Project verspilling. Lies Bruneel, Justine Compernolle, Jana Goes, Fiona Haeghebaert & Zoë Taillie 2 LD Docenten: V. Batsleer & G

Project verspilling

Lies Bruneel, Justine Compernolle, Jana Goes, Fiona Haeghebaert & Zoë Taillie 2 LD 9-10-11 2015

Docenten: V. Batsleer & G. Verdonck

Inhoudstafel Webschema ..............................................................................................................................................2 Planningsschema ......................................................................................................................................4 Activiteiten ...............................................................................................................................................9 Kringgesprek ..................................................................................................................................... 10 Theoretische les ............................................................................................................................... 12 Ruilbeurs........................................................................................................................................... 12 Recyclagepark................................................................................................................................... 19 Muziek .............................................................................................................................................. 21 Spel: Pak-je afval .............................................................................................................................. 23 Ecologische voetafdruk .................................................................................................................... 24 Webquest ......................................................................................................................................... 25 Posterles ........................................................................................................................................... 27 Kano maken ...................................................................................................................................... 30 Werkbundel ........................................................................................................................................... 32 Verbetersleutel werkbundel ................................................................................................................. 33 Reflectie ................................................................................................................................................. 34 Bibliografie ............................................................................................................................................ 36

1 Thema verspilling

Webschema Kunnen we eindeloos gebruik blijven maken van onze planeet? -

-

Hoe gaan we om met verspilling? o Welke organisaties spitsen zich toe op verspilling? o Welke impact heeft verspilling op natuur? o Hoe gingen mensen vroeger om met verspilling? Hoe kunnen we verspilling tegengaan? o Wat is recyclage? o Welke organisaties houden zich bezig met recyclage? o Hoe kunnen we creatief omgaan met gerecycleerd materiaal?

Mens en tijd

Mens en samenleving

Hoe gingen de mensen vroeger om met verspilling?

Hoe gaan we om met verspilling?

Kunnen we eindeloos gebruik blijven maken van onze planeet?

Welke organisaties spitsen zich toe op verspilling? Hoe kunnen we verspilling tegengaan? Wat is recyclage?

Mens en muzische Hoe kunnen we creatief omgaan met gerecycleerd materiaal?

Mens en natuur Welke impact heeft verspilling op natuur?

Welke organisaties houden zich bezig met recyclage?

Mens en levensonderhoud Hoe gaan we om met verspilling? Welke impact heeft verspilling op natuur? Hoe kunnen we verspilling tegengaan? Kunnen we eindeloos gebruik blijven maken van onze planeet?

Mens en medemens Welke organisaties spitsen zich toe op verspilling? Hoe kunnen we verspilling tegengaan? Welke organisaties houden zich bezig met recyclage?

Mens en zingeving Hoe gaan we om met verspilling? Hoe kunnen we verspilling tegengaan? Kunnen we eindeloos gebruik blijven maken van onze planeet?

3 Thema verspilling

PLANNINGSSCHEMA Start GO E 9.2.e: Dit houdt in dat ze beseffen dat er ook in de eigen omgeving veel water verontreinigd en verspild wordt. WO NA 7.17.2: Dat houdt in dat ze inzien dat iets maken altijd leidt tot een of andere vorm van afval.

Opening van het thema: Hoe gaan we om met verspilling?

Kringgesprek Start afvalverzameldag: Alle leerlingen verzamelen hun afval gedurende de volledige dag in de doos vooraan in de klas. In groep discussiëren over de gegeven vragen in verband met verspilling. Afvalverzameldag leren kennen + vergelijken met vroeger en vergelijken met andere landen. Als einde vormen we klassikaal een besluit en herhalen we wat we gezien hebben.

Gedurende de volledige dag afval verzamelen. 50 minuten op het einde van de dag. Materiaal:  werkbundel  foto's  dozen om afval te verzamelen

Wat is recyclage? Hoe gaan we om met verspilling?

Theoretische les Placemats gebruiken om voorkennis over verspilling en recyclage te toetsen. Definities en krantenkoppen bekijken in verband met dit thema. Krantenkoppen gaan ook over de verschillende soorten verspilling. De 7 verspillingen volgen Lean, theorie wereldwaterdag en wereldvoedseldag aanbrengen, de ladder van Lansinck.

50 minuten Materiaal:  werkbundel  krantenkoppen  placemats

Onderzoeken en ontdekken WO LH 1.9: Kinderen zijn er zich van bewust dat mensen op verschillende manieren welvaart of bezit verwerven en tonen alleen respect voor de 'eerlijke' manieren. WO LH 1.9.1: Dat houdt in dat ze ervaren, vaststellen en uiten dat er een verschil is tussen: WO LH 1.9.1.1: geven, krijgen, nemen, pakken, ruilen, dobbelen, verkwisten, WO LH 1.9.1.2: lenen, kopen en verkopen.

4 Thema verspilling

WO LH 1.9: Kinderen zijn er zich van bewust dat mensen op verschillende manieren welvaart of bezit verwerven en tonen alleen respect voor de 'eerlijke' manieren. WO LH 1.9.1: Dat houdt in dat ze ervaren, vaststellen en uiten dat er een verschil is tussen: WO LH 1.9.1.1: geven, krijgen, nemen, pakken, ruilen, dobbelen, verkwisten, WO LH 1.9.1.2: lenen, kopen en verkopen.

Welke organisaties houding zich bezig met recyclage?

Ruilbeurs opzetten Uitleg van ruilbeurs. Uitleg freecycle. Uitleg opdracht en verdeling van de taken + groepjes maken , ...

Uitleg opdracht: 50 min. Opzet ruilbeurs: gedurende het hele thema Materiaal:  facebookpagina freecycle  werkbundel

WO DO 0.15: Kinderen kunnen verslag uitbrengen over hun bevindingen.

Wat is recyclage? Welke organisaties houding zich bezig met recyclage?

Recyclagepark Voorbereiding op het bezoek aan het recyclagepark door middel van woordspin en klasgesprek. De kinderen krijgen een rondleiding op het recyclagepark. Verworven info verwerken in groepjes.

Inleiding: 25 min. Verplaatsing: afhankelijk ligging Rondleiding: 60 min. Verwerking: 50 min. Materiaal:  werkbundel  computerlokaal korte presentatie

MUZO M 2: Musiceren met voorwerpen en instrumenten (lichaamsinstrumenten, zelfgemaakte en bestaande instrumenten), met aandacht voor klankproductie en speeltechniek. Dat houdt in: MUZO M 2.1: De klankmogelijkheden van voorwerpen en instrumenten onderzoeken.

Hoe kunnen we creatief omgaan met gerecycleerd materiaal? Welke impact heeft verspilling op natuur?

Muziek Voortaak: Afval verzamelen uit park, bos, langs de weg, ... Afval voorstellen + bespreken. Bespreking impact van afval op de natuur. Leerkracht voorziet ook materiaal. Leerlingen in groepjes aan de slag. Leerlingen maken muziek met meegebracht afval.

Duur: 75 min. Materiaal:  werkbundel  afval (leerlingen + leerkracht)  computer

5 Thema verspilling

MUZO M 2.2: Een eenvoudig ritme of eenvoudige melodie instrumentaal uitvoeren. WO NA 7.18.1: Dat houdt in dat ze kunnen vaststellen en uiten en hoe ze zelf en andere mensen op een positieve, maar ook op negatieve wijze omgaan met bodem, energie, lucht, water. WO DO 0.4.1: Dat houdt in dat ze hun waarnemingen, ervaringen en handelingen toetsen aan waarden als genegenheid, goedheid, rechtvaardigheid, solidariteit, dankbaarheid, tolerantie, waarheid, ecologische duurzaamheid, respect, eerlijkheid, geweldloosheid.

