Project S.O.L.O. Projectmatig werken met alleenwonenden vanuit Buurtwerk Venning

Project S.O.L.O. Projectmatig werken met alleenwonenden vanuit Buurtwerk Venning

Studiegebied Sociaal Agogisch Werk Opleiding Sociaal Werk Optie Sociaal Cultureel Werk Academiejaar 2004-2005 Student Maïté Mullebrouck

Woord vooraf Het einde van mijn opleiding Sociaal Cultureel Werk aan de Hogeschool West-Vlaanderen is in zicht. Dankzij mijn ouders heb ik er mijn studies kunnen voltooien. De studies droegen bij tot kennis in het maatschappelijk werk die ik in het tweede en het derde jaar in de praktijk via een stage aan het Buurtwerk Venning met succes kon beëindigen. Hierbij wil ik mijn stagementor Katelijne Cools en stagesupervisor Rik Devroe bedanken voor de begeleiding en de steun gedurende mijn stagetermijn. In het derde jaar werd het maken van een eindwerk als opdracht meegegeven. Het proces om dit eindwerk tot stand te brengen gaat niet over één nacht ijs. Er komt heel wat bij te kijken. Dit proces heb ik dan ook dankzij vele mensen met vrucht kunnen voltooien. Ik bedank hierbij de kerngroepleden van project S.O.L.O. die samen met mij het project hebben opgericht. Door hen heb ik veel bijgeleerd naar de praktijk toe en dit zal ongetwijfeld bijdragen tot mijn toekomstige beroepsleven. Ze zijn vrienden geworden die ik nooit zal vergeten en me nauw aan het hart liggen. Daarnaast wil ik nogmaals mijn stagementor en stagesupervisor bedanken die mij met raad en daad bijstonden. Ook mijn ouders, mijn familie en mijn vrienden bedank ik voor de emotionele steun, het verbeterwerk en de opmaak van de lay-out. Tot slot wil ik voornamelijk een dankwoordje richten tot mijn vriend. Hij steunde me met hart en ziel gedurende mijn volledige stageperiode en bij samenstellen van dit eindwerk. Altijd stond hij voor mij klaar en hielp me dit hele proces te doorstaan.

Inhoudsopgave Woord vooraf ............................................................................................................................1 Inhoudsopgave ..........................................................................................................................4 Lijst van afkortingen................................................................................................................7 Inleiding.....................................................................................................................................7 1

Buurt Venning ..................................................................................................................9

1.1 1.2 1.3 1.4 1.4.1 1.4.2 1.5 1.5.1 1.5.2 1.6 1.6.1 1.6.2 1.6.3 1.7 2

Inleiding......................................................................................................................9 Geografische wijkbeschrijving ...................................................................................9 Historiek ...................................................................................................................11 Voorzieningen ..........................................................................................................12 In de wijk ..........................................................................................................12 In de nabije omgeving ......................................................................................13 SWOT-analyse .........................................................................................................13 Interne analyse van de buurt ............................................................................13 Externe analyse die de buurt kan beïnvloeden .................................................14 Knelpunten ...............................................................................................................14 Sociale huisvesting ...........................................................................................15 Werkloosheid ....................................................................................................15 Communicatie...................................................................................................15 Objectieve gegevens: wie woont waar en hoe? ........................................................16 Buurtwerk Venning........................................................................................................17

2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.5.1 2.5.2 2.6 2.7 2.8 2.8.1 2.8.2 2.8.3 2.9 2.10 2.11 2.11.1

Inleiding....................................................................................................................17 Werkingsgebied ........................................................................................................17 Historiek ...................................................................................................................18 Organigram...............................................................................................................19 Ondersteuning...........................................................................................................20 Veiligheid en preventiecontract........................................................................20 Het Stedenfonds ................................................................................................21 Financieringsmiddelen .............................................................................................23 Doelstellingen...........................................................................................................23 Werking ....................................................................................................................24 Methodieken .....................................................................................................24 Werkvormen......................................................................................................25 Invalshoeken .....................................................................................................26 Netwerkvorming.......................................................................................................26 Activiteiten ...............................................................................................................29 Werkopties................................................................................................................30 Informatie en advies .........................................................................................30

2.11.2 2.11.3 2.11.4 2.12 2.12.1 2.12.2 2.12.3 3

Gemeenschapsvorming.....................................................................................30 Ontmoeting .......................................................................................................31 Beleid ................................................................................................................32 Speerpuntactieplan ‘Project Alleenwonenden’ ........................................................33 Identificatie.......................................................................................................33 Algemeen ..........................................................................................................33 Voorbereiding...................................................................................................35

3.1 3.1.1 3.1.2 3.1.3 3.1.4 3.2 3.2.1 3.2.2 3.2.3 3.2.4

Alleenwonenden ..............................................................................................................36

4

Gezinssamenstelling .................................................................................................36 Inleiding............................................................................................................36 Twee-oudergezinnen.........................................................................................37 Eenoudergezinnen ............................................................................................38 Alleenwonenden................................................................................................38 Alleenwonenden .......................................................................................................39 Inleiding............................................................................................................39 Wie of wat zijn alleenwonenden? .....................................................................39 Onderzoek naar alleenwonenden .....................................................................40 De maatschappij over alleenwonenden............................................................45

4.1 4.2 4.2.1 4.2.2 4.3 4.3.1 4.3.2 4.3.3 4.3.4 4.3.5 4.3.6 4.4 4.4.1 4.4.2 4.4.3 4.5 4.5.1 4.5.2 4.5.3 4.5.4 4.5.5 4.5.6

Projectmatig werken ......................................................................................................49 Inleiding....................................................................................................................49 Omschrijving ............................................................................................................49 Algemene omschrijving.....................................................................................49 Specifieke omschrijving ....................................................................................49 De 7 kenmerken van projectmatig werken ...............................................................50 Probleem- en situatiegericht ............................................................................50 Doelgroepgericht..............................................................................................50 Doelgericht .......................................................................................................51 Strategisch-methodisch.....................................................................................51 Planmatig .........................................................................................................52 Uitvoerbaar ......................................................................................................52 De organisatie van het project ..................................................................................52 De moederorganisatie ......................................................................................53 De projectstuurgroep........................................................................................53 De projectgroep................................................................................................53 De projectontwikkeling ............................................................................................54 Inleiding............................................................................................................54 Initiatief en oriëntatie .......................................................................................55 Projectvoorbereiding........................................................................................55 Projectplanning ................................................................................................58 Projectrealisatie ...............................................................................................60 Projectopvolging ..............................................................................................61

5 5.1 5.2 5.3 5.4 5.4.1 5.4.2 5.4.3 5.4.4 5.4.5

Project S.O.L.O...............................................................................................................63 Inleiding....................................................................................................................63 Projectomschrijving..................................................................................................63 Projectorganisatie .....................................................................................................64 Projectmodel.............................................................................................................65 Initiatie en oriëntatie ........................................................................................65 Projectvoorbereiding........................................................................................66 Projectplanning ................................................................................................74 Projectrealisatie ...............................................................................................81 Projectopvolging ..............................................................................................99

6

Besluit ............................................................................................................................101

7

Voorstellen.....................................................................................................................104

Literatuurlijst .......................................................................................................................107 Lijst figuren...........................................................................................................................109 Lijst tabellen..........................................................................................................................110 Lijst bijlagen .........................................................................................................................111

Lijst van afkortingen S.W.O.T.

Strengths, Weakness, Opportunities & Threats Sterkten, Zwakten, Bedreigingen en Kansen

O.C.M.W.

Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn

F.I.K.

Flanders Indoor Karting

G.O.E.S.

Gelijken Onder Elkaar Sterk

V.Z.W.

Vereniging Zonder Winstoogmerk

J.A.C.

Jongeren Advies Centrum

R.I.S.O.

Regionaal Instituut voor Samenlevingsopbouw

K.M.O.

Kleine Middelgrote Ondernemingen

N.I.S.

Nationaal Instituut voor Statistiek

V.F.I.A.

Vlaams Fonds ter Integratie van Achtergestelden

V.F.I.K.

