Projectdefinitie voor de Site Zuid, Gent

PROJECTDEFINITIE SITE ZUID, GENT

Projectdefinitie voor de Site Zuid, Gent -1-

Projectdefinitie Site Zuid –mei 2015

(Mei 2015)

3.3.5 Globale uitgangspunten voor ontwerp ............................................... 25 3.3.6 Stedenbouwkundig en monumentaal kader ....................................... 26 4. Programma eisen: functioneel en technisch programma ................................. 30

INHOUDSTAFEL

4.1 Functioneel programma .................................................................................. 30 4.1.1 Ondersteunende ruimtes .................................................................... 30 4.1.2 Logistieke ruimtes ............................................................................... 32 4.1.3 Bpost .................................................................................................... 35 4.2 Technisch programma ..................................................................................... 35 4.2.1 Wettelijk kader .................................................................................... 35 4.2.2 Hinder beperken tijdens renovatie & fasering .................................... 36 4.2.3 Onderhoudsvriendelijk ........................................................................ 36 4.2.4 Specifieke vereisten ............................................................................. 36 5. Addendum ......................................................................................................... 38

INHOUDSTAFEL ....................................................................................................... 2 1.Inleiding................................................................................................................ 3 1.1 Historiek project huisvesting stedelijke administratie ...................................... 3 1.2 Situering wijk ‘Het Zuid’ .................................................................................... 4 2. Bouwheer: Groep Gent ....................................................................................... 5 2.1 Missie van de bouwheer, strategische doelstellingen en waarden groep Gent 5 Richting geven ................................................................................................ 7 Gemeenschappelijk DNA ................................................................................ 7 2.2 Groep Gent in de toekomst............................................................................... 7 Groep Gent in beweging ................................................................................ 7 Gevolgen voor project .................................................................................... 7 3. Het project Site Zuid............................................................................................ 8

5.1 Omschrijving van de historische context ........................................................ 38 5.2 Omschrijving van de feitelijke context site Zuid ............................................. 41 5.3 Bijlages ............................................................................................................ 44

3.1 Omschrijving van de OPDRACHT ....................................................................... 8 3.2 Omschrijving van de opdracht masterplan site Zuid ....................................... 11 3.2.1 Omschrijving van de juridische context.............................................. 11 3.2.2 Programma-eisen masterplan ............................................................. 13 3.3 Ambities ontwerp............................................................................................ 16 3.3.1 Algemene ambities voor de gebouwen AC Zuid en bibliotheekgebouw ...................................................................................................................... 16 3.3.2 Ambities ontwerp publiekszone: de burger staat centraal ................. 16 3.3.3 Ambities ontwerp backoffice medewerker ......................................... 22 3.3.4 Duurzaamheid ‘zorgen voor morgen’.................................................. 24 -2-


gestreefd naar een optimalisatie van de bestaande huisvesting op de huidige locaties. Dit met als doel om het aantal verspreide huisvestingslocaties stapsgewijs te verminderen.

1.INLEIDING 1.1 HISTORIEK PROJECT HUISVESTING STEDELIJKE ADMINISTRATIE Sinds het einde van de jaren 1980 zocht het Gentse stadsbestuur naar een oplossing om een aantal loketgebonden stadsdiensten en hun administratie te verenigen in een groot administratief gebouw op een centrale locatie in de stad. Hoewel dit project aanvankelijk in de onmiddellijke nabijheid van het stadhuis werd gepland, koos men voor locatie Zuid, dit om het stadscentrum zoveel mogelijk te ontlasten. De locatie Zuid was bovendien de ideale plaats voor loketwerking: centraal gelegen en goed bereikbaar. In 1989 werd de beslissing genomen om over te gaan tot de bouw van het administratief centrum en in 1994 namen de eerste diensten hun intrek in het complex AC Zuid. Anno 2011 kwam de vraag opnieuw naar voor om de administratieve diensten maximaal centraal te huisvesten met het oog op optimalisatie en efficiëntie. Verschillende pistes werden onderzocht waaronder de locatie Dampoort. De scope van dit onderzoek beperkte zich in eerste instantie tot de ondersteunende diensten van de stad en het OCMW. Na het onderzoeken van een aantal lange termijn oplossingen werd in 2013 finaal geopteerd voor de Site Zuid. Door haar centrale en goed ontsloten ligging en de aanwezigheid van reeds een groot aantal diensten op deze site, biedt het Zuid veel potentieel voor de geplande centralisatie van de stadsdiensten. Naast het EGW-gebouw (huidige bibliotheekgebouw) en het administratief centrum AC Zuid, werd in januari 2015 ook het Electrabelgebouw aangekocht op de hoek Franklin Rooseveltlaan en de Hofstraat. Het centralisatieproces gaat gepaard met een volledige cultuuromslag die gedragen moet worden door de gehele organisatie. Dit vergt een stapsgewijze aanpak. Wat huisvesting betreft wordt op korte termijn binnen het project -3-


1.2 SITUERING WIJK ‘HET ZUID’ Het Zuid ligt geografisch aan de zuidkant van het centrum en is het eindpunt van een van de belangrijkste invalswegen naar het historische centrum van Gent. Doordat het tevens een belangrijk knooppunt van het openbaar vervoer is, heerst er een grote dynamiek. Dit belangrijke verkeersknooppunt is vrij complex door het samenkomen van factoren als een bus- en tramstation, kruisende verkeersstromen en de afrit van de autostrade. Het Zuid is de verdeelschijf van het openbaar vervoer tussen de treinstations Gent Sint-Pieters en Gent-Dampoort. Dit maakt dat Het Zuid enorm in trek is bij verschillende instellingen. Er zijn verschillende cultuurcentra zoals de Capitole, de Vooruit en de Minardschouwburg in de buurt te vinden. Ook in de directe omgeving ligt de Universiteit Gent met de eraan verbonden studentenbewegingen. De nieuwe stedelijke ontwikkeling op ‘De Krook’ langs de Schelde is in volle uitvoering. Op de Krook komt de nieuwe stadsbibliotheek, een onderzoekscentrum en onder andere ontmoetingsplekken zoals cafés, restaurants, parken en pleinen. Een belangrijke commerciële bijkomende aantrekkingspool is het shoppingcenter in het URBIS-gebouw. Het ligt op de winkelas van de Lammerstraat en de Zuidstationstraat, op wandelafstand. Het is vooral in trek door zijn bundeling van verschillende grote ketenwinkels onder één dak. Tussen het Woodrow Wilsonplein en de afritten van de snelweg B401 ligt het langgerokken stadspark: Koning Albertpark of Zuidpark genaamd. Het Zuidpark en het Woodrow Wilsonplein zijn belangrijke hotspots voor jongeren, studenten, skaters,…

-4-


De site Zuid is de plek bij uitstek waar groep Gent zich kan tonen aan de Gentenaar als een open, solidaire, wijze en kindvriendelijke stad. In de stadsgebouwen (bibliotheek, AC Zuid en E-gebouw, de Krook) willen we onze 1 organisatiewaarden inzetten bij het realiseren van de toekomst van Gent:

2. BOUWHEER: GROEP GENT 2.1 MISSIE VAN DE BOUWHEER, STRATEGISCHE DOELSTELLINGEN EN WAARDEN GROEP GENT

• Het Stadsbestuur en het OCMW Gent hebben beslist om de administratieve diensten maximaal te centraliseren aan de site Zuid. Het project omvat concreet de optimalisatie van de bestaande huisvesting en verdere centralisatie van de betrokken administraties binnen de groep Gent. Dit met het oog op efficiëntieen effectiviteitsverhoging. Daarnaast zal de huisvesting ook de samenwerking en communicatie tussen de verschillende diensten optimaliseren. Naast de huisvesting van medewerkers wordt de loketwerking gecentraliseerd in de publiekszone. Dit heeft als doel: het organiseren van een kwalitatieve, klantvriendelijke en vraaggestuurde dienstverlening voor de burger centraal in de stad.

• •

•

Betrokken: streven we naar persoonlijk contact en behandelen we niemand als een nummer. We verbinden en behandelen eenieder met respect. We werken met passie en goesting. Open: streven we ernaar met iedereen eerlijk en loyaal te zijn met aandacht voor diversiteit. Doelgericht: werken we om resultaten te behalen, kwaliteitsvol werk af te leveren en zo efficiënt mogelijk de vooropgestelde doelstellingen te behalen. Creatief: bieden we ruimte aan ideeën en talenten, kijken daarin verder dan vandaag.

De site Zuid moet voor de Gentenaar een open poort worden tot de kwalitatieve, klantvriendelijke dienstverlening van de groep Gent. De centralisatie van alle loketten op een makkelijk bereikbare locatie in het centrum van onze stad draagt hiertoe bij maar ook de omgeving en alle aanwezige partners spelen een rol. Als stad werken we in co-creatie aan de toekomst van de samenleving. Zo kunnen we ons als overheid samen met de Gentenaar ontwikkelen tot een gemeenschap van verantwoordelijke burgers die zich vrij kunnen ontplooien.

In 2013 formuleerde het college en het managementteam van de Stad Gent een nieuwe missie voor de stad. De missie beschrijft waar de Stad voor staat en naartoe gaat in de komende jaren. Het is een kompas voor het beleid. Hierop stemmen de Stad en haar partners hun strategie af. Zo krijgt het Gent van 2020 nu al vorm. “Gent is een open, solidaire, wijze en kindvriendelijke stad. Zij verbindt alle krachten om de stad uit te bouwen tot een blijvend leefbaar geheel en zo de toekomst verder vorm te geven. Gent wil op creatieve wijze voorloper zijn in de transitie naar een klimaat neutrale stad. We bouwen verder aan een milieuvriendelijke en gediversifieerde economie die welvaart brengt voor iedereen. Zo ontwikkelen we ons tot een gemeenschap van verantwoordelijke burgers die zich vrij kunnen ontplooien en op de nodige ondersteuning kunnen rekenen.”

In Gent verbinden we immers alle krachten om de stad uit te bouwen tot een blijvend leefbaar geheel en zo de toekomst verder vorm te geven. De site (i.e. meer dan enkel de stadsgebouwen) moet daarom interactie stimuleren met en tussen burgers, met en tussen stadsmedewerk(st)ers en tussen burgers en stadsmedewerk(st)ers onderling.

1

-5-

http://groep.gent.be/wat-betekenen-onze-waarden Projectdefinitie Site Zuid –mei 2015



Door de centrale huisvesting van de medewerkers op de site Zuid kunnen we in nabijheid van elkaar de krachten optimaal bundelen, wat de efficiënte, transparante en kwaliteitsvolle werking van onze diensten zal ten goede komen.



 



Om de missie te concretiseren wordt gewerkt met hoofd strategische doelstellingen. Het project Site Zuid beoogt volgende doelstellingen: 



Gent is op termijn klimaatneutraal en energie-onafhankelijk door maximaal in te zetten op energiereductie en duurzame, hernieuwbare lokale energieproductie. o We nemen een voorbeeldfunctie op door het energieverbruik van onze stedelijke diensten jaarlijks met 3% te reduceren en door als Gentse gemeenschap zelfvoorzienend te zijn op het vlak van elektriciteit (100% groene stroom).

 

-6-

Gent stelt zich actief op in een breed en gelaagd netwerk en organiseert haar diensten op een performante wijze. o We versterken onze stedelijke positie en gaan, afhankelijk van het thema en op grond van gelijklopende ambities, partnerschappen en netwerkrelaties aan binnen de stad en op (stads)regionaal, nationaal, Europees en mondiaal vlak. o We willen voor elke rol die de stad heeft een efficiënt, effectief en klantvriendelijk model uitwerken om de rechten en gelijke behandeling van eenieder te waarborgen. IAO en HNW - Sturen van onze werking en voortdurend verbeteren in de richting van een arbeidsorganisatie die afgestemd is op haar omgeving, de meest geschikte samenwerkingsvormen aanneemt en waarin actieve jobs en zelfsturende teams kernbegrippen zijn en eveneens hanteren van de IAO-methodiek als motor bij de opstap naar het Nieuwe Werken. LEO - Realiseren van een gezamenlijk loket- en onthaalconcept met het oog op geïntegreerde dienstverlening. De dienstverlening is voor alle doelgroepen toegankelijker, kwaliteitsvoller en klantgerichter en speelt proactief in op de rechten en noden van de burger. We organiseren ons HR-beleid zodanig dat we de juiste medewerkers en leidinggevenden aantrekken en behouden, in functie van de nieuwe stadsmissie. Versterken van de zorg voor onze medewerkers en maximaal ondersteunen van deze medewerkers met een veilige, gezonde en aangename werkomgeving waardoor goede resultaten kunnen worden behaald, in samenwerking met de leidinggevenden. We zetten in op optimaal onderhoud, ontwikkeling en beheer van onze systemen en patrimonium. De vastgoedportefeuille is in functie van klantenwens en actueel gebruik stelselmatig gerationaliseerd vanuit een gemeenschappelijke strategie.






Het bouwtechnisch projectmanagement en de adviesverlening is klantgericht en geprofessionaliseerd en streeft daarbij continu naar verduurzaming van het stadspatrimonium. Afstemmen van het patrimonium voor eigen gebruik op de wens van de klant en stelselmatig rationaliseren ervan.

Het afgelopen decennium is gekenmerkt door een grote golf aan verzelfstandigingsbewegingen, elk met een eigen drijfveer. Hierdoor is een veelheid aan organisaties ontstaan die elk een aantal aspecten van de beleidsvoering voor het Gentse grondgebied voor zijn rekening neemt. Het kader van deze verschillende organisaties wordt de komende jaren op elkaar afgestemd. Daarnaast hebben de Stad en het OCMW beslist om in functie van de ondersteunende diensten op een doorgedreven manier samen te werken.

RICHTING GEVEN

De lokale omgeving waarbinnen Groep Gent functioneert, vereist dat de neuzen in dezelfde richting staan. Het doel is dat het beleid dat voor het grondgebied wordt ontwikkeld gedragen wordt door de bestuursniveaus van alle organisaties die een beleidsmakende rol hebben voor dat grondgebied. Anderzijds is het evenzeer belangrijk dat bij de uitvoering van dat beleid efficiënt en doelgericht wordt gewerkt. Dit met het oog op het realiseren van de doelstellingen van het meerjarenplan zoals bepaald door de democratisch verkozen organen van de stad.

Met de nieuwe missie en het meerjarenplan heeft de stad eerder al duidelijk gemaakt waar ze naartoe wil en wat ze wil bereiken op middellange termijn. Nu hebben de Stad Gent, het OCMW Gent, Digipolis en Sogent ook een gemeenschappelijke waardenset bepaald. Deze waarden geven aan hoe we, als organisaties en als medewerkers de activiteiten, zoals voorzien in onze strategie, zullen uitvoeren om onze missie te realiseren.