Gaat iedereen op dezelfde manier om met verspilling?

Spel: Pak-je afval Het spel inleiden aan de hand van een kort klasgesprek. Spel bestaat uit 3 delen. Spel in groepjes beginnen spelen (iedereen begint met deel 1, dan deel 2, dan deel3). Klasgesprek: Hoe kunnen we afval voorkomen in de klas?

Inleiding: 15 min. Spel: 75 min. Nabespreking: 15 min. Materiaal: Spel met alle bijhorende materialen

Wat zijn de gevolgen van verspilling?

Ecologische voetafdruk: Voorkennis 'ecologie' toetsen door middel van placemat. Theorie in verband met ecologische voetafdruk + definities + eigen ecologische voetafdruk berekenen + vergelijken met de gemiddelde afdruk. Aan de hand van minitoneeltjes verschillende werelddelen vergelijken. Klassikaal een hongermaal maken.

Duur: volledige voormiddag Materiaal:  placemats  werkbundel  voedsel (hongermaal)  verkleedkledij

Rapporteren WO SA 5.5.3: Dat houdt in dat ze aspecten van het dagelijks leven van deze mensen kunnen vergelijken met het eigen leven. WO NA 7.18.2: Dat oudt in dat ze zelf spaarzaam omspringen met afval, energie, grondstoffen, papier, voedsel, water, ...

6 Thema verspilling

WO DO 0.15.1: Dat houdt in dat ze waarnemingen tijdens een leerwandleing, een demonstratie, een onderzoek... kunnen noteren en weergeven. WO TI 8.12.4: Dat houdt in dat ze vaststellen en uiten dat mensen nu andere gewoonten en gebruiken hebben dan vroeger.

Hoe gingen mensen vroeger om met verspilling?

Webquest Opdracht uitleggen. Webquest uitvoeren in groepjes van twee.

Duur: 2 uur Materiaal:  computerlokaal  papier  schaar  lijm  stiften / potloden

WO LH 1.16.4: Dat houdt in dat ze weten dat er ook organisaties zijn die producten van de 'arme landen' hier tegen een rechtvaardige prijs verkopen (Wereldwinkel, Max Haverlaar-koffie, ...)

Welke organisaties spitsen zich toe op verspilling?

Posterles Virtuele reis om de verschillende organisaties te leren kennen. In groepjes een organisatie kiezen + info opzoeken. Belangrijkste info selecteren en origineel weergeven op een poster.

Duur: volledige namiddag Materiaal:  posters  computerlokaal  boeken  tekenmateriaal  kleurpotloden  ...

WO 6.11: Kinderen kunnen zeggen aan welke eisen een bestaande constructie en een constructie die ze zelf willen maken, moet voldoen. WO 6.12: Kinderen kunnen met hun materialenkennis en hun kennis van constructie-, bereidingsen bewegingsprincipes gebruiken bij het ontwerpen van een constructie of bereiding.

Hoe kunnen we creatief omgaan met gerecycleerd materiaal?

Kano maken Herhalen wat we tot nu toe al gezien/geleerd hebben. Petflessen meebrengen naar de klas. Stappenplan opstellen om een kano te maken + in groepjes aan de slag. Testen in het zwembad + activiteiten doen.

Duur: anderhalve dag (maken + testen) Materiaal: - petflessen - kleefband - scharen - werkbundel - computer

7 Thema verspilling

Presentatie WO DO 0.15.1: Dat houdt in dat ze waarnemingen tijdens een leerwandeling, een demonstratie, een onderzoek... kunnen noteren en weergeven. WO TI 8.12.4: Dat houdt in dat ze vaststellen en uiten dat mensen nu andere gewoonten en gebruiken hebben dan vroeger.


Webquest Werkblad invullen: herhaling van de leerstof. Presentatie van de inhoud die tijdens de vorige les verworven werd. Deze inhoud werd in een brochure gegoten.

Duur: 30 min.

WO LH 1.16.4: Dat houdt in dat ze weten dat er ook organisaties zijn die producten van de 'arme landen' hier tegen een rechtvaardige prijs verkopen (Wereldwinkel, Max Haverlaar-koffie, ...)


Posterbeurs Leerlingen leggen de verworven info uit aan de andere leerlingen. Dit aan de hand van een posterbeurs.

Duur: 30 min. van de volledige namiddag.

Welke organisaties houden zich bezig met recyclage?

Ruilbeurs Georganiseerde ruilbeurs wordt nu werkelijkheid op school. Alle leerlingen van de school zijn welkom.

Duur: volledige namiddag (iedere klas krijgt een tijdstip om langs te komen)

8 Thema verspilling

Activiteiten

9 Thema verspilling

Kringgesprek Leerplandoelen -

GO E 9.2.e Dit houdt in dat ze beseffen dat er ook in de eigen omgeving veel water verontreinigd en verspild wordt; WO NA 7.17.2 Dat houdt in dat ze inzien dat iets maken altijd leidt tot een of andere vorm van afval.

Onderzoeksvraag -

Hoe gaan we om met verspilling?

Voorbereiding van de les De leerlingen moeten de hele dag hun afval verzamelen. Het afval van ’s morgens doen ze in een doos en het afval van ’s middags doen ze in een doos. We komen hier dan later op terug.

Inleiding De leerlingen bekijken het geprojecteerde tekstje.

-

Hoe voel je je hierbij? (nutteloos, stom, sprakeloos …) Wat zou ik hiermee bedoelen? (Verspilling is eigenlijk ook nutteloos en stom.) Wat is verspilling precies? (verkwisting)

10 Thema verspilling

Midden Kringgesprek De klas wordt in drie groepjes verdeeld. Per groepje krijgen de leerlingen een vraag. De leerlingen discussiëren in groep over hun vraag en proberen tot een besluit te komen. Vragen: -

Wanneer verspillen we? (Als iets over datum is, als we teveel kopen, als we iets te lang laten liggen, als we iets kopen wat we eigenlijk niet nodig hebben en het dan laten liggen …) Wat verspillen we? (water, voedsel, tijd, geld, energie, medicatie, drank …) Wie verspilt er? (iedereen)

De leerlingen vormen nu groepjes van drie. Dit wil dus zeggen uit elk van de vorige groepen één leerling. De leerlingen vertellen hun vraag en bevindingen aan hun teamgenoten. Afvalverzameldag We bekijken de dozen met afval. De dozen worden vergeleken qua volume en gewicht. Met andere woorden, we gaan de dozen wegen. De leerkracht toont telkens een foto van afval en stelt een bijbehorende vraag.

-

Wat zie je? (kapotte kruiken) Was het afval vroeger hetzelfde als nu? (nee) Hoe komt dat? (Vroeger had men geen plastiek verpakkingen. Men had veel herbruikbare dingen.)

-

Wat zie je? (zwerfvuil langs de straat) Is het afval in Afrika hetzelfde als bij ons? (nee) Hoe komt dat? (Men weet niet wat ze met al het afval moeten doen)

Slot We besluiten dat iedereen aan verspilling doet en dat er veel soorten verspilling zijn. Niet iedereen gaat er op dezelfde manier mee om. Deze onderwerpen zullen in de volgende lessen uitvoerig besproken worden.


Verspilling, recyclage, ruilbeurs Leerplandoelen -

WO LH 1.9 Kinderen zijn er zich van bewust dat mensen op verschillende manieren welvaart of bezit verwerven en tonen alleen respect voor de 'eerlijke' manieren. WO LH 1.9.1 Dat houdt in dat ze ervaren, vaststellen en uiten dat er een verschil is tussen WO LH 1.9.1.1 geven, krijgen, nemen, pakken, ruilen, dobbelen, verkwisten NED S 1 Communicatieve vaardigheden ontwikkelen en beheersen, dat wil zeggen allerlei situaties al sprekend adequaat aanpakken en beheersen.

