de Omgevingsvisie. vernieuwend

Wat dit project vernieuwend maakt op het gebied van lokale democratie is het proces rondom de totstandkoming van de Omgevingsvisie. De buurtschappen zijn vanaf het begin van het proces betrokken bij het project en kunnen meesturen over de inhoud, het proces, en de keuzes die gemaakt worden in de Omgevingsvisie. Dit betekent dat de buurtschappen er zelf voor moeten zorgen dat er binnen het eigen buurtschap overeenstemming is over de kernwaarden en de richting waarheen men wilt gaan. Vervolgens moeten de 9 buurtschappen het gezamenlijk eens worden en moeten ook de belangen van andere partijen worden meegenomen. De gemeente heeft hierin een vooral faciliterende rol.

impact

Met dit project wordt de rol van de buurtschappen in het buitengebied van Winterswijk alleen maar verder versterkt. Zo krijgt lokale democratie vorm en kunnen betrokkenen op een meer directe manier meesturen. Het proces rondom de Omgevingsvisie is ook een soort proef om te zien waar de buurtschappen over mee willen denken en wat hun rol hierin precies kan zijn. Als een dergelijk proces goed bevalt kunnen de buurtschappen in de toekomst vaker meedenken over plannen en beleid voor hun eigen leefomgeving. Na het proces rondom de Omgevingsvisie weten buurtschappen en de gemeente beter wat ze aan elkaar hebben en hoe ze in het vervolg verder kunnen samenwerken.

uitvoeringskracht overdraagbaar

contact team

In principe moeten alle gemeente in Nederland uiteindelijk een Omgevingsvisie schrijven. Het proces rondom de Omgevingsvisie buitengebied Winterswijk, waarbij op een lokaal niveau inspraak is en bewoners en ondernemers via de buurtschappen kunnen meedenken en meesturen, over het beleid in de Omgevingsvisie zou als voorbeeld kunnen dienen voor dergelijke processen in andere gemeenten. De manier waarop Winterswijk te werk gaat en de lessen die hieruit kunnen worden getrokken zijn in zekere zin op alle gemeenten overdraagbaar. Vooral voor de gemeenten waar er al sprake is van een sterke gemeenschapszin en bewoners zichzelf hebben georganiseerd.

[email protected] -Gemeente Winterswijk -9 buurtschappen (Woold, Meddo, Miste, Corle, Huppel, Henxel, Ratum/Vosseveld, Kotten, Brinkheurne) - Belangenorganisaties buitengebied Winterswijk

Ondersteuning Exposure

Exposure zou misschien in een later stadium interessant kunnen zijn, als de

gemeente Winterswijk en de buurtschappen enige ervaring hebben opgedaan met het gezamenlijk opstellen van de Omgevingsvisie. Dan zouden deze ervaringen gedeeld kunnen worden en als voorbeeld kunnen dienen voor andere gemeenten die ook aan de slag gaan met een dergelijke Omgevingsvisie. Expertise

Expertise is vooral nodig om de fase van visievorming vorm te geven. In hoeverre een gemeente kan onderhandelen over de mate waarin haar doelen in een Omgevingsvisie worden opgenomen, is daarbij een interessante kwestie. Hoe verhoudt zich dat tot een democratisch gekozen gemeenteraad? En wat is de relatie tussen de gemeenteraad en de invloed van de buurtschappen in dit proces? De buurtschappen en de gemeente Winterswijk zouden enige expertise kunnen gebruiken op het gebied van het betrekken van buurtbewoners en andere belanghebbenden uit de buurtschappen. Zodat de buurtschappen echt de belangen van de betrokkenen kunnen behartigen. Dit blijkt namelijk lastig vooral omdat het gaat om iets betrekkelijk abstracts als een visie, in plaats van een concreet plan. Het idee is om bewonersavonden te houden.

Financiering

-

Regelruimte

-

Toelichting

Lokaal

In eerste instantie zou de gemeente en de buurtschappen dus hulp kunnen gebruiken bij het vormgeven van bijvoorbeeld een bewonersavond in een aantal buurtschappen, waarbij bewoners getriggerd worden om ook alvast over hun omgeving na te denken voordat concrete planning zich voordoen. Zie ook onderdeel ‘Expertise’. Buitengebied gemeente Winterswijk

Project 39 Naam

G1000 Nijmegen

datum

4-7-2015

Thema’s

open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk democratie

concreet

Naar een andere democratie: burgertop als eerste stap Door het organiseren van een G1000 burgertop willen we de stem van de inwoner meer laten horen en hier ook samen (inwoner, werkgever, ambtenaar en bestuurder) actief wat mee doen. Hierbij gaat het niet alleen om betrokkenheid van inwoners, maar juist ook het in gezamenlijkheid ontplooien van initiatieven om de geformuleerde burgeragenda te vertalen naar concrete initiatieven. Middels en tijdens de burgertop verzamelen we

deze initiatieven en doen een eerste stap richting realisatie. Gedurende de follow-up vindt concrete uitwerking plaats naar realisatie. Binnen de huidige tijdsgeest past het niet meer dat inwoners slechts zeggenschap hebben door te stemmen bij verkiezingen. Dit is te beperkt. Verhoogt kiezersverzuim en –verloop geven ook aan dat belangstelling voor politieke instituties en processen afneemt, wat echter niet betekent dat inwoners geen belangstelling hebben voor huidige (maatschappelijke) vraagstukken. Dit tonen de G1000’s uit o.a. Brussel, Amersfoort, Uden en Groningen aan. Zij laten namelijk zien dat, als inwoners de kans krijgen daadwerkelijk mee te denken, ze wel degelijk betrokken willen worden. Tegelijkertijd spelen we zo in op een fundamenteel (snel) veranderende, dynamische samenleving, met mondigere inwoners die over veel (meer) informatie beschikken. vernieuwend

G1000 Nijmegen is gebaseerd op het bestaande G1000 concept (zie www.g1000.nu). Echter, is elke stad anders en daarom geeft ook Nijmegen zijn eigen vleugje aan de G1000. Het verschil met andere G1000enden zit hem in: - 'Raad van Advies' aanstellen, waarin personen zitten die verschillende doelgroepen binnen de samenleving kunnen benaderen vanuit hun netwerk. Op deze manier willen we de gehele samenleving benaderen en de G1000 bij ze bekend maken (nadruk dus op persoonlijk contact). - Streven is om financiering te regelen zonder ondersteuning van de gemeente Nijmegen (geen andere G1000 tot nu toe nog gelukt)

impact

De impact die de G1000 teweeg brengt is laten zien dat het huidige democratische systeem teveel nadruk legt op zijn eigen structuur en onvoldoende nog luistert naar degenen (burgers) door wie het gekozen is. Met de G1000 willen wij daarom een proces in gang zetten dat enerzijds het politieke systeem weer laat zien waarom zij in het leven is geroepen, anderzijds de burgers weer activeert om eigen initiatief te nemen en te realiseren. Er dient weer meer dialoog te ontstaan tussen gemeente en burger, de kloof dient kleiner te worden. Dit proces zitten we nu in gang, maar zal de aankomende jaren zich verder uitbreiden binnen de gehele samenleving in Nijmegen. Na 3 jaar is de burger zich bewuster van zijn rol en 'macht' en maakt hier op een correcte manier gebruik van. De gemeente heeft een faciliterende rol in dit proces en stelt zich dienstbaar op t.o.v. haar samenleving.

uitvoeringskracht overdraagbaar

contact team

De G1000 is als concept al op meerdere plekken geïnitieerd, het is dus al overdraagbaar. G1000 Nijmegen helpt het concept verder ontwikkelen, zodat lessen die geleerd worden ter verbetering van het concept ook in andere steden toegepast kunnen worden. Zodat G1000 steeds succesvoller zullen gaan verlopen.

[email protected] Rob Janssen, Adam Galijasevic, Sjoerd Hendriks, Yvette Hartelo, Patty Claessen, Ger Hartelo, Paul Noordzij, Jeroen Noordzij, Koen Vrielink, Ruud de Vries e.a. In totaal circa 50 vrijwilligers en voor nu 5 ondernemingen (deze

groep zijn we aan het uitbreiden) Ondersteuning Exposure Expertise

nee ja

Financiering

ja

Regelruimte

nee

Toelichting

Lokaal

- Het is lastig om binnen alle groepen binnen de samenleving de G1000 bekend te maken. Wij kunnen kennis gebruiken over hoe we het beste moeilijk te bereiken groepen (bijv. jongeren en allochtonen) kunnen benaderen/bereiken. - Omdat we financieel onafhankelijk willen zijn van de gemeente Nijmegen, zou het ontzettend helpen als wij een bedrag van €3500 zouden ontvangen om kosten te dekken voor o.a. drukwerk, uitnodiging en loting. Nijmegen

Project 40 Naam

DeBlauweWijkEconomie (DBWE)

datum

5-7-2015

Thema’s

e-democratie, begroting, open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, lokale media en democratie, netwerk democratie, wijkeconomie

concreet

Waarom zouden we volgens de systeemwereld moeten leven, als we de leefwereld als systeem willen? Met deze vraag houdt DeBlauweWijkEconomie zich bezig. Als bewoners in de wijk het Spijkerkwartier in Arnhem willen we een zelfvoorzienende balans creëren tussen welvaart en welzijn, waarbij de behoeften van de huidige generatie worden bevredigd zonder de mogelijkheden weg te nemen voor de volgende generaties. Basis hiervoor is het stimuleren van gemeenschapsvorming door transparante communicatie waardoor het onderling vertrouwen groeit. Door het zichtbaar maken en combineren van de fysieke, economische en sociale waarden in de wijk kunnen meerwaarden worden gecreëerd. Overheid, bedrijfsleven, onderwijs en wetenschap worden gezien als partners bij het verwezenlijken van deze burgerinitiatieven. De BlauweWijkEconomie staat voor: • Samen ideeën ontwikkelen tot kansen in onze buurt door gebruik te maken van wat er al is, samen met de overheid, kennisinstellingen en bedrijven.

• Samen komen we verder. Klein is het nieuwe groot. Verrassen met wat er al is. • Verbinden, samenbrengen, meerwaarde creëren en actiegericht aan de slag gaan. Samen doen! • Buurtbewoners gaan vanuit passie aan de slag en worden bekrachtigd op de talenten die ze inzetten. • Waardes in de buurt inzichtelijk en mobiel maken zodat je ze op een andere manier kan verbinden en daardoor meerwaarde gecreëerd worden. Het plan heeft de naam de Reis van het Spijkerkwartier. Hierin worden verschillende stappen ondernomen: 1. het creëren van gemeenschapsvorming, communicatie en vertrouwen; 2. inventarisatie van de waarden in de wijk (overschot en potentie); 3. het benoemen van de uitdagingen en wensen; 4. het houden van een ideeënsessie. 5. Vervolgens worden volgens de principes van de nieuwe economie en het gedeelde belang (burgers, overheid, ondernemers onderwijs/wetenschap) de ideeën uitgewerkt in value- en businesscases in concrete projecten waarbij vanuit de 3P's systeem en leefwereld worden gekoppeld. vernieuwend

DeBlauweWijkEconomie is vernieuwend door de systeem- en leefwereld samen te brengen en meerwaarde te creëren vanuit de waarden die binnen de samenleving al aanwezig zijn. Het project DBWE Spijkerkwartier wordt geïnitieerd vanuit de bewoners en niet vanuit de instituten. Het vergroten van het bewustzijn van de bewoners maakt dat zij zich meer verantwoordelijk voelen voor hun eigen leefomgeving. Ook het verbeteren van de sociale status van mensen maken dat het voor hen ook mogelijk wordt om zich bezig te houden met de leefomgeving. DeBlauweWijkEconomie sluit aan bij de behoeftes die er spelen in de buurt. Niets wordt van bovenaf opgelegd maar er wordt aangesloten bij de energie die er is op thema’s die spelen.

impact

Het project DeBlauweWijkEconomie levert de volgende veranderingen op: • Versterking van de lokale democratie, economie, Middenstand / MKB ,Werkgelegenheid • Inzicht in waardes in de wijk, Ontsluiten en verbinden van waardes in de wijk • Duurzaam: circulair • Samenwerking tussen de vier domeinen; Burgers, Overheid, Ondernemers, Onderwijs en Wetenschap • Doorbreken van verzuiling • Eigen regie vanuit de wijk op beleid, begroting en exploitatie • Ontwikkeling innovatief participatie beleid • Samen leren in de praktijk • Right to Challenge • Resultaten worden gemeten vanuit de SROI

uitvoeringskracht overdraagbaar

Het Shared Value Center proces binnen DeBlauweWijkEconomie verbindt de leef en systeemwereld. Gedurende het ontwikkelproces worden de werkende principes ontsloten en beschikbaar gesteld aan burgers, wijken en gemeenten die initiatief willen nemen in het ontwikkelen van zelfredzame

wijken. Daarnaast levert het ontwikkelproces veel kennis op inzake de nieuwe rol van de overheid, de nieuwe rol van de ambtenaar, de samenwerking tussen bewoners en ambtenaren en professionals van andere organisaties. gedurende het proces worden meerdere films gemaakt die kunnen dienen voor overdraagbaarheid van werkende principes, zowel ten behoeven van het verbreden van het project naar andere wijken, danwel het leren van het project voor nieuwe initiatieven, danwel als inspiratiebron over hoe de participatie samenleving er in de praktijk uit kan zien. contact team

[email protected] Initiatief ligt bij de burgers van het Spijkerkwartier in Arnhem. Het Shared Value Center, Gemeente Arnhem, UWV, Aliander en overige bedrijven, overheden en kennisinstellingen zijn als partner betrokken.

Ondersteuning Exposure

DeBlauweWijkEconomie zoekt naar de beste vorm om kennis te delen zowel intern de wijk als daarbuiten. Gedacht wordt gebruik te maken van de diverse communicatievormen waarbij het van belang is dat het verhaal helder overkomt, wordt uitgedragen en vooral prikkelt en besmet.

Expertise

DeBlauweWijkEconomie zoekt naar expertise op het gebied van organisatievorm, juridisch en fiscaal. • Waarom zouden we volgens de systeemwereld moeten leven, als we de leefwereld als systeem willen? Ofwel welke organisatievorm heeft DeBlauweWijkEconomie nodig zodat er maximaal vrije regelruimte is en tevens voldaan wordt aan wet en regelgeving (juridisch, fiscaal, financieel). • De partners zijn geïnteresseerd in de resultaten van DBWE. Uitgangspunt is vooralsnog dat de effecten worden gemeten volgens de SROI. Vraag is of naast de SROI nog andere effectmetingsinstrumenten zijn die voor DBWE het meest geschikt zijn.

Financiering

DeBlauweWijkEconomie zoekt naar financieringsvormen en financiering voor bijvoorbeeld methodiek ontwikkeling, leerarrangementen evt. gecombineerd met een dedicated filmportal voor DBWE initiatieven, voortgang, leer arrangementen.

Regelruimte

DeBlauweWijkEconomie zoekt naar mogelijkheden op het gebied van lokale, regionale en landelijke regelgeving opdat DBWE de ruimte kan bieden zodat een deelnemer vanuit eigen kracht een meerwaarde creëert waarmee hij in zijn eigen levensbehoefte kan voorzien.

Toelichting

Ondersteuning wordt vooral verwacht op het gebied van kennis delen, netwerken open leggen en verbinden en spiegelen van creatieve mogelijkheden.

Lokaal

Spijkerkwartier Arnhem

Project 41 Naam

Opheffen van de politieke partijen en komen tot een burgervertegenwoordiging

datum

5-7-2015

Thema’s

open democratie, besluitvorming processen

concreet

Titel: Schaf de politieke partijen in de gemeenten af. Dat is pas een echte uitdaging voor de lokale democratie. Het zou overigens ook een zegen zijn voor de landelijke politiek maar dat zal de nodige moeite kosten terwijl een gemeenteraad wel die mogelijkheden heeft (DC nader uitzoeken). Omdat de gemeentelijke overheid nogal kampt met het gegeven dat steeds meer burgers met initiatieven komen en mee willen denken over de toekomst van de stad en de structuur van de gemeenten er niet op is gebouwd, is het zeer aan te bevelen niet de kleur van de partijen het beleid van de gemeenten te laten bepalen maar dat naar functie gekeken wordt. Zo kan er een 'sociale' functie worden ingesteld die met name juist de burgerinitiatieven behelst en ook afweegt of de onderkant van onze samenleving wel voldoende aandacht krijgt. De 'cultuur' functie is het brede spectrum van kunst, cultuur, vrijheidsdenken, ethiek etc. Tenslotte is de 'milieu' functie noodzakelijk om de toekomst van de stad te kunnen ingaan met zaken als circulaire economie, duurzaamheid, werkgelegenheid etc. De burgers die in de burgerraad zitting nemen hebben al de drie functies in hun bagage. Er is dan geen ruimte meer om allerlei groeperingen die mee uit zijn op eigen belang dan op maatschappelijk belang de kans te geven. De samenstelling van de burgerraad veranderd voortdurend naar gelang de agenda van de raad met de benoemde burgemeester als constante factor. Lokale democratie vormgeven is dan een zaak van de burgers en geen handjeklap van de politieke partijen.. DC ga aan de slag met dit idee en laat een proefgemeente daarmee starten.

vernieuwend

Het is vernieuwend maar er zijn veel beren op de weg. Dat alle burgers van een stad dit idee omarmen, daarvan ben ik overtuigd.

impact

Het gaat er om dat er iets wezenlijks moet veranderen in de huidige structuur. Er veranderd nu al zoveel dat de burgers niet weten hoe of wat er gebeurt en op welke manier zij daar enig vat op kunnen krijgen

uitvoeringskracht overdraagbaar

contact team

Als DC in haar expertise erin is geslaagd de belemmeringen weg te nemen, kunnen gemeente dit oppakken en aan de slag te gaan

[email protected] Het idee is zo vergaand dat met nog niemand is gesproken. Eerst aftasten de bestuurlijke mogelijkheden.

Ondersteuning Exposure

-

Expertise

Als dit idee zo nieuw is en er geen ervaring mee is, moet de expertise worden uitgevonden

Financiering

DC moet de bereid tonen om dit idee te financieren. Het gaat eigenlijk net om geld maar om met elkaar te kijken of er een aanzet gegeven kan worden tot een andere manier van omgaan met de burgers van de stad.

Regelruimte Toelichting

Lokaal

Vooralsnog is geen toelichting nodig. Willen we daadwerkelijk de lokale democratie een nieuw elan geven dan zou het goed zijn om met een aantal mensen van DC nadere ondersteuning inzetten. Gouda

Project 42 Naam

datum

Naar hogere spelniveau’s in ‘buurtkracht en buurtdemocratie’ 6-7-2015

Thema’s

e-democratie, open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk democratie

concreet

Naar hogere spelniveau’s in ‘buurtkracht en buurtdemocratie’ Prince of Persia Wie kent nog het computerspel Prince of Persia? Het verhaal van het spel gaat over een Oosterse prinses die door de boze tovenaar Jaffar wordt gedwongen om met hem te trouwen. Ze hoopt op haar geliefde om haar te redden. De geliefde is door Jaffar in de kerkers van het paleis gevangengezet. Hij weet echter te ontsnappen. En hij heeft een uur de tijd om door de kerkers en het paleis de prinses te bereiken. Na elke kerker waar hij zich met succes weet uit te vechten, komt hij in een andere kerker waarin hij nóg meer vijanden moet verslaan en nóg ingewikkelder opgaven moet zien op te lossen om bij zijn geliefde prinses te komen. Dit computerspel is een mooie metafoor voor samenwerking in en ten behoeve van de wijk, en de uitdagingen die horen bij de dóórontwikkeling van maatschappelijke initiatieven. Na de eerste aanloop en de eerste quick wins wordt het spel moeilijker en vraagt het meer van de competenties van álle deelnemers: burgers, maatschappelijke instellingen en gemeentebestuur. Deelname aan de Democratic Challenge gaat niet zozeer over een compleet nieuw idee, maar over de ambitie op een hoger spelniveau te komen en

daar lessen uit te trekken voor onszelf en indirect ook andere wijken en buurten. In s-H en daarbuiten. Kunnen we ons ‘doormodderen’ op een hoger niveau tillen? We kunnen een paar extra ogen en oren goed gebruiken in onze wijk Muntel/Vliert/Orthenpoort in s’-Hertogenbosch. In het bijzonder zouden deze ogen gericht moeten worden op één of meer van onderstaande aspecten: 1 Waar ligt de uitdaging: het organiseren en in stand houden van samenwerking en verdere verbindingen tussen de verschillende maatschappelijke initiatieven (waaronder o.m. koppeling van formele en informele zorg in het kader van de transities). Dit met het oog op overzicht, het voorkómen van versnippering van energie, en verdere relatievorming binnen de wijk. GEVRAAGD AAN DEMOCRATIC CHALLENGE: aanvullende expertise op het vlak van community building/ i.h.b. ABCD (Asset Based Community Development).

De Casus De Buurtkiep als aanjager en het zichtbaar maken van sociaal kapitaal Sinds januari 2014 is er een digitaal platform www.buurtkiep.nl in de lucht. Het platform www.buurtkiep.nl is het resultaat van de inzet en energie van bewoners in Muntel, Vliert en Orthenpoort die geloven in het zelforganiserend vermogen van de wijk en de ondersteunende en stimulerende kracht van internet en sociale media daarbij. De Buurtkiep verbindt buurtbewoners met buurtbewoners, maar ook wijkprofessionals onderling, wijkprofessionals met buurtbewoners, organisaties, winkels en ondernemingen met buurtbewoners én met elkaar. Het is een online dorpsplein én een online marktplein in één. Het platform Buurtkiep huurt het format van de sociale onderneming MijnBuurtje uit Nijmegen en wordt in de lucht gehouden door een groep vrijwillige ‘buurtverbinders’ uit Muntel, Vliert en Orthenpoort. Op die manier wordt alles wat er in de buurt gebeurt zichtbaar. Buurtkiep ontplooit in het kader van zijn verbindende en opbouwende rol ook offline bijeenkomsten, ‘TOkOfTheTown’ bijeenkomsten, gericht op samenwerking en verbinding. In deze periode zijn deze in het bijzonder gericht op: – Het realiseren van samenwerking tussen betrokken in zorg en welzijn met het oog op een goede verbinding tussen formele en infrmele zoeg – Het realiseren van een beter aansluiting (qua programmaring en qua bestuurlijke verantwoordelijkheid) van wijkgebouw De Slinger op de energie en het sociaal kapitaal in de wijk Een en ander geschiedt in samenwerking met welzijnorganisatie Divers. Er vormen zich in de wijk, zichtbaar door online presentatie op de Buurtkiep kortom verschillende groepen van mensen met energie voor uiteenlopende activiteiten: een groep ZZP -ers die op zondagmorgen gratis Yogalessen e.d. verzorgen, ene groep mensen die een buurtmoestuin hebben opgezet, een vereniging van eigenaren van een nieuw appartementencomplex, vrijwilligers in de zorg etc. etc

Samen met de gemeente ’s-H is er een ontwikkeling in gang gezet die het wijkgebouw een betere verankering in de wijk moet geven. Een initiatiefgroep van vrijwilligers is nu aan de slag langs twee lijnen: 1 inventarisatie van ideeen uit de wijk en het aanboren van nieuwe vrijwillgers die hieraan willen meedoen. 2 Nadenken over bestuurlijk/organisatorische vormgeving.

2 Waar ligt de uitdaging: het organiseren en borgen van de aansluiting van maatschappelijke initiatieven op de voorkeuren van niet actief participerende buurtbewoners, zeker daar waar deze initiatieven een publiek belang dienen resp. beogen. GEVRAAGD AAN DEMOCRATIC CHALLENGE: (financiële) ondersteuning bi j het ontwikkelen en realiseren van tools en kennis over laagdrempelige manieren om bewoners als adviseur duurzaam te betrekken bij maatschappelijke activiteiten. Verwant aan de eerste vraag: ABCD! De casus Maatschappelijke initiatieven spelen in mindere en/of meerdere mate in op behoeften en wensen van (groepen) bewoners. De eerste uitdaging is om creatieve inbrengers van ideeën ook te verleiden de co-producent van hun idee te laten zijn. De tweede – wellicht meer weerbarstige- uitdaging is de check op de vraag of en in welke mate een en ander ook aansluit op de werkelijke behoeften in de wijk. Dat betekent dat er op wijkniveau checks and balances georganiseerd moeten kunnen worden. Noem het de ‘representatieve democratie voor wijkactiviteiten’

3 Het organiseren en in stand houden van goede samenwerking tussen maatschappelijke initiatieven en de gemeente. GEVRAAGD AAN DEMOCRATIC CHALLENGE: niets, dat kunnen we zelf, maar vragen de gemeente om actieve medewerking De casus We dagen de gemeente uit om met ons een nauwe samenwerking aan te gaan in de komende twee jaren. Vanuit inzicht en overzicht werken we aan de kansen en barrières die we tegenkomen en werken beide aan het eigen aandeel. Gemeente Den Bosch is een grote organisatie die als uitdaging heeft veel meer te werken vanuit de gedeelde maatschappelijke opgaven die op ons bord liggen. Versnippering en verkokering leiden tot tegengestelde acties en beleidsuitspraken die maatschappelijke initiatieven ongewild in de wielen rijden en ontregelen. Ook vragen we de gemeente mee te werken aan samenwerking en burgerkracht in de wijk door bepaalde onderwerpen op het terrein van leefbaarheid (iom gemeente verder uit te werken) voor advies voor te

leggen panel van 100 bewoners. Ook zouden we een opdrachtgevende rol voor wijkwerkers willen verwerven. (zie ook de casus hiervoor)

vernieuwend

We willen inspiratie opdoen om bij een meer afstand nemende overheid democratische processen op wijkniveau goed te organiseren. Daar willen we een verdiepingsslag op maken

impact

- er staat een buurtorganisatie die geankerd is in de wijk - gemeente dbosch actieve deelnemer; intern optimale afstemming

uitvoeringskracht overdraagbaar

contact team

Beoogde resultaten: lessen, kansen, barrieres voor het organiseren van buurtdemocratische processen.

[email protected] Stichting Buurtkiep, iniiatiefgroep wijkgebouw De Slinger, welzijnsonderneming DIVERS, gemeente 's-Hertogenbosch, officieel hiervoor nog te benaderen, contactpersoon Wouter Smit 0615679448

Ondersteuning Exposure

graag, maar niet noodzakelijk

Expertise

zie bijlage

Financiering

GRaag in overleg aghankleloijk van de mogelijkheden, gaat om ontwikkeling aanvullende digitale tools Mogelijk ook onderzoek

Regelruimte

nvt

Toelichting

zie bijlage

Lokaal

Wijk Muntel-Vliert-Orthenpoort gemeente 's-Hertogenbosch

Project 43 Naam

datum Thema’s

YOOFORCE - voor de verandering www.yooforce.nl 6-7-2015 e-democratie, open democratie, lokale media en democratie, netwerk democratie

concreet

Yooforce is een on- en offline collaborative community voor jongeren die zich graag bemoeien met hun eigen zaken en ideeën hebben over hoe sommige dingen in onze maatschappij anders, beter of slimmer kunnen. Op Yooforce kunnen ze laten horen wat hen bezig houdt. Zij wisselen ideeën uit en bedenken met elkaar oplossingen die misschien niemand nog heeft bedacht. In de fanzone van Yooforce zitten mensen van maatschappelijke organisaties, het bedrijfsleven, de pers en politieke partijen, Kamerleden, bestuurders van gemeenten en provincies. Zij zijn toeschouwers en kunnen niet actief meedoen.

vernieuwend

Yooforce is een unieke, door ons ontwikkelde methode, voor de realisatie van een collaborative community, gebouwd vanuit een wens tot echte samenwerking, de kern van democratie. Binnen een collaborative community hebben leden een duidelijk doel of in ieder geval een gedeelde ambitie. Het is duidelijk wie lid is en waarom. Het is een samenwerkingsverband waarbinnen de leden vanuit gedeelde ervaringen en kennis met elkaar aan de slag gaan. Interessante gebruikersstatistieken, rapportages en roadmaps zijn beschikbaar. Binnen de gemeente kunnen Yooforce events worden gehouden, waar jongeren live met elkaar aan de slag gaan met de “brandende vraag’. Dynamische formats zijn hiervoor ontwikkeld, zoals: een debatbattle, de ideeëngenerator, de rapmachine e.d.

impact

Jongeren worden onvoldoende uitgenodigd en uitgedaagd om maatschappelijk van betekenis te zijn. Ze kunnen meer betekenen voor hun omgeving en zichzelf dan ze vaak weten en geleerd hebben. Als zij op de juiste manier worden benaderd met de juiste middelen en aanpak, zijn zij in staat, op hun eigen wijze, een positieve bijdrage leven aan de lokale democratie. Op het platform hebben gemeenten de mogelijkheid een “BRANDENDE VRAAG” te stellen aan de jongeren. Een vraag over ieder onderwerp dat binnen de gemeente belangrijk wordt gevonden en waarvoor zij de frisse blik van deze doorgaans moeilijk bereikbare jonge mensen hard nodig hebben. Met elkaar gaan wij er voor zorgen dat goeie ideeën en plannen ook echt werkelijkheid worden. Op deze manier leveren we een unieke bijdrage aan lokale democratie. Passend bij deze jonge, hybride generatie, die slimmer en creatiever is dan ooit. En die we hard nodig hebben om de grote thema’s van de toekomst op te lossen. Kritische jongeren, die zonder invloed van bestaande conventies en politiek, recht hebben op directe invloed op hun eigen leefomgeving.

uitvoeringskracht overdraagbaar

Tijdens de Yooforce-live evenementen worden jongeren uitgenodigd zich verantwoordelijk te voelen voor hun directe leefomgeving. De resultaten van deze lokale evenementen worden vervolgens gedeeld op het online Yooforce platform, zodat andere gemeenten (en de rest van Nederland) kennis en inspiratie kunnen opdoen. Informatieoverdracht verloopt dus van lokaal en live naar landelijk en online. Het platform is ingericht dat het een bron van informatie en inspiratie is. Op een speciale “Democratic Newsfeed” worden de interessante

projecten/plannen van gemeenten inhoudelijk en visueel zichtbaar en daarmee overdraagbaar. contact team

[email protected] Jurrian van Dijk, buurt-/participatiecoach, historicus (projectleider Yooforce) - Jos Ahlers, sociaal psycholoog en strategische marketing directeur (auteur Generatie Z) - Robert Voogel, bedrijfsadviseur en online media expert (directeur House of Generations) - Josée Rijke, conceptueel denker en communicatiespecialist (directeur theLabs)

Ondersteuning Exposure

Hulp bij ondersteuning bij exposure gemeenten en maatschappelijke organisaties.

Expertise

TheLabs en House of Generations ontsluiten deze kracht van samenwerking door middel van het opzetten en creëren van Collaborative Communities: inhoudelijke communities van mensen die een gemeenschappelijk doel hebben een goede manier samen te werken. Op basis van nauwkeurige analyse ontwikkelen wij Community Programma’s die bestaan uit prikkelende concepten en unieke instrumenten. Programma’s waar mensen centraal worden gezet.  - Jurrian van Dijk, buurt-/participatiecoach, historicus (projectleider Yooforce) - Jos Ahlers, sociaal psycholoog en strategische marketing directeur (auteur Generatie Z) - Robert Voogel, bedrijfsadviseur en online media expert (directeur House of Generations) - Josée Rijke, conceptueel denker en communicatiespecialist (directeur theLabs)

Financiering

Yooforce is door ons ontwikkeld, gerealiseerd en bekostigd. Een basisfinanciering van € 10.000,-/excl. BTW voor ontwikkeling van middelen die nodig zijn voor de exposure naar de gemeenten is welkom. Voor het stellen van een “Brandende Vraag” aan hun jongeren betalen gemeenten het volgende: 1 vraag: € 1.000,2 vragen : € 1.750,3 vragen : € 2.500,Bedragen zijn exclusief BTW. Hiervoor ontvangen zij: advies over het ontwikkelen van democratic communities en een Yooforce live event, online activatie van de doelgroep en het platform, gedetailleerde gebruikersstatistieken, rapportages en een roadmap.

Regelruimte

nvt

Toelichting

Wij vragen graag ondersteuning bij het benaderen en enthousiasmeren van

gemeenten/medewerkers. Publiciteit in overheidsmedia. Lokaal

35 gemeenten die een ROC huisvesten

Project 44 Naam

Burgerbetrokkenheid bij Jeugdzorgbeleid im Brabant Noordoost

datum

6-7-2015

Thema’s

besluitvorming processen

concreet

De gemeente s'-Hertogenbosch is centrumgemeente van Brabant Noordoost en koopt namens deze regio de jeugdzorg in. Graag willen wij met de regio in het najaar een project starten om het beleidsproces rondom jeugdzorg anders in te richten voor 2017. Een proces waarbij jeugdigen en hun ouders aan de voorkant betrokken worden, en daarna ook betrokken blijven. Het gesprek met de aanbieders blijven we natuurlijk ook voeren. In het project kijken we hoe de drie partijen (gemeenten, jeugdzorgaanbieders, jeugdigen en hun ouders) kunnen betrekken zonder dat het proces van transformatie wordt vertraagd. Het moet juist gaan versnellen!

vernieuwend

De reden waarom ik dit bij de Democratic Challenge wil aanmelden is dat deze werkwijze ook een fundamenteel andere positie vraagt van de gemeenteraad: die toetst het proces aan de voorkant, en zal aan de achterkant het resultaat afwegen tegen de lokale gemeentelijke belangen.

impact

De regionale samenwerking wordt versterkt, het beleidsproces wordt sneller en burgers blijven betrokken.

uitvoeringskracht

-

overdraagbaar

Andere regio's of centrumgemeenten zouden kunnen leren hoe samenwerking wordt versterkt en hoe burgers op een regionaal niveau betrokken kunnen worden.

contact team

[email protected] Gemeente (incl gemeenteraden), jeugdzorgaanbieders, ouders en clienten (en belangenorganisaties)

Ondersteuning Exposure

We willen ons idee presenteren aan gemeenteraden, clientenraden, wmo adviesraden en andere betrokkenen

Expertise

We willen graag weten in welke vorm we dit kunnen gieten, wat zijn de mogelijkheden om burgers bij zo'n regionaal proces structureel te betrekken, hoe krijgen we de regio hier in mee en welke ervaringen zijn er elders in het

land op regionaal jeugdzorggebied? Financiering

Regelruimte Toelichting

Lokaal

Eventuele (co)financiering van een middel om regionale burgerbetrokkenheid bij jeugdzorgbeleid te verwezenlijken. 1. Ondersteuning in het versterken van de regionale samenwerking en het op de regionale agenda zetten van het thema 'burgerbetrokkenheid bij jeugdzorgbeleid'. 2. Meedenken over de mogelijke opties om burgerbetrokkenheid bij jeugdzorgbeleid te creeeren. 3. Mee uitvoeren van de uiteindelijk gekozen optie om burgerbetrokkenheid bij regionaal jeugdzorgbeleid te verwezenlijken. Regio Brabant Noordoost

Project 45 Naam

Supermoedertour

datum

6-7-2015

Thema’s

concreet

open democratie, lokale media en democratie, participatie migrantenmoeders en hun kinderen Supermoedertour Moeders hebben soms andere routes door de buurt dan hun kinderen. Ze doen de boodschappen of gaan naar hun werk, meestal allebei. Soms denken ze aan de plek waar ze opgroeien als ze door een park lopen, of de geur van gebraden kip ruiken in een winkelstraat. Supermoeders nemen je mee om je hun buurt te laten zien. Ze spreken soms andere talen, kennen andere mensen dan hun kinderen en kunnen herinneringen ophalen aan dingen die hun kinderen niet meer kennen of weten. Ze kunnen tegelijkertijd hier zijn en in Marokko met hun gedachten. Wat gaan we doen? Kinderen van de Weekend Academie gaan hun moeders interviewen over hun (dagelijks) leven en hun geschiedenis. Ze gaan vragen stellen over haar kindertijd, over wat ze wilde worden toen ze zo oud was als zij, over haar dromen, over het huis van haar jeugd. Dan gaan ze vragen stellen over het leven nu. Over haar vreugden en zorgen. Dan lopen ze twee uur met haar mee in huis en door de buurt of stad. Ze maken foto's of een filmpje. Samen ontwikkelen ze een tour door de buurt om ook anderen de buurt door hun moeders ogen te laten zien. Daarbij nodigen we ook anderen uit om deze tour mee te gaan lopen. We leggen deze gebeurtenissen vast op video en in een fotoboek voor alle deelnemers. Zo schrijven we de hedendaagse geschiedenis van gezinnen in deze wijken.

In de herfst van dit jaar willen we met drie organisaties een pilot starten in Bos en Lommer, Amsterdam. Op basis van de uitkomst van de evaluatie ontwikkelen we dit project voor meerdere wijken in Amsterdam. We hebben een groot netwerk in Amsterdam en andere steden waar we dit concept kunnen aanbieden. Dit versterkt lokale democratie omdat eigenaarschap van de wijk belangrijk is voor moeders en kinderen en hun stem vaak niet gehoord wordt bij besluitwordingsprocessen. Supermoedertour betrekt deze generatie bij de wijk en laat ze er anders naar kijken. Tegelijkertijd worden beleidsmakers en ambtenaren uitgenodigd om met de moeders en kinderen mee te lopen. Zo kijken de professionals door de ogen van bewoners naar hun eigen werkgebied. vernieuwend

Veel gezinnen in Amsterdam komen uit allerlei culturen. Ouders zijn geboren in andere landen, hun kinderen zijn geboren in Amsterdam. De wereld thuis is is anders dan de wereld buiten. Uitwisseling tussen ouders en kinderen over hun ervaringen en leefwerelden is niet vanzelfsprekend. Door ze samen te laten wandelen langs hun plekjes creëren we een gesprek over positieve dingen en een blik in elkaars beleving. Dit versterkt lokale democratie omdat eigenaarschap van de wijk belangrijk is voor moeders en kinderen en hun stem vaak niet gehoord wordt bij besluitwordingsprocessen. Supermoedertour betrekt deze generatie bij de wijk en laat ze er anders naar kijken. Tegelijkertijd worden beleidsmakers en ambtenaren uitgenodigd om met de moeders en kinderen mee te lopen. Zo kijken de professionals door de ogen van bewoners naar hun eigen werkgebied.

impact

Invloed van migrantenmoeders op besluitvorming stadsdelen, openbare ruimte en andere processen. De impact van het project behelst allereerst moeders en kinderen die meedoen. Vervolgens leggen we deze verhalen vast in de Verhalenbank en organiseren we enkele keren per jaar wandelingen Kijk naar je Wijk. Buurtbewoners of andere geïnteresseerden lopen mee met een duo en horen de verhalen. Zo brengen we verhalen van bewoners en generaties naar buiten.

uitvoeringskracht overdraagbaar

contact team

In de herfst van dit jaar willen we met drie organisaties een pilot starten in Bos en Lommer, Amsterdam. Op basis van de uitkomst van de evaluatie ontwikkelen we dit project voor meerdere wijken in Amsterdam. We hebben een groot netwerk in Amsterdam en andere steden waar we dit concept kunnen aanbieden. Door middels van de video's en het fotoboek kunnen ook andere organisaties dit idee gebruiken

[email protected] Het project wordt uitgevoerd door 3 lokale organisaties: Jonge Sla Weekend Academie

Supermoeders Ondersteuning Exposure

Expertise Financiering

Bekendheid, zodat we de kennis en ervaring kunnen delen in andere steden en wijken Over de beïnvloeding van besluitvorming in lokaal bestuur We hebben een deel eigen dekking vanuit de drie betrokken organisaties en Stadsdeel West in Amsterdam (o.v.), maar we missen nog een deel van de kosten voor het maken en monteren filmpjes en het samenstellen van het fotoboek.

Regelruimte

nvt

Toelichting

zie bijlage projectplan

Lokaal

Amsterdam, Bos en Lommer

Project 46 Naam

voOot

datum

6-7-2015

Thema’s

e-democratie, open democratie, besluitvorming processen

concreet

voOot is ontstaan vanuit een simpel idee: Ik wil (bijvoorbeeld via een app) op de hoogte worden gehouden over de beslissingen van de gemeenteraad en mee kunnen stemmen met die beslissingen. Ik hoef niet alles te weten, maar vooral beslissingen over gebieden in de stad die ik interessant vind, speciale thema's of specifieke onderwerpen. We hebben geprobeerd om deze app te ontwikkelen, maar liepen tegen allerlei bezwaren aan. Zowel technisch (er is nog te weinig goede open data beschikbaar) als inhoudelijk (ʺ dan wordt het allemaal wel heel erg inzichtelijkʺ , ʺ Het beslissingsproces is niet in een app te stoppenʺ ) als organisatorisch (bv geen tijd). Het bestaande raadsinformatiesysteem werkt in essentie, maar is slecht te gebruiken voor programmeurs om hier toepassingen op te maken. voOot is er niet alleen voor de lokale belanghebbenden die op de hoogte willen worden gehouden van lopende ontwikkelingen. Het is ook een mogelijkheid voor raadsleden of partijen om meer achtergrondinformatie te geven over een bepaalde beslissing. Zo zou een raadslid een video kunnen toevoegen met een uitgebreide stemverklaring, of meer achergrondinformatie over een bepaald onderwerp.

Op termijn, als er genoeg wordt meegestemd, zou voOot een ondersteuning kunnen bieden bij het kiezen van een volksvertegenwoordiger. Het wordt inzichtelijk met welke partij je het meest op 1 lijn zit wat betreft de beslissingen die zijn genomen in de gemeenteraad. voOot richt zich op het inzichtelijk maken van het beslissingsproces, en stimuleert mensen om hier zelf over na te denken. Het is niet de opzet om een live volksstemming of referendum te op te zetten. vernieuwend

Een tijd terug is het project watstemtmijnraad opgezet. Dit programma/project is gestopt. voOot is vernieuwend omdat het zich op de ontwikkeling en het gebruik van open data richt. Door het uitgangspunt van vrij beschikbare, machine leesbare gegevens, wordt het ontwikkelen van toepassingen eenvoudiger en meer beheersbaar. Door het ontwikkelen van een open in plaats van een besloten en gesloten systeem zorgt ervoor dat uitbreiding en aansluiting eenvoudiger gaat.

impact

Het wordt inzichtelijker voor een groter publiek hoe het beslissingsproces van de gemeenteraad werkt. Op termijn wordt het duidelijk welk raadslid / partij het beste bij je past. Het kan ook betekenen dat het raadsinformatiesysteem volledig wordt herzien, niet alleen stemuitslagen, maar een volledig open documentatiesysteem. Dit kan betekenen dat het openstellen van de gemeenteraad wordt gestimuleerd.

uitvoeringskracht overdraagbaar

contact team

Als het in Den Haag kan, dan kan het in principe in iedere gemeente worden toegepast.

[email protected] Idee on ontwikkeling: Arn van der Pluijm (urbanlink.nl), Grafisch ontwerp: Daan Spangenberg (dspbrg.nl), Coding: Marcel Wouters (thrivingthings.com), Het project wordt uitgevoerd bij het The Hague Centre for Civic Hacks in Den Haag.

Ondersteuning Exposure

In deze fase lijkt het niet nodig, maar wellicht als opening bij de gemeente

Expertise

Expertise over het beslissingsproces van de gemeenteraaad

Financiering

Er is op dit moment geen financiering, dus ondersteuning hierbij is welkom

Regelruimte

-

Toelichting

Lokaal

Kennis over beleid; relevante lopende en afgesloten projecten en programma's; inzichtelijk maken van het beslissingsmodel; Den Haag

Project 47 Naam

De Tweede Mening ( Burgerberoep )

datum

7-7-2015

Thema’s

e-democratie, besluitvorming processen, verantwoording, delibereren

concreet

We willen een structurele kans geven voor betere “deliberatie” en een vorm van burgerberoep. Mensen die een afwijzing van de gemeente niet begrijpen kunnen in beroep bij een groep burgers die bereid zijn mee te denken. We kijken dan of zij tot dezelfde afweging komen als de gemeente. Neem de traplift van de 90-jarige man uit Alphen. Laatst circuleerde een brief aan de man waarin staat dat hij geen traplift krijgt ‘omdat hij eerder had kunnen voorzien dat traplopen moeilijk zou worden’. Volgens de gemeente zit de zaak genuanceerder in elkaar dan op social media wordt gesuggereerd. Leg dat eens voor aan burgers! Vinden zij ook dat de zaak genuanceerder ligt? Dat geeft dat vertrouwen! Vinden zij van niet? Dan is dat reden om de uitspraak te heroverwegen. Daarom hebben Marije van den Berg en Hein Albeda bedacht dat het goed te organiseren is om de beslissing van de gemeente als second opinion voor te leggen aan leken, gewone mensen die bereid zijn te argumenteren en mee te denken. De deelnemende gemeenten kunnen uitspraken laten voorleggen aan burgers en als het aantal deelnemende mensen groeit, zou een beslissing zelfs aan eigen bevolking kunnen worden voorgelegd. Het is bovendien een optie om de selectie van de deelnemers bij loting te doen, waarmee we tegelijkertijd een experiment uitvoeren met deze manier van vertegenwoordiging organiseren. Het idee is goed uitvoerbaar en levert gemeenten en deelnemers voordeel op! Kijk naar FBTO. Die laat beslissingen om schade uit te keren bekijken door mensen en laat hen over de zaak discusiëren. Zo merkt FBTO waar hun beslissing moeilijk was uit te leggen, waar ze fouten maakt, wat beter kan, maar ook merkt ze dat verreweg de meeste beslissingen door gewone mensen gewaardeerd en overgenomen worden (www.onderling.nl).