GEMEENSCHAPPELIJK DNA

2.2 GROEP GENT IN DE TOEKOMST

We evolueren daarbij naar ‘Het Nieuwe Werken’ om volgende redenen: het verbeteren van de dienstverlening voor de klant, het verhogen van het welzijn voor onze medewerkers, het creëren van een duurzame werkomgeving en om als de groep Gent een aantrekkelijke werkgever te zijn. Om van ‘Het Nieuwe Werken’ een succes te maken, hebben we een dynamische werkomgeving nodig. Deze omgeving wordt gekenmerkt door een aantal randvoorwaarden, die we omschrijven als de 3B’s: behaviour, bricks en bytes.

GROEP GENT IN BEWEGING

GEVOLGEN VOOR PROJECT

De Groep Gent is in volle ontwikkeling. De noden van vandaag zijn niet meer de noden van morgen. De verdere ontwikkeling van de ‘Groep Gent’ zal de komende jaren nog verder evolueren, gecombineerd met de reorganisatie.

Het ontwerp kan vandaag nog geen rekening houden met de beslissingen die nog zullen volgen in de toekomst, maar het moet wel aanpasbaar zijn aan de noden van morgen. De organisatie is een lerende organisatie die voortdurend in ontwikkeling is en samen met anderen op zoek blijft gaan naar de best mogelijke dienstverlening in een permanent evoluerende omgeving.

De verschillende partnerorganisaties hebben natuurlijk elk een eigen identiteit, cultuur en dynamiek. De waarden vormen het gemeenschappelijke DNA. Ze benoemen wie we willen zijn en waar we willen voor staan, wat ons typeert en zal verbinden.

-7-


3. HET PROJECT SITE ZUID

deze zone ook kunnen gecompartimenteerd weekendactiviteiten te kunnen voorzien.

3.1 OMSCHRIJVING VAN DE OPDRACHT

Naast de publiekszone (frontoffice) beoogt de Groep Gent met de renovatie van de gebouwen een tweede doelstelling. Namelijk het voorzien van backofficeruimte die plaats biedt aan circa 1700 medewerkers (waaronder 550 in het E-gebouw). Dit over de 3 gebouwen heen.

We kunnen stellen dat de site doorheen de jaren heen steeds verschillende problematieken heeft gekend; moeilijke Oost-West relatie, complex vraagstuk voor zowel openbaar vervoer, wagens en fietsers, nood aan synergie tussen de gebouwen en omgeving.

worden om avond- en

De centrale huisvesting ‘huis van de burger’ (AC Zuid en Bibliotheekgebouw) biedt een unieke gelegenheid om onze dienstverlening nog beter te kunnen organiseren. Voor de burger is één aanspreekpunt voor alle zaken een enorm pluspunt. Dit is trouwens de hoeksteen van het nieuw loket- en onthaalbeleid (cfr. visienota centrale dienstverlening Gent). Daarnaast is er ook het ‘huis van het personeel’ (E-gebouw), waar de ondersteunende diensten van stad en OCMW worden in ondergebracht.

Als we het in deze projectdefinitie hebben over de ‘Site Zuid’ omvat dit volgende gebouwen met een bijhorende doelstelling; 1. Bibliotheekgebouw (voormalig EGW-gebouw) a. Doelstelling: grondige renovatie en herinrichting als de huidige bibliotheek verhuist naar de Waalse Krook + verbinding tussen AC Zuid 2. AC Zuid administratief centrum a. Doelstelling: herinrichting en renovatie in verschillende fases (exclusief de heringerichte kantoorgedeeltes verdiep 2 t.e.m. 6). Een aantal diensten blijven gehuisvest tijdens de werken 3. E-gebouw (Electrabelgebouw op de hoek Franklin Roosevellaan/Hofstraat)

De Groep Gent opteert voor de realisatie van de site Zuid voor een onderhandelingsprocedure met bekendmaking (tweestapsprocedure). De opdracht is tweeledig; 1. Opmaken van een masterplan voor de gebouwencluster ‘Gent Zuid’ 2 inclusief investeringsanalyse duurzaam bouwen De opdracht houdt het uitwerken van een masterplan in voor de gebouwen van de site Zuid (Bibliotheekgebouw, AC Zuid en E-gebouw). Dit houdt het functioneren van de gebouwcluster in met de onmiddellijke publieke omgeving (park, plein, verkeersas, openbaar vervoer) rekening houdend met toegankelijkheid, loopstromen, uitstraling, leesbaarheid,… Een beperkte visie ontwikkelen voor de omliggende publieke ruimte zal nodig zijn voor het functioneren van de gebouwen dit met het oog op gebruikscomfort en

Het stadsdeel zal ontwikkeld worden tot een open poort tot dienstverlening (de administratieve stad). Dit met als link met de geschiedenis (Zuidstation) als belangrijkste toegangspoort tot de stad. De site heeft de uitstraling van de identiteit en waarden van de groep Gent zowel voor de burger als voor de doelgroep medewerkers. De site beoogt twee hoofddoelstellingen. De eerste doelstelling is de publiekszone waar de burger centraal staat. De publiekszone zal zich centraliseren in de meest toegankelijke zones van de gebouwen van het bibliotheekgebouw en het administratief centrum AC Zuid. De uitwerking en bouw van de publiekszone beoogt een vraaggestuurde dienstverlening vanuit de burger. Dit houdt in dat deze zone rekening houdt met volgende criteria: toegankelijk, leesbaar, uitnodigend, kindvriendelijk, uitstraling waarden en professionaliteit Groep Gent, routing en signalisatie. Daarnaast moet

2

Zie gedeelte taakomschrijving in het bestek, 3.2 Omschrijving van de opdracht masterplan site Zuid & 3.3.4 Duurzaamheid ‘zorgen voormorgen’ -8-


totaalbeleving. Dit gaat enkel over het ontwikkelen van een visie. Hiervoor wordt geen ontwerp verwacht. Naast het opmaken van het masterplan hoort ook de uitwerking van een investeringsanalyse duurzaam bouwen en rationeel energieverbruik tot de opdracht. Deze houdt rekening met de doelstellingen omschreven in het 3 4 bestuursakkoord (2013-2018) en de nota laagenergie- en passiefbouw .

Het opmaken van het masterplan omvat:  Link met de onmiddellijke omgeving (interactie met de publieke ruimtes) en tussen de verschillende gebouwen (Bibliotheekgebouw, AC Zuid en Egebouw)  Volledige invulling van de site (functioneel, architecturaal, stedenbouwkundig, publiek toegankelijke ruimtes,…)  Gebruik en beleving o Doordacht geheel: logistieke stromen, beheer, veiligheid en beveiliging o Mobiliteit  Studies gebouwen: technieken as is, duurzaamheid,…  Investeringsanalyse duurzaam bouwen en rationeel energieverbruik

Het plan geeft een volledige invulling weer van de site (functioneel, architecturaal, stedenbouwkundig, publiek toegankelijke ruimtes, verbindingsvolumes,…) met de nadruk op gebruikscomfort en beleving. Het vormt één doordacht geheel en houdt hierbij rekening met logistieke stromen, beheer, veiligheid en toegankelijkheid,… Dit gekoppeld met de nodige studies omtrent de gebouwen: technieken, duurzaamheid,…

2. Ontwerpopdracht van het AC Zuid en Bibliotheekgebouw De ontwerpopdracht omvat de opmaak van het ontwerp, het aanbestedingsdossier, de bouwaanvraag en de begeleiding van de bouwwerken, inclusief de inrichting. Dit omvat ook studie van architectuur, omgevingsaanleg, stabiliteit, technische installaties en EPB-verslaggeving. Een belangrijk aandachtspunt is de uitwerking van de publiekszone die het kloppend hart vormt voor de burger. Beide gebouwen moeten als één gebouw kunnen functioneren zowel voor de doelgroep burger als voor de medewerker.

3 4

-9-

Zie 3.3.4 Duurzaamheid ‘zorgen voor morgen’ Zie bijlage ‘Nota laagenergie-en passiefbouw’ Projectdefinitie Site Zuid –mei 2015

De ontwerpopdracht omschreven in deze projectdefinitie omvat verschillende 5 aspecten van het AC Zuid en het Bibliotheekgebouw :    

oog op kwaliteit en timing in de projectdefinitie en bestek strikt moeten worden nageleefd in de ingediende (schets)ontwerpen. Het voorstellen van varianten die geen rekening houden met de vraag uit de Groep Gent zou betekenen dat een belangrijk deel van het proces moet worden hernomen, wat een vlotte uitvoering en opvolging van het project in het gedrang zou kunnen brengen. Het ontwerpbureau zal de nodige flexibiliteit moeten hebben om de bijkomende beslissingen of wijzigingen binnen de organisatie tijdens de procedure mee op te nemen in het ontwerp.

Bibliotheek: renovatie en herinrichting AC Zuid: renovatie en herinrichting (exclusief de heringerichte kantoorgedeeltes verdiep 2 t.e.m. 6) Verbinding van de bibliotheek en het AC Zuid Omgevingsaanleg direct aansluitend bij de gebouwen in functie van functionaliteit en bereikbaarheid

Het renovatieconcept moet in een dubbele context geplaatst worden. Enerzijds als een vlot functionerende site en anderzijds als een herkenbaar punt voor de Groep Gent, interagerend met de direct omringende pleinen en straten. Zowel vlotte leesbaarheid, helderheid, functionaliteit als toegankelijkheid van het gebouw zijn cruciale elementen in beide opdrachten. Het centralisatieproject verloopt in nauwe samenwerking met de reorganisatie. Het is het grootste huisvestingsproject dat de stad Gent de komende jaren zal realiseren. Het is een complex project aangezien er een maximaal aantal diensten van de Stad en OCMW dienen gehuisvest te worden. Alsook de centralisatie van de thematische baliezone met het oog op kwalitatieve dienstverlening voor de burger. Er waren meerdere jaren nodig om tot de huidige piste van het Zuid te komen en een draagvlak uit te werken om een groepsbrede visie te ontwikkelen. Bij de gunningsfase voor het ontwerp wordt nog een verdere verfijning aangeleverd van het programma vanuit de organisatie. Daarnaast is ook een participatietraject voorzien voor zowel burgers als medewerkers. De opdrachtgever wenst dit project uit te werken volgens de indicatieve tijdslijn die omschreven staat in het bestek. Vandaar dat de randvoorwaarden met het

5

Zie gedeelte in het bestek ‘taakomschrijving’ -10-


3.2 OMSCHRIJVING VAN DE OPDRACHT MASTERPLAN SITE ZUID A: Gebouw AC Zuid Eigenaar: Grond Stad Gent – Opstalrecht: Vennootschap Dexia Bank Omvang: 2592 m²

3.2.1 OMSCHRIJVING VAN DE JURIDISCHE CONTEXT EIGENDOMSSTRUCTUUR 6

B: EGW-gebouw (bibliotheekgebouw) Eigenaar: Stad Gent Omvang: 2391 m²

De footprint van de bestaande gebouwen komt overeen met de kadastrale perceelsgrenzen. De gebouwen zijn ingeplant op het openbaar domein. Er is sprake van 4 kadastrale percelen:

C: -

Vennootschap Interparking (bovengronds) Omvang: 10 m²

D: E-gebouw – hoek Franklin Roosveltlaan/Hofstraat Eigenaar: Stad Gent Omvang: 2.655 m²

D p h i e r u w t e 6 k Stedenbouwkundig onderzoek herhuisvesting stadsdiensten Zuid (april 2011) s t

-11-


BIJZONDER PLAN VAN AANLEG 7 Bestemming:  Zone voor gemeenschapsvoorzieningen; o Hoofdbestemming (min. 50 % van bruto-vloeroppervlakte): gemeenschapsvoorzieningen o Nevenbestemmingen (tot 50 % van bvo): wonen (min 1/10 volgens criteria vmsw) o Nevenbestemmingen (tot 25% van bvo): handel, diensten, kantoren, reca, bedrijven en hotels  Parkzone; groene ruimte met openbaar karakter en esthetische, recreatieve en/of natuurlijke functies voor de buurt  Zone voor openbare ruimten; verblijfs- en verbindingsfunctie  Ruimte met verblijfskarakter; openbare ruimte met belangrijke stedelijke verblijfsfunctie

Voor de uitwerking van de site moet rekening worden gehouden met het ‘Bijzonder Plan van Aanleg nr. 121 Binnenstad Deel Zuid’

Bouwvoorschriften:  Zone voor gemeenschapsvoorzieningen; hoofdgebouwen moeten gebouwd worden met hun voorgevel op rooilijn (die ook de bouwlijn vormt) zoals aangeduid op het bestemmingsplan. Voor de zone waarin de bibliotheek en het AC gelegen zijn, is geen rooilijn aangeven. De bouwdiepte is niet beperkt in de zone voor gemeenschapsvoorzieningen. Er wordt geen maximale bouwhoogte aangegeven. Dakvorm: in principe hellende daken, hiervan kan mits machtiging afgeweken worden.  Parkzone: Geen ondergrondse parkeergarages. Enkel in omvang beperkte gebouwen voor gemeenschapsfuncties en verbonden met de parkfunctie. Bebouwing maximum 5 % van de parkzone.  Zone voor openbare ruimten/ Ruimte met verblijfs-karakter: Bij inrichting voorrang aan voetgangers, fietsers en openbaar vervoer. Verblijfsruimtes worden functioneel ingericht. Materiaal en kleurgebruik: sober en in verhouding en in harmonie met omgeving.

7

Zie bijlage Stedenbouwkundig onderzoek herhuisvesting stadsdiensten Zuid (april 2011) & Bijzonder Plan van Aanleg stadsdeel Zuid.

-12-


3.2.2 PROGRAMMA-EISEN MASTERPLAN

ontoereikend waardoor het Woodrow Wilsonplein hiervoor momenteel dienst 8 doet .

DE SITE MOET MAKKELIJK LEESBAAR ZIJN EN VORMT EEN OPEN POORT TOT DE DIENSTVERLENING

NOOD AAN INTEGRATIE VAN GROEN Het huidige stadspark heeft geen link met het plein. Een groen karakter zorgt voor een aangenamere beleving van het openbaar domein en de publieke ruimtes. Een duurzame groenomkadering en een dialoog met het nabijgelegen park kunnen hiertoe bijdragen. Daarnaast kan ook vanuit het ontwerpteam nagedacht worden om het groen naast de gebouwen te laten doorlopen tot op het plein. Voor het AC Zuid ligt nog een volledige strook met volle grond die 9 hiervoor kan ingezet worden .

De gebouwen fungeren als gezicht en uitstraling voor Stad en OCMW. Deze zijn immers gesitueerd op een bijzondere locatie in het zuidelijke stadsdeel en kunnen door het leggen van accenten een poortfunctie vervullen.