Onderzoeksvragen -

-

Wat is recyclage? Hoe gaan we om met verspilling? Welke organisaties houden zich bezig met recyclage?

Instap Placemats: in groepjes De leerkracht test de voorkennis van de leerlingen. -

Wat weten jullie over verspilling? De leerlingen overlopen de antwoorden in groep. Ze discussiëren en overleggen. De antwoorden worden klassikaal overlopen. De leerkracht verbetert indien nodig, maar hier wordt nog geen bijkomende informatie gegeven.

-

Wat weten jullie over recyclage?

Midden Inhoud: Wat is verspilling? De leerlingen verwoorden wat ze daaronder verstaan. De leerkracht geeft enkele definities. - Het verloren gaan van iets waardevols door nalatigheid. - Het niet zuinig omgaan met bronnen. Dit kunnen natuurlijke of andere bronnen zijn. Enkele voorbeelden zijn aardgas, water, voedsel of zelf geld. We bekijken enkele krantenkoppen, soms wordt er een extra woordje uitleg gegeven. (krantenkoppen zie bijlage) -

Over welke vorm van verspilling gaat het? (voedselverspilling, waterverspilling, geldverspilling) Wat komt er bij jullie op bij het horen van de krantenkop? (gevoelens, gedachten, oplossingen,…) Wat vinden jullie van deze initiatieven, oplossingen? 12 Thema verspilling

De 7 verspillingen volgens Lean - Het volgend schema legt uit wanneer we kunnen spreken van verspilling. (Bijlage 2) Verspilling is alles wat geen waarde toevoegt aan een product. Bij de productie van materialen en voorwerpen kosten alle stappen tijd en geld, dus moet er tijdens elke stap een waarde toegevoegd worden. - Bij deze manier van kijken gaan we ervan uit dat verspilling zich kan voordoen op zeven vlakken. -

-

-

Stap 1: transport: het verplaatsen van producten en materialen. Het transport moet zorgvuldig gebeuren want tijdens deze stap kunnen producten beschadigd raken. Het transport op zich kost ook geld en tijd. Stap 2: voorraad: voorraden van materialen, producten of reserve-onderdelen. Deze kunnen ook beschadigd raken en daarbovenop nemen ze vaak ruimte in beslag. Stap 3: beweging: het onnodig lopen, buigen of tillen van materialen of producten. Verspilling van kracht. Stap 4: wachten: wachten op de voltooiing van vorige stappen of wachten op materialen die nodig zijn. Het wachten wordt vaak opgevuld met activiteiten die geen waarde toevoegen of het kan leiden tot overproductie. Stap 5: overproductie: meer produceren dan nodig. Dit leidt tot het aanleggen van een voorraad, wat op zijn beurt dan weer leidt tot verlies van ruimte, tijd en aandacht. Stap 6: overprocessing: meer processtappen uitvoeren dan nodig. deze onnodige stappen kosten tijd, energie en geld. Stap 7: defecten: het al dan niet kunnen herstellen van fouten.

Om verspilling tegen te gaan kan er gewerkt worden op deze zeven vlakken. Het is vooral belangrijk dat mensen beseffen wanneer en hoeveel ze verspillen. De media speelt hierin een belangrijke rol. Artikels, films of reportages kunnen ons met de neus op de feiten drukken. Er zijn ook internationale initiatieven zoals de wereldwater- en wereldvoedseldag. -

-

De wereldwaterdag valt op 22 maart. De waterproblematiek wordt op deze dag extra in de kijker gezet. Overal ter wereld worden evenementen georganiseerd en er wordt ook informatie over water verspreid. Elk jaar wordt er rond een specifiek probleem gewerkt: ‘water voor de ontwikkeling’, ‘water voor de toekomst’, ‘water en rampen’, ‘gedeeld water, gedeelde kansen’, ‘watersamenwerking’,… Het doel van deze dag is het bevorderen van een goede voorbereiding op rampen en het delen van kennis. De wereldvoedseldag valt op 16 oktober. Het is een dag waarop voedsel centraal staat en er wordt tevens aandacht gevraagd voor voedselzekerheid overal ter wereld. Verschillende organisaties slaan op deze dag de handen in elkaar om aandacht te vragen voor het groeiende voedselprobleem. In 2014 werd deze dag uitgebreid naar twee weken.

Sommige mensen verspillen heel erg veel, de afvalberg wordt steeds groter en groter. Lansink stelde met zijn ladder een volgorde op voor het omgaan met afval. (zie bijlage 3) We moeten streven naar preventie of het voorkomen van afval. We kunnen lege flessen of dergelijke ook hergebruiken of recycleren. Afval kunnen we zelf verbranden of we kunnen het naar een verbrandingsoven brengen. Helemaal onderaan de ladder vinden we het storten.


Dit is volledig uit den boze en moet zoveel mogelijk vermeden worden. Vandaag staan er dan ook hoge boetes op sluikstorten. -

-

Recyclage is het opnieuw gebruiken van materialen. Een belangrijke voorwaarde daarvoor is het sorteren van afval. Dit kunnen we zelf doen, maar bij het recycleren zelf worden de grondstoffen gescheiden. Het scheiden van de grondstoffen gebeurt niet bij het hergebruiken van materialen. We kunnen materialen recycleren voor een soortgelijk doel of voor een ander doel.  Recyclage van grondstoffen voor een soortgelijk doel is het recycleren van glas waarbij na het proces opnieuw glas wordt geproduceerd. Hierbij gaat de kwaliteit van de grondstoffen vaak achteruit. Dit proces noemen we downcycling.  Recyclage van grondstoffen voor een ander doel is bijvoorbeeld het gebruiken van aardolie om plastic te maken, dit wordt daarna verbrandt om de energie te kunnen gebruiken.

Het hergebruik kunnen we toepassen op vele vlakken. We kunnen flessen of dozen hergebruiken. Maar het gaat veel verder. Er bestaan vele initiatieven waarbij ongebruikte goederen ingewisseld of geruild kunnen worden. Jaarlijks worden er vele ruil- of swapbeurzen georganiseerd. Ook via facebookgroepen kan je oproepen lanceren om van je materiaal af te raken. Maar het omgekeerde kan ook via het plaatsen van zoekertjes. Er zijn vele lokale groepen, zo bespaar je de kost op transport en moeite. Er zijn vele groepen in de regio Kortrijk- Roeselare zoals freecycle, gratis gratis gratis, spullen verkoop: ruilen en weggeven, la deuxième vie, lady like enzovoort. Freecycle is een initiatief dat in nagenoeg elke regio in België georganiseerd wordt. -

-

-

Freecycle is een online weggeefwinkel. Mensen die op zoek zijn naar iets of die zelf iets weggeven kunnen op deze pagina een berichtje plaatsen. Op deze pagina is het niet de bedoeling om dingen te ruilen, te verkopen of te kopen. Daar zijn andere initiatieven voor. Alles wordt gratis weggeven. Om dergelijk initiatief draaiende te houden zijn er leden, maar ook strikte regels nodig. o Het verhandelen van dieren is strikt verboden. o Ook doorverkopers worden onmiddellijk verwijderd en geblokkeerd. o Respect voor de andere groepsleden is een must. o Het is geen plek om discussies te voeren of om reclame te maken voor evenementen. We bekijken even de pagina van freecycle Roeselare. o Wat is er allemaal te zien? o Wat wordt er voornamelijk weggeven? o Hoe wordt er beslist wie het product mag hebben?