Dit concept bewijst dat deze deliberatie door burgers de organisatie voordeel brengt: de organisatie leert niet alleen beter uitleggen, maar ook hiaten in de eigen afwegingen te vinden! Verzekerden zien hoe FBTO afweegt en hebben een beroepsmogelijkheid als ze het er niet mee eens zijn. Ook moeilijke kwesties rond de uitkering kunnen we voorleggen. Neem een werkzoekende zestiger met uitkering die drie keer in de week zijn zwaar gehandicapte dochter bezoekt in de nabij gelegen centrumgemeente en zo het instituut veel werk uit handen neemt? Verplichten te solliciteren? Wat te doen met de uitkeringsgerechtigde zoon die bij zijn dementerende vader en hulpbehoevende moeder gaat wonen? Korten op de uitkering? Wij willen een forum maken waar mensen mee kunnen praten over moeilijke beslissingen. Het moet concreet zijn en aansluiten bij de praktijk vernieuwend

Het is vreemd dat dit plan vernieuwend is, maar de methode is binnen de gemeenten onbekend. Wel is het al in de praktijk gebracht door FBTO en (voor geschillen tussen kopers en verkopers) op E-bay. Het is tegelijk een goedkope methode en een methode die vernieuwend is. Onze verwachting is dat het grote impact zal krijgen: op de verantwoording van WMO-besluiten door gemeenten, maar misschien ook breder.

impact

Wat hebben gemeenten hier aan? Uit de behandeling van de diverse beroepen tegen beslissingen door nietprofessionals kunnen gemeenten leren of de beoordeling strookt met hoe de meeste mensen zouden beslissen, zitten daar witte vlekken in? Wat kunnen ze leren van onze manieren van oordelen? Doen gewone mensen (al dan niet geselecteerd door middel van loting) dat anders? Zien zij andere dingen dan de gemeente? Wat hebben burgers hier aan? Uiteindelijk wil iedereen dat de gemeente zorgvuldig omgaat met de beperkte middelen. Om solidariteit te blijven koesteren, willen mensen graag weten dat het geld niet naar profiteurs gaat en dat er dus een zorgvuldige afweging is. Het

is het een manier om verantwoording af te leggen: zo oordeelt jouw gemeente, wat vinden jullie daarvan? Verder zou het (als gemeenten daar in mee willen gaan) een goedkope beroepsmogelijkheid geven en anders op zijn minst een soort ombudsfunctie ontstaan die de gemeente vraagt om de uitspraak te heroverwegen. Met de gemeenten kunnen we afspreken op welke manier het burgerberoep telt. Wordt het pas toe of leg uit? Een zwaarwegend openbaar advies? Of neemt de gemeente het rechtstreeks over? uitvoeringskracht overdraagbaar

Net als bij een ombudsman of geschilbeslechting zullen andere gemeenten gaan kijken wat er op de site besloten werd. Zij zullen mee kunnen doen of alleen leren van wat er gezegd wordt.

contact

[email protected]

team

Marije van den Berg en Hein Albeda

Ondersteuning Exposure

exposure , een okay stempel van BZK en verspreidingskracht

Expertise

juridische expertise

Financiering

14000 euro

Regelruimte

-

Toelichting

Lokaal

Project 48

Exposure om gemeenten te werven, een okay stempel van BZK en verspreidingskracht Juridische steun: mogelijk een jurist die gemeenten helpt om de juridische consequenties te beschrijven en mogelijke samenhang met reguliere beroepsprocedures. Verder over de ruimte en consequenties als we adresgegevens van gemeenten krijgen om te kunnen loten. Finaqnciering: 14000 euro om goed van start te kunnen, minimaal vier gemeenten tewerven, voorlichting te geven inclusief materiaal, een informatiesite te bouwen en documentatie te produceren pilotgemeenten worden gezocht

Naam

Heel Apeldoorn doet

datum

7-7-2015

Thema’s

democratisering initiatieven, netwerk democratie

concreet

Stimuleren door te laten zien hoe leuk het kan zijn. Meer beweging creeren Ons collegeprogramma geeft ons het volgende mee: • In de stadsdeelaanpak willen wij de kracht en energie van onze inwoners en ondernemers de ruimte geven. • Wij gaan de goede ideeën vanuit dorp en buurt niet langer institutionaliseren maar vooral het ‘doen’ faciliteren. • Wij geven ruimte aaninwoners en ondernemers om meer invloed te hebben op de eigen omgeving, zoals bij groenonderhoud, inrichting openbare ruimte en speelplaatsen. • - “De kern van ons handelen is op basis van gelijkwaardigheid en vanuit een positieve houding luisteren naar nieuwe en vernieuwende ideeën.” • - “Wij moeten als overheid durven loslaten.” • - “De bestuursstijl zal er een zijn van ruimte laten voor zowel de gemeenteraad als voor inwoners en partners in de stad voor inbreng, wijziging, verbetering en coproductie.” • - “De wijze van communiceren is proactief en doorzichtig en we zeggen ook duidelijk waneer iets niet kan.“ In Apeldoorn wordt al jarenlang meegewerkt aan de openbare ruimte, door bewoners en bedrijven. Deze burgerinitiatieven worden over het algemeen gefaciliteerd door de eenheid Beheer en Onderhoud. Het gaat om een diverse verzameling initiatieven waar veel mensen bij betrokken zijn; van bewoners die al 15 jaargezamenlijk hun buurtplantsoen onderhouden en daarna koffiedrinken tot individuen die een bushokje schoonhouden of een urilift bedienen in een uitgaansgebied. In 2015 hebben we een inventarisatie gemaakt van de lopende initiatieven. Door interviews met wijkbeheerders hebben we per stadsdeel een overzichtgemaakt, bestaand uit tabellen en categorieen gemaakt (schoon, groenonderhoud, aanleg, buurtpreventie, overig). Deze zijn vervolgens omgezet in een digitale kaart. Deze tabel en kaart zijn inmiddels instrument van de eenheid BenO om overzicht te houden van wat er speelt. We kunnen constateren dat er al heel veel initiatieven zijn (meer dan 200) maar er blijkt ook nog redelijk wat willekeur te bestaan; er zijn geen duidelijke regels over wanneer een initiatief welkom is, hoe gefaciliteerd wordt en aan welke voorwaarden iets moet voldoen. Soms wordt er gewerkt met een beheersovereenkomst maar niet altijd. In de evaluatie met de wijkbeheerders is een aantal ervaringen naast elkaar gezet en verbeterpunten genoteerd. Plan is om door deze initiatieven in beeld te brengen te laten zien wat er allemaal al gebeurt en hoe leuk dat is. Zo hopen we mensen te stimuleren om ook hun betrokkenheid te tonen en zelf met initiatieven te komen,

Het gaat in eerste instantie om het fysieke domein, maar het moge duidelijk zijn dat de sociale component van burgerinitiatieven uiteindelijk minstens zo belangrijk is. We werken toe naar een digitale kaart waar mensen hun initiatief terug kunnen vinden. Deze maakt onderdeel uit van een website, waar, naast deze voorbeelden ook de set spelregels en foto’s en filmpjes van bewoners te vinden zijn. Dit verhaal is het begin van een grotere beweging; werknaam “Apeldoorn Doet”. Er zijn nog meer initiatieven op sociaal gebied, evenementen, acties georganiseerd via verenigen etc. We bouwen een modulair systeem, onder een grote paraplu, waarbij de betrokkenheid, mensen die er toe doen en hun onderlinge ontmoetingen naar een hoger niveau worden getild. Op deze manier nodigen we inwoners en bedrijven uit om hun betrokkenheid te laten zien. Vanuit de gemeente pakken wij vooral de rol van faciliteerder en verbinder. Via de regisseurs Openbare ruimte, wijkbeheerders en de digitale platforms worden ontmoetingen gemaakt en verbindingen gelegd, wat natuurlijk leidt tot nog grotere energie. Uit een aantal lopende voorbeelden blijkt nu al dat wij, van de gemeente, dan makkelijk een stapje zijwaarts kunnen maken en vanaf de zijlijn meekijken. Het is niet zo ingewikkeld: stimuleren door te laten zien hoe leuk het kan zijn.

vernieuwend

Participatie is van alle dag en er dus altijd al geweest. Ook wordt al langer de burger opgezocht om te participeren in overheidstaken of taken die op het snijvlak liggen tussen particulier en overheid. Deze aanpak keert het proces om. Door initiatieven ʺ binnen te laten komenʺ en via de participatiekaart zichtbaar te maken kan de gemeente bepalen waar en hoe zij wil en kan participeren (overheidsmparticipatie). Soms door een stapje opzij te doen (loslaten). Het vernieuwende is dat wij met gebruikmaking van de digitale mogelijkheden verbindingen kunnen leggen of mensen zelf verbindingen laten leggen. Door dit te koppelen aan wijkvitaliteitsplannen (hier komt 'alles'op te staan) kan nog meer meerwaarde ontstaan.

impact

Er is een breed bereikbaar duurzaam platform met honderden initiatieven die zich langzamerhand uitbreiden van het fysieke naar het sociale domein. De zichtbaarheid, herkenbaarheid en waardering voor initiatieven is groter waardoor de sociale cohesie in een wijk toeneemt. Besluitvormingsprocessen lopen soepeler omdat men meer van elkaar weet en de rollen beter kent.

uitvoeringskracht overdraagbaar

De kaart en de dingen die daarvoor nodig zijn, zijn niet uniek voor Apeldoorn en kunnen ʺ copy, pasteʺ overgezet worden naar elke willekeurige gemeente en daar gevuld worden met eigen initiatieven. De bijbehorende set aan spelregels die wordt opgesteld kan stof tot discussie zijn en de uitkomst zal per gemeente verschillen

contact team

[email protected] Gemeente Apeldoorn en een diverse groep aan initiatieven vanuit bewoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties.

Ondersteuning Exposure

de kaart wordt in oktober gelanceerd en moet uitgerold worden. Hiervoor wordt een communicatietraject opgezet en mogelijk een campagne opgezet. Deze uitwerking volgt later.

Expertise

Een van de grotere uitdagingen zal zijn om de cultuuromslag bij de overheid van de grond te krijgen. Loslaten, genoegen nemen met een in jouw ogen 'second best' oplossing. Besluitvorming die anders zal gaan lopen. Op alle drie niveaus zal dit een cultuuromslag vragen (ambtelijk, college en raad). Hulp bij dit proces is gewenst. (denkkracht, kennis). Bij het project hoort een set van spelregels die aan de ene kant niet beklemmend moeten zijn maar aan de andere kant tegemoet blijven komen aan de taken/eisen en randvoorwaarden. Boeiende is de verantwoordelijkheid ten aanzien van veiligheid op en in de openbare ruimte.

Financiering

Afhankelijk van het communicatieplan en de implementatiekosten. Een voorlopige schatting van de projectkosten is € 120.000,-

Regelruimte Toelichting

Lokaal

Wij zijn met trots bezig met dit project en delen dit graag met anderen en leren van anderen. Vragen die leven zijn de rollen van de verschillende lagen in de organisatie (de kaderstellende positie van de raad bij een participerende overheid), maar ook een cultuuromslag op uitvoerend niveau (sturingsdrang, niet kunnen loslaten, houding en gedrag, nee kunnen zeggen als het echt niet kan). hoe faciliteer je nou het beste de initiatieven? Meedenken/cofinancierning op de communicatie. Meedenken/cofinanciering op de implementatie (is het geschikt voor bredere uitrol dan alleen Apeldoorn). Apeldoorn

Project 49 Naam

Gelote burgerraad – van theorie naar Amersfoortse praktijk

datum

7-7-2015

Thema’s

open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven

concreet

Aanleiding Amersfoort is een stad met al een behoorlijke traditie op het gebied van bestuurlijke ontwikkeling. We noemen bijvoorbeeld de vele

burgerinitiatieven zoals Het Nieuwe Samenwerken, de G1000 en het vervolg ervan in de wijk. Al jaren zijn vier inwoners samen met diverse andere Amersfoortse burgers actief betrokken bij initiatieven gericht op het versterken van de democratie. Het laatste jaar spitst zich dat steeds meer toe op een experiment met een gelote burgerraad met als basis het model van Bouricius en geïnspireerd door het boek van David van Reybrouck ‘Tegen verkiezingen’. Op 11 maart 2015 hebben twee van hen hierover een pitch gehouden in de Broedplaats - het netwerk van inwoners, ambtenaren, raadsleden en wethouder die bij elkaar komen. Hier kunnen ideeën gedeeld worden en medestanders voor plannen geworven worden. De ideeën kunnen gaan over: 1) verbeteren van de samenwerking tussen stad en stadhuis; 2) vernieuwen van de lokale democratie. Ter plekke sloten zich een raadslid, de griffier en een ambtenaar zich bij de groep inwoners aan – de werkgroep ‘Nieuwe Democratie’ gaat aan de slag. Hun gezamenlijke uitdaging is een gelote burgerraad te realiseren, en in het proces daar naartoe zo veel mogelijk te leren. Het plan van de ‘Werkgroep Nieuwe Democratie’ De werkgroep werkt toe naar de ontwikkeling en uitvoering van een experiment in Amersfoort met een gelote burgerraad. Met dit experiment willen we onderzoeken: 1) of en hoe een gelote burgerraad een positieve bijdrage levert aan de betrokkenheid van inwoners bij het proces van democratische besluitvorming in hun gemeente, en 2) hoe daarbij de relatie tussen een burgerraad van gelote burgers en de gemeenteraad bestaande uit gekozen vertegenwoordigers vormgegeven kan worden. Cruciaal daarbij de ruimte die de gemeenteraad geeft aan de gelote burgerraad. De reeds uitgevoerde en lopende acties De werkgroep heeft zich tot op heden gericht op het definiëren van randvoorwaarden en overige specificaties die voor het opzetten van dit experiment van belang zijn. De resultaten daarvan heeft de werkgroep op 21 april 2015 in een Raadsacademie de gemeenteraad van Amersfoort gepresenteerd en besproken. Dit was een positieve bijeenkomst waarbij alle fracties in een open sfeer werden uitgedaagd om mee te denken over een experiment. Er zijn vragen gesteld door raadsleden die de werkgroep nu verder onderzoekt. De bevindingen daarvan worden opnieuw voorgelegd en besproken tijdens een volgende Raadsacademie in de herfst 2015. Als Democratic Challenge project verwachten wij de voorbereidingen van het experiment te versnellen en de randvoorwaarden voor het experiment in een bredere setting te kunnen ontwikkelen en toetsen. Zo zijn er vragen over de representativiteit van de gelote groep: Moet de gelote burgerraad een afspiegeling zijn van de lokale samenleving? Zo ja, (waarom) en via welk instrumentarium kan dat gewaarborgd worden? Er zijn diverse bronnen onderzocht die te maken hebben met de omvang van de te loten groep inwoners: statistisch onderzoek en historisch onderzoek. We willen onder meer een statisticus raadplegen die ervaring heeft met loting. We werken een stroomschema uit waarin bestaande structuren (gemeenteraad, ambtelijke organisatie, College, enz.) waar mogelijk gecombineerd worden met benodigde nieuwe structuren in het experiment (agendaraad, planraad, procedureraad, e.d. naast de burgerraad). We onderzoeken waar een onderwerp aan moet voldoen om geschikt te zijn

voor het experiment. Is een wijkgebonden onderwerp en daarmee ook een op een wijk gericht experiment het beste? We nemen reeds besloten onderwerpen uit het archief van de gemeenteraad door om gevoel hierbij te krijgen. Daarnaast werpen we een blik op die onderwerpen die geagendeerd staan voor behandeling in de gemeenteraad in de tijd die voor ons ligt. We hebben een crashtest gedaan om te bepalen wat in het voortraject nodig is om ervoor te zorgen dat het experiment de grootste slagingskans heeft. Hieruit werd duidelijk dat vooraf informeren heel belangrijk zal zijn. (Informeren/consulteren van inwoners, de fracties van partijen in de gemeenteraad, van lokale media/pers, van het College en de ambtelijke organisatie, enz.) Acties in de toekomst Naast de praktische onderzoeken en voorbereidingen zien wij een noodzaak om meer kennis te vergaren en om de (zich ontwikkelende) ideeën te delen. Het doel is om overeenstemming met de gemeenteraad van Amersfoort te bereiken over het daadwerkelijk uitvoeren van een experiment. Wij proberen de gemeenteraad te ‘verleiden’ een zo groot mogelijk mandaat te laten geven. Een belangrijk aspect is het delen van informatie.

Daarom willen we: 1. Experts inschakelen voor het verder uitdenken van het experiment, bijvoorbeeld op het gebied van lokaal bestuur/lokale democratie, organisatiekunde/procesbegeleiding, psychologie, communicatie, en statisticus met ervaring in lotingsystemen 2. Een symposium over gelote burgerraad organiseren die bijdraagt aan het creëren van draagvlak bij raadsleden, ambtenaren en inwoners. Hierbij willen we een aansprekende spreker (van de burgerraad uit Ierland of IJsland, Terrill Bouricius, David van Reybrouck, …) uitnodigen, andere experts en waar mogelijk samenwerken met andere actieve gemeenten zoals Zeist en Peel en Maas (die recentelijk een experiment met een sociale burgerraad is gestart). We willen de opbrengst publiekelijk delen. Hiervoor is een goede videoregistratie van het symposium belangrijk. 3. Een animatiefilmpje laten maken dat op krachtige en simpele wijze weergeeft wat een gelote burgerraad is en hoe een experiment hiermee eruit ziet. Dit kan gebruikt worden in de aanloop van het experiment (informeren, draagvlak creëren) en ook tijdens het experiment (bijv. bij het overtuigen van de ingelote inwoners om daadwerkelijk mee te doen). 4. Criteria formuleren om mogelijke onderwerpen voor het experiment te kunnen selecteren. 5. Tot slot onderzoeken welke mogelijkheden en voorwaarden er zijn om eenmalig (of in het vervolg) van bestaande besluitvormingswetgeving af te wijken, als dat voor het slagen van het experiment noodzakelijk is. vernieuwend

De theoretische basis voor dit experiment is het democratisch vernieuwingsmodel dat door de wetenschapper Terrill Bouricius is ontwikkeld. Wij willen met het experiment bijdragen aan de bewustwording van inwoners, raadsleden, ambtenaren en collegeleden dat er meerdere manieren zijn om de democratie te organiseren. Het experiment borduurt

voort op degene die eerder in Ierland, IJsland, Canada en Nederland zijn gedaan, maar gaat verder dan dat. Het behelst alle fases van initiatief tot besluitvorming en controle, en vormt een transparant en evenwichtig systeem waarbij kennis, expertise, ervaring en belangenbehartiging op een nieuwe manier een plek krijgen. Het experiment doen biedt de kans om concrete ervaringen op te doen en theorievorming over democratische vernieuwing en versterking in de praktijk te toetsen (doen, leren, verbeteren). impact

Wij verwachten dat dit experiment de eerste stap is in een proces dat binnen een paar jaar leidt tot een blijvende verandering in de wijze waarop in Amersfoort besluiten worden genomen – dat naast het reguliere democratische systeem via de gemeenteraad, besluitvorming via een gelote burgerraad ingezet wordt.

uitvoeringskracht

Wij willen al onze bevindingen en ervaringen publiekelijk delen. Het experiment is in principe overdraagbaar aan iedere gemeente in Nederland. Omdat gemeenten sterk van elkaar verschillen zullen ook de nodige randvoorwaarden om een dergelijk experiment op te zetten per gemeente verschillen. Wij willen met ons project in samenwerking met andere gemeenten kritische randvoorwaarden en objectieve criteria vaststellen waaronder een gelote burgerraad een plek kan krijgen in het democratisch bestel van gemeenten.

overdraagbaar contact team

[email protected] Inwoners uit Amersfoort: Annemarie de Bruijn Harmen Zijp Nicole Estejé Bert Veenstra Raadslid GroenLinks, voorzitter Presidium van Gemeenteraad Amersfoort en inwoner uit Amersfoort: Hiske Land Griffier in Gemeente Amersfoort en inwoner uit Amersfoort: Will van der Vlies Ambtenaar van Gemeente Amersfoort en inwoner uit Amersfoort: Anne de Feijter

Ondersteuning Exposure Expertise Financiering Regelruimte Toelichting

(Inrichten van) Samenwerking met andere gemeenten Media om kennis te

consolideren en te delen Media voor bewustwording onder breed publiek Lokaal

Amersfoort

Project 50

Naam

Civic Education: een leerplatform participatieve democratie

datum

7-7-2015

Thema’s

concreet

open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk democratie Participatieve democratie: wat is er aan de hand, wat is er nodig In de huidige transitie in de maatschappij zijn er allerlei veranderingen op komst. Meer uitdagingen zullen meer gedragen moeten worden met meer mensen dan te voren. De vraag wordt dan: hoe zorgen we ervoor, dat er meer potentieel vrijkomt? Kunnen meer mensen meedoen aan het proces van zeggenschap en zelfbestuur? En kunnen burgers die invloed willen uitoefenen op zaken die hen raken, dat maar op een bepaalde manier doen, of zijn er meer mogelijkheden? Hoe kunnen we mensen die werken aan hun zeggenschap en zelfbestuur en daarin obstakels tegenkomen, ondersteunen?

De term ‘Civic Education’ grijpen we aan, omdat burgerschap het vertrekpunt is voor het onderzoek naar handelingsvrijheid in het democratisch systeem. Wij willen met Civic Education echter niet de burger de les lezen want wel en niet moet of hoort. We willen met de burger(s) juist samen op onderzoek gaan naar de manieren die werken (en niet). Vragen die wij o.a. gaan stellen, zijn:

• Wat gebeurt er als een groep burgers een eigen initiatief wil starten, hoe werkt bijv. een democratisch participatieve bewonersgestuurde organisatie? Wat voor uitdagingen komen zij tegen? • Wat gebeurt er in het spanningsveld rondom burgerinitiatieven en hulp van ‘de professionals’ ? Hoe ervaren zij de omgang met ambtenaren en het bestuurlijk systeem? • En vice versa: wat voor uitdagingen komen beleidsmakers en ambtenaren tegen als zij burgers willen ondersteunen?

Met het oog op de verzameling van kennis en kunde, verrijken we daardoor ook de bestaande kennis met zoveel mogelijke invalshoeken en perspectieven. We blijven daarbij nieuwsgierig: wat is er nu mogelijk en wat kan er nog meer? Hoe kan het beter, krachtiger? Hoe kunnen meer mensen profijt hebben van dit ‘leerpoces’, waar sommige burgers nu middenin zitten?

We spreken bewust van leerproces: burgerschap, zelfbestuur etc, zijn vaardigheden, en manieren van doen, die te leren zijn. Wij willen dan met het leerplatform ‘Civic Education’ kennis, kunde en ervaringen verzamelen over de zoektocht naar de participatieve democratie cultuur in het bestaande representatieve systeem. Dit willen wij doen, vanwege het momentum in het huidige politiek-bestuurlijke klimaat. Meer mensen die weten hoe zeggenschap en zelfbestuur werkt en wat er mogelijk is binnen een participatieve democratische cultuur, betekent dat er meer krachten vrij komen in de maatschappij. Deze krachten zijn straks nodig gezien de veranderingen en de algemene beweging van de transities. Methode: een ervaringsgericht leerplatform Voor de Democratic Challenge willen we een ervaringsgericht leerplatform creëren voor bewoners in de stad. Actieve Ruimte bouwt aan dergelijke platforms, op het snijvlak mens en maatschappij. We werken hiervoor met een hands-on onderzoeksmethode: participatief actie onderzoek. Mensen die deelnemen aan het platform gaan een proces in. Zij worden bewust van hun groeipotentieel en hun (on-)mogelijkheden, zij gaan meer kansen zien en ervaren, daar waar men op een maatschappelijk issue vast loopt. In dit ervaringsgerichte platform geven we mensen de mogelijkheid enerzijds uit te zoomen en het systeem waarin zij werken en leven beter te onderzoeken en te begrijpen. Vervolgens kunnen mensen onderzoeken waar ieder zijn of haar handelingsperspectief kan verruimen, binnen het systeem. Doordat het leerproces is gericht op begrip èn verandering, ontstaat er zowel op individuele basis als op groepsniveau meer beweging en groei. Vanuit individuele veranderingen, is uiteindelijk ook een systemische verandering mogelijk. We werken met groepen mensen: dit kunnen bijv de burgers uit het buurtinitiatief zijn, leden van een raad, ambtenaren van een afdeling of gemeente – of een combinatie daarvan. We onderzoeken met mensen die met elkaar werken aan issues en daarin (vast dreigen) te lopen, of op zoek zijn naar nieuwe ideeen. Forumtheater als middel Participatief actie onderzoek doen wij door middel van een bijzondere vorm: participatief theater. Dit is een vorm die we gaan inzetten als werkvorm en kernmethode. De ‘klemtoon’ ligt daarbij in eerste instantie op participatief onderzoeken. Er wordt gezamenlijk onderzocht en er wordt gezamenlijk een ‘leerstuk’ gemaakt, rondom een van de meest prangende vragen voor een

groep mensen. Bijv. ‘Hoe kan een buurtinitiatief het heft in handen nemen en het groenbeheer overnemen van de gemeentelijke diensten?’. Aan de hand van een dergelijke leervraag van de deelnemers werken we in verkennende workshops, of in series van workshops. Na de verkenning, kan voorts worden gewerkt aan kennisvermeerdering. Het leerstuk wordt overgedragen naar anderen die met dezelfde issues worstelen. Dit noemen we een Forumtheaterstuk. Dit is een live-event waarin theaterspel wordt gebruikt als leermiddel om meer mensen te betrekken en dus meer kennis en kunde over het issue los te maken. Vervolgens wordt het ‘publiek’ betrokken bij de zoektocht naar alternatieven. Hierdoor genereert men steeds meer antwoorden, ervaringen, oplossingen, inzicht, kennis en potentieel. Zo groeit het leerplatform en worden er steeds meer mensen bereikt, net als in een sneeuwbaleffect. Door inzet van media, kan het bereik verder worden vergroot. Werkplan Concreet willen we een eerste ‘Civic Education leerplatform’ starten in Amsterdam. Hier willen wij samen met 3-5 initiatieven (afhankelijk van grootte en thematiek), op onderzoek uitgaan naar de kennis, leervragen en het groeipotentieel. Wij stellen ons voor om in series van workshop te werken – per buurtinitiatief. Ons ideaal is om toe te werken naar een Forumtheaterstuk om de ervaringen uit de 3-5 groepen bijeen te brengen en te presenteren aan geïnteresseerden en stakeholders. Dit willen we doen in Pakhuis de Zwijger, waar enthousiast en instemmend is gereageerd op ons leerplatform. Ook zijn gesprekken gevoerd met lokale wijkinitiatieven via Netwerk Democratie. De lokale initiatieven die tot nu toe interesse hebben getoond zijn: 1) Plan van Gool/Het Breedschap in Amsterdam Noord – zij zijn een startende bewonersgestuurde buurt- ontwikkelingsorganisatie en hebben een duidelijke leervraag; 2) Buurt Indische Communities/Starters4Communities evt i.s.m. Youth Manifesto 3) Lucas Groen zoekt naar zelfbestuur en ondervindt daarin spanning met de gemeente. Verdere gesprekken zijn gaande. vernieuwend

Er wordt weliswaar gesproken over representatieve en participatieve democratische cultuur, maar wat houdt deze participatieve democratische cultuur in de praktijk echter in? Hoe kunnen we dit beter begrijpen en de handelingsperspectieven verbreden? Van zowel burgers (onderling) als ook van ambtenaren (onderling en met burgers)? Hier valt veel te ontdekken als we de ruimte ertoe maken.

Door het creëren van een inclusieve ruimte ontstaat er een onderzoeksplaats waarin maatschappelijke thema’s van alle kanten belicht worden. Zowel het eigenaarschap van burgers als de kwaliteit van de oplossingen wordt hiermee verhoogd. Samen in dialoog gaan èn het samen gelijk anders proberen, is wat Actieve Ruimte met Forumtheater wil mogelijk maken. Wij zien dáár de vernieuwing.

Dit ‘samen uitproberen’ willen we nader toelichten: bij Forumtheater worden de ervaringen van mensen zichtbaar gemaakt en letterlijk neergezet door middel van theatrale werkvormen, in spel- en scenariovorm. Door herkenbare scènes van individuele èn gezamenlijke ervaringen te maken, is het mogelijk om beter naar ons zelf gecreëerde systeem, en onze werkelijkheid te kijken. Trainers kunnen situaties in deze methode ‘terugspoelen’ en deelnemers kunnen andere alternatieven uitproberen. Het is dus mogelijk om naar alternatieven te zoeken en deze gelijk, in deze ‘oefenruimte’ uit te proberen. Door dit trial-and-error systeem, komt er veel ruimte en energie naar boven. Onder andere voor creativiteit, om vrij te denken, nieuwe kansen te zien en samen te werken aan elkaars groei. Het gehele proces, zo zien wij keer op keer, zet veel in beweging en laat mensen zien dat er meer handelingsmogelijkheden zijn, dan ze dachten te hebben. Iedere ‘actor’ wordt gezien: als individu en deel van een - telkens veranderend - geheel. impact

Na deelname aan het leerplatform willen we dat de deelnemers (burgers e.a.) een groter inzicht hebben in hun mogelijkheden om actief te zijn in de partcipatieve democratische cultuur. Zij hebben hun handelings’repetoire’ uitgebreid en zijn zekerder in hun handelingvrijheid. Voorts hebben we de stake-holders rondom de deelnemende intiatieven, kunnen laten zien dat er meer mogelijk is, door ervaringen te delen en samen te onderzoeken en te leren. Dit is de kern van het Civic Education programma. We streven erna, dat de initiatieven door middel van het programma hun korte termijn obstakels kunnen wegnemen en kunnen groeien, als gemeenschap en als lerende organisatie (of lerend netwerk). Dit komt een gezonde ontwikkeling en/of professionalisering, ten goede. We denken –op langere termijn, vanaf 2-4 jaar - een netwerk te kunnen creëren door een toeloop naar het platform mogelijk te maken. We rekenen hierbij op een groeiende interesse onder andere initiatieven, steden/ gemeenten om aan het leerplatform Civic Education mee te doen.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

contact team

het Civic Education programma is ten alle tijden uitbreidbaar en ook overdraagbaar, dat is inherent aan de werkwijze. Overal waar mensen geconfronteerd zijn met de vraag hoe ze meer kunnen halen uit de participatieve democratie, kunnen wij het Civic Education programma bieden.

[email protected] Actieve Ruimte (Anna Kogut), PLEK, Pakhuis de Zwijger, lokale initiatieven uit Amsterdam

Ondersteuning

Exposure

Bekendheid aan het programma, profileringsmogelijkheden, kansen voor het inzetten en bekendmaken van de mogelijkheden van het leerplatform/programma Civic Education grijpen wij graag aan.

Expertise

Voor mogelijke supervisie op het gebied van Forumtheater, kunnen wij eventueel expertise inwinnen bij Formaat. Voor het verder ontwikkelen van deze leermethode i.c.m. een online webcast-systeem zouden wij zowel expertise nodig hebben als ook mogelijkheden om financiering te vinden hiervoor.

Financiering

Voor het gezamenlijk plan om een Civic Education programma op te zetten door middel van participatief actie onderzoek en interactief Forumtheater (liveevents), van de boven beschreven omvang schatten wij dat daar ca. 20.000 Euro voor nodig is. Mocht een online web-cast of andere mediale producties gewenst zijn is hier extra financiering voor nodig. Bij een geslaagde start willen we graag op zoek naar de verbreding en overdraagbaarheid om de participatieve democratische cultuur te ondersteunen. We willen dan op zoek naar ingangen om meer opdrachtgevers en partnerschappen te betrekken die het leerplatform mogelijk willen maken.

Regelruimte

-

Toelichting

Over de projectuitvoerders: voor Actieve Ruimte kunt u meer informatie vinden op www.actieveruimte.nl en voor PLEK op www.plek-maken.nl Actieve Ruimte is een onderneming waarin trainers die werken met sociaal innovatieve methodes (zoals Forumtheater/participatief theater, Open Space, Art of Hosting, Theory U) samen worden gebracht met opdrachtgevers uit het maatschappelijke veld. Actieve Ruimte biedt bijv. Forumtheater als actieve methode voor dialoogvorming in gemeentes aan (Armoedebestrijding in de gemeente Zaanstad bijvoorbeeld). PLEK is een verbond van trainers die specifiek de kracht van participatief theater en Forumtheater willen verspreiden in het maatschappelijk veld. Zij zijn daartoe allen opgeleid door de enige opleider op dit gebied in Nederland. Het verbond bestaat uit een landelijk groeiend netwerk trainers en facilitators (ca. 25 op dit moment). PLEK werkt aan thema’s zoals jongvolwassen werkzoekenden, aan diversiteit, vrouwen en burgers in de stad. Daarbij zoekt PLEK ook partnerschappen en co-financieringsmodellen (o.a. door crowdfunding). PLEK werkt projectmatig en op lokaal, landelijk en internationaal niveau aan kennisuitwisseling en ontwikkeling van de methodiek van Forumtheater als sociaal innovatieve werkwijze voor de uitdagingen van een wereld in verandering.

Lokaal

Amsterdam

Project 51

Naam

Area 055; Doe plek en open innovatiecentrum voor de participerende stad.

datum

Thema’s

democratisering initiatieven, netwerk democratie, Het betreft crossoversamenwerking tussen burgers, onderwijs, bedrijven, zorg en overheid. Hierbij zijn techniek en duurzaamheidsontwikkeling telkens het uitgangspunt. Onder meer combinaties tussen; • techniek en onderwijs • techniek en economie, • techniek en zorg en • techniek en arbeidsmarkt

concreet

Hoe ziet het stimuleren van actief burgerschap door de Stichting Energie fabriek Apeldoorn er uit? De stichting neemt (potentieële) partners mee in de ontwikkeling, enthousiasmeert ze, zorgt voor draagvlak en verschaft duidelijkheid. De stichting werkt aan vier onderwerpen: • Stimuleren en ondersteunen van crossover samenwerking tussen burgerinitiatieven, de gemeente, onderwijsinstellingen, ondernemingen, een locale energiecoöperatie en maatschappelijke instellingen. • Versterking van sociale cohesie en lokale zelfredzaamheid door burgerparticipatie (o.a via uitwisselingsprogramma’s met andere burgerparticipatie-initiatieven) • Ontwikkeling van diverse vormen van kleinschalige bedrijvigheid (gerelateerd aan energieopwekking, duurzaamheid en/of maatschappelijke innovatie), • Het verhogen van ruimtelijke kwaliteit o.a door het oplossen van leegstand vanbedrijventerreinen In het project “Area 055, doeplek” zijn bovengenoemde onderwerpen alle vier aan de orde.

Area055, “ de doeplek” is een open innovatieplek waar burgers kunnen klussen, testen en experimenteren, waar iedereen kan toetreden die denkt wat toe te kunnen voegen. Tegelijkertijd is het een onderzoekslab en proeftuin en stadsschuur. Een plek waar de jeugd kan kennismaken met de nieuwste technieken, technologieen en met ontwikkelingen op het vlak van duurzaamheid. Mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt zijn hier ook nadrukkelijk bij betrokken. Om het bovenstaande optimaal tot bloei te laten komen, is een andere rol van de gemeente nodig, dan zij gewend is. Minder vanuit regelgeving en sturing, meer faciliterend dan initierend. Wij merken dat dit in de laag onder de bestuurders, bij de gemeentelijke uitvoering, een moeizaam proces is. Daarom heeft de Energiefabriek maandelijks gesprekken met de gemeente waarin wij de gemeente informeren over de ontwikkelingen en als medespeler betrekken. Ook bespreken we daar de samenwerking en voorkomende knelpunten. vernieuwend

Met de invulling van de doeplek sluiten we aan bij het onderzoek naar de effecten van activiteiten op het gebied van techniekpromotie. Dit onderzoek is uitgevoerd door Marleen Klein Hesselink voor de Provincie Gelderland, ter afronding van de Bachelor Sociologie aan de Radboud Universiteit te Nijmegen 26/06/2014. Haar aanbeveling is dat techniekpromotie activiteiten zich vooral zouden moeten richten op nieuwe technologische ontwikkelingen. Om daadwerkelijke impact te hebben, zullen onze activiteiten niet geisoleerd plaatsvinden, maar verbonden zijn met de omgeving. Hierbij streven we naar inbedding in onderwijscurricula. Ons project is uniek in Apeldoorn. De combinatie van herbestemming van een locatie door middel van verbindende, verbredende en versnellende burgerinitiatieven op het vlak van onderwijs, techniek, zorg, economie én human innovation heeft zich nooit eerder voorgedaan.

impact

Het project zal bestaan uit activiteiten met een innovatief/ crossover aspect. Concreet denken we hierbij aan onder andere de volgende projectactiviteiten; • Testopstellingen van startups als CRE Group, Kugel Adviesbureau (techniek en economie) • Onderzoek door TUe met bedrijven naar DC en/of Smart grid (techniek, onderwijs, economie) • Technodiscovery of andere aanschouwelijke nieuwe technieklessen gefaciliteerd door lokale bedrijven en uitgevoerd door vrijwilligers. (techniek en onderwijs) • Techniek gerelateerde stages voor MBO dropouts (techniek en arbeidsmarkt)

• Een leerwerktraject voor moeilijk opvoedbare jongeren (techniek en zorg) • En verder; crossovers die wij nu nog niet kunnen voorzien, maar die zich vanuit de Doeplek-formule zullen aandienen. Deze activiteiten zullen tot de volgende veranderingen leiden met het volgende effect: De samenwerking levert voor de afzonderlijke partners extra mogelijkheden: • Meer ruimte beschikbaar door flexibele inrichting • Het feit dat MBO “dropouts” kunnen meewerken aan projecten van échte startups, heeft een positief effect op hun motivatie. • Na afronding van de proeven van de Cleantech bedrijven, kunnen deze als basis voor TechnoDiscovery lessen worden gebruikt. Daardoor ontstaat er direct contact en uitwisseling tussen innovaties en primair onderwijs. Ook zorgt de creatieve aanpak van de techniek startups voor originele opdrachten ten behoeve van belevenis-onderwijs. • De Cleantech startups kunnen gebruik maken van een complete werkplaatsuitrusing, wat de snelheid in het technische innovatieproces aanzienlijk verhoogd. De effecten zijn niet pas over 3 jaar, maar vanaf het eerste moment merkbaar, beginnend op kleine schaal en zich steeds verder uitbreidend tot een onomkeerbare beweging. uitvoeringskracht

overdraagbaar

De projectactiviteiten van de Stichting Energiefabriek Apeldoorn zelf, bestaan uit het mogelijk maken van bovengenoemde projectactiviteiten door het benodigde organiserend vermogen te ontwikkelen, een leercultuur te bevorderen, het gemeenschappelijk gebruik van middelen te coordineren, te helpen bij het vinden van een passende (overleg)structuur en de voortgang te bewaken. Wij vervullen dus de rol van aanjager, maar ook die van procesbegeleider ; wij bewaken de leercultuur en grijpen in, indien noodzakelijk. Deze procesbegeleider zal ook de structuur opzetten en zorgen voor borging van aanpak en inzichten. Vanuit deze structuur zullen andere deskundigen, op sociaal pedagogisch, financieel of ICT-vlak, specifiek plannen maken en implementeren. Onder verantwoordelijkheid van de procesbegeleider zullen deze in overdraagbare en toegankelijke werkwijzen worden vastgelegd en breed worden gedeeld. De Energie fabriek organiseert hiertoe onder meer uitwisselingsbijeenkomsten voor partijen die betrokken zijn bij de nieuwe economie, zoals de recent gehouden conferentie; “De nieuwe economie vraagt lef”. Deze conferentie was voor burgerinitiatieven en aanverwanten in heel Gelderland.

contact

[email protected]

team

Actoren • Het burgerinitiatief “ Stichting Energie Fabriek Apeldoorn” Stichting Energiefabriek Apeldoorn is een co-creatie initiatief van Apeldoornse burgers die het Zwitsal terrein willen ontwikkelen tot een bruisende dynamische plek. Een plek waar gewerkt wordt aan duurzaamheid en innovatie, maar waar ook sociale en recreatieve activiteiten plaatsvinden. Kortom een plek die kan uitgroeien tot een economische motor van onze stad. In de Stichting zijn mensen met een achtergrond in techniek, ondernemerschap, onderwijs en human resource vertegenwoordigd. Zij vormen een platform voor de ontwikkeling van allerlei vormen van burgerinitiatieven op het Zwitsalterrein en bieden ondersteuning hieraan. • Het burger initiatief kent een nauwe samenwerking tussen overheid, onderwijsinstellingen, ondernemingen, maatschappelijke instellingen en de burgers en werkt met clusters per onderwerp. Het aantal clusters kan wijzigen/ groeien. De volgende organisatie/groepen zijn bij de samenwerking betrokken: Overheid Gemeente Apeldoorn Eigenaar van de grond en de gebouwen (contactpersoon Richard Snelders, Projectleider Gemeente Apeldoorn) De eenheden Publiek, Ondernemen en Wijken zijn betrokken met stadsdeelmanagers en relatiemanagers bedrijven. (Contactpersoon David Beij, Relatiemanager Gemeente Apeldoorn) Bedrijven Cleantech Apeldoorn een coöperatieve samenwerking op het vlak van Human Capital (aansluiting

Ondersteuning

Exposure

-

Expertise

Bij voorkomende vragen op het financiele en juridische vlak zouden wij zeer gebaat zijn met een korte lijn naar de expertise van een financieel adviseur cq jurist.

Financiering

Betrokken partijen geloven in dit project en investeren daar zelf in. Wij willen van Democratic Challenge graag (aanvullende) financiering om de inzichten rondom project Area055 daadwerkelijk overdraagbaar te kunnen maken op een doeltreffende manier. Overdragen en kennis delen gebeurt niet vanzelf,

dat vraagt een passend leerontwerp en een fluide systeem van learning on the job. Wij willen hier zelf een voorzet voor doen en deze vervolgens toetsen bij specialisten op het vlak van social learning/kennis delen. De financiering zal dan benut worden om het ontwerp in daden om te zetten en het leren in de cultuur van de doeplek te verankeren. Regelruimte

Regelruimte: het filmpje op uw site “geen zuivere democratische koffie”, geeft precies aan waar de knel zit; top down botst met bottom up. In ons geval vragen wij niet veel aan expertise, want de meeste know how hebben we zelf in huis, of vinden wij via ons netwerk. Echter door regelgeving en door een risicomijdende opstelling van de gemeente, (iedereen vindt het een goed plan, maar de daadwerkelijke beslissing wordt alsmaar doorgeschoven ) kunnen wij onze kennis en kunde niet optimaal inzetten. Voorbeeld 1: Wij hebben de expertise in huis om een verbindende en gedragen visie te ontwikkelen, maar de gemeente geeft er de voorkeur aan hier zelf de regie in te houden. Zij huurt er voor veel geld een bureau in en als de visie eindelijk door alle gremia is goedgekeurd, is de ziel eruit en is er slechts een papieren tekst over. Voorbeeld 2: Wij willen als burgerinitiatief graag meebepalen welke huurders nog meer op het terrein komen, waarbij het criterium is; het dienen van een duurzaam, cooperatief en niet puur commercieel belang. De gemeente houdt dit echter weg bij de huurders, heeft zelf een profileringswerkgroep samengesteld, waarin geen huurders vertegenwoordigd zijn.

Toelichting

Lokaal

Aansturing van uitvoerende gemeenteambtenaren is blijkbaar nog niet zodanig dat ruimte bieden aan- en samenwerking met een burgerinitiatief gestimuleerd en beloond wordt. Als de experimenteerwet daar verandering in kan brengen, graag! Verder zal een financieele bijdrage van 15.000/ 20.000,euro tbv de doeplek het realisatieproces aanzienlijk kunnen versnellen, maar met een lager bedrag zijn we ook blij. Apeldoorn

Project 52

Naam

datum

Antistigma campagne - Anders denken over Amsterdamse burgers met psychische aandoeningen 8-7-2015

Thema’s

Democratisch Professionalisme (definitie Imrat Verhoeven)

concreet

zie bijlage

vernieuwend

Het projectplan is de concrete uitvoering van de toespraak van premier Rutte tijdens het congres Anders denken over psychische aandoeningen (10 september 2014) : http://www.rijksoverheid.nl/documenten-enpublicaties/toespraken/2014/09/10/toespraak-minister-president-rutte-bijcongres-anders-denken-over-psychische-aandoeningen.html

impact

Ik verwacht méér eigen openheid en begrip zowel bij medewerkers van de lokale overheid als burgers in de stad over eigen psychische aandoeningen.

uitvoeringskracht

-

overdraagbaar

zie projectplan

contact

[email protected]

team

Ik dien het projectplan op persoonlijke titel in. Als Democratic Challenge/ BZK toezegt mee te werken kan ik mijn netwerk inschakelen bij de verdere uitvoering.

Ondersteuning

Exposure

zie paragraaf 6 van het projectplan

Expertise

‘’

Financiering

‘’

Regelruimte

‘’

Toelichting

Lokaal

Ik hoop op enthousiaste medewerking vanuit BZK. De kracht van het projectplan ligt in willen samenwerken van alle partijen met elkaar. Amsterdam

Project 53

Naam

mediaroots

datum

8-7-2015

Thema’s

lokale media en democratie, netwerk democratie

concreet

Door regionaal ondernemerschap, het bundelen van krachten en tegelijkertijd ruimte voor eigenheid, ontstaat een mediahuis met mondiale uitstraling. “Apeldoorn mag een lichtend voorbeeld worden in het steeds sneller veranderende medialandschap”. Het initiatief hiervoor ligt niet bij de gemeente, maar bij een groep bevlogen burgers /ondernemers. Lokale ondernemers, (media)initiatieven, maar ook onderwijs, worden met elkaar in verbinding gebracht en ook met landelijke opererende partijen. Dit zorgt voor een verhoging van de kwaliteit van de lokale media en biedt de mogelijkheid om vanuit een lokale studio hoge kwaliteit te leveren. Een dergelijke voorziening is in de gehele regio niet aanwezig.

vernieuwend

We geven invulling aan de netwerkeconomie door producenten en leveranciers van media en van mediagerelateerde diensten en producten te bundelen. Het betreft hier diensten en producten op zowel technisch- als op kreatief vlak. We zoeken hierin ook nadrukkelijk de samenwerking met onderwijs. De plannen zijn er, de locatie; “het zwitsalterrein” is er ook. In het benodigde netwerk hebben wij flink geinvesteerd, dit is nu aanwezig en breidt zich nog steeds uit. Als je lokaal de krachten bundelt, kun je grensoverstijgende producties maken met mondiale effecten; organiseer klein en wordt groots!

impact

Over 3 jaar is Mediaroots in Apeldoorn een gevestigd begrip en volledig georganiseerd volgens de netwerkdemocratie. Mediaroots zal zeker ook een positieve invloed hebben op het imago van de stad Apeldoorn. Werkgelegenheid in stad en regio krijgt een boost door dit initiatief. Media producties zijn dan niet meer alleen voorbehouden aan Hilversum.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

De stappen in het proces naar een volwaardig Mediahuis worden vastgelegd door middel van film en foto en animatie. Wat dat aangaat blijven we bij onze leest. Ook voor andere branches kunnen deze co-creëerende processtappen van waarde zijn. We zijn dan ook graag bereid onze bevindingen met anderen te delen. Dit kan door bijeenkomsten op locatie, maar ook via publicaties op de diverse social media. Daarnaast biedt het

Mediahuis workshops voor scholen om kinderen, en zeker ook leraren, vertrouwd te maken met nieuwe media en mediatechnologie. contact

[email protected]

team

Kernteam: Hans Bronkhorst (Out Tv), Chris Wolters (C-wordz), Reinier Groenendijk (Cwordz), Maarten van Teeseling (VTID), Jacob Brobbel (Hollander techniek),Manfred Kugel (Kugel Fotografie), Jan Koorenhof (verbindingsofficier). Geïnteresseerde Partijen zijn o.a.: Wegener, RTV Apeldoorn, TVgelderland, Chain/ Dutchview en meerdere ZZP-ers.

Ondersteuning

Exposure

-

Expertise

Bij voorkomende vragen op het financieële en juridische vlak zouden wij zeer gebaat zijn met de expertise van een financieel adviseur cq jurist.

Financiering

In principe hebben we door enthousiasme en goodwill al heel wat voor elkaar gekregen. Er ontbreekt nu vooral een fiancieële injectie om daadwerkelijk te kunnen starten. Concreet; Wij zouden erg geholpen zijn met de financiering van een groot greenscreen. Dit omdat uit marktonderzoek blijkt dat hier steeds meer behoefte aan is (gaming, video) en we hiermee allerlei geinteresseerden kunnen trekken, die elders niet terecht kunnen. We zouden dan een unieke dienst kunnen leveren en met de inkomsten daarvan, verdere ontwikkeling van het Mediahuis mogelijk maken.

Regelruimte

Voorbeeld: Het voormalige Zwitsal terrein is de perfecte locatie voor onze studio’(s). In de raad wordt dit plan ook gesteund. Echter, door de uitvoerende ambtenaar wordt de beslissing telkens uitgesteld, waardoor we maar niet kunnen beginnen en ons zorgvuldig opgebouwde netwerk ongeduldig wordt.

Toelichting

Als sleutels van ruimtes, vergunningen etc pas na herhaaldelijk aandringen en wijzen op gemaakte afspraken op het laatste moment worden afgegeven, is het moeilijk zaken goed te organiseren. verbetering hierin van gemeente zijde zou ons erg helpen. Voor een som van 10.000,- zouden wij, naast onze eigen investeringen een goed greenscreen kunnen aanschaffen.

Lokaal

Apeldoorn

Project 54

Naam

REPERATIEVE DEMOCRATIE, Resarch through Design voor Democratische Vernieuwing

datum

8-7-2015

Thema’s

democratisering initiatieven

concreet

REPARATIEVE DEMOCRATIE / STADSTAAT EINDHOVEN Hoe Stadsstaat Eindhoven op creatieve wijze de gevestigde democratie uitdaagt / tart en vernieuwd. Eindhoven als greenfield voor het prototypen onder de landelijke experimenteerwet

Auteurs: Danielle Arets, Niesco Dubbelboer, Marieke Rietbergen

‘We moeten onze democratie opschonen; het huis van Thorbecke is verstoft’. Farid Tabarki in financieel dagblad 28 maart

Introductie Waar er vele jaren een sterke roep is om de burger een grotere stem te geven in het politiek debat; daar duiken nu op tal van on- en offline platforms burgerinitiatieven op die zich niet alleen sterk maken om hun wensen en belangen kenbaar te maken, maar ook steeds vaker invulling geven aan en diepgaand betrokken (willen) zijn bij de inrichting van het bestuur en beleid. Het is tekenend voor een houding die zich globaal voltrekt; mondige burgers wachten niet langer af totdat ze gehoord worden, maar vinden – mede ingegeven door technologische ontwikkelingen - nieuwe wegen om hun visies vorm te geven; veelal door het simpelweg te doen. Dat maakt dat bestuurlijke verhoudingen sterk verschuiven; het centrum van de macht lijkt zich te verplaatsen over een wijdvertakt netwerk van denkers en doeners.

De politiek worstelt met de enorme vlucht die deze zogeheten ‘doedemocratie’ vormt. Zij omarmt de vernieuwing en de energie die uitgaat van deze participatieve burgerinitiatieven en zoekt tegelijkertijd naar manieren waarop zij daar sturing aan moet/ kan geven – als dat wenselijk is. Wanneer bewoners aan zet zijn (of deze nemen); wat is dan de rol van het openbaar bestuur, cq de rol van het College, de rol van de gemeenteraad? Steeds meer gemeentebesturen zijn er inmiddels van doordrongen dat ze zich anders moeten opstellen; meer als facilitator dan regisseur. Er wordt gezocht naar de betekenis hiervan. In plaats van top-down beleid vorm te geven, gaan zij bijvoorbeeld samen met bewoners (in co-creatie) aan de slag om vorm te geven aan initiatieven en wensen. Dat vereist niet alleen een omslag in het denken en doen van bestuurders en beleidsmakers, maar heeft ook gevolgen voor het bestuurssysteem en de democratie in het algemeen. Welke rol kan design hierin spelen? Ontwerpvraag Hoe kunnen we een adaptief bestuur vormgeven en prototypen waarbij bewoners meer zeggenschap krijgen over hun eigen leefomgeving en er gestuurd wordt op basis van wederzijds vertrouwen? In het voorgestelde ontwerptraject gaan we op zoek naar wat we de Reparatieve Democratie noemen (een samentrekking van representatieve en participatieve democratie en het staat voor een zichzelf reparerende democratie); het is een zoektocht naar de manier waarop de nieuwe verhouding tussen burgers en het publieke bestuur vormgegeven kan worden. De titel is eveneens een knipoog: de democratie dient zich vanuit zichzelf te repareren: we zijn als actoren er immers allemaal onderdeel van. Daarbij agenderen we onder andere de volgende deelvragen: - Op welke manier resulteren burgerinitiatieven daadwerkelijk in nieuw beleid/ strategieën? Wat zijn daartoe succesfactoren? Wat zijn blokkades? - Wat is – vanuit het perspectief van de verschillende stakeholders – normen, waarden, gezichtspunten om tot verandering te komen? - Op welke manier kunnen ontwerpinterventies helpen bij het vormgeven van nieuwe bestuurssystemen? - Hoe speelt technologie (en het concept van de Smart City) hier een rol in? - Hoe zou een reparatieve democratie er uitzien? Hoe ontwikkelen we een traject waarin we tot daadwerkelijke verandering komen? Ontwerpmethode We kiezen in dit traject nadrukkelijk voor een ‘research through design’ aanpak waarbij het ontwerpen en mede-vormgeven van burgerinitiatieven gepaard gaat met een gedegen reflectie daarop. “Ontwerpers zijn bijzonder sterk in het simultaan ontwerpen van processen als het reflecteren daarop. Het onderzoeken door middel van design is een

perfecte methode om juist ook burgers actief te betrekken bij bestuurlijke vernieuwing”, aldus professor Carolien Hummels, verbonden aan TU Eindhoven. De Eindhovense burgemeester Van Gijzel is er eveens van overtuigd dat design thinking moet worden ingebed in de bestuurscultuur. “Design is een cruciale speler in Eindhoven; ontwerpers zijn heel capabel in het ontwikkelen van innovatieve producten en diensten en vooral ook in het betrekken van de gebruikers bij het eindproduct. Bovendien kunnen ze hun producten ook nog eens heel goed presenteren.”