TOTAALBELEVING EN TOEKOMSTBESTENDIGHEID VAN DE SITE Het resultaat van het masterplan moet een solied ontwerp voor de toekomst zijn. Het programma van vandaag mag geen hypotheek leggen op een toekomstig gebruik van de gebouwen.

Een duidelijke link met het stadspark en groen karakter zorgt voor aangenamere beleving van het openbaar domein en de publieke ruimtes. Bomen en grootschalig groen kan gekoppeld worden aan volle grond. Daarnaast zijn er mogelijkheden om op het dak van de parking andere groenvormen te voorzien zoals grote plantenbakken, gazonkussen,... Voor het integreren van groen kan gewerkt worden in twee stappen: een eerste injectie van (losse) groenelementen, bv voor het afschermen van enkele zones (de vroegere K&Rstrook) bij de huidige pleininrichting. Op langere termijn kan het plein een grondigere aanpak krijgen als tweede stap. De link met het stadspark kan rondom en/of door de gebouwencluster lopen.

SYNERGIE & UITSTRALING Er is nood aan synergie tussen de gebouwen. Hoofdzakelijk tussen het bibliotheekgebouw en AC Zuid is er behoefte aan een verbinding. De omgevingsinteractie voor de verschillende gebouwen is sterk verschillend. Ondanks de verscheidenheid van de 3 gebouwen zal het geheel een éénheid moeten uitstralen. Het masterplan moet een kruisbestuiving tussen de verschillende functies mogelijk maken en in beide gevallen ook stimuleren. We verwachten dat het geheel wordt bekeken vanuit de gebruiker. Dit alles moet gebeuren binnen een stedenbouwkundige, monumentale en architecturale context met het oog op het realiseren van een coherent en aantrekkelijk geheel. Het logistieke gebeuren voor het AC Zuid en het bibliotheekgebouw moet mee in het masterplan onder de loep worden genomen. De huidige laad -en loszone is

8 9

-13-

Zie 4.1.2 Logistieke ruimtes Zie bijlage plannen van de groendienst in functie van de integratie van groen Projectdefinitie Site Zuid –mei 2015

pieken aan. De ontwikkeling van de fietsparkeerplaatsen voor burgers zal In samenwerking met het Mobiliteitsbedrijf gebeuren. Zij hebben zicht op de nodige capaciteit en gewenste aantallen. Het totale aantal wordt geschat op 500 fietsenparkeerplaatsen. Het is de doelstelling dat de ontworpen infrastructuur de nodige uitbreidingsmogelijkheden biedt. Het voorstel moet dan ook opties bieden om de capaciteit te kunnen verhogen (toekomstbestendige oplossing tot circa 500 extra plaatsen).

MOBILITEIT: DE SITE MOET VLOT BEREIKBAAR ZIJN MET EEN BELANGRIJKE VOORKEUR VOOR DUURZAME VERVOERSWIJZEN COMPLEXITEIT VAN DE SITE Het plein blijft een belangrijk knooppunt voor mobiliteit; meer in het bijzonder voor openbaar vervoer… Voor het mobiliteitsvraagstuk moet rekening worden gehouden met de complexiteit van de site en de onzekerheid over de ontwikkelingsintenties van de andere actoren in het gebied. Het mobiliteitsplan zorgt vermoedelijk voor onmiddellijke wijzingen. Het Woodrow Wilsonplein wordt bekeken als voetgangerszone. Daarnaast is De Lijn bezig met de plannen 10 voor vertramming Lijn 7 . Bovendien moet ook rekening worden gehouden met de moeilijke verkeersas tussen het E-gebouw en het AC Zuid.

FIETSENPARKEERPLAATSEN BURGERS De bezoekers en burgers komen om gebruik te maken van de stedelijke dienstverlening. Het zorgen voor een prettige fietsenparkeerervaring is belangrijk als eerste en laatste stap van een totaal beleving bij een bezoek aan de Zuidsite. Bovendien is het ook de bedoeling de burger te stimuleren qua duurzame vervoersmiddelen en dan is de bijhorende infrastructuur een must. Deze ligt bij voorkeur nabij de hoofdingang van de publiekszone. De doelstelling is om zowel voor de burger als de medewerker aangename fietsparkeervoorzieningen te creëren. Hiervoor dienen efficiënte, operationele en innovatieve oplossingen te worden voorzien. Hoogwaardige en gebruiksvriendelijke fietsenparkeeroplossingen dienen de medewerkers te overtuigen met de fiets naar de werkplek te komen. Een prettige en comfortabele fietsparkeerplaats ligt het liefst dicht tegen het maaiveld en is verbonden met de interne circulatie van het gebouw.

Bij de uitwerking van een finale oplossing moet rekening worden gehouden met de huidige problematiek. Momenteel is er een tekort voor zowel burger, bezoeker als medewerker. De vele fietsenrekken om en rond de gebouwen zijn momenteel een storend element. Er zijn immers geen duidelijke zones, een tekort aan plaatsen voor burger en medewerker en weinig tot geen gepaste infrastructuur. De huidige infrastructuur kan noch de huidige bezetting, noch de

10

Zie 5.2 Omschrijving van de feitelijke context site Zuid ‘mobiliteit’. -14-


FIETSENPARKEERPLAATSEN MEDEWERKERS

PARKING ZUID

Mobiliteit is een belangrijk thema voor medewerkers. Het centraliseren van de administratieve diensten Stad en OCMW vraagt een afstemming op de mobiliteitsbehoeften en het nieuwe mobiliteitsplan. Deze afstemming is nodig zowel voor personenvervoer als aan-en afvoer van goederen. Groep Gent zal de komende jaren sterk inzetten op duurzame vervoermodi. Hiervoor is er nood aan aangepaste infrastructuur.

De parking bevindt zich onder het Gent-Zuid shoppingcenter, het plein en het 11 plaatselijke openbare bibliotheek Gent . De Stad heeft samen met de Provincie en Interparking besloten om deze volledig te commercialiseren. Dienstvoertuigen van de Groep Gent zullen midden 2016 in de parking van het E-gebouw geplaatst worden. Het ontwerpbureau kan de parkeergarage onderzoeken in functie van een oplossing voor fietsenparkeerplaatsen medewerkers. Dit zal echter in samenspraak moeten gebeuren met het mobiliteitsbedrijf en de betrokken partijen.

De fietsenparkeerplaatsen voor medewerkers zijn beveiligd, voldoende verlicht, overdekt en afgesloten. Daarnaast zijn deze ook gelinkt aan de nodige infrastructuur; douches, lockers en droogruimte voor regenkledij, plaatsen voorzien voor bakfietsen en elektrische fietsen en laadpunten. Volgens de werkgroep ‘Bedrijfsvervoersplan’ wordt van volgende cijfers uitgegaan. 



AC Zuid en Bibliotheekgebouw: 600-tal kwalitatieve fietsenparkeerplaatsen en voldoende vrije ruimte voor onder ander bakfietsen E-gebouw: 200-tal kwalitatieve fietsenparkeerplaatsen (behoort niet tot de opdracht)

Daarnaast moet er ook rekening worden gehouden met het plaatsen van dienstfietsen die door medewerkers worden gebruikt. Bij de fietsenparkeerplaatsen kan een geïntegreerde satelliet-herstelplaats/hub komen waarbij medewerkers voor kleine herstellingen kunnen worden geholpen (beperkt atelier met werkbanken, stock,…).

11

-15-

Zie bijlage plannen ondergrondse parkeergarage Zuid Projectdefinitie Site Zuid –mei 2015

3.3 AMBITIES ONTWERP

3.3.2 AMBITIES ONTWERP PUBLIEKSZONE: DE BURGER STAAT CENTRAAL

3.3.1 ALGEMENE AMBITIES VOOR DE GEBOUWEN AC ZUID EN BIBLIOTHEEKGEBOUW

De burger staat centraal op de site. De publiekszone waarin de burger zal ontvangen worden, zal het eerste contact vormen van de burger met de Groep Gent. Belangrijk is dat naast de identiteit van de Groep ook de waarden voelbaar zijn in deze zone: betrokken, creatief, doelgericht en open. De publiekszone is laagdrempelig, uitnodigend en toegankelijk (= burgervriendelijk). De zone straalt een Gentse fierheid uit voor zowel burger als medewerker. De zone voor de burger bevindt zich zo toegankelijk mogelijk in de gebouwen.

Beide gebouwen hebben een aparte eigenheid, problematiek en uitstraling. Het ontwerp moet ervoor zorgen dat beide gebouwen kunnen fungeren als één doordacht geheel dit zowel voor de doelgroep medewerkers als voor de burgers. Het project ambieert dat de gebouwen een belangrijk plaats worden waar de dienstverlening centraal staat. De toegankelijkheid, leesbaarheid, de functionaliteit en het comfort voor de gebruikers zijn hierbij bijzonder belangrijk. Bovendien moet het gebouw aan de binnenzijde een aangename doch sobere en warme plek zijn om te vertoeven. Het ontwerp moet flexibel kunnen evolueren analoog met de ontwikkelingen en vragen vanuit de dienstverlening en huisvesting medewerkers. Flexibiliteit, compartimentering en synergie tussen de verschillende programmaonderdelen zijn een absolute must. Het project in zijn geheel straalt een Gentse fierheid uit die een stimulerende omgeving vormt voor zowel burgers als medewerkers. De site is het gezicht van de Groep Gent.

De programma-eisen zitten vervat in de bijhorende ‘visienota centrale dienstverlening Gent’. Het ontwerpbureau moet voor de publiekszone met alle randvoorwaarden en vereisten uit deze nota rekening houden.

PUBLIEKSZONE DEFINITIE EN UITGANGSPUNTEN Het doel van de publiekzone is een kwalitatieve en vraaggestuurde dienstverlening te voorzien voor de burger (cfr visienota centrale dienstverlening 12 Gent ). Deze zone bestaat uit verschillende delen die onderling afsluitbaar moeten zijn (reden: verschillende openingsuren).

De ruimtes van de gebouwen site Zuid moeten aanpasbaar zijn voor de veranderende eisen en noden van de toekomstige organisatie zowel maatschappelijk als bedrijfsmatig. De infrastructuur moet de evoluties van de toekomstige organisatie kunnen opvangen.

Delen publiekszone:  Zone Agora  Thematische Baliezone  Vergaderzone

Aan de andere kant is er flexibiliteit door variatie en optimalisatie van ruimtegebruik (bv vergaderzalen). De ruimtes moeten ingezet kunnen worden voor verschillende activiteiten en staan los van de aard, typologie, toestand en van het individu. Doordat ruimtes kunnen gebruikt worden voor meerdere activiteiten krijgen deze een hogere bezettingsgraad wat het rendement van de beschikbare ruimte verhoogt en de duurzaamheid van de inrichting verbetert.

12

-16-

Zie bijlage visienota centrale dienstverlening Gent Projectdefinitie Site Zuid –mei 2015



De verschillende zones moeten aan volgende criteria voldoen:  Logische loopstromen: leesbaar gebouw, volgt de logica vanuit de bezoeker  Duidelijke signalisatie: bv. door middel van pictogrammen  Laagdrempelig op verschillende betekenisniveaus: open voor iedereen, nabij, uitnodigend en integraal toegankelijk voor alle doelgroepen  Flexibel en toekomstbestendig  Gebruik van een huisstijl en uniform design  Kindvriendelijk  Binnen publiekszone moeten gedeeltes kunnen worden gecompartimenteerd (moeten apart kunnen worden afgesloten)  Aandacht voor veiligheid, akoestiek, verluchting en lichtinval



De doe-het-zelf balies: dit voor producten die volledig online kunnen worden aangevraagd. De snelbalie: voor korte en eenvoudige interacties (bv afhalen reispas, bewonerskaart,…) Dit zijn enerzijds staande balies en anderzijds verlaagde balies (in functie van toegankelijkheid).

De agora moet aan volgende criteria voldoen:  Informeren van de burger en via een Gentinfo-Punt toegang verschaffen tot thematische baliezone. De agora biedt een overzicht van de verschillende diensten van de Groep Gent. En maakt de burger wegwijs in de dienstverlening van de Groep Gent  Aantrekkelijk en interessant voor alle Gentse burgers, niet specifiek één doelgroep  Stimuleren van beleving en interactie met de stad op een multimediale manier bv interactieve screens, suggestie box,…  Ruimte moet gecompartimenteerd worden zodanig dat deze ook na de kantooruren ter beschikking kan worden gesteld bv participatie burger, tentoonstellingsruimte,…  Belang van vlotte circulatie, leesbaarheid en signalisatie  Kind -en jeugdvriendelijk zijn  Het onthaal (GentInfo-Punt): het onthaal bevindt zicht bij voorkeur recht tegenover de ingang. De doe-het-zelf en snelbalies liggen vlakbij het GentInfo-Punt

ZONE AGORA Zone om te informeren en ontdekken: deze zone geeft de burger een direct antwoord op al zijn vragen over de Groep Gent en laat hem kennis maken met wat er actueel leeft in Gent. Deze centrale plaats moet interactie stimuleren (tussen burgers maar ook tussen burger en medewerker). De uitstraling van de waarden van Groep Gent staat hier centraal voor beide doelgroepen. De agora bestaat uit:  Een ruimte voor onder andere tentoonstellingen, informatie en interactie  De stadswinkel (115 m²)  Het Gentinfo-Punt: enkel via dit onthaal (of ticketzuil) kunnen burgers zich naar thematische loketten begeven.

-17-


-18-


tussenverdieping en dat is erg verwarrend voor het publiek. Het is ook moeilijk om verdiepingen af te sluiten voor het publiek door de aanwezigheid van de noodtrap en het niveauverschil. Dit is zeker een uitdaging voor het ontwerpbureau. Eerste doel is om de dienstverlening zo te organiseren dat het wachten tot een minimum beperkt wordt. Hoe de wachtruimte geïntegreerd wordt, moet door het ontwerpbureau bekeken worden: 1 grote ruimte of meerdere wachtruimtes in functie van de verschillende thema’s. De wachtruimte moet voldoen aan volgende criteria:  Perceptie van wachttijd reduceren (bv. inspelen op verwachting door wachttijden te afficheren). Het moet ook duidelijk zijn voor de burger hoe lang een specifieke dienstverlening duurt.  Klantbegeleidingssysteem (cfr. bestaande ticketsysteem) behouden, omdat het werkt  Aandacht voor akoestiek  In de buurt van sanitaire voorzieningen (ververs tafels,…)  Aangename wachtruimte(s): o Infoschermen waar de burgers naar kijken (vb. rug naar het loket, zodat ze zich niet kunnen ergeren aan interacties aan het loket) o Mogelijkheid om te schrijven (bv formulier in te vullen) o Kinderhoek met kindermeubilair, plaats voor kinderwagens

THEMATISCHE BALIEZONE (CFR VISIENOTA CENTRALE DIENSTVERLENING GENT) In deze zone ligt de focus maximaal op een kwaliteitsvolle, administratieve dienstverlening. Deze zone bestaat uit:  Wachtruimtes  Themabalies  Spreekruimtes

Thematische balies voldoen aan volgende criteria:  Duidelijke en goede signalisatie  Vraaggestuurd: begeleiding van de burger naar balie in functie van zijn/haar vraag  Snelheid en efficiëntie binnen een aangenaam ruimtelijk kader  Toegankelijk: onderrijdbaar, verlaagde balies, …

Dienstverlening is prioritair. De themazone is geen ontspanningsruimte maar een zone om te informeren, aanvragen te verwerken, documenten af te halen,… Balies liggen bij voorkeur op de meest toegankelijke, uitnodigende en leesbare gedeeltes van beide gebouwen. Opgelet: In het B-gebouw van AC Zuid is er een -19-


   

 

Voldoende privacy waar nodig Aandacht voor veiligheid Goede bereikbaarheid vanuit de back office Enkel bereikbaar via Gentinfo-Punt of ticketzuil

TOEGANKELIJKHEID EN VEILIGHEID

Per themazones worden ook spreekruimtes voorzien voor privacygevoelige gesprekken of interacties die lang duren. De spreekruimtes moeten aan volgende criteria voldoen:   

De publiekszone moet toegankelijk zijn in de brede zin van het woord. Niet enkel voor personen met een beperking maar ook rekening houden met het tempo van de burger bv. jongeren t.o.v. senioren.