Vlaams Fonds ter Integratie van Kansarmen

S.I.F.

Sociaal Impuls Fonds

W.O.P.

Wijk Ontwikkelings Plan

V.G.C.

Vlaams Gemeenschaps Commissie

U.V.W.

Uitkeringsgerechtigde Volledige Werklozen

W.I.G.W.

Weduwen Invaliden Gehandicapten en Wezen

V.D.A.B.

Vlaamse Dienst voor Arbeids Bemiddeling

P.W.A.

Plaatselijke Werkgelegenheids Agendschap

K.B.S.

Koning Boudewijn Stichting

S.O.L.O.

Samen Organiseren van Leutige Ontmoetingen

K.A.J.

Katholieke Arbeiders Jeugd

K.W.B.

Katholieke Werklieden Bond

K.I.V.

Kortrijk Indoor Voetbal

J.O.P.

Jongeren Ontmoetings Plaats

J-Koma

Jeugd Kortrijk in. Maatschappelijk Achterstelling

S.M.A.R.T.

Specific, Measurable, Attainable, Relevant, Trackable Specifiek, Meetbaar, Aanvaardbaar, Realiseerbaar en Tijdsgebonden

L.A.T.

Living Apart Together

L.T.A.

Living Together Apart

B.O.M.

Bewust Ongehuwde Moeders

L.A.V.A.

Limburgse Activiteiten voor Alleenstaanden

J.A.G.

Jonge Alleenstaanden Groep

R.A.V.A.L.

Relatie en Activiteiten Vereniging voor ALleenstaanden

La? Hasta V.I.B.O.S.O.

.

Living Alone ? Happy Active Singles, Together in Activities Vlaams Instituut ter Bevordering en Ondersteuning van de Samenlevingsopbouw

P-S-P analyse

Probleem Situatie Positie analyse

C.B.G.S.

Centrum voor Bevolkings- en Gezinsstudie

C.G.S.O.

Centrum voor Geboorteregeling en Seksuele Opvoeding

7

Inleiding Wie kent zijn buren nog, op de dag van vandaag? Op televisie wordt er regelmatig aangegeven dat men mensen soms pas vindt, enkele dagen na zijn of haar dood. We leven nu eenmaal in een individualistische wereld, waar iedereen zijn eigen gang gaat. We moeten vooruit, al worden hierdoor mensen vergeten. Deze stellingen komen vaak voor en zijn typerend aan de 21ste eeuw. Dit inspireerde me om via mijn stageplaats buurtwerk Venning op onderzoek uit te gaan naar de mogelijkheden om dit binnen de buurt Venning aan te pakken. Want deze fenomenen worden ook in deze buurt ondervonden. Binnen de buurt vervalt namelijk het sociaal weefsel en mensen hebben het moeilijk om met elkaar te communiceren. Niet alleen het sociaal contact wordt als een groot probleem (h)erkend, maar ook de armoede en de verminderde leefbaarheid binnen de buurt. Er heerst namelijk een grote werkloosheid en veel woningen zijn in een slechte staat. Door al deze problemen zonderen de mensen zich af van de buitenwereld en komen hierdoor in een vicieuze cirkel van eenzaamheid en leegte terecht. Het Buurtwerk werkt hierop in door via projecten en activiteiten, in samenwerking met andere diensten en organisaties, de leefbaarheid in de buurt te verhogen. Er worden wel her en der evenementen georganiseerd, maar een vaste werking waar iedereen welkom is, is niet aanwezig. Mensen hebben elkaar nodig en hebben nood aan een regelmatige babbel en een ontspanningsmoment, helaas is dit niet altijd te vinden. Vooral alleenwonenden hebben het zeer moeilijk om elke dag opnieuw de moed te vinden zelf contacten te leggen en zich alleen naar een evenement te begeven. Overal ter wereld groeit het aantal alleenwonenden, ook in de Venning. 40 % van de sociale woningen worden door één persoon bewoond. We hebben dus met een grote doelgroep te maken die door al deze knelpunten een risicogroep vormt die niet meer kan rekenen op de spontane steun van mensen die men vroeger veel meer in wijken en verenigingsleven vond. Daarnaast worden ze voortdurend op hun alleen-zijn gewezen door niet-alleenwonenden en wordt er medelijdend op hen neergekeken: “Mensen die alleen zijn, zijn mensen die problemen hebben en geen partner kunnen vinden. Wat moet die eenzaamheid toch erg zijn om te verduren. Geen vrienden om je heen en alles moet men zelf opgelost zien te krijgen”. Al deze zaken worden hen toegefluisterd, maar ondersteuning krijgt men niet.

8 Ze hebben misschien wel problemen, maar mogelijkheden zijn er ook. Iedere mens is uniek en heeft talenten. Door hen aan te moedigen, hun mogelijkheden te benutten, kunnen ze opnieuw de kracht vinden hun alleen-zijn positief te benutten. Door projectmatig te werken willen we dan ook de sociale cohesie die alleenwonenden missen opnieuw aanbieden. Samen met hen wordt er een project opgericht waarin ze via ontspanningsmomenten mensen ontmoeten. Via hun mogelijkheden willen we hen bewust maken dat ze veel te bieden hebben en verantwoordelijkheden op zich kunnen nemen om in groep hun buurt opnieuw levend te maken. Het Project S.O.L.O. staat voor “Samen Organiseren van Leutige Ontmoetingen”. Als initiatiefnemers zullen de alleenwonenden in groep elkaar motiveren en activeren om een proces van empowerment te ontwikkelen. Ze zullen zelf het heft in handen nemen om hun medemensen de mogelijkheid aan te bieden om samen met hen de samenhorigheid die mensen vergeten zijn, wakker te maken. Via verschillende fasen zijn we er dan ook in geslaagd een sterk groepje alleenwonenden op een constructieve manier samen te brengen. Op basis van hun creativiteit en zelfzekerheid werden samen met enkele diensten initiatieven ondernomen die hun interesses prikkelen en hun kennissenkring verruimen. Met dit eindwerk wil ik aantonen dat mensen, hoe maatschappelijk kwetsbaar ze ook beschreven worden, de kracht kunnen vinden zich opnieuw in de maatschappij te ontplooien en tegelijkertijd in groep de leefbaarheid (hoe gering soms ook) in en rond de buurt - door hun eigen kunnen – te verhogen.

9

1

Buurt Venning

1.1

Inleiding

In dit gedeelte starten we met een korte omschrijving van het geografisch gebied waar het project zich bevindt, namelijk de buurt ‘Venning’. Hierbij zullen we de ontstaansgeschiedenis van de wijk bestuderen en beschrijven welke voorzieningen reeds aanwezig zijn. Uit de SWOT-Analyse zullen we zien wat de Venning al dan niet aantrekkelijk maakt en zullen daaruit de belangrijkste knelpunten toegelicht worden. Tot slot worden de objectieve gegevens van de buurtbewoners geschetst over wie ze zijn en hoe ze leven. Hierdoor krijgen we dan ook de eerste cijfers te zien over het aantal alleenwonenden, die de doelgroep uitmaken van het project.

1.2

Geografische wijkbeschrijving1

De buurt Venning bevindt zich aan de noordoostelijke kant van de stad Kortrijk, op 1,5 km van het stadscentrum (Grote Markt). De buurt bestaat uit de tuinwijk Venning en 3 straten met arbeiderswoningen. Het gaat hier over de Beeldhouwerslaan, Damastweversstraat, Juweliersplein, Kunstsmedenlaan, Schildersstraat, Spinnerijkaai, Tapijtenweversstraat, Tekenaarslaan, Vennestraat, Verversstraat, een deel van de Deerlijksestraat en de Gentsesteenweg, De wijk bestaat uit 280 woningen, waarvan er 163 sociale huurwoningen zijn. Samen goed voor 664 bewoners. Deze buurt wordt begrensd door de Vaart (Kanaal-Bossuit); de spoorweg, de ringlaan (met groene bufferzone) en de Deerlijksestraat. Door deze begrenzing wordt de wijk Venning letterlijk en figuurlijk afgesneden van de rest van de stad Kortrijk.