Van Gijzel ambieert door de samenwerking met ontwerpers in de komende jaren een nieuw bestuursmodel te ontwikkelen. “ Het probleem kennen we allemaal; het wordt tijd dat we aan de oplossing gaan werken.” Ontwerptraject In dit 2-jarige onderzoeks-en ontwerptraject werken we in eerste instantie toe naar de Dutch Design Week (DDW); hét moment in het jaar waarin de stad Eindhoven prijsgeeft wat het op gebied van design en technologisch vernuft in huis heeft. De DDW is een prachtig podium voor een brede publieke lancering van het programma Reparatieve Democratie Stadstaat Eindhoven en sluit aan bij de reeds ingezette beweging om politiek en design te agenderen. Vorig jaar lanceerden we daartoe reeds het project Redesign Governement Now, waarbij we een keur aan politieke vernieuwingen agendeerden. Het evenement zorgt bovendien voor urgentie rondom bestuurlijke verandering. Daarnaast brengt het gelijkgestemden samen die gestructureerd willen meezoeken naar hoe het bestuur veranderd kan worden. De doelgroep van het evenement is bestuurlijk vernieuwend Nederland. We stellen voor om in samenwerking met mediapartner VPRO Eindhoven Medialab - een futurtaire (toekomst documentaire) te ontwikkelen. In deze film rekken we de werkelijkheid op à la Back to the Future; we laten de (fictieve) nieuw ontstane realiteit zien waarbij bewoners aan zet zijn en de gemeente niet anders weet dan hoe het is om te werken in een adaptief bestuursmodel. Diverse (Eindhovense) bewonersinitiatieven - gesteund door de gemeente - worden geportretteerd. Zij werken bijvoorbeeld met een aanzienlijk budget – vanuit de gemeente – om hun wensen en visies concreet vorm te geven. Gemeente ambtenaren worden geïnterviewd over hoe zij invulling geven aan de participatieve democratie. We kiezen voor het format van een fictieve werkelijkheid om zowel bij bestuurders als bij bewoners verwarring op te roepen: weerspiegelt dit scenario de realiteit, heeft men in Eindhoven al de oplossing gevonden? Elementen van loting en G1000 achtige constructies kunnen hierin worden gepresenteerd als feiten. We proberen een teaser ‘viral’ te laten gaan vlak voor de Dutch Design Week zodat er flinke media aandacht is voor het event op maandag 19

oktober. Tijdens deze avond, aan de start van de Dutch Design Week, wordt de uitgebreidere film gepresenteerd op het Lichtplein in Eindhoven waar we vervolgens met bewoners, bestuurders en bestuurlijke vernieuwers Van Gijzel, Van Reybroek en Hummels in gesprek gaan over adaptief bestuur, reparatieve democratie, de rol van de stad, technologie en ontwerp. Tijdens dit event kondigen we tevens aan dat we onder de landelijke experimenteerwet gaan vallen waarbij de Kieswet ruimte biedt aan deze experimenten.

Dit evenement is gericht op het vormen van een leidende coalitie vanuit de gelederen van bestuurlijk vernieuwend Nederland. Naast het ondersteunen en opzetten van bovenstaande activiteiten, bereidt de programma organisatie de samenwerkingen voor om de experimenten in fase 2 uit te kunnen voeren waarbij we nadrukkelijk aan de slag gaan met een design research traject. Ook wordt in deze periode gezocht – in samenwerking met de Gemeente Eindhoven – naar aanvullende (Landelijke, Regionale en Europese) financiering. vernieuwend

Dit project is nadrukkelijk een onderzoekstraject waarbij we vanaf het eerste stadium opereren met een multidisciplinaire team van ontwerpers, bestuurders, burgers en experts op het gebied van bestuurlijke vernieuwing. We onderzoeken welke ontwerpende en technologische interventies mogelijk en nodig zijn om toe te werken naar een adaptief bestuur. Dit traject verschilt door een sterk onderzoekende houding waarbij het ontwerpen van interventies en de reflecties daarop hand in hand gaan. Door aan te sluiten bij reeds bestaande initiatieven in Eindhoven en de intensieve samenwerking met de actoren in het veld creeeren we een sterk ecosysteem waarmee in eerste instantie wederzijds begrip en vervolgens duurzame vernieuwing tot stand gebracht kan worden.

impact

Zoals aangegeven is dit een meerjaren traject dat zal starten bij de Dutch Design Week 2015 (agenderen van het thema, activeren van de actoren) en eindigt bij de DDW in 2017 met een statement rondom political design. Wat kunenn ontwerpers betekenen voor bestuurlijke vernieuwing? Hoe kunnen we het nieuwe politieke landschap dmv co-creatie vormgeven? We starten met een concreet project rondom geldstromen door de wijk en onderzoeken of het mogelijk is om op lange termijn bewoners 'aan zet' te laten zijn. Is de participatiesamenleving duurzaam inzetbaar? Welke valkuilen zien we ontstaan. Veel proejcten rondom democratische vernieuwing kennen een korte tijdsspanne; dat maakt het lastig om de effecten ervan op lange termijn te onderzoeken. Dat is echter wel nodig om daadwerkelijk tot een systeemverandering te komen. Dit traject ambieert dan ook nadrukkelijk een lange termijn visie te ontwikkelen en daadwerkelijk te realiseren dat ontwerpers een strategische rol krijgen in de bestuurlijke vernieuwing.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

Alle ontwerpinterventies zullen middels diverse manifestaties, waaronder op de Dutch Design Week, gepresenteerd worden. Daarnaast zullen er ook co-creatie sessies georganiseerd worden met bestuurders en ontwerpers uit andere gemeenten. Uiteraard worden alle uitkmosten ook gedeeld via diverse journalistieke uitingen (oa documentaire, publicaties en diverse debatesseis)

contact

[email protected]

team

Stichting Agora Europa, Design Innovation Group, Debatlab

Ondersteuning

Exposure

De Dutch Design Week biedt veel mogelijkheden dit project exposure te geven binnen de design community. Minstens zo belangrijk is het echter om wil dit project succesvol zijn- dit programma ook binnen bestuurlijk Nederland onder de aandacht te brengen. We zouden daar graag de expertise van de commissie bij gebruiken

Expertise

Financiering

De Gemeente Eindhoven wil zelf investeren in dit traject, maar om daadwerkelijk een meerjaren traject te kunnen uitvoeren is additionele financiering nodig. We zouden hierover graag met de commissie in gesprek gaan.

Regelruimte

Toelichting

Lokaal

Project 55

We hopen dat de commissie ons met haar netwerk en expertise kan ondersteunen in het mede mogelijk maken van dit traject. Eindhoven

Naam

Data Democratie 10 belangrijke getallen om netwerken van burgers in hun kracht te zetten

datum Thema’s

8-7-2015 open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk democratie, data democratie empowering communities

concreet

Naar aanleiding van de decentralisaties zijn wij (een vijftal ambtenaren van de gemeente Heerhugowaard en Meneer de Leeuw) het gesprek aangegaan met een twintigtal bijzondere bewoners van de stad Heerhugowaard over de sociale ontwikkeling van deze stad. Onze visie is dat Heerhugowaard de komende 10 jaar de omslag kan maken van 'stenen stad' naar 'mensen stad'. Zie bijlage voor meer informatie. Onze strategie is om netwerken van bewoners te empoweren om hier aan te kunnen bijdragen. Wij stellen ons voor dat de overheid de rol van 'filmproducent' op zich neemt: Een filmproducent maakt de film niet zelf. Een filmproducent investeert in de film, neemt de risico’s en ontvangt de opbrengst. Als wij deze metafoor doortrekken, dan investeert de overheid in deze rol in het sociaal domein en geeft anderen het vermogen om hierin te handelen. De oogst is het maatschappelijke rendement. Een van de eerste stappen is om met netwerken van bijzondere bewoners opzoek gaan naar tien belangrijke getallen die iedereen kan begrijpen en die aangeven hoe het gaat met de ontwikkeling van Heerhugowaard. Wat zijn de sociale, economische en ecologische kerngetallen waarmee je als overheid in ‘filmproducent stand’ de resultaten van je investeringen in netwerken van burgers kan afmeten? Wat zijn de getallen die bewoners inspireren om tot actie te komen? Die resultaten zichtbaar maken? In het big-data-tijdperk zijn heel veel getallen beschikbaar en meestal heb je evenveel experts nodig om ze te interpreteren. In rapporten en notities staan vaak ook heel veel getallen, maar wat zijn nu de paar kerngetallen die de lading goed dekken? Wij zoeken dus naar tien getallen voor Heerhugowaard die iedereen kan begrijpen, die belangrijk worden gevonden door de gemeentelijke organisatie en die netwerken van actieve burgeres helpen hun acties te richten en te meten. De komende 6 maanden organiseren wij een viertal cocreatie bijeenkomsten met politici, bestuurder, ambtenaren en bijzondere burgers om tot 10 getallen te komen. Samen met de GDIndex en ons netwerk hebben wij een eerste opzet gemaakt (zie bijlage). Wij spreken dus een netwerk van koplopers, dwarsdenkers en friskijkers aan om met hun creatief vermogen bij te dragen aan de sociale ontwikkeling van de stad. De 10 getallen helpen om het gesprek aan te zwengelen. Parallel hieraan is de raad in Heerhugowaard ook bezig met het ontwikkelen van indicatoren om de vooruitgang te meten. Wij kijken er naar uit het gesprek met hen aan te gaan en achterliggende opvattingen over handelingsperspectieven uit te wisselen. Daarnaast hopen wij met de getallen vele andere bewoners te mobiliseren om bij te dragen aan de sociale ontwikkeling van de stad. Want een ding is zeker: gemeentelijke organisatie en bewoners hebben elkaar hard nodig om van Heerhugowaard een mensen stad te maken waar

bewoners ook voor elkaar kunnen zorgen. vernieuwend

De burger in zijn kracht zetten, zelfredzaamheid van kwetsbare burgers versterken. Zo echoën de mantra’s van de decentralisaties op landelijk, regionaal en lokaal niveau door het hele land. Maar wat betekent dat eigenlijk? Als wij hier aan denken, denken wij onbewust vaak automatisch aan de individuele burger die verantwoordelijkheid moet nemen voor zijn eigen hulp en ondersteuning of dat via zijn eigen netwerk moet organiseren. Dat we vooral aan individuen denken, is niet zo gek,want als gemeentelijke organisatie hebben wij vooral contact met het individu. Wij moeten immers op individuele basis inschatten welke zorg, hulp of ondersteuning een burger nodig heeft. Maar klopt deze focus op het individu wel? Bouwen wij dan niet voort op een individualistische maatschappij die hand in hand is gegaan met de zorgstaat die wij nu juist proberen te transformeren? Is het niet per definitie onmogelijk om aan een individu te vragen om kennis en vaardigheden te ontwikkelen voor samen-redzaamheid en/of om bij te dragen aan de publieke zaak? Is het niet veel logischer om netwerken van burgers te versterken om samen-redzaam te zijn en/of bij te dragen aan de publieke zaak? Als we op zoek zijn naar nieuwe vormen van samen-redzaamheid, ligt het dan niet voor de hand om juist netwerken te stimuleren en te ondersteunen? Laten wij een gedachten-experiment aangaan: stel je voor dat de transformatie betekent: netwerken van burgers in hun kracht te zetten. Stel je voor dat wij als gemeentelijke organisatie vinden dat het onze belangrijkste taak is om netwerken van burgers in hun kracht te zetten? Stel je voor dat het lukt. Dat wij onze wetten, onze regels en ons beleid zo aanpassen dat deze netwerken enorm productief en invloedrijk worden en misschien wel zelfsturend zijn. Stel je voor dat wat nu uitsluitend taken en bevoegdheden waren van de overheid door deze netwerken worden uitgevoerd. Stel je voor dat we als overheid samenwerken met deze netwerken? Stel je voor dat deze netwerken ons steeds uitdagen om met nieuwe ideeën de publieke zaak beter te dienen… Kun je je het inbeelden? Voelt dit als bedreigend? Klinkt dit gek? Met het vernieuwingsnetwerk in Heerhugowaard zijn wij het idee om netwerken te versterken aan het uitproberen in de praktijk.Als transitieteam zijn we het gesprek aangegaan over het sociale domein in Heerhugowaard met een aantal bijzondere bewoners en ondernemers uit onze gemeente. Onder begeleiding van het bureau Meneer de Leeuw verkennen we met dit tijdelijk vernieuwingsnetwerk wat de transformatie in het sociale domein concreet

kan betekenen in Heerhugowaard. Als eerste stap hebben we een twintigtal bewoners, ondernemers en betrokkenen met hele diverse achtergronden geïnterviewd over hun beelden en ervaringen met leven, wonen en werken in Heerhugowaard. Vervolgens zijn we in vijf avondbijeenkomsten met het tijdelijk vernieuwingsnetwerk het gesprek aangegaan om samen beter te kijken naar wat op sociaal vlak gebeurt in Heerhugowaard, en ook hoe dit zich in de afgelopen eeuw ontwikkeld heeft. Vanuit dit historisch perspectief en de noodzaak tot veranderingen in het sociaal domein, zijn we samen aan het verbeelden wat wenselijk is voor de toekomst. Samen met het vernieuwingsnetwerk hebben we verschillende toekomstbeelden ontwikkeld over hoe Heerhugowaard er over tien jaar uit zou kunnen zien. Wij hebben elkaar uitgedaagd om in kleine stapjes die toekomst in het hier en nu uit te proberen. impact

Met het vernieuwingsnetwerk in Heerhugowaard zijn wij het idee om netwerken te versterken aan het uitproberen in de praktijk.Als transitieteam zijn we het gesprek aangegaan over het sociale domein in Heerhugowaard met een aantal bijzondere bewoners en ondernemers uit onze gemeente. Onder begeleiding van het bureau Meneer de Leeuw verkennen we met dit tijdelijk vernieuwingsnetwerk wat de transformatie in het sociale domein concreet kan betekenen in Heerhugowaard. Als eerste stap hebben we een twintigtal bewoners, ondernemers en betrokkenen met hele diverse achtergronden geïnterviewd over hun beelden en ervaringen met leven, wonen en werken in Heerhugowaard. Vervolgens zijn we in vijf avondbijeenkomsten met het tijdelijk vernieuwingsnetwerk het gesprek aangegaan om samen beter te kijken naar wat op sociaal vlak gebeurt in Heerhugowaard, en ook hoe dit zich in de afgelopen eeuw ontwikkeld heeft. Vanuit dit historisch perspectief en de noodzaak tot veranderingen in het sociaal domein, zijn we samen aan het verbeelden wat wenselijk is voor de toekomst. Samen met het vernieuwingsnetwerk hebben we verschillende toekomstbeelden ontwikkeld over hoe Heerhugowaard er over tien jaar uit zou kunnen zien. Wij hebben elkaar uitgedaagd om in kleine stapjes die toekomst in het hier en nu uit te proberen. Wij hopen de 10 getallen te vinden die over drie jaar nog steeds relevant zijn en mensen in beweging brengen. Zowel in de gemeenschap als in de gemeentelijke organisatie.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

contact

We documenteren alles wat wij doen. Zie bijlagen. Er komt een nieuwe editie van de verzamelkaarten

[email protected]

team

Meneerdeleeuw.nl, de 20 leden van het tijdelijk vernieuwingsnetwerk' 'beter kijken naar Heerhugowaard' (ambtenaren, ondernemers en actieve bewoners) en de mensen achter de GDIindex.nl

Ondersteuning

Exposure

Als deze ideeen over belangrijke getallen, actieve netweken van bewoners en 10 belangrijke getallen anderen aanspreken dan moeten ze gedeeld worden.

Expertise

Over empowerment, belangrijke getallen, nieuwe rol van gemeentelijke organisatie

Financiering

-

Regelruimte

-

Toelichting

Voor verdere toelichting sturen wij drie documenten op: - de handleiding verzamelkaarten Beter Kijken naar Heerhugowaard voor bewoners waarin de sociale opgaven wordt geschets en mogelijk toekomstperspectieven. - de handleiding voor ambtenaren, bestuurders en politici daarin word het idee van netwerken van burgers in hun kracht zetten verder uitgewerkt. - de verzamelkaarten, kaart nummer 14 is de oproep om mee te doen met empowering data.

Lokaal

In eerste instantie Heerhugowaard later mogelijk Groningen en Lelystad

Project 56

Naam

Meepraten en meebeslissen in een ‘matrix democratie’

datum

8-7-2015

Thema’s

e-democratie, open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven

concreet

Landerd heeft een onderzoek laten uitvoeren naar de toekomstige behoeften van onze burgers en de gemeentelijke opgaven die daarbij horen. Als rode draad loopt door dit onderzoek dat onze burgers hebben aangegeven meer mee te willen praten en beslissen. Zij willen de besluitvorming op een passend schaalniveau. Ook wie er besluiten neemt en hoe, kan per onderwerp of per thema verschillen. Om aan deze behoefte tegemoet te komen willen we één of meerdere pilots starten, of beter gezegd mogelijk maken, vóór en dóór onze burgers om ervaring op te doen op een aantal thema’s. Het onderzoek is vorige maand afgerond. Op dit moment is er nog geen besluit genomen over concrete projecten die als pilot kunnen dienen. Wel is zeker dat we de resultaten van dit onderzoek op korte termijn verder zullen uitwerken. Daarbij is van belang dat 1) de rol van de overheid verschuift van beleidmaker en initiator, naar bemiddelaar en facilitator. Anderzijds zijn er wettelijke taken en verplichtingen die deze nieuwe rol mogelijk in de weg staan. Hiervoor is tijd, expertise en mogelijk wettelijke ‘experimenteer ruimte’ nodig. 2) een terugtredende overheid vraagt om een andere houding van de burger. Het principe van wederkerigheid (samen de schouders er onder, elkaar aanspreken en een ‘voor wat hoort wat’ mentaliteit) moet worden omarmt. Meer verantwoordelijkheid gaat dan gepaard met meer morele verplichting. Ook hiervoor is mogelijke wettelijke experimenteer ruimte noodzakelijk. 3) we zoeken naar een zo groot mogelijk bereik en het mensen zo makkelijk mogelijk maken om mee te doen. We willen daar voor optimaal gebruik maken van moderne technieken en technologische mogelijkheden. We denken dan bijvoorbeeld aan referendum-apps, forumpagina’s en dergelijke Landerd zoekt naar een model, wat we voorlopig de ‘Matrix Democratie’ noemen. Hierin willen we per project of beleidsthema zoeken naar het juiste niveau van inspraak, op het juiste moment en door de juiste personen. Dus niet: altijd iets voorleggen aan bijvoorbeeld een dorpsraad, maar afhankelijk van het vraagstuk zoeken naar participanten en geschikte beslissers. Dit kan per project, per thema of geografische worden bepaald en het kan per onderwerp anders zijn. Ook het gewenste niveau op de participatieladder en de fase waarin een het project zich bevindt (van kader stellend tot uitvoerend) kan verschillen.

vernieuwend

Veel gemeenten gebruiken dorpsraden, burgerjury’s of G1000 bijeenkomsten om hun burgers bij projecten te betrekken. Een volledig democratisch matrixmodel (inclusief technische hulpmiddelen) is er voor zover wij weten nog niet.

impact

Wanneer een model als dit goed werkt zal de betrokkenheid van burgers bij de samenleving toenemen. Door inzet van technologie wordt de drempel om deel te nemen ana het democratisch process verlaagd

uitvoeringskracht

overdraagbaar

contact team

Wanneer een goed werkend lokaal democratisch matrix model is ontwikkeld, dan kan dit ook in andere gemeenten en regio’s worden gebruikt.

[email protected] Ambtenaren, gemeente bestuur, gemeenteraad, burgers en maatschappelijk middenveld

Ondersteuning

Exposure

-

Expertise

Voor de uitvoering is binnen pilots mogelijk juridische of bestuurskundige ondersteuning gewenst

Financiering

In hoeverre financiering gewenst is, is op dit moment nog niet duidelijk. Voor technische ondersteuning van het matrix model zal wellicht een tool/ applicatie gemaakt moeten worden. Wij hebben hier zelf beperkt budget voor beschikbaar

Regelruimte

Voor het loslaten van taken en (volledig) overdragen van budgetten en verantwoordelijkheden aan burgers is mogelijk wettelijke experimenteer ruimte nodig. Hoe die ruimte er uit moet zien is op voorhand nog niet aan te geven

Toelichting

-

Lokaal

gemeente Landerd

Project 57

Naam

Kiesbelasting

datum

8-7-2015

Thema’s concreet

e-democratie, begroting, open democratie, besluitvorming processen Als wij aan lokale democratie denken dan denken we aan zeggenschap, bestuurlijke participatie, vertegenwoordiging, besluitvorming en vooral financiën. Als burger hebben we nog maar weinig zicht op de constante veranderingen binnen de lokale overheid. Onbegrijpelijke taal, weinig transparantie, doorgeduwde beslissingen zonder de burger vooraf te consulteren. Zelfs de adviesorganen worden zelden tot niet aangesproken. Dit resulteert in selectieve bestuurlijke participatie. Kleine groepen met de juiste kennis kunnen invloed uitoefenen op de lokale democratie. Steeds minder mensen gaan naar de stembus en de klachten en ontevredenheid stapelen zich op. De vraag is zelfs of we nog wel van een democratie kunnen spreken. Met het platform Kiesbelasting wensen wij meer transparantie in de gemeentelijke budgetten en begroting. Kiesbelasting is een e-platform dat enerzijds de gemeentelijke uitgaven in kaart brengt en de bewoners de mogelijkheid geeft om hun eigen gemeentelijke belasting te controleren door zelf te kiezen waar hun belastinggeld aan wordt besteed. 10% van het totale bedrag mag vrij besteed worden aan een gemeente domein(en) naar keuze. We willen inwoners er echter ook bewust van maken wat er gebeurt als er geen belasting betaald wordt. Met de kiesvrije 10% van de belasting kunnen bewoners via de 'het vernieuwerslab' stemmen op projecten, ideeën etc. van burgers, marktpartijen of de lokale overheid. Hiermee zorgen we ervoor dat niet een keer in de vier jaar wordt gekozen wat belangrijk voor ons is maar gedurende het hele jaar. Deze 10% maakt het mogelijk nieuwe innovaties, initiatieven en ideeën voor maatschappelijk vraagstukken te financieren en te ontwikkelen. Naast het online platform Kiesbelasting dat zich richt op stadsniveau willen we ook 'labs' inrichten op buurt niveau waarbij de financiële gelden voor een bepaalde buurt gezamenlijk worden begroot. Dit plan vernieuwt de lokale democratie door enerzijds de (volledige) gemeentelijke budgetten inzichtelijk te maken, bewustwording te creëren waar ons gemeentelijke belasting aan wordt besteed, de dialoog aan te gaan met burgers en de overheid over de verdeling van de begroting, gedurende het hele jaar te kiezen welke ideeën belangrijk voor jou zijn, participatie op een laagdrempelige manier te stimuleren, te versimpelen, en innovatie te stimuleren voor het bedenken en oplossen voor maatschappelijke vraagstukken.

vernieuwend

Wij vinden Kiesbelasting vernieuwend voor de context waar het zich zal gaan afspelen, namelijk binnen de gemeente Heerlen. De burger voelt geen tot nauwelijks affiniteit met de keuzes die worden gemaakt door de lokale overheid. Met kiesbelasting proberen we dit draagvlak en de bewustwording te creëren. Kiesbelasting heeft veel weg van de de genoemde initiatieven op de website van Democratic Challenge; burgerbegroting Antwerpen en Oldenbroek. Echter willen wij ook de volledige begroting transparant maken en hier de dialoog over opzoeken door alle burgers de keuze te geven waar

10% van hun geld aan wordt besteed. In Antwerpen wordt nagedacht over aan welk domein geld moet worden besteed. Wij geven bewoners ook echt de kans om met ideeën te komen voor dit domein en te bepalen waar geld aan wordt uitgegeven. Wij kijken ook naar voorzieningen en wensen op buurtniveau door bewoners zelf een begroting te laten opstellen voor vernieuwing in hun buurt. Alle keuze die gemaakt worden zullen online worden gemonitord waardoor inzichtelijk wordt gemaakt voor de lokale overheid waar interesse van bewoners naar uit gaan en waar ook niet. impact

Dit project zal impact hebben op de volgende manieren: - Meer bestuurlijke participatie en maatschappelijk participatie omdat bewoners zelf de mogelijkheid krijgen initiatieven aan te dragen en hier op te stemmen/te begroten. - Inzicht en bewustwording in financiën/gemeentelijke begroting. - Betrokkenheid en vertrouwen creëren tussen de verschillende stakeholders - Co-creatieve democratie - Stimulans van vernieuwende ideeën en innovaties voor maatschappelijke vraagstukken - Publiek debat - Versimpelen van beleidstaal en democratie

uitvoeringskracht

overdraagbaar

contact team

Kiesbelasting is gemakkelijk schaalbaar omdat het een online platform is. De ervaringen zijn overdraagbaar omdat ze tegelijkertijd ook gemonitord worden.

[email protected] Studio Walden, Hello Sunshine, Gemeente Heerlen, Belastingdienst, Stadsregio Parkstad Limburg, Gemeente Heerlen, buurtstichtingen, Hogeschool Zuyd, Open Universiteit.

Ondersteuning

Exposure

Verbinding met de relevante netwerken en kennisdeling over de mogelijkheden van Kiesbelating na co-creatie van de eerste ideeën.

Expertise

Kiesbelasting is nog niet meer dan een idee, we willen ons idee graag verder verfijnen met experts op het gebied van lokale democratie, economen, lokale

partijen en vooral bewoners. Financiering

-

Regelruimte

-

Toelichting

Lokaal

Wij denken dat we een goed idee hebben dat de lokale democratie radicaal anders kan maken, we hebben echter wel nog flink wat ondersteuning nodig in het concretiseren van onze ideeën voordat we kunnen beginnen. Heerlen

Project 58

Naam datum Thema’s

concreet

Buurt leidt Raad 8-7-15

e-democratie, begroting, open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, lokale media en democratie, netwerk democratie Buurt leidt Raad Het project Buurt leidt Raad is een internet gebaseerd systeem dat de edemocratie naar een ander niveau gaat tillen. De essentie van het systeem is dat burgers in hun buurt actief kunnen aangeven:

* wat zij als een probleem ervaren * wat zij als de oplossing zien * met elkaar in discussie kunnen over beiden Wat dit systeem gaat doen, is laten zien wat de mensen in de buurt werkelijk belangrijk vinden als probleem. Wat het echter vooral gaat doen, is laten zien wat mensen voor oplossing zien. De inbedding van het systeem in de gemeentelijke democratie zorgt voor een directe aansluiting van de bestuurders en de gemeentelijke ambtenaren op een actueel overzicht van wat mensen in de buurten van de gemeente als werkelijk probleem/oplossing zien. Het ontheft bestuurders en ambtenaren van moeten raden naar wat

mensen belangrijk vinden. Het voorkomt dure, ingewikkelde, trage opiniepeilingen, buurtonderzoeken, enzovoort. Ambtenaren en bestuurders kunnen direct deelnemen aan de discussie. Alle mensen in de buurt, in de gemeente hebben een overzicht van wat speelt voor mensen in de gemeente. De gevolgen voor begroting, open, genetwerkte democratie, besluitvorming, en wat dies meer zij zijn verstrekkend. Hieronder meer daar over. Eerst hoe het werkt. Het werkt zoals Reddit door middel van het stemmechanisme. De stem die elk geregistreerd account heeft, wordt in de vorm van een punten verdeling over de probleem/oplossing paren verdeeld. Door per account meerdere punten te verdelen te hebben, wordt het mogelijk weging aan te brengen in de problemen/oplossingen. Het stemmechanisme wordt gelaagd. Een enkele duim op/neer om te laten weten hoe de burger over het probleem en de oplossing denkt. Hier worden probleem en oplossing gescheiden omdat mensen wel het probleem kunnen herkennen en het oneens zijn met de voorgestelde oplossing. Duim omlaag kan alleen wanneer een probleem/oplossing als commentaar aan de discussie wordt toegevoegd. Het heeft een belangrijke psychologische reden, waarover hieronder meer. Eerst nog het tweede deel van het stemmen. De andere 'stem' die de burger/account uitbrengt, is de weging van het probleem. Naast herkenning (duim op/neer) is ook zwaarte van het probleem van belang. De duimen op/neer is al een indicatie. Het draagt echter vrijblijvendheid in zich. Het is per probleem/oplossing één indicatie. Weging laat zien waar mensen werkelijk aan willen werken. Het systeem kent per account 100 punten die mogen worden verdeeld over de problemen/oplossingen die opgeworpen zijn in het systeem. Iemand mag alle 100 punten op één probleem en een beschreven oplossing zetten. De punten mogen ook verdeeld worden. In essentie zijn 50 vernieuwend

Buurt leidt Raad is een vernieuwend concept omdat het de technologische mogelijkheden van het internet direct koppelt aan governance. Het besturen van elke samenleving gaat gepaard met het nemen van beslissingen. Afhankelijk van je denkbeelden over mensen verandert de stijl waarin die beslissingen tot stand komen. In gezinsverband kan het varieren tussen de tirannie van één ouder tot de tirannie van de kinderen, het enige kind. In het meest vredige en vrije geval wordt samen besloten over het welzijn, de welvaart en het welbevinden in het gezin. Buurt leidt Raad gaat de afstand die ontstaan is tussen de belangen van de burgers concreet op buurt niveau weer terugbrengen in het dagelijks besturen van een gemeente. In essentie kan het deze belangen weer verbinden met provinciaal en zelfs landelijk niveau. Door de burger zelf te laten aangeven wat voor hem/haar een probleem is al een stap te zetten. Het is echter een te kleine stap. Want alleen roepen wat fout is, is te vrijblijvend. Mensen dienen dan ook aan te geven in welke richting zij denken dat de oplossing ligt. Problemen zijn om op te lossen. Wil je geen tijd, aandacht, energie steken in een oplossing, is het blijkbaar ook geen echt probleem. Het 'Buurt leidt Raad' systeem gaat het participeren van burgers door middel van de technologische mogelijkheden van nu practisch institutionaliseren. Het gaat de bestuurders en ambtenaren direct deelgenoot

maken van wat leeft impact

De impact van het 'Buurt leidt Raad' systeem zal groot zijn. Een belangrijke reden daarvoor is dat het systeem geheel buiten de overheid om kan gaan ontstaan. Afhankelijk van je overtuigingen over samenwerken, mensen en eigenaarschap zal dat bevrijdend of bedreigend overkomen. Het grondbeginsel waar het 'Buurt leidt Raad' systeem op gebaseerd is, is om volledige omdraaiing van de rol van de overheid. Het huidige overheidssysteem is gebaseerd op het feodale, hiërarchische systeem waarbij de 'heerser', gediend door het (overheids) apparaat uitmaakt hoe het toegaat in het 'rijk'. Burgers zijn daarin degenen die de 'heerser' dienen en onderhouden. Het is misschien wat basaal omschreven: dat is de kern achter ons overheidsbestel. 'Buurt leidt Raad' draait het helemaal om. Het willen samen leven van de burgers is de reden waarom een gezamelijke besluitvorming nodig is. De mensen die voor het uitvoeren van deze gezamelij

uitvoeringskracht

overdraagbaar

Het 'Buurt leidt Raad' systeem zal eenvoudig overdraagbaar zijn. Het is eenvoudig overdraagbaar als gevolg van het feit dat het gebaseerd is op het feit dat mensen zich aan het systeem gaan verbinden. Het systeem doet niks anders dan mensen met elkaar verbinden. Het kan derhalve in elke groep binnen gebracht worden, waarvan mensen denken onder te zijn. Hoewel de intentie van het systeem zich baseert op het creëren van open, heldere, echte, verbonden, op gemeenschap gebaseerde governance in het overheidsdomein. Governance is echter geenszins voorbehouden aan het overheidsdomein. Elke groep die samen leeft, heeft met governance te maken. 'Buurt leidt Raad' geeft mensen die in hun leefomgeving, hun groep een probleem zien de gelegenheid het probleem te melden, een oplossing voor te stellen en te ervaren hoe anderen daar over denken. Het stemmechanisme zorgt voor het inzichtelijk maken van hoe belangrijk mensen het probleem vinden en wat ze denken van de oplossing. Hierdoor kunnen probleem en oplossing toegroeien naar de door de meeste mensen gedragen oplossing. In aansluiting op wat het systeem laat zien, zullen mensen dan nog altijd met elkaar moeten besluiten wat ze gaan doen. Door deze fundamentele insteek kan het systeem zonder moeite overgedragen worden. Het kan ook zonder moeite schalen. Mensen hoeven alleen maar te specificeren tot welke leefomgeving zij vinden dat het probleem hoort. Technisch en theoretisch zijn geen grenzen aan het systeem qua inzetbaarheid in relatie tot welke mensen welke problemen/oplossingen bespreken. Elke samenlevingsgroep, van elke schaal kan het systeem gebruiken. Voor de hand ligt dat de groepsgrootte zo groot is, dat dagelijks en

direct overleggen tijd en logistiek onpraktisch is. Het is echter geen technische of theoretische grens. Het is dus te gebruiken voor de overheidsgovernance op elke schaal. Net zo goed als het is te gebruiken op elke andere vorm van groep. contact team

[email protected] Geert-Jan van der Wolf van Van der Wolf Consultancy (www.van-der-wolfconsultancy.nl). Daarnaast is ondersteuning van het idee aanwezig bij Dynamisch Nederland (www.dynamischnl.nl)

Ondersteuning

Exposure

Het 'Buurt leidt Raad' systeem zal eenvoudig overdraagbaar zijn. Het is eenvoudig overdraagbaar als gevolg van het feit dat het gebaseerd is op het feit dat mensen zich aan het systeem gaan verbinden. Het systeem doet niks anders dan mensen met elkaar verbinden. Het kan derhalve in elke groep binnen gebracht worden, waarvan mensen denken onder te zijn. Hoewel de intentie van het systeem zich baseert op het creëren van open, heldere, echte, verbonden, op gemeenschap gebaseerde governance in het overheidsdomein. Governance is echter geenszins voorbehouden aan het overheidsdomein. Elke groep die samen leeft, heeft met governance te maken. 'Buurt leidt Raad' geeft mensen die in hun leefomgeving, hun groep een probleem zien de gelegenheid het probleem te melden, een oplossing voor te stellen en te ervaren hoe anderen daar over denken. Het stemmechanisme zorgt voor het inzichtelijk maken van hoe belangrijk mensen het probleem

Expertise

Het 'Buurt leidt Raad' systeem is een technisch systeem wat gebaseerd is op internet technologie die websites bouwt en functioneel maakt. Hier in is bij de initiatief groep voldoende expertise aanwezig. Binnen het project is ook nog een aanvullend deel expertise ontwikkeling voorzien. Overigens kan het nooit kwaad om het met meerdere mensen vorm te geven. De essentie van het systeem is al dat de groep wijzer is dan een enkeling of een kleinere groep. Ook op het gebied van implementatie en techniek is dat zo. Het gaat dan echter sterk toe naar het co-creatieve proces en werken.

Financiering

Voor de financiering zijn verschillende scenario's mogelijk. In de financiering wordt door de indiener van het project uitgegaan van een jaar ontwikkel-, test- en implementatiewerk voor één persoon. Deze persoon is met een modaal salaris voor 2015 betaald wat €34.000,-- bedraagt. Wanneer daarnaast nog overige projectkosten voor €6.000,-- en een post onvoorzien van 15% over €40.000,-- = €6.000,-- wordt gerekend, zijn de projectkosten

rond de €46.000,--. Het project wordt gedragen door G-J. van der Wolf van Van der Wolf Consultancy. Het is om te beginnen een onafhankelijk éénmans project. Wanneer geen aanvullende financiëring ontstaat, is het een vrije tijdsproject wat ruim een jaar doorlooptijd zal hebben. In essentie is dat de ultieme kracht van het project. Regelruimte

Het systeem 'Buurt leidt Raad' heeft geen aanvullende regelruimte nodig. Het gebruik van het systeem is alleen afhankelijk van de adoptatie als functioneel en effectief instrument in het besturen van de eigen leefomgeving door de mensen zelf. Het huidige overheidsapparaat zou deze adoptatie kunnen versnellen. Mogelijkerwijs kunnen alleen rijksoverheidsorganen investeren in de nieuwe maatschappij. Dat is mij onbekend. In dat geval zou eventueel voor een lagere overheidsinstantie als een ministerie de ruimte gemaakt moeten worden om te mogen investeren in vernieuwing van governance.

Toelichting

Elke aanvullende vorm van ondersteuning die op de genoemde gebieden extra ontstaat, is een aanvulling voor het project. Het project wordt kleinschalig gerealiseerd waardoor elke ondersteuning die wordt toegevoegd, met name in de financierings- en exposure hoek, duidelijk van invloed zal zijn. De beste ondersteuning die zou kunnen ontstaan, is wanneer een aantal gemeenten gezamenlijk het project samen met Van der Wolf Consultancy realiseren. Door zelf als Raad aan te geven dat de Raad gedreven is om de gemeentelijke governance 180 graden te draaien van top-down naar bottomup, is dat een onuitwisbaar signaal

Lokaal

www.buurtleidtraad.net (*.org, *.nl). De website zal in Cothen, de vestigingsplaats van Van der Wolf Consultancy gebouwd worden.

Project 59

Naam

De crowdfunded lobbyist

datum

8-7-2015

Thema’s

open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk democratie

concreet

Burgers hebben niet alleen vaak geen goed beeld van hoe de gemeente werkt, ze willen er ook eigenlijk niets mee te maken hebben is het beeld wat Evelien Tonkens schetst in de Montessori-democratie. Organisaties huren een iemand in daarvoor, als burger kom je daar niet toe omdat je er het geld en de energie niet voor hebt, als je al op het idee komt. Er staan op petities.nl allerlei petities die eenvoudigweg nooit aan een gemeenteraad zijn overhandigd, het is op het web gezet en daarmee ‘over de schutting gegooid’. Vanuit de gemeente geredeneerd moet een burger zich wel melden om gehoord te worden. Daar is doorgaans wel wat vasthoudendheid bij nodig. De gemeenteraad heeft het druk (raadsleden zijn bij veel zaken oppervlakkig betrokken), het college heeft vaak zelf al meer ideeën dan budget en ambtenaren zijn gespecialiseerd en neutraal, want dat is rechtvaardig. Als je dit al weet, hoe kan je daar doorheen breken als eenvoudige burger? Stampij maken in de media of een stichting beginnen en er veel tijd in stoppen.

Maar een grote groep burgers kan wel gezamenlijk een lobbyist inhuren door even met de pet rond te gaan. Ze hebben een specialist nodig die de weg weet op het gemeentehuis, ingangen heeft op allerlei niveau’s, weet wat er speelt, weet welke rapporten over het onderwerp in welke lades liggen te verstoffen, welke relevante moties aangenomen zijn maar nooit ten uitvoer zijn gebracht etc. Zie bijvoorbeeld hoe Guido Frankfurther (ex-raadslid) zich nu verhuurt. https://nl.linkedin.com/pub/guido-frankfurther/89/b/249 vernieuwend

Het concept lobbyist bestaat al. Ook op lokaal niveau. Alleen burgers huren lobbyisten niet in omdat ze geen klant kunnen zijn. Ze hebben hoogstens een tientje over om een bepaald doel te realiseren, maar daar komt zo’n dure specialist niet voor in beweging. Maar enkele honderden donateurs die een tientje bijdragen kunnen de lobbyist wel inhuren. Die zal zich uitsloven zoals een ambtenaar dat nooit zal en kan doen: de opdrachtgever krijgt kritische vragen om de opdracht duidelijk geformuleerd te krijgen waarna de lobbyist ook de kant zal kiezen van de opdrachtgever als de klus aangenomen wordt. Een ambtenaar zal neutraal moeten blijven en ziet de burger niet als klant, maar als een dossier dat goed afgehandeld moet worden. De lobbyist geeft zijn 06-nummer, komt langs en belt zelf ongevraagd terug en komt met suggesties. De lobbyist heeft veel professionele autonomie, maar heeft alleen een betalende opdrachtgever nodig. Eentje die ook nog eens politiek draagvlak meebrengt is alleen maar aantrekkelijker als klant.

impact

Als dit 1 keer gelukt is en in de publiciteit komt, dan zal het een grote impuls geven aan burgers die iets willen bereiken. De bereidheid om een tientje te doneren om een lobbyist in te huren neemt toe, de beroepsgroep van dergelijke lobbyisten (ex-raadsleden) zal groeien als er een markt ontstaat buiten de organisaties als klant.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

Omdat het gekoppeld is aan petities.nl (maar ook door iedereen overgenomen kan worden) zal het overdraagbaar zijn voor willekeurig welke gemeente. Alle gemeenten zitten namelijk in de lijst ontvangers van petities. Maar ook provincies, waterschappen en andere overheden. Voor de overdraagbaarheid moet de eerste ervaring goed gedocumenteerd worden. Wat petities.nl wordt het in software vorm gegeven zodat iedereen het opnieuw kan gebruiken.

contact team

[email protected] De twee personen achter petities.nl, crowdfunding-experts, tientallen lobbyisten/adviseurs, enkele petitionarissen en duizenden petitieondertekenaars.

Ondersteuning

Exposure

Het simpele feit dat burgers een lobbyist kunnen inhuren met crowdfunding moet onder de aandacht komen. Hier bijeenkomsten over organiseren waarbij belanghebbenden worden uitgenodigd is het meest toepasselijk.

Expertise

Ik zoek expertise bij het vinden van de lobbyisten per gemeente. De petitionarissen moeten gekoppeld worden aan gespecialiseerde lobbyisten. Dat is handwerk. De crowdfunding van de ondertekenaars moet fiscaal-juridisch deugen. Is het een donatie of het inhuren van een dienst? Is hier BTW over schuldig of valt dit misschien zelfs onder de ANBI-status van Petities.nl? De lobbyisten moeten benaderd en mogelijk overtuigd worden. Dit is geen triviale onderneming, arbeidsintensief.

Financiering

De matching tussen petitionaris en lobbyist moet vorm krijgen in software en de crowdfunding moet ook met een enkele klik op de knop mogelijk worden voor ondertekenaars. Dit is een software-ontwikkelingstraject. Mogelijk moet het bedrag wat de lobbyist vraagt bijgepast worden als de crowdfunding dat net niet haalt en bijvoorbeeld op 75% strandt.

Regelruimte

Dit vergt geen aanpassing aan wetten of regels is mijn inschatting.

Toelichting

Lokaal

Project 60

Naam

Democratiseren lokale aanbestedingsprocessen / Participatiebedrijf

datum

8-7-2015

Thema’s

besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk democratie, buurtrechten

concreet

Het bruist van de initiatieven in Haarlemse wijken en buurten. Meer en meer publieke taken worden overgenomen door maatschappelijke initiatieven. Van het verbinden van zorgvragen en -aanbod (BUUV), het opwekken van energie (Haarlem Noorderlicht) tot bewonersbedrijven die buurthuizen vervangen (Badhuis). Deze initiatieven doen wat de gemeente niet kan. Ongehinderd door een grote organisatie en bureaucratie, snel en wendbaar manoeuvreren. Tegelijkertijd hebben veel maatschappelijke initiatieven moeite om financieel op de been te blijven. De huidige systemen en geldstromen zijn niet ingericht om maatschappelijke initiatieven te ondersteunen. Er wordt op dit moment mondjesmaat geëxperimenteerd met maatschappelijke aanbestedingen om naast de reguliere marktpartijen maatschappelijke initiatieven een kans te geven om mee te dingen naar het uitvoeren/verkopen van publieke diensten/goederen. In de praktijk blijken maatschappelijke aanbestedingen moeilijk van de grond te komen omdat gemeenten in het huidige systeem teveel beren op de weg zien/extra barrières moeten nemen. Aanbestedingsproces democratiseren Een Participatiebedrijf die maatschappelijke aanbestedingen voor de gemeente/woningbouwcorporatie/publieke organisatie uitschrijft en begeleidt. Het Participatiebedrijf is uniek omdat bewoners de macht hebben over de aanbestedingen in hun buurt/wijk/stad. Van het begin tot eind zijn bewoners de baas over de aanbesteding en in controle wie en en op welke manier er aan en in hun wijk gewerkt wordt. Bewoners gaan: Het programma van eisen/voorwaarden voor de aanbesteding formuleren, offertes beoordelen en de winnende offerte kiezen,

tussentijds beoordelingsgesprek met opdrachtnemer voeren, en het eindgesprek met de opdrachtnemer voeren. Maatschappelijke initiatieven, bewonerscollectieven en commerciële marktpartijen mogen allen meedingen met de aanbesteding. Denk aan aanbestedingen zoals: Herbestemmingen maatschappelijk vastgoed Wijkvisie-trajecten uitvoeren Buurthuizen beheren Groenvoorzieningen overnemen Platform om zorgvraag- en aanbod bij elkaar te brengen etc. Een belangrijk uitgangspunt van het Participatiebedrijf: transparantie. Om te voorkomen, in tegenstelling tot de huidige situatie, dat (onderhandse) vernieuwend

Meerwaarde: Kwaliteit van participatie-processen wordt vergroot. Versterking van de infrastructuur om initiatiefnemers te ondersteunen. Bewoners hebben (meer) invloed hoe en wie er in hun buurt/stad aan het werk gaat. De Black-Box waarin nu (onderhands) wordt aanbesteed wordt transparanter. Vernieuwend: Bewoners nemen besluiten op basis wat nodig is in de wijk ipv van bovenaf bepaald door ambtenaar Bestaand project: Maatschappelijk aanbesteden, hier is nog steeds een overheid in controle

impact

- Projecten / aanbestedingen die niet worden herhaald omdat de buurt in opstand komt - Minder juridische bezwaarschriften omdat buurt beter is betrokken bij uitvoering in wijk - Wijken waar inwoners meer eigenaarschap hebben genomen over hun wijk

uitvoeringskracht

overdraagbaar

contact team

- Wanneer pilot is afgerond kunnen ook in andere gemeenten bewoners zelf aanbestedingen uitvoeren voor hun wijk [email protected] Rense Bos, Publieke Versnellers (woont in Haarlem en bestuurslid coöperatie Haarlem Noorderlicht)

Ondersteuning

Exposure

Bij geslaagde pilot podium gezocht om ook in andere gemeenten aan te besteden door de wijk

Expertise

Verbinding creatieve juristen die mee willen zoeken naar de randen van aanbestedingsprocedures

Financiering

- Publieke Versnellers is co-financier, investeert in euro's en uren. Om het concept in de praktijk te testen is financiering nodig Financiering gevraagd om concept door te ontwikkelen, pilot te starten en af te ronden. - Budget/opdrachtverlening door gemeente voor pilot-aanbesteding nodig.

Regelruimte

Experimenteer-ruimte om van bestaande aanbestedingsregels af te mogen wijken.