In de zone migratie moet er aandacht voor veiligheid. Dit houdt een aparte ingang voor burgers en medewerkers. Privacy moet kunnen gegarandeerd worden maar met aandacht voor veiligheid (bv mat glas) Spreekruimtes zijn generiek en kunnen door medewerkers over alle thema’s gebruikt worden.

Bv. verlaagde en onderrijdbare balies zodanig dat senioren die slecht te been zijn even kunnen zitten. Er is nood aan een trap in blok A AC Zuid van het gelijkvloers naar het eerste verdiep. In het ontwerp moet rekening worden gehouden met de noden van de verschillende gebruikersgroepen. Ook de inrichting vormt een aandachtspunt: toegankelijk meubilair/ aangepaste hoogte, onderrijdbare balies, opstelling van sanitaire toestellen en technieken.

CENTRALE VERGADERZONE 13

De nodige aandacht moet besteed worden aan de beveiliging van de toekomstige huisvesting. Dit is een aspect dat integraal deel uitmaakt van het inrichtingsconcept. De publiekszone is afgesloten van de backoffice (vanaf +2). Daarnaast moet er bekeken worden welke veiligheidsaspecten er zullen toegepast worden op deze publiekszone bv vluchtdeur, paniekknop, agressielijn om mee te luisteren naar gesprekken, security, bewakingscamera’s,…

Het is niet de bedoeling dat burgers en bezoekers nog in de backoffice zones komen. Dit wil zeggen dat vergaderingen met leveranciers, partnerorganisaties, aannemers,… doorgaan in een daarvoor voorziene vergaderzone. Deze vergaderzone bestaat uit een zalen van verschillende groottes aantal kleine en grote vergaderzalen, die uitgerust zijn met de nodige IT-infrastructuur (beamer, internetconnectie, schermen,…). Deze vergaderzalen zouden ook kunnen gebruikt worden door externen (verenigingen, buurtcomités, ondernemers,…), in dat geval moet deze zone ook buiten de kantooruren bereikbaar zijn, en dus kunnen worden afgesloten van de themazones. Uiteraard worden de vergaderzalen ook gebruikt voor vergaderingen tussen stadspersoneel onderling.

Daarnaast moet de volledige site ook voldoen aan alle noodzakelijke voorwaarden in functie van inbraak- en brandveiligheid (inclusief visueel alarm). In de thematische baliezone moeten gevoelige documenten bv reispassen, paspoorten,… veilig kunnen worden opgeborgen vlakbij een transitzone aan de backoffice (kluizen, afsluitbare kasten,…). Hier moet inbraakdetectie worden voorzien. De snelbalies horen uitgerust te worden met een beveiligde kluis. Beveiligde transporten kunnen gebeuren via de laad-en loskade. Transporten moeten gescheiden zijn van ruimtes die publiekstoegankelijk zijn. Deze

De vergaderruimtes moeten voldoen aan volgende criteria: 13

Voorzien van de nodige IT-infrastructuur Te gebruiken buiten de kantooruren, dus af te sluiten van de themazones

Zie gedeelte 4.1.1 Ondersteunende ruimtes -20-


transitzone ligt bij voorkeur zo dicht mogelijk bij de laad-en loszone om waardevolle goederen veilig te transporteren en stockeren.

o

HUIS VAN DE JEUGD

o

Polyvalente presentatie- en creatieruimtes die flexibel kunnen worden ingericht. Deze worden gebruikt voor presentatie en creatie voor jongeren (bv repetities, toonmomenten,…) Confidentiële ruimte i.f.v. hulpverlening

Huisvesting van de jeugddienst (burelen);  Voorzien van circa 33 basiswerkplekken. Dit staat los van de circa 300m² voor het concept ‘Huis van de jeugd’.  Dit volgens de principes van het generiek en dynamische kantoor model (zie onderstaande hoofdstukken ‘Ambities ontwerp backoffice medewerker’) Apart compartiment is gelinkt met;  Concept moet volledig gecompartimenteerd worden ten opzichte van de rest van het gebouw (jongeren kunnen geen toegang hebben tot publiekszone en backoffice). Dit met het oog op het organiseren van avond- en weekendactiviteiten  Toegang tot polyvalente vergaderzalen zowel voor interne medewerkers als externen  Medewerkers van de jeugddienst kunnen via beveiligde toegang naar de backoffice ruimtes

Naast de publiekszone, omschreven in bovenstaande hoofdstukken, wordt gevraagd aan het ontwerpbureau om naast en complementair aan de twee hoofddoelstellingen op de site met name de centralisatie van de dienstverlening voor de burger en centralisatie huisvesting van de betrokken administraties binnen de groep Gent, het concept ‘Huis van de Jeugd’ een plaats te geven op de site (bibliotheek). Het concept ‘Huis van de Jeugd’ dient zo gerealiseerd te worden dat het nodige aantal werkplekken gegarandeerd blijft en de loketwerking maximaal op het gelijkvloerse voorzien blijft. De stad beoogt vanuit het bestuursakkoord de doelstelling om kindvriendelijke stad te zijn. Het kindvriendelijke criterium is een belangrijk aspect voor de ontwikkeling van de publiekszone. Daarnaast is er de ruimtelijke vraag van het ‘huis van de jeugd’. Het is een centrale plaats voor jongeren die heel laagdrempelig moet zijn. In dit concept is ook de huisvesting van de jeugddienst voorzien en biedt binnen het dynamisch kantoormodel ook plaats aan externe organisaties bijvoorbeeld JAC,… Concept ‘Huis van de jeugd’ – ruimtelijke inschatting circa 300 m²;  Apart compartiment dat losstaat van de twee hoofddoelstellingen op de site  Gekenmerkt door eigen identiteit met eigen ingang en laagdrempelig, toegankelijk onthaal  Concept kent geen fysieke knip tussen fronten backoffice  Gedeeltes; o Onthaal o Ontmoetingszone voor scholieren, studenten, vrijwilligers jeugdwerk,… -21-


3.3.3 AMBITIES ONTWERP BACKOFFICE MEDEWERKER

EEN AANTREKKELIJKE EN GEZONDE WERKOMGEVING (CODEX WELZIJN OP HET WERK)

BACKOFFICE: DEFINITIE EN UITGANGSPUNTEN MET BETREKKING TOT HET WERKPLEKCONCEPT

Het ontwerp van de werkplek moet bijzondere aandacht schenken aan het welzijn van de medewerkers. Deze moeten kunnen werken in een aangename en gezonde werkomgeving.

Dit is de werkomgeving voor medewerkers en enkel toegankelijk voor medewerkers. Deze moet zo worden opgebouwd dat de medewerker in team/dienstverband kan werken én over teams/diensten heen. Naast het generieke en toekomstbestendig werkplekconcept is het belangrijk dat de eigen teamidentiteit behouden kan worden. De ruimte moet vanuit efficiëntieoverwegingen beide behoeftes faciliteren.

Criteria waaraan gezonde en aangename werkplek moet voldoen:  Aangenaam binnenklimaat: zowel in de kantoorgedeeltes als in de vergaderzalen moet er voldoende natuurlijke verlichting en verluchting zijn  Om geconcentreerd te kunnen werken is thermisch en akoestisch comfort belangrijk. Ook bij de keuze van de materialen moet aandacht uitgaan naar het dempen van geluid en trillingen  Aandacht voor ergonomie  Oog voor variatie in werkplekken (staand, zittend, …). Ook hier is diversiteit een meerwaarde.  Elke vorm van hinder voor gebruikers van het gebouw moet tot een minimum beperkt worden. Aandachtspunten bij het ontwerp: de interne circulatie, het transport van en naar de logistieke eenheden.  Het ontwerp moet aandacht hebben voor het onderhoudsgemak, zowel voor schoonmaak als technisch onderhoud. Aandacht voor clean desk, netheid, orde en plaatsing afvalstraat.  Integratie van groen en een waterpunt  Teamidentiteit moet geïntegreerd zijn in de ruimte. Bedrijfscultuur moet voelbaar zijn (cfr waarden). Binnen het generiek werkplekconcept moet de medewerker zich ‘thuis’ kunnen voelen.  Binnen openlandschapskantoor moet er een mogelijkheid tot compartimenteren ifv visuele of akoestische afscherming.  Aandacht voor medewerkers met een beperking; visueel brandalarm, aangepast sanitair, rekening houden met draaicirkel,…

Criteria waaraan de backoffice moet voldoen:  Werkplekken moeten toekomstbestendig zijn om te kunnen voldoen aan veranderende behoeftes van de gebruikers; generiek concept  Binnen de principes van het nieuwe werken en met een gemiddelde flexratio van 0.8 (voldoende alternatieve werkplekken – activiteitsgebonden)  Waarden en teamidentiteit moet kunnen worden geïntegreerd in de werkplek. De integratie van de teamidentiteit moet aanpasbaar zijn (toekomstbestendig)  Afgesloten van de publiekszone (agora en thematische baliezone)  Interne circulatie (tussen de ruimtes efficiënt –activiteitsgebonden). De ruimtes van de backoffices zijn zo ontworpen dat medewerkers zich efficiënt in de verschillende zones kunnen bewegen.

-22-


HET NIEUWE WERKEN/DYNAMISCH KANTOORMODEL 15

BELEVING VAN DE MEDEWERKER IN EEN STIMULERENDE WERKOMGEVING (LINK MET DE ORGANISATIECULTUUR)

In functie van de toekomstige huisvesting in beide gebouwen wordt geopteerd voor een flexibel en modulair kantoormodel (gemiddelde flexratio 0.8). In tegenstelling tot de diverse kantoormodellen die tot op heden werden geïmplementeerd in AC Zuid, moet in het nieuwe kantoormodel dan ook de mogelijkheid worden geboden om de beschikbare accommodatie op een flexibelere manier af te stemmen op de verschillende werkprocessen en bijhorende activiteiten die momenteel en naar de toekomst toe op de werkvloer kunnen plaatsvinden. Dit vertaalt zich onder meer in een grotere variatie aan werkplektypes als alternatief voor de standaard basiswerkplek. Bovendien wordt momenteel bekeken om de werkplekken niet meer zozeer te binden aan personen, maar wel aan activiteiten, wat tevens gepaard gaat met het principe van werkplekdelen. Aan de gebruikers wordt bijgevolg de mogelijkheid geboden om het type werkplek te kiezen die het meest optimaal aanleunt bij de activiteit van het moment.

Het werkplekconcept en de maximale toegankelijkheid van de site zijn absolute voorwaarden om tot een ‘beleving’ van de ruimte te komen. Daarnaast moet de ruimte interactie stimuleren. Criteria waaraan beleving en stimulerende werkomgeving moeten voldoen.  Aantrekkelijke werkplek: binnenhuisarchitectuur (uitstraling waarden Groep Gent) en uniforme guidelines  Voldoende alternatieve werkplekken die voor verschillende activiteiten kunnen worden gebruikt  Aangepaste ICT-accommodatie (bv reserveringsysteem vergaderzalen, edienstverlening, kennis verspreiden doorheen organisatie,…)  Ontmoetingsplek/ontspanningsruimte/eetruimte voor medewerkers. Deze kan ook gebruikt worden als vergadering en werkplek voor en na de lunch.  Nevenaccomodaties dragen ook toe tot de beleving. Suggesties: o Fietsatelier, ophaalpunt voor pakketten (post, groenten), boodschappen, park en openbaar domein integreren zodat het maximaal ‘gebruikt’ kan worden door de medewerkers, kinderopvang (crèche) nabij de site

Door middel van een modulair systeem moet in het nieuwe kantoormodel tevens een goed evenwicht worden gevonden tussen open en gesloten zones, waarin de verschillende werkplektypes worden georganiseerd. Functioneel vertaalt zich dit in een ruimtelijke zonering van de ruimtes volgens het type activiteiten die er kunnen plaatsvinden. Zo kan er bijvoorbeeld sprake zijn van stille en luide zones in het open kantoorlandschap, afgesloten projectruimtes, informele ruimtes, enz… Tot slot moet bij de conceptontwikkeling van het nieuwe kantoorconcept de nodige aandacht worden besteed aan comfort, kwaliteit en efficiëntie.

DIGITAAL WERKEN Belangrijk item in het project site Zuid is het digitaal werken. De implementatie van het digitaal werken zal organisatorisch nog verder moeten worden uitgewerkt. Dit zal op termijn een reductie opleveren van het huidig aantal kasten, archieven en stockageruimte. Doel is de papierstroom te beperken en zo mogelijk naar nul te herleiden. Dit is een absolute ‘must’ om de centralisatie van de administratieve diensten te verwezenlijken. Dit kan op verschillende terreinen worden doorgevoerd; documentatiemanagementsysteem, archiefbeheer, 14 scannen van binnenkomende post ,… 14

Na capaciteitsberekening werden volgend indicatief aantal basiswerkplekken beoogt in het ontwerp;

15

Zie 4.1.2 Logistieke ruimtes – postbedelingscentrum -23-

Zie bijlage ‘Visienota: Naar het Nieuwe Werken voor de Groep Gent’ Projectdefinitie Site Zuid –mei 2015



AC ZUID: circa 645 basiswerkplekken – flexratio 0.8 (te huisvesten personeelsleden 806) Bibliotheekgebouw – circa 261 basiswerkplekken – flexratio 0.8 (te huisvesten personeelsleden 326)

ook rekening worden gehouden met de ambities van de Stad Gent. Deze staan geformuleerd in het bestuursakkoord van de stad. De doelstelling is om het energieverbruik in de stadsgebouwen met 3% per jaar te doen dalen of 15% over de volledige legislatuur.