1

STAD KORTRIJK, Welzijnsdienst, “Buurtactieplan Venning”, p 3.

10

Figuur 1 Situering van de buurt Venning2 2

DEVROE, R., “ Buurtactieplan Venning”, december 2003, p 3.

11

1.3

Historiek3

In de 19de eeuw was Kortrijk overbevolkt en was een stadsuitbreiding nodig. Hierdoor werd in 1840 een spoorweg aangelegd, een station en een nieuw stadskwartier gebouwd, nl. de stationswijk. In oostelijke richting ontstond rond het stedelijk slachthuis en de Veemarkt een nieuwe volksbuurt, de tuinwijk Venning. Typerend voor deze stadsuitbreidingen was dat de oostkant zich vooral ontwikkelde als een armere arbeiders- of volksbuurt, waar vooral arbeiders- en coöperatieve bewegingen ontstonden en zich vestigden. Terwijl de westelijke uitbreiding in de buurt van het station op de burgerij gericht was. Vooral de textielindustrie begon zich verderaf rond het kanaal Kortrijk-Bossuyt te vestigen en te ontwikkelen. In deze buurt, de Venning, waren er kleine woningen en kleinschalige bedrijvigheid aanwezig. Deze woningen waren vooral arbeiderswoningen die gevestigd waren in de Deerlijksestraat en de Spinnerijkaai (aan Stoops fabriek). Tussen deze arbeiderswoningen waren er zogenaamde inspectieweggetjes, die de eigenaar toeliet om de achterkant van de huizen te inspecteren4. Vanaf de jaren 60 kreeg de textielindustrie zware klappen, waardoor verschillende fabrieken leeg kwamen te staan (Stoops fabriek, Vetex en Steverlyncks fabriek). Men zag dat de buurt Venning veel problemen had zoals armoede, een verouderde populatie, afwezigheid van maatschappelijke voorzieningen en de typische ‘ sociale-woonwijk’-problematiek zoals verouderde huizen. Het merendeel van de 260 woningen in de buurt Venning zijn sociale huurwoningen en een beperkt aantal koopwoningen. Elke sociale woning beschikt over een voortuin en een achtertuin. In 1960 had iedere woning een douche of een zitbad, maar geen boiler. Nu zijn 50% van de huizen van warm water voorzien, hebben zwakke elektriciteitsvoorziening, verouderde keukens, nauwe gasafvoer en water in de kelders. Er is ook bijna geen socialiteit aanwezig in de buurt, want jong of oud, autochtoon of allochtoon, werkend of niet-werkend en het wel of niet onderhouden van de voortuin kunnen het moeilijk met elkaar vinden.

3

JULT, H., “Kortrijk dubbel bekeken”, 1996.

4

DEVROE, R., “Buurtactieplan Venning”, december 2003, p 4.

12

1.4

Voorzieningen5

1.4.1

In de wijk

In de wijk vinden we het Werk. Punt met o.m. de volgende diensten: Keuken- en schoonmaakproject, Leerwerkplaats, Werk. Punt zelf met opleidingscel, Wijkontwikkeling Venning-Veemarkt, Woon- en Renovatiebegeleiding, Het Sociaal Verhuurkantoor “De Poort” en het Buurtwerk Venning. Het Buurtwerk Venning valt onder de stad Kortrijk, terwijl de andere overige diensten onder het OCMW vallen. Ter hoogte van het Werk. Punt die in de Damastweversstraat gelegen is, is er vooral plaatselijk verkeer en hoge parkeerdruk. Het kaartershuisje is een openbare ruimte die op het grasveld van het Juweliersplein gelegen is. Dit huisje heeft verschillende functies zoals: ruimte voor vergaderingen, spreekuren van de wijkagent en het Comité Vaart en ontmoetingsmogelijkheden op maandag-, dinsdag- en vrijdagnamiddag. Momenteel zijn er mankementen aanwezig in verband met het gebruik van het Kaartershuisje zodat hierdoor de hierboven beschreven functie moeilijk verlopen. Dit probleem wordt door de buurtwerker en de coördinator Buurtwerken Stad aangepakt. Naast deze openbare diensten bevinden er zich in de buurt private handelszaken en winkelpanden, organisaties en verenigingen. Deze handelszaken en winkelpanden zijn het Sintoplan (interieur- en winkelinrichtingen), Café St-Pol, F.I.K. (Flanders Indoor Karting), Carglas, een krantenwinkel en een beenhouwerij. De vereniging G.O.E.S. (Gelijken Onder Elkaar Sterk) VZW Kortrijk en organisatie Red-Side hebben hun eigen functies, maar ook een samenwerkingsverband met het buurtwerk Venning. G.O.E.S. VZW Kortrijk is een zelfhulpgroep voor ex-psychiatrische patiënten. Red-Side daarentegen is een zelfstandig initiatief van een buurtbewoner. Hij biedt allerhande sporten recreatieactiviteiten aan voor kinderen en jongeren. Daarnaast hebben we nog de kaartersclub “De Vaartkaarters” en het Comité Vaart. Comité Vaart is een zelfstandige bewonersorganisatie voor en door de buurt. Ze komen ongeveer vier maal per jaar samen om problemen in hun buurt te bespreken en samen aan te pakken zoals verkeersdruk, groen, huisvestiging en zoveel meer. In de wijk vinden we ook volkstuintjes, 2 autobushaltes, 2 glascontainers, een kinderspeelplein, een jongerenspeelplein en een groenzone met een vlindertuin. Iedereen die het wenst, kunnen van deze openbare plaatsen gebruik maken. Helaas hebben enkele plaatsen te kampen met vandalisme en zwerfvuil.

5


13

1.4.2

In de nabije omgeving

In de nabije omgeving van de buurt vinden we er het openluchtzwembad, een postkantoor en een bankkantoor (Fortis en ING). Op privaat gebied vinden we er winkelketens zoals Aldi, Krefel, Lidl, O’Cool, Aveve, Delhaize en een private kinderopvang die gelegen is in de Vlaanderenkaai. Er zijn ook sociale diensten zoals de Jongerenopvang De Link, het Migrantencentrum, het JAC (Jongeren Advies Centrum), een bedrijvencentrum Kanaal 127 en Wensica. Wensica is de naam van een boot die op de Vaart gelegen is. Deze boot dient als openbare ruimte waar jongeren elkaar kunnen ontmoeten. Qua onderwijs hebben we het lager onderwijs en het bijzonder lager onderwijs: • het lager onderwijs: St-Jozef, 3 Hofsteden, ’t Fort en de Zandberg in Harelbeke, • het bijzonder lager onderwijs: De Bloesem en De Kindervriend.

1.5

SWOT-analyse6

Reeds in het verleden werd er een onderzoek verricht door het R.I.S.O. (Regionaal Instituut voor Samenlevingsopbouw) waarin een analyse werd opgesteld van de buurt. De sterkten, zwakten, kansen en bedreigingen worden er weergegeven, aangevuld met persoonlijke ervaringen van de vroegere wijkontwikkelaar Piet Lareu en recentere gegevens van de buurtwerker Rik Devroe.

1.5.1

Interne analyse van de buurt

Sterke kanten • • • • • • • • •

6

lage diefstalcijfers, ligging dicht bij de ring en diverse winkelketens in de directe omgeving, alle sociale woningen beschikken over een tuin, er is aanzet tot meer groen met vlindertuin en volkstuintjes, een paar autochtonen en allochtonen werken samen, weinig ouderen, veel jongeren (12-17 jaar), de bewoners zijn het gewoon te moeten ‘vechten’ voor hun deel, veel alleenwonenden: mogelijkheid tot aanbieden van ontmoetingskansen?