Toelichting

Rense Bos, Publieke Versnellers (woont in Haarlem en bestuurslid coöperatie Haarlem Noorderlicht)

Lokaal

Haarlem

Project 61

Naam

Stadsgesprekken Utrecht

datum

8-7-2015

Thema’s

e-democratie, open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk democratie

concreet

De gemeente Utrecht is in 2014 gestart met Stadsgesprekken. Met Stadsgesprekken willen we de kennis van de stad beter gebruiken bij het verder brengen van ingewikkelde vraagstukken. Het vraagstuk bepaalt de vorm van het gesprek en de deelnemers. Er is dus geen vast format voor Stadsgesprekken. Sinds april 2014 heeft de gemeente twaalf Stadsgesprekken georganiseerd. Uit een Tussenstand die we in het voorjaar van 2015 hebben opgemaakt blijkt dat Stadsgesprekken veel ideeen en plannen opleveren om vraagstukken verder te brengen. Daarnaast leveren de gesprekken positieve energie op en versterking van netwerken in de stad. Nu is het tijd voor een volgende stap. Belangrijke aanvullende doelen bij volgende Stadsgesprekken zijn: - We willen Stadsgesprekken meer echt van de stad te laten zijn (gemeente is niet per se organiserende partij). - We zoeken naar manieren om meer inwoners bij de gesprekken betrekken (ook inwoners die niet graag in een zaaltje komen praten) - We zoeken naar manieren om de uitkomst van de gesprekken aan te vullen met digitale middelen (Synthetron, ARGU). - We zoeken naar manieren om gezamenlijk aan de slag te gaan met uitkomsten van de gesprekken, waarbij de gemeente een van de partners is die

vernieuwend

Gesprekken zijn niet nieuw, Stadsgesprekken ook niet. Wat wel vernieuwend is is een langdurige en brede inzet van het middel en het continue leren ervan. Stadsgesprekken in Utrecht zijn continu in ontwikkeling.

impact

Stadsgesprekken leveren allereerst een bijdrage aan het verder brengen van individuele vraagstukken. Daarnaast versterkt het de stadsdemocratie doordat inwoners meer invloed krijgen op (en onderdeel zijn van) plannenmakerij. Ten derde leveren Stadsgesprekken een belangrijke en structurele verandering op van houding en gedrag van ambtenaren. Veelvuldige interactie en goede

uitvoeringskracht

overdraagbaar

Een belangrijk element van Stadsgesprekken is het continue leren ervan. Dat levert kennis, documenten, films, etc. op die interessant zijn voor gemeenten die vergelijkbare gesprekken met de stad voeren of willen voeren.

contact

[email protected]

team

Inwoners van de stad Utrecht

Ondersteuning

Exposure

Aandacht "van buiten" voor Stadsgesprekken kunnen de impact in de stad vergroten. Utrecht is trotst op de Stadsgesprekken en laat dat graag zien

Expertise

We hebben behoefte aan het uitwisselen van kennis over "het goede gesprek" en (ICT-)middelen die dat kunnen ondersteunen. Daarnaast is het prettig om een vorm van externe duiding van en reflectie op Stadsgesprekken te hebben. Dat voorkomt tunnelvisie.

Financiering

Regelruimte

Toelichting

Lokaal

Stadsgesprekken in Utrecht zijn geen project. Het is een manier van werken die we meer dan een jaar toepassen en die we blijven ontwikkelen. Onze ondersteuningsbehoefte ligt vooral op het gebied van kennisdeling en reflectie met experts.

Utrecht

Project 62

Naam

Nieuwe lokale onderzoeksjournalistiek van onderop: Wat speelt er in de regio ?

datum

8-7-2015

Thema’s

democratisering initiatieven, lokale media en democratie

concreet

De nieuwsvoorziening in de regio is belangrijk voor de lokale democratie. De lokale onderzoeksjournalistiek staat steeds meer onder druk door bezuinigingen. Onafhankelijk nieuws met duiding (achtergronden) ontbreekt te vaak. De transitie naar de participatiemaatschappij biedt kansen om lokale onderzoeksjournalistiek te verbinden aan lokale uitdagingen van onze samenleving en de signalerings- en oplossingskracht van burgers (‘de samenleving’) hierbij te benutten. De vraag “wat speelt er in onze regio?’ staat hierbij centraal. In dit project werkt een sterk burgernetwerk van onderop door middel van een digitaal vertelpunt aan lokale onderzoeksjournalistiek. De resultaten van het project vormen de basis voor de ontwikkeling van nieuwe diensten en een duurzaam business model onder deze vorm van lokale burgerjournalistiek. Samen met een partnernetwerk (overheden, lokale media, start-ups) werken we dus aan het toekomstige fundament onder deze nieuwe manier van lokale onderzoeksjournalistiek van onderop. Projectorganisatie We werken in dit traject met:

(1) Vast projectteam voor de projectuitvoering Het projectteam bewaakt de voortgang en voert de activiteiten van het beoogde traject uit.

(2) StoryConnect StoryConnect vergroot het vermogen van organisaties om verhalen van medewerkers, patiënten, klanten, burger, collega’s, studenten te delen en ermee te werken. Wij zorgen ervoor dat kennis, ervaringen, inzichten, observaties en waarschuwingen sneller bij de juiste mensen terecht komen zodat zij beter kunnen beslissen, signaleren, onderzoeken, leren, beheersen, initiëren, verbinden op basis van inzicht in wat er nu speelt. StoryConnect heeft betrouwbaar en betaalbaar gereedschap voor het verzamelen, visualiseren en evalueren van verhalen. 24 uur per dag, 365 dagen per jaar. Online via het web, offline via de StoryConnect App en u kunt – desgewenst – bij uw data via de Cloud, waar ook ter wereld. StoryConnect heeft ruim 30 toepassingen en concepten ontwikkeld. Onze diensten verbeteren de kwaliteit van dienstverlening, onderwijs of zorg, verkoop, innovatie, klant, product en marketing-onderzoek, waakzaamheid, medewerker motivatie, veiligheid, persoonlijke ontwikkeling, strategievorming, trend-monitoring, doelmatigheid van ontwikkelingssamenwerking, beleidsevaluatie, toezicht op mensenrechten, omgevingskwaliteit, enz. Voor meer informatie zie www.storyconnect.nl vernieuwend

1) Het project slaat nieuwe wegen in richting verdiepend lokaal onderzoeksjournalistiek en bereikt nieuwe doelgroepen door een nieuw samenspel te organiseren met burgerjournalisten/vertelplatform met duiding. (2) Een ander vernieuwend element is dat burgers en ondernemers zelf hun verhaal duiden en hieruit belangrijke meta kennis te laten ontstaan. De lokale mediabedrijven/ overheden/ ondernemers/ burgers krijgen hierdoor niet alleen de verhalen over misstanden maar ook inzicht geven in de structurele factoren die daaronder liggen. De techniek is vernieuwend. (3) lokale onderzoeksjournalistiek door vernieuwende werkwijze: publieksparticipatie (burgervertelnetwerk) met duiding.

impact

Het traject moet eraan bijdragen dat:

(1) In dit jaar (1-7-2015 tot 1-7-2016) een gedragen verdienmodel (businessmodel) en samenspel wordt verkregen onder lokale onderzoeksjournalistiek . We pakken dit concreet op door van twee relevante thema’s die spelen in de regio, verhalen van lokale inwoners ‘te vangen’. De regionale begrenzing wordt met de belangrijkste spelers binnen het thema vastgesteld. De zorg is bijvoorbeeld veelal bovengemeentelijk georganiseerd en economische samenwerking gaat over de grens met Brabant en zelfs met België.

(2) Samen met overheden en lokale media een duidelijk toetsingskader wordt opgesteld, zodat het initiatief adequaat kan worden geëvalueerd met de partners in de eindfase van het initiatief. (3) de aanjagers van burgerjournalistiek in 3 kwartalen (na de opstartfase) op 2

thema’s meer dan 1000 verhalen per thema activeren in de app en het digitale platform zodat de meerwaarde van de duiding van de verhalen door de partners adequaat kan worden beoordeeld op basis van het eerder opgestelde toetsingskader.

Het project zal met creative startups uitvoeringskracht

Vanaf de start (01-07-2015) zijn de resultaten van het vertelpunt ( de verhalen en patronen) door een digitaal dashboard voor iedereen toegankelijk (open platform, iedereen kan meedoen en de resultaten inzien). Door de samenwerking van het burgernetwerk (lokale onderzoeksjournalistiek van onderop), met StoryConnect (technisch partner), met een partnernetwerk van locale media bedrijven en beleidsmatig gesteund door de gemeentelijke overheid wordt de continuïteiten gewaarborgd. Er is documentatie beschikbaar over projectaanpak en planning en er komt een eindevaluatie van de pilot

overdraagbaar

contact team

[email protected]

Mies van der Loo, initiatiefnemer, projectorganisator en aanjager, Stichting Wijkraad Moesel Peter van der Meule, sparringpartner Peter Ramaekers, aanjager, innovatiemanager, Weertenergie Coöperatie Gert van Elk, aanjager, journalist Conny Beenders, aanjager, raadslid Weert, politiek innovator Bouke Kouters, aanjager, welzijnswerker PUNT Welzijn Weert Gertjan Verstoep, facilitator, Businesspreneur, Antwoordvooroverheden.nl, PlanetenbaanSamen en Lokalemotor, Utrecht Harold van Garderen, facilitator, TOP innosense Multiple Companies, Utrecht

Ondersteuning

Exposure

Ja

Expertise

Ja, hulp bij opzoeken vergelijkbare projecten en bij opzetten projectorganisatie

Financiering

Ja, ook deel eigen financiering

Regelruimte

Neen

Toelichting

Sparren bij planning en uitvoering met vergelijkbare projecten (best practice en benchmarking). Ondersteuning bij zoeken en werven financieringsbronnen

Lokaal

Weert, Limburg

Project 63

Naam

Democracy by design

datum

8-7-2015

Thema’s

open democratie, besluitvorming processen, netwerk democratie

concreet

HOW A GLOBAL MOVEMENT TAKES OFF IN THE HAGUE AND IMPROVES DEMOCRACIES WORLDWIDE WITH VIRTUAL AND TANGIBLE DESIGNS Kun je de vaardigheden, processen en tradities van de ontwerpdiscipline gebruiken om democratie te introduceren en verbeteren? Is het omarmen van democratie als ontwerpprincipe een oplossing voor maatschappelijke vraagstukken? Kan een groeiende groep ontwerpers zo de instrumenten aanreiken voor mensen over heel de wereld om hun bestuursvorm te verbeteren? Democratie is meer dan wetten en politiek. We geven het dagelijks vorm met kleding, speeches, rapporten, media, openbare ruimten en gebouwen. De Democracy by Design beweging die we in Den Haag en voor Den Haag starten levert de principes en ontwerpen om bewust vorm te geven aan democratie; van stembiljetten, kiesstelsels, medialandschappen tot entrees van publieke gebouwen en online services. Dat begint in 2015 en 2016 met vier ateliers waarin internationale en Haagse ontwerpers met studenten samenwerken aan urgente democratische vraagstukken. Het vervolg is een internationale beweging met nieuwe producten en diensten, summer schools, internationale projecten, gespecialiseerde bureaus, publicaties en congressen waardoor het bewust vormgeven van democratie de veiligheid, rechtvaardigheid en voorspoed van mensen wereldwijd daadwerkelijk verbetert. Wereldwijd staat het bestuur van samenlevingen ter discussie. Ook in democratieën. Zelfs de meest actieve pleitbezorgers van democratie uiten publiek hun ontevredenheid over de staat van de lokale, nationale en internationale democratische systemen. David van Reybrouck heeft met zijn essay Tegen Verkiezingen bewezen dat je op een opbouwende, positieve manier nieuwe vormen van fundamentele onderdelen van de democratie kunt onderzoeken. Maar het blijft bij een essay. De internationale Occupy beweging heeft een opzwepende campagne gevoerd, maar verzandde als zelfgekozen buitenstaander in haar eigen gesprek. In Nederland verdween de G500 geruisloos van het toneel na een korte mediahype. Beschouwen en demonstreren winnen aan kracht met concrete toepassingen. Wij denken dat design als concrete, scheppende discipline een verschil kan maken; dat het concept Democracy by Design een internationale beweging kan voeden die zich op een praktische manier toelegt op het bewust ingrijpen in democratische systemen. Met de beste ontwerpers, bureaus, universiteiten en overheden en vanaf aanvang een

uitnodigende, internationale houding bouwen we aan een duurzame beweging met slagkracht, snelheid en kwaliteit. vernieuwend

Ons project leidt tot concrete producten, diensten en ruimtes en start een debat over vorm, gebruik en democratische waarden. Zo kan een plein, een stoel, een raadzaal of een app meer of minder democratisch worden. Door op deze manier aan democratie te werken vergroten we de tastbaarheid en maken we keuzes explicieter. We verbinden de creatieve klasse aan het vernieuwen aan de democratie en leggen zo een verbinding tussen ontwerpers en bestuurskundigen. We bieden mensen middelen om de democratie te beoordelen en zelf te verbeteren door het vormgeven van nieuwe diensten, producten en ruimtes.

impact

Resultaten & Impact Op korte termijn leveren de ateliers minstens 4 concrete prototypes van ontwerpen van onderdelen van het democratisch systeem, inclusief de eerste ontwerpprincipes van goed democratisch ontwerp. Over drie jaar is er een volwassen debat over vorm en democratie waardoor diensten, producten en ruimtes beter worden ontworpen.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

Op lange termijn willen we een wereldwijde stroming starten die in bestaande en nieuwe democratieën tastbare sporen nalaat. Wij willen de (Haagse) creatieve klasse in al haar facetten betrekken bij het ontwerp van de democratie. Dit kan bij succes stapsgewijs uitmonden in een Haags autonoom instituut dat zich richt op ontwerp voor de democratie in de meest brede zin van het woord. Reizende tentoonstellingen, commerciële opdrachten, conferenties, internationale journals, het zijn allemaal middelen die we ons eenvoudig voor de geest kunnen halen. Bedenk dat de KABK er een speciale zomerschool aan wijdt in samenwerking met Campus Den Haag. Dat 10 grote ontwerpers met hun succesvolle bureaus uitvliegen naar Nairobi, Peking, Moskou en Sao Paolo. Maar we lopen hier op de zaken vooruit. Een instituut, beweging, gemeenschap; we zullen verder gaan op de wijze die werkt. We starten klein en nauwkeurig met vier concrete ateliers en deelbare resultaten in de lokale democratie van Den Haag.

contact team

[email protected]

Dutch Coast Gerrit Jan van ‘t Veen 06 347 36 222 [email protected] vanderheimstraat 27, 2582RX, Den Haag LUST Jeroen Barendse 06 249 2 6084 [email protected] Dunne Bierkade 17, 2512 BC, Den Haag

Centre for Innovation Campus The Hague Sjoerd Louwaars 06 28838252 [email protected] Koningin Julianaplein 10, 2501 EE, Den Haag En verder De Haagse Hogeschool en The Hague Centre for Civic Hacks Ondersteuning

Exposure

Expertise

We zijn op zoek naar experts die ons kunnen helpen om heel scherp de meeste urgente problemen in de lokale democratie bloot te leggen waarvoor ontwerp een hoopvol perspectief kan bieden.

Financiering

We vragen voor de organisatie van de eerste 4 ateliers een bijdrage van €10.000,- per atelier.

Regelruimte

Toelichting

Lokaal

Met een impuls van geld en kennis kunnen we deze beweging op een professionele en impactvolle manier starten. We zijn in staat om sterke experts te betrekken, zowel op het vlak van democratie als design. We kunnen de resultaten op een aansprekende manier delen.

The Hague International Centre for Civic Hacks, Den Haag

Project 64

Naam

De Groene Motor

datum

7/9/2015 10:18:51

Thema’s

e-democratie, open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, co-creatie

concreet

Betrokken inwoners, vertegenwoordigers van de G1000-werkgroep ‘Keigroen Samendoen!’, Klankbordgroep Groenbeleid, SGLA, raadsleden en college hebben samen het initiatief genomen om tot een integrale groenvisie te komen in coproductie met de stad. Amersfoort schrijft sinds 1 januari 2015 aan deze gezamenlijke Groenvisie

(www.groenvisieamersfoort.nl). Er wordt een visie geschreven hoe om te gaan met ‘het groen’ in en om Amersfoort tot 2030 omtrent: • Klimaatbestendigheid • Ecologie • Bomen • Recreatief groen • Eetbaar groen • Groenbeheer • Water De Groenvisie, die aansluit op bestaande beleidsdocumenten, wordt de komende 15 jaar het leidende document voor de gemeente omtrent bovenstaande onderwerpen. Ook worden hierin leidraden opgesteld voor de meer ‘gevoelige’ onderwerpen als bomenbeleid en groen(compensatie) bij ruimtelijke ordening/inrichting. Tijdens het participatieproces sinds januari is veel energie, passie en kennis vrijgekomen bij bewoners. Om er voor te zorgen dat bewoners ook participeren in en richting geven aan de uitvoering van het groenbeleid heb ik het initiatief genomen tot oprichting van De Groene Motor. De Groene Motor moet een orgaan worden dat bestaat uit ambtenaren (2-3), bewoners (2-3) en groen – en uitvoeringsorganisaties (23). Een soort intermediair tussen stad en stadhuis, een orgaan waarin we gezamenlijk optrekken, vormgeven en uitvoeren om de doelstellingen uit de Groenvisie te realiseren, focus erop te houden en er vaart achter te zetten. De Groene Motor: • initieert • geeft mede vorm aan uitvoering beleid (bijvoorbeeld zelfbeheerovereenkomsten). • geeft participatie en co-creatie verder vorm • verbindt mensen en partijen rond groen, bouwt verder aan een groen netwerk • organiseert bijeenkomsten (betrekt ook het bedrijfsleven) • faciliteert bewoners • zet lopende acties kracht bij zoals operatie ‘Steenbreek’ • genereert alternatieve financiering Samenvattend bouwt de Groene Motor verder aan een groen netwerk in Amersfoort de komende 15 jaar. Door de creativiteit, kennis, kunde, passie en financiën van de hele stad te gebruiken, te verbinden en in te zetten, kunnen we ongelooflijk veel meer bereiken dan wanneer alleen de gemeente de uitvoering zou doen. De Groene Motor zal een formele status en inbedding moeten krijgen. Ook zal de Groene Motor alternatieve financieringsbronnen moeten vinden. vernieuwend

Het schrijven van een gezamenlijk Groenvisie is al een enorme grote en vernieuwende stap: raadsleden die het proces begeleiden waarin bewoners (lees ook belangenorganisaties, woningcorporaties, bedrijven etc.) de visie vorm geven. Dit is een uitdagend proces, wat zich nu richting de afrondende fase begeeft. In het najaar/winter wordt de Groenvisie aan de Gemeenteraad voorgelegd, waarna de gebruikelijke procedure volgt. Wat vernieuwend is, is dat we niet alleen ‘in dialoog’ zijn en blijven, maar ook de uitvoering van een deel van het beleid samen gaan vormgeven. De Groene Motor vormt het orgaan waarin die permanente samenwerking vorm kan krijgen. En dan niet, zoals bij veel van dit soort initiatieven gebeurt met behulp van een grote subsidiepot waarvoor burgers plannen mogen indienen. Juist in deze tijd van grote bezuinigen zullen we anders moeten werken. Wat dan wel? We gaan de komende periode (na 5

jaar is een evaluatie-moment van de Groenvisie benoemd) samen praten, denken, werken, bouwen, uitvoeren en realiseren! De Democratic Challenge biedt een prachtige kans om deze samenwerking te professionaliseren! Samenvattend De Groene Motor vernieuwt lokale democratie door: - Een deel van de uitvoering van beleid gezamenlijk vast te stellen en vorm te geven. - Participatie te organiseren, waardoor bewoners en organisaties meer initiatief kunnen nemen, verantwoordelijkheid dragen en uitvoeren. - Kennis, kunde, passie en energie van de stad te ‘organiseren en verbinden’, waardoor de ‘resultaten’ exponentieel kunnen toenemen. - Bewoners, organisaties, partijen en bedrijven verder te verbinden en daarmee versterken we burgerkracht en het (groene) netwerk in de stad. - Permanente dialoog en samenwerking win-win situaties te creëren. - Bewoners meer inspraak, invloed en mogelijkheden te geven. impact

De impact van de Groene Motor is blijvend en groot. Indien we er in slagen een goed functionerend orgaan neer te zetten dan kunnen we: - De doelstellingen behalen op het gebied van ‘groen’ in de stad voor 2030. - De sociale cohesie vergroten, groen verbindt. - Een nieuwe en blijvende vorm introduceren van samen van beleid ontwikkelen en uitvoeren, co-creatie. - Elkaar (bewoners, organisaties, bedrijven en ambtenaren) ‘voeden’, waardoor veel meer bereikt kan worden. - Experimenteren met nieuwe vormen van samenwerking die ook zinvol kunnen zijn op andere beleidsterreinen. - Leren hoe we samenwerken en hoe we participatie en co-creatie vorm geven binnen de gemeente.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

Deze werkwijze zal naast een prachtige groene, gezonde, sociale en klimaatbestendige stad, een zeer groot leerrendement opleveren voor de Gemeente Amersfoort. Het is een nieuwe methode om beleid vorm te geven en uit te voeren, samen met de stad. Deze opzet, uiteraard aangepast naar omstandigheden, zou ook kunnen worden ingezet op andere beleidsterreinen en in andere gemeenten.

contact

[email protected]

team

• Anne de Feijter (Programmamanager Bestuurlijke Ontwikkeling, Gemeente Amersfoort) • Charles Rijsbosch (Programmamanager Groen Blauwe Structuur, Gemeente Amersfoort) •

Niko Paap (Wijkmanager, Gemeente Amersfoort)

•

Bewoners/groenorganisaties (Coöperatie 033 groen, …)

• Wethouder Tigelaar van Stedelijk Beheer en Wethouder Houwing van Bestuurlijke Ontwikkeling steunen het initiatief. •

De betrokken Raadsleden zijn enthousiast over het initiatief

Ondersteuning

Door mee te doen aan de Democratic Challenge, krijgt het initiatief van de Groene Motor meer kracht, zowel extern als intern. Het is goed om te zien en laten zien dat Amersfoort vernieuwend bezig is. Bovendien ontstaat er enorme meerwaarde door de samenwerking het netwerk wat opgebouwd wordt en de kennis en kunde die hierin uitgewisseld kan worden. Door de exposure extern, kan het initiatief intern ook een goede ‘boost’ krijgen, waardoor de kans op succes veel groter wordt.

Exposure

Naast het vorm geven van de Groene Motor zelf, is het van belang om in het eerste jaar een aantal zaken goed van de grond te tillen. Uit het proces met de Groenvisie is geleerd dat met name het organiseren van de participatie en cocreatie veel tijd kost en communicatie behoeft zowel on-line als off-line. Er ligt een ambitieus plan, wat de aanzet moet geven voor 15 jaar samenwerking tussen stad en stadhuis.

Expertise

We hebben behoefte aan expertise op de volgende gebieden: -

Hoe kunnen we een dergelijk orgaan vormgeven en inbedden?

-

Wat kunnen we hierin leren van andere initiatieven en gemeenten?

-

Hoe kunnen we alternatieve financiering krijgen voor onze plannen?

- Als sparringpartner om goede vragen te stellen. Financiering

Waar we vooral behoefte aan hebben is startkapitaal (seed-money). Omdat de Groenvisie, nog niet afgerond is, is er nog geen direct budget beschikbaar. Amersfoort heeft de afgelopen periode zeer fors moeten bezuinigen. Voor het eerste jaar zou een minimaal budget van 50.000 euro nodig zijn. Zie bijlage begroting. We denken daarbij aan een 50/50 verdeling. We hopen op een financiering van 25.000 euro via de Democratic Challenge en de andere 25.000 euro door de Gemeente Amersfoort. Door de financiering het eerste jaar zo te organiseren, kan er energie gestoken worden in het vinden van alternatieve financieringsmethoden voor de 4 jaar erna.

Regelruimte

Vooralsnog is hier geen behoefte aan.

Toelichting

Zie bij diverse kopjes en e-mail met korte toelichting.

Lokaal

Gemeente Amersfoort

Project 65

Naam

Z-Battle

datum

9-7-2015 10:46:24

Thema’s

open democratie, democratisering initiatieven, lokale media en democratie, netwerk democratie

concreet

In Zeist willen we jaarlijks de lokale democratie een boost geven. In 2015 is dit gedaan door 24 uur lang met elkaar het gesprek te voeren over ons samenleven. Dit heeft veel enthousiaste inwoners aangetrokken en gestimuleerd om blijvend een bijdrage te leveren aan de democratie, klein of groot. In 2016 willen we niet 24 uur lang met elkaar het gesprek voeren, maar we verhogen het tempo. We willen een ‘Z-Battle’ organiseren tussen zo veel mogelijk huishoudens. Concreet betekent dit dat we inwoners willen uitnodigen om met een plan te komen de democratie te ‘updaten’. Dit kan een plan zijn wat consequenties heeft voor het politiek, bestuurlijke systeem in Zeist, maar ook kan dit een plan zijn met betrekking tot ruimtelijke ontwikkeling, de aanpak van maatschappelijke problemen of anderszins. Inwoners zullen tegen elkaar moeten strijden (debatteren en/of pitchen en presenteren) om hun plan te kunnen realiseren. Een gemixte jury van inwoners, college- en raadsleden en ambtenaren beoordelen een top 3. Vervolgens is het de kunst om met alle inwoners ná de battle de plannen middels het voeren van de dialoog te verbeteren. Zo worden alle inwoners, ook de verliezers, weer betrokken, worden nieuwe contacten gelegd én wordt er gesproken over bestuurlijke vernieuwing. Met andere woorden: het nader bij elkaar brengen van burger- en overheidsparticipatie, het nabootsen van een raadsvergadering vs. de dialoogmethode uit de G- en D1000, inwoners stimuleren samen betekenis te geven aan hun eigen democratie én inwoners laten kennis maken met het ‘Right to challenge’ idee. Alle drie de plannen zullen worden uitgevoerd. De initiatiefnemers van het plan staan daarbij aan kop. Op deze manier wordt er een concreet vervolg gegeven aan de ZBattle en is het ons hopelijk gelukt om weer een aantal nieuwe gezichten uit de samenleving blijvend te betrekken en te stimuleren om bij te dragen aan de democratie. Daarnaast is het een duw in de rug om de cultuuromslag te maken dat we sámen onze democratie inrichten. Dus niet enkel via burgerparticipatie óf overheidsparticipatie.

vernieuwend

In ieder geval voor Zeist is een boost geven aan de democratie op deze manier nieuw. Wellicht is zo’n type event dat niet landelijk, maar gaat het er niet om dat het voor een gemeente verfrissend is? Iedere gemeente geeft immers haar eigen invulling aan de lokale democratie. Daarnaast is het gevolg van dit evenement ook nieuw voor Zeist. Er wordt weliswaar gehoor gegeven aan burgerinitiatieven, maar dat is heel wat anders als een volledig plan met een inwoner aan zet meehelpen uitvoeren op alle mogelijke manieren. Nog meer als bijvoorbeeld in het gedachtegoed organische gebiedsontwikkeling is het noodzaak dat buiten de gebaande paden wordt gedacht, een mindset verandering! Dat is waar het vooral ook om draait in onze democratie vernieuwen, toch? Laat staan als je als

overheid toezegt om drie plannen van inwoners om de democratie te vernieuwen met beide handen zult aanpakken, dat is een hele verantwoordelijkheid en terugkrabbelen is er niet bij. Bij doorgaans binnenkomende burgerinitiatieven werkt dat vaak anders. impact

Over drie jaar denken we allemaal terug aan dit evenement, de boost die ermee werd gegeven aan onze democratie én dat het ons een extra duw in de rug heeft gegeven naar een werkwijze waar er geen sprake is van óf burgerparticipatie, óf overheidsparticipatie. Nee, we participeren sámen in onze democratie. Dat vergt een andere mindset, een cultuuromslag, meer wederzijds begrip en een groot vertrouwen in elkaar. De Z-Battle heeft de potentie te zorgen voor zodoende niet alleen een democratische boost, maar een bijna 360 graden draaiende attitude van heel de Zeister samenleving.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

Het evenement zelf is waarschijnlijk aanstekelijk voor andere gemeenten, maar geheel overdraagbaar niet. Iedere gemeente zal zelf moeten bekijken wat bij haar democratie past om het een boost te willen geven. Wij kiezen ervoor dit in 2016 te doen door het accent te leggen op strijd (meer refererend aan politiek) en aan sámen (dialoogmethode). Wat vermoedelijk vooral overdraagbaar zal zijn, is het proces naar de ZBattle, en het vervolgproces n.a.v. de drie plannen.

contact

[email protected]

team

Alle inwoners van Zeist, maatschappelijke organisaties, bestuur en politiek, ambtenaren, universiteit(en), middelbare scholen e.a.

Ondersteuning

Het onderwerp ‘democratie vernieuwen’ moet gaan leven onder inwoners. Door de 24 uur van Zeist in 2015 is een eerste aanzet gegeven, maar dat is nog lang niet genoeg. In het proces richting de Z-Battle is het daarom van belang te investeren in exposure binnen de gemeente, maar ook landelijk. Zie het tevens als een beïnvloedingstechniek om inwoners te prikkelen.

Exposure

Expertise

Eén van de vraagstukken voor gemeenten is: Hoe bereik je inwoners en krijg je inwoners enthousiast? Het is voor een gemeente lastig het patroon te doorbreken waarin alleen sprake is van burgerparticipatie door bekende stichtingen en verenigingen. De Z-Battle mag hier niet een zoveelste voorbeeld van zijn. Zodoende een behoorlijke opgave.

Financiering

Afhankelijk van het te doorlopen proces tot realiseren van de Z-Battle en het vervolgproces.

Regelruimte

Afhankelijk van de drie plannen uit de Z-Battle is het wellicht nodig om ruimte te creëren in landelijke of lokale regelgeving.

Toelichting

Lokaal

Gemeente Zeist

Project 66

Naam

City4U: een burger consultatie aanpak en platform voor gemeentebrede projecten

datum

9-7-2015 13:48:52

Thema’s

e-democratie, begroting, open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, Transparante democratische besluitvorming met inspraak en waar mogelijk zeggenschap burgers

concreet

Voor gemeentes die hun burgers echt bij middelgrote projecten – dat zijn projecten die de burgers raken in hun leefomgeving & die aanbesteed moeten worden – willen betrekken, zoals verbetering van een kruispunt of grotere aanpassing in een wijk, is City4U een on- en offline platform waarmee gemeente en burgers echt kunnen samenwerken om tot een gedragen resultaat te komen. Waar voorheen de gemeentes vaak zelf veel voorbereiden waardoor inspraak meer reageren dan bijdragen is, helpt de City4U aanpak en het platform om gestructureerd vanaf de start alle ideeën te verzamelen, te verrijken en te selecteren op een positieve en transparante manier met als resultaat meer burgerbetrokkenheid, beter eindresultaat tegen lagere kosten, kortom je eigen gemeente voelt als een gemeente die er voor jou is. De vernieuwing van de lokale democratie zit in de volgende processtappen: Voorbereiding De gemeente(raad) bepaalt voor welke beleidsterreinen en/of specifieke projecten burgerconsultatie/participatie mogelijk is en stelt een team samen. Bekendmaking Via lokale krant, billboards, Facebook pagina gemeente eventueel aangevuld met mailings en inzet location based marketing bv via Free Wifi en/of iBeacon netwerken (zie ook het antwoord op de volgende vraag). Uitvraag Gemeente geeft aan welke projecten zijn in een jaar wil uitvoeren en vraagt aan burgers of ze nog andere projecten zien die aandacht nodig hebben en burgers kunnen deze online aanmelden met achtergrond info. De gemeente doet een eerste

beoordeling en nodigt de burger uit om samen met de betrokken ambtenaar het idee door te spreken en uit te werken. Stemmen door burgers Burgers laten stemmen op projecten (burgers kunnen immers al inloggen met Digidee op de gemeente website) Keuze door gemeenteraad Gemeenteraad kiest definitief de projecten die uitgevoerd gaan worden en legt uit als de selectie niet overeenkomt met die van de burgers (comply or explain). Verzamelen input en ideeën (“divergeren”) De burgers kunnen digitaal problemen, verwachtingen en ideeën aanleveren voor de geselecteerde projecten. Het platform helpt om de input slim te classificeren door de burger enkele relevante kenmerken te laten invullen en door tonen eerdere inbreng, middels “likes” à la Facebook dubbele input te voorkomen. Het idee is dat het online platform ook offline in groepsverband in te zetten is voor verzamelen input op inspraakavonden en bv. op scholen en/of verzorgingstehuizen. Als he vernieuwend

Het is vernieuwend door het praktisch maken van participatie voor een gemeente. Het platform en de aanpak maakt het de gemeente en ambtenaren laagdrempelig mogelijk met een project samen met burgers aan de slag te op een gestructureerde wijze. Door de inzet van het platform zowel on- als offline zijn alle burgers te bereiken en gaan ideeën niet verloren. Voor de bekendmaking (marketing) zijn, naast traditionele media als de lokale krant, de webpagina en facebookpagina van de gemeente, billboards en enquêteurs, ook de inzet van nieuwe technologieën zoals ibeacons en/of stads wifi netwerken voorzien: hierdoor kunnen bv. in winkelcentra het winkelend publiek digitaal getriggerd worden mee te doen, waardoor nieuwe doelgroepen te bereiken zijn. Om ook de digibeten en de jeugd aan te spreken voorziet het platform ook in mogelijkheden om een bijdrage te leveren als een klas van een school (mooi nieuw lesmateriaal :)), tijdens de koffiepauzes in een verzorgingstehuis of tijdens ochtenden in de lokale bibliotheek, wijkcentrum of gebedshuis.

impact

De kern is dat het werken met het City4U aanpak en platform de gemeente en haar ambtenaren meer burgerbetrokkenheid en beter eindresultaat tegen lagere kosten oplevert: kortom je eigen gemeente voelt als een gemeente die er voor jou is.

Ik verwacht dat gemeentelijke organisaties leren durven loslaten en vertrouwen op de ideeën en inbreng van burgers waarbij ze zelf in control zijn van het proces en ze hun werk met meer motivatie en plezier kunnen doen, terwijl het van te voren mogelijk eng aanvoelt. Als het werkt verwacht ik dat gemeentes het gaan inzetten voor meerdere beleidsterreinen die impact hebben voor een groot deel van hun inwoners.

Samengevat levert de inzet van City4U op: -

Verhogen betrokkenheid burgers bij het werk dat de gemeente doet

Ambtenaren die burgers durven betrekken en mee laten denken op hun eigen expertisegebieden Verbeteren en versnellen input verzameling met reductie van (externe) advieurskosten Betere en innovatievere aanbiedingen aannemers doordat requirements helderder zijn -

Reductie verkeersongelukken

-

Kennisdeling met andere gemeentes die platform ook gebruiken

-

Samengevat: een beter en gedragen eindresultaat

uitvoeringskracht

overdraagbaar

Het idee is om te kijken of het mogelijk vanuit dit idee een bedrijf op te bouwen, waarbij de basis het concept en de software tooling is. Adoptie van het platform willen we laagdrempelig maken door mogelijk maken snelle start en delen projectaanpak.

contact

[email protected]

team

Reinier Morra (oprichter)

Ondersteuning

Zodra bij de eerste gemeente een (succesvolle) pilot is geweest, dan delen we graag de resultaten en geleerde lessen om zo andere gemeentes enthousiast te maken.

Exposure

Expertise

Nog 1 of 2 gemeentes die het leuk vinden om met dit concept aan de slag te gaan in concrete pilots. Expertise op gebied ruimtelijke ordening en gemeentelijke processen is welkom.

Financiering

Co-financiering van de eerste pilots is welkom om zo tot een aantrekkelijk instap model voor de eerste gemeentes te komen. Hiermee zijn leereffecten te financieren.

Regelruimte

Afhankelijk van de drie plannen uit de Z-Battle is het wellicht nodig om ruimte te creëren in landelijke of lokale regelgeving.

Toelichting

De komende periode tot half september zal ik gebruiken de hulpvraag verder uit te werken.

Lokaal

Gemeente Rijswijk, Leiden en/of Enschede (alle 3 onder voorbehoud, Rijswijk is meest concreet)

Project 67

Naam

G1000 Schiedam

datum

9-7-2015 14:21:42

Thema’s

open democratie, netwerk democratie

concreet

We brengen de beweging op gang om voordat de G1000 dag op 27 feb 2016 wordt gehouden een aantal zaken voor Schiedammers helder te maken zoals waar kan uw kind straks geld mee verdienen, hoe brengen we de armoede tot stilstand door sharing principes in te voeren en hoe gaan we sociale isolementen omzetten naar wijk- en buurtkracht waarbij iedereen mee gaat doen

vernieuwend

Als de overheid serieus meent dat de DOE DEMOCRATIE in Nederland op gang moet komen dan moeten er ook fundamentele positieve zaken worden geregeld. In de eerste plaats moet er in iedere stad ruimte zijn voor bijstandtrekkers om als tegenprestatie een G1000 medewerker te worden. Deze ontbreekt momenteel op de lijst van activiteiten voor een tegenprestatie als je in de bijstand zit

impact

Als er per stad minstens 100 werkzoekenden die nu in de bijstand zitten als tegenprestatie G1000 medewerker mogen zijn dan hebben wij met deze input getoetst dat de overheid het meent. Krijgen we hier geen positief antwoord op dan weten wij genoeg. Het is diep triest dat HBO en WO geschoolden werkzoekenden nu o.a. papier moeten prikken in diverse steden terwijl zij uitstekend op hun niveau met de opbouw van de nieuwe democratie actief bezig kunnen zijn

uitvoeringskracht

overdraagbaar

contact team

We gaan jongeren van diverse scholen proberen te betrekken bij de voorbereiding en follow up van het event en skills bijbrengen die ze niet op school voldoende leren (ondernemerschap, burgerschap, 21st century skills, urban survival skills en collective intelligence technieken). We starten met een wijkgerichte aanpak met een cirruculum met het vak SLIMMERKUNDE en TRENDWATCHING

[email protected] We hebben een bestuur gevormd van minimaal 5 personen die in Schiedam netwerken gaan uitbouwen en delen met elkaar met als focus ook onderwijs, wijkcooperaties, buurtwerk, en communitybuilderstraining

Ondersteuning

Exposure

aandacht vanuit deze website

Expertise

Nvt

Financiering

nvt

Regelruimte

goedkeuring om 100 bijstandstrekkers van Schiedam in te zetten als tegenprestatie onder de activiteit G1000 medewerker

Toelichting

een simpel ja op ons verzoek is voor ons genoeg

Lokaal

Schiedam

Project 68

Naam

Pinckly: dé vernieuwingsimpuls van onze lokale democratie!

datum

9-7-2015 14:54:26

Thema’s

e-democratie, begroting, open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, lokale media en democratie, netwerk democratie

concreet

De challenge stimuleert van denken naar doen, helpt om nieuwe plannen ook werkelijk in praktijk uit te voeren. Geef een samenvatting van het project in

1000 woorden: beschrijf het plan en benadruk hoe het de lokale democratie vernieuwt. Gemeenten beschikken over enorm veel data sets. Data op verschillende gebieden. Denk aan data van het sociale domein (uitkeringen/voorzieningen/…), data van het ruimtelijk domein (vergunningen/informatie woningen / bedrijven / plan etc) en data afkomstig van social media etc..

Al deze data sets zijn gemeenschappelijk goed. Ze staan nu nog versnipperd en in verschillende systemen, in diverse bestandtypen en vaak nog per afdeling. Ons ‘data warehouse’ kan slimmer samengebracht worden. Slimmer zodat de inwoners er profijt van hebben en daarnaast de medewerkers van de gemeente. Hoe zou het zijn om als inwoner op basis van een inlog met postcode te zien wat erin jouw wijk of buurt speelt? Dat je met behulp van ‘jouw data set’ zou kunnen werken aan een buurtagenda, aan initiatieven die er toe doen, die spelen in je wijk. Democratische vernieuwing Inwoners beschikken over dezelfde informatie als de beslissers (gemeenteraad/gemeentebestuur). Hierdoor zijn inwoners in staat om vanuit eigen initiatief ‘hun buurtagenda’ op te stellen. Dit verandert de gehele dynamiek van het besluitvormingsproces. De rol van de raad, het bestuur en vooral de inwoner wordt een andere. Voor bestuursleden is het combineren van alle data erg interessant, vooral voor het ontwikkelen van betere beleidsbeslissingen. Door op zoek te gaan naar correlaties en hierdoor patronen te herkennen. Door de eigen informatiestromen te beheren laten we als gemeente (overheid) de directe relatie zien geven we vorm aan de directe – en indirecte democratie. Nu en straks Nu werken we met statische gegevens en we worden 100% vertegenwoordigd in het besluitvormingsproces. We betrekken inwoners in het proces zodra ‘burgerparticipatie’ op de agenda komt. Wij willen dat straks inwoners zelf hun buurtagenda bepalen en dat de beslissers hierop aan kunnen sluiten, richting aan kunnen geven. De inwoners krijgen een rol in het besluitvormingsproces. Niet alleen een adviserende rol,

maar ook een samenwerkende rol (co creatie). De kantelgedachte: meer eigen verantwoordelijkheid, participatiemaatschappij etc. komt ook hier naar voren. Inwoners krijgen zelf de regie De verantwoordelijkheid leggen we daar waar die hoort in een democratie, namelijk bij de inwoners. Vergroten betrokkenheid / aanmoedigen interesse / beter draagvlak: meer tevredenheid etc. Pinckly biedt… Pinckly biedt oplossingen voor inwoners én medewerkers / gemeentebestuur / raadsleden 1. een dashboard voor de inwoner (zie voorbeeld dashboard einde Sway presentatie, zie bijlage 2) voorzien van data, toegespitst op relevantie voor de inwoner, data welke inwoners mee kunnen nemen bij bepaling van hun buurtagenda. 2. een dashboard voor medewerkers / gemeentebestuur / raadsleden

voorzien van data, toegespitst op relevantie voor deze doelgroepen, om in te spelen op behoeften / beter te sturen en sneller aan te haken op initiatieven.

Datastromen zijn per dashboard steeds wisselend van samenstelling en leveren meerwaarde voor vernieuwing. Het democratische proces wordt op een andere manier ingestoken. We kunnen meer gericht gaan werken, er is meer kans van slagen en uiteindelijk werken we natuurlijk naar een kostenbesparing toe. Inwoners zijn niet meer afhankelijk van hun vraag aan de gemeente. De gemeente kan beleid produceren met een goede basis als onderlegger. Een win situatie voor iedereen.

Privacy Privacy is een belangrijk aspect waar Pinckly grote waarde aan hecht. Met behulp van anonimiseren, van burgerservice nummers, informatie op eigen servers inzetten om ons data warenhuis zowel intern en zeker extern op orde te hebben.

Pinckly levert overheden een nieuwe ingang op in hun omgang met hun buitenwereld: transparantie!

vernieuwend

Er bestaan diverse middelen, tooltjes, app’s waar open data worden ingezet. Probleem is dat al deze data versnipperd staat op het wereldwijde web. Inwoners en ook medewerkers worden geconfronteerd met deze versnippering aan informatie en kunnen lastig bepalen en opzoeken wat relevant voor hen is. Data zijn gemeenschappelijk goed. Zodra deze data open staan, kunnen inwoners zelf invulling geven aan de prioritering van gemeentetaken samen met beslissers (gemeentebestuur / gemeenteraad). Betrouwbaarheid van deze data en de interpretatie daarvan (via de vormgeving / weergave of eigen interpretatie) laat vaak te wensen over. Pinckly is van de gemeente en biedt eigen data een dashboard waar inwoner, medewerker gemeente, bestuur en raad de vruchten van kunnen plukken.

impact

Impact van dit project is groot. De hele manier van werken gaat op de schop. Aan de voorkant (achter de schermen) moet nagedacht worden hoe de data kunnen bijdragen aan output (instellen algoritmes) die goed bruikbaar is. Zowel ambtelijk apparaat, het gemeentebestuur als de gemeenteraad moeten meegenomen worden en weten wat Pinckly kan brengen voor hen. Rollen gaan veranderen naarmate de rol van de overheid wijzigt.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

Het concept Pinckly wordt in de proeftuin van Boxtel eerst klein en daarna groter uitgerold. Dit concept is 1 op 1 over te dragen naar andere gemeenten / overheden. Initiatiefnemers zijn bereid om kennis over te dragen en om steeds tips en tops te delen vanuit het Pinckly concept. We gaan uit van dynamische plannen waar bijsturing op grond van ontwikkelingen (intern en extern) per dag worden gemonitord.

contact

[email protected]

team

Nikki van Dalm

Ondersteuning

Exposure

Verbinding met relevante netwerken en partijen. Veel gemeenten zijn bezig met hetzelfde en bundeling via Pinckly zou een grote slag op dit gebied betekenen.

Expertise

Proof of concept maken waarbij we gebruik maken van de expert tool. Bijvoorbeeld expertise rond Privacy wetgeving. We kunnen op deze manier

breder toetsen, dan enkel bij eigen organisatie (bestuur) Financiering

Het beheren en het ontwerpen van een open source platform kost geld. De steun van Democratic Challenge draagt bij aan cofinanciering vanuit andere investeerders.

Regelruimte

Vanuit de Experimenteerwet kan ruimte worden gecreëerd waarmee we ook de mogelijkheid hebben om binnen deze ruimte op zoek te gaan naar de uiterste mogelijkheden. De uitkomst zal bijdragen aan een beter product.

Toelichting

We verwachten vooral een stuk support om de grenzen op te zoeken om zo optimaal gebruik te kunnen maken van alle technologische ontwikkelingen in combinatie met de veranderende rol van de overheid. Bijlage 1: Kort filmpje: http://bit.ly/1ILcG5s Bijlage 2: Sway presentatie: http://bit.ly/1HPu3Dc

Lokaal

Boxtel

Project 69

Naam

Burgerdossier

datum

9-7-2015 14:59:44

Thema’s

concreet

e-democratie, open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk democratie Het project in hoofdlijn:

Realisatie van een veilig burgerdossier in the cloud m.b.v. onder andere moderne blockchain technologie. Samen met de makers van Ideal (Maxcode) en security specialisten (zoals bijv. Arjen Kamphuis) gekeken naar de technische mogelijkheden om dit te realiseren. De technologie zelf is voorhanden en vrij te gebruiken. Centraal staat de mogelijkheid om elke burger de mogelijkheid te bieden om een eigen dossier te beheren, waarbij informatie gedeeld kan worden met anderen. De burger beslist met wie hij welke gegevens uit zijn dossier wil delen. Het dossier kan meerdere ‘hoofdstukken’ en ‘paragrafen’ bevatten. Te denken valt aan medisch, gemeente, politiek, belastingen, scholen, burgerinitiatieven etc. Doelstelling is vooral het revitaliseren van onze samenleving en het weer actief betrokken

krijgen van burgers in de eigen lokale openbare samenleving.

Waarom een veilig burgerdossier? Dit zou de basis kunnen zijn voor een revolutie waarbij de burger weer zijn natuurlijke plek krijgt in elk denkbaar proces, namelijk die van centrale spil. Dit maakt fundamenteel andere inrichting van processen mogelijk in vrijwel alle denkbare interactie tussen een burger en zijn omgeving (met andere burgers, overheid, organisaties, bedrijven etc.). De implicaties hiervan reiken zeer ver. In volle glorie kan gesproken worden over een volstrekt nieuwe efficiëntere en effectievere manier van samenleven en samenwerken. Met een beetje visie zijn de mogelijkheden die er liggen op het vlak van staatsinrichting, politiek en democratie direct duidelijk. Het stelt de burger weer in staat om zelf praktische invulling te geven aan en actieve betrokkenheid te tonen bij initiatieven die hij/zij belangrijk vindt in zijn eigen omgeving. Naast het praktische nut speelt ook het juridische aspect een grote rol. Door het initiatief voor het delen van informatie bij de eigenaar van de informatie zelf neer te leggen zijn processen vanuit juridisch oogpunt simpeler vorm te geven. Op dit punt zijn bijvoorbeeld eerdere initiatieven zoals het EPD (investering > 330 miljoen!) stuk gelopen. Nu in Europa (m.n. vanuit Duitsland) steeds meer besef komt dat privacy echt een aandachtspunt is, worden de eisen qua wetgeving alleen maar hoger. De nieuwe Europese wetgeving die dit jaar van kracht wordt is hier een voorbeeld van. Deze eisen staan echter op gespannen voet met dat wat zich nu bijv. afspeelt op gemeentelijk niveau binnen de sociale wijkteams.

Implementatie Doelstelling is om te beginnen met een laagdrempelige, praktische, direct renderende, implementatie. Voor een eerste insteek is gekozen voor participatie en zorg. Participatie en zorg zijn voor veel mensen tastbaar en logisch en bovendien zijn hier relatief snel aanzienlijke besparingen en kwalitatieve verbeteringen te realiseren. Ook is gekozen voor een beperkte omvang qua implementatie. We gaan uit van een relatief klein dorp in Friesland, maar wel met betrokkenheid van alle stakeholders (huisarts, dorpsbelang, ouderensoos, kerk etc.).