Slot Ruilbeurzen, als het nu online is of niet, zijn erg in. Wij zullen beide soorten ruilbeurzen combineren. We gaan een ruilbeurs organiseren en daarna starten we een ruilplatform op. De leerlingen organiseren de ruilbeurs en leiden de dag zelf alles in goede banen. Na de ruilbeurs zal iedereen een zoekertje kunnen plaatsen op een bord dat centraal in de school hangt. Bij beide activiteiten zijn er natuurlijk ook duidelijke regels nodig. -

De leerlingen beslissen samen wat er kan en mag geruild worden. De leerlingen stellen samen het reglement op. De leerlignen stellen een stappenplan op voor nieuwe leden.

Als we nieuwe leden willen aantrekken, moeten we natuurlijk reclame maken. Jullie gaan in kleine groepjes de verschillende klassen inlichten over de ruilbeurs. Er zijn heel wat taken die verdeeld moeten worden. Hier kunnen de leerlingen een beroep doen op hun voorkeuren en talenten. De leerlingen kiezen zelf waaraan ze willen werken. -

-

-

Enkele leerlingen maken een filmpje om het initiatief voor te stellen aan andere klassen. Enkele leerlingen schrijven uit wat zij zullen vertellen in de verschillende klassen. -> Ze moeten iedereen warm maken voor het initiatief. De uitleg moet duidelijk en logisch opgebouwd worden. Daarna gaan enkele leerlingen het initiatief effectief gaan voorstellen. Enkele leerlingen stellen een reglement en een stappenplan op. Enkele (meer creatieve) leerlingen ontwerpen een bord waaraan dan de zoekertjes of foto’s komen. Tijdens de ruilbeurs begeleiden alle leerlingen. Na de ruilbeurs wordt het ruilplatform opgestart. Zo blijft het thema nog verderleven. Net zoals bij de ruilbeurs zijn hier strikte regels nodig, de school moet ook ingelicht worden. Dit kan door een brief of door een korte mededeling op een scherm. De leerkrachten kunnen ook ingeschakeld worden om hun klas kort op de hoogte te brengen. De leerlingen peilen naar de ervaringen van overige leerlingen en leerkrachten. Wat vonden zij ervan, hebben ze dit positief ervaren? Is dit voor herhaling vatbaar? Is het waardevol? … De leerlingen lijsten ook hun eigen ervaringen op: hoe verliep het project? Wat liep er goed? Wat liep er minder goed? Wat zouden we kunnen aanpassen/verbeteren? Is dit voor herhaling vatbaar? Wat hebben jullie hieruit geleerd? Vonden jullie dit waardevol? …

Bij de taakverdeling wordt er ook gedifferentieerd. -

-

Sterke leerlingen schrijven een tekst uit voor de derde graad. Zwakkere leerlingen kunnen een tekst schrijven voor de eerste graad en die laten verbeteren door de sterkere leerlingen. Zo hebben de sterkere leerlingen ook nog iets om handen als ze sneller klaar zijn. Sterkere leerlingen kunnen de verschillende groepjes ook begeleiden. Leerlingen die sterk zijn met de computer kunnen hun reglement vormgeven en aankleden. Leerlingen die goed zijn in het maken en/of monteren van filmpjes kunnen zich hier wat uitleven als ze eerder klaar zijn.


Bijlage 1: krantenkoppen

KROMME KOMKOMMERS EN VERLOREN PEREN: NAAR EEN BELEID TEGEN VOEDSELVERLIES EN –VERSPILLING (Federale raad voor Duurzame Ontwikkeling, Koen Moerman, 29.04.2015)

Galant: "Ik ben geschrokken van zo veel verspilling bij de NMBS" (De Morgen, 06.02.2015)

VN roepen op tot dringende actie om wereldwijde watercrisis te bedwingen ( Het Laatste Nieuws, 20.03.15)

Grootwarenhuizen verbeteren omgang met voedseloverschotten (De Morgen, 23.03.2015)

Nieuw onlineplatform moet verspilling van voedsel tegengaan “VOEDSELVERSPILLING De vzw Foodwe start vandaag in Vlaanderen met het internetplatform

foodwe.org, dat bedoeld is om voedselschenkingen aan goede doelen op te drijven. Dat meldt de vzw, die de dienst eerder al lanceerde in Wallonië en Brussel.” (Het laatste nieuws, 03.12.2014)

Vervuiler betaalt “Als het aan Vlaams minister Joke Schauvliege (CD&V) ligt, ziet de waterfactuur er straks helemaal anders uit. Wie weinig verbruikt, zal ook een lagere prijs voor dat water betalen. Wie veel verbruikt, zal meteen ook een hogere prijs betalen en het bedrag op de factuur -exponentieel zien toenemen.” (Het nieuwsblad, 16.04.2015)


SP.A geeft miskopen nieuw leven met ‘Geefplein’ “Zowat iedereen heeft op zolder of in een bergplaats wel dingen staan die ongebruikt, te groot of te klein zijn. Ook miskopen belanden vaak in een vergeethoek. Een Geefplein biedt de oplossing.” (Het Nieuwsblad, 14.04.2015)

Bijlage 2:


Bijlage 3 De ladder van Lansink


Recyclagepark Leerplandoel: -

WO DO 0.15 Kinderen kunnen verslag uitbrengen over hun bevindingen.

Onderzoeksvraag: -

Wat is recyclage?

Inleiding

De leerkracht legt uit dat ze op bezoek zullen gaan naar het recyclagepark. We starten met een woordspin aan het bord. De lln. geven voorbeelden van wat naar het containerpark mag. Hieruit volgt een klasgesprek over wat de lln. al weten over afval, het containerpark … Vervolgens bedenkt iedere leerling een vraag die ze zouden kunnen stellen tijdens het bezoek. Dit noteren ze op hun werkblaadje.

Midden Bezoek: Het bezoek duurt ongeveer een uur. De lln. krijgen elk een werkblaadje dat ze tijdens het bezoek moeten invullen. Inhoud: Aanwezige containers: - container voor asbest - container voor steenpuin - container voor papier en karton - container voor harde plastiek bv. zandbak, tuinset, emmers ... - container voor hout - container voor metaal bv. fiets, kookpot, kachel … - perscontainer bv. zetels, isolatieschuim, hyproc, matrassen … - kleine containers en vaten voor klein gevaarlijk afval bv. bestrijdingsmiddelen, schoonmaakmiddelen, cosmetica, injectienaalden, olie, spuitbussen … - container GFT (groente-, fruit- en tuinafval) bv. Appelschillen, rotte tomaten, gras, bladeren … - glascontainer voor flessen - glascontainer voor vlak glas bv. ramen Dingen die gerecycleerd worden: - papier wordt nieuw papier - metaal hergieten om opnieuw ijzer te hebben 19 Thema verspilling

- plastiek wordt verwerkt tot pallets - tuinafval wordt potaarde - vlak glas wordt gebruikt voor isolatie materiaal (glaswol) -… Weetjes: - glazen verpakkingen vertegenwoordigen het grootste deel van de huishoudelijke verpakkingen - door één ton glas te recycleren, wordt er 250 tot 300 kg minder CO2 uitgestoten - de Belgische papiersector recycleert per jaar ongeveer een miljoen ton gerecycleerd papier - elk jaar wordt in Vlaanderen 500 000 ton GFT verwerkt tot compost - elke Vlaming stort op één jaar tijd ongeveer 560 kg afval, dat is meer dan 1 kg per dag per persoon - per dag maak je ongeveer 7 verpakkingen open - elke Vlaming verbruikt per jaar 257 kg papier of karton - als je het papier van een gezin van 4 personen verzamelt, spaar je 14 bomen uit -…

Terug in klas: De lln. worden verdeeld in groepjes van 4 à 5 personen. Per groepje overlopen ze het werkblaadje en delen ze hun bevindingen. Ieder groepje krijgt een container aangewezen. Ze bereiden een korte presentatie voor. De krijgen tijd om in de computerklas te werken aan hun presentatie.