Dit zal nog verder onderzocht moeten worden door het ontwerpteam in de uitwerking van de plannen. Voor deze verdere uitwerking zal het team nog een geactualiseerde huisvestingscataloog ontvangen (ten laatste in het voorjaar 2016) met de inhoudelijk vertaling en principes van een generiek werkplekkenconcept. Dit met het oog op efficiëntie, creativiteit, toekomstbestendigheid en esthetische uniformiteit op microniveau.

Uittreksel uit bestuursakkoord 2013-2018 Stad Gent; ‘De Stad stelt een geclusterd plan op met REG-maatregelen met bijzondere aandacht voor het verbruik van fossiele brandstoffen in de eigen gebouwen, idem voor de verwante stedelijke organisaties. We mikken op ongeveer 3% winst per jaar voor stedelijke gebouwen, 15% winst voor de volledige legislatuur. We bereiken dit door strenge energienormen voor stadsgebouwen, de passiefbouw wordt de norm voor nieuwe stadsgebouwen waar dat haalbaar is. Bij grondige renovatie van stadsgebouwen wordt passiefbouw het streefdoel. We maken middelen vrij om te investeren in energiebesparende ingrepen bij de 16 bestaande stadsgebouwen ’.



GENTINFO CALLCENTER Bij de uitwerking van de backoffice zone moet rekening worden gehouden met de inplanting van een callcenter (circa 40 koppen). Dit vereist de inrichting en compartimentering (avond– en weekendwerk) van een professioneel callcenter. Het belang van akoestiek en aangepaste compartimentering naar beheer is een belangrijk gegeven voor de verder inplanting.

De analyse en voorstellen houden ook rekening met de bepalingen in de nota 17 ‘laagenergie-en passiefbouw’ van de Stad Gent . Dit houdt in dat de Stad Gent bij al haar eigen renovatieprojecten streeft naar een optimalisatie van de energieprestatie, waarbij systematisch in een haalbaarheidsstudie het evenwicht gezocht wordt tussen een zo goed mogelijk energieprestatieniveau, realistische investeringskosten en de veranderende exploitatiekosten. De total cost of ownership over langere termijn moet laag zijn.

3.3.4 DUURZAAMHEID ‘ZORGEN VOOR MORGEN’ Duurzaamheid moet in globaliteit bekeken worden voor de site. Ook moet er rekening worden gehouden met de beoogde levensduur en verwachtingen van elk van de gebouwen op de site. Het totaalpakket van de verschillende aspecten is hier prioritair. Dit houdt volgende aspecten in: energie, gezondheid, management, transport, water, materialen, afval, vervuiling, ecologie, beheer en gebruik. We willen een voorbeeldfunctie zijn op de globale aanpak, niet op één aspect.

Bij het opmaken van het masterplan hoort ook de uitwerking van een investeringsanalyse duurzaam bouwen en rationeel energieverbruik. Het ontwerpbureau zal gevraagd worden om investeringsanalyses voor te leggen voor de gekozen of voorgestelde technische oplossingen. Deze analyse geeft ook

16

Bestuursakkoord 2013-2018 https://stad.gent/over-gent-en-hetstadsbestuur/stadsbestuur/wat-doet-het-bestuur/bestuursakkoord 17 Zie bijlage ‘Nota laagenergie-en passiefbouw’

De vraag aan het ontwerpbureau is om binnen de huidige context van site Zuid een integraal duurzaam voorstel uit te werken voor de Groep Gent. Hierbij moet -24-




duidelijk de verschillende opties weer omtrent duurzaam bouwen; laagenergie volgens diverse E-peilen, ambitieniveau volgens ‘BREEAM non-domestic refurbishment and Fit-Out’ (certificering is geen doel),… Er wordt verwacht dat het ambitieniveau minstens ‘good’ is, bij voorkeur beter. De investeringsanalyse zal niet alleen zuiver financieel zijn (totale kosten en terugverdientijden), maar moet gevat worden in een bredere context (CO2-uitstoot,…) op het vlak van integrale duurzaamheid.

Isoleren van de schil van het bibliotheekgebouw

3.3.5 GLOBALE UITGANGSPUNTEN VOOR ONTWERP Het ontwerp van de gebouwen is gefocust op een doordacht geheel, met een verbinding tussen beide gebouwen (AC Zuid en Bibliotheekgebouw), wat efficiënt beheer moet toelaten. Uitgangspunten in functie van het ontwerp;

Naast een duurzame investeringsanalyse wordt ook aan het ontwerpbureau gevraagd om een referentiekader voor te stellen; een methodiek om het voorstel af te toetsen qua globale duurzaamheid. Hier moet ook rekening worden gehouden met de levensduur van de gebouwen AC Zuid en Bibliotheekgebouw.

 

Bijzondere aandachtspunten:  Beperken van het energiegebruik  Gebruik van hernieuwbare energiebronnen. Het AC Zuid en bibliotheekgebouw zijn aangesloten op het stadswarmtenet van EDFluminus. Dit kan gecombineerd worden met hernieuwbare energie.  Recuperatie van warmtebronnen (parking, datacenter,…)  Compartimenteren van ruimtes: gebruik van bepaalde gebouwdelen buiten de kantooruren (b.v. vergaderzalen) – opsplitsing van de verwarmingskringen  Duurzaam beheer van hemelwater (groendak, hergebruik, beperking van verharding, infiltratie, buffering met vertraagde afvoer cfr algemeen bouwreglement)  Voorkomen en milderen van het stedelijk hitte-eiland-effect  Minimaliseren van geluidsbelasting door verkeer (omliggende verkeersassen). Niet alleen akoestische isolatie van de schil is hiervoor relevant maar ook bijvoorbeeld een schikking van stille versus luide ruimtes.  Recuperatie van warmtebronnen (parking, datacenter,…)  Duurzaam materiaalgebruik



   





-25-

Integratie van groen geniet de voorkeur zowel in als rond de gebouwen (gebruik van ruimtemogelijkheden bv. daken) Meervoudig gebruik en herbruik primeert: dit is duurzaam en zorgt voor meer veiligheid en leefbaarheid. Dit betekent concreet dat de ruimte niet enkel wordt gebruikt binnen de kantooruren, maar ook ’s avonds en in het weekend. Dit om sociale veiligheid en beleving te verhogen. Dit rekening houdend met het feit dat er geen nood is aan een onredelijk energiegebruik voor de ruimten die na kantooruren worden gebruikt (compartimenteren). Zorgen voor flexibiliteit (toekomstbestendig): door het realiseren van een vaste open structuur, een divers aanbod, opsplitsbaarheid, compartimentering,… Focus op gebruikerscomfort (burger/medewerker): akoestiek, optimale benutting daglicht, verlichting, verluchting, ‘look & feel’. Functionaliteit: vraag om de gebouwen zo functioneel mogelijk te organiseren voor burger en medeweker (werken met 1 onthaal) Vraag om de relatie met park/plein zo optimaal mogelijk te organiseren op vlak van zichtlijnen en beleving Veiligheidsaspecten: brandveiligheid, inbraakveiligheid, auditieve signalen ook visueel weergeven zoals lichtflits gekoppeld aan een brandalarm… Er dient niet alleen gestreefd te worden naar een goede betaalbare architectuur, maar tevens naar een bewezen kostenoptimalisatie voor het geheel van investerings-, onderhouds-, en verbruikskosten. Er dient voldoende aandacht te zijn voor toegankelijkheid, brandveiligheid en vandalismebestendigheid. Projectdefinitie Site Zuid –mei 2015

18

3.3.6 STEDENBOUWKUNDIG EN MONUMENTAAL KADER

Figuur: Contourenplan te onderzoeken middenvolume . Dit is een maximale footprint van het mogelijke volume.

STEDENBOUWKUNDIG KADER

In onderzoek en ontwerp moet er echter met volgende criteria worden rekening gehouden; Doorwaad, leesbaarheid, loopstromen van het geheel  Tussen het middenvolume en de bibliotheek (EGW-gebouw) moet voldoende ruimte worden voorzien.  Het is noodzakelijk om een sterke en goed gedimensioneerde visuele en functionele relatie tussen het plein en het park te behouden. Loopstroom richting Woodrow Wilsonplein en het park (as-werking) moet optimaal zijn.  Rond het gebouw moeten kwalitatieve plekken gerealiseerd worden door wisselwerking met gelijkvloerse verdieping, goedgeplaatste toegangen en met het oog op aandacht voor veiligheid en leefbaarheid.

Het ontwerpbureau houdt bij de uitwerking van rekening met stedenbouwkundige voorwaarden juridisch kader en BPA.) De bebouwing van het gebouwen is een mogelijke piste en verder ontwerpteam.

de voorstellen en ontwerp (cfr gedeelte omschrijving middengebied tussen beide te onderzoeken door het

Integratie groen en link met het stadspark  Wanneer het ontwerpteam opteert voor een volume in het middengebied moet langs beide zijdes van het EGW-gebouw (Bib) en AC Zuid het stadspark maximaal wordt doorgetrokken. Dit om een link met het plein en het park te kunnen garanderen 

De link met het park tussen het plein en park moet via de middenzone gevrijwaard blijven

Contouren van het middenvolume – houdt rekening met;  volle grondzones ifv integratie groen en link met het stadspark (fontein)  niveauverschillen middenplein en ondergrondse parkeergarage  AC Zuid: het middenvolume kan de nis aan de zijde van het gebouw invullen en oplopend zijn (oplossing bieden aan de binnenruimte/nis van de gevel en tussenverdiepen)

18

-26-

Zie plan contouren middenvolume Projectdefinitie Site Zuid –mei 2015

 

EGW-gebouw: het middenvolume heeft de maximale hoogte van het verdiep +1 waar de vergaderzalen zich bevinden. Het dak van het volume moet een functioneel plateau zijn (verblijfsfunctie)

MONUMENTAAL KADER BIBLIOTHEEKGEBOUW (EGW-GEBOUW) De Bibliotheek/voormalig EGW-gebouw moet beschouwd worden als parel op de site die we maximaal toekomstbestendig willen maken. Gezien het architecturale belang van het pand wordt er gestreefd naar behoud en herstel van de waardevolle erfgoedelementen van zowel exterieur als interieur. Nieuwe ingrepen zijn enkel toelaatbaar indien zij geen afbreuk doen aan en voldoende respect hebben voor de waardenvolle architectuurelementen. Het is echter geen optie om een extra verdieping op het gebouw te bouwen.

Functies en meerwaarde middenvolume;  Het middenvolume moet een meerwaarde betekenen voor het geheel en de publieke ruimte  Wanneer het ontwerpbureau opteert voor een middenvolume moet deze kunnen ingezet worden om een oplossing te bieden aan; o Noden fietsenparkeerplaatsen (medewerkers en burgers) o Thematische baliezone (visienota centrale dienstverlening Gent) o Verbinding tussen AC Zuid en EGW-gebouw (bib): penetratie verbinding kan op de plaats van de vroegere luifel

Om beide gebouwen AC Zuid en EGW-gebouw tot één stadskantoor te renoveren moet er een verbinding gerealiseerd worden tussen beide gebouwen. Deze moet rekening houden met het monumentaal karakter van het gebouw. Men kan hiervoor teruggaan naar de vroegere koppeling van de overdekte zuilengaanderij

-27-


die initieel aan het gebouw hing. De verbinding is mogelijk op de plaats waar de 19 vroegere luifel het gebouw verbond (zie foto EGW gebouw – jaren 1980 ). Ondergrondse mogelijkheden moeten ook onderzocht worden. De verbinding is noodzakelijk om beide gebouwen als één geheel te laten functioneren. Bovendien zal er voor de publiekszone één gemeenschappelijk onthaal worden voorzien. In de jaren 1990 werd het gebouw gerenoveerd om de openbare stadsbibliotheek te kunnen huisvesten. Het gedeelte tussen de twee originele bouwblokken werd op het gelijksvloers dichtgebouwd. Dit hoeft niet behouden te blijven. De renovatie gebeurt met het oog op comfort gebruikers en de beoogde doelstellingen, dit steeds met het nodige respect voor het monumentale en bouwhistorische karakter van het gebouw. Daarnaast moeten het gebouw aan alle huidige reglementeringen kunnen voldoen (brandweer, codex welzijn, toegankelijkheid...).

Mogelijkheden exterieur De schil van het gebouw kan geïsoleerd worden zonder het uitzicht sterk te beïnvloeden. Bij het buitenschrijnwerk moeten verschillende mogelijkheden worden onderzocht  Het vernieuwen van het oorspronkelijke model met respect voor het monumentale karakter en uitzicht van het schrijnwerk.  Behouden en herstellen oorspronkelijke schrijnwerk met het voorzien van een binnenraam met dubbele beglazing  Combinatie van bovenstaande piste afhankelijk van de ruimte

De zonnewering aan de buitenzijde van het gebouw moet met de nodige zorg elegant in het geheel geïntegreerd worden en het oorspronkelijke uitzicht behouden. Er wordt bij voorkeur niet geopteerd voor mechanische cooling. De Engelse koer kan symmetrisch langs beide zijden van het gebouw worden uitgebreid in functie van beleving. Een groene gevel is echter geen optie bij dit gebouw in tegenstelling tot het AC Zuid.

Mogelijkheden interieur In functie van de renovatie kunnen de niet oorspronkelijke plafonds eruit gehaald worden behalve van volgende ruimtes; cafetaria, Mussche zaal, inkomhal/vitrine. Hier zijn specifieke en originele verlichtingselementen terug te vinden: sterrenhemel waarbij de lichtarmaturen als sterrenbeelden verspreid zijn. 19

Zie 5.1 Omschrijving van de historische context -28-


De originele parketvloeren moet hersteld worden. Deze zijn terug te vinden op de eerste verdieping alsook in de zaal Mussche. Waar er natuursteen travertin ligt, blijft deze ook behouden. Deze kan echter in functie van de verbouwing plaatselijk worden gedemonteerd en vervangen om de noodzakelijke werken te kunnen uitvoeren. De originele geglazuurde wandtegels moeten maximaal behouden blijven. Indien nodig is het mogelijk om een extra wand te plaatsen maar steeds met het oog op zorg voor de monumentale waarde. Op de eerste verdieping voel je de grandeur van het gebouw. Dit moet maximaal behouden blijven; behoud parket, travertin, binnen schrijnwerk en houten lambrisering.