Participatie: Het antwoord op de vergrijzing moet zijn de participatie samenleving, waarin de burgers weer een deel van de zorgtaken overnemen van de

verzorgingsstaat. Theoretisch klinkt dit plausibel. Samenwerken zit onze DNA als soort en onze samenleving is groot geworden door succesvolle samenwerking op lokale schaal (gemeenschappelijk gebruik weidevelden om de steden in de middeleeuwen, onderlinge verzekeringen, waterschappen, boerenleenbanken, zorg en opvang vanuit de kerk, woningbouwverenigingen etc.). De afgelopen decennia zijn veel van deze instituties ten prooi gevallen aan het puur kapitalistische denken. Door centralisatie, fusies, professionalisering, privatisering etc. zijn de fundamenten onder deze van oorsprong succesvolle lokale samenwerkingen weggeslagen. Dit heeft geresulteerd in organisaties, die directe verantwoording en transparantie naar de achterban hebben losgelaten (met excessen als bonus- /graaicultuur, woekerpolissen etc. als gevolg) en een burger die niet meer vanuit een ‘welbegrepen eigen belang’ handelt maar vanuit een strikt eigenbelang (declareren zonnebril bij de verzekeraar), waarbij hoge eisen worden gesteld aan de gemeenschappelijke voorzieningen, zonder hierin nog een eigen verantwoordelijkheid te erkennen. (zie evt. ook werk van Alexis de Tocqeville/Albert Jan Kruiter van Instituut Publieke Waarden). Dat de burgers weer taken zullen moeten overnemen is duidelijk (gezien komende vergrijzing en stijging zorgbudget van de afgelopen jaren: 2001 50 miljard naar 2011 ruim 90 miljard, terwijl de vergrijzing pas de komende jaren echt voelbaar gaat worden). De vraag is alleen hoe? Het zal tijd kosten om de burger weer betrokken en medeverantwoordelijk te krijgen. Dit proces kan echter versneld worden door het bieden van een infrastructuur voor burgerinitiatieven. De wil om elkaar te helpen is er nog steeds (groot aantal vrijwilligers). De vraag is alleen hoe dit effectief in te zetten. Ook hier kan het burgerdossier een belangrijke katalyserende rol spelen. Onderzoek bij de huisartsen en andere professionals toont aan dat zij vaak maar een beperkte invulling kunnen geven aan de vraag. Bijna elke zorgvraag valt uiteen in meerdere componenten waarbij vaak medeburgers goed in staat zijn een deel van de problematiek kosten efficiënt in te vullen. Het ontbreekt professionals vaak aan tijd, informatie en voorzieningen om dit te realiseren en te delegeren. Rondom het burgerdossier willen we een generieke applicatie opzetten die vrijwel elk denkbaar burgerinitiatief kan ondersteunen. Hierbij gaat het om een vrij te gebruiken applicatie die inzicht geeft in alle aanvragen (via persoon zelf of na overleg door derden), de resources (welke burgers/vrijwilligers doen mee met het burgerinitiatief) en de mogelijkheid biedt om hier een planning voor te maken. Deze generieke tool kan de basis zijn voor vrijwel elk denkbaar initiatief, zoals loopgroepjes, huiskamerrestaurantjes, dieetclubjes etc. Veel aandacht is uitgegaan naar privacy/veiligheid, zodat we niet de

zwaksten in onze samenleving overleveren aan mensen met minder eerbare intenties. Tevens wordt het voor 1,5 lijns professionals (huisarts/sociaal wijk team) mogelijk gemaakt om te zien welke initiatieven er zijn in de omgeving van de cliënt. Deze tool willen we als Burgerkracht Oudehaske gaan inzetten om onszelf te organiseren. De tool is inderdaad ook bruikbaar voor andere initiatieven in Friesland (vastgesteld binnen Netwerk Duurzame Dorpen/ Doarpswurk) maar ook in Brabant (besproken met initiatieven vanuit Het Groene Woud). Verder zijn we bezig om met Netwerk Duurzame Dorpen, Vereniging Groninger Dorpen en BOKD Drenthe samen te gaan werken op dit terrein. Hiernaast zijn we bezig om binnen het PlattelandsParlement 2015 te kijken naar een landelijke samenwerking om kennis, ervaring en hulpmiddelen (software) te gaan delen.

vernieuwend

Het is heel vernieuwend. De onderliggende technologie wordt al toegepast in de financiele wereld maar maakt nog meer innovaties mogelijk in het publieke domein.

impact

Totaal andere en succesvollere manieren om gemeenschappelijke doelstellingen te realiseren.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

100% overdraagbaar!

contact

[email protected]

team

Heel veel dit staat in bijgaand document

Ondersteuning

Exposure

altijd; kan nooit kwaad

Expertise

specialisten op verschillende vlakken zoals juridisch/financieel etc.

Financiering

vanaf 50.000,- voor een eerste begin.

Regelruimte

waar nodig wel.

Toelichting

Ik heb een ocuent waarin redelijk uitgebreid de verwachtingen omschreven

staan. Liefst zie ik meer samenwerking met universiteiten en burgerinitiatieven om sector overstijgende innovaties sneller te realiseren op basis van fandamenteel nieuwe mogelijkheden van blockchain technologie. Lokaal

Oudehakse

Project 70

Naam

BeterBesluit

datum

9-7-2015 16:04:45

Thema’s

e-democratie, open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk democratie

concreet

Het belang van betrokkenheid, participatie of co-productie is voor veel gemeenten en burgers evident. Maar de huidige praktijk is dat het meestal eenmalige initiatieven zijn en het op voorhand niet duidelijk is welke inzichten er precies zijn en of het besluit überhaupt 'speelt'. Na afronding van het participatietraject vervallen overheid en burgers weer in de oude patronen. Duurzaam samenwerken van de overheid en burger vraagt om een structurele verandering: Géén eenmalige projecten met burgerparticipatie maar standaard inwoners betrekken bij besluiten. Géén plannen ter inzage leggen op een gemeentehuis of informatieavonden met 'koffie en cake', maar proactief actuele besluiten voorleggen via een online platform. Dit alles is gebundeld in de app 'BeterBesluit' (iOS en Android) die 24/7 betrokkenheid biedt en een structureel onderdeel maakt van het besluitvormingsproces. BeterBesluit is een smartphone- en tablet-app waarmee realtime inzichtelijk is welke besluiten of (beleids)voornemens echt 'leven' in de lokale samenleving. Besluiten die gedragen worden (figuur 1: 'shared') kunnen eenvoudig worden onderscheiden van besluiten die omstreden zijn en nog geen draagvlak hebben (figuur 1: 'polarised'). [figuur: zie bijlage] BeterBesluit biedt daarnaast ook de mogelijkheid om mee te denken, op een moment dat het jou, als betrokkene, uitkomt. 's Avonds bij de koffie of 's ochtends in de trein op weg naar je werk, wanneer dat ene goede idee bij je opkomt kan je het direct kwijt in de BeterBesluit-app. De resultaten van deze inventarisatie worden natuurlijk teruggekoppeld aan de deelnemers, zo ontstaat een wederkerige relatie tussen burgers en bestuur. et participatieproces voor besluiten die al gedragen worden (figuur 1: 'shared' en 'neutral') kunnen kort en bondig zijn. Tijd en middelen kunnen ingezet worden voor de gepolariseerde vraagstukken. Via de BeterBesluit-app wordt inzichtelijk welke onderwerpen in aanmerking komen voor een BeterBesluit-sessie. Tijdens een BeterBesluit-sessie worden betrokkenen uitgenodigd om meningen te delen over het onderwerp en samen te komen tot een gedragen besluit. Afhankelijk waar het besluit genomen wordt kunnen dit burgers zijn of een groep uitvoerende ambtenaren. Door alle betrokkenen aan bod te laten komen, inzichten met elkaar te delen en echt naar elkaar te luisteren wordt een gedragen besluit genomen met consent. Het uiteindelijke resultaat is dat BeterBesluit zorgt voor breed gedragen besluiten. Niet

de meeste stemmen gelden zoals in de democratie gebruikelijk is maar alle stemmen worden gehoord en, zoals in de sociocratie toegepast wordt. Omdat snel en eenvoudig inzichtelijk is welke besluiten aandacht behoeven, wordt gericht aandacht besteed aan de besluiten waarbij dat nodig is. Het uitgebreid verkennen van besluiten die daarom vragen én het bouwen aan breed draagvlak wordt met BeterBesluit mogelijk. Zo maken we participatie vele malen efficiënter en effectiever. vernieuwend

impact

De werkwijze achte BeterBesluit is geinspireerd op sociocratie en holacratie. De BeterBesluit-app is uniek binnen de lokale democratie en volledig toegewijd aan participatie. Het stelt burgers en overheden in staat tot waarlijk gezamenlijke besluitvormingsprocessen. BeterBesluit is een moderne methode en concrete applicatie gericht op co-creatie. Drie jaar na lancering van BeterBesluit als werkwijze en technologie: (1) is het gemiddelde draagvlak onder gemeentelijke besluiten verhoogd (2) vindt efficientere inzet van mensen en middelen bij particpatie en cocreatie plaats

uitvoeringskracht

overdraagbaar

De werkwijkze en technologie van 'BeterBesluit' is volkomen schaalbaar. Na toepassing van BeterBesluit in een 'proeftuin' (de n.t.b. pilot-gemeente) is het bij uitstek geschikt om in te voeren bij andere gemeenten. Als stip op de horizon zien we BeterBesluit als standaard optie voor het gemeentelijke besluitvormingsproces.

contact

[email protected]

team

De eigenaren en adviseurs van het organisatiesadviesbureau 'deBreedte': 1. drs. ir. K. (Karien) Dommerholt 2. ir. T.A. (Tijs) de Bree

Ondersteuning

Exposure

Idealiter zouden wij - bedenkers en ontwikkekaars - de BeterBesluit-methode en app willen presenteren op professionele gremia. Zoals tijdens een griffierscongres of een VNG-themabijeenkomst/congres.

Expertise

Het (door)ontwikkelen van de app vraagt om een dedicated IT-partner. De bedenkers van BeterBesluit zouden graag in contact komen met een ontwikkelaar die hier een bijdrage aan kan leveren.

Financiering

Regelruimte

Afhankelijk van het implementatie tempo en de schaalgrootte is een eenmalige financiering van € 10.000 tot € 20.000 noodzakelijk. Gevraagd: een gemeentelijke durfal! BeterBesluit zoekt een pilot-gemeente die met BeterBesluit aan de slag wil gaan. Een gemeente die betrokken burgers en medewerkers de kans wil geven echt mee te denken. Met deze gemeente willen we de BeterBesluit-app (door)ontwikkelen en stapsgewijs invoeren.

Toelichting

Lokaal

Het innovatieve karakter van BeterBesluit vraagt om een 'gemeentelijke durfal'. Een gemeente die de nek uitsteekt en durft af te wijken van de gebaande paden. De gevraagde ondersteuning zou op nagenoeg alle terreinen kunnen worden gegeven door een middelgrootte gemeente (50.000 100.000 inwoners) die als launching customer optreedt. Gemeente(n) n.t.b.

Project 71

Naam

Versterking invloed gemeenteraad en burgers op intergemeentelijke samenwerkingsverbanden.

datum

9-7-2015 16:17:16

Thema’s

e-democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven

concreet

Democratie evolueert. Niet omdat het een eigen interne “logica” heeft, maar omdat burgers dat willen. Zo is op een bepaald moment de representatieve democratie, in verschillende vormen ontstaan. Die functioneert nu omdat het een bepaalde mate van efficiëntie biedt: niet iedereen hoeft zich overal mee te bemoeien. De twee grootste aannames bij representatieve democratie zijn: de gekozen vertegenwoordigers weten wat de problematieken van de verschillende dossiers zijn, en ze kennen onze voorkeuren zodat ze kunnen beslissen. Kennis van feiten en kennis van onze voorkeuren. Kennis van feiten, betekent vandaag de dag ook inzien dat sommige belangen van de burgers het best kunnen worden behartigt als zaken boven het niveau van één gemeente worden geregeld. Hoe houden onze volksvertegenwoordigers dan grip op die dossiers, en hoe geven zij vorm aan het uitspreken van onze voorkeuren? Wat dus op lokaal gemeentelijk niveau aan democratisch gehalte kan worden gewonnen, zouden we weer inleveren op het niveau daarboven? Dat lijkt me niet handig. Da’s een stap vooruit en dan weer één (of twee?) terug? Thinkin is een sociaal communicatie proces dat is herontworpen (patent aanvraag nr 2013800) op basis van een meerderheid van de lessen van wat er allemaal suboptimaal verloopt bij de huidige gang van zaken. Bij sociale communicatie- en persoonlijke beslisprocessen daarbinnen blijft veel kennis onbenut, verloopt het proces

inefficiënt en komt er soms gewoon het verkeerde uit, namelijk niet wat de groep eigenlijk wilde. Het Thinkin proces, dat beschikbaar is in een beveiligde apparaatonafhankelijke digitale omgeving is er op gericht om iedereen plaats-onafhankelijk, en tijds-flexibeler toegang te geven tot het politiek proces. Meedenken kan van achter de keukentafel, vanuit het verzorgingstehuis, door de ambulance-chauffeur die dienst heeft (en gelukkig nog niks te doen) of door mensen uit jouw gemeente die op zakenreis zijn, of marinepersoneel op zee worden gebruikt. Geen mening gaat verloren. Thinkin is in staat om op twee nieuwe en beklijvende manieren een bijdrage te leveren aan de lokale politiek: door e-debat en door een re-fair-rendum aan te bieden aan alle burgers, jong en oud. E-debat zorgt ervoor dat meer kennis van betrokken burgers beschikbaar komt voor de politiek, zowel wat betreft feiten als wat betreft voorkeuren. Maar E-debat zorgt er vooral voor dat iedereen die meedoet een gelijke invloed heeft op het eindresultaat. Invloed heeft los van reputatie, vrij van zorgen over de repercussie in een gemeenschap en altijd alleen via positieve feedback. Een re-fair-rendum, dat alleen mogelijk is via het proces van Thinkin en borgt dat bij een referendum de meerderheid ook altijd in hun eigen formulering een opdracht kan toevoegen. Tegelijkertijd is er de afspraak dat de formulering die de verliezende minderheid meegeeft ook in het uit te voeren besluit een plaats zal krijgen. Het is in die zin heel erg Nederlands dat we als betrokkenen de kans krijgen om extra onderhandelruimte toe te voegen in het uitvoeringsproces. Sturen wordt dus net iets makkelijker en tegelijkertijd democratischer. Dit mechanisme van e-debat en re-fair-rendum, komen tevens ter beschikking aan de gemeenten die in een samenwerkingsverband deelneemt en waar zowel de raadsleden als de vernieuwend

• Via Thinkin doet iedereen mee, en spreekt iedereen voor zichzelf, zonder dat een zelfaangewezen woordvoerder voor hem of haar kan spreken. • Iedereen krijgt voldoende tijd om goed over zijn of haar bijdrage en over de bijdragen van anderen na te denken. •

Alles gaat op basis van volledige gelijkheid binnen het proces.

• Er komt een concreet rapport uit met de antwoorden die de groep als beste heeft aangewezen, in onderlinge samenhang. • Je kunt meedoen als het onderwerp je aanstaat, zo niet, even goede vrienden. •

Snij ook gerust zelf een onderwerp aan dat je na aan het hart ligt.

•

In te bedden in meningsvormingsprocessen met of zonder overheid.

• Te gebruiken voor beleidsvoorbereiding, besluitvorming en in de uitvoering. • Gericht op zowel feitelijke kennis als voor het bepalen en uitspreken van voorkeuren. • Bruikbaar binnen de raad, binnen het ambtelijk apparaat, onder burgers, tussen al die partijen, en met buurgemeenten.

• Erg Nederlandse manier van met referenda omgaan: een re-fairrendum waarin altijd de nuances die de winnaars aanbrengen zowel als de stem van de minderheid worden toegevoegd aan het besluit. Uitvoeringsruimte met dank aan de burger. •

Nederlandse Patent aanvraag loopt (nummer 2013800).

• Kan een geformaliseerd worden tot onderdeel van reguliere lokale processen. • Iedereen in de gemeente kan zeggen dat hij of zij elke dag meetelt in de politiek. • Je kunt als burger zelfs aangeven aan welke besluiten jouw bijdrage een doorslaggevende draai heeft gegeven. • Individuele raadsleden kunnen beter verantwoorden wat hun bijdrage aan het proces was: begeleider, initiator, etc • impact

Lokale politiek terug in de handen van burgers.

Het e-debat en het re-fair-rendum kunnen een structurele plaats gaan innemen in zaken vallend onder Gemeentewet art. 150, bijvoorbeeld. Zo kan, bijvoorbeeld, iedere derde dinsdag van de maand een gemeentevraag gesteld worden, die dan een week later beantwoord is en vervolgens met betrokken burgers in een raadscie of de raad besproken wordt. Dat zijn allemaal lokale invullingen, zonder verplichtend karakter.

De ruimte kan gecreeerd worden om het proces op te nemen in de Gemeentewet. uitvoeringskracht

overdraagbaar

Iedere gemeente kan indien zij wenst toegang krijgen tot deze oplossing. De specifieke inrichting kan op gemeentelijk niveau worden bepaald, dus er is altijd ruimte voor lokaal initiatief en lokale kleur. Na een opstartfase van tussen een paar weken en altijd minder dan een half jaar zullen 99% procent alle betrokkenen met het grootste gemak van het proces gebruik kunnen maken.

contact

[email protected]

team

Thinkin bv

Ondersteuning

Exposure

Graag zijn wij betrokken bij de dag van de Democratie en tonen onze oplossing

Expertise

Wij hebben er het volste vertrouwen in dat samen met het Ministerie een cluster van samenwerkende gemeente gevonden kan worden die als eerste in Nederland willen beginnen met deze vorm van samenwerking. de eerste individuele gemeente heeft zich al gemeld.

Financiering

Mochten de samenwerkende gemeenten het naar rato gedeelde bedrag voor een pilot niet kunnen neerleggen, bv omdat het een art. 12 gemeente is, dan zou het gewaardeerd worden als het Ministerie die hobbel kan wegnemen. Dus dat betekent een deel van ca. max € 50K (excl btw)

Regelruimte

De gemeenten hebben naar alle waarschijnlijkheid voldoende aan hun eigen al bestaande mogelijkheden.

Toelichting

Daarnaast zou een actieve monitoring vanuit het Ministerie zeer op prijks gesteld worden, temeer daar in deze pilot een potentiele structurele versterking van de lokale en nu nog niet bestaande inter-lokale democratie wordt aangeboden. Via het e-mail adres volgt nog enige informatie over Thinkin.

Lokaal

nader te bepalen, dit project is op zoek naar een gemeenten-cluster

Project 72

Naam

Jongerencongres over armoede

datum

9-7-2015 16:17:16

Thema’s

open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, lokale media en democratie, netwerk democratie, jongeren betrekken bij de lokale democratie

concreet

De Kleine Ambassade heeft vaak teruggekregen van gemeenten dat het nauwelijks lukt om jongeren te betrekken bij de gemeente en dat bijvoorbeeld een jongerenraad moeilijk van de grond komt. In de loop der jaren heeft de Kleine Ambassade hier een weg in gevonden. We hebben inmiddels veel ervaring met het organiseren van participatieprojecten voor jongeren en weten hoe we jongeren intrinsiek kunt motiveren om mee te denken over zaken die spelen binnen hun leefomgeving. Hierbij draait het niet om het politieke aspect, zoals het naspelen van politieke partijen. Wat beter werkt is dat

jongeren gezamenlijk nadenken over in welke omgeving zij willen leven en hoe verbeteringen in de stad tot stand komen. In plaats van een jongerenraad denken wij dat jongerencongressen rondom verschillende vraagstukken een betere vorm is om jongeren te betrekken bij de gemeente. Met een jongerenraad worden structureel dezelfde jongeren bij de gemeente betrokken. Vaak is het maar een beperkte groep jongeren die enthousiast genoeg is om hier zich zo intensief voor in te zetten. Met een congres kan een grote jongeren binnen een kort tijdbestek intensief aan de slag met een vraagstuk. Hierdoor verslapt hun aandacht niet en kunnen ze met elkaar tot goede resultaten komen. Met deze vorm kun je bovendien veel meer jongeren betrekken bij de leefomgeving. Met de eerste editie van het jongerencongres willen we jongeren uit Schiedam, Vlaardingen en Maassluis betrekken bij het armoedevraagstuk van hun gemeente. Armoede staat bij jongeren uit deze regio hoog op de agenda. Zo koos het merendeel van 800 Schiedamse jongeren armoede als belangrijkste onderwerp in een enquête voor de gemeenteraadsverkiezingen 2014. Met deze enquête werd aan 800 jongeren gevraagd welke thema’s volgens hen hoog op de agenda van de gemeentepolitiek moesten komen te staan. Dit congres willen we samen met een groep jongeren organiseren, zodat het congres echt iets van de jongeren wordt en het goed aansluit bij de belevingswereld van deze doelgroep. Jongeren van middelbare scholen uit Schiedam, Vlaardingen en Maassluis kunnen aan het congres deelnemen. We richten ons op deze drie gemeenten, omdat zij sinds 2015 samenwerken op het gebied van armoede. Op de eerste dag van het congres staat het vergaren van kennis centraal. We vinden het belangrijk dat de jongeren eerst veel kennis opdoen over armoede, omdat ze alleen dan met gefundeerde oplossingen kunnen komen. Ook worden er op deze dag prikkelende vragen aan de jongeren voorgelegd die wat meer filosofisch van aard zijn: Wat is een rechtvaardige samenleving? Zijn we allemaal gelijk? Hoe zorg je voor een eerlijke verdeling van kansen? Voor deze eerste dag willen we diverse experts en wetenschappers uitnodigen die veel kennis hebben over de verschillende aspecten van armoede. Deze vooraanstaande sprekers informeren de jongeren, elk vanuit een ander perspectief over het armoedeprobleem en/of mogelijke oplossingen hiervoor. We denken hierbij aan sprekers als: Rutger Bregman, Jodi Mak, Martine Delfos, Henriëtte Prast en de Kinderombudsman. Voor de tweede dag willen we allerlei creatieve denkers, trainers en coaches uitnodigen die de jongeren kunnen uitdagen om vanuit andere invalshoeken naar het armoedeprobleem te kijken. De jongeren gaan deze dag in kleine groepen uiteen en denken na over mogelijke oplossingen voor het armoedeprobleem. Onder begeleiding werken ze hun oplossingen voor het armoedeprobleem verder uit en maken ze hier een pitch van. Ook voor deze dag willen we een inspirerende spreker uitnodigen, zoals: Ionica Smeets, Daan Roosegaarde of Bas Haring. Het jongerencongres willen we afsluiten met een groot diner en debat waar

allerlei volwassenen uit onder andere de politiek, het bedrijfsleven en het onderwijs voor worden uitgenodigd. De jongeren gaan tijdens dit evenement hun oplossingen pitchen voor het armoedeprobleem in hun regio. We hopen zo bij de genodigden voor commitment te kunnen zorgen om de oplossingen van de jongeren serieus op te gaan pakken. Alle ideeën en oplossingen van de jongeren met betrekking tot het armoedeprobleem in de regio willen we bundelen in een resultat vernieuwend

Een jongerencongres is een hele andere manier om jongeren inspraak te geven. In plaats van dat ze mogen schieten op een beleidsnota die al voor een groot deel is opgesteld, worden ze nu bij het beginpunt van het besluitvormingsproces betrokken. Op een gelijkwaardige manier gaan jongeren met elkaar, maar ook met ambtenaren, de politiek, bedrijven en andere organisaties in de stad, in gesprek over samenleven in de stad.

impact

We gaan er zorg voor dragen dat de oplossingen die de jongeren tijdens het jongerencongres aandragen, worden doorgevoerd in het beleid. De oplossingen van de jongeren worden niet alleen opgepakt door de gemeente, maar ook door bedrijven, het onderwijs en andere partijen uit de stad. Er ontstaan zo nieuwe samenwerkingen en verbindingen tussen al deze partijen. Dit zal ook na drie jaar nog merkbaar zijn. Naar verwachting worden er na dit eerste jongerencongres over armoede, ook jongerencongressen georganiseerd over andere thema’s.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

contact team

Andere gemeenten kunnen deze werkvorm ook overnemen, om jongeren, maar ook andere doelgroepen meer te betrekken bij de stad.

[email protected] De Kleine Ambassade , een stichting die gespecialiseerd is in kinder/jongerenparticipatie en het betrekken van kinderen en jongeren bij hun eigen leefomgeving; de gemeenten Schiedam, Vlaardingen en Maassluis en middelbare scholen uit Schiedam, Vlaardingen en Maassluis.

Ondersteuning

Exposure

Voor dit project is veel exposure nodig, niet alleen om sprekers aan te trekken, maar om met dit project een voorbeeld te kunnen zijn voor de rest van Nederland, hoe je om kunt gaan met jongerenparticipatie.

Expertise

Het zou mooi zijn als er onderzoek zou kunnen worden gedaan naar deze methodiek en dat een onafhankelijke partij inzichtelijk kan maken wat de opbrengsten zijn van het jongerencongres. Op die manier krijgt het

jongerencongres een keurmerk en hebben andere gemeenten er waarschijnlijk eerder vertrouwen in dat dit een goede aanpak is om jongeren meer te betrekken bij de leefomgeving. Financiering

We hebben nog een dekkingstekort van 12.500,00, we hebben nog een aantal fondsaanvragen uitstaan, maar als Democratic Challenge hier ook iets in zou kunnen betekenen, zou dit erg fijn zijn.

Regelruimte

Graag zouden we ondersteuning willen m.b.t. de volgende uitdaging: hoe kun je ervoor zorgen dat gemeenten zich committeren aan de adviezen van de jongeren?

Toelichting

Graag wil ik ermee beginnen dat we al blij zijn met elke vorm van ondersteuning u kunt bieden. Op het gebied van jongerenparticipatie hebben we zelf al veel expertise, maar we hopen dat we vanuit Democratic Challenge de volgende ondersteuning kunnen verwachten: het bij een groot publiek onder de aandacht brengen van dit initiatief; een financiële bijdrage of tips voor andere financieringsmogelijkheden en advies met betrekking tot onze vraag op het gebied van 'regelruimte'.

Lokaal

Schiedam (jongeren uit de gemeenten Schiedam, Vlaardingen en Maassluis kunnen hier aan deelnemen

Project 73

Naam

Placemaking Dordrecht

datum

9-7-2015 16:40:19

Thema’s

open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven

concreet

Placemaking is een wijze van gebiedsontwikkeling die niet uitgaat van een ruimtelijk ontwerp of plan, maar de gebruikers van een plek centraal stelt. Samen met belanghebbenden wordt gezocht naar een optimaal ontwerp, waarin het gebruik en de gebruikswaarde van de plek centraal staat. Het doel is een omgeving te creëren die het welzijn, het geluk en de gezondheid van gebruikers verbetert. Een plek waar de gebruiker zich thuis voelt. De verwachting is dat de plek hierdoor niet langer als gemeentelijk, maar als maatschappelijk eigendom wordt ervaren. Hierdoor zal de betrokkenheid van belanghebbenden bij de instandhouding van de plek toenemen. Om het maatschappelijk eigendom te bevorderen is het niet alleen belangrijk de belanghebbenden tijdig te betrekken, maar hen ook nadrukkelijk te betrekken bij de besluitvorming. Dordrecht heeft ervaring met placemaking op buurtniveau, maar wil de methode nu

gaan toepassen op wijkniveau. Daarbij zijn meer belanghebbenden betrokken en zijn ook de bestuurlijke verantwoordelijkheden duidelijker zichtbaar. De ambtelijke en bestuurlijke leerervaringen zullen hierdoor toenemen en de kloof tussen bestuur en burgers zal verder worden verkleind. Bij de herinrichting van drie wijkpleinen wil Dordrecht de methode van placemaking gaan inzetten. Deze projecten zijn opgenomen in de meerjaren onderhoudsbegroting van 2016/17 en bedragen gezamenlijk een aanzienlijke investering. vernieuwend

Met placemaking willen we nadrukkelijk stilstaan bij het leveren van maatwerk voor alle betrokkenen een plek. Vaak wordt nu direct naar een oplossing gezocht door een ontwerp te maken, terwijl het gebruik van de plek en de wensen over het gebruik onvoldoende zijn doorgrond. Placemaking is geen nieuw concept maar in Dordrecht willen we belanghebbenden niet alleen betrekken bij het opstellen van een ontwerp, maar juist ook bij de besluitvorming. Als je mag meebeslissen ben je nog meer bereid je in te zetten voor het instant houden en beheren van een plek.

impact

Om belanghebbenden meer eigenaar te laten voelen van de oplossing, moeten zij betrokken worden bij de besluitvorming. De huidige representatieve gemeentelijke democratie moet een weg vinden beslisbevoegdheden te delegeren of om in samenwerking met belanghebbenden een besluit te nemen. Als ze daar in slaagt zal de lokale democratie meer aansluiting vinden bij de kiezers, wordt de kennis en kracht van de bewoners en ondernemer niet alleen ingezet voor het eigen belang maar voor de stad als geheel en ontstaat een positief klimaat voor nieuwe initiatieven.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

contact team

Ondersteuning

Dordrecht gaat bij drie grote en concrete projecten experimenteren met placemaking en nieuwe vormen van besluitvorming. Op buurtniveau is al enige ervaring opgedaan, maar deze willen wij verder uitbouwen door placemaking ook op wijkniveau toe te passen. Een belangrijk onderdeel van het project is het verzamelen en uitdragen van ervaring. Dat hoeft zich niet te beperken tot Dordrecht. Wij overwegen onze ervaringen in de vorm van meerdere korte YouTube filmpjes te bundelen tot een eenvoudig toegankelijk naslagwerk.

[email protected] Per plein worden alle belanghebbende uitgenodigd deel te nemen aan het proces. Daarbij moet gedacht worden aan: bewoners, ondernemers, instellingen, verenigingen, gemeentelijke diensten en service- en hulpdiensten.

Exposure

Bekendheid van dit project zal de impact ervan vergroten. Ook gezien de hoge mate van overdraagbaarheid verhoogd exposure naar andere gemeenten in Nederland de impact van het project.

Expertise

Expertise op het gebied van onderzoek/evaluatie en waar nodig ook wetenschappelijke onderbouwing zijn in mindere mate aanwezig bij betrokken partijen. Ondersteuning op dit gebied vanuit DC zou daarom wenselijk zijn.

Financiering

Hoewel een verdienmodel onderdeel is van het project komen de ontwikkelkosten in eerste instantie voor rekening van de betrokken organisaties en gemeenten. Dit voorschot wordt bij succes met rente terugbetaald. In feite zou dit kunnen worden gezien als een soort van Social Impact Bond. Graag zouden we in gesprek gaan met DC over een soortgelijke investering in de ontwikkelkosten in de vorm van een SIB.

Regelruimte

Qua regelruimte voorzien we voor dit project geen problemen.

Toelichting

Tijdens de incubatordag is kennisgemaakt met het sociocratisch centrum. Graag zouden wij met het centrum willen samenwerken in de ontwikkeling van nieuwe structuren, technieken en vaardigheden om de bewoners meer te betrekken bij de besluitvorming rond projecten. Daarnaast zoeken wij steun en middelen om onze ervaringen effectief over te dragen en de aanpak te verbreden.

Lokaal

Herinrichting van drie wijkpleinen in Dordrecht: Vrieseplein, winkelcentrum Crabbehof en Damplein.

Project 74

Naam

We kunnen elkaar nog meer vertellen…

datum

7-9-2015 16:41:32 Thema’s concreet

e-democratie, open democratie Doelen: • Samen leven niet moeilijker maken dan dat het van zichzelf al is. • Heldere en gemeenschappelijke taal over samen leven. • Overzicht op wederzijdse afhankelijkheid van leef- en systeemwereld. • Inzicht wat betreft persoonlijke toegevoegde waarde voor de ander en omgeving. • Inzicht wat betreft toegevoegde waarde van de ander voor jou.

• Uitzicht op een aansprekende leefomgeving. • Online mogelijkheden benutten voor het versterken van offline. • Een aansprekende wij(k)agenda waarbij de regie zo dicht mogelijk bij de inwoners zelf wordt gelaten… Hoe? 1. Introductie van een helder en gemeenschappelijk begrippenkader over samen leven (5R), wat bruikbaar is voor gezin, school en samenleving (integraal/samenhangend). 2. Gebruik van een “offline-based community tool” (OBCT) waarbij wijkbewoners op aansprekende wijze gestimuleerd worden mee te doen, denken, durven en dromen… als het gaat over hun wijk. De verbinding van de brede en (in)formele nuldelijn wordt hiermee ook versterkt. Een eerste test-versie (voor het project Verrijk je Wijk voor de gemeente Den Haag) is al beschikbaar. Op welke wijze vernieuwt het de lokale democratie? Doel van het project is niet zozeer het vernieuwen van de lokale democratie, als wel het versterken ervan. Door het gebruik van een heldere en gemeenschappelijke manier van spreken over de wederzijdse afhankelijkheid tussen inwoners en gemeente heeft een positief effect op een effectieve samenwerking tussen deze twee. Bijkomend voordeel is dat op basis van deze taal zowel de gemeentelijke dienstverlening, ook veel gehoorde begrippen als 'eigen kracht' en 'zelf- en samenredzaamheid' concreet kan worden gemaakt als een verhouding van (slechts) vijf werkwoorden. Doordat het begrippenkader aansluit op het systeem van de leefwereld wordt het door alle betrokken (h)erkent. Het maakt zichtbaar hoe een rechtsstaat (regels/sturen) en democratie (betekenissen/volgen) dienend zijn aan een samenleving (geheimen/verwonderen). vernieuwend

Het plan is vernieuwend omdat het principe ervan op verschillende niveaus van samenleven toe te passen is (gezin, school/werk en samenleving). Het gezin kan daarbij gezien worden als mini-samenleving en de samenleving als groot gezin. Het betreft een doorontwikkeling van het pedagogisch quitte van Wim ter Horst wat hij al beschreven heeft in 1980... In combinatie met de online-mogelijkheden van tegenwoordig is dit project een duidelijk voorbeeld van in- en renovatie. impact

Omdat dit project 'slechts' een handvat biedt om het onderlinge gesprek over samenleven te verhelderen, vraagt het niet veel onderhoud. De duurzame impact van het project zal verbonden zijn aan de toegevoegde waarde die de gebruikers van het begrippenkader ervaren. Daarnaast is het onze verwachting dat hoe bekender en vanzelfsprekender het gebruik van dit begrippenkader is binnen het sociaal domein, hoe groter de impact zal zijn.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

Aangezien het eerder genoemde systeem van de leefwereld (waarop het begrippenkader gebaseerd is) een universeel karakter heeft, is de

overdraagbaarheid van het project naar onze verwachting zeer hoog.

contact team

[email protected] Ontwikkelburo Auxanon (Simon Bax), Gemeente Ede (er worden nog gesprekken gevoerd met Den Haag en Kampen)

Ondersteuning

Exposure

Bekendheid van dit project zal de impact ervan vergroten. Ook gezien de hoge mate van overdraagbaarheid verhoogd exposure naar andere gemeenten in Nederland de impact van het project.

Expertise

Expertise op het gebied van onderzoek/evaluatie en waar nodig ook wetenschappelijke onderbouwing zijn in mindere mate aanwezig bij betrokken partijen. Ondersteuning op dit gebied vanuit DC zou daarom wenselijk zijn.

Financiering

Hoewel een verdienmodel onderdeel is van het project komen de ontwikkelkosten in eerste instantie voor rekening van de betrokken organisaties en gemeenten. Dit voorschot wordt bij succes met rente terugbetaald. In feite zou dit kunnen worden gezien als een soort van Social Impact Bond. Graag zouden we in gesprek gaan met DC over een soortgelijke investering in de ontwikkelkosten in de vorm van een SIB.

Regelruimte

Qua regelruimte voorzien we voor dit project geen problemen. Toelichting

Vanuit DC verwachten wij qua ondersteuning vooral de verbinding met de andere deelnemers met vergelijkbare projecten, constructieve feedback, wellicht een SIB met de VNG?! en netwerkmogelijkheden om het draagvlak voor het project onder gemeenten te vergroten. Sowieso biedt deze DC een mooi 'excuus' en een deadline om samenwerking concreet te maken. Daarmee heeft DC nu al een vliegwieleffect gehad, waarvoor dank. Per mail sturen wij jullie nog een presentatie met de inhoudelijke grote lijn van het begrippenkader die ter inspiratie ook gegeven is op de #D1000 in Apeldoorn.

Lokaal

Ede

Project 75

Naam

Leertraject ‘Samenwerking initiatiefnemers en gemeente’

datum

7-9-2015 19:35:02

Thema’s

open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, versterking van de samenwerking tussen initiatiefnemers en gemeente

concreet

Het leertraject is onderdeel van -en komt voort uit- een langere, reeds lopende, samenwerking tussen gemeente en initiatiefnemers. In december 2014 vond het Festival ‘Utrecht Maken We Samen’ plaats. Dit festival rondom het versterken van initiatieven in de stad is een co-creatie geweest tussen initiatiefnemers en de gemeente Utrecht. Zowel inhoudelijk als procesmatig is het festival gezamenlijk georganiseerd. Een succesvol festival met twintig workshops en gevarieerde en waardevolle output. Deze output heeft geresulteerd in een dynamisch document dat wederom in samenwerking met de stad is en wordt vormgegeven; De agenda ‘Ruim baan voor initiatief – routekaart 2015’; http://www.utrecht.nl/fileadmin/uploads/documenten/1.concern-bestuurontwikkeling/Wijken/Participatie/Jij_maakt_Utrecht/Ruim_baan_voor_initiatief__Agenda_etappe_2015.pdf De uitvoering van agendapunt 1: al doende leren staat centraal in deze aanmelding. Het doel van het project is om met betrokken actoren (in elk geval initiatiefnemers en ambtenaren, wellicht ook raadsleden) te leren ‘on the job’, dus tijdens de samenwerking die gaande is. Door dilemma’s en obstakels te adresseren, te reflecteren op de samenwerking en in overleg bij te sturen. Voor een aantal casussen van concrete samenwerking willen we dit proces gedurende een aantal maanden volgen en vastleggen om te kunnen gebruiken in andere situaties en breder in en buiten de gemeentelijke organisatie te kunnen delen. We gaan daarbij samenwerken met kennisinstituten zoals het Onderzoeksnetwerk Sociaal Domein Utrecht (Universiteit Utrecht, Hogeschool Utrecht, Universiteit voor Humanistiek) of de USBO. Concreet gaat het in dit project om ervaringsleren door betrokken actoren. Specifiek wordt aandacht besteed aan het voeren van ‘het goede gesprek’ en het organiseren van reflectie in de samenwerking. Door samen met initiatiefnemers te leren verbeteren we de lokale participatieve democratie.

vernieuwend

Het leertraject onderscheidt zich door de sterke koppeling aan de praktijk. We organiseren reflectie op die praktijk terwijl deze plaatsvindt. Dit biedt zowel

voor betrokken ambtenaren als initiatiefnemers de mogelijkheid om te leren en beter begrip te krijgen voor elkaars positie. Ook verbinden we het leerproces met de persoonlijke ontwikkeling van betrokkenen. We verwachten dat de opbrengst zich niet alleen zal uitdrukken in inhoudelijke ‘werkende elementen’ voor een goede samenwerking maar ook in een methode van het organiseren van reflectie in de praktijk die breder toepasbaar is. De worteling in de praktijk, de gerichtheid op zowel ambtenaren als initiatiefnemers en de ambitie om reflectie een normaal onderdeel van het werk te laten zijn maken dit traject vernieuwend en onderscheidend.

impact

We verwachten een betere samenwerking tussen ambtenaren en initiatiefnemers, en daarmee een vruchtbaarder klimaat voor initiatieven in de stad en een versterking van de participatieve democratie. Daarnaast het doorbreken van oude werkwijzen en patronen en een ambtelijke organisatie die opener, scherper, wendbaarder en betrouwbaarder zal zijn. Als het lukt raadselden te betrekken zal het naar verwachting ook een positieve invloed hebben op de rol van de gemeenteraad t.a.v. initiatieven.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

contact

Zowel de te verwachten oogst aan ‘werkende elementen’ in een samenwerking tussen initiatiefnemers en gemeenteambtenaren als de methodiek van reflectie tijdens de praktijk kunnen voor andere gemeenten waardevol zijn. Dat geldt ook voor de gekozen vormen (bijv. met film) om casussen te volgen en vast te leggen voor bredere verspreiding en gebruik. De casuïstiek biedt aanknopingspunten voor een goed gesprek over samenwerking. Deze aanknopingspunten kunnen in toekomstige samenwerkingsverbanden als leidraad dienen. [email protected]

team

Het leertraject wordt door initiatiefnemers en ambtenaren gezamenlijk vorm gegeven. Er zal in koppels worden gewerkt tussen initiatiefnemers en ambtenaren op concrete casuïstiek. Voor een goede begeleiding op reflectie in de samenwerking zal een externe partij worden betrokken. Het betrekken van een (lokaal) kennisinstituut zoals Platform 31, Universiteit

voor Humanistiek of USBO wordt momenteel onderzocht. Ondersteuning

Exposure

Het delen van Utrechtse ervaringen binnen als buiten de eigen stad zou een mooie bijdrage leveren aan het project.

Expertise

Kennis over het organiseren van leren in de praktijk. Kennis over verspreiding en toepassing van opgedane ervaringen en lessen binnen en buiten de organisatie.

Financiering

Meerdere malen per jaar vindt een bijeenkomst tussen initiatiefnemers en ambtenaren plaats om de voortgang, follow-up en de leerervaringen van de samenwerking te bespreken. Een financiële bijdrage voor deze bijeenkomsten helpt om de resultaten breder deelbaar te maken.

Regelruimte

De samenwerking tussen gemeente en initiatiefnemers kan bemoeilijkt worden door bestaande regelgeving. Het kan zijn dat bij de uitvoering van het leertraject suggesties worden gedaan om gemeentelijke of landelijke regelgeving aan te passen of te experimenteren met meer regelruimte.

Toelichting

Zie de toelichting op bovenstaand punten.

Lokaal

Utrecht

Project 76

Naam

Cooperatieve vertegenwoordiging

datum

7-9-2015 20:27:49

Thema’s

e-democratie, begroting, open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, lokale media en democratie, netwerk democratie

concreet

Wat zou er gebeuren als we beslissingen en daarmee de invloed weer dichterbij mensen brengen? Dat mensen zich weer ‘eigenaar’ van hun eigen straat, buurt en wijk laten voelen? Dat we ons realiseren dat er behoefte is en steeds meer ontstaat naar een nieuw model van lokaal bestuur. Een model dat verder gaat dan stemmen, of zoals steeds vaker: niet meer stemmen. Een model dat uitgaat van het versterken van elkaar en minder reactief is. Een manier om dit te bereiken is een ‘cooperative council ‘ ofwel een coöperatieve

gemeenteraad met een vertegenwoordiging van lokale politici en inwoners. Met gelijkwaardige invloed en zeggenschap. In Engeland zijn ze al bezig met deze vorm van gezamenlijk beslissen, zie het ‘Innovation Network Cooperative Councils’ (www.coopinnovation.co.uk) en/of http://youtube.be/LMh77gw9WQ8 Ze gaan in Engeland uit van een aantal principes: inwoners worden niet uitgenodigd op basis van expertise of netwerk. Nee, alle inwoners zijn experts als het om hun eigen wijk gaat omdat ze er wonen. Deelnemers worden verkozen door middel van loting, voor een afgesproken periode, waarna gerouleerd wordt zodat steeds meer wijkbewoners betrokken worden en invloed krijgen. Daarnaast gaat men uit van een gelijkwaardige informatiepositie. Met andere woorden: zowel lokale politici als inwoners hebben toegang tot dezelfde, begrijpelijke informatie over de te bespreken onderwerpen. En ten slotte hoort bij beslisrecht ook budgetrecht dat wat coöperatief besloten wordt ook coöperatief wordt betaald. En nu Groningen. Want wat onder andere in Londen kan, moet ook in Groningen kunnen, ondanks dat de lokale democratie in Nederland anders is ingericht. Daarom willen we in een wijk in de Stad Groningen starten met een experiment rondom een ‘cooperative council’ of te wel met een coöperatie vernieuwend

Vernieuwend? Jazeker! Het gebeurt nog niet in Nederland. En coöperatieve vertegenwoordiging zet aan tot zowel bestuurlijke als democratische vernieuwing en heeft daardoor ook mogelijk bestuurlijke juridische effecten. Want wellicht is de lokale overheid straks niet meer nodig? Kunnen we met veel minder of zelfs wel geen ambtelijke organisatie? Is onze huidige vorm van democratie wel ingericht op niet alleen mondige maar ook meebeslissende burgers? We werken met dit experiment aan het opdoen van ‘democratische ervaring'. Door de lokale overheid zo groot te maken, zijn burgers zelfs vaak verleerd samen beslissingen te nemen en samen zaken te creëren.

impact

De grondwet is aangepast om cooperatief besturen mogelijk te maken. Dus niet alleen voor Groningen maar voor elke gemeente. De gemeenteraad van Groningen is structureel veranderd. Er wordt significant minder op het Stadhuis gedebatteerd en veel meer coöperatief besloten en uitgevoerd in wijken zelf. In meerdere wijken is dit de manier van werken geworden en meerdere wijken staan te springen om ook zo te gaan werken. Wijkwethouders zien het als de manier om de gemeenschap op wijkniveau te versterken. De ambtelijke organisatie werkt op wijkniveau en heeft een aantal taken afgestoten of overgedragen aan inwoners omdat ze er middels de cooperatieve vertegenwoordiging achter komen dat middelen anders of niet ingezet hoefden te worden. Inwoners uit de wijken met coöperatieve vertegenwoordiging zijn de grootste ambassadeurs. Het vertrouwen is toegenomen; wat ze vinden doet er daadwerkelijk toe en inwoners hebben ook meer begrip voor dat wat niet kan. Bewoners lossen samen zaken op.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

contact team

De coöperatieve vertegenwoordiging verandert de structuur van de lokale democratie waarmee het overdraagbaar is op elke willekeurige andere gemeente. Omvang en samenstelling zijn niet van invloed. [email protected] Liesbeth van de Wetering (dromenmakelaar gemeente Groningen), Frans Kerver (ondernemer), Marian van Voorn (Stadjer), Wieke Paulusma (raadslid), Roeland van der Schaaf (wethouder)

Ondersteuning

Exposure

Website / Persaandacht. Met name ook ondersteuning om het geen bestuurlijke hype te maken; belang bij onderzoeksjournalistiek Mogelijke verbindingen met andere plekken waar dit gebeurt (in NL en buitenland) organiseren. Wellicht een leergroep met Engeland?

Expertise

Juridische ondersteuning, hoe om te gaan met verandering in wet en regelgeving op gebied van lokaal bestuur Lobby expert voor lokaal en regionale overheid Onderzoek en evaluatie waardoor ‘cooperatieve vertegenwoordiging’ zo makkelijk mogelijk overdraagbaar is in/naar andere gemeenten Hoe informatie delen met de gelote inwoners, zodat er een gelijkwaardige informatiepositie ontstaat Graag gaan we met jullie in gesprek hoe en met wie we ons team kunnen uitbreiden met mensen uit jullie ‘expertise pool’.

Financiering

Er is veel ervaring opgedaan tijdens het organiseren van de G1000 Groningen t.a.v. begroting en mogelijke kosten, maar we gaan graag in overleg over daadwerkelijke kosten en mogelijkheden.

Regelruimte

Mogelijk is de experimenteerwet nodig om eea in werking te kunnen zetten in bestuurswet. Ruimte om te experimenteren is een randvoorwaarde.

Toelichting Lokaal

Zie bovenstaand Groningen

Project 77

Naam

Maatschappelijke aandeelhouders: Nijmegenaren aan zet

datum

7-10-2015 6:41:22

Thema’s

besluitvorming processen, democratisering initiatieven

concreet

Een werkgroep van 7 raadsleden uit de gemeenteraad van Nijmegen wil de zeggenschap van Nijmegenaren op maatschappelijke instellingen vergroten. Hoe kunnen we zorgen dat bewoners meer te zeggen krijgen over de besluiten van woningcorporaties, onderwijsbesturen en zorginstellingen? Formeel gaat de gemeenteraad niet over deze vraag. Toch nemen we initiatief om het gesprek hierover te voeren in de stad. We hebben circa 10 interviews gehouden met bestuurders, toezichthouders en inspraakorganen vanuit de drie sectoren. Na de zomer willen we een stadsconferentie organiseren, om partijen te verbinden, te verrijken met goede ideeen en te stimuleren aan de slag te gaan met de invloed van Nijmegenaren. We hopen dat er veel maatschappelijke aandeelhouders ontstaan

vernieuwend

De term maatschappelijk aandeelhouder komt uit een publicatie van de WRR (van tweeluik naar driehoek) waarin wordt gepleit voor gezonde tegenspraak van bestuurders van maatschappelijke instellingen. Het vernieuwende aan ons project is dat we vanuit de lokale politiek, de gemeenteraad, de discussie hierover zijn gestart en dat we een actieve rol nemen om dit te bevorderen in onze stad.

impact

Als we slagen in onze opzet, praten er in de toekomst meer en andere Nijmegenaren mee over besluiten van onderwijsinstellingen, zorginstellingen, ziekenhuizen en woningcorporaties. Naast meepraten, besluiten ze ook daadwerkelijk over een aantal zaken. De invloed van bewoners is vergroot en vindt plaats in nieuwe werkvormen, die hun waarde bewijzen en bij succes jarenlang blijven bestaan. uitvoeringskracht

overdraagbaar

De legitimiteit van de keuzes van maatschappelijke instellingen staat overal in Nederland onder druk. Wie praat en besluit er mee over belangrijke besluiten van deze organisaties? Vaak zijn dit oudere, goed opgeleide bewoners. Hoe kunnen we andere bewoners in beeld krijgen en hoe kunnen we de beweging maken van meepraten naar meebesluiten? Dit zijn universele vragen. De actieve rol die de Nijmeegse gemeenteraad kiest, kan inspirerend zijn voor andere raden.

contact

[email protected]

team

De gemeenteraad van Nijmegen

Ondersteuning

Exposure

We willen een geslaagde stadsconferentie organiseren, waar vertegenwoordigers van clienten, huurders, patienten, ouders massaal aanwezig zijn. Ook bestuurders en toezichthouders van alle instellingen uit onze gemeente hopen we te ontmoeten. Hiervoor moeten we een grote groep bereiken, waarvoor exposure wenselijk is.