Dit wordt van hen verwacht (hier leren ze de inhoud zo kort mogelijk weer te geven): - Welke materialen mogen in deze container? (bv. plastiek: emmer, glijbaan uit plastiek …) - Geef twee voorbeelden van afgewerkte producten die bestaan uit dat afval. (bv. PET-flessen  fleece trui) - Ondersteunende foto’s (leerlingen die goed zijn in ICT, PPT’s maken, presenteren … kunnen hier hun talenten inzetten)

Slot De lln. komen per groepje naar voor en presenteren hun onderwerp.


Muziek Leerplandoelen

-

MUZO M 2 Musiceren met voorwerpen en instrumenten (lichaamsinstrumenten, zelfgemaakte en bestaande instrumenten), met aandacht voor klankproductie en speeltechniek. Dat houdt in:

-

MUZO M 2.1 De klankmogelijkheden van voorwerpen en instrumenten onderzoeken. MUZO M 2.2 Een eenvoudig ritme of eenvoudige melodie instrumentaal uitvoeren. WO NA 7.10.5 Dat houdt in dat ze vaststellen dat de toenemende afvalberg een negatieve invloed heeft op de natuur

Onderzoeksvragen -

Welke impact heeft verspilling op natuur? Hoe kunnen we creatief omgaan met gerecycleerd materiaal?

Beginsituatie Alle leerlingen krijgen op voorhand de opdracht om afval te verzamelen dat ze vinden in een park of bos. Papiertjes moeten ze niet meenemen. Ze weten ook dat we het nodig hebben om muziek te maken.

Inleiding De leerlingen leggen hun gevonden afval op een tafel waar de leerkracht zelf ook enkele oude potten, pannen en servies voorziet. Kort bespreken we enkele materialen die de leerlingen hebben meegenomen, de hoeveelheden afval die de leerlingen gezien hebben en waarom mensen hun afval langs de straat dumpen. De leerkracht vraagt ook wat de leerlingen zouden doen als ze iemand zien sluikstorten of als ze een grote hoeveelheid afval langs de straat zien liggen. Je kunt sluikstorters melden aan de politie. De leerkracht legt uit dat we eerst zullen nagaan hoelang afval ongeveer blijft liggen, als je het op straat gooit. Vervolgens gaan we aan de slag met het afval om een melodietje te maken.

Midden Verwerking1: Er worden foto’s geprojecteerd aan het bord. Per twee mogen de leerlingen even bespreken hoelang ze denken dat elk voorwerp ongeveer blijft liggen vooraleer het verteert/oplost. Daarna verschijnen mogelijke antwoorden. Enkele leerlingen worden aangeduid om aan het bord de antwoorden te slepen bij het juiste prentje. We bespreken de oplossingen klassikaal, ondertussen noteren de leerlingen ook de oplossingen in hun werkbundel. 21 Thema verspilling

Inhoud: Er ligt vaak heel wat afval op straat en langs de berm. Dat wordt weggegooid door automobilisten. Ook wij gooien wel eens iets in de berm. Dat is natuurlijk slecht voor planten en dieren. Daarom houden sommige gemeentes of scholen soms zwerfvuilacties. Ze ruimen dan de bermen op. Als je afval laat liggen, duurt het erg lang voordat de natuur het opgeruimd heeft. Sommige dingen kan de natuur niet afbreken. Die blijven heel lang in de natuur. Het duurt bijvoorbeeld ongeveer 20 jaar voor je kauwgom door de natuur weggewerkt is.

Verwerking 2: We hebben nu gezien hoelang afval kan nodig hebben vooraleer het afbreekt. In plaats van het afval, dat jullie verzameld hebben, te laten liggen op straat. Zullen we er deze les muzisch mee aan de slag gaan. Dan wordt er een filmpje getoond: http://vtmkzoom.be/skz-trashbeatz De leerlingen krijgen de kans om vrij te reageren. Trashbeatz is een gemaskerd trio dat muziek maakt met afval. Ondertussen maken ze ook al muziek op festivals zoals Cactusfestival, Dranouter festival, Gentse Feesten … De muziekgroep voorziet ook workshops om muziek te maken met afval, maar in klas doen we dit zonder hulp van Trashbeatz. De leerkracht legt uit dat we dus zelf muziek zullen maken met het verzamelde materiaal. De leerlingen worden verdeeld in groepjes van 4 tot 5 personen. Elk groepje krijgt enkele materialen toegewezen. Per voorwerp zoeken de leerlingen minimum 2 manieren om geluid te maken (variëren in hoe je er op slaat, variëren met wat je er op slaat, …). De leerlingen experimenteren met het materiaal en gaan op zoek naar een melodie.

Slot De leerlingen presenteren per groepje hun melodie. Vervolgens evalueren we de samenwerking: - Hoe verliep de samenwerking? - Hoe komt dit? - Wat vond je moeilijk/gemakkelijk? - Wat zou je in het vervolg anders doen?


Spel: pak-je afval Leerplandoelen -

-

WO DO 0.4 Kinderen leven waardegericht WO DO 0.4.1 Dat houdt in dat ze hun waarnemingen, ervaringen en handelingen toetsen aan waarden als genegenheid, goedheid, rechtvaardigheid, solidariteit, dankbaarheid, tolerantie, waarheid, ecologische duurzaamheid respect, eerlijkheid, geweldloosheid. WO NA 7.18 Kinderen gaan op hun niveau zorgzaam om met het milieu. WO NA 7.18.1 Dat houdt in dat ze kunnen vaststellen en uiten hoe ze zelf en andere mensen op een positieve, maar ook op negatieve wijze omgaan met bodem, energie, lucht, water

Onderzoeksvraag -

Gaat iedereen op dezelfde manier op met verspilling?

Inleiding De leerkracht begint met een paar vragen te stellen aan de leerlingen over de verschillende minispelen dat de leerlingen straks gaan spelen.   

Wie weet er hoeveel kg of ton afval wij zouden produceren in Vlaanderen? Produceert iedereen evenveel afval? Waar zit het verschil? Hoe kan je je afval allemaal kwijt raken?

Midden De leerlingen spelen het spel in groepjes van ongeveer zes leerlingen per groepje. Het spel heeft drie mini-spellen die elkaar aanvullen. We beginnen met het spel ‘een berg afval’. In dit spel worden de leerlingen geconfronteerd met de cijfers van de afvalproductie in Vlaanderen. Door een simulatie zien ze de grootte van onze afvalberg. Ze zien in waarom afvalvoorkoming heel belangrijk is. In het tweede spel, De afvalquiz, kijken de leerlingen naar hoe zij afval produceren. Er worden drie personen voorgesteld die de leerlingen moeten linken aan de verschillende afvalzakken. Zo zien ze dat verschillende levensstijlen verschillende hoeveelheden afval produceren. Ten slotte spelen de leerlingen het spel ‘Eerste hulp bij afvalvoorkoming’. Dit is een plattegrondspel waarbij de leerlingen juiste vragen moeten oplossen om zo snel mogelijk al hun afval kwijt te raken.

Slot We sluiten af met een vraag voor de hele klas: Hoe kunnen we afval voorkomen in de klas? De leerlingen geven verschillende maatregelen en acties om afval en verspilling te verminderen in de klas en passen deze ook toe gedurende de duur van het thema. Vb. Afval sorteren, boterhamdozen en drinkbussen in plaats van papier en flessen, afvalmeters… 23 Thema verspilling

Ecologische voetafdruk Leerplandoelen -

WO SA 5.5.3 Dat houdt in dat ze aspecten van het dagelijks leven van deze mensen kunnen vergelijken met het eigen leven. WO NA 7.18.2 Dat houdt in dat ze zelf spaarzaam omspringen met afval, energie, grondstoffen, papier, voedsel, water ...