De Mussche-zaal De liften moeten voldoen aan de huidige reglementering. Huidige liften voldoen niet meer. Het ontwerpbureau moet hiervoor rekening houden met look en feel, het cachet die deze vandaag uitstralen. Het installeren van nieuwe liften zal echter nodig zijn om de normen voor keuring te behalen. Bij voorkeur te onderzoeken of de fronten kunnen behouden blijven. De dienstlift achteraan moet vanuit monumentaal oogpunt niet behouden blijven. De trappen en oorspronkelijke trapleuningen blijven behouden. Dit mits aanpassing naar huidige veiligheidsnormen. De renovatie van het sanitair moet gebeuren met het oog op het maximale behoud van de originele tegels maar wel met focus op huidige normen en comfort van de gebruikers. Hier zijn over het volledige gebouw nog de originele vloer-en muurtegels aanwezig.

-29-


Voor de ondersteunende ruimtes i.f.v. de front office wordt verwezen naar de visietekst over de centrale dienstverlening. Onderstaande oplijsting heeft dan ook enkel betrekking op de complementaire functies i.f.v. de back office. De aangegeven oppervlaktes zijn steeds netto vloeroppervlaktes (NVO’s).

4. PROGRAMMA EISEN: FUNCTIONEEL EN TECHNISCH PROGRAMMA 4.1 FUNCTIONEEL PROGRAMMA

Onderstaande cijfers zijn indicatieve cijfers en kunnen doorheen het traject nog wijzigen. Ten laatste in het voorjaar 2016 zal een nieuwe huisvestingscataloog beschikbaar zijn die de standaarden binnen een generiek werkplekkenconcept duidelijk omschrijft op microniveau. Dit met het oog op efficiëntie, toekomstbestendigheid en esthetische uniformiteit.

4.1.1 ONDERSTEUNENDE RUIMTES In beide gebouwen is op centrale posities nood aan vergaderruimtes die over de departementen heen en zelfs voor burgers (dichtbij publiekszone, mits apart beheer en compartimenteerbaarheid) gemeenschappelijk kunnen gebruikt worden. Binnen de stad is er de nood aan voldoende vergaderruimte die na de kantooruren moet kunnen gebruikt worden door verenigingen. Dit moet nader onderzocht worden bij de inplanting van publieks-en backofficezones.

Gesloten vergaderruimtes In beide gebouwen moeten op centrale posities vergaderruimtes ingericht worden die over de departementen heen gemeenschappelijk kunnen gebruikt worden.

Deze vergaderruimtes kunnen variëren qua grootte en qua type (van formeel statig tot informeel laagdrempelig). Deze kunnen ook gebruikt worden als projectruimte alsook moeten verschillende lokalen kunnen ingericht worden tot vormingslokaal. De centraal georganiseerde vergaderzalen kunnen door medewerkers gebruikt worden voor vergaderingen met externe partners. Deze moeten een professionele uitstraling geven aan de stadswerking. Bij de werkplekconcepten is er nood aan alternatieve werkplekken; afgesloten projectruimtes, afzonderlijke cockpits,… Alsook is er nood aan voldoende ondersteunende ruimtes: koffiehoek op elke verdieping, afvalstraat, zones die kunnen ingericht worden tot archiefruimte of stille werkplek/bib.

AC Zuid & bibliotheekgebouw

De locatie en verbouwing centrale vergaderzalen en andere publiekstoegankelijke zones werden bij een eerste interne studie ingetekend bij het bibliotheekgebouw op de eerste verdieping en het behoud van de Musschezaal. In het AC Zuid werden deze gesitueerd in de centrale verticale gedeeltes.

type (netto-vloeroppervlakte of NVO)

capaciteit

type 1 (< 20 m²)

4 à 6 personen

3

type 2 (< 30 à 35 m²)

8 à 10 personen

3

type 3 (< 45 m²)

12 à 14 personen

15

type 4 (< 80 m²)

20 à 25 personen

2

totaal

aantal

23

Rekening houdend met de centralisatiescope en het aantal personeelsleden in een maximum scenario, komt dit komt ongeveer overeen met 1 vergaderruimte per 50 personeelsleden. Hier moet ook rekening worden gehouden dat deze ruimtes ook vlot toegankelijk moeten zijn voor bezoekers van de backoffice. -30-


Dichtbij de vergaderzalen moet ook ruimte voorzien zijn voor catering. De inschatting van de aantallen moet nog verder worden geanalyseerd en verfijnd in combinatie met de publiekzone.

type 1 (< 9 à 10 m²)

1 à 2 personen

44

1 à 2 personen

18

Bibliotheekgebouw

Gesloten projectruimtes

type 1 (< 9 à 10 m²)

Door de implementatie van projectruimtes wordt het vanuit facilitair oogpunt mogelijk gemaakt om op een efficiëntere wijze projectmatig te werken.

totaal

62

AC Zuid type (NVO)

max. capaciteit

aantal

type 1 (< 30 à 35 m²)

8 à 10 personen

9

KOPIEERLOKAAL AC Zuid

Bibliotheekgebouw type 1 (< 30 à 35 m²)

8 à 10 personen

totaal

4

type (NVO)

omschrijving

type 1 (< 7 m²)

standaard te voorzien per verdieping in elk bouwblok (met werkplekken)

type 2 (< 14 m²)

enkel i.f.v. volgende verwerkingstafel

13

noden:

plotters,

Concreet komt dit ongeveer overeen met 1 projectruimte per 80 personeelsleden. Deze moet zowel in het AC zuid als EGW-gebouw centraal ter beschikking staan van de gebruikers.

Bibliotheekgebouw type 1 (< 7 m²)

standaard te voorzien per verdieping

GESLOTEN COCKPITS OF SPREEKRUIMTES

type 2 (< 14 m²)

enkel i.f.v. volgende verwerkingstafel

Deze afgesloten ruimtes kunnen zowel gebruikt worden door één persoon i.f.v. concentratiewerk of vertrouwelijke telefoongesprekken of door 2 personen als spreekruimte.

OVERIGE ONDERSTEUNENDE RUIMTES 

AC Zuid type (NVO)

max. capaciteit

  

aantal -31-

noden:

plotters,

economaat,

economaat,

Koffiehoek < 20 m² (capaciteit: 8 à 12 personen) voorzien van automaat en uitgietbak per verdieping in elk bouwblok (met werkplekken) in AC Zuid en elke verdieping in het bibliotheekgebouw Afvalstraat in de onmiddellijke omgeving van de koffiehoeken Bibliotheek (grootte i.f.v. behoeften) Archief op werkvloer: i.f.v. dagelijks gebruikt archief Projectdefinitie Site Zuid –mei 2015



Archief in kelder: i.f.v. weinig gebruikt archief (behoeften nog nader te bepalen) Gezien het langzame digitalisering en archiveringstraject binnen de organisatie moet hier voldoende ruimte worden voorzien. Deze ruimtes moeten met het oog op digitalisering multifunctioneel kunnen worden ingezet (toekomstbestendig).

4.1.2 LOGISTIEKE RUIMTES LAAD-EN LOSZONE 20 Het logistieke gebeuren voor het AC Zuid en het bibliotheekgebouw moet mee in het masterplan onder de loep worden genomen. De huidige laad -en loszone is ontoereikend waardoor het Woodrow Wilsonplein hiervoor momenteel dienst doet. Dit is echter een storend gegeven. Voor het AC Zuid is er momenteel een beperkte laad –en loszone aan de zijde van de Franklin Rooseveltaan vlakbij het filiaal van Bpost. De leveringen van de bibliotheek gebeuren langs de dienstingang, dit is langs de achterzijde van het gebouw (korte zijde van het gebouw kant park).

VORMINGSLOKALEN Op de Zuid-site wenst de dienst Loopbaanbegeleiding & Vorming in totaal 2 ruimtes te voorzien als vormingslokalen van een voldoende grootte (capaciteit 25 personen of meer). Hierbij blijft een alternerend gebruik van deze ruimtes i.f.v. vergaderingen mogelijk. Dit zijn zalen die multifunctioneel kunnen worden gebruikt (activity based).

De toekomstige zone moet gelinkt worden aan de ontsluitingswegen en toereikend zijn voor beide gebouwen. De laad-en loszone moet rekening houden met logistieke circulaties en handelingen, afvalophaling, postbedeling en veiligheidstransporten (documenten moeten vlot worden overgebracht naar een beveiligde transitzone met kluizen vlakbij de thematische baliezone). De focus voor infrastructuur ligt op de dagdagelijkse leveringen. Voor occasionele grote leveringen moet eveneens een oplossing worden onderzocht.

ONTHAAL Naast de onthaalvisie voor de burger in de publiekszone (zie nota LEO) wordt ook aan het ontwerpbureau gevraagd om rekening te houden met een geïntegreerd onthaal (Gentinfo-punt) voor de bezoekers voor de backoffice. Deze moet herkenbaar en toegankelijk zijn en nauwe aansluiting geven tot de zone met vergaderzalen. Ook mag hier geen verwarring ontstaan met de doelgroep burger. De bezoeker moet onmiddellijk kunnen zien waar hij terecht kan.

POSTBEDELINGCENTRUM Het postbedelingscentrum op de Zuid wordt een gecentraliseerde postkamer voor de Groep Gent (Stad en OCMW). De werking van het huidige postsysteem wordt geleidelijk aan omgezet naar een digitale werking. De totale ruimtelijke behoefte bedraagt maximaal 300m² en 20m² beveiligd archief die niet in de onmiddellijke nabijheid moet ingetekend worden.

20

-32-

Zie 3.2.2 Programma-eisen masterplan Projectdefinitie Site Zuid –mei 2015

De postkamer moet makkelijk toegankelijk zijn via de laad-en loskade en er moet plaats voorzien worden voor leveringen, stockage, postkarren en afvalcontainers. Om logistieke redenen is er nood aan vlakke vloeren (geen drempels). De ruimte moet ook voorzien zijn van werkplekken voor het behandelen en verdelen van poststukken. Deze werkplekken (ingeschat 115m²) moeten ook daglicht hebben. Daarnaast moet er plaats zijn voor dienstfietsen.

onderhoudsmedewerkers van de geïntegreerde facilitaire cel. Zowel voor dames, heren als personen met een beperking. De douches zullen gebruikt worden, zowel door personeelsleden die met de fiets naar het werk komen, als door personeelsleden die zich omkleden voor en na het werk. Hier moeten volgens de aantallen van de fietsenparkeerplaatsen gekeken 21 worden dat de infrastructuur voldoende capaciteit heeft.

De noden van de gecentraliseerde postkamer zijn; ruimte voor scannen, ruimte voor technische installaties zoals bijvoorbeeld frankeermachines, scanmachines, beveiligde ruimte (cfr vernietigen confidentiële documenten), ruimte voor stockage goederen als postkarren, pauzeruimte en een balie voor het ophalen van post.

CAFETARIA Naar normering toe dient de cafetaria in eerste instantie te voldoen aan de bepalingen van de betreffende wetgeving ‘Codex welzijn op het werk’. Bij de inrichting van deze ruimte moet de nodige aandacht worden besteed aan het comfort van de gebruikers. Dit mag opgevat worden als een plaats waar medewerkers elkaar op een informele manier kunnen ontmoeten. Deze ruimte moet buiten de uren van de lunch ook kunnen ingezet worden als informele ontmoetings-en overlegplek. Kortom een aangename, flexibele, frisse plek waar communicatie, ontspanning ontmoeting en overleg mogelijk is.

Daarnaast is dit ook de ruimte waar grote hoeveelheden kopieer- en drukwerk kunnen gebeuren i.f.v. de bediening van de aanwezige diensten op de site. Het betreft hier voor alle duidelijkheid niet de centrale drukkerij van de Stad Gent. Hier moet ook rekening worden gehouden met de technische vereisten van de drukwerk en scanningsmachines inclusief een bijhorende ruimte waar het papier kan gestockeerd worden die goed bereikbaar is met een transpallet.

Binnen de Groep Gent wil men de mogelijkheid kunnen aanbieden van warme maaltijden op de site Zuid. De vraag aan het ontwerpbureau is om te onderzoeken waar dit het best zou kunnen rekening houdend met de noodzakelijke voorschriften.

De infrastructuur en technische vereisten moet worden afgestemd met volgende voorwaarden: de vereiste draagkracht is 200kg/m². Het gewicht van de machines bedraagt maximum 750 kg te verdelen op 4 m². Geen specifieke afzuiging voor solventen, verluchting is aangewezen. Voor de ruimtelijke akoestiek moet rekening worden gehouden met 75 decibel.

Naast de algemene cafetaria moet onderzocht worden om dichtbij de backoffice ruimte medewerkers de mogelijkheid te geven om te lunchen (voorzien frigo, microgolf,…).

DOUCHES EN KLEEDRUIMTES Aansluitend op de fietsvoorzieningen moeten de noodzakelijke douches en kleedruimtes ingericht worden. Conform de wetgeving ‘Codex welzijn op het werk’ dient eveneens de nodige accommodatie voorzien te worden voor de

21

-33-

Zie fietsenparkeerplaatsen 3.2.2 Programma-eisen masterplan Projectdefinitie Site Zuid –mei 2015

Aan de servicedesks van FM en Digipolis wordt de mogelijkheid geboden om in de directe nabijheid van de klant op de site een lokaal (NVO: circa 50 m²) in te richten voor het uittesten en de opslag van aan te leveren producten (binnen de scope van de servicedesks) i.f.v. vlotte interventies naar herstelling of vervanging toe.

INTERN ONTHAAL & ECONOMAAT Dit betreft een ruimte waar de personeelsleden van de diensten op de site terecht kunnen voor bijvoorbeeld het afhalen van leveringen, reservaties (bv. beamers) of kantoorbenodigdheden. Deze functies vergen wel de nodige opslagruimte (NVO: circa 40 m²).

EHBO EN BORSTVOEDINGSLOKAAL OPSLAG ONDERHOUDSMATERIAAL Daarnaast dient op de site de nodige ruimte te worden voorzien voor de opslag van klein, courant materiaal i.f.v. het onderhoud van de betreffende gebouwen, zoals bijvoorbeeld lampen, kranen,… (NVO: circa 60 m²). In deze ruimte moeten ook de nodige faciliteiten voorzien worden voor kleine herstellingen en reparaties.

Deze moet voldoen aan de voorwaarden van de codex over het welzijn op het werk’. Het lokaal dat gevestigd is op de arbeidsplaats of in de onmiddellijke omgeving er van, bestemd om het nodige materiaal te bevatten voor eerste hulp, om de werknemers die het slachtoffer zijn van een ongeval of die onwel worden op te vangen en te verzorgen, en desgevallend om ter beschikking te worden gesteld van werkneemsters tijdens de zwangerschap of de lactatie.

SCHOONMAAKLOKALEN

SANITAIR

Elk gebouw dient voorzien te zijn van de noodzakelijke schoonmaaklokalen. Hierbij moet onderzocht worden of de huidige schoonmaaklokalen in beide gebouwen (nog) voldoende toereikend zijn of beter elders kunnen ondergebracht worden.