Expertise

Op de stadsconferentie willen we inspirerende voorbeelden laten zien. Welke corporatie, schoolbestuur of zorginstelling heeft bewoners al echte zeggenschap gegeven en hoe zijn de ervaringen daarmee? Welke randvoorwaarden moeten daarvoor gecreeerd worden? Deze goede voorbeelden kennen we in Nijmegen nog niet, de expertise kan ons helpen deze wel te vinden.

Financiering

nvt

Regelruimte

nvt

Toelichting

Lokaal

Graag willen we dat vanuit deze wedstrijd met ons wordt meegedacht hoe we echt een beweging in gang kunnen zetten in onze gemeente. Hoe kunnen we zorgen dat bewoners kunnen meepraten over wezenlijke besluiten van maatschappelijke instellingen? De stadsconferentie is een eerste en essentiele stap in dat traject. Het opzetten van zo'n conferentie en het doen slagen ervan, daarvoor zoeken we ondersteuning in de vorm van kennis en publiciteit. Nijmegen

Project 78

Naam

SJEK! de burgerbegroting app

datum

7-10-2015 7:56:11

Thema’s

e-democratie, begroting, democratisering initiatieven

concreet

Bij begrotingen is de burgerparticipatie meestal nog ver te zoeken. Inwoners staan nog ver weg van de gemeentebegroting. Het is een feestje voor professionals, daarna bestuurders, daarna Raadsleden. De rest van het jaar leggen deze op straat uit waarom wensen niet doorgaan, want ´te weinig geld´. Dat is opvallend. Wij zouden juist willen dat inwoners vóóraf meedenken en onderhandelen. Hoe gaan zij publiek geld verdelen? Op welke manier heeft mijn gemeente, mijn buurt of mijn wijk daar het meeste profijt van? Het is toch óns geld in ónze gemeente. >>> Lees meer op: http://pinkvalley.tumblr.com/post/116589368279/burgerbegrotingvia-een-app-wie-helpt-mee-op. 'SJEK! de burgerbegroting app' stelt iedereen in staat om zijn of haar verbeteridee voor wijk, dorp of stad te lanceren. Het idee kan vervolgens via likes en een Wikipediaachtige ‘community’ verder worden aangescherpt, waarna de beste ideeën uiteindelijk daadwerkelijk in praktijk worden gebracht.

vernieuwend

Er ontstaan meer en meer projecten rondom een burgerbegroting. De stap naar een app is echter nog nergens geconcretiseerd, maar wordt wel veelvuldig benoemd. Bij gemeenten zit de expertise, binnen PinkValley hebben wij kennis van technologie. We zijn dan inmiddels ook in gesprek met diverse gemeenten om daar de samenwerking op te zoeken. Net als bij de apps van PinkValley editie 2014 hebben we de intentie om samen (!) de publieke dienstverlening te verbeteren. >>> Lees meer over PinkValley: http://pinkvalley.tumblr.com/over.

impact

Inwoners denken vóóraf mee en onderhandelen met de gemeente over welke projecten/initiatieven worden gerealiseerd. De burgers hebben invloed op hoe het publieke geld - óns geld, in ónze gemeente, wordt verdeeld; op welke manier heeft mijn gemeente, mijn buurt of mijn wijk daar het meeste profijt van? Een logisch onderdeel in de participatiemaatschappij. Een doe-democratie. Vaak krijgt het de uitleg van ‘een maatschappij waarin iedereen die dat kan, verantwoordelijkheid neemt voor zijn of haar eigen leven en omgeving’. uitvoeringskracht

overdraagbaar

PinkValley heeft als doel om de publieke dienstverlening voor de gehele lokale overheid te verbeteren. Het idee wordt ontwikkeld met een aantal pilotgemeenten en daarna uitgerold in heel Nederland.

contact team

[email protected] PinkValley - het co-creatie platform voor apps voor de overheid - en daarmee de gehele Valley Crew

Ondersteuning

Exposure

Een podium om SJEK! te presenteren voor een groter publiek door publicaties en kennisdelen.

Expertise

Input van (pilot)gemeenten die werken aan een burgerbegroting. En kennis op het gebied van crowdfunding (apps).

Financiering

Subsidiemogelijkheden?

Regelruimte

Toelichting

Zie boven.

Lokaal

s-Hertogenbosch

Project 79

Naam

Eten, drinken en meer

datum

7-10-2015 9:19:07

Thema’s

verruimen regelgeving voor initiatieven

concreet

Het verruimen van horecaregelving om bewonersinitiatieven met innovatieve ideeen een kans te geven. Concreet gaat het hier om een bewonersinitiatief in een pauzelandschap. Het initiatief is daar een restaurant gestart maar wil dit in combinatie met verkoop van kleding, accessoires, meubeltjes. What you see, you can buy. Op dit moment is deze combinatie gezien de landelijke horecaregelgeving niet mogelijk. Wij willen graag regelluwte creeen om dit soort initiaven een kans te geven.

vernieuwend

Het creeren van regelluwte maakt het voor dit soort bewonersinitiatieven mogelijk om ook via andere wijze financiering binnen te halen en kansrijk te maken

impact

Feitelijk maken bewoners(initiatieven) hiermee nieuwe regelgeving die meer en beter past bij hun leefwereld en samenleving.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

Via beschrijving en verslag en uiteindelijk de regelluwtedie ontstaat

contact

[email protected]

team

gemeente Nieuwegein en bewonersinitiatieven

Ondersteuning

Exposure

Expertise

hoe ga je te werk, bij wie moet je zijn en in welke vorm giet je het dan

Financiering

Regelruimte

tav o.a. horecaregelgeving

Toelichting

hoe ga je te werk, bij wie moet je zijn en in welke vorm giet je het dan

Lokaal

Nieuwegein

Project 80

Naam

Extra zuurstof voor de democratie

datum

7-10-2015 10:08:07

Thema’s

concreet

open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk democratie De netwerkdemocratie in Uden: In Uden zijn we hard op weg om antwoord te geven op vragen die voortkomen uit het ontwikkelen van een netwerkdemocratie. Enerzijds heeft de gemeenteraad nu twee raadsconferenties achter de rug met de centrale vragen: ‘wat is een effectieve raad?’

en ‘Wat is effectieve samenwerking?’, waar diverse acties uit zijn voortgekomen. Anderzijds heeft de inwoner al laten zien - met haar betrokkenheid in de toekomstvisie van Uden met het project 'Udenaar de Toekomst' ( UdT) en later bij de 'G1000' - dat als ze bij een vraagstelling betrokken wordt, ze ook bereid is om mee te denken en mee te doen. Uit beide initiatieven zijn nu vele werkgroepen bezig om concrete invulling te geven aan de ontstane ideeën. Maar ondanks dat in de laatste drie jaar veel bereikt is staan we nog maar aan het begin van dit proces. Waar de politiek initiatieven zoals UdT, de G1000 en het Kantelhuis wel facilitair en financieel ondersteund heeft staan gemeentebestuur, ambtenaren en inwoners nog teveel op eigen eilandjes en worstelen met hun eigen vraagstukken als zij elkaar proberen te vinden. Inwoners willen graag betrokken zijn maar kennen de weg niet of lopen tegen blokkades aan. Betrokkenheid vertaalt zich nu naar óf beperkte inspraak óf lid worden van een politieke partij en evt. raadslid worden, er is geen tussenweg. De Raad wil beter zichtbaar zijn, maar kan alleen benaderd worden door een van de politieke partijen aan te spreken. De raad – als entiteit – is daarmee slecht benaderbaar. Ambtenaren willen “van binnen naar buiten” en zoeken naar wegen om ‘de inwoner’ te benaderen; Maar wie zijn dat dan? Hoe komen we met ze in contact en wat is hun legitimiteit? De ondersteuning van het gemeentebestuur voor de doe-democratie is goed, maar in haar stimulerende rol om inwoners bij de besluitvorming te betrekken valt nog veel te winnen. De Raad staat hiervoor open en denkt na over die rol, over vormen van inspraak en een ander vergadersysteem. Vanuit de inwoner gezien is steun voor burgerinitiatieven groot, maar de actieve deelname nog beperkt. Beiden zijn op zoek naar draagkracht en zichtbaarheid en hebben in deze dezelfde opdracht, ieder van uit hun eigen rol. Een opdracht om met elkaar de echte dialoog op gang te brengen. In de pionierfase is er in de verhouding en relatie tussen doe-democratie en representatieve democratie veel gebeurd, zowel in positieve als negatieve zin. Het is belangrijk hier nu lessen uit te trekken, te herijken en criticasters opnieuw te betrekken, kortom: te ‘hergroeperen’. Met een nieuw vertrekpunt. Hoe nu verder? Omdat de zoektochten van de verschillende bloedgroepen (Gemeentebestuur, inwoners en ambtenaren) zo fundamenteel met elkaar samenhangen werken initiatieven ook vooral dan als ze in samenhang worden opgepakt. Daarom starten we niet weer een nieuw individueel initiatief want ons doel is om samen een transitie in te gaan naar een systeem vernieuwend

De zoektocht van ambtenaren, politiek en de inwoner hebben grote overeenkomsten, die we dan ook gezamenlijk en in samenhang willen oplossen door te verbinden. De verbindingsofficieren moeten voor deze verbinding zorgen. Een verbindingsofficier is daarmee dan ook slecht vergelijkbaar met andere concepten zoals een ideeënmakelaar. Waar bij een ideeënmakelaar het idee en de coördinatie centraal staan, zal de verbindingsofficier de samenwerking voorop stellen.

impact

Over een jaar hebben inwoners, ambtenarij en politiek de doe-democratie, met elkaar versterkt. Betrokkenheid heeft een brede tussenweg gekregen. Vinden en gevonden worden is blijvend makkelijker gemaakt. Uden is democratischer in alle fases van de beleidscycli.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

contact team

Niets in deze challenge is specifiek voor Uden. Uitgaand van bereidheid in alle bloedgroepen is er geen enkel obstakel voor een andere gemeente. [email protected] Bewoners en stakeholders hebben zich tijdens de raadsconferentie uitgesproken deze uitdaging te willen aangaan en willen deze ontwikkeling actief ondersteunen. Deze uitdaging gaan we in Uden dan ook samen aan. Een groep van 14 individuen - 7 Inwoners, 3 raadsleden, 1 raadsgriffier, 1 wethouder, 1 gemeentesecretaris en 1 ambtenaar - initieert deze aanvraag.

Ondersteuning

Exposure

Exposure werkt enthousiasme in de hand. En is dus buitengewoon welkom.

Expertise

Pilot 1: Een verbindingsofficier moet multidisciplinair zijn. Expertise is daarom welkom bij het opstellen van het profiel, de competenties en kan nodig zijn bij het opzetten van de opleiding voor verbindingsofficieren. Organisatorisch meedenken over hoe verbindingsofficieren het beste geïntegreerd kunnen worden in de bloedgroepen zou eveneens welkom zijn. Pilot 2: Aangezien het evenement op 2 november samen met BZK wordt georganiseerd, zijn er al contacten over de expertise. In de lijn van deze challenge hebben we dan ook alle vertrouwen in het gezamenlijk optrekken in de voorbereiding, als het gaat om de samenstelling van het programma en gastsprekers . Pilot 3: Bekijken of de hulpmiddelen uit de e-democratie uitkomst bieden voor de democratisering van beleidscycli.

Financiering

Pilot 1: Financieel zou BZK kunnen bijdragen in het kader van de opleiding. Pilot 2: Het delen van de organisatiekosten.

Regelruimte

De 3e pilot over democratisering in alle fases van de beleidscyclus zou mogelijk meer regelruimte kunnen behoeven. Indien dit het geval is komen we hier graag op terug.

Toelichting

Zie: https://goo.gl/sZ9eJ0 (voor de tekst van 'concreet' met illustraties)

Lokaal

Uden

Project 81

Naam

De staat van Tilburg

datum

7-10-2015 10:58:06

Thema’s

lokale media en democratie

concreet

"De huidige discussie over de toekomst van de journalistiek wordt beheerst door een zoektocht naar nieuwe verdienmodellen. In de veronderstelling dat het daarna weer gewoon business as usual is. Ik denk dat de ontwrichting dieper gaat, dat het de hoogste tijd is dat de makers, journalisten, zich over de snel veranderende behoeftes gaan ontfermen. Dat zij zich gaan verbinden aan de mensen waarvoor ze werken en die ze willen verheffen. Daarvoor zullen journalisten nieuwe maakmodellen moeten bedenken, nieuwe manieren om journalistiek te bedrijven. Als ze daarin slagen, komen de verdienmodellen vanzelf." Dit ruim twee jaar oude citaat uit de oratie van hoogleraar journalistiek Jeroen Smit (RUG) is een belangrijke inspiratiebron voor het journalistieke initiatief De Staat van Tilburg. Net als het boek 'If mayors ruled the world' van Benjamin Barber trouwens, waarin overtuigend wordt beschreven dat oplossingen voor maatschappelijke problemen op het niveau van steden ontstaan. De Staat van Tilburg wordt een online journalistiek platform dat zich er primair op richt om de inwoners van Tilburg in staat te stellen beter en effectiever te participeren in de lokale gemeenschap. Het doel is: het verspreiden van kennis en informatie om de Tilburgse gemeenschap te stimuleren de stad veiliger, gezonder, gezonder, leuker, schoner, mooier, etc. te maken. De verhalen en opinies die gepubliceerd worden zijn activerend, constructief en kritisch. Voor een journalist van De Staat van Tilburg is het niet voldoende om nieuws te melden, verslag te doen van of tegels te lichten. Van hem of haar wordt ook verlangd zaken in een duidelijk perspectief te plaatsen (uitleg en context geven) en/of op zoek te gaan naar opinies en feiten die ertoe kunnen bijdragen dat situaties in de stad verbeteren. Elk artikel, filmpje of audio-item moet het lokale debat verrijken en zo mogelijk oplossingen aanreiken. Die mogelijke oplossingen worden niet alleen lokaal gezocht, maar wereldwijd. Als er in Tilburg bijvoorbeeld wordt geworsteld met een groeiende groep jongeren met obesitas in arme wijken kan het goed zijn dat er in een stad in de VS een prachtig obesitasproject bestaat waar Tilburg van kan leren. Door die kennis als het ware Tilburg in te trekken, verrijkt De Staat van Tilburg het lokale debat en biedt het perspectief. Om deze journalistieke taak goed te vervullen heb je veel journalisten nodig, maar wat nog meer nodig is, is kennis; kennis over wat er speelt in buurten en bij organisaties in de stad, kennis over mensen met interessante ideeën en initiatieven, vakkennis over tal van thema’s. Al die kennis is aanwezig in een stad. De logische gedachte is dan ook om de kennis die aanwezig is bij de inwoners van Tilburg maximaal te gebruiken voor de verhalen op De Staat van Tilburg.

Het idee is om de Staat van Tilburg te organiseren rondom kennisgroepen. Kennisgroepen op het gebied van bijvoorbeeld veiligheid, armoede, kunst, verkeer, wonen, onderwijs, gezondheid, zorg etc. Aan deze kennisgroepen, die geleid worden door een of meer –betaalde- journalisten, kunnen in principe alle Tilburgers deelnemen. In die kennisgroepen bediscussiëren de deelnemers –zowel in een webomgeving als fysiek aan een tafel in het pand van De staat van Tilburg- waarover er gepubliceerd moet worden en hoe. Deelnemers kunnen daarbij zowel informatie inbrengen uit hun eigen leefwereld als vakkennis. In teams worden onderwerpen opgepakt (research en productie). De journalisten zijn daarbij ook coach van de – vrijwillige- burgers die op d een of andere manier bijdragen aan de totstandkoming van een productie (tekst, video, audio, crossmediaal). Behalve kennis brengen, halen de deelnemers ook kennis uit de kennisgroepen. Bovendien vernieuwend

Het grote verschil met de bestaande regionale journalistiek is dat de Staat van Tilburg zich niet primair richt op actuele nieuwsvoorziening, maar een journalistiek medium is dat als primaire doel heeft het verbeteren van het functioneren van de lokale democratie. De Staat van Tilburg is tevens een hub naar websites van maatschappelijke organisaties en burgerinitiatieven in de stad.

impact

Als de Staat van Tilburg realiteit wordt, is het de belangrijkste informatiebron voor lokale politici en burgers om te weten wat er in de stad speelt. De Staat van Tilburg beschrijft de issues in de stad die ertoe doen, stimuleert het lokale debat door oplossingsrichtingen te zoeken en activeert door over maatschappelijke (burger)initiatieven te schrijven en hen de mogelijkheid te geven te adverteren, bijvoorbeeld om mensen op te roepen om met hun initiatief mee te doen.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

contact team

Vanuit De Staat van Tilburg kunnen geïnteresseerden in andere steden en regio's geadviseerd worden hoe zij een vergelijkbaar medium kunnen oprichten dat past bij hun lokale omstandigheden. [email protected] Behalve Peter van Noppen zijn hierover gesprekken gevoerd met lokale freelance journalisten, directeur Guido Enthoven van het IMI in Leiden en consultant Wiebe Cnossen die in opdracht van het Tilburgse gemeentebestuur bezig is met een plan voor de ontwikkeling van een journalistiek ecosysteem in de Tilburgse Spoorzone dat zich met name zal gaan richten op innovatie van de regionale journalistiek. Potentiële partners in dit 'journalistieke ecosysteem' zijn o.a. Brabants Dagblad, Omroep Brabant, Fontys Hogeschool voor Journalistiek en de Bibliotheek Midden-Brabant. Gezien het prille stadium van het idee, is er nog geen team geformeerd dat het idee gaat uitvoeren. De contacten hiervoor worden na de zomervakantie uitgebreid, o.a. met de Fontys Hogeschool voor Journalistiek, Omroep Brabant, Lokale Omroep

Tilburg, ROC Tilburg en Tilburg University. Ondersteuning

Exposure

Advies over crowdfunding en marketing van het project in de stad

Expertise

Om dit idee van de grond te tillen moet er een pilot gedefinieerd worden waarmee een effectieve, realistische start kan worden gemaakt. Hoe klein/groot moet je dit idee in eerste instantie uitrollen om door te kunnen groeien? Advies bij het opzetten van een social enterprise.

Financiering

Realistisch advies over met welk bedrag een pilot van de grond zou kunnen worden getild. Advies over welke partijen eventueel zouden willen bijdragen aan het benodigde startkapitaal.

Regelruimte

Geen

Toelichting

Lokaal

Tilburg

Project 82

Naam

Good Governance Monitor (GoGoMo) - Good Governance Wiki (GoGoPedia)

datum

7-10-2015 11:21:58

Thema’s

open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, Centrale gedachte: Vergroten van de invloed van burgers door verbetering van de besluitvorming (of governance) vanuit de intentie om integriteit te bevorderen of te herstellen: heel houden of heel maken. Effectmeting bij alle stakeholders is publiek instrument

concreet

Zie presentatie. Het initiatief omvat de volgende componenten: 1. Website met toelichting over toepassingen 2. Proces met combinatie van online tools, gefaciliteerde (face to face) stakeholders dialogen en smart (programma)oplossingen desgewenst ingepast in eveneens ontwikkelde integrale lange termijn visie (alle lokale dossiers/gebieden) 3. Gepreformatteerd enquêtetool en analyse / visualisatie (stakeholder effectmeting) 4. Wiki voor opschaling. Dient tevens als collectief geheugen van Good Governance &

Integrity Ratings (GGI) door middel van trends per gemeente/thema 5. Stakeholdergroepen per thema (dynamisch) 6. Voorbeelden van oplossingen per thema/type kwestie (inspiratie voor andere vergelijkbare vraagstukken) 7. Voorbeelden van compensatievormen per thema/type schade (inspiratie voor andere vergelijkbare vraagstukken) 8. Een KIPOS diagram op aanvraag beschikbaar (Key-initiator, Input, Process, Output, Stakeholder diagram) vernieuwend

Democratie is een mechanisme om conflicten te beheersen. Democratic challenge moet in onze ogen gaan over een andere ‘ uitdagende’ manier om conflicten met elkaar op te lossen, liefst voorkomen! GoGoMo is een geschikte manier, omdat belanghebbenden op een bredere, diepere wijze bij de oplossing van problemen worden betrokken, en in een vroegtijdig stadium (voordat beleid wordt gekozen/uitgevoerd).. De integriteitscheck is een Inhoudelijke toets op ‘ heel houden of heel maken’ en maakt het mogelijk om op verantwoorde wijze meer besluitvorming over te dragen aan burgers mits zij aantonen dat de effecten voor alle belanghebbenden goed uitpakken. Het spreekt vanzelf dat ook B&W en gemeenteraad deze integriteitscheck zelf gaan toepassen (geven het goede voorbeeld). Zie ook het model in de presentatie (van representatieve naar participatieve democratie). Meer specifiek is dit het onderdeel ' effectmeting', de toets op effecten voor alle stakeholders. Indien een college/coalitie tegen de wens van de burgers in beslissen zal dit resulteren in een negatieve GGI score (conform de uitkomsten van de effectmeting). Dit blijft zichtbaar voor burgers als trackrecord van de desbetreffende partijen/colleges en is een potentiële stok achter de deur voor toekomstige verkiezingen.

impact

Schade wordt voorkomen i.t.t. reguliere politieke besluitvorming waar schade voor de minderheid wordt geaccepteerd (meerderheid kan beslissen ten koste van minderheid).. Vooraf wordt draagvlak gecreëerd voor oplossingen die de burgers/belanghebbenden met elkaar bedenken/overeenkomen. Bij onvermijdelijke schade volgt compensatie. Hierdoor ontstaat veel minder weerstand, minder juridische procedures en snellere besluitvorming en uitvoering.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

contact

Via de Good Governance wiki / gogpedia.org kan binnen iedere gemeente door iedere burger voor ieder thema een gogomo proces gestart worden en resultaten worden zichtbaar gemaakt. Dit bevordert transparantie en kennisdeling tussen gemeenten/burgers. [email protected]

team

Het gogomo-gogopedia team Met name (maar niet beperkt tot) 1. Leo Sonneveld, (primair contact voor inhoudelijke- en proces vragen) 062631406, [email protected] 2. Nico Scheepers, (planning projecten en logistiek) 0615191000, [email protected] 3. Theo Labrujere, (marketing, pr, web content) 0629045670, [email protected] 4. Jan Pieter Wieldraaijer, (juridische zaken) 0681908199, [email protected] 5. Gerald Wildenbeest (wiki techniek gogopedia) 0655152975, [email protected]

Ondersteuning

Exposure

Is zeer belangrijk, vooral ook om voldoende respondenten per stakeholdergroep te krijgen

Expertise

methodoloog/socioloog, functioneel ontwerpers, technisch ontwerpers, api's werkend krijgen, projectleiders etc.

Financiering

Infrastructuur en programmaontwikkeling zijn tot op heden voorgefinancierd door initiatiefnemers die deels Zelfstandig Professional zijn. Voor voortzetting is financiële compensatie nodig. Tevens is op bepaalde vlakken nog ontbrekende expertise (methodoloog/socioloog, functioneel ontwerpers, technisch ontwerpers, projectleiders). Dit zal deels moeten worden ingekocht. Ook is hulp bij het vinden van potjes zeer welkom waarbij onze onafhankelijkheid echter gegarandeerd moet blijven.

Regelruimte

Vooralsnog onbekend of er binnen de bestaande regelgeving obstakels zijn. Zijn er regels voor een NGO als onze Stichting in oprichting om te participeren met de lokale overheid? Verder denken we dat er veel talent en competenties beschikbaar zijn onder uitkeringsgerechtigden die, als ze hun hart volgen, graag mee willen werken aan ons project. Daarom zou het prachtig zijn als de volgende experimenteer ruimte geregeld kan worden: Mensen met een (ww- bijstand etc.) uitkering die actief bijdragen aan Democratic Challenge GoGoMo/GoGoPedia, worden voor de duur van hun participatie vrijgesteld van sollicitatieplicht. Uiteraard worden ze wel aangemoedigd te solliciteren uit vrije wil. Het project is een waardevolle activiteit voor hun CV en demonstratie van kwaliteiten dat zal worden bevestigd door een aanbeveling op te stellen door de projectleider die hen in praktijk heeft ervaren.

Toelichting

Doe-capaciteit + vorm van financiering/facilitering

Lokaal

Woerden of andere gemeente die interesse heeft

Project 83

Naam

Listen Up?! Alledaagse democratie op school

datum

7-10-2015 12:29:42

Thema’s

besluitvorming processen, democratisering initiatieven, democratische vaardigheden

concreet

Listen Up?! Dagelijks democratie op school “Democracy is a habit that we need to cultivate consciously in ourselves. That is how we build enduring societies.” Kofi Anan, mei 2015 Aanleiding Uitgangspunt van de door BZK geïnitieerde Democratic Challenge: democratie is overal en maak je samen. Vanuit die overtuiging zoekt zij naar vernieuwende vormen om de lokale en alledaagse democratie te versterken. Dit voorstel voor vernieuwing van de democratie richt zich op bewustwording en training van studenten en scholieren in hun vaardigheden om elke dag democratisch samen te leven. Aan de basis van de democratie staat ons inziens het vermogen naar anderen te luisteren, je stem te doen horen, de veelheid van belangen te overzien en om te gaan met verschil (zie ook Andrew Dobson, “Listening for Democracy”, 2014). Democratie gaat verder dan het kunnen verwoorden van je eigen belang en ook verder dan de formele structuren die we in onze samenleving hebben ingericht. Het begint pas echt te leven wanneer je ook naar de positie en behoeften van de ander kunt luisteren, je kunt verplaatsen in diens positie en standpunt en daarna via deliberatie tot nieuwe samenwerking en besluitvorming komt. Luisteren met aandacht en empathisch vermogen zijn basisvaardigheden voor een democratische houding die, wanneer zij goed is ontwikkeld, de lokale democratie in haar formele structuren ook verstevigt. Echter, deze vaardigheden zijn allebehalve vanzelfsprekend. Het vraagt oefening, zoals de RMO ook stelt in haar rapport “Vormen van Democratie” (2007). Daarom stellen wij voor dat in de oefenplaats bij uitstek, de school, met vernieuwing van democratie en training van democratische vaardigheden wordt geoefend middels een “Democratic Game”. Aanpak Middels een Democratic Game van een dagdeel gaan 25 tot 30 studenten samen actief aan de slag met democratie op de plek waar ze dagelijks zijn: hun eigen school. In de game worden democratische vaardigheden zoals luisteren, gezamenlijke besluitvorming en omgaan met verschil getraind en aan de lijve ervaren terwijl ze inhoudelijk uitgedaagd worden om in samenwerking met hun mede-studenten te definiëren welk onderdeel van de school ze zouden willen verbeteren en voor deze verbetering met praktische voorstellen te komen. Hiermee snijdt het mes aan twee kanten: studenten worden uitgenodigd om actief mee te denken en meebouwen aan het reilen en zeilen van hun school, terwijl ze ondertussen kennismaken met dilemma’s van besluitvorming (hoe kiezen we onze casus?), omgaan met verschil en

minderheden (wat doen we met niet gekozen casus?). De game omvat ook reflectiemomenten en concrete luisteroefeningen en rolwisselingen om het leerproces zo goed mogelijk te faciliteren. De Game is er in de kern op ingericht om essentiële democratische vaardigheden te trainen. Open en ontvankelijk luisteren alsmede empatisch vermogen, en in gezamenlijkheid tot besluiten komen zijn hier de grootste speerpunten. Tegelijk traint de game actief hun begrip en inzicht in vaak ongrijpbare democratische principes zoals includeren van minderheden, representatie, omgaan met verschil en evenwichtige verdeling van macht. Door deze game wordt democratie tastbaar en dichtbij ervaren. De inzichten die dit deze studenten oplevert, werkt betrokkenheid bij de lokale democratie op vernieuwende manier in de hand. Beoogde resultaten van de game - Game traint spelenderwijs democratische vaardigheden zoals luisteren, compromissen zoeken, besluitvorming en omgaan met informele en formele machtsstructuren - Game versterkt en verrijkt inhoudelijke kennis met ervaring van democratische processen - Game stimuleert begrip en bewustwording van informele en formele structuren die bepalen hoe de school ‘geregeerd’ wordt en hoe je daar zelf invloed op kunt hebben. - Game laat ervaren hoe het is om je te verplaatsen in een ander; en wat er gebeurt als iemand zich goed verplaatst in jou door open en zorgvuldig te hebben geluisterd - Game biedt luistertools aan en stimuleert bewustwording van je luisterhouding - Game draagt bij aan burgerschapsvorming en betrokkenheid bij de lokale democratie - Game genereert zicht op de mening van studenten ten opzicht van de school (feedback directie en studentenraad) - Game nodigt studenten uit om zich voor algemeen belang of welbegrepen eigenbelang van de school en buurt in te zetten en stimuleert hun betrokkenheid - Game leidt tot aanbevelingen/ concrete oplossingen die kunnen worden geïmplementeerd in de school en/of buurt door studenten en leiding samen Partnerschap Het idee voor deze game is ontwikkeld door De Luisteracademie. Het lectoraat Public Governance van de Haagse Hogeschool is partner in de ontwikkeling en uitvoering van de game. De specifieke vormgeving van dit partnerschap vraagt verdere uitwerking in het najaar. Na een pilot in het lectoraat Public Governance zou een samenwerking met andere lectoraten voor de hand liggen en in een vervolgfase kunnen studenten ook getraind worden om op middelbare scholen een versimpelde versie van de game (School Challenge) uit te voeren in ruil voor studiepunten. De ontwikkeling van de game wordt constant geëvalueerd en kan wanneer succesvol ook voor andere scholen worden ingezet. Er is contact gelegd met de Willem de Kooning Academie in Rotterdam voor expertise op game ontwikkeling. Financiering De ontwikkelkosten van de game brengen de nodige kosten met zich mee. De facilitatie van de game vraagt ook kundigheid: inhoudelijke kennis van het thema democratie en procesmatig wat betreft het aansturen van een groepsproces. Hieronder een ruwe schets van de kosten die een game met zich meebrengen, waarbij de uren van De Luisteracademie zijn opgenomen. De ontwikkeling ligt grotendeels bij de Luisteracademie in samenwerking met het lectoraat Public Governance. Facilitatie kan samen met docenten van de Haagse Hogeschool worden vormgegeven(*), die dit najaar ook getraind worden in facilitatievaardigheden van serious game “overheidsparticipatie”. Daarom is er krap begroot op het aantal uren voor facilitatie van de Luisteracademie. Met 30 uren kunnen zo’n 300 studenten worden getraind. Evaluatie en verbetering is een constant proces het eerste jaar van uitvoering. Hiervoor heeft de Luisteracademie beperkt uren begroot

omdat we dit zien als onderdeel van onze productontwikkeling (**). Dit nemen we dus deels voor eigen rekening. Borging Door samenwerking met lectoraat van HHS kunnen we borging van de game en haar effect op de studenten evalueren en laten ‘landen’ in de organisatie zelf. vernieuwend

Hoewel we veel praten over het belang van betrokkenheid van burgers bij de politiek en hun begrip van democratie, zijn er weinig oefenplaatsen om de echte betekenis van betrokkenheid en democratie aan den lijve te oefenen. Daarom willen we via de game een alternatieve manier van inzicht en begrip van democratische processen versterken. De school is hiervoor bij uitstek de plaats: het is van nature een “oefenplaats” en een mini-democratie in zichzelf: naast de formele structuren van inspraak en zeggenschap beoefenen leerlingen samen dagelijks democratie. Er worden voortdurend besluiten genomen zoals wie in de groep letterlijk en figuurlijk het meest te zeggen heeft, hoe omgegaan wordt met buitenbeentjes in de klas, of wie bepaalt hoe het schoolfeest wordt ingericht. In de klas spelen informele processen die te maken hebben met macht, representatie en evenwicht vinden tussen verschillende meningen en belangen in de klas. Zoals het advies van de RMO Vormen van Democratie benadrukt: “Democratische gezindheid moeten burgers niet alleen leren, ze moeten ook de kans krijgen om deze democratische gezindheid te praktiseren. Daarom beveelt de RMO aan om meer mogelijkheden te creëren om democratische gezindheid te oefenen en tot uitdrukking te brengen – op de school van de kinderen, in de buurt of op het werk. Graag brengen we vernieuwing van het onderwijs en vernieuwing van democratie samen in deze game.

impact

De game kan in een dagdeel 30 studenten tegelijk laten proeven en worstelen met democratische processen in hun eigen context. We hopen in een jaar een groot deel van de studenten van de Haagse Hogeschool te trainen. De impact is op meerdere niveau’s te verwachten (en onderzoeken door lectoraat terwijl de game wordt gespeeld): we verwachten de luister en democratische vaardigheden en inzicht in democratische begrippen als representatie, besluitvorming en minderheden van Haagse studenten sterk te verbeteren. Dit geeft hen handvatten om in dagelijkse settings democratischer te handelen. Onze verwachting is dat dit niet enkel hun betrokkenheid en kennis van formele structuren zoals lokale democratie en kiesgedrag beïnvloedt, maar met name ook handvaten geeft om democratisch met andere om te gaan in hun dagelijkse informele settings van werk en school. Daarnaast ontwikkelen we graag een simpeler versie van de game voor voortgezet onderwijs. De studenten zullen dan getraind kunnen worden om de game zelf te faciliteren (en daarmee ook weer nog beter te begrijpen hoe democratische processen verlopen). Daarnaast zal op een praktischer niveau de Haagse Hogeschool zelf geholpen zijn met betrokken leerlingen die vanuit hun ‘gebruikersperspectief’ ook betrokken en creatief meedenken over verbetering van de school.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

contact team

De game kan worden ontwikkeld als creative common good. Daarmee is de game voor andere scholen overdraagbaar. We beogen na een geslaagde pilot de game van hogeschool naar voortgezet onderwijs settings te vertalen, waarin studenten die de game hebben gespeeld als facilitator kunnen worden opgeleid voor de middelbare school (in ruil voor studiepunten). [email protected] Stefanie Schuddebeurs, De Luisteracademie en Henno Theisens, lector Public Governance, Haagse Hogeschool

Ondersteuning

Exposure

Expertise

We zouden graag in contact komen met experts op het gebied van game ontwikkeling. We hebben zelf facilitatiekennis en kennis van democratie en democratische vaardigheden in huis, maar zoeken versterking voor feedback op ons concept van de game. Afhankelijk van financieringsmogelijkheden, zou expertise op gebied van subsidie-aanvraag bij fondsen van pas komen. Benieuwd ook naar expertise van het NJI op dit gebied.

Financiering

In de begroting hebben we voor ontwikkeling en facilitatie die we in samenwerking met HHS vormgeven rond de 10.000 euro voorzien. We zien een co-financieringsconstructie voor ons met HHS, BZK en wellicht fondsen op het gebied van burgerschapseducatie en democratie. Regelruimte

niet nodig.

Toelichting

Lokaal

Den Haag

Project 84

Naam

Tool optimalisatie vergaderschema’s voor raden en staten met gemeenschappelijke

regelingen datum

7-10-2015 12:45:23

Thema’s

besluitvorming processen

concreet

Probleemstelling Steeds meer gemeentelijke taken worden uitgevoerd door verbonden partijen. Een verbonden partij is een organisatie waar de gemeente een bestuurlijk en financieel belang in heeft. Dit zijn zowel publiekrechtelijke samenwerkingen (gebaseerd op de Wet gemeenteschappelijke regelingen) als privaatrechtelijke samenwerkingen. Verbonden partijen worden ook wel ‘verlengd lokaal bestuur’ genoemd. Ondanks de voordelen van verbonden partijen (zoals efficiency en kwaliteit), heeft dit ‘verlengd lokaal bestuur’ ook een nadelige kant. Een veelgehoorde klacht is dat werken met verbonden partijen de afstand vergroot tussen het beleid en de praktijk. Betrokken bestuurders, politici en deskundigen vrezen dan ook voor de “uitholling van de democratische legitimiteit” door de toename van de verbonden partijen. Een belangrijke factor in de angst voor uitholling van democratische legitimiteit is de beperkte invloed die gemeenteraden ervaren op het beleid van verbonden partijen. Een van de manieren waarop de volksvertegenwoordigers wel invloed kunnen uitoefenen is door het geven van een zienswijze op de Programmabegroting en de Jaarrekening van de verbonden partij (conform artikel 35 van de Wgr). Sterker, uit onderzoek van Raadslid.NU bleek dat deze procedure voor raadsleden het belangrijkste instrument is om te sturen op verbonden partijen (2014). In de praktijk zijn de deadlines voor het indienen van een zienswijze voor een gemeenteraad vaak ondoenlijk. In sommige gevallen komt dit door een late aanlevering van de stukken door de verbonden partij, maar heel vaak komt het ook doordat de vergadercycli van de gemeenteraden niet op elkaar aansluiten of niet goed aansluiten op de deadlines die de wet of de verbonden partij heeft opgesteld. Tot slot, worden de ontwerpbegrotingen van alle verbonden partijen waarin de gemeente een belang heeft in de altijd al zo drukke periode voor het zomerreces behandeld. Als volksvertegenwoordigers hun tijd efficiënter kunnen indelen om de ontwerpbegrotingen beter te lezen, vergroot dit de democratische legitimiteit van het regionale bestuur in Nederland. Hoe kunnen we de gemeenteraden hierbij helpen? Situatie vanuit de Verbonden Partijen: De begroting van de Verbonden Partij moet uiterlijk 1 augustus voorafgaande aan het begrotingsjaar zijn aangeboden aan Gedeputeerde Staten (artikel 34 van de Wgr). In het geval van een gemeenschappelijke regeling waarin een provincie deelneemt, wordt de begroting naar de Minister van Binnenlandse Zaken verstuurd (artikel 58 van de Wgr). De ontwerpbegroting (inclusief algemene financiële en beleidsmatige kaders) wordt uiterlijk 15 april ter zienswijze aangeboden aan de deelnemers (d.w.z. raden van de deelnemende gemeenten en/of provinciale staten en/of heemraad, conform artikel 35 en 59 van de Wgr). Na het opsturen naar de deelnemers dient het Algemeen Bestuur de ontwerpbegroting vast te stellen. Dit moet uiterlijk 1 augustus gebeuren, maar mag niet langer dan 8 weken daarvoor al worden ingediend.

Jaarrekeningen moeten uiterlijk 15 april door het Dagelijks Bestuur worden aangeboden aan de deelnemers voor een zienswijze. Hierna moet de jaarrekening aan de Gedeputeerde Staten (of minister) en deelnemers aangeboden worden. Dit moet uiterlijk 15 juli gebeuren, maar mag niet langer dan 8 weken daarvoor al worden ingediend. Situatie vanuit de Gemeenteraden: Gemeenteraden bepalen zelf hun vergaderritme. Het kan zijn dat de griffier de ontwerpbegroting één of twee dagen na de deadline van de aanlevering voor de volgende cyclus ontvangt. Gemeenteraden worden voor de keuze gesteld: of het stuk toch bijvoegen of een cyclus wachten. In het laatste geval is de gevraagde reactietermijn soms al verstreken of is er te weinig tijd om de stukken goed te bestuderen of te bediscussiëren. Oplossing Optimalisatie vergaderschema voor gemeenten en Verbonden Partijen Hoe werkt dit? Input stap 1 In de website vult de griffier van een gemeente het webadres (url) in van zijn of haar eigen raadsinformatiesysteem en de webadressen waar de openbare vergaderstukken van de Verbonden Partijen staan, waarin de gemeente een belang heeft. Hierbij richt de tool zich in eerste instantie op publieksrechtelijke samenwerkingsverbanden in het kader van de Wgr. Output stap 1 De applicatie analyseert de informatie van de websites en categoriseert dit: / Datum vaststelling begroting in het Algemeen Bestuur van de Verbonden Partijen; / Datum behandeling ontwerpbegrotingen van de verschillende verbonden partijen in de commissie (of vergelijkbaar gremium) en de raad; / Aantal vergaderingen per jaar en per maand van de gemeenteraad; / Vergaderdagen (uitgedrukt in een werkdag en een weeknummer) en vergaderritme; / Type vergadermodel van gemeenteraad; Input stap 2 In de tweede stap ontvangt de griffier een automatische e-mail. Deze e-mail bevat een link naar de vragenlijst om de data uit stap 1 te verifiëren en de volgende gegevens in te vullen: / Deadline aanlevering stukken voor behandeling in de commissie uitgedrukt in het aantal dagen; / Deadline aanlevering stukken voor behandeling in de gemeenteraad uitgedrukt in het aantal dagen. Er kan per berekening één gemeente en een onbeperkt aantal verbonden partijen ingevuld worden. Output stap 2 Het rekenmodel analyseert op basis van de informatie op het raadsinformatiesysteem de volgende factoren: a) Wat is het vergaderschema en ritme van de gemeenteraad? b) Wat is de deadline van de gemeenteraad waarvoor stukken nog behandeld kunnen worden in een vergadercyclus? c) Om te bepalen hoeveel tijd een volksvertegenwoordiger nodig heeft om alle relevante stukken te lezen stellen we een coëfficiënt op. Hierin verdisconteren we het

aantal verbonden partijen die een gemeente heeft. Op basis van deze gegevens uit stap a, b, c en de wettelijke gegevens berekent een algoritme hoe goed het vergaderritme, de vergaderdag, het vergadermodel en de aanlevertermijn aansluiten. De ‘vaste gegevens’ waarmee het algoritme rekent zijn: 15 april voor de aanlevering van de financiële stukken en 8 weken voor het indienen van de zienswijze. Uit deze drie sets van variabelen berekenen we een viertal kwaliteitsscores. d) Wat is de kwaliteitsscore (uitgedrukt in een percentage) van de gemeente van het huidige vergaderritme (aantal vergaderingen per maand) afgezet tegen de aanleveringen van de Verbonden Partijen? e) Wat is de kwaliteitsscore (uitgedrukt in een percentage) van de gemeente van de huidige vergaderdagen (weekdag van vergaderingen) afgezet tegen de aanleveringen van de Verbonden Partijen? f) Wat is de kwaliteitsscore (uitgedrukt in een percentage) van de gemeente van de huidige vergadermodel (commissie of ander model) afgezet tegen de aanleveringen van de Verbonden Partijen? g) Wat is de kwaliteitsscore (uitgedrukt in een percentage) van de gemeente van de huidige aanlevertermijnen (aantal dagen) afgezet tegen de aanleveringen van de Verbonden Partijen?

Tot slot biedt de tool ook handvatten om de kwaliteitsscores te verbeteren. h) Op welke wijze kan de gemeenteraad zijn vergaderritme, vergaderdagen of deadline voor aanlevering wijzigen? Hoeveel procentuele verbetering ten opzichte van de huidige kwaliteitsscore levert elke wijziging op? Resultaat De gemeenteraad (presidium, agendacommissie of ander gremium) ontvangt een rapportage waarin is gekwantificeerd hoe het vergadersysteem zo ingericht kan worden dat de raad optimaal in de gelegenheid is om een zienswijze in te dienen over de financiële jaarstukken van de verbonden partij. Dit kan tot gevolg hebben dat raadsleden daardoor de financiele jaarstukken gebundeld kunnen lezen, dus dat ze in voorbereiding op de vergadering in één keer alle stukken kunnen lezen. Dit zorgt voor efficiencywinst in hun werk. Bijvoorbeeld: voor de gemeente Fictief kan blijken dat het wijzigen van de vergaderdag van de tweede maandag van de maand naar de eerste dinsdag van de maand leidt tot de grootste winst. In de raad wordt afgesproken dat ze dit voor de maanden mei en juni zullen wijzigen, door dit vast te stellen in een raadsvoorstel tot het wijzigen van het Reglement van Orde. Team We kijken er naar uit om dit project verder uit te werken. Als geen ander weten weten we van de problematiek rondom sturing op verboden partijen, doordat we veel ervaring op griffies hebben. Dit is zowel inhoudelijk als commissiegriffier, als ook met digitale raadsinformatiesystemen en met de evaluatie van vergaderstructuren. Daarnaast hebben we meer dan 60 (rekenkamer) onderzoeken naar verbonden partijen gedaan en hebben we in de laatste drie jaar veel kennis ontwikkeld rondom data-verzameling en analyse. vernieuwend

Econometrische optimalisatiemodellen zijn gemeengoed in commerciële

sector. Door data-analyse en algoritmes kunnen discussies over vergaderschema’s en deadlines op meer rationele gronden worden gevoerd in gemeenteraden. impact

Een betere afstemming van vergaderschema’s tussen gemeenten en verbonden partijen leidt tot meer democratische legitimiteit van dit verlengd lokaal bestuur

uitvoeringskracht

overdraagbaar

Het systeem is toepasbaar voor alle gemeenten, waterschappen en provincies in Nederland die een belang hebben bij een gemeenschappelijke regeling.

contact

[email protected]

team

Necker van Naem

Ondersteuning

Exposure Expertise

netwerk onder gemeenten ontwerpers, vormgevers, softwareontwikkelaars en wiskundigen/econometristen

Financiering

uitwerken van het conceptueel model (schatting: 5000 euro)

Regelruimte

n.v.t.