Onderzoeksvraag -

Wat zijn de gevolgen van verspilling?

Inleiding Per vier krijgen de leerlingen een placemat. Ze schrijven op waaraan ze denken als ze ‘ecologisch’ horen. Daarna overleggen ze en schrijven in het midden hun conclusie. We overlopen ook enkele conclusies.

Midden Ecologische voetafdruk - Wat is de ecologische voetafdruk? (De ecologische voetafdruk drukt uit hoeveel aardoppervlakte er nodig is om onze levensstijl mogelijk te maken.) De leerlingen berekenen hun ecologische voetafdruk aan de hand van een vragenblad. Differentiatie tempo: Leerlingen die vlug klaar zijn kunnen helpen met leerlingen die het niet zo goed begrijpen. -

Wat valt er op? (De meesten zullen een grote ecologische voetafdruk hebben.)

We vergelijken met de ecologische voetafdruk van de gemiddelde Belg (7,5 hectare), van de wereld (2,7 hectare) en van wat beschikbaar is (1,8 hectare). Vergelijken Hiervoor werken we klas overschrijdend. De leerkracht van het vijfde en zesde leerjaar voeren samen een toneeltje op. De ene leerkracht speelt een westers persoon en de andere speelt een Afrikaans persoon. Zo wordt het voor de leerlingen duidelijk dat ze het in Afrika met veel minder moeten doen. In Afrika hebben ze een ecologische voetafdruk van 1,4 hectare. Hongermaal De leerlingen maken zelf een maaltijd klaar met zo weinig mogelijk dingen.

Slot De leerlingen eten samen hun hongermaal op.


Webquest Leerplandoelen -

WO DO 0.15 Kinderen kunnen verslag uitbrengen over hun bevindingen. WO DO 0.15.1 Dat houdt in dat ze waarnemingen tijdens een leerwandeling, een demonstratie, een onderzoek… kunnen noteren en weergeven WO TI 8.12 Kinderen zien in dat mensen, dieren, planten, objecten, opvattingen, structuren ... evolueren in de tijd. WO TI 8.12.4 Dat houdt in dat ze vaststellen en uiten dat mensen nu andere gewoonten en gebruiken hebben dan vroeger

Onderzoeksvraag -


Inleiding De leerkracht geeft uitleg over de opdracht dat de leerlingen gaan doen. De leerlingen worden verdeeld in groepjes per twee en werken samen de opdracht uit. Het is de bedoeling dat ze een krantje maken over een soort verspilling. De uitgebreide uitleg kunnen ze vinden in de webquest zelf. Dit is niet de eerste keer dat de leerlingen een webquest doen. Ze kennen de werkvorm al van vorige lessen. De leerkracht maakt de groepjes en kiest ook welke soort verspilling ze doen (differentiatie). Sommige verspillingen zijn makkelijker te vinden op internet dan anderen.

Midden Ze voeren de opdrachten uit. Het benodigde materiaal (papier, scharen, lijm, stiften, potloden…) ligt op een grote bank in het midden van de klas. De leerlingen nemen wat ze nodig hebben om hun krant te maken. Ze krijgen twee uur de tijd om de opdracht te maken. Het eerste uur wordt de informatie opgezocht en het tweede uur maken de leerlingen dan een krantje. De leerlingen kiezen of ze het krantje willen maken op de computer of in papier. De leerkracht loopt rond en begeleidt de groepjes tijdens de opdracht. Het is heel belangrijk dat de leerlingen ook de evaluatie van de webquest maken. Link van de webquest: https://sites.google.com/site/verspillingvroegerennu/home Na de webquest maken de leerlingen het werkblaadje in de werkbundel.


Slot Alle leerlingen stellen hun krantje voor aan de klas. In elke hoek van de klas worden de krantjes opgehangen per soort verspiling. In elke hoek staat minstens één leerling die wat uitleg kan geven over zijn soort verspilling. De leerlingen en de leerkracht lopen rond in de klas en gaan op bezoek in de verschillende hoeken om rond te kijken en eventueel vragen te stellen.


De posterbeurs: posters opstellen Leerplandoelen -

WO LH 1.16.4 : Dat houdt in dat ze weten dat er ook organisaties zijn die producten van de 'arme landen' hier tegen een rechtvaardige prijs verkopen (Wereldwinkel, Max Haverlaarkoffie, ...)

Onderzoeksvraag -


Inleiding Leerlingen krijgen een virtuele reis om de verschillende organisaties, die werken rond het verminderen van de afvalberg en verspilling tegengaan, te leren kennen.

Midden Wanneer ze de verschillende organisaties overlopen hebben, krijgen ze de kans om zich op te delen in groepjes van ongeveer telkens vier leerlingen. Ieder groepje kiest een organisatie waarover ze meer willen weten De leerlingen hebben de keuze uit:        

Kringloopwinkel 11.11.11 Tweedehands Wereldwinkel Foodwe VZW Oxfam solidariteitswinkel Oxfam wereldwinkel MIROM …

Het is de bedoeling dat ze door middel van een doorschuifsysteem allemaal de kans krijgen om informatie op te zoeken zowel in de bib als op de computer. Er gaan telkens twee groepjes naar de bib, de andere twee groepjes zoeken dan informatie op de computer op. Na een kwartiertje à twintig minuten wisselen we van rollen. 

Rekening houden met voorkeur van de leerlingen:  Leerlingen vormen groepjes en kiezen zelf onderling wie naar de bib gaat en wie op de computer opzoekt. Wanneer ze allemaal een voorkeur hebben voor de computer is dit geen enkel probleem.  Leerlingen kiezen zelf welk onderdeeltje van de poster ze maken en voorstellen. Ze bespreken dit onderling.








 

Rekening houden met talenten:  De leerlingen die goed zijn in organiseren houden zich bezig met dit onderdeel van het maken van de poster. Natuurlijk helpen ze ook voldoende mee.  Zo zet iedereen zijn of haar talenten in. Het is wel de bedoeling dat iedereen evenveel inbreng heeft bij het maken en presenteren van de poster. Differentiatie:  Leerlingen die sneller klaar zijn met het maken van de poster kunnen al beginnen overleggen over hoe ze de poster zullen presenteren.  Leerlingen die hiermee ook sneller klaar zijn, kunnen andere groepjes hulp bieden bij het kleuren/knippen/kleven/... indien deze groepjes deze hulp wensen.

Wanneer leerlingen voldoende informatie opgezocht hebben, zitten ze opnieuw met hun groepje samen en bekijken ze hun gevonden informatie. Nu selecteren ze wat er zeker op hun poster moet. Enkele richtvragen/richtlijnen van wat er zeker op de poster moet:  Situeer de organisatie.  Wat doen ze?  Enkele projecten? Als ze voldoende informatie geselecteerd hebben, gaan de leerlingen per groepje aan de slag. Ze zorgen ervoor dat het een aantrekkelijke poster is die de aandacht trekt van de bezoekers. Ze mogen heel wat materiaal gebruiken: computer, kranten, tijdschriften, voorwerpen, kleurpotloden, stiften, ... Ze mogen alles gebruiken om hun poster een meerwaarde te kunnen geven. Voor dit stuk van de opdracht krijgen de leerlingen de rest van de namiddag.

Slot Klassikale nabespreking:    

Wat verliep er goed / minder goed? Hoe komt dat? Wat zou je anders doen in de toekomst? Hoe verliep het samenwerken?