Zowel in de publiekszone en backoffice moeten voldoende en noodzakelijke sanitaire voorzieningen zijn. In eerste instantie blijft de inplanting van de bestaande sanitaire ruimtes nabij de verticale circulaties behouden. Dit moet echter grondig worden onderzocht ifv het voorgestelde ontwerp en de wettelijke bepalingen. Voor het aantal toiletten voor personen met een beperking geldt de wettelijke norm.

LOKAAL VOOR BEWAKINGSPERSONEEL In de nabijheid van het centraal onthaal moet de nodige ruimte back officeruimte (circa 12 m²) ingericht worden voor het bewakingspersoneel op de site. Hierbij moet bekeken worden of de ruimte die hiervoor momenteel is voorzien in AC Zuid (nog) voldoende toereikend is.

DATACENTER DIGIPOLIS De Zuid-site is ook een belangrijke locatie voor een nieuw datacenter voor de Groep Gent. Dit datacenter zou een maximale capaciteit hebben van 28 server racks. Concreet komt dit neer op een totale netto-vloeroppervlakten van 108 m² voor het plaatsen van de racks en adequate koeling (inrow).

LOKAAL VOOR SERVICEDESKS

-34-


Het datacenter moet uitgerust worden met diverse voorzieningen, waaronder klimaatbeheersing door middel van airconditioning, geavanceerde automatische brandblussystemen en back-up stroomvoorzieningen. De voorzieningen dienen redundant te worden uitgevoerd. Daarnaast moet het voorzien zijn van fysieke veiligheidsmaatregelen volgens de EN 1047-1,2 R60D, EN1627 WK 3, EN60529 IP56, norm. Er mogen geen andere leidingen aanwezig zijn vreemd aan het datacenter. (Water, HVAC, Afvoer, Elektriciteit)

4.1.3 BPOST De aanwezigheid van de partner Bpost komt voort uit een oude conventie uit 1929. De aanwezigheid van Bpost op de Zuid blijft vandaag ongewijzigd. De locatie is echter verder te onderzoeken. Hier moet maximaal rekening gehouden worden met 100m² en de nood aan visibiliteit en toegankelijkheid. Momenteel bevindt het Bpost kantoor zich op de gelijkvloerse verdieping in het B-blok AC Zuid.

De deuren voor de toegang naar het datacenter moeten voldoende breed en hoog zijn. Breedte 90cm + extra luik van 30cm. Hoogte 2m20. Er mogen geen hindernissen (trappen,….) aanwezig zijn tussen de loskade (leveringen) en het datacenter. Het is aangewezen om een vrije hoogte van 2,9 m te voorzien tussen de valse vloer en plafond. Er moet minimaal 4 m² voorzien worden voor brandblusgasflessen, 8 m² voor UPS-en (gekoeld) en bij voorkeur een stage ruimte van 8 m².

4.2 TECHNISCH PROGRAMMA 4.2.1 WETTELIJK KADER Het ontwerp moet rekening houden dat er gewerkt wordt conform de geldende Belgische wetten, de wet en codex over het welzijn op het werk, AREI,…

Volgens de informatie is een draagkracht van 7.500 N/m² wenselijk. Er dient ook rekening te worden gehouden dat deze ruimte steeds droog moet blijven en dat de koeling efficiënt dient te gebeuren. Er moet minimaal ruimte voorzien worden voor een noodgenerator van 350KVA.

Gevraagd wordt aan het ontwerpteam dat het geheel voldoet aan alle normeringen, technische specificaties en voorschriften, die van kracht zijn. Dit geldt ondermeer op het vlak van stedenbouwkundige voorschriften, milieu, energie, bouwkunde, technische installaties, toegankelijkheid, functionaliteit, openbaarheid van bestuur,… De hoogste normen moeten worden nagestreefd en het geheel of onderdeel telkens laten controleren door een terzake bevoegde instantie. Het gebouw zal in vorm en gebruik voldoen aan de voorschriften van de 22 territoriaal bevoegde brandweer , stedenbouwkundige en milieuvoorschriften. Daartoe engageert het ontwerpbureau zich om tijdig tijdens het proces van ontwerp en uitvoering de nodige adviezen in te winnen. En hiervoor ook het

Daarnaast moet verder onderzocht worden of de geproduceerde warmte ook kan gerecupereerd worden ifv het gebouw. Het voorkeurscenario is om dit datacenter te lokaliseren in de kelder van het EGW-gebouw. Bijkomend zal aan het ontwerpbureau een studie worden aangeleverd die alle voorwaarden en technische specificaties omvat.

CENTRAAL LOCATIE ARCHIEF EN OPSLAG MATERIAAL Door het ontwerpbureau moet onderzocht worden om maximaal centrale archief-en opslagruimtes te voorzien die door de verschillende diensten gebruikt kunnen worden en vlot bereikbaar zijn vanuit de backoffice gedeeltes.

22

‘Politieverordening betreffende brandpreventie met betrekking tot publiek toegankelijke inrichtingen van de Stad Gent.’ Reglement is raadpleegbaar via de website van de Stad Gent. -35-


nodige overleg in te plannen met de bevoegde instanties om tot een goedkeurend geheel te komen.

TOEGANGSCONTROLE 23 De toegang tot het gebouw en de verschillende zones en de specifieke lokalen is enkel mogelijk met een individuele badgelezer. Zowel toegang als tijdsregistratie worden gekoppeld aan eenzelfde persoonlijke en geüniformeerde badge. Door middel van strikt afgelijnde toegangsrechten en gebruikersprofielen moet bepaald worden wie toegang krijgt en op welk moment, binnen de afspraken van het toegangsbeheer. Het badgesysteem laat toe om gecontroleerd toegang te verlenen aan externe gebruikers/diensten, en dit tot een welbepaald deel van één of meerdere gebouwen, en binnen vooraf bepaalde uren.

4.2.2 HINDER BEPERKEN TIJDENS RENOVATIE & FASERING Tijdens de werken moet de overlast voor de gebruikers en de loketwerking tot een minimum beperkt worden. Ook werfinrichting en mobiliteit vormen belangrijke aandachtspunten. Bijvoorbeeld wat betreft leveringen, aandacht voor voetgangers, fietsers en wagens tijdens de werken. Daarnaast moet ook rekening worden gehouden met veiligheid voor personeel en documenten.

Het is noodzakelijk om extra aandacht te vestigen op het verstevigen van de buitenschil van het gebouw door gebruik te maken van inbraakveilig glas, extra verlichting, stevige toegangsdeuren en poorten,... Met deze ingrepen moet de buitenschil beter afgesloten worden voor niet geregistreerde bezoekers. Lekken in het toegangsbeheer moeten uitgesloten worden en eventuele inbraakpogingen worden tegen gegaan.

Tijdens de werkzaamheden dient de werking van het huidig administratief centrum voortgezet te worden. Hiervoor dient een volledige oplossing uitgewerkt te worden. (Afhankelijk van de nieuwe inplanting: fasering, tijdelijke huisvesting,…).

4.2.3 ONDERHOUDSVRIENDELIJK

Bij de indeling van het gebouw moet rekening gehouden worden met de ligging van de verschillende zones. Deze moeten van elkaar afgesloten kunnen worden, en bereikbaar zijn zonder andere zones te moeten doorkruisen. Het is noodzakelijk dat we 1 algemene hoofdingang creëren waarlangs de verschillende zones direct toegankelijk zijn. De definities en principes waar het ontwerpbureau moet mee rekening houden zijn terug te vinden in de bijlage ‘visie tot realisatie toegangscontrole’.

Het geheel van beide gebouwen moet onderhoudsvriendelijk zijn. De total cost of ownership over langere termijn moet laag zijn. Dit op verschillende vlakken: schoonmaak, technisch onderhoud en beheer, bouwkundig onderhoud. Het ontwerp moet rekening houden met een zo efficiënt mogelijk economisch onderhoud. Hiermee moet vanaf de voorontwerpfase rekening worden gehouden. Dit houdt verband met de keuze van materialen, logistieke stroom, indeling ruimtes, afwerkingsgraad, toegankelijkheid van lokalen en installaties.

4.2.4 SPECIFIEKE VERE ISTEN Naast de algemene vereisten zijn volgende specifieke vereisten en dus op te nemen voor het ontwerp. 23

-36-

Bijlage ‘Visie tot realisatie toegangscontrole’ Projectdefinitie Site Zuid –mei 2015

SIGNALISATIE EN TOEGANKELIJKHEID Naast de wettelijke verplichte signalisatie met bijhorende pictogrammen, moet nagedacht worden in het ontwerp over signalisatie i;f;v; loopstromen en leesbaarheid van de gebouwen tot op lokaalniveau. Zowel voor de signalisatie als voor toegankelijkheid moeten voldoen aan de verwachtingen van de Groep Gent. Deze principes en aandachtspunten zijn 24 omschreven in bijlage ‘aandachtspunten toegankelijkheid en signalisatie’ .

ICT Het ontwerp moet rekening houden met passende en moderne communicatie – en informatietechnologie. Dit moet voorzien in structurele bekabeling met een beheerssysteem inclusief alle nodige passieve componenten. De structurele bekabeling mag niet rechtstreeks toekomen in het datacenter. Hiervoor moet binnen het gebouw een passende ruimte worden voorzien. Het ontwerp houdt hierbij rekening met de ambities op het vlak van het dynamisch kantoormodel, toekomstbestendigheid en digitaal werken. De backoffice diensten moeten hun gevoelige dossiers kunnen afsluiten. Dit vereist dat bepaalde zones kunnen worden afgesloten.

CAMERASYSTEEM Een nieuw bewakingssysteem is noodzakelijk rekening houdend met alle wetgeving die hieromtrent moet worden gevolgd: wet tot regeling van de plaatsing en het gebruik van bewakingscamera’s (wet 21 maart 2007), wetgeving rond privacy,…

24

Bijlage ‘Aandachtspunten toegankelijkheid en signalisatie’ -37-


In 1837 werd het station als kopstation van de spoorlijn Gent-Mechelen geopend. Een jaar later werd de lijn ook doorgetrokken naar Oostende en Kortrijk. Het ontwerp is van Auguste Payen. Het station gaf later zijn functie af aan het station Gent-Sint-Pieters en sloot in 1928 definitief.

5. ADDENDUM 5.1 OMSCHRIJVING VAN DE HISTORISCHE CONTEXT 3.2.1 Omschrijving van de historische context De bouw van het Zuidstation in het midden van de 19de eeuw, samen met de aanleg van bijbehorende nieuwe verbindingswegen, waren structurerend voor de ontwikkeling van de wijk. De buurt werd één van de meest levendige van de stad, zelfs lang na de afbraak van het Zuidstation in 1929. De wijk was belangrijk voor het uitgaansleven van de Gentenaar (‘Het Nieuwe Circus’ op de Waalse Krook, schouwburgen en cinemazalen, hotels en horecazaken). De wijk had zelf zijn eigen dierentuin waardoor Gent de eerste universiteitsstad was met dierentuin. De dierentuin werd opgetrokken in de Muinkmeersen, in een tot dan toe open ruimte tussen de Opperschelde en de spoorlijn naar het station Gent-Zuid. Het terrein op zijn grootste was toen begrensd door de rivier, de Sint-Lievenslaan, het Zuidpark en de Franklin Rooseveltlaan waar de hoofdingang was. In 1905 sloot de dierentuin. De stad Gent kocht de gronden op en deze werden verkaveld. Zo werd hier onder meer de Cité de Hemptinne opgetrokken, een wijk van drie beluiken met arbeiderswoningen. Verschillende straatnamen herinneren nog aan de dierentuin die zich vroeger in de buurt bevond: Hertstraat, Tijgerstraat, Zebrastraat en Dierentuinlaan.

In navolging van de bouw van station ontwikkelde in de Muinkmeersen in de e tweede helft van de 19 eeuw een geheel nieuwe woonwijk. Er werden enkele lanen getrokken te noorden, die het station en de wijk met het historische centrum moesten verbinden; de Keizer Karelstraat en de Vlaanderenstraat. De nieuwe Marcelisbrug verbond het station via de Lammerstraat met de oude SintPieterswijk.

Het Station Gent-Zuid was een spoorwegstation. Het station stond aan het Koning Albertpark. Het had een oostelijke hoofdingang aan het Graaf Van Vlaanderenplein. Het was het eerste station in de stad, aangelegd in de Muikmeersen, een weidegebied van de monniken van de Sint-Pietersabdij. De ligging van het station werd gunstig onthaald aangezien het op wandelafstand van het stadscentrum lag. Zo kon ook een verbinding gerealiseerd worden tussen het Sint-Pieterskwartier ten westen en de Sint-Annawijk (rond de lange Violettestraat) ten oosten van de meersen. -38-


Koning Albertpark Het Zuidpark werd in de jaren '30 van de 20ste eeuw op de voormalige terreinen van het spoorwegstation Gent-Zuid aangelegd. Na de dood van koning Albert I in 1934, kreeg het als officiële benaming het Koning Albertpark. Er kwam een muziekkiosk en Oscar Van de Voorde ontwierp een art deco-postkantoor. De visionaire plannen van Gaston Eysselinck voor tentoonstellingspaleizen werden nooit uitgevoerd. Geo Bontinck mocht daarentegen wel een Propagandacentrum annex administratief gebouw voor de Stedelijke Elektriciteits-, Gas- en Waterdiensten realiseren. Het oorspronkelijke karakter van het Zuidpark is ondertussen flink aangetast. De open afritten van de autostrade die Gent-Centrum met het knooppunt in Zwijnaarde verbindt, hapten in 1969-1970 flinke stukken uit het park. Het Administratief Centrum eiste in het begin van de jaren '90 een lichte tol aan open ruimte maar sloot het park wel visueel en functioneel af van het Woodrow Wilsonplein. En tot slot werd vanaf de jaren '90 geopteerd voor minder arbeidsintensieve perken en plantsoenen. In 2006 volgde een serieuze heraanleg waarbij de meeste art deco-elementen verdwenen. Een riolering om de vaak voorkomende wateroverlast in te dijken, uitermate lange zitbanken, een speelplein, een bescheiden skatepark en een pétanqueveld verhogen ondertussen de bruikbaarheid van het park.

Op de plaats waar het station gesloopt werd, kwam later het EGW-gebouw en propagandacentrum gebouw (1965-1960), waar later de stadsbibliotheek kwam. De vroeger spoorwegbedding ten zuiden van het station werd ingenomen door het Koning Albertpark. Hier primeert een (neo) Beaux-Arts visie op de stad, een monumentale zichtas en geometrische plantsoenen. In het gedeelte nog verder naar het zuiden kwam vanaf de jaren 1970 het uiteinde van de toenmalige snelweg E3, nu de B401. In de jaren tachtig maakte de stad Gent een ontwikkelingsplan op voor het Zuidkwartier, wat resulteerde in de heraanleg van het Woodrow Wilsonplein, de afbraak van de bestaande gebouwen aan de noordzijde van het plein en de oprichting van het Urbis-complex met winkelcentrum in 1992–1994. In dezelfde periode werden de administratieve diensten van de stad Gent uitgebreid in de gebouwen aan de zuidkant van het Wilsonplein.