Toelichting

Lokaal

Om dit project te realiseren hebben we draagvlak en feedback nodig vanuit gemeenten. BZK kan ons hierin van een netwerk voorzien. Maarsbergen

Project 85

Naam

Buurtbedsteden verbinden met de gebiedsplannen

datum

7-10-2015 12:53:16

Thema’s

begroting, open democratie, besluitvorming processen, netwerk democratie

concreet

Enkele jaren geleden heeft stadsdeel Oost budgetten vrijgemaakt uit de reguliere welzijnsbegroting en ter beschikking gesteld aan initiatieven die maatschappelijke meerwaarde hebben voor de buurten in Stadsdeel Oost. In verschillende buurten zijn pilots opgestart met maatschappelijk aanbesteden. Om de concurrerende lading van het begrip af te halen zijn we dit buurtbesteden gaan noemen. Het gaat hierbij meer om samenwerking en co-creatie dan om een concurrerend bod. In dezelfde periode is Stadsdeel Oost zich steeds meer gaan richten op gebiedsgericht werken en boden de Indische Buurt Communities een burgerperspectievennota aan. Het opstarten van budgetmonitoring en de ontwikkeling van de buurtbegroting heeft vernieuwing van de democratie in een stroomversnelling gebracht. De verschillende initiatieven uit de buurt spelen in op diverse opgaven en variëren van buurthuizen in zelfbeheer, leerwerktrajecten en zorgcoöperaties tot opvang voor tijdelijk daklozen, ontwikkeling van sociale kaarten etc. Er is een fluïde netwerkvorming ontstaan waarbij diverse bewoners zich aansluiten bij verschillende communities die opereren op allerlei thema's. Soms werken ze samen, dan weer langs elkaar heen. Stadsdeel Oost wil een stap verder maken en deze bottom up beweging een officiële status geven zonder de regeldruk te verhogen. Het moet leiden tot een reguliere manier van werken die geborgd wordt in de begrotingen en gekoppeld wordt aan de gebiedsplannen die samen met bewoners worden ontwikkeld.

vernieuwend

In dit plan krijgen bewoners niet alleen de kans om initiatieven te ontwikkelen en uit te voeren. De opgaven waar zij een oplossing voor bieden worden een integraal onderdeel van de reguliere aanpak en het beleid van het stadsdeel.

impact

Er ontstaat een dynamisch platform waarin bewoners continue deel kunnen nemen, representatief en participatief. Alle partijen, inclusief stadsdeel Oost zijn deelnemers van dit platform. Zo ontstaat er een blijvende integrale aanpak in de buurt en in het beleid waarbij er continue sprake is van co-creatie.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

contact team

Het borgen van deze werkwijze en aanpak in de begroting en plannen van stadsdeel Oost is een herkenbaar issue voor andere lokale overheden. Het ontwikkelen van buurtbegrotingen en buurtplannen gebeurt al op meerdere plekken. Vaak gaat het nog om tijdelijke experimenten en incidentele budgetten. Van incidenteel naar regulier is vaak een lastige stap. De werkwijze die hier ontwikkeld wordt kan deels - het blijft altijd maatwerk - ook worden toegepast in andere gemeenten [email protected] Stadsdeel Oost, De indische Buurt Communities, Buurtcoöperatie Oostelijk Havengebied, Hallo IJburg, woningbouwcorporaties, welzijns- en zorginstellingen, ondernemers

Ondersteuning

Exposure

Vooral om vergelijkbare projecten te vinden waarmee we kunnen optrekken

Expertise

Strategisch vanwege de organisatorische en politieke aspecten Financieel vanwege het begrotingsaspect Juridisch voor de borging van de werkwijze in afspraken, convenanten of verordeningen en in het vinden van regelruimte

Financiering

Er zijn middelen nodig voor de opstart van het project en bekostigen van de projectleiding

Regelruimte

We willen regelruimte vinden in de besteding van budgetten

Toelichting

Advies op bovengenoemde expertisegebieden. Financiële middelen om het project (deels) te realiseren Deelname van de expert van BZK aan buurtbijeenkomsten waar bovengenoemde partners zelf input leveren om de beoogde werkwijze te ontwikkelen. Organisatie van expermeetings met andere deelnemers aan de Democratic Challenge

Lokaal

Stadsdeel Oost

Project 86

Naam

Een jaar experimenteren met werk- en vergadervormen in De Raad

datum

7-10-2015 12:56:16

Thema’s

open democratie, besluitvorming processen, netwerk democratie, Ontwikkeling gemeenteraad

concreet

Aanleiding Amersfoort heeft een naam op het gebied van burgerinitiatieven (bijvoorbeeld rond het Soesterkwartier, de Wagenwerkplaats) en locale democratische bewegingen (zoals de G1000 en Het Nieuwe Samenwerken). Er gebeurt veel in de stad, al dan niet in samenwerking met het gemeentelijk bestuur. Sinds 2014 staat binnen het gemeentelijk beleid bestuurlijke ontwikkeling hoog op de agenda (coalitieakkoord ‘samen maken we de stad’) en is een aantal stappen genomen waarmee bestuur en stad dichter bij elkaar komen. Cruciaal in de komende jaren is de manier waarop de gemeenteraad omgaat met de

‘kracht van de stad’: de raad zelf is aan zet. De gemeenteraad heeft het afgelopen jaar een paar bewegingen gemaakt. Zo hebben we nu met het zeswekelijkse ‘Stadscafe’ een platform waar inwoners, raadsleden en ambtenaren elkaar kunnen ontmoeten. In de Raadsacademie - de bijeenkomsten van de raad die in het teken van kennisdeling en ontwikkeling staan - is uitgebreid aandacht besteed aan samenwerking met de stad. Terugkijkend op de ‘geleerde lessen’ constateerden de aanwezigen (raadsleden, inwoners en ambtenaren) dat we zouden moeten streven naar betere inhoudelijke behandeling door de raad door meer gebruik van expertise in de stad, naar minder frustratie bij alle betrokkenen, en naar een optimale uitwisseling van informatie en meningen. Bij die Raadsacademie (2 december 2014) heeft de raad het presidium de opdracht gegeven voorstellen te formuleren waarmee er binnen de werk- en vergadervormen meer ruimte komt voor burgers en het besluitvormingsproces versterkt wordt. Een werkgroep met inwoners, presidiumleden, ambtenaren en griffie deze handschoen opgepakt. In de raadsvergadering van16 juni jl. is het voorstel van deze werkgroep bijna unaniem (met een tegenstem) aangenomen. We gaan aan de slag! Wat wil de gemeenteraad? We willen grotere betrokkenheid van de burgers en organisaties bij het werk van de gemeenteraad door - meer ruimte voor inwoners - betere besluitvorming - meer mogelijkheden voor informele contacten tussen raad, college, ambtelijke organisatie en inwoner Het voorstel: een jaar lang leren van pilots De werkgroep is niet met voorstellen gekomen voor wijzigingen in het reglement van de raad zoals de opdracht was. De werkgroep is in plaats daarvan gekomen met het voorstel een jaar lang met alle betrokkenen te experimenteren en te leren . Wij willen met die experimenten komen tot meer ruimte voor inwoners in het besluitvormingsproces; tot een betere samenwerking tussen stad, raad en stadhuis en tot een betere inhoudelijke behandeling van politieke voorstellen. Na dit jaar volgt een evaluatie over het geheel en inbedding van geslaagde experimenten en een raadsvoorstel voor een eventueel vervolg. De beslispunten in het raadsvoorstel, dd. 16 juni 2015 De raad van Amersfoort beslist: 1. Een jaar de ruimte te nemen om te experimenteren met werk- en vergadervormen. 2. Het presidium de ruimte te geven om pilots, in werk- en vergadervormen, met behulp van een klankbordgroep te programmeren en te evalueren. 3. Als kaders te nemen dat: - voorafgaand aan iedere pilot wordt geformuleerd op welke manier de pilot één of meerdere doelen dient en bijbehorende heldere evaluatiecriteria worden opgesteld; - de pilots niet tornen aan het beslisrecht van de raad. Wie doet wat? Inwoners, raadsleden, ambtenaren, - (letterlijk) iedereen kan komen met ideeen die men graag wil testen. Voorwaarde is dat de beoogde pilot een bijdrage kan leveren aan de gestelde doelen (zie boven). Het presidium programmeert de experimenten. Het presidium formuleert vooraf op welke manier de voorliggende pilot geacht wordt aan de doelstellingen bij te dragen en stelt bijbehorende heldere evaluatiecriteria op. In de beschrijving van ieder experiment wordt meegenomen hoe vaak de proef wordt uitgevoerd en het communcatietraject vastgesteld.

Voor de uitvoering van alle deze punten stelt het presidium een werkgroep in die bestaat uit vertegenwoordigers van de diverse geledingen . De indiener van het experiment kan tijdelijk toegevoegd worden aan de werkgroep. Vaste deelnemer aan de pilots is de raad zelf; deelname van de andere partijen is afhankelijk van het type pilot. Uiteindelijk is aan het eind van het jaar de raad het gremium dat de keuze maakt van het opnemen van pilots in het reglement en in een eventueel vervolgtraject vernieuwend

De challenge zoekt creatieve, inspirerende projecten met een andere aanpak van lokale democratische processen. Leg uit waarom je plan vernieuwend is. Is het gebaseerd op een bestaand concept, leg dan uit hoe het verschilt van bestaande projecten? Het project is vernieuwend omdat de raad als collectief deze zoektocht aandurft.

impact

De challenge zoekt projecten die een structurele verandering in de lokale democratie beogen. Beschrijf hoe het project naar verwachting impact zal hebben. Welke veranderingen zijn er als gevolg van dit project over drie jaar nog merkbaar. - dit project zal leiden tot veranderde werk- en vergaderwijzen van de raad waarin meer ruimte is voor inwoners, een betere besluitvorming, meer mogelijkheden voor informele contacten tussen raad, college, ambtelijke organisatie en inwoners - dit project zal de ‘mind set’ van de raadsleden veranderen - de kans is groot dat dit jaar een vervolg krijgt waarin nog meer fundamentele experimenten worden uitgevoerd.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

contact team

De challenge kijkt vooral naar lokale projecten die ook voor andere gemeenten interessant zijn, waar anderen van kunnen leren. Op welke manier zijn de ervaringen van dit project straks overdraagbaar? Wij willen onze ervaringen graag delen – de vorm waarin staat nog niet vast. [email protected] (raadslid GroenLinks, voorzitter presidium) Welke mensen en organisaties zijn betrokken bij de uitvoering van het idee? Werkgroep van inwoners, ambtenaren, raadsleden, griffie (negen personen) Presidium (zeven leden) Gemeenteraad (39 leden)

Ondersteuning

Exposure

Wij willen een brede oproep voor pilots doen – ook bij andere gemeenten-inontwikkeling

Expertise

Wij willen graag een leertraject uitzetten en daarbij gebruikmaken van expertise op het gebied van criteria en evaluaties.

Financiering

Financiën om daarin te voorzien door externe partijen.

Regelruimte

Voor alsnog ziet het eruit dat er voldoende regelruimte is.

Toelichting

Lokaal

‘Een jaar lang pilots’ is zinloos als wij niet kundig omgaan met de evaluaties. Hierbij hebben we ondersteuning nodig. Amersfoort

Project 87

Naam

Maatschappelijk Initiatieven Fonds (MIF) van de stad

datum

7-10-2015 12:57:34

Thema’s

begroting, open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, lokale media en democratie

concreet

We willen onszelf als overheid anders verhouden tot de samenleving en tot maatschappelijke initiatieven in het bijzonder. Onze bewoners en partners nemen steeds vaker zelf initiatief in het veranderen van de samenleving en vragen ruimte voor uitvoering van plannen of bij de uitvoering van beleid. Deze nieuwe manier van samenwerken betekent dat wij bewoners ruimte moeten geven en dat er kaders moeten zijn die veel vrijheid laten. In de gemeente ’s-Hertogenbosch groeien en bloeien maatschappelijke initiatieven die bijdragen aan de sociale kwaliteit in de samenleving. Initiatiefnemers zijn bewoners, sociaal of creatief ondernemers. De initiatieven variëren van prille ideeën tot volledig uitgewerkte businessplannen met aantoonbaar maatschappelijk en economisch rendement. Om deze maatschappelijke initiatieven te ondersteunen heeft de gemeente ’sHertogenbosch voor 2015 en 2016 een subsidieregeling in het leven geroepen: het Maatschappelijk Initiatieven Fonds (MIF). Een fonds voor ondersteuning van maatschappelijke initiatieven in het sociale domein. Een financieel instrument waarmee het mogelijk wordt om snel in te spelen op maatschappelijke initiatieven die worden genomen door inwoners en die beogen de sociale kwaliteit van de stad te verbeteren. Het Maatschappelijk Initiatieven Fonds is geen eindstation, maar een stap in de ontwikkeling van een overheid die meer uit handen geeft en een faciliterende rol aanneemt. Het initiatief kan zich richten op verschillende schaalniveau’s; buurt, wijk en stad.

Er is een grof (beleidsmatig) onderscheid te maken tussen enerzijds bewoners/burgerinitiatieven die gericht zijn op samenlevingsopbouw in brede zin en maatschappelijk ondernemers die gericht zijn op het opnieuw vormgeven van taken die tot de gemeentelijke verantwoordelijkheid horen (op basis van de Wmo bijvoorbeeld) en die we op dit moment veelal via subsidieovereenkomsten of anderszins uitbesteden aan professionele partners. Beiden vallen ze binnen het bestek van het MIF. Voor de beoordeling van MIF-voorstellen vragen we inzicht: - in het doel en maatschappelijk effect en rendement wordt beoogd. Wat heeft de stad, wijk of buurt aan het initiatief? - of er draagvlak is voor het initiatief. Wie zit er op het initiatief te wachten? Voor wie is het bedoeld? Heeft er ‘marktonderzoek’ plaatsgevonden? - in de monitoring. - in de inhoudelijke en organisatorische continuïteit van het initiatief - of het initiatief aanvullend, vernieuwend is en onderscheidend van bestaand aanbod (in stad, wijk of buurt). - met behulp van een plan (van aanpak) over hoe het initiatief gerealiseerd gaat worden en wat daar voor nodig is. Partners (bedrijven, instellingen, gemeenten) en wat daarvan wordt gevraagd. Onderdeel hiervan is een begroting. Daarin wordt ook duidelijk wat de financiële vraag aan de gemeente behelst en hoe die zich verhoudt tot mogelijke andere financieringsbronnen. Omdat de gemeente in haar handelen steeds meer wil aansluiten bij wat er in de samenleving gebeurt, willen wij onderzoeken hoe het mogelijk is om bewoners, sociaal of creatief ondernemers meer te betrekken bij het fonds. Om dit vervolgens ook in de praktijk te brengen. Te denken valt aan bijvoorbeeld het meer betrekken van bewoners en/of ondernemers bij de beoordeling van initiatieven. De beoordeling van de subsidieaanvragen ligt op dit moment bij een ambtelijke adviesgroep van de gemeente en gaat ter besluitname naar het college. . Er is behoefte om het MIF meer in de samenleving te plaatsen. Bij de beantwoording van de vraag hoe we dat het beste kunnen doen, willen we onder de vlag van de Democratic challenge het Ministerie van BZK vragen ondersteuning te bieden. Met name in het leveren van relevante expertise. gericht op de volgende vragen:

1. Zijn er voorbeelden in den lande waarbij bij vergelijkbare subsidieregelingen bewoners, sociaal en creatief ondernemers worden betrokken bij de beoordeling van de subsidieaanvragen? 2. Wat betekent ‘betrekken bij’: hoever reikt de invloed van bewoners, sociaal en creatief ondernemers? Welke aanknopingspunten zijn er om burgers ook richting zorgaanbieders meer zeggenschap te geven ? 3. Wat betekent een in de samenleving geplaatst MIF voor de besluitvorming van college en raad (nieuwe vormen van lokale democratie versus representatieve democratie)? 4) Wat betekent een in de samenleving geplaatst MIF voor de besluitvorming van college en raad (nieuwe vormen van lokale democratie versus representatieve democratie)?

5) Hoe richt je een in de samenleving geplaatst MIF in de praktijk in (werkproces)? vernieuwend

Het project is vernieuwend (in 's-Hertogenbosch), omdat wij hier nog geen ervaring hebben met directe participatie van inwoners bij het beoordelen van subsidieaanvragen van maatschappelijk initiatiefnemers (i.e. inwoners, sociaal en creatief ondernemers). Wij vinden het van belang dat het perspectief van inwoners, sociaal en creatief ondernemers goed wordt meegewogen in de toekenning van de middelen uit het MIF.

impact

De veranderingen zijn merkbaar voor inwoners en sociaal en creatief ondernemers die maatschappelijke initiatieven ontplooien. De verankering van het perspectief van deze groepen in de toekenning van de middelen uit het MIF willen we niet eenmalig laten zijn, maar structureel inbedden.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

contact team

Wij documenteren wat we doen (logboek), zodat dit overdraagbaar is naar andere gemeenten. [email protected] Inwoners gemeente 's-Hertogenbosch Sociaal en creatief ondernemers in 's-Hertogenbosch Gemeente Maatschappelijke partners

Ondersteuning

Exposure

Wij willen eerst ervaring opdoen in 's-Hertogenbosch. Wanneer wij tot positieve resultaten komen, willen wij graag in aanmerking komen voor landelijke exposure. De lokale exposure maakt onderdeel uit van de gevraagd expertise.

Expertise

We willen expertise inhuren via het Ministerie van BZK.

Financiering

Voor de inhuur van expertise via het Ministerie van BZK hechten wij aan een financiële bijdrage die wij nu begroten op € 15.000.

Regelruimte

Voor zover wij nu kunnen overzien hebben wij geen behoefte aan extra regelruimte van het Rijk.

Toelichting

Lokaal

Wij verwachten ondersteuning van een specialist die goed kan overzien wat de juridische gevolgen zijn van het mee laten beslissen van inwoners en sociaal en creatief ondernemers bij de toekenning van middelen uit het MIF. gemeente 's-Hertogenbosch

Project 88

Naam

Wij'dewereld

datum

7-10-2015 13:05:00

Thema’s

besluitvorming processen, netwerk democratie, doe-democratie

concreet

De oorsprong van het plan komt voort uit de Antonius van Paduagemeenschap te Nijmegen (AvP-kerk aan de Groesbeekseweg, gelegen op de grens van Altrade en Galgenveld). Dit is een maatschappelijk betrokken kerkgemeenschap, die zeer actief is op het gebied van diaconie: voedselbanken, daklozenzorg, hulp aan vluchtelingen, ontwikkelingssamenwerking, bezoek aan zieken en eenzame mensen in de buurt etc. We zien dat veel mensen deze maatschappelijke zorg waarderen, maar dat het kerkelijk verband waarbinnen dit plaatsvindt verhindert dat meer mensen meedoen. We hebben daarom besloten om - naast onze kerkelijke activiteiten - een seculiere stichting op te richten, die geheel gericht is op maatschappelijke activiteiten (dus geheel niet in een religieus verband). Deze stichting - Antonius Ontmoet - is op dit moment nog in oprichting. Belangrijke elementen zijn: - wij als burgers zorgen zelf voor onze eigen buurt, voor onze naasten; we hebben zelf die 'burgerkracht'; we zien dit als een vorm van emancipatie. - het gaat primair om ontplooiing en om de ontmoeting van mensen die midden in het maatschappelijk leven staan. De zorg voor minderbedeelden, sociaal zwakkeren etc. nemen we daarin als vanzelfsprekend mee, maar is niet het uithangbord waaronder we dit doen. - de wijken waar we ons initiatief starten worden in toenemende mate bewoond door drie groepen die min of meer langs elkaar heen leven: alleenstaande ouderen, jonge gezinnen en studenten. Het gaat om wijken aan de rand van het centrum, met ruime, oudere woningen waarin langzamerhand veel ouderen wonen. Wanneer ouderen hun woningen verlaten worden deze verkocht aan jonge gezinnen (typering: financieel goed bij kas, druk, tweeverdieners). Maar in toenemende mate worden dergelijke woningen verkocht aan projectontwikkelaars/huisjesmelkers, die er studenten in laten huisvesten. Met name de toename van studenten wordt als een overlast ervaren. In ons initiatief willen wij deze drie groepen wijkbewoners bij elkaar brengen om gezamenlijk maatschappelijke initiatieven te ontwikkelen. - we zijn niet allen gericht op de buurt, op het lokale, maar leggen graag verbinding met het mondiale (vandaar de naam "Wij'dewereld"). Veel mensen zijn maatschappelijk betrokken, maar weten niet goed hoe ze daar op zichzelf uitwerking aan willen geven. Wij willen ze daarin ondersteunen. Naast de bovengenoemde groepen doen we daarom onder andere veel met vluchtelingen (er is een AZC en een locatie van Vluchtelingenwerk in deze wijken gevestigd). We willen buurtbewoners in contact

brengen met elkaar, maar op een laagdrempelige wijze ook met allerlei maatschappelijke organisaties die ondersteuning nodig hebben. - daarmee zijn we als buurtbewoners en betrokkenen met elkaar niet alleen bezig met maatschappelijke ondersteuning, maar ook bezig met zingeving en levensbeschouwing (zin geven aan ons leven). Dat raakt aan de hiervoor genoemde insteek van emancipatie. Het initiatief bevat drie vernieuwende initiatieven voor de lokale democratie: - Lukt het ons als groep burgers om meer sociale cohesie in de genoemde wijken te bewerkstelligen? - Kunnen we als een meer coherente groep wijkbewoners zelf veranderingen in de wijk - en daarbuiten - bewerkstelligen? We organiseren bijeenkomsten (Wij'dewereldbijeenkomsten) die specifiek zijn gericht op het ontplooien van maatschappelijke initiatieven? - Wat betekent dit initiatief voor de verhoudingen tussen deze gemeenschap van burgers en de lokale overheid? Hoe zal de gemeente hierin gaan meebewegen? - Het is natuurlijk al langer een discussiepunt of een overheid zich mag bezighouden met het geluk van burgers. In het algemeen is zij daar terughoudend in. Deze beperking hebben wij als burgergemeenschap niet. We houden ons bezig met zingeving, levensbeschouwing (niet-religieus) en ook met geluk. Biedt dat meer mogelijkheden dan wanneer het initiatief primair bij de overheid ligt? Wij hebben veel aandacht voor "heel de mens". Dat uit zich ook in de verschillende activiteiten die wij zullen uitvoeren. Een aantal activiteiten zijn meer gericht op gemeenschapsvorming ("Buurt aan tafel", d.i. een gezamenlijke buurtsamenkomst met maaltijd en "Café Ensemble", d.i. een inloopcafé voor buurtbewoners en vluchtelingen). Andere activiteiten zijn meer gericht op emancipatie en geestelijke rijkdom ("Persona grata", d.i. een diepteinterview met interessante gast over levensbeschouwelijke en/of maatschappelijke thema's, en "Boek en zopie", d.i. een boekenavond over maatschappelijk relevante boeken). Andere activiteiten zijn in het bijzonder gericht op maatschappelijke ontplooiing: Wij'dewereld-avonden. Zie hierboven. Deze avonden willen zich juist onderscheiden van debatavonden e.d. in het kader "van denken naar doen". Een aantal projecten kunnen ook in deze categorie worden geschaard: opzetten/stimuleren van lokale deeleconomie en een bijzonder (moes)tuinenproject. Ons initiatief beweegt zich sterk op het gebied van overheidsparticipatie (i.p.v. burgerparticipatie), waarbij het steeds de vraag is of en hoe we de overheid erbij willen hebben. De naam van het initiatief is niet voor niets: Wij'dewereld. We voelen ons thuis in de participatiesamenleving. Het is interessant om te volgen hoe zich dit zal ontwikkelen. De Tocqueville Stichting is opgericht door één van de deelnemers en heeft onder andere als doel de betrokkenheid van burgers bij het openbaar bestuur en bij het publieke goed te versterken. Vanuit deze stichting zal over dit initiatief worden gerapporteerd en zullen democratische ontwikkelingen worden gestimuleerd. vernieuwend

In de voorgaande vraag heb ik aangegeven waarom ons initiatief vernieuwend is. Het gaat om een bijzondere vorm van gemeenschapsvorming (onder andere over de as van ontmoeting, zingeving, levensbeschouwing, geestelijke en maatschappelijke rijkdom). Parallel daaraan wordt direct gestart met het gezamenlijk ontplooien van maatschappelijke initiatieven. Wij vinden het spannend om te zien of ons dit gaat lukken: de gemeenschapsvorming en ontplooiing van maatschappelijke initiatieven in het kader van doe-democratie. Ook zijn we benieuwd wij de interactie kunnen aangaan met lokale overheden.

In elk geval is het sociaal wijkteam Nijmegen-Oost enthousiast over ons initiatief en ze wil bezoekers er ook op wijzen. De vraag is misschien of ons initiatief voldoende gericht is op democratische, politieke besluitvorming. Is het niet veeleer een maatschappelijk initiatief, dat losstaat van politiek en democratie? Wij menen dat we met enkele kernbegrippen die op ons van toepassing zijn goed passen in de "Democratic Challenge". Kernbegrippen zijn onder andere zelfontplooiing, emancipatie, als burger loskomen van de overheid, zelf verantwoordelijkheid nemen voor een maatschappelijke toestand en de overheid als partner zien. We denken dat binnen ons vernieuwende initiatief ook spannende vragen aan de orde kunnen komen, onder andere met betrekking tot de verhouding tussen burgers en overheid. Onder andere de vraag in hoeverre de overheid zich met het geluk van burgers moet bezighouden, komt daarbij aan de orde. impact

We streven met ons initiatief een structurele verandering in de wijk na. We zijn op dit moment een programma van activiteiten aan het uitbouwen. Deze activiteiten willen we voor onbepaalde tijd voortzetten. We willen ze verder uitbouwen en hopen daarbij voldoende (nieuwe) wijkbewoners te kunnen betrekken. De eerste reacties van wijkbewoners zijn positief. Bovendien beschikken we over een locatie, een parochiehuis met een aanzienlijke zaal, waarin we onze eerste activiteiten willen ontplooien. We willen een netwerk uitbouwen met andere vergelijkbare organisaties in Nederland, maar ook in andere Europese steden. We hopen tot een uitwisseling van kennis en ervaringen te kunnen komen met verwante gemeenschappen in bijvoorbeeld Stockholm en Madrid. Bovendien willen we over onze ervaringen delen door erover te publiceren en door op andere wijze aandacht te vragen (bijv. audiovisueel). We nodigen anderen graag uit.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

contact team

Onze ervaringen zijn overdraagbaar doordat wij erover publiceren. Met name vanuit de Tocqueville Stichting zullen deze initiatieven worden bezien vanuit het perspectief van burgerparticipatie, burgerkracht en overheidsparticipatie. We hopen dat anderen van onze ervaringen kunnen leren. Daarbij gaat het niet alleen om onze activiteiten, maar ook om het samenspel met de gemeente en met andere maatschappelijke organisaties. [email protected] Tocqueville Stichting Stichting Antonius Ontmoet (i.o.) Een gemeenschap van buurtbewoners Stichting Zij-aan-zij (voor één activiteit) Er is afstemming met het sociaal wijkteam Nijmegen-Oost.

Ondersteuning

Exposure

We willen graag bekendheid geven aan ons initiatief via de website en communicatiemiddelen van "Democratic Challenge". We hopen ook dat initiatieven in het kader van "Democratic Challange" elkaar onderling weten te bevruchten.

Expertise

Met name expertise om ons initiatief goed neer te zetten waarderen we. Waarschijnlijk kunnen verschillende experts nog bepaalde dimensies aan ons project toevoegen, die waardevol kunnen zijn. Ook het netwerk van experts kan ons naar juiste wegen leiden.

Financiering

De activiteiten die we gaan ontplooien kunnen zichzelf bedruipen. Dat wil zeggen dat we op termijn een positieve exploitatie hebben. Er is een startkapitaal nodig. Hiervoor doen we een beroep op de gemeente Nijmegen en het Oranjefonds. Voor enkele specifieke zaken, die de doelstellingen van "Democratic Challenge" in het bijzonder raken, zouden we een financiële bijdrage waarderen. Het gaat om een bijdrage aan enkele (technische) voorzieningen, zoals een beamer, een projectiescherm, goede videocamera, flipovers en middelen voor (re)presentatie. Deze voorzieningen worden onder andere gebruikt bij de hiervoor genoemde "Wij'dewereld-avonden" en bij de uitwisseling met verwante organisaties in andere (buitenlandse) steden. Ook een beperkt budget voor het vergroten van onze mogelijkheden tot publicatie zouden we waarderen. Bij elkaar denken we aan een bedrag van ca. 5.000 euro.

Regelruimte

Naar verwachting hebben we geen behoefte aan meer regelruimte. Wel hopen we onze relatie met de lokale overheid op een goede wijze te kunnen ontwikkelen.

Toelichting

We hebben ons initiatief opgestart met als uitgangspunt dat we onszelf moeten kunnen bedruipen. Dat past ook wel bij de insteek van doedemocratie: wij zijn geëmancipeerde, participerende burgers en we moeten nog maar zien of we de overheid wel nodig hebben. Daarbij zijn we flexibel. We hebben een financiële bijdrage gevraagd aan de gemeente Nijmegen en aan het Oranjefonds, maar we zullen ook zonder die bijdrage onze activiteiten - in een andere vorm - voortzetten. In dat licht moet ook de gevraagde ondersteuning aan "Democratic Challenge" worden gezien, zowel de ondersteuning op het gebied van exposure en expertise als de financiële ondersteuning. We kunnen zonder die ondersteuning. Echter: door ons initiatief wél te ondersteunen krijgt het de impuls die het nodig heeft om er een echt bijzonder initiatief van te maken. Het heeft dan naar buiten treden met de juiste uitstraling. Naar buurtbewoners kunnen we ons goed presenteren. We hebben daarmee in aanvang al een netwerk waarmee we ons initiatief naar grotere hoogten kunnen brengen. De energie is

er en met voldoende middelen - op de drie genoemde vlakken - verwachten wij de kracht te kunnen geven die het verdiend. In verband met de gevraagde financiële ondersteuning mailen we separaat een begroting. Lokaal

Nijmegen, met name in de wijken Altrade en Galgenveld.

Project 89

Naam

Nieuwe werkwijze participatie

datum

7-10-2015 13:12:51

Thema’s

e-democratie, open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk democratie

concreet

Het huidige participatiebeleid sluit niet meer goed aan op de praktijk. Het is nogal technocratisch, met een afwegingskader om te bepalen welk niveau van participatie passend is in een bepaalde situatie. En rigide vanuit de insteek dat de gemeente de regie heeft over de invloed die de stad heeft. De praktijk laat zich niet sturen door afwegingskaders en de idee van regie. In de praktijk is er een voortdurende afweging nodig om te kijken waar we staan in een proces en volgende stappen te bepalen. Daarin kunnen allerlei handvatten, afspraken en uitgangspunten nuttig zijn en houvast bieden. Tegelijkertijd valt of staat alles in de praktijk met houding en gedrag, met open staan voor samenwerking met de stad, met loslaten van het idee dat we alles in het stadhuis moeten bedenken, met open staan voor andere ideeën, met om kunnen gaan met vragen en initiatieven uit de stad, kortom: met een open houding. De nieuwe werkwijze voor participatie wordt vormgegeven door een groep ambtenaren, bewoners en (oud)raadsleden. De aanpak start met interventies die zijn gericht op het stimuleren en aanjagen van de samenwerking tussen stad en stadhuis en mondt uit in handvatten, uitgangspunten en afspraken. Bij de interventies kun je denken aan: • burgerinitiatiefnemers / sociaal ondernemers gaan samen met ambtenaren (of raadsleden) naar bijeenkomsten over een voor samenwerking relevant thema. • Inwoners gaan samen met ambtenaren, wethouders en raadsleden naar de D1000 in Apeldoorn • Inwoners geven samen met ambtenaren workshops en organiseren werkbezoeken in de stad tijdens de Inspiratiedag voor ambtenaren en de zomeracademie. • Inwoners denken als mystery guest mee met projectgroepen die in het stadhuis overleggen • Inwoners houden een column bij een werkoverleg van een afdeling, met een verhaal over samenwerking • Inwoners vertellen in het Stadhuis over geslaagde en niet geslaagde

samenwerkingen • Ambtenaren gaan naar buiten om op straat met mensen te spreken over de vraagstukken waar zij aan werken • Ambtenaren gaan naar bijeenkomsten in de stad, ook als ze daar geen agendapunt hebben. En daarnaast nog vele andere activiteiten die nog bedacht moeten worden. Deze activiteiten en interventies hebben als doel om de medewerkers in het Stadhuis enthousiast te maken voor de mogelijkheden van samenwerking met de stad en het bestuur. De concrete ervaringen, elkaar ontmoeten, in gesprek zijn en gebruikelijke stappen eens op een andere manier invullen, dragen bij aan het ontdekken waar de meerwaarde van samenwerking kan liggen en hoe nieuwe vormen van samenwerken tot betere eindresultaten kunnen leiden. Daarnaast leveren de ervaringen inzicht op in welke handvatten, afspraken en uitgangspunten nuttig en nodig zijn om de nieuwe werkwijze mogelijk te maken en te ondersteunen. Die inzichten kunnen we naast uit de interventies ook putten uit interessante trajecten die op dit moment lopen: Elisabeth Groen, Groenvisie, De Nieuwe Stad, eerste ideeen voor gezamenlijke agenda Amersfoort Fietsstad etc. Bewoners willen we vergoeden voor de actieve rol die zij hierin spelen. Dit vormt meteen een eerste casus voor hoe de gemeente om kan gaan met het vergoeden van bewoners voor de inzet die zij plegen. vernieuwend

Vernieuwend is dat we de nieuwe werkwijze samen willen maken en willen baseren op concrete ervaringen die bewoners, ambtenaren en raadsleden opdoen bij huidige projecten en gerichte interventies. Vernieuwend is dat we starten met het inzetten op het opdoen van ervaringen. Nu zijn de ervaringen met samenwerken met de stad beperkt tot een relatief kleine groep ambtenaren. Dat willen we op allerlei manieren verbreden naar een grotere groep, zodat veel meer ambtenaren beseffen dat ook zij deel uitmaken van de netwerksamenleving. Hen willen we ook betrekken bij de uiteindelijke neerslag van de nieuwe werkwijze. Vernieuwend is dat we meer gesprekken en minder bijeenkomsten organiseren; meer ontmoetingen en minder formele avonden. Bewoners het stadhuis in en ambtenaren naar buiten. Vernieuwend is ook dat we bewoners willen vergoeden voor hun bijdrage aan het proces om te komen tot een nieuwe werkwijze. Hoe bepalen we welke vergoeding we voor actieve bewoners beschikbaar stellen?

impact

De manier om te komen tot de werkwijze voor participatie is meteen een voorbeeld voor diezelfde werkwijze. Het wordt daarmee een voorbeeld voor volgende projecten. Daarnaast zullen vooral de interventies, die tot doel hebben ambtenaren ervaring op te laten doen met samenwerking met bewoners en zo moeten bijdragen aan een meer open houding voor die samenwerking, een impact hebben die ook over langere tijd nog merkbaar is.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

contact team

De ervaringen van dit project delen we graag met anderen, bij bijeenkomsten, uitwisselingen, trainingen, etc. [email protected] Collega’s van verschillende afdelingen van de gemeente, wethouders, raadsleden en bewoners

Ondersteuning

Exposure

Exposure maakt gerichte uitwisseling mogelijk met andere partijen die met dezelfde vraagstukken bezig zijn. Ook kan het inspiratie opleveren voor andere gemeenten en bijdragen aan enthousiasme voor vernieuwing op lokaal niveau.

Expertise

We willen graag gebruik maken van de expertise bij BZK om met onze groep te sparren over dit proces en de uitkomsten ervan, om ons in contact te brengen met inspirerende voorbeelden bij andere gemeenten, met ons mee te denken over hoe we bewoners kunnen vergoeden voor hun bijdrage en tot slot om op inspirerende manieren het gesprek over samenwerking te voeren.

Financiering

We maken graag gebruik van de mogelijkheid van financiële ondersteuning om bewoners te kunnen vergoeden voor hun bijdrage aan de nieuwe werkwijze voor participatie. We willen graag 10.000 euro beschikbaar stellen voor activiteiten en interventies die bijdragen aan open staan voor en ervaring opdoen met samenwerking tussen stadhuis, stad en bestuur en het laten neerslaan van de inzichten daaruit in afspraken, uitgangspunten en handvatten. We willen daarvoor graag een uitvraag doen bij de stad.

Regelruimte

Toelichting

bij de onderdelen van de ondersteuning aangegeven.

Lokaal

Amersfoort

Project 90

Naam

datum

CitizenResearch - De journalist als constructieve belangenverstrengelaar in het publieke domein

7-10-2015 14:26:07

Thema’s

e-democratie, besluitvorming processen, lokale media en democratie, onderzoek

concreet

Alle spelers in de (locale) democratie hebben het moeilijk. Burgers hebben de meeste kennis en ervaring, maar worden nauwelijks toegelaten, bestuurders, ambtenaren en politici leven in bubbles die grotendeels zijn losgezongen van de werkelijkheid en locale en veel landelijke media leiden een kommervol bestaan wegens gebrek aan voldoende inkomsten. Het rare is dat overheden kennelijk niet tot nauwelijks op het idee komen dat ze i.p.v. het inhuren van onderzoeksbureau’s en experts zich beter kunnen richten tot (locale) burgers en ondernemers voor doen van onderzoek, vormen van beleid, realiseren van projecten enz. Alles wordt SMART aanbesteed aan professionele bureaus. De grote uitdaging bij het het betrekken kennis en kunde van burgers en bedrijven liggen op het gebeid van schaalgrootte en bereikbaarheid. Journalisten en media kunnen daarin een uitstekende rol vervullen door VRAGENDE artikelen te schrijven in opdracht van overheden waardoor burger en bedrijven kun kennis en ervaring kunnen bijdragen via zogenaamde vertelpunten waarin zij hun kennis en ervaring delen. Zie http://storyconnect.nl/story/ en www.kindenziekenhuis.nl/ervarinDemog. Journalisten en onderzoekers werken tussendoor met deze kennis waarna de journalist opnieuw kan schrijven over het onderzoek, lezers kan vragen om input en zo staat in de loop van de tijd een rijk geschakeerd beeld en plan voor de oplossing van het probleem waar de overheid mee zit. Vooral er wordt gecombineerd met (offline) werkbijeenkomsten waar burgers, bedrijven en ambtenaren samen aan de slag gaan met het opwerken van ideeën tot plannen en deze ook samen uitvoeren. Het CitizenResearch idee heeft grote voordelen t.o.v. de bestaande aanpak: - Burgers en bedrijven zijn echt betrokken. Bestaande kennis en ervaring wordt hergebruikt. - Er is sprake van co-creatie, omdat plannen en uitvoering samen worden gedaan waarbij grenzen en voorwaarden gezamenlijk worden vastgesteld. - Er ontstaat een levensvatbaar nieuw businessmodel voor (onderzoeks)journalistiek - De “usual suspects” en “gevestigde” belangen mogen meedoen, maar worden onderdeel van een groter geheel. - Er ontstaat draagvlak door constructieve belangenverstrengeling tussen burgers, overheid en bedrijven. Kortom zowel de locale democratie als de burger en ondernemersparticipatie als de wijze van besturen kan hierdoor vernieuwd worden. De wetenschappelijk basis voor deze aanpak is de PNI methodiek. PNI staat voor Particiaptieve Narratieve Inquiry. Een vorm van onderzoek die van iedereen een medeonderzoeker maakt. Deze methodiek is inmiddels wereldwijd honderden keren toegepast waaronder bijv. voor het verbeteren van patientbeleving in ziekenhuizen en het agile introduceren van nieuwe producten. Een aanpalend voorbeeld is ook te

vinden op http://www.antwoordvooroverheden.nl/project/de-thermometer-van-stichtsevecht/. Voor echte CitizenResearch moeten er echter sprake zijn van echt opdrachtgeverschap vanuit de overheid, actieve journalistiek en een onderzoeksfunctie. In dit CitizenResearch project willen we op zoek naar 5 gemeenten die opdrachtgever willen zijn voor het oplossen van echte uitdagingen in het publieke domein. vernieuwend

Bestuurders hebben de neiging om voorstellen voor te leggen, journalisten om situaties te duiden en onderzoekers om hypothesen te toetsen. CitizenResearch draait dit om: burgers duiden hun kennis en ervaring, journalisten jagen het onderzoek aan en bestuurders krijgen voorstellen of zelfs resultaten zonder vooral alles vast te hoeven timmeren.

impact

Nederland heeft een hoog opleidings niveau en veel mensen met veel ervaring op zeer vele terreinen. Dan is het toch raar dat als er een probleem is in het publieke domein we altijd experts inhuren die het probleem gaan bestuderen terwijl er in de eigen stad of gemeente mensen rondlopen die de oplossing w.s. al kennen of (samen) tot oplossingen kunnen komen. CitizenResearch gaat de manier waarop we in NL publieke uitdagingen oplossen andersom plaatsvinden. We gaan bestaande kennis en ervaring gebruiken om problemen op te lossen met mensen die belang hebben bij het oplossen. De tegengestelde belangen die daarbij naar boven komen worden TIJDENS de zoektocht naar de oplossing meegenomen ipv vooraf wegonderhandeld. Dat is echt een vernieuwing van de bestuurswijze.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

contact team

Door de werkwijze via training, meekijken en publiceren over te dragen naar andere gemeenten en overheden. Dit kan met alle gemeenten, provincies, waterschappen en ook landelijk. [email protected] Erwin Duurland en Harold van Garderen, StoryConnect Gertjan Verstoep, Antwoordvooroverheden.nl Vijf nog te vinden opdrachtgevende gemeenten Vijf nog te vinden journalisten

Ondersteuning

Exposure

Wij willen graag vijf gemeenten als opdrachtgever binnenhalen om dit samen te ontwikkelen.

Expertise

Inhoudelijk hebben wij expertise nodig van de burgers.

Financiering

Op dit moment schatten wij dat we ongeveer €25.000 per gemeente/opdrachtgever nodig hebben. Het zou helpen als DemChallenge zou kunnen helpen bij het vinden van de eerste twee opdrachtgevers in de vorm van een 50% subsidie.

Regelruimte

De gemeente (of overheid) moet vooraf besluiten dat ze ACHTERAF de uitkomsten niet mag overrulen ….. Vooraf moeten zaken als budget, doorlooptijd en problematief worden vastgelegd. Daarna moet de overheidsinstantie vertrouwen hebben in de maatschappij. Het is dan ook het slimste om problemen/uitdagingen te kiezen die de gemeente/overheid zelf niet opgelost krijgt. Dat blijken vaak taai (complexe) problemen te zijn.

Toelichting

Vooral in beeld brengen bij overheden die als opdrachtgever kunnen fungeren.

Lokaal

Vijf gemeenten die partner durven zijn in dit project.

Project 91

Naam

Demos. Wie is de beste burger?

datum

7-10-2015 15:18:02

Thema’s

open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven

concreet

het valorisatieproject Democratisch Laboratorium concentreert zich op democratische creativiteit en de ontwikkeling daarvan binnen groepen. begonnen vanuit de sociale en politieke wijsbegeerte-afdeling van de Radboud Universiteit, ontwikkelt het een model waarin groepen leren te reflecteren op verschillende vormen van besluitvorming. In de eerste fase van dit project (oktober-december 2014) ging het om de ontwikkeling van een rollenspel, getiteld 'Demos. Wie is de beste burger?' waarin een groep van 12 mensen experimenteert met besluitvorming in een vertegenwoordigend en een direct democratisch model. Dit werd getest met verschillende groepen waaronder studenten, middelbare scholieren, jongeren van politieke partijen en deelnemers aan een filosofisch festival. Het resultaat ervan is een rollenspel, vervat in een professioneel vormgegeven doos vervat rollenspel, dat in verschillende contexten kan worden ingezet. Demos is in gesprek met partners als TNO, VNG en ProDemos om dit verder te ontwikkelen naar een flexibele democratische tool voor de training van gemeenteraadsleden, kader van politieke partijen, en jongeren in verschillende omgevingen. Het doel ervan is een reflectie op gang te brengen over de mechanismen die aan het werk zijn in een democratie en bewustzijn te genereren van de mate waarin burgers zelf in staat zijn deze te veranderen.

vernieuwend

verschil met bestaande vormen van burgerschapsvorming is dat Demos niet alleen gaat over het bestaande systeem, maar ook leidt tot een actieve houding met betrekking tot mogelijke alternatieven en een gesprek over de vormgeving daatrvan.

impact

De bedoeling van dit project is een product te maken dat een vast onderdeel kan worden van allerlei vormen van burgerschapsvorming, juist op lokaal niveau waar vaardigheden op dit gebied kunnen worden getraind binnen politieke partijen, gemeenteraden, actiecomités etc. Door de aansprekende vorm hopen we hiermee een middel te bieden dat in deze nieuwe trend van burgerschapsvorming mensen activeert, in dit geval door gebruik te maken van technieken iun de sfeer van gamification.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

de methode van het rollenspel is in verschillende contexten inzetbaar. Door de webomgeving die we creëren rondom dit project

contact

[email protected]

team

Afdeling sociale en politieke wijsbegeerte RU Nijmegen; Leslab; ProDemos;

Ondersteuning

Exposure

Demos wil graag het samenwerkingsverband dat we al hebben verder uitbreiden en contact leggen met civil society-organisaties die

Expertise

Financiering

Regelruimte

Toelichting

Lokaal

Nijmegen, Radboud Universiteit

Project 92

Naam

stadslab Circulair buiksloterham . Maak de buurt ism gebiedonline

datum

7-10-2015 15:24:59

Thema’s

e-democratie, begroting, open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, lokale media en democratie, netwerk democratie

concreet

Dialoog tussen overheid en burger en Burger onderling Community builder gebiedsontwikkeltool democatisering

- Meer verbindingen, meer overzicht, meer resultaat - Betere afweging tussen alternatieven, betere besluitvorming - Overheid wordt beter geïnformeerd - Bewoners worden ook beter geïnformeerd - Informatie wordt locatie-gebonden - Samenspel tussen informatie-push en informatie-pull Situatieschets Buiksloterham is een uniek gebied in Amsterdam. Een verzameling communities bouwt er, in nauwe samenwerking met publieke en private instituties, aan een circulaire wijk, maatschappij en economie. Er worden nu nw sites gebouwd door Eigen Haard , de Alliantie, er is al een blog, Beleef en gewoon Buiksloterham. Nu is de kans om een nw database op te zetten. Koppeling aan research van Hackable Metropolis, aan getallen van sensoren, aan nw sites, bestaande FB inhoud ., etc. Aanleiding De door iedereen op allerlei plekken uitgesproken behoefte aan digitaal platform. Opsomming vraag vanuit communities, StadsLab BSH, CityPlot/Alliantie, Vrije kade Eigen Haard, Beleef Buiklsoterham, blog http://bsh5.nl/category/buurt/, Maak de buurt, etc. Doelstellingen - Achterliggende visie/ambitie. Bouwen aan een nieuwe Community. Maximaliseren van betrokkenheid en geluk voor iedereen. Een duurzaam vitale wijk, maatschappij/stad creëren. - Ondersteunen van de betrokken (te betrekken) communities (de pannekoeken; de platte, creatieve netwerken), om zichzelf te ontwikkelen en zo zelf Buiksloterham duurzaam en circulair vitaal te maken. Ondersteunen door hun levensfasen heen, een eigen ‘systeem’ te ontwikkelen. Helpen deze ontwikkeling versneld door te maken. - Samenwerking met de instanties vormgeven, er invulling aan geven, binnen de filosofie/geest/principes van de circulaire beweging. - site kan ook andere data aan , zoals data over energie gebruik, bouwmaterialen , meetdata, etc Doelgroepen - Iedereen die binnen het gebied samenwerkt vanuit het gedeelde belang (zie doelstellingen). - Dit gaat dus dwars door alle mogelijke zuilen heen (zie concept plat netwerk): geïnteresseerden, bewoners, ondernemers, ontwikkelaars, woninbouwcorporaties,

werknemers, overheden, semi-overheden, nutsbedrijven, bezoekers…). - Bottom up en top down

extra plan is oprichten / starten van een coöperatie van eigenaren/gebruikers van Gebiedonline. Dit initiatief is een gevolg van de keuze om het HalloIJburg-platform ook voor andere buurten en of steden beschikbaar te maken. Hiervoor is een aparte naam bedacht: Gebiedonline. Gebiedonline is een bewezen en relatief geavanceerd online platform voor buurt-communities. Het gebruik neemt dan ook snel toe. Nieuwe vragen dienen zich daardoor aan, zoals: Hoe zit het met het eigendom van de tool en de data? En: Wie bepaalt welke functionaliteit ontwikkeld wordt? Michel heeft aangegeven dat Crossmarx wil focussen op de ontwikkeling van de technologie. Er is daarom behoefte aan een partij die het eigenaarschap van het platform overneemt en een coöperatie is daarbij –in het licht van de sociale doelen van onze communities– de passende constructie. vernieuwend

Uitgangspunten - Gebiedsplatform BSH, wordt gebaseerd op de technologie van http://www.halloijburg.nl/ en Dit platform kan gebruikt worden om binnen BSH verbindingen te leggen tussen mensen, partijen, ideeën, projecten, middelen, etc. - er wordt ook gewekt aan integratie met de functies van http://www.kompasopijburg.nl/ - Toewerken naar een oplossing waarbij de gemeenschap maximaal eigenaar is van de online oplossing - In ieder geval van de data. Code in de ideale situatie ook, maar dit moet in balans zijn met de snelheid die we willen maken. - Hele goede privacy-oplossing (als iemand aan de data verdient is de community het). - Platform dat we maken is meteen ook ‘de website van BSH’. - Conceptontwikkeling ‘Maak de buurt’ (in het kader van de Buurtwet, Right to challenge) direct toepassen, binnen het platform - Toepassing/ontwikkeling op basis van ‘white labeled’ versie van Hallo IJburg, dus door Crossmarx. Zie bijlage 1. - Primaire onderzoekspartner is HvA (Ruurd Priester, Martijn de Waal), voor ontwikkeling en research naar platform. - Platform opengesteld voor alle mogelijke open/big data (IOE) onderzoeken alle samenwerkende onderzoeksinstellingen. - de verschillende bestaande en nieuwe sites inhoudelijk en technisch te laten samenwerken . Hierdoor wordt data over de verschillende sites gedeeld. - werken met zoveel mogelijk bestaande modellen en software. bijv wiki.

impact

10 steden en buurten onlinbe met nw tool binnen 1e jaar 2e jaar 40 3 e jaar 100

Het platform kan in 3 scenarios ingezet worden: 1. De gemeente heeft een wens en plaatst deze wens op het platform, met het

verzoek aan iedereen om initiatieven in te dienen om deze wens te realiseren. Bijv. invulling Centrumeiland Ijburg. 2. Een partij of een persoon heeft een wens en een initiatief. Beiden worden als kennisgeving op het platform gepubliceerd. Dit kan bijv. de gemeente zijn, een private partij of een een individu. Iedereen kan dit initiatief uitdagen door met een alternatief initiatief te komen. 3. Er is nog een derde scenario, maar die is niet wenselijk. In deze manier heeft de gemeente een wens en een initiatief NIET gepubliceerd op MaakDeBuurt. Een eventuele uitdager kan dan zijn uitdaging ook niet publiceren, want er valt niets uit te dagen. De uitdager zal dan eerst de uitvoeringskracht

overdraagbaar

kijk naar http://www.buiksloterham.nl/ over tijdelijk op http://www.gebiedonline.nl/buiksloterham zodra dit redelijkgevuld is gaan we weer over op http://www.buiksloterham.nl/ ● ● Database kan zich in verschillende vormen gedragen , hierbij 3 voorbeelden: ● http://www.halloijburg.nl/huisvandewijk ● http://www.stadsdorpijburg.nl/ ● http://www.gebiedonline.nl/irisinnieuwland interessant voor - Bewoners - Woningcorporaties - Academische wereld / HvA - Gemeente Amsterdam - Zorgpartijen

contact team

[email protected] met oa Ruurd Priester (Amsterdam Creative Industries Network), Michel Vogler (Hallo IJburg / Kompas op IJburg) en Frank Alsema (kwartiermaker Buiksloterham) , Yvette Jeuken Projectleider Netwerk Democratie www.netwerk-democratie.nlnetdem , niesco dubbelboer agora., Pakhuis de Zwijger, Haagse Hogeschool, stadslab BSH, etc

Ondersteuning

Exposure

ja

Expertise

ja op gebied cooperatie vormen We willen een beeld creëren van andere platforms die aanverwant en gelijksoortig zijn aan wat wij doen. We willen weten tot wie we ons verhouden op basis van een aantal parameters: > functionaliteit/doelstelling (marktplaats, informatie, co-creatie, besluitvorming, etc.) > initiator (overheid, maatschappelijk middenveld, bedrijfsleven, burgers, etc.) > operationaliteit (interactie, moderatie, zenden, content productie & management, etc.)