Evaluatie in de werkbundel.


De posterbeurs: voorstelling Inleiding  

De leerlingen vormen hun groepjes waarin ze de posters opgesteld hebben. De leerlingen hangen hun poster op in het lokaal op een duidelijk zichtbare plaats.

Midden 

 

De ene helft van de leerlingen gaat eerst luisteren naar de presentatie van de rest van de klas. (concreet: 2 leerlingen blijven bij de stand staan, de andere twee leerlingen gaan luisteren naar de uitleg van de andere leerlingen) Daarna worden de rollen omgedraaid. Wanneer iedereen alle posters heeft bekeken en geluisterd heeft naar de bijhorende uitleg mogen de andere klassen van de school om de beurt komen luisteren (in afspraak met de directie).

Slot   

Leerkracht voert nog een klasgesprek om te bespreken hoe het gehele proces verliep. Hierbij herhalen we klassikaal de stappen om tot een goede presentatie te komen. Dit stappenplan wordt in een samenvattend schema gegoten. Zo krijgen de leerlingen leren leren geïntegreerd in verschillende vakken.


Een kano maken met petflessen Leerplandoelen -

WO 6.11 Kinderen kunnen zeggen aan welke eisen een bestaande constructie en een constructie die ze zelf willen maken, moet voldoen. WO 6.12 Kinderen kunnen hun materialenkennis en hun kennis van constructie-, bereidingsen bewegingsprincipes gebruiken bij het ontwerpen van een constructie of bereiding.

Onderzoeksvraag -

Hoe kunnen we creatief omgaan met gerecycleerd materiaal?

Inleiding   

Leerkracht herhaalt samen met de leerlingen wat we tot nu toe al geleerd hebben over verspilling en hoe we verspilling kunnen tegengaan. Leerkracht maakt samen met de leerlingen een samenvattend schema (leren leren integreren). Leerlingen brachten reeds een heleboel petflessen mee naar de klas maar weten nog niet waarom.

Midden  



Filmpje karrewiet bekijken (05.06 - 07.06): http://www.ketnet.be/Kijken/karrewiet/25februari-2015-uitzending Leerkracht stelt enkele vragen:  Hoe zijn de leerlingen uit het filmpje te werk gegaan? (ze verzamelden petflessen, ze versneden de flessen, ze kleefden de flessen aan elkaar, ze maakten lange "buizen" met de aan elkaar gekleefde flessen, ze bevestigden de gemaakte lange buizen aan elkaar)  Hoeveel flessen hebben we ongeveer nodig om één kano te kunnen maken? (ze hebben ongeveer 150 flessen nodig gehad om één kano te kunnen maken)  Is het gelukt om met de kano op het water te gaan? (Het is zeker en vast gelukt, maar de kano's zullen niet lang "leven". Je moet heel voorzichtig zijn als je de kano meerdere malen wilt gebruiken.) Leerkracht stelt samen met de leerlingen een stappenplan op en hangt dit ook aan het bord.  Petflessen verzamelen  Petflessen versnijden  Petflessen in elkaar steken  Petflessen aan elkaar kleven  Lange buizen vormen  Lange buizen aan elkaar bevestigen




De leerlingen gaan aan de slag in groepjes (4 leerlingen per groepje). Ieder groepje begint met de flessen te versnijden en aan elkaar te bevestigen. Ze vormen dus per groepje enkele lange buizen.



Differentiatie:  Leerlingen die sneller klaar zijn gaan de andere groepjes helpen.  Leerlingen die niet meer kunnen helpen, werken aan hun zelfstandig werk (vakoverschrijdend).



De leerkracht bevestigt samen met de leerlingen de lange buizen aan elkaar en vormt zo een kano. Leerlingen denken hierbij na over volgende zaken aan de hand van de extra informatie die ze terugvinden in de werkbundel:  massadichtheid vergelijken van water en plastiek  draagkracht  Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de kano stabiel is (evenwicht)?  Hoe zullen we vooruit raken?  ...



  

We maken in totaal 2 kano's (indien er genoeg flessen verzameld zijn). Wanneer de kano's af zijn gaan we ze testen in het zwembad. Hierbij doen we enkele activiteiten:  Laat de kano drijven op het zwembad. Blijft de kano drijven?  Een leerling gaat nu in de kano zitten en probeert te drijven op het water. Lukt dit?  Ga nu met twee leerlingen in de kano zitten, lukt dit ook nog?  Nu ga je opnieuw alleen in de kano zitten, neem de peddel en doe een wedstrijdje. Wie het eerst aan de overkant van het zwembad is, is de winnaar.

Slot 



Nabespreking:  Hoe verliep het samenwerken?  Herhaal nu nog eens hoe we te werk gegaan zijn (stappenplan).  Bedenk nu andere zaken die je kunt maken met "nutteloze" materialen Werkbundel: evaluatie invullen


Werkbundel


Verbetersleutel werkbundel


Reflectie Het thema kiezen verliep vlot, we beslisten vrij snel om te werken rond verspilling. Na het toetsen aan verschillende criteria zoals leerlinggericht, activerend en omgevingsgericht onderwijs waren we volledig overtuigd van onze keuze. Nu kon de voorbereiding beginnen. Aan de hand van een mindmap verzamelden we al onze ideeën. Daarna stonden we voor een echte uitdaging: het opstellen van onderzoeksvragen. Dit was een hele klus. Als groep vervielen we in het maken van ja-neevragen. Het was een hele zoektocht om te komen tot vragen die er echt toe doen. De verschillende meningen, verschillende opvattingen of visies en uitgangspunten moesten we samen kunnen brengen. Door veel te overleggen kwamen we tot een duidelijke visie waarin we ons allen konden vinden. Daarna borrelden er onmiddellijk heel wat vragen op, nu moesten we schrappen, bundelen en herwerken. Het was ook belangrijk dat we onze kernvraag positief formuleerden. De uiteindelijke kernvraag splitsten we op naar uitdagende vragen. Hier moesten we ook weer schrappen en herwerken. De vragen moesten concreet en zinvol zijn en bovendien streefden we naar een samenhangend geheel. Dit was een hele klus waarbij opnieuw veel gediscussieerd werd. Het maken van het webschema verliep vlot. We konden onze onderzoeksvragen structureren per domein. Hier konden we de inhoud van ons thema ook afbakenen. Het formuleren van de doelen en het bedenken van de activiteiten verliep heel wat vlotter. We selecteerden eerst alle passende doelen en hebben ons daarna gericht op de belangrijkste. We beslisten waarop we de focus wilden leggen. Deze doelen waren een ideale opstart voor het opstellen van de activiteiten. We wilden heel wat verschillende werkvormen aan bod laten komen. Daarnaast wilden we ook vakoverschrijdend werken. Door heel bewust bezig te zijn met de onderzoeksvragen wisten we precies wat we wilden bereiken met onze activiteiten. Voor de onderzoeksvragen bedachten we een concept, daar koppelden we ook de doelen aan, die doelen werden soms uitgebreid. We zochten contact met externen en externe organisaties. We informeerden over een rondleiding in het recyclagepark, we namen contact op met verschillende organisaties zoals de kringloopwinkel, een tweedehandswereldwinkel en de Oxfam solidariteitswinkel. Bij deze organisaties gingen we na of ze binnen ons thema pasten en we peilden ook naar de meerwaarde. De overige activiteiten verdeelden we over verschillende domeinen. We gingen op zoek naar manieren om wiskunde, taal en muzische te integreren. Bij de uitwerking van de activiteiten probeerden we zoveel mogelijk af te wisselen in werkvormen en groeperingsvormen. Alle leerlingen moesten de kans krijgen om hun talenten in te zetten, dit zowel tijdens het bedenken als bij het creëren van dingen. Tijdens de introductie wilden we de leerlingen onmiddellijk met de neus op de feiten drukken. We wilden de afvalberg en verspilling zichtbaar maken en we wilden ook peilen naar hun gevoelens en gedachten hierover. De test zorgt ervoor dat leerlingen onmiddellijk ervaren wat verspilling is en ze hebben er ook onmiddellijk een mening over. Dit is vonden wij een ideale start van het thema. Binnen dit thema kunnen de leerlingen onderzoeken en ontdekken, hun bevindingen kunnen ze ook presenteren. 34 Thema verspilling