14 Zwakke kanten • • • • • • • • • • • • •

• • • •

veel jongeren in de bijzondere jeugdzorg, hoog aantal SIF-vreemdelingen, veel leegstaande huizen en fabrieken, hoog aantal werklozen (vooral mannen), veel bestaansminimumtrekkers en lage inkomens, gebrek aan communicatie en samenwerking tussen autochtonen en allochtonen, veel kansarme gezinnen (hoog aantal kansarme geboortes), oververtegenwoordiging van sociale huurwoningen, veel woningen met laag comfort, veel éénoudergezinnen: nood aan kinderopvang, burenruzies slaan gemakkelijker om in vechtpartijen, er is weinig openbaar groen aanwezig, doorgaans veel (zwaar) verkeer, negatief imago en eilandvorming door de Ring, spoorweg en Vaart, ook mensen zonder groene vingers hebben een tuin, weinig sociaal weefsel (verenigingsleven) tussen de bewoners, veel alleenwonenden: onveiligheidsgevoelens.

1.5.2

Externe analyse die de buurt kan beïnvloeden

Opportuniteiten (kansen) • • • • • •

aanwezigheid Werk.punt en de Poort, oprichting en ondersteuning werkgroep Sociale Woonwijken en Buurtdiensten, groene zone (bijv. recreatieve uitbouw kanaalzone), buurtactieplan strevend naar integrale aanpak leefbaarheid en sport (jeugd), bijkomende brug tussen Venning – Sint-Jan: groter contact, er is erkenning als achtergesteld gebied en een gepaste reactie vanwege het bestuur. Æ er worden op deze manier meer inspanningen voor de buurt verricht.

Bedreigingen • • • •

blijvende leegstand van fabriekspanden, KMO-zone (Kleine Middengrote Ondernemingen) in groengebied, weinig of geen vat op inkomen, huisvesting en tewerkstelling, een uitblijvende beslissing rond het uitvoeren van een eventuele verbreding van de Vaart.

1.6

Knelpunten7

Deze buurt heeft naast al die zwakke punten zoals weinig groen, druk verkeer, eenzaamheid, onveiligheid…. nog 3 zeer grote problemen. Deze 3 knelpunten zijn: sociale huisvesting, werkloosheid en communicatie.

7

STAD KORTRIJK, Welzijnsdienst, “Buurtactieplan Venning”, 17 p.

15

1.6.1

Sociale huisvesting

Quasi heel de buurt bestaat uit sociale woningen. Bijna 40% van de huizen zijn voorzien van slechts 1 slaapkamer. Ze beschikken ook over onvoldoende comfort: geen warm water, verouderde elektriciteitskasten, verouderde keukens, schimmelvorming en wateroverlast in de kelder…. Omdat de huurders vroeger werknemers met kleine inkomens waren en nu eerder mensen met vervangingsinkomens, daalden de inkomsten van de bouwmaatschappij. Hierdoor besteedden ze onvoldoende aandacht aan de klachten van de bewoners, want er is minder geld voor renovatie en herstellingen.

1.6.2

Werkloosheid

Er is een hoge graad van werkloosheid in de buurt aanwezig. Bij de mannen in de buurt is die zelfs 4 keer groter dan het gemiddelde van stad Kortrijk. Dit is te wijten aan het verdwijnen van de industrieën (vooral textiel), want die stelden vooral laaggeschoolden tewerk.

1.6.3

Communicatie

Er is op vele gebieden gebrek aan goede wederzijdse communicatie: • communicatie met het stedelijk beleid: Er is een wederzijds wantrouwen. Dit wantrouwen wordt groter doordat aanvragen terugkeren zonder een antwoord of met een vrij late uitvoering; • communicatie met de Goedkope Woning: Geen antwoord op de aanvragen; • communicatie met buren: Burenruzies slaan gemakkelijker om in vechtpartijen. Maatschappelijk kwetsbaarheid Maatschappelijke kwetsbaarheid is één van de oorzaken van een gebrekkige communicatie. Een ongunstig maatschappelijk toekomstbeeld en een ongunstig maatschappelijk gedrag wordt vergroot door de negatieve ervaringen met maatschappelijke instellingen. Een maatschappelijk kwetsbaar persoon is diegene die in zijn contact met de maatschappelijke instellingen telkens weer te maken krijgt met de controlerende en sanctionerende aspecten ervan en minder geniet van het positieve aanbod. Maatschappelijke kwetsbaarheid is vooral te vinden in de lagere sociale klasse. Sommigen denken dat de maatschappij niets doet voor hen, met als gevolg dat zij eigen oplossingsstrategieën gaan ontwikkelen om uit hun kwetsbare situatie te geraken.

16

1.7

Objectieve gegevens: wie woont waar en hoe?8

De gegevens die hier worden weergegeven, werden in kaart gebracht door Prof. Kesteloot, die in zijn ‘Atlas van Achtergestelde Buurten in Vlaanderen en Brussel’, een aantal NIS-gegevens (Nationaal Instituut voor Statistiek) van de volkstelling in 1991 heeft verzameld en vergeleken. Deze tabel werd aangevuld met een aantal gegevens over Kortrijk die met cijfers vanuit de Venning worden vergeleken. Het geeft ons een overzicht over de specifieke doelgroepen, kansarmoede, achterstelling en (on)leefbaarheid van de buurt Venning9 Tabel 1 Cijfers buurt Venning ten opzichte van stad Kortrijk Nr 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

Indicator Kansarme geboortes% Jongeren% Ouderen% Éénoudergezinnen% Alleenwonenden% SIF-vreemdelingen% Bijzondere jeugdzorg% Niet werkende werklozen% Langdurig nwwz% Laaggeschoolde nwwz% Inkomen per inwoner Bestaansminimum% Huurders% Leegstand% Sociale huurwoningen% Verloop% Crime-index Kadastraal inkomen

Venning 23 26,81 17,17 12,16 45,08 9,79 1,39 13,17 30,61 7959 328943 3,46 67,52 1,41 57,25 11,18 451,81 18073

Kortrijk 4.68 20.17 18.87 9.06 31.62 3,06 0,28 7,98 25,81 64,76 438194 1,74 33,49 1,42 8,25 9,20 708,55 30908

Aan de hand van deze percentages concluderen we dat het aantal jongeren hoger ligt dan het gemiddelde van Kortrijk. Meer dan 1 op 4 bewoners in de buurt zijn jongeren. De ouderen daarentegen scoren procentueel net iets lager dan het gemiddelde van de stad Kortrijk. Daarnaast zien we hoge afwijkende scores over de aanwezigheid van sociale woningen, jongeren in de bijzondere jeugdzorg, kansarme geboortes, niet werkende werkzoekenden, huurders, SIF-vreemdelingen en steuntrekkers. Zij beschikken dan ook over een laag inkomen van een gemiddeld over 250 € minder per jaar dan de gemiddelde Kortrijkenaar. Wat de leegstand en het verloop betreft scoren ze procentueel bijna even hoog als het gemiddelde van de stad Kortrijk. De Crime-index in de Venning ligt daarentegen lager dan in Kortrijk. Door de grote aanwezigheid van armoede, worden er niet veel inbraken gepleegd. 8

DEVROE., R., Buurtactieplan Venning”, december 2003, 12 p.

9

SOCIAAL IMPULSFONDS, “Wijkontwikkelingsplan 1 Aandachtswijk Venning-Veemarkt”, 1997-1999, p 7.

17

2

Buurtwerk Venning

2.1

Inleiding

In dit hoofdstuk wordt het buurtwerk Venning, die zijn werking geografisch tot de buurt Venning richt, globaal weergegeven. Alvorens het bestaan van het buurtwerk Venning werden al vele andere projecten opgericht om in samenwerking met de bewoners tot oplossingen te komen die de leefbaarheid van de buurt kunnen verhogen. Het buurtwerk valt nu onder de welzijnsdienst qua positionering en krijgt materiële en financiële ondersteuning vanuit het OCMW en de stad. Vanuit deze analyse gaan we verder met de doelstellingen van waaruit het buurtwerk vertrekt. Daarop aansluitend wordt de werking weergegeven die in samenwerking met verschillende diensten en organisaties gebeurt waaruit vele projecten gerealiseerd worden. Vanuit deze vaste structuur die voor meerdere jaren geldt, gaan we concreter in op het jaar 2005. Op basis van een jaarlijks buurtactieplan worden er werkopties opgesteld, waarop men zich voornamelijk richt tot de belangrijkste werkoptie, namelijk de speerpuntactieplan ‘project alleenwonenden’, wat ook mijn project is. In dit laatste gedeelte wordt dan ook een eerste globaal beeld geschetst over hoe men het project vanuit het buurtwerk Venning wenst gerealiseerd zien te krijgen.