-39-


in de moderne architectuur tussen de jaren 1945 en 1955 waarbij het evenwicht werd gezocht tussen het klassieke idioom en het functionalisme. Het Propagandacentrum werd in september 1956 in gebruik genomen. Jaarlijks grepen er enkele tentoonstellingen plaats om het gebruik van huishoudtoestellen voor gas- en elektriciteit aan te moedigen. Er kon niet rechtstreeks gekocht worden. In de showroom was er plaats voor 30 stands. Een mezzanine en een conferentiezaal vervolledigden het aanbod van de Gas- en Elektriciteitsdiensten van de Stad Gent.

EGW-gebouw Het gebouw, dat werd opgericht in de periode 1955-1960, is een ontwerp van architect Geo Bontinck. Het bestaat uit 3 delen: de lagere voorbouw (het oorspronkelijke propagandacentrum) met zuilenpartij, de hoogbouw met 7 bouwlagen en de voormalige entrée onder een fries, die werd verbouwd en dichtgemaakt. Aan het gebouw gekoppeld was een overdekte zuilengalerij met gesculpteerde fries die als magistrale entree voor het Zuidpark fungeerde. Het gebouw vertoont een jaren 60-architectuur. Deze architectuur wordt gekenmerkt door het typische materiaalgebruik (bv. geglazuurde vloeren wandtegels, het typisch aluminium buitenschrijn-werk,…) en de minimalistische architectuur (bv. de smalle raamprofielen van het buitenschrijnwerk,…). Het is typerend voor de utiliteitsgebouwen opgetrokken in die tijd met een moderne architecturale vormgeving. De architectuur sluit aan bij de classicistische tendens -40-


Het meest bizarre onderdeel van het complex is uiteraard de overdekte zuilengaanderij. Bezoekers konden bovenop het terras wandelen en verpozen. Het is bovenaan met een 27 meter lange gebeeldhouwde fries in witte steen afgewerkt. De voorzijde bevat een ontwerp van Jozef Cantré met een hulde aan de arbeid verricht door de Gentse bevolking. Op de achterzijde kregen Geo Verbanck en Gustaaf Vanden Meersche ook enkele vierkante meters ter beschikking. Verbanck tekende voor de schilderkunst, bouwkunst, muziek en beeldhouwkunst en Vanden Meersche mocht elektriciteit, gas en water zinnebeeldig voorstellen.

staat symbool voor de open politiek van het stadsbestuur. Het boegvormige kantoorgebouw met een betonnen skelet met glas heeft een dynamisch en uitnodigend karakter. Tussen de stedelijke bibliotheek en het administratief gebouw ontstond een nieuwe open ruimte die door het publiek als rustruimte wordt aangewend. URBIS-complex In de jaren tachtig maakte de stad Gent een ontwikkelingsplan op voor het Zuidkwartier. Dat mondde uit in de heraanleg van het Woodrow Wilsonplein, de afbraak van het Parkhotel en andere horecazaken aan de noordzijde van het plein en de oprichting van het Urbis-complex in 1992-1994. In dezelfde periode werden ook de administratieve diensten van het stad Gent uitgebreid in de gebouwen aan de zuidkant van het Woodrow Wilsonplein.

Na de privatisering van de EGW-diensten in 1986, werd het gebouw amper een jaar later terug eigendom van de stedelijke overheid. De twee blokken werden via een nieuwbouw verbonden door architect Koen Van Nieuwenhuyse en in juli 25 1992 als Stedelijke Openbare Bibliotheek in gebruik genomen . Het gebouw is een inventarisitem van het Bouwkundig Erfgoed met ID 215626. AC Zuid: stedelijk administratief centrum

Het driehoekige bouwblok, dat in 1995 in gebruik werd genomen, wordt begrensd door de Vlaanderenstraat, de Oude Scheldestraat, de Kuiperskaai en het Woodrow Wilsonplein. Deze straten en pleinen hebben elk een verschillende identiteit en dat is ook voelbaar in het gebouw. Bovendien is het complex van in het begin beheerd door 2 verschillende eigenaars, Urbis en de Provincie (tot verhuis naar Leopoldskazerne). Het deel van Urbis omvat naast het shoppingcenter kantoren en 18 appartementen, het deel van de Provincie is gesitueerd in de kop van het gebouw.

26

In 1993-1995 een ‘twingebouw’ ontworpen door het studiebureau Geo en Dirk Bontinck, als ‘pendant’ van het vroegere EGW-gebouw (Elektriciteit-Gas-Water), hoewel het in de jaren 1955 de bedoeling was een symmetrische vleugel conform dat gebouw te realiseren. De hoge beglaasde centrale lokettenzaal is geënt op de as van het Zuidpark, maar verhindert het zicht van op het Wilsonplein. Van het oorspronkelijk bedoelde doorzicht blijft alleen de ingebouwde fries van Jozef Cantré over. Het vele glas

5.2 OMSCHRIJVING VAN DE FEITELIJKE CONTEXT SITE ZUID Woodrow Wilsonplein De kruisende verkeersstromen en verscheidene verkeersmodi bemoeilijken de leesbaarheid van het plein, wat resulteert in een complexe en onoverzichtelijke situatie. In feite is het plein eerder een doorgangsruimte zonder enig karakter en sfeer.

25

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/dibe/relict/215626 Uit ‘Gids voor Architectuur in Gent’, Dirk Laporte en Livia Snauwaert, Lannoo 2003 26

-41-


27

Het plein vertoont weinig aantrekkingskracht en wordt gedomineerd door het introverte Urbis-complex. Enkel op het gelijkvloerse niveau kunnen een aantal horecazaken zich met een terras naar het plein richten. De terrassen van de horecazaken bieden weinig interactie met het plein.

manier met elkaar in overeenstemming te brengen Deze plannen zullen de komende jaren worden gerealiseerd en zijn bepalend voor omgeving Zuid.

Het Wilsonplein sluit aan bij het Frankrijkplein en het Graaf van Vlaanderenplein. De pleinen zijn gekenmerkt door een schraal schermgroen. Het nabij gelegen Koning Albertpark interageert op geen enkele wijze met het Wilsonplein. Een deel van de ondergrondse parking bevindt zich onder het plein, wat beperkingen kan inhouden om het park door te trekken naar het W. Wilsonplein.

Het Zuid wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van verschillende verkeerstromen die elkaar in deze omgeving kruisen. Wat het autoverkeer betreft bevinden zich aan de oosten westzijde van het stadspark en het Woodrow Wilsonplein 2 belangrijke verkeersstromen. Een verkeersstroom stad inwaarts aan de oostzijde en een verkeersstroom stad uitwaarts aan de westzijde. De ondergrondse parkeergarage kan bereikt worden aan de oosten westzijde.

Mobiliteit

Het openbaar vervoer neemt een grote oppervlakte van het plein in, mede door de versnipperde bus- en tramhalteplaatsen.

Aan de oostzijde van de bibliotheek bevindt zich een grote halte infrastructuur voor trams en bussen. Op het plein zelf staan eveneens haltes. Aan de oostzijde, waar zich ook een afzonderlijk fietspad bevindt verloopt het fietsverkeer gemengd met het (beperkt toegelaten) auto-en busverkeer. Over de volledige omgeving doorkruisen zich grote voetgangersstromen.

Het plein wordt aan de zuidzijde omsloten door stedelijke diensten. Oostwaarts van het plein ligt het cultuurcentrum Capitole, dat een rechtstreekse toegang heeft ter hoogte van de drukke noord-zuidelijke verkeersstroom. Het aantal taxistandplaatsen voldoet niet. Het plein kampt met een onveiligheidsgevoel zowel verkeerstechnisch als sociaal.

Het voetgangersverkeer, fietsverkeer, openbaar vervoer en het autoverkeer beïnvloeden in belangrijke mate de openbare ruimte in de omgeving van het Zuid.

Kuiperskaai/Waalse Krook De Kuiperskaai is een uitvalsweg naar de E17/E40. Deze verkeersas langsheen de westelijke zijde van het gebouw met smalle aanliggende voetpaden laat geen spontaan contact toe met de overzijde –Schelde en Waalse Krook- en vormt een harde grens met het tegenoverliggende gebied.

Het nieuwe ontwerp-mobiliteitsplan is het resultaat van het in 2009 opgestarte proces ‘verbreden en verdiepen’ van het bestaande plan. Het ontwerpplan is sterk doordrongen van de nieuwe en duurzame mobiliteitsambities die moeten waargemaakt worden dit met als doel de levenskwaliteit in Gent te verbeteren en de stad beter bereikbaar te maken. De tijdshorizon van dit ontwerp28 mobiliteitsplan ligt op 2030 .

Aan de overzijde van de Kuiperskaai en de Schelde krijgt de zone rond de Krook een nieuw kennis- en cultuurcentrum met daarin geïntegreerd de ‘Bibliotheek voor de Toekomst en een Centrum voor Nieuwe Media’. Voor de site werd eveneens een masterplan opgemaakt om de nieuwbouw, het voormalige wintercircus en de publieke ruimte met openbaar groen op een geïntegreerde

27 28

-42-

Zie bijlage plannen omgevingsaanleg Kuiperskaai http://www.mobiliteitgent.be/mobiliteitsplan Projectdefinitie Site Zuid –mei 2015

Het antwoord in het mobiliteitsvraagstuk schuilt in een duurzaam stadsvervoerssysteem dat opportuniteiten biedt voor het openbaar domein. Minder druk vanuit het autoverkeer zorgt ervoor dat meer mogelijk is op pleinen en straten en zorgt voor betere voorwaarden voor voetgangers, fietsers en openbaar vervoer.

afgelopen jaren luider. Het zou namelijk getuigen van een verouderde mobiliteitsvisie om verkeer van de autosnelweg tot in het centrum te brengen. Het herbekijken van de B401 is opgestart. Op korte termijn zal eerst een studie worden gelanceerd om een eerste verkennend ruimtelijk onderzoek uit te voeren dat de randvoorwaarden en scenario’s op vlak van ruimtelijkheid en mobiliteit zal onderzoeken. Deze studie wordt gevoerd in overleg met het Vlaamse Gewest en De Lijn. Parallel zal een participatietraject worden gevoerd. Dit vooronderzoek zal naar schatting lopen tot eind 2016. Het staat nog niet vast of (en hoeveel) van het viaduct zal sneuvelen. Voorlopig wordt er in het Gentse bestuursakkoord, van uitgegaan dat het gedeelte voorbij de R40, richting stad zal verdwijnen.

Daarnaast zijn er de plannen van tramlijn 7. De lijn 7 bevindt zich in een belangrijke Gentse openbaar vervoerscorridor. Busbundel 7 verbindt Sint-DenijsWestrem via de Kortrijksesteenweg naar het station Gent-Sint-Pieters en gaat vervolgens verder via de Heuvelpoort, over het Zuid naar het station GentDampoort. Deze as zorgt voor de ontsluiting van een deel van de stad, en gaat dwars door de binnenstad van Gent. De nieuwe tramlijn zal deze verbinding opnemen maar het is vandaag nog onduidelijk waar de tramlijn over de site zal rijden. Het traject van lijn 7 wordt opgesplitst in 5 deelruimtes, zijnde: 1. Sint-Denijs-Westrem- Expo 2. Expo- Parkplein 3. Parkplein- Heuvelpoort 4. Heuvelpoort- zuid 5. Woodrow Wilsonplein- station Gent Dampoort Er zal uit twee pistes gekozen worden. Enerzijds een traject waarbij de tram de bestaande sporen in de Hubert Frère-Orbanlaan volgt, anderzijds de optie om een nieuwe tramlijn aan te leggen in de Franklin Rooseveltlaan om zo de tram over het plein te laten rijden. De korte verbindingsweg B401 of Zuidviaduct is ingericht als autosnelweg. Het verbindt via het knooppunt Gent-Centrum de E17, E40 en R4 met het centrum (meer bepaald het Koning Albertpark en de buurt Zuid). De weg heeft in Ledeberg nog een open afrit, die zorgt voor een snelle verbinding met de kleine Gentse ring, de R40. De vraag naar afbraak van (delen van) het viaduct werd de

-43-




Commercieel belang van de site Door de oorspronkelijk inplanting van het Zuidstation heeft de verbinding met de stadskern zich steeds sterk commercieel ontwikkeld, zowel langs de Vlaanderenstraat als langs de Lammerstraat. De winkelstraten (Walpoortstraat, Korte Dagsteeg, Brabantdam en Vlaanderenstraat) maken deel uit van de achtvormige stedelijke winkellus. In het URBIS-complex bevindt zich ook het Shopping Center Zuid.

     

5.3 BIJLAGES  

Bijlages:        

Visienota: centrale dienstverlening Gent Visienota: Naar het Nieuwe Werken voor de Groep Gent Nota Laagenergie-en passiefbouw Contourenplan – stedenbouwkundig kader Aandachtspunten ifv toegankelijkheid en signalisatie Visie tot realisatie van toegangscontrole Eenvoudige grondplannen van de drie betrokken gebouwen Plannen van de groendienst in functie van de integratie van groen

Nota ‘Centralisatie administratieve stadsdiensten aan de Zuid’ (Marc Bauwens, 2013) Energetische studie bibliotheek zuid (2005) Stedenbouwkundig onderzoek herhuisvesting stadsdiensten (april 2011) Vastgoedrapport administratief centrum (2006) Vastgoedrapport hoofdbibliotheek (2006) ‘Naar een kwalitatieve huisvesting met haalbare financiering voor de administratieve gebouwen van de groep Gent’ (juli 2014) Studieopdracht: Schoonmaakintelligent gebouwen ontwerpen en/of renoveren (Update 2013-2014 Studieopdracht ARCADIS 2006) Plannen van het Woodrow Wilsonplein ‘Verbouwing van het gebouw AC Zuid op het Woodrow Wilsonplein 1, nota basis van ontwerp’ (conceptnota aanpak technieken in het ACSG, opgemaakt door BSVB Engineering & Consulting bvba, maart 2015)

Bijlages die werden gebruikt bij uitwerking bestek en projectdefinitie. Deze kunnen door het ontwerpteam worden opgevraagd.    

Plannen ontwikkeling Kuiperskaai (De Krook) Plannen ondergrondse parkeergarage Stabiliteitsonderzoek van de Zuid-site naar aanleiding van de herhuisvesting van de stadsdiensten (september 2012) Bijzonder Plan van Aanleg nr. 121 Binnenstad Deel Zuid’

-44-


Projectdefinitie voor de Site Zuid, Gent

Recommend Documents