Door lang stil te staan bij de samenhang tussen de verschillende activiteiten verliep het opstellen van het planningsschema vlot. We wisten hoe we de activiteiten wilden aanpakken en organiseren. Iedereen schreef enkele activiteiten uit en zorgde voor verschillende bronnen. Iedereen ging aan het werk met verschillende werkvormen en zo kwamen we tot een gevarieerd geheel. Dit thema mochten wij niet uitvoeren op stage. Toch hebben wij nu al enkele bedenkingen. Bij het opstellen van de onderzoeksvragen moeten we eerst duidelijk overleggen welke richting we willen uitgaan. Op deze manier zouden we veel tijd winnen en kunnen we sneller gericht op zoek gaan naar doelen. We zorgden voor een gevarieerd aanbod aan activiteiten waarbij de leerlingen zich volledig kunnen uitleven. Onze werkvormen zijn afgestemd op de doelgroep, maar bieden weinig kansen tot exploratie of ontdekking. Tijdens het zoeken naar activiteiten hebben we te veel de nadruk gelegd op originaliteit waardoor ze wat kansen tot exploreren verloren gaan. Toch zijn we ook tevreden over het resultaat. We stelden een werkbundel op waarin de leerlingen ook telkens hun eigen leerproces kunnen evalueren. Als leerkracht krijg je een zicht op het leerproces en de gevoelens van de leerlingen. We spendeerden ook aandacht aan differentiatie, de voorkeuren en talenten van de leerlingen. We hebben gedifferentieerd naar tempo en verwerkingsniveau. Tijdens de ruilbeurs, de posterbeurs of het maken van de folders kunnen de leerlingen hun talenten inzetten. Ze kunnen volgens hun eigen voorkeur een taak kiezen en uitwerken. Doorheen het hele thema hebben de leerlingen ook een project waar ze naartoe werken: de ruilbeurs. Zo kunnen ze anderen laten zien waarmee ze bezig zijn en wat ze geleerd hebben. Ze kunnen de bezoekers wijzen op de doelen van hun beurs. Zo leren ze het thema ook samen te vatten.


Bibliografie Alliantie kind en gezin. (sd). Productie. Opgehaald van 7 verspillingen: http://www.7verspillingen.nl/productie/ Alliantie kind en gezin. (sd). transport. Opgehaald van 7 verspillingen : http://www.7verspillingen.nl/transport/ Broederlijk Delen. (sd). veertig dagen droger. Opgehaald van broederlijk delen: http://www.broederlijkdelen.be/40-dagen-droger/#/overlay/ Centraal Bureau voor de Statistiek. (sd). Prijzen toen en nu. Opgehaald van CBS: http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/prijzen/cijfers/extra/prijzen-toen-nu.htm De Persgroep Digital. (sd). Opgehaald van Het laatste nieuws: http://www.hln.be/ De Persgroep Digital. (sd). Opgehaald van De morgen: http://www.demorgen.be/ De Smet, L. (sd). Freecycle Roeselare. Opgehaald van Facebook: https://www.facebook.com/groups/172588146281359/?fref=ts Dijkstra, K. (sd). Vervoer in vroeger dagen. Opgehaald van Heemkunde : http://www.stellingwerfheemkunde.nl/projecten/vervoer/vervoer1.htm ecowerf. (sd). Opgehaald van ecowerf: http://www.ecowerf.be/nl/getpage.asp?i=54 Een Blogje Om. (sd). 7 vormen van verspilling volgens Lean. Opgehaald van raamstijn: http://www.raamstijn.nl/eenblogjeom/index.php/lean-six-sigma/2237-7-verspillingenvolgens-lean Food & Biobased Research. (sd). Minder voedselverspilling door betere maaltijdbeleving. Opgehaald van wageningenur: http://www.wageningenur.nl/nl/show/Minder-voedselverspilling-doorbetere-maaltijdbeleving.htm hcc genealogie. (sd). De waarde van geld, vroeger en nu. Opgehaald van hcc genealogie: http://genealogie.hcc.nl/nieuws/cbg/de-waarde-van-geld-vroeger-en-nu Karrewiet. (sd). karrewiet 25 februari 2015. Opgehaald van ketnet: http://www.ketnet.be/Kijken/karrewiet/25-februari-2015-uitzending kinderenwebhotel. (sd). vervoer vroeger en nu. Opgehaald van kinderenwebhotel: http://kinderenwebhotel.be.previewmysite.com/WO_tijd/vervoer.htm Kleinman, M. (sd). Waterverspilling. Opgehaald van familie kleinman: http://www.familiekleinman.nl/energie/waterverspilling/ Luttikhold, T. (sd). de waste watcher. Opgehaald van info nu: http://eten-endrinken.infonu.nl/diversen/122418-de-waste-watcher.html Mediahuis NV. (sd). Opgehaald van nieuwsblad: http://www.nieuwsblad.be/ medialaan. (sd). Trashbeatz: muziek op afval. Opgehaald van vtm kzoom: http://vtmkzoom.be/skztrashbeatz


No waste network. (sd). Tool gelanceerd voor tegengaan voedselverspilling. Opgehaald van no waste network: http://www.nowastenetwork.nl/tool-gelanceerd-voor-tegengaanvoedselverspilling/ Persijn, C. (sd). Waterwinning vroeger en nu. Opgehaald van google sites: https://sites.google.com/a/leraarzijn.be/dco-op2-bzl-charlotte-persijn/gebruiken-isvervuilen/watercomfort/waterwinning-vroeger-en-nu Peter. (sd). Plastic afval Afrika groot probleem. Opgehaald van voor de wereld van morgen: https://www.voordewereldvanmorgen.nl/duurzame-blogs/plastic-afval-afrika-grootprobleem pleinderpleinen. (sd). geld & munten - week van het geld. Opgehaald van kinderpleinen: http://www.kinderpleinen.nl/showPlein.php?plnId=526 TV.Klasse. (sd). De weg naar school. Opgehaald van klasse: http://www.klasse.be/archief/de-wegnaar-school/ van der Star, M. (sd). Hoeveel was geld vroeger waard? Opgehaald van Quest: http://www.quest.nl/magazines/quest/abonneren Verspilling. (sd). Opgehaald van encyclo: http://www.encyclo.nl/begrip/verspilling vzw Vlaams spellenarchief. (sd). Pak-je afval. Opgehaald van KHBO spellenarchief: http://www.speldatabase.be/spelinfo.php?id=1104&zoekcriteria=no Wikipedia. (sd). ecologische voetafdruk. Opgehaald van wikipedia: http://nl.wikipedia.org/wiki/Ecologische_voetafdruk WWF. (sd). downloads. Opgehaald van voetzoekers junior: http://voetzoekersjunior.wwf.be/downloads/11 DeBaCoM. (2015). Opgehaald van IVM: http://www.ivmafvalbeheer.be/?Page=itemDetail&Higher=15&Item=826


Project verspilling. Lies Bruneel, Justine Compernolle, Jana Goes, Fiona Haeghebaert & Zoë Taillie 2 LD Docenten: V. Batsleer & G

Recommend Documents