2.2

Werkingsgebied

Het werkingsgebied van het Buurtwerk Venning is de wijk Venning te Kortrijk. Het bureel is gelegen in de Damastweversstraat in het gebouw het Werk. Punt. De buurtwerker Rik Devroe is bereikbaar op het nummer 056/24.41.16 en via het emailadres [email protected].

Figuur 2 Buurtwerker Rik Devroe

Figuur 3 Lokaal buurtwerk Venning

18

2.3

Historiek10

In 1990 werd zowel door het OCMW als door het Stadsbestuur de problematiek van de Veemarktbuurt aangevoeld. Hierdoor werd het Buurtwerk Veemarkt opgestart als VFIAproject. VFIA staat voor Vlaams Fonds ter Integratie van Achtergestelden. Het buurtwerk wou de kansarmoede in deze achtergestelde buurt aanpakken en dit op 3 vlakken: huisvesting, woonomgeving (leefmilieu) en animatie. Vanuit het Buurtwerk Veemarkt ontstond in 1993 een nieuw initiatief: namelijk het buurtgerichte straathoekwerk. In de loop van 1994 werd in het kader van het Veiligheidscontract, dat het Stadsbestuur afgesloten had met het Ministerie van Binnenlandse Zaken, de problematiek van de sociale woonwijk Venning onderzocht met als doel het opstarten van een buurtpreventieproject. De nood aan buurtpreventie werd onderzocht en aangevoeld, maar werd echter niet toegepast. Voor de jaren 1995 en 1996 werd Kortrijk erkend als een VFIK-stad. VFIK staat voor Vlaams Fonds ter Integratie van Kansarmen. Na de oprichting van een Gemeentelijke Stuurgroep Kansarmoede en na opmaak van een beleidsnota werd een projectenplan uitgewerkt. Een aantal VFIK-projecten 1995 en SIF-acties 1996 werden in deze aandachtswijk uitgevoerd. Voorbeelden van projecten zijn: woonbegeleiding voor kansarmen en migranten, oprichting van een buurtcentrum en woongelegenheid voor alleenstaanden… In functie van het Beleidsplan 1997-1999 werd een Wijkontwikkelingsplan (WOP) opgemaakt. De specifieke doelstelling van het WOP is “Het verbeteren van de leefbaarheidssituatie in de aandachtswijk Venning-Veemarkt”. Men wou samen met de bewoners en diensten werken aan de uitbouw van de wijk met een integrale aanpak. Dit proces werd ondersteund door een wijkmanager, die het proces begeleidde in samenspraak met alle betrokken actoren en de bewoners. Hierbij richtte de wijkmanager Piet Lareu de speelpleinwerking opnieuw op die eertijds in de wijk Venning werd stopgezet. Er werd ook vanuit de bewoners een zelfstandig inspraakorgaan opgericht, genaamd Comité Vaart. In 1997 werd vanuit de SIF-criteria de wijkontwikkeling (Buurtwerk) Vaart opgericht. Nu wordt het buurtwerk sinds februari 1998 georganiseerd door buurtwerker Rik Devroe. Vanaf december 2003 werd het werkingsgebied van het buurtwerk beperkt tot de tuinwijk ‘De Venning’ en de Groeningekaai-Stasegemsestraat, maar ook de naam wijkontwikkeling verdween.

10

SOCIAAL IMPULSFONDS, “Wijkontwikkelingsplan Aandachtswijk Venning-Veemarkt”, 1997-1999, 36 p.

19 Het buurtwerk wordt vanaf 2004 door het Stedenfonds ondersteund. Vanuit een buurtactieplan probeert men de problemen aan te pakken. Het buurtwerk bestaat al ongeveer 8 jaar en heeft al veel projecten opgestart. Er zijn echter nog altijd sociale woningen aanwezig waar veel werklozen, steuntrekkers en SIF-vreemdelingen wonen met een laag inkomen. Dankzij de steun van stad Kortrijk, Rik Devroe en de bewoners zelf, kan de sociale aandachtswijk herleven.

2.4

Organigram11

De positionering van het buurtwerk ‘Venning’ binnen de stad Kortrijk De stad Kortrijk heeft verschillende diensten die bestaan uit beleidsdirecties en ondersteunende directies. De beleidsgerichte diensten bestaan uit 6 directies met aan het hoofd een directeur en een directieraad die beslissingen op zich moeten nemen. De 6 directies zijn Burger en Welzijn, Stadsplanning en Ontwikkeling, Mobiliteit en Infrastructuur, Leefmilieu, Sport en Cultuur. Buurtwerk is één van de diensten die onder de directie Burger en Welzijn valt. Deze directie wordt geleid door een directeur en 4 adjunct-directeuren (2 van Welzijn en 2 van Burger). De welzijnsdienst overkoepelt de jeugddienst, de sociale dienst, het buurten straathoekwerk. Het buurten straathoekwerk met als coördinator Tom Vandooren ondersteunt op zijn beurt 3 buurtwerken en een straathoekwerk. De 3 stedelijke buurtwerken zijn het buurtwerk De Lange Munte, het buurtwerk Overleie en het buurtwerk Venning. BURGERDIENST Sonja-Axx

ONTW. SAMENWERKING

INTEGRATIE

STRAATHOEKWERK Thorin Levecque

BUURTWERK LANGE MUNTE Joke/Tim

WELZIJNSDIENST Bart Verhaeghe

BUURT- EN STRAATHOEKWERK

SOCIALE DIENST

BUURTWERK OVERLEIE Anne-Marie Heijtens

BUURTWERK VENNING Rik Devroe

Figuur 4 De positie van buurtwerk Venning binnen de stad Kortrijk

11

JULT, H, “Kortrijk dubbel bekeken”, 1996.

JEUGDDIENST

20

2.5

Ondersteuning

Het buurtwerk wordt enerzijds gesteund op federaal niveau door de veiligheidscontracten (wettelijk geregeld), en anderzijds door het decreet op het Stedenfonds (vroeger Sociaal Impulsfonds) voor de werkingsmiddelen.

2.5.1

Veiligheid en preventiecontract12

Op het einde van ’93 werden de voorstellen tot het sluiten van een veiligheidscontract goedgekeurd op het kabinet van de minister van Binnenlandse Zaken. Begin 1994 werd in Kortrijk de goedkeuring gegeven om een veiligheidscontract te sluiten tussen de stad Kortrijk en de Staat. Hierin wordt de duur van de overeenkomst, de verbintenis van de gemeente en de financiële tussenkomst van de Staat bepaald. Daarna worden de voorwaarden en het geldelijke statuut voor het personeel van het veiligheidscontract goedgekeurd. Er werd ook een stuurgroep opgericht en er werd gezocht naar een structuur voor het contract. Hieruit werd het contract onderverdeeld in verschillende luiken, waaronder het luik Buurtwerk. In 2002 werd door het stadsbestuur en het OCMW een globaal welzijnsbeleidsplan als KADER voor de komende jaren (2003-2006) goedgekeurd. Binnen dit kader is buurten wijkontwikkeling één van de 12 werkterreinen. Op basis van de ervaringen en evaluaties van de voorbije jaren en het vergelijkend wijkenonderzoek over gans Kortrijk (uitgevoerd door RISO) heeft het stadsbestuur in overleg met het OCMW opnieuw bepaald waar buurtwerkers zullen worden ingezet. De resultaten uit het wijkenonderzoek gaven aan dat er zich in bepaalde wijken meer problemen voordoen dan in andere wijken. Daarnaast werd er gezocht naar een verbetering van de totale dienstverlening van de stad en zijn bewoners. Het stadsbestuur beslist dan op basis van deze twee punten wie waar wordt ingezet, voor welke opdrachten en voor welke termijn. Eens dit wordt beslist, zal dit dan doorgegeven worden aan het Ministerie. De aanpak blijft hetzelfde zoals vroeger, alleen kunnen de locaties gewijzigd worden ten gevolge van de evaluaties en de onderzoeken. Deze aanpak heeft betrekking tot de vier stedelijke buurtwerken op dezelfde locaties (sociale woonwijken): “Lange Munte” (Kortrijk), “Venning” (Kortrijk), “Ter Doenaert” (Marke) en “Kransvijver en Disgracht”.