Financiering

ja voor ontwikkelling en schaalvergroting

Regelruimte

ja governance

Toelichting

alkles is nu op valreep geschreven ivm late attentie op deze call , er is meer te zeggen en schrijven, maar lukt niet voor deadline. next week wel.. excuses, ivm deadlines vandaag in hurry maar wij zijn interssant project :) ik kan ma as nog extra doc sturen .

Lokaal

amsterdam noord, gouda, amersfoort , amsterdam oost, wibautstraat , ism Buiksloterham online Plan voor realisatie van een gebiedsplatform en bsluitvormingstool

Project 93

Naam

Test je Wijk. Een surveymonkey voor buurten.

datum

7-10-2015 16:02:49

Thema’s

e-democratie

concreet

Door nieuwe technologieën weten bewoners elkaar steeds beter te vinden en groeit het aantal platforms waar gelijkgestemden uit wijken met elkaar de handen ineen slaan. Bovendien hebben online tools het veel makkelijker gemaakt om inzichten op wijkniveau op te doen. Online enquêtes onder inwoners worden dan ook steeds vaker ingezet. Wij zien dat het opstellen van dit type enquêtes bewoners nog veel tijd kost,

dat ze slecht deelbaar zijn én dat het zicht op de resultaten bij betrokkenen uitblijft. Een concreet voorbeeld uit de wijk van Nicolette: "Ik werd door mijn eigen (zeer actieve!) wijkvereniging per brief gevraagd om mijn mening te geven over de leefbaarheid in de wijk. In deze brief stond een link naar de enquête. Deze moest ik overtypen. Eenmaal op de enquête gekomen bleek dat ik een wachtwoord moet aanvragen. Zo gezegd zo gedaan. Echter dit wachtwoord moest door een administrator worden aangemaakt. Daar ging een paar dagen overheen. Toen ik eenmaal mijn wachtwoord kreeg, was de termijn om de enquete in te vullen verstreken. Over de uitslag van de enquete heb ik nooit meer wat gehoord." Wij denken dat dit beter en makkelijker kan. Wat als er een online platform ontwikkeld kan worden – vergelijkbaar met surveymonkey – die inwoners helpt om snel, goede vragenlijsten op te stellen, te publiceren en verspreiden via sociale media mét live rapportages en een visual van de belangrijkste resultaten? Ons idee is om hier een platform voor te bouwen: Test je Wijk. Op dit platform vinden bewoners kant-en-klare vragenlijsten voor de meest voorkomende onderwerpen waar op wijkniveau vragen over gesteld worden. Bijvoorbeeld veiligheid, parkeren en speelvoorzieningen. Wat levert het op aan bewoners? Bewoners hebben hiermee een tool in handen om snel onderzoek te doen en de resultaten op een aantrekkelijke manier te delen met hun achterban en met de politiek. De vragenlijsten bestaan uit sjablonen met voorgeprogrammeerde vragen. Op basis van onze ervaringen als onderzoeksbureau weten wij namelijk welk type vragen wel en niet gebruikt worden en geschikt zijn om een antwoord te krijgen bij verschillende onderwerpen. Zo zijn bewoners verzekerd van een kwalitatief goede vragenlijst. Willen zij zelf andere vragen toevoegen dan kan dat. Bovendien kan de vragenlijst een eigen look en feel krijgen door bijvoorbeeld een logo toe te voegen. Wat levert het de gemeente op? Gemeenten en politiek ontvangen sneller feedback vanuit buurten en hebben ook zelf een middel waarmee zij inzichten kunnen opdoen in wat er leeft in de wijk. Dit kunnen zij herhalen en gebruiken als benchmark. Wat is er al en wat moet nog worden ontwikkeld? Wat er al is: • Kennis over de juiste vragen om te stellen. • De enquêtetool om de vragenlijsten mee op te stellen, te publiceren en te promoten. • Live inzicht in de resultaten en de mogelijkheid om deze in een infographic weer te geven. Wat moet er nog komen: • De visuele schil om de vragenlijsten heen, dus het platform dat de inwoners zien en beheren, moet nog worden gemaakt. vernieuwend

Het is gebaseerd op idee van bestaande surveytools, maar faciliteert doordat er al te gebruiken vragenlijsten worden aangeboden. Ook is er de mogelijkheid

om te delen, wat aanzuigende werking verhoogt. impact

Buurten blijken gemakkelijker in staat om zich over onderwerpen uit te spreken. Ze verenigen zich gemakkelijker op voor hen aansprekende thema’s, waardoor ook de interactie tussen buurten/buurtverenigingen en bv. gemeenten wordt vergemakkelijkt.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

contact team

Het platform zelf biedt de mogelijkheid tot delen en hergebruik van vragenlijsten. Doordat het platform online voor iedereen toegankelijk is, kan iedereen vragenlijsten van elkaar inzien en bijdragen aan verdere verbetering. Alles is transparant en daarmee eenvoudig overdraagbaar. [email protected] Necker van Naem is een onderzoeks- en adviesbureau dat werkt voor lokale overheden. De afgelopen jaren zijn we o.a. voor de realisatie van DeStemVanNederland.nl samenwerkingen aangegaan met campagnebureau Johnny Wonder en Online Researchbureau Ivox uit Leuven. Zij zijn ons klankboard en geweten. Wij kunnen altijd bij hen terecht om te sparren. Daarnaast zoeken we nog pilotpartners die de tool daadwerkelijk willen testen en samen met ons willen verbeteren. Vanuit Necker van Naem is Nicolette Ouwerling het aanspreekpunt en verantwoordelijk voor de uitvoering.

Ondersteuning

Exposure

We zoeken nog lokale pilotpartners om het platform mee te testen en te optimaliseren. Om deze pilotpartners te vinden kunnen we nog wel wat extra promotie gebruiken. En natuurlijk hopen we dat zoveel mogelijk buurten en initiatiefnemers uit wijken via deze challenge Test je Wijk leren kennen.

Expertise

Wij hopen door mee te doen aan deze challenge een kritisch en verbindend klankbord te krijgen op de werking van de tool. Aan welke enquêtesjablonen is behoefte? Hoe moeten de resultaten worden weergegeven? Hoe krijgen we de uitslag in het gemeentehuis en op de politieke agenda? Daarover kunnen we aanvullende expertise en zoveel mogelijk input gebruiken.

Financiering Regelruimte

Toelichting

Altijd welkom :-)

Lokaal

De enquêtes zijn op hyperlokaal niveau uit te voeren in alle buurten van Nederland. Wij zoeken nog lokale pilotpartners (buurtinitiatieven / verenigingen) die vanuit de wijk feedback willen over relevante kwesties.

Project 94

Naam

Nimma Politics (Nimma = straattaal voor Nijmegen)

datum

7-10-2015 17:14:37

Thema’s

lokale media en democratie

concreet

Het plan: Een jongerenredactie maakt een maandelijkse talkshow van 15 minuten op de lokale zender N1 over politiek en besluitvorming met daarin interviews met politici, (bekende en onbekende) jongeren, straatinterviews, optredens en reportages over actuele, lokale onderwerpen. De effecten van dit programma zijn: - Jongeren worden bewust van politieke thema's en de invloed die zij hierop hebben. - Het beleid van politici en de gemeente Nijmegen wordt kritisch gevolgd door jongeren. - Politiek Nijmegen en ambtenaren krijgen een goed beeld wat er leeft onder jongeren in Nijmegen - Een jongerenredactie wordt opgeleid in het maken van een programma over politiek en democratie. Ideevorming en initiatiefnemers: Initiatiefnemers zijn jongeren van Jimmy's Nijmegen en NimmaTV - Jimmy's Nijmegen is dé plek waar jongeren in Nijmegen terecht kunnen met hun vragen, ideeën en talenten. Jimmy's wordt op dit opgebouwd door een diverse groep van enthousiaste jongeren in de leeftijd van 14 tot 21 jaar. - NimmaTV is al zes jaar het jongerentelevisie programma in Nijmegen, gemaakt voor en door jongeren, uitgezonden op de lokale zender N1. In februari 2015 hebben drie raadsleden contact gezocht met Jimmy's en de redactie van NimmaTV om te verkennen wat er nodig is om de politiek dichter bij jongeren te brengen en hoe de gemeente Nijmegen hun beleid (en de besluitvorming hierover) beter kunnen afstemmen op der doelgroep. In co-creatie sessies met raadsleden en jongeren is naar voren gekomen dat jongeren weinig afweten van lokale politieke besluitvorming en het hen eigenlijk ook niet veel interesseert. Toch gaven jongeren aan zich te beseffen dat het belangrijk is dat jongeren gehoord worden door de politiek en de gemeente Nijmegen en dat ze beseffen dat ze invloed kunnen uitoefenen. Maar hoe doe je dat?

Uit een brainstormsessie is naar voren gekomen dat: Een jeugdverbinder de schakel kan zijn tussen beleidsmakers, politici en jongeren. Jongeren politiek en beleid in simpele taal willen. Onderwerpen op manieren geagendeerd kunnen worden die jongeren aanspreken, bijvoorbeeld door filmpjes en televisie. Er veel meer gebruik gemaakt kan worden van social media Met deze ideeën zijn jongeren en de raadsleden aan de slag gegaan. Er is een initiatiefvoorstel ingediend aan de gemeenteraad om een jeugdverbinder aan te stellen. Dit voorstel is op onlangs door een grote meerderheid aanvaard. Ook hebben jongeren nagedacht hoe ze beleid en besluitvorming kunnen kunnen vertalen naar jongeren én hoe jongeren thema's die belangrijk zijn voor hen op de politieke agenda kunnen zetten. Tijdens een co-creatie sessie ontstond het idee om een televisieprogramma te maken, gericht op jongeren en politiek. Het programma Een talkshow, voor en door jongeren met presentatoren waar jongeren (m/v)graag naar kijken en luisteren. In het programma wordt niet alleen gepraat, maar ook gelachen, muziek gemaakt en er wordt afgewisseld met reportages. Het programma is luchtig van aard, maar kan ook kritisch zijn: raadsleden en het college van B&W worden bevraagd over onderwerpen waarbij ze scherpe vragen kunnen verwachten over het beleid wat gevoerd wordt en de politieke meningen van partijen. Het programma speelt in op actuele onderwerpen die spelen in Nijmegen. Bij belangrijke debatten in de gemeenteraad staat een camerateam klaar om vragen te stellen aan betrokkenen in het gemeentehuis. Het programma heeft de volgende onderdelen: - Interviews met bekende (bijvoorbeeld rappers, sporters) en onbekende, jonge gasten over thema's die jongeren aangaan. Ook worden raadsleden, wethouders en ambtenaren uitgenodigd om over deze thema's te praten. Er wordt verkend hoe hoe jongeren invloed kunnen uitoefenen op deze onderwerpen in de politiek en daarbuiten. – Reportages waarbij in beeld gebracht hoe politieke besluitvorming werkt, wat de invloed van jongeren daar in kan zijn, welke krachten er spelen in dit proces en wat het uiteindelijke resultaat is. Een aantal onderwerpen zijn reeds bedacht door de jongeren van NimmaTV: * De besluitvorming rondom de plaatsing van een trapveldje. * Een nieuw jongerencentrum in Nijmegen Noord: hoe komt dat tot stand? * Een bezoek aan de wekelijkse politieke avond van de gemeente Nijmegen. * Het gebruik van cannabis onder jongeren, wat doet de gemeente daarmee. In deze reportages worden interviews gehouden met betrokken jongeren, jongerenwerkers, bewoners, ambtenaren en wethouder. Er worden beelden gemaakt van de activiteiten rondom deze onderwerpen, bijvoorbeeld de raadvergadering, bewonersavond of opening van de voorziening - Straatinterviews met jongeren over actuele thema's en onderwerpen die jongeren belangrijk vinden. Ze worden gevraagd naar hun mening en of zij weten welke invloed zij hebben over deze onderwerpen. Voorbeelden van onderwerpen zijn: * Schoolverzuim: hoe kan dit het beste aangepakt worden. * Hangjongeren, moet de gemeente daar iets voor regelen of zijn buurtbewoners hiervoor verantwoordelijk * Worden jongeren voldoende gehoord door de politiek

De interviews, reportages en straatinterview zijn in het programma met elkaar verweven: de gasten geven commentaar op de filmpjes en worden op journalistieke wijze hierover ondervraagd. Bekende Nijmeegse rappers kunnen optreden in het programma, eventueel met een rap over het onderwerp. Interactief Jongeren kunnen uiteraard reageren op de uitzending via Facebook en Twitter. Ze kunnen ook zelf onderwerpen aandragen die behandeld kunnen worden in een volgende uitzending. Locatie (scholen of studio) Een mogelijkheid is om het programma op te nemen op een school, zodat scholieren ook kunnen participeren. Deze optie heeft de voorkeur maar dient verder uitgewerkt te worden (hiervoor is samenwerking nodig van scholen). N1 (lokale omroep) heeft haar studio ter beschikking gesteld voor de opnames van het programma. Gemaakt door jongeren Er wordt een redactie opgezet van jongeren die betrokken zijn bij NimmaTV en jongeren die geïnteresseerd zijn in politiek. Samen dragen zij zorg voor de inhoud van de talkshow, ze nodigen gasten uit, maken reportages en straatinterviews en ze zorgen ervoor dat er een goede balans is tussen de inhoud en vorm. Het technische gedeelte (camera, geluid, montage) wordt verzorgd door deelnemende jongeren van NimmaTV. De Jeugdverbinder De jeugdverbinder zal de redactievergaderingen bijwonen en voorzien van informatie over politiek, invloed en besluitvorming. De redactie krijgt hierdoor de nodige kennis om het programma goed te maken en een kritische, journalistieke houding te vormen. Voorbeelden van eerder gemaakte reportages van NimmaTV: https://www.youtube.com/watch?v=LkupjfWNW10 https://www.youtube.com/watch?v=5nXOHJbRrGQ https://www.youtube.com/watch?v=ZS5_A6NGMi4 Het kanaal van NimmaTV: https://www.youtube.com/user/NTVNijmegen Facebookpagina van Jimmy's Nijmegen: https://www.youtube.com/user/NTVNijmegen contact: [email protected] [email protected] vernieuwend

Het plan is bedacht door jongeren, zij hebben goed nagedacht over een wijze waarop alle jongeren in Nijmegen invloed kunnen uitoefenen op de gemeente Nijmegen en de lokale politiek. Ze hebben aangegeven dat hiervoor een vorm voor nodig is die jongeren aanspreekt: media, filmpjes, televisie. Jongeren die journalistiek bedrijven kunnen beleid kritisch volgen en door het in beeld brengen van meningen en ideeën van jongeren worden thema's op de kaart gezet bij gemeente en politiek. Dit is een nieuw concept voor Nijmegen, we konden ook geen voorbeelden vinden van vergelijkbare programma's in andere steden.

impact

De effecten van dit programma zijn: Jongeren worden bewust van politieke thema's en de invloed die zij hierop hebben. De politiek en de gemeente Nijmegen worden kritisch gevolgd door jongeren. Zij zijn scherper op hun beloften en de effectiviteit van beleid. Politiek Nijmegen en ambtenaren krijgen een goed beeld wat er leeft onder jongeren in Nijmegen. Beleid wordt beter afgestemd op de vraag van jongeren. Het programma wordt duurzaam opgebouwd, de opgedane kennis van de deelnemende jongeren wordt overgedragen aan toekomstige deelnemers.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

contact team

Dit programma (of onderdelen hiervan) kan ook in andere gemeenten worden uitgevoerd door lokale omroepen, scholen, welzijnsorganisaties, enzovoorts. Het programma inspireert om met jongeren en politieke journalistiek aan de slag te gaan. Thema's die spelen in Nijmegen kunnen ook in andere gemeenten spelen. De opbrengst van bijvoorbeeld straatinterviews en reportages kan gebruikt worden in andere steden. NimmaTV kan ondersteuning bieden in het opzetten van een lokaal politiek jongeren programma, bijvoorbeeld door het aanbieden van projectbegeleiding of het ontwikkelen van een handboek of instructiefilm. Geïnteresseerde partijen kunnen een kijkje nemen bij het jongerenteam. [email protected] Jimmy's Nijmegen, Stichting Nimma Media, TandemWelzijn (welzijnsorganisatie), N1 (lokale omroep), Jeugdverbinder gemeente Nijmegen.

Ondersteuning

Exposure

We zouden graag mee willen varen op de publiciteit rond de Democratic Challenge en onze resultaten en effecten via deze kanalen zichtbaar maken en delen. We zouden hierbij graag gebruik willen maken van het netwerk van Democratic Challenge

Expertise

Jongeren hebben aangegeven graag workshops en/of tips te krijgen van ervaren (bekende) politieke journalisten die hen de fijne kneepjes van het vak bijbrengen. Of bijvoorbeeld inspiratie op doen tijdens bezoek aan een actualiteitenprogramma (liefst voor jongeren)

Financiering

Dit programma wordt mede gefinancierd door de gemeente Nijmegen. Zij bekostigen 5 reportages die gaan over lokaal beleid en besluitvorming. De

gemeente heeft aangegeven deze in te zetten voor voorlichting aan jongeren. Daarnaast vragen wij een bijdrage van de Democratic Challenge voor bekostiging van het project en/of begeleiding in de financiering hiervan. De totale kosten per jaar bedragen € 10.000,- euro per jaar (€ 1.000,- per aflevering voor projectbegeleiding, dit is een integrale kostprijs, dus inclusief kosten voor bijvoorbeeld camera's, computers, licht en geluid en overige kosten). De gemeente Nijmegen draagt een bedrag bij van € 2.400. Voor de overige €7.600 euro (op jaarbasis) wordt financiering gezocht en gevraagd. Regelruimte

Toelichting

Lokaal

Nijmegen

Project 95

Naam

Tastbaar testbaar

datum

7-11-2015 0:00:38

Thema’s

Verbinding representatieve en participatieve democratie (in de fysieke context van de [semi-]publieke ruimte) Publieke ruimte als (laboratorium voor) ‘participatieve’ democratische ruimte

concreet

Tastbaar Testbaar is een conversation piece waarop gezeten kan worden als tastbaar instrument in een ontwerpend, interactief onderzoek naar de (potentiele) rol van het object(vorm) en spel binnen participatieve democratische processen een nieuwe geëngageerde speelse democratie. Lokale democratie van morgen gaat niet meer over het verzamelen van meningen en het sluiten van compromissen, die uiteindelijk een slap gemiddelde blijken te zijn van goede ideeën en diverse belangen, zoals ook Hannah Arendt verafschuwde. Waar het volgens ons wel over zal (moeten) gaan is het creëeren en begeleiden van toegankelijke en gelijkwaardige processen van bouwen aan de samenleving. Voor een gezond resultaat moeten fysieke, ruimtelijke, mentale en sociale lagen van deze samenleving hierbij samenwerken en samenkomen. In dit proces zal de grens tussen burger en professional steeds minder relevant blijken. Zijn we tenslotte niet allemaal professioneel burger? Belangrijkste vraag in dit ontwerpend onderzoek is dan ook hoe vorm te geven aan deze processen? En, hoe brengen we deze verder dan praktijken van ‘schijnparticipatie’ zoals we helaas zo vaak tegenkomen? Omdat wij geloven in, en functioneren als doendenkers, bepaalt deze manier van werken ook de vorm (en de

uitkomst) van het project: een geëngageerd, participerend, beweeglijk, (inter)actief en reflectief ontwerp-experiment, waarbij onderzoek- en ontwerpproces hand in hand gaan en elkaar bestuiven. Van democratie naar publieke ruimte Politiek is ontwerpen. Het gaat over plannen maken voor, en vormgeven aan een mooie samenleving en het creëeren van een wereld waarin, en waardoor wij zo soepel mogelijk samen kunnen bewegen. Ontwerpen is ook politiek. Hoe groter de schaal, hoe duidelijker die relatie wordt: met name binnen de stedenbouw en de architectuur wordt dit zichtbaar. Vorm en ruimte zijn niet alleen de concretisering van ideologieën, het zijn ook de bouwstenen van die ideologieën. Hoewel interessant, is het ook een valkuil, vooral wanneer deze praktijk functioneert via top-down hierarchiën en deterministische lange termijn trajecten, die geen ruimte laten voor reactie en interactie met de praktijk totdat het er staat, er al veel geld in is gepompt en het resultaat (relatief) onomkeerbaar is. Democratie vindt binnen onze visie plaats in de ruimte tussen verschillende leefwerelden, die de potentie behuist om de diversiteit van leefwerelden met elkaar in gesprek te brengen. Publieke ruimte maakt dit ‘tussen’ fysiek en is volgens ons daarom bij uitstek het speelveld voor (de vernieuwing van) deze processen. Democratie ontwikkelt zich van binnenuit, de samenleving ontstaat op straat. Publieke ruimte als speelkamer voor ‘directe democratie’ Het concept ‘publieke ruimte’ staat van oudsher voor een democratische ruimte, waar ontmoetingen en uitwisseling van gedachtengoed plaats kan vinden. Het is de fysieke manifestatie van wat Jürgen Habermas de publieke sfeer noemde. Maar het vrije en openbare karakter van de publieke ruimte staat onder druk. De publieke ruimte is in de loop der tijd geformaliseerd en wordt gereguleerd en gecontroleerd op manieren die het vrije experiment en de toevallige ontmoeting helaas beperken. Daarentegen worden het internet en social media vaak aangehaald als nieuwe publieke ruimten. Ondanks dat wij de waarde en nieuwe mogelijkheden hiervan erkennen en omarmen, zijn wij ervan overtuigd dat de publieke ruimte haar functie en potentieel als open, vrije en democratische ruimte nog niet heeft verloren. Sterker nog, de fysiek-ruimtelijke context van de straat en het plein is nog belangrijker, om betekenis te geven aan hetgeen zich in het virtuele domein versneld ontwikkelt. De fysieke publieke ruimte faciliteert een plek voor materialisatie en het ‘eigen-maken’ hiervan binnen menselijke, lokale schaal en zal die rol opnieuw en steeds meer gaan vervullen. Daarmee context en ruimte biedend aan een geëngageerde en spontane ‘directe democratie’ zoals ook Arendt die beoogde. Doendenken Met de opkomst van de ontwerp-discipline als een op zichzelf staand vak, zijn fysieke en mentale creatie steeds meer van elkaar gescheiden geraakt. Er is theorie en er is praktijk, tekenen en maken, denken en doen. Ontwerpen in traditionele zin is onlosmakelijk verbonden met het denken in eindbeelden. Objecten hebben een van te voren bedachte vaste plaats, vorm en functie. Het aspect tijd of verandering wordt daarbij vaak niet of onvoldoende meegenomen, waardoor er weinig ruimte overblijft voor spontaniteit of ‘organische’ groei, doordat het (onbedoeld) de burger / gebruiker buiten spel zet. De openbare ruimte is nu de creatie-ruimte van de professional. Als ‘bewoner’ mag je hoogstens (semi)participeren, niet doen maar méédoen. Wij geloven niet in eenrichtingsverkeer en het denken in statische eindresultaten, maar in de dynamiek van een organisch, iteratief proces van interactie, actie en reactie - een ‘spel’ dat ruimte geeft aan verrassing en verwarring. Wij ontwikkelen daarom een toolbox waarin spel en realiteit samenkomen bestaande uit bouwstenen zonder vaste

plaats of functie en zijn tastbare, abstracte objecten. Een conversation piece waarop gezeten kan worden en waar je je teen aan kunt stoten, als tastbaar instrument voor een nieuwe geëngageerde speelse democratie. Je mag de openbare ruimte aanraken en veranderen, elke dag opnieuw. Zoals kinderen door met blokken te spelen op een creatieve, speelse en constructieve wijze leren samen te werken. Op deze manier ‘bouwen’ we, al spelend en reagerend, samen en van binnenuit aan stad en samenleving. Want het volk maakt de bijenkorf, niet andersom.

Tastbaar Testbaar Dit plan borduurt voort op eerdere ervaringen van ons als ontwerpers / onderzoekers (zie bijlage) waarop wij in eigen beheer willen doorpakken met daardoor meer ruimte voor onderzoek en begeleiding van het vervolgproces (dat plaats kan vinden ná het afleveren van een ontwerp). Startpunt is de ontwikkeling van een prikkelende, (inter)actieve, toolkit voor de publieke ruimte, als instrument voor productie, reproductie en vernieuwing van de directe samen-leefomgeving. Hiermee willen we de potentie van de blokkendoos als publiek instrument verder ontdekken, doorontwikkelen en deelbaar maken. Het spel dat hieromheen ontstaat zal aanleiding zijn tot gesprek, discussie en observatie, een actief onderzoek naar de rol die concrete objecten kunnen vervullen binnen democratische processen. We scheppen een real-life ‘proefopstelling’ van sociaal experiment in de praktijk met tweeledig resultaat: inzicht (door het monitoren van de interventie) én concreet effect van het experiment zelf. Omdat de toolkit uitdaagt tot interactie en reactie zal deze continu in beweging zijn en een middel waarmee we de rol van objecten in participatie processen en het democratische spel van de publieke ruimte al doende kunnen onderzoeken (re)produceren en constant herdefiniëren. vernieuwend

Participatie 2.0 - actieve deelname // hands-on bouwen aan de buurt / leefomgeving Onderzoekend doen > proefopstelling van sociaal experiment in de praktijk met tweeledig resultaat: inzicht (door het monitoren van de interventie) én concreet effect van het experiment zelf.

impact

Objecten die blijvend uitdagen tot interactie. Je mag de openbare ruimte aanraken/ veranderen. Steeds maar weer. Eindeloos > constante (re)productie van publieke ruimte / placemaking Volgens ons gaat ‘nieuwe democratie’ ook over die relatie tussen ontwerp en samenleving - maar onderscheidt zij zich door een grotere flexibiliteit, kortere termijn, kleinere schaal en directere reactiesnelheid. Bovendien wordt zij niet per definitie gevormd en geïnitieerd van bovenaf, maar van binnenuit het systeem, dat een samenspel is van de professionals en burgers, denkers en doeners - ontwerpers en onderzoekers, die in zekere mate in ons allemaal zitten. Op deze manier bouwen wij aan (en spelen wij in) onze directe leefomgeving, hands-on en (inter)actief. Waarbij grote en verre ideëen dichtbij vorm, gezicht en context krijgen. Op deze manier geven we vorm en invulling aan onze interpretatie van social design en haar potentie en dragen we bij aan een nieuwe geëngageerde interactieve democratie.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

Toolbox kan reizen en is dupliceerbaar - opgedaan inzicht is overdraagbaar door registratie van en reflectie op proces

contact

[email protected]

team

Isis Boot 'Met het combineren van creatieve, praktische en conceptuele skills, die elkaar zowel aanvullen als uitdagen, wil ik praktijk, theorie en sensitiviteit verbinden. Denken, doen, observeren en leren.' Isis Boot is sociaal geograaf en ontwerper met een focus op social design en bottom up onderzoek. Ze studeerde in 2011 af aan de Design Academy Eindhoven binnen de richting Man & Public Space. Momenteel werkt ze aan haar masterscriptie Urban & Cultural Geography aan Radboud Universiteit Nijmegen Via haar master onderzoeksstage raakte Isis betrokken bij het JPI Urban Europe Research project, dat onderzoek doet dat naar processen van wijkvernieuwing en gentrificatie benaderd vanuit een relationeel assemblage perspectief in vier Europese steden (Arnhem, Wenen, Istanbul, Zürich). De focus van haar interesse gaat hierbij uit naar de publieke ruimte als een contextuele fysieke én sociale ruimte, waarin de diverse lagen van de ‘assemblage’ samenkomen en zich materialiseren. Op de agenda staat o.a. het schrijven van een sociaal wetenschappelijk paper hierover, samen met Rianne van Melik (RU). Vincent Wittenberg Vincent Wittenberg is een geëngageerd en sociaal betrokken ruimtelijk ontwerper. Hij studeerde in 2009 binnen de afdeling public space af aan de Design Academy en nam deel aan Forum, waarbinnen hij de rol van spel in de maatschappij onderzocht. Middels (ongevraagde) interventies reageert hij op zijn omgeving (locaties, situaties en plannen), zowel conceptueel als fysiek. Zijn vaak site-specifieke ‘producten’ zijn katalysatoren of voertuigen voor verandering. Hij liep stage bij het Rotterdamse bureau ZUS [Zones Urbaines Sensibles]. Dankzij een door hem ontworpen hekwerk (zijn afstudeerproject Bekend Terrein) veranderde een braakliggend terrein in een tijdelijk buurtpark. Het project werd o.a. geselecteerd door het Concrete Geometries onderzoeksprogramma (exploring the relationship between spatial form and social practice) van de Architectural Association in London. Hij is mede-trekker van het project Gewildgroei, dat als finalist geselecteerd is voor de Challenge Stad van de Toekomst. Momenteel is hij, naast zijn werk, ook bestuurslid binnen Wijkoverleg ‘t Ven en schrijft hij voor de Stadsambassade Eindhoven. Tijdens hun studie richtten Isis en Vincent samen met mede-studenten en

buurtgenoten Stichting VERS op; een sociaal ontwerpcollectief en projectruimte in een voormalige buurtsuper in de krachtwijk Woensel-West. Wij (Isis en Vincent) zullen binnen dit project samenwerken met een netwerk van denkers en doeners. We zijn van plan te werken met mensen uit ons netwerk. Sommigen van hen zullen als kern-teamlid aansluiten en anderen zullen meedenken (advies/ reflectie) en/of -doen. Het netwerk / team kan tijdens het proces van samenstelling veranderen. Wij zijn steeds de verbindende schakel en en de trekkers van het project. Annelies Beugelink - Beleidsmedewerker Sociale Zaken, gemeente Oisterwijk David Hamers - Senior onderzoeker Stedelijk Gebied Planbureau voor de Leefomgeving Yu-Lan van Alphen -Stichting Doen Leeke Reinders - TU Delft Ana Zubak - Kunstenares Publieke Ruimte, te Zagreb Hans Venhuizen - Bureau Venhuizen, auteur Game-urbanism Ignacio Farias - ANT en Assemblage theory specialist Leeke Reinders - TU Delft Rianne van Melik - RU Nijmegen Marli Huijer - Denker des Vaderlands, Haagse Hogeschool Evelyne Deceur - PHD kandidaat participatie, Universiteit Gent Henk Oosterling - Filosoof, Erasmus Universiteit Marianne Mueller, Olaf Kneer, Fran Cottell, Concrete Geometries - AA London

Ondersteuning

Exposure

Expertise

Financiering

Geld voor de bouw van de Toolbox.

Regelruimte

Toelichting

Lokaal

De straat. In collectieve, (semi-)publieke, ruimte. Het experiment is mobiel. Het concrete proces (wordt) plaats- en contextgebonden. Te beginnen in Eindhoven.

Project 96

Naam

CitizenConnect

datum

7-11-2015 1:25:41

Thema’s

e-democratie, open democratie, besluitvorming processen, democratisering initiatieven, netwerk democratie

concreet

Het doel van het project is om in maximaal 5 gemeenten burger- en overheidsparticipatie te versterken door de toepassing van CitizenConnect en daarmee de waarde van deze innovatieve methode te valideren. Antwoordvooroverheden.nl heeft afgelopen jaar in Stichtse Vecht samen met een groep actieve burgers en ondernemers een "demonstrator" van CitizenConnect ontwikkeld (zie http://www.antwoordvooroverheden.nl/thermometer-stichtse-vechtdashboard/). Dit "grass roots" project heeft de werking en de potentiële waarde van CitizenConnect bewezen. Concrete impact op het gebied van participatie en democratie heeft deze pilot met CitizenConnect niet kunnen bereiken doordat de gemeente Stichtse Vecht niet actief participeert in het project en de resultaten niet ter harte neemt. Met steun van DemocraticChallenge willen wij maximaal 5 gemeenten vinden die de ambitie hebben om deze innovatieve methode toe te passen, om samen met burgers en het bedrijfsleven beter en breder inzicht te krijgen in wat er werkelijk actueel leeft in de gemeenschap en dit te benutten voor het ontwikkelen en toetsen van van nieuw beleid en nieuwe initiatieven.

vernieuwend

CitizenConnect is een grootschalige, continue toepassing van "Participative Narrative Inquiry" / "Sensemaking", een onderzoeksmethode en aanpak voor taaie vraagstukken. Voor zover bekend is CitizenConnect de eerste toepassing van deze aanpak voor het versterken van participatie en democratie in Gemeenten. Uniek is de narratieve basis van de aanpak, die primair is gericht op het verzamelen van specifieke ervaringen en inzichten van individuen (#storysharing), in combinatie met kwantitatieve data, demografische gegevens en eventueel open data. De verzamelde ervaringen en de informatie over de verhalen worden continue beschikbaar gesteld en inzichtelijk gemaakt in een interactief dashboard dat in principe real-time voor iedereen beschikbaar. De informatie in het dashboard wordt bij voorkeur regelmatig geduid en beoordeeld in gestructureerde werkgroepen met deelnemers uit bestuur, burgers en bedrijfsleven. Positieve en negatieve ontwikkelingen worden benoemd en maatregelen om deze te versterken dan wel om te buigen

geïdentificeerd. impact

Na drie jaar gebruik van CitizenConnect hebben de burgers, ondernemers en overheden een gedegen en gedeeld inzicht hoe burgers en bedrijfsleven en bezoekers de gemeente ervaren en wat de impact is van genomen maatregelen en initiatieven op deze beleving. Bestuur, burgers en bedrijfsleven hebben verbinding gemaakt, hun ervaring kunnen inbrengen als informatie die wordt gebruikt als basis voor (het toetsen) van beleid en initiatieven. De kans op verantwoorde besluiten en veranderingen met groot draagvlak is aanzienlijk vergroot.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

De CitizenConnect aanpak en ICT-oplossing is direct overdraagbaar en toepasbaar in andere gemeenten, na minimale configuratie en aanpassing aan de lokale omstandigheden. Daarnaast zullen inzichten die zijn opgedaan tijdens het onderzoek in de deelnemende gemeenten in aantal gevallen ook waardevol zijn voor andere gemeenten met vergelijkbare context.

contact

[email protected] team

- Burgers, ondernemingen en overheden uit maximaal 5 gemeenten - Een opdrachtgever en projectleider namens elk van de deelnemende gemeenten - Een begeleider namens DemocraticChallenge - Antwoord voor Overheden (www.antwoordvooroverheden.nl), een initiatief van StoryConnect (www.storyconnect.nl), vertegenwoordigd door Erwin Duurland, Harold van Garderen en/of Gertjan Verstoep (zie http://www.antwoordvooroverheden.nl/contact/)

Ondersteuning

Exposure

- Informeren van beslissers in gemeenten (en actieve burgers en ondernemers) over het bestaan, de waarde en de werkwijze van CitizenConnect.

Expertise

- Inzicht in kandidaat gemeenten en toegang tot beslissers - Kennis van en toegang tot sleutelfiguren in lokale overheden en gemeenschap

Financiering

- Vergoeding voor de uren voor toelichten, plannen en begeleiden van de toepassing van CitizenConnect - Kosten voor configureren en hosten van de CitizenConnect oplossing

Regelruimte

- Toestemming en medewerking om mailings te versturen naar (een selectie van) burgers, overheden,, ondernemers, etc. in de deelnemende gemeente om het uit te nodigen om te participeren aan CitizenConnect en hun ervaringen met wonen en werken in de de gemeente te delen.

Toelichting

Lokaal

Maximaal 5 gemeenten die geloven dat het beter en breder luisteren naar de inzichten en kennis van de burgers en ondernemers een belangrijke voorwaarde is voor het verbeteren van participatie en democratie.

Project 97

Naam datum

Eigenwijks, Nieuwegein

maandag 13 juli 2015 14:21

Thema’s

concreet

Doel (in het kort) is om via een wijkaanpak wat de wensen en dromen van inwoners voor de wijk centraal stelt en helpt bij het realiseren daarvan te komen tot netwerken van betrokken inwoners die op basis van thema mee willen praten en beslissen over wat er in hun wijk moet gebeuren. Stip op de horizon: (Wijk)bewoners komen met een plan voor hun wijk, waarin zij aangeven wat zij zelf regelen en oppakken en waar de gemeente nog voor nodig is. (let wel er zullen op onderdelen altijd gemeentelijke taken en verantwoordelijkheden blijven, maar er is ruimte genoeg voor bewoners om zelf invulling te geven aan zaken die de wijk aan gaan)

vernieuwend

impact

uitvoeringskracht

overdraagbaar

contact Sabrina Eijk Programmaleider EigenWijks Nieuwegein

team

Ondersteuning

Exposure

Expertise

op het gebied van bijv deep democracy, workshops over bijv gesprekstechnieken met groepen bewoners, inspirerende sprekers, wellicht stukje begeleiding op het gebied van de veranderende rol van de raad (als bewoners vertellen en beslissen over wat ze willen, waar is de raad dan nog van)

Financiering

Regelruimte

ongetwijfeld zullen we gedurende de aanpak tegen regels aanlopen, maar de spannendste vinden we hoe nemen we de raad mee en creëren we daar ruimte voor bewoners (hoe tegenstrijdig dit ook klinkt)

Toelichting

Ervaringen delen: storytelling, werkbezoeken, procesbeschrijving enz.

Lokaal

Project 98

Naam

De dijk is van ons allemaal

datum

dinsdag 7 juli 2015 16:27

Thema’s

open democratie, besluitvorming processen, netwerk democratie

concreet

We willen experimenteren met het geven van een leidende rol aan de omgeving/dorp geven bij toekomstige grote ingrepen in hun gebied. Te denken valt aan: ● Het ontwikkelen van nieuwe vormen van aanbesteden. Denk bv aan maatschappelijk aanbesteden. Of om het huidige liberaal pachten (economisch rendement) om te zetten naar maatschappelijk pachten (maatschappelijk rendement) ● Of het vertalen van het tool als right to challenge (zit nu bv. wettelijk in de zorgaanbesteding) naar een lokaal instrument bij waterveiligheid ● Het organiseren van een construct van professionals en inwoners die hun omgeving beheren en ontwikkelen inclusief bijbehorende verantwoordelijkheden en bevoegdheden. ● Het vanuit het waterschap overdragen van taken en financiële ruimte. Bv als alternatief van wijkbudgetten instellen van dijkbudgetten.

vernieuwend

In de huidige processen stelt het waterschap een dijkverbeteringsplan op, vaak gebaseerd op enquêtes, op gesprekken in een klankbordgroep (gebiedsbreed) en gesprekken met belangenorganiaties. Ook wordt er gekeken naar meekoppelkansen, dus projecten die kansrijk zijn en in de slipstream mee gerealiseerd kunnen worden omdat de dijkverbetering een grote ingreep is van gemiddeld 8 jaar. De komende jaren worden veel van de dijken van het Waterschap versterkt in het kader van een meerjarig dijkverbeteringsprogramma van Rijkswaterstaat en de waterschappen. We zouden nu andersom willen starten. Het Waterschap heeft een veiligheidsopdracht, die kan vanuit bewoners worden ingevuld. We willen dat ook niet zien als alleen een veiligheidstaak maar als een interventie voor de leefbaarheid waardoor er veel meer kan gebeuren dan alleen een hogere dijk. Denk aan huizen bouwen als dijk, dijk als toeristische trekpleister uitbouwen, dijk als moestuin, dijk als culturele voorziening die ook nog ‘toevallig’ het water tegen houdt. Zowel ideeontwikkeling, aanbesteding, onderhoud en

beheer willen we vanuit de omgeving starten en kijken in hoeverre de regie en uitvoering door de inwoners zelf kan worden georganiseerd. Natuurlijk zonder dat dat ten koste gaat van de primaire taak van het waterschap: veilige dijken en goed waterbeheer.

impact

Het Waterschap is een overheid. Als deze wijze van werken slaagt dan is het voornemen om dat bij zoveel mogelijk vergelijkbare projecten van het Waterschap uit te voeren Overigens, na 3 jaar zitten we nog niet op de helft van onze normale planning voor dijkverbetering. Er zullen allicht verbeteringen te zien zijn in het planproces. De uitvoering van concrete projecten zal dan nog niet gerealiseerd zijn. In het dorp zal waarschijnlijk merkbaar zijn dat inwoners het gevoel hebben dat ze een dijkverbetering niet alleen kunnen benaderen als een noodzakelijke ingreep, maar als een injectie in leefbaarheid die tal van initiatieven kan losmaken in het dorp. Onder regie van de inwoners. Dorp en waterschap zijn meer partners in gebiedsontwikkeling.

uitvoeringskracht

Voorlopig mensen van het Waterschap, omdat wij de initiator zijn. Het is nadrukkelijk ook de bedoeling dat we inwoners in the lead willen zetten. Alleen is het a) een nieuwe weg voor het Waterschap en b) een nieuwe weg voor inwoners dat ze een leidende rol kunnen hebben bij de ingrijpende werkzaamheden van het Waterschap in hun omgeving. Vanuit het Waterschap hebben we een DijkInspiratietafel met externe deskundigen, oa een specialist op het gebied van burger/overheidsparticipatie. Deze inspiratietafel speelt een rol als buitenboordmotor. In overleg met het dorp gaan we bekijken hoe we de lokale organisatie gaan opzetten en wie er vanuit het dorp mee gaat doen.

overdraagbaar

We informeren nu al alle andere 24 waterschappen in Nederland en zij volgen Waterschap Rivierenland gretig. Oa in publicaties in het blad ‘Waterschap’. Daarnaast documenteren we dit proces van ‘De dijk is van ons allemaal’. Dijkbezoeken van waterschappen, gemeenten en provincies zijn ook altijd welkom. Gedurende het proces willen we in overleg met het dorp ook tussenstanden berichten bv in de vorm van werkconferenties of workshops rond een bepaald thema.

contact

[email protected]

team

Waterschap Rivierenland

Ondersteuning

Exposure

Toegang tot overheden die ook een relatie hebben met dijkverbetering. Met name gemeenten en provincies. Deelname aan landelijke symposia.

Expertise

In inhoudelijke zin: expertise op gebied van het organiseren van zelfregie in dorpen, van maatschappelijk aanbesteden. En mogelijk toegang tot mensen en overheden als het eventueel gaat om a) regelruimte bij spanningen rond regels en wetten en b) geringe participatie van lokale en provinciale overheden. Als het gaat om leren: expertise op gebied van ophalen en delen van kennis en ervaring van het proces. En ook monitoring van het proces: wat doen we, waarom werkt het wel/niet, wat zijn de effecten in met name democratische zin.

Financiering

In principe ziet het Waterschap dit als eigen keuze en ook eigen financiering. Wel wil ze tijdens het proces tav het lerende deel van dit proces een bijdrage. Met name voor twee zaken: 1 het organiseren van het leren samen met het dorp in een soort ‘lerende gemeenschap’ 2 het overdraagbaar maken van de ‘democratische’ lessen aan andere partijen als de waterschappen.

Regelruimte

Voorlopig zien we nog geen conflicten. Maar bij dit soort processen komen we ze absoluut tegen. Soms is het letter van de wet en geest van de wet. Soms is het omdat we met oplossingen komen die tegen afspraken en regels in gaan. Wij vragen dan van het Ministerie van BZK maximale meedenk en meedoekracht. Dus toegang tot beleidsnetwerken die ons verder kunnen helpen.

Toelichting

Wij hebben de aard van de ondersteuning aangegeven. Nog niet de omvang. Zie bijvoorbeeld bij 'Financiering' mbt het onderdeel ‘lerende gemeenschap’ en het overdraagbaar maken van de lessen. Tav de ondersteuning wil het Waterschap samen met de

experimentdorp/omgeving wel mee kunnen bepalen wie de ondersteuning levert en hoe? Omdat ‘de klik’ er bij alle partijen moet zijn.

Lokaal

Het Waterschap opereert tussen de grote rivieren vanaf de Duitse grens tot en met Kinderdijk in de Alblasserwaard.

Project 99

Naam

Buurttender

datum

Thema’s

concreet

Een Buurttender is een proces waarmee een buurt in staat wordt gesteld een buurtaanbesteding te doen. Het brengt de wensen van een buurt in kaart en helpt de buurt om die wensen on te zeten in een concreet project. Dat project wort vervolgens uitgevoerd oor een partij die door de buurt wordt gekozen. Een Buurttender maakt het op die manier mogelijk voor een buurt om invloed uit te oefenen op de besteding van publiek geld. Ook wordt een buurt meer (dan gewoonlijk) betrokken bij het benoemen van buurtprioriteiten. In het algemeen wordt met een Buurttender een groter aantal mensen in een buurt betrokken bij wat er speelt in een buurt; dat geldt voor bewoners, ondernemers en organisaties. Daarnaast wordt tijdens het traject nauw samengewerkt met de lokale overheid en krijgt een betrokken ambtenaar (bijvoorbeeld een wijkmanager) een duidelijke, faciliterende rol. Om een buurt meer regie te geven, is een aantal stappen ontwikkeld die tijdens het traject worden genomen: 1. Ophalen van ideeën uit de buurt. 2. Omvormen tot concrete plan met richtlijnen door de buurt. 3. Uitzetten van deze buurtaanbesteding/start tenderprocedure. 4. Selecteren van ingediende tenders waarvoor de buurt mag stemmen. 5. Gekozen partij voert het door de buurt gevormde project uit.

De buurt geeft hiermee, bottom-up, sturing aan een project in de buurt dat dus in opdracht van de buurt wordt uitgevoerd. De gemeente werkt bij een Buurttender faciliterend, zowel financieel als praktisch. De financiële middelen voor de uitvoering van het gekozen buurtproject komen van de gemeente (uit bijvoorbeeld een participatiebudget, initiatievenfonds of buurtbudget) maar de buurt beslist hoe dat geld besteed wordt. Meer informatie urbanvillagers.org/buurttender

vernieuwend

impact

De Buurttender is vernieuwend omdat het een hele buurt of wijk een aanbesteding laat doen. Daarbij is de buurt inhoudelijk sturend maar niet financieel verantwoordelijk. Dat betekent dat iedereen kan meedoen, zonder de last van aanbestedingen die bijv. binnen een coöperatie worden gedaan. Daarbij kan de betrokkenheid van mensen divers zijn: van zeer betrokken bij de Focusgroep die zich bezighouden met de aanbestedingstekst, tot mensen die bijdragen aan de pool van ideeën tijdens een brainstormavond in de buurt. Op een ander vlak is het vernieuwend omdat ambtenaren een praktische, faciliterende rol krijgen en worden aangesproken op hun ambtelijk vakmanschap en kennis van het (lokale) ambtelijk apparaat. Verder kan de uitvoering van het gekozen project, worden gedaan door buurtondernemers, buurtgroepen of organisaties van buitenaf. Het is vrij aan een buurt om daarvoor wensen en regels op te stellen. Op het moment dat buurtondernemers een tender kunnen indienen, versterkt dat de lokale economie en de cohesie. Daarnaast stimuleert het gemeenten goed na te denken over hun buurtbegrotingen en de vraag te stellen of de beslissingsbevoegdheid en een groter deel van de besteding kan worden overgelaten aan de mensen voor wie het bedoeld is; nl. de bewoners in eerste instantie. Als laatste is het startpunt van een Buurttender flexibel: het kan bijv. gaan om een specifieke plek (gebouw, braakliggend terrein) of het kan uitgaan van de ideeën die leven in een buurt.

Zoals al genoemd, krijgt een buurt meer zeggenschap over publiek geld bestemd voor hun buurt. Maar in lang niet alle gemeentes is duidelijk of toegekend waarover een buurt zelf kan beslissen. Een gemeente wordt met een Buurttender min of meer gedwongen hierover na te

denken. Het laten horen van de stem van de buurt (welke prioriteiten zien zij), het laten opstellen van een aanbesteding (aan welke richtlijnen vindt de buurt dat het project moet voldoe) en het laten beslissen over de partij die het project uiteindelijk mag uitvoeren en dus het ‘buurtbudget’ krijgt, geeft aan hoeveel impact het traject Buurttender heeft. Daarnaast, als bijvangst, zorgt het voor veel ontmoeting en gespreksstof op straat. Merkbaar over drie jaar? a. Als er eenmalig een Buurttender wordt gedaan, kan het project dat er uitkomt misschien over drie jaar nog steeds lopen (helemaal afhankelijk van wat de buurt voorstelt). b. Als een Buurttender vaker wordt gedaan in dezelfde buurt: ● Mensen in de wijk zijn gewend zelf te kunnen beslissen. ● Veel mensen zijn nauw betrokken geweest bij het proces en dus bij hun buurt. ● Er zijn wisselende groepen bewoners die nauw betrokken zijn waardoor geen vastgeroeste commissies of buurtburgemeesters ontstaan. ● Er is buurtbudget en beslissingsbevoegdheid ligt bij de buurt. ● Prioriteiten en problemen worden door de buurt aangegeven en zijn inzichtelijk. ● Draagt bij aan deliberatieve democratie. c. Bewoners kunnen zelf een Buurttender traject leiden wanneer zij daartoe worden ‘opgeleid’.

uitvoeringskracht

overdraagbaar

contact

team

Inmiddels zijn er twee Buurttenders uitgevoerd in twee buurten en staat de derde op stapel. Dit betekent dat het inderdaad op verschillende plekken kan worden uitgevoerd. Als het zich voldoende heeft ontwikkeld, kunnen bewoners worden begeleid in het opzetten van een Buurttender zodat elke buurt het zelf kan doen.

Ondersteuning

Exposure

Expertise

Financiering

Regelruimte

Toelichting

Lokaal