12

STAD KORTRIJK, “Veiligheids- en preventiecontract”, 2002.

21 Bij de 4 buurten wordt er een buurtactieplan opgemaakt, dat wordt voorgelegd aan het College. Per plan worden er 5tal werkopties opgemaakt en per buurt 1 à 2 speerpuntacties. Men probeert verder ook de vrijwillige medewerkers uit de verschillende buurten in te schakelen in de werking. Daarvoor dient er per buurtwerk een “lokale raad” aanwezig te zijn bestaande uit de buurtwerker en de betrokken buurtbewoners. De lokale raad in de sociale woonwijk “De Venning” heet het Comité ‘Vaart’.

2.5.2

Het Stedenfonds13

Op 1 juni ’96 verscheen het decreet tot vaststelling van “de regelingen inzake de werking en de verdeling van het Sociaal Impulsfonds” in het Belgische Staatsblad. Elke gemeente kon beroep doen op het SIF. De gemeenten waar de achterstellingproblematiek het sterkst aanwezig was, kregen de meeste supplementaire middelen. Dit werd gemeten door de graad van achterstelling van personen en omgeving. Ook Kortrijk werd zo’n gemeente. Eind 2002 kondigde de Vlaamse regering een hervorming van het Sociaal Impulsfonds aan. Hierdoor werd het SIF afgeschaft en vervangen door het Vlaamse Stedenfonds op 1 januari 2003.

2.5.2.1

De krachtlijnen van het Vlaams Stedenfonds

Afbakening Het Vlaams Stedenfonds richt zich tot Antwerpen, Gent, de elf centrumsteden en de Vlaamse Gemeenschapscommissie voor het tweetalig gebied Brussel-Hoofdstad (VGC). Middelen en groeipad Als vertrekbasis voor het stedenfonds gelden de SIF-middelen 2002, deze bedragen ongeveer 75 miljoen euro (3 miljard bef). Het Stedenfonds groeit namelijk door een jaarlijkse stijging van de index, verhoogd met de groei van het Bruto Nationaal Inkomen. Verdeling trekkingsrechten • VGC Een voorafname van 10% op het Stedenfonds wordt in het Investeringsfonds en het Sociaal Impulsfonds van het VGC gewaarborgd. • de steden Voor het bepalen van de trekkingsrechten voor de steden worden volgende principes gehanteerd: a. onderscheid tussen Antwerpen en Gent (75% middelen) en de 11 centrumsteden (25% middelen), b. de middelen zijn te verdelen op basis van het bevolkingsaantal per stad, c. alle steden krijgen minstens hun huidige SIF + middelen gewaarborgd. 13

HILLAERT, G., Stad Kortrijk, “Het Stedenfonds”, interne nota.

22 Doelstellingen • De kwaliteit van het bestuur verhogen, • De dualisering tegengaan, • De leefbaarheid van de steden verhogen op stadsniveau en wijkniveau. Beleidsovereenkomst Het Stedenfonds werkt met een beleidsovereenkomst, zoals het bij het Sociaal Impulsfonds ook het geval was. Het beleidsovereenkomst wordt goedgekeurd door de gemeenteraad en door de Vlaamse regering. Op voorstel van de stad wil de Vlaamse regering een aantal invalshoeken kiezen die in de betrokken stad of één van zijn wijken een verandering teweeg kunnen brengen. Op deze manier kunnen de steden veel zelfstandiger werken dan tijdens de SIF-periode. Overgangsmaatregelen Er werden overgangsmaatregelen voorzien voor de steden en gemeenten i.v.m. de overgang van het Sociaal Impulsfonds naar het Gemeente- en Stedenfonds.

2.5.2.2

Het Stedenfondsbeleid in de stad Kortrijk

De missie van het Stedenfondsbeleid bestaat uit 2 invalshoeken, enerzijds wil men de maatschappelijke positie en de integratie van de kwetsbare bevolkingsgroepen verbeteren, anderzijds wil men de leefbaarheid in de aandachtswijken structureel verbeteren. Deze missie wordt in de aandachtswijken Venning-Veemarkt, Astridpark, RollegemTombroek uitgevoerd. Om deze wijken te kunnen bepalen, vergelijkt men de Stedenfondscriteria van Kortrijk met zijn wijken. De Stedenfonds-criteria Kortrijk zijn nl.: • • • • • • • •

kinderen geboren in kansarme gezinnen t.o.v. aantal geboren kinderen, kinderen van alleenstaanden t.o.v. aantal inwoners, bestaansminimumtrekkers t.o.v. aantal inwoners, sociale huurappartementen t.o.v. aantal woningen, woningen zonder comfort t.o.v. aantal woningen, UVW’s (Uitkeringsgerechtigde Volledige Werklozen) >1 jaar t.o.v. aantal inwoners, UVW’s (Uitkeringsgerechtigde Volledige Werklozen) <25 jaar t.o.v. aantal inwoners, WIGW’s (Weduwen, invaliden, gehandicapten en wezen) t.o.v. aantal inwoners.

De aandachtswijk Venning scoort slechter op volgende indicatoren: • percentage arbeiders, • woningen zonder klein comfort, • aanwezigheid van telefoon.

23

2.6

Financieringsmiddelen14

Vanuit het Stadsbestuur Kortrijk • personeelskosten: Het loon van de buurtwerker en bijscholingskosten, • werkingskosten: Enkel voor briefwisseling. Vanuit het OCMW onder de dienst Integratieprojecten • werkingskosten, • administratieve kosten, • infrastructuurkosten (gratis): Installatie, huur, aankoop bureau en benodigdheden, • middelen voor de buurtkrant ‘Infokanaal’. Het Buurtwerk ‘Venning’ ontvangt alle financiële middelen voor de dagelijkse werkingskosten vanuit het Stedenfonds. Voor het Stedenfonds is het namelijk de Vlaamse Gemeenschap die het respectievelijke trekkingsrecht voor een bepaalde stad overmaakt aan de gemeente en het OCMW. De loonkost daarentegen wordt enkel door de stad betaald. Dit betekent dat we binnen de dienst bijna met een volledige gemeenschapsfinanciering te maken hebben. De personeelskosten worden hierbij gefinancierd door de tussenkomst van de Staat in de bruto jaarwedde van de 4 buurtwerkers : 4 buurtwerkers x 27268,29 € = 109073,15 €.

2.7

Doelstellingen15

Algemene doelstelling “Het verhogen van de leefbaarheid van de buurt met en door de bewoners in een (buurtoverschrijdende) samenwerking”. Dit betekent dat het buurtwerk zich actief richt op de buurt, zodat ze door samenwerking met de buurtbewoners de elementaire problemen in de leefomgeving, maar ook de collectieve basisbehoeften van de bewoners kunnen aanpakken. Specifieke doelstellingen • zorgen voor betere communicatie tussen de bewoners onderling en met het beleid en de bouwmaatschappij via de buurtkrant, • integratiekansen aanbieden en algemeen werken aan de kansarmoede, • de samenwerking en het contact tussen de bewoners onderling en met diensten opzetten, verbeteren en uitbouwen, 14

HILLAERT, G., Stad Kortrijk, “De financieringsmiddelen van stedelijke buurtwerken ”, interne nota.

15

DEVROE, R., “Jaarverslag Buurtwerk Vaart”, 1998.

24 • • • • • • • • • • •

het verbeteren van de directe leef- en woonomgeving, de verkeerssituatie in en rond de wijk verbeteren (verkeersveiligheid), de reeds bestaande projecten zoals het kaartershuisje uitbouwen en verbeteren, voorkomen van delinquentie via diverse ontspannings- en sportactiviteiten, de tewerkstellingsproblematiek (vele werklozen) aanpakken, een positiever imago uitbrengen van de wijk naar de stad en omgekeerd, ontmoetingsmogelijkheden voorzien voor de buurtbewoners, het sociale huisvestingsproblematiek aanpakken, de veiligheid in de buurt verbeteren en het milieu respecteren door onderhoud, de jongeren ruimtes aanbieden om te spelen en elkaar te ontmoeten, ….

2.8

Werking

2.8.1

Methodieken

2.8.1.1

Algemeen

Het buurtwerk ‘Venning’ vindt zijn werking in de buurt zelf en zijn bewoners, in team (stad) en anderen zoals vrijwilligers en diensten, organisaties, verenigingen… Ten eerste moet er een duidelijke opdracht vervuld worden binnen een duidelijk kader (Stad Kortrijk, Globaal welzijnsbeleidsplan, Buurtactieplan). De kennis, vaardigheden en attitude van de werker zijn de belangrijkste gereedschappen die de werking doen staan of vallen.

2.8.1.2

De buurt en zijn bewoners

Het buurtwerk zet zich in om bewoners te ondersteunen en participatief te werken via verschillende bewonersgroepen (vb. werkgroep Spelevaart, redactieraad buurtkrant InfoKanaal,…), met bijzondere aandacht voor de kansarme en zwakkere bewoners (vb. steuntrekkers, werklozen, migranten,…). Men zoekt samen met de bewoners wat er goed en wat er verkeerd is in de buurt en zoekt met hen naar oplossingen.

2.8.1.3

Partners

Meestal gebeurt ‘dit’ met verschillende betrokken partners in samenwerking met de vrijwilligers en andere diensten zoals De Zonnewijzer, De Warande, de wijkwerking OCMW, het Migrantencentrum enz… Men bekijkt wat de bewoners kunnen doen en wat de partners kunnen doen. De gekozen oplossingen worden daarna regelmatig geëvalueerd en bijgestuurd. Het is ook belangrijk dat de buurtwerker hierbij optreedt als medeorganisator en als bewaker van de belangen van de kansarme doelgroep (actieve toeleiding en ondersteuning).

25

2.8.1.4

Team (Stad)

De stad Kortrijk heeft 4 buurtwerkers, verspreid over 3 buurten en één straathoekwerker. Er wordt minimaal 1 keer per 14 dagen vergaderd over het reilen en zeilen van iedere buurt. Dit is noodzakelijk, want zij hebben namelijk dezelfde doelen en willen deze gezamenlijk nastreven. Op deze manier kunnen ze samen over de 3 buurtwerken unieke veranderingen tot stand brengen, want samen sta je sterk.

2.8.1.5

De buurtwerker16

Niet alleen de werking van het buurtwerk is belangrijk, maar ook de werking van de buurtwerker zelf. Daarom zijn er noodzakelijke voorwaarden verbonden voor de buurtwerker: • men moet zijn doelgroep kennen op verschillende vlakken, zoals de huidige toestand (o.a. leeftijdspiramide, sociale toestand, afkomst…) en hun mogelijkheden opzoeken met het oog op medewerking van vrijwilligers en medewerkers in buurtdiensten; • ook is het belangrijk dat hij weet wat er leeft onder de bevolking. Dit zijn bijvoorbeeld de problemen en de mogelijkheden die aanwezig zijn in de buurt; • de leefomgeving van de buurtbewoners moet ook gekend zijn, zoals de huidige toestand (huisvesting, verkeer, speelruimte…); • als laatste zijn de actoren (stadsdiensten, OCMW, verenigingen, organisaties,…) heel belangrijk. De buurtwerker moet ze leren kennen, zodat ermee samen kan worden gewerkt.

2.8.2

Werkvormen17

2.8.2.1

Individueel maatschappelijk werk

Deze werkvorm is de eerste opvang voor bijv. spanningen in het gezin, huurproblemen, alcoholisme, … Dit onderdeel is het minst van toepassing binnen het Buurtwerk ‘Venning’, omdat dit een nuldelijnswerking is en niet over een buurthuis beschikt.

2.8.2.2

Groepswerk

In dit onderdeel doet buurtwerk aan vorming, informatie-uitwisseling, ontmoeting en animatie en dit voor alle buurtbewoners, zowel jong als oud. Dit gebeurt hoofdzakelijk in het kaartershuisje op het Juweliersplein. Dit kaartershuisje wordt gerund door de bewoners zelf in samenwerking met het buurtwerk en de Zonnewijzer, een dienstencentrum voor bejaarden. Maar ook de jongeren worden benaderd door het Centrum voor Levensvorming.

16


17


26

2.8.2.3

Opbouwwerk-op-buurtniveau

Hier doet men beroep op de zelfwerkzaamheid van de bewoners om probleem- en projectgericht te werken. Thema’s zoals ruimtelijke ordening en woonomgeving, huisvesting, onderwijs… Het is belangrijk dat de bewoners hierbij met het geloof in hun eigen kunnen hun weerbaarheid vergroten. Omdat dit gebeurt door vrijwillige buurtbewoners, speelt het Comité Vaart hierbij een belangrijke centrale rol.

2.8.3

Invalshoeken18

Territoriaal: buurtniveau (de wijk Venning). Categoriaal: De doelgroep van het buurtwerk zijn alle kinderen, jongeren, volwassenen, bejaarden, validen, mindervaliden, autochtonen en allochtonen uit de buurt Venning. Er wordt prioritair gewerkt met de meest achtergestelden. Functioneel: alle functies komen aan bod met verschillende partners: • • • • •

huisvesting: dienst huisvesting, bouwmaatschappij, onderwijs: schoolopbouwwerk, (eerstelijns)gezondheidszorg, (nuldelijns)sociale dienst: wijkwerking OCMW, ruimtelijke ordening zoals economie, speelruimte, groenvoorziening en openbare werken: wijkontwikkelingsplan, stadsdiensten (technische dienst, jeugddienst en verkeersdienst), • milieu: afvalstoffenbeheer, • arbeid (buurtgerichte initiatieven starten die werkgelegenheid voor de bewoners creëren): Kanaal 127, Werk. Punt, dienst personeels stadsbestuur, VDAB en PWA.

2.9

Netwerkvorming

Rik Devroe is de enige voltijdse buurtwerker in het buurtwerk ‘Venning’. Door de nauwe samenwerking van enkele professionele diensten en organisaties, maar ook door vrijwillige inzet van werkgroepen binnen de buurt kunnen projecten tot hun ontplooiing komen. Via tabellen en hun ondertitels geven we een overzichtelijke schema weer over de netwerkvorming van het buurtwerk Venning.

18


27 Tabel 2 Samenwerkingsverbanden binnen buurtwerk Venning

SOCIAAL Huisvesting Sociaal Verhuurkantoor “De Poort” Huurdersbond West-Vlaanderen Goedkope Woning Arbeid VZW Jongerenatelier Jongeren die deeltijds studeren, werkcapaciteiten aanleren. (Speelpleintjes) Werk. Punt (Begeleiding naar werk) Werkwinkel Zorg en Welzijn Zelfhulpgroep voor psychiatrische en ex-psychiatrische patiënten GOES, Walter Bostoen Thuisverpleging en Welzijn VZW Samenwerkingsinitiatief Zuid-West Vlaanderen Dienstencentrum “De Zonnewijzer” Buren voor Buren Voedselbedeling “De Vaart” Migranten Stedelijke Integratiedienst Migrantencentrum (onthaal, vorming, informatie) Huiswerkklas, Gespreksavonden, Interculturele activiteiten Jeugd Boothuis Wencisa Comité Bijzondere Jeugdzorg (hulpverlening aan ouders en kinderen op vrijwillige basis) JongerenAdviesCentrum (informatie en advies op jongerenmaat) Tehuizen en opvang De Korenbloem Leef- en zorghuis Dagverzorgingscentrum, serviceflats en open activiteiten voor senioren. De Link en Aktractie (opvang jongvolwassenen) Bedrijven Kanaal 127 Bedrijvencentrum Sociale Economie Ontmoeting en ontspanning Buurtcentrum Achturenhuis Cultuurcafé Vlaams Gemeenschap Vakantieparticipatie

28 Buurtgericht werk Collega-Buurtwerken: Buurtwerk Lange Munte Buurtwerk Overleie Buurtwerk Veemarkt (Open Atelier) Buurtgerichte Jeugdwerker Straathoekwerk Stad en OCMW Opbouwwerk en sociaal-artistiek : Maarten François Buurtdiensten : uitleendienst, klusjesdienst en vervoerdienst Unie der Zorgelozen (sociaal-cultureel wijkproject) Financiering / Subsidiëring KBS (Koning Boudewijn Stichting) Stad Kortrijk (voorzover het sociale initiatieven betreft die gesubsidieerd worden) OCMW Bewonersorganisatie S.O.L.O. (alleenwonenden) Comité Vaart (bewonersinspraak)

CULTUREEL (Vrije tijd) Jeugd Chiro St-Jan K.A.J. (Katholieke Arbeiders Jeugd) Jeugdhuis Bledi Jeugdontmoetingcentrum JOC Dienstencentrum Uitleendienst Jeugd Natuur en Milieu Natuurtuin Gilbert Desloovere Sport en Recreatief Stedelijk Openluchtzwembad (Abdijkaai) Wembley Red-Side Voetbal Gino Derveaux Ontmoeting en ontspanning Sint-Janshuis Sint-Jansfeesten Kaartershuisje Juweliersplein Verenigingen KWB Sint-Jan (Katholieke Werklieden Bond) Biljartclub Sint-Janhuis

29 GODSDIENSTEN Onze Lieve Vrouwekerk : Pastoor – deken Parochie Onze Lieve Vrouw Pastoor Sint-Jan Parochie Sint-Jan Moskee Orthodoxe Kerk

ONDERWIJS (via schoolopbouwwerk) De Bloesem Bijzondere lagere school (type 2 : leermoeilijkheden) St-Jozefinstituut 3 Hofsteden Basisonderwijs ’t Fort

NATUUR EN MILIEU Dienst Leefmilieu (Zwerfvuil en volkstuintjes) Natuurpunt Groendienst De Poort

2.10

Activiteiten19

Het leeuwendeel van de aandacht van het buurtwerk gaat uit naar zijn 17 projecten : • • • • • • • • • • • • • • 19

buurtkrant (infokanaal); buren voor buren (in samenwerking met Zonnewijzer en parochie(s)); comité Vaart (zelfstandige bewonersinspraak); red-side (zelfstandig initiatief Gino Derveaux); buurtdiensten (tussenpersoon voor): klussenteam en materiaaluitleendienst; jongeren: open atelier, poortgebouw ‘Vetex’ als sportschuur, regelmatige bijeenkomsten ‘Vaartjongeren’, spelkaffee (nintendo, dreamcast, playstation, dammen, tafelvoetbal…); werkgroep ‘Spelevaart’: herinrichting speelplein, organisatie wijkspeelpleinwerking in samenwerking met de Warande, jeugddiensten en monitoren; KIV-zaalvoetbalcompetitie; fijne buurt-actie: Het doel van deze actie is de bewoners, de stad en “de Goedkope Woning” aansporen tot onderhoud van de voortuintjes, straatgoot, trottoir….; vrijwilligers voor ondersteuning bij boomplant, fijne buurt-actie, bestuur kaarters, feestmedewerkers, bussen van brieven, buurtkrantbedeling, kaartershuisje openhouden, aandachtswerking (Buren voor Buren), voetbal en buurtvoetbal…; het kaartershuisje (openbaar ruimte voor ontmoeting en ontspanning); sint-jansfeesten (kinder/jongerengedeelte): minivoetbal, workshops, garçonkoerse….; wijkontwikkeling (Vetex, Zone 30, Steverlyncks en Stoops fabriek); cultuur o.a. buurttoneel in samenwerking met de “Unie der Zorgelozen; STAD KORTRIJK, Welzijnsdienst, “Buurtactieplan Venning”, 17 p.

30 • meldingskaarten van de Goedkope Woningen (opvolging); • overlegbijeenkomsten met het wijkteam, de wijkagenten, het uitgebreid wijkteam en de stedelijke buurtwerkenteam; • huiswerkklas: deze werking is bedoeld voor kinderen die moeilijkheden ondervinden om thuis hun huiswerk kunnen maken. (in samenwerking met het Migrantencentrum).

2.11

Werkopties20

De werkopties van buurtwerk Venning worden opgesteld aan de hand van een structuur die bij de Gebiedswerking van stad Kortrijk van toepassing is. (Dit is een gebiedsgerichte werking van 5 functies op verschillende deelgebieden die gans de stad Kortrijk bedekt). Via verschillende punten wordt duidelijk gemaakt wat er in 2005 door het buurtwerk gerealiseerd moet worden. Dit werd door de coördinator, de buurtwerker en met kleine inbreng van mij opgesteld. Naast deze nieuw op te nemen werkopties zal men verder de werkgroep Red-Side en de vrijdagwerking in het kaartershuisje ondersteunen.

2.11.1

Informatie en advies

Het buurtwerk informeert aangelegenheden in verband met de buurt van en naar de buurtbewoners, vanuit en naar de andere directies, het OCMW en de politie. De eerste actie binnen dit werkpunt is het ontwikkelen van een structureel systeem om informatie vanuit derden zoals stadsdiensten, het OCMW, de Goedkope Woning, de wijkagent en de buurtbewoners zo vlot mogelijk in de buurtkrant op te nemen. Via dit systeem wil men er ook voor zorgen dat signalen vanuit het buurtwerk efficiënter doorgegeven worden aan de bevoegde dienst. Het uitbouwen van een infopunt in het kaartershuisje is de tweede actie die men dit jaar bereiken wil. Via het inrichten van een infostand binnen het gebouw wil men nuttig informatie ter beschikking stellen aan de buurtbewoners.

2.11.2

Gemeenschapsvorming

In deze functie heeft men als doel het ondersteunen van diverse themagerichte groepen met het oog op het verhogen van de betrokkenheid van de bewoners met de buurt en elkaar.

20

DEVROE, R., “Buurtactieplan Venning (Werkopties)”, 2005, 16 p.

31 De eerste actie binnen de gemeenschapsvorming is het samenbrengen van alleenwonenden in en rond de wijk Venning door het ontwikkelen van een project, waarvoor 600 € voorzien is. De buurtwerker heeft hierbij tot functie het coachen van deze groep zodat zij op een zelfsturende manier activiteiten en ontmoetingsmomenten kunnen programmeren waarvan de leefbaarheid in de buurt ten goede komt. Als tweede punt draagt het buurtwerk bij tot de ondersteuning van de werkgroep Buren voor Buren Venning. Samen met deze werkgroep worden de nieuwkomers in de buurt binnen de drie maanden na aangifte bezocht en informeert in verband met zaken die de buurt aanbelangen. Men heeft als doel de nieuwkomers zich laten thuisvoelen in hun nieuwe woonomgeving.

2.11.3

Ontmoeting

In samenwerking met het team buurtgericht Jeugdwerk zal men aanbod voorzien en evenementen ondersteunen die zich tot kinderen en jongeren richten. Aan de hand van een tweede opening van het jongerenspeelplein op de wijk Venning zal men jongeren toeleiden om gebruik te maken van de afgewerkte trapveld en de onlangs geïnstalleerde pingpongtafels en een JOP (JongerenOntmoetingsPlaats). Tijdens deze opening zal men de werking bekendmaken en het jongerenatelier bedanken voor het plaatsen van deze voorzieningen. Het buurtwerk zal het aanbod van jeugdwerk J-Koma ondersteunen door in samenwerking met hen nieuwe initiatieven op te starten, vrijetijdsmogelijkheden aan te bieden, de speelinfrastructuur af te stellen en ontmoetingsvoorzieningen te creëren tussen de jongeren en de buurt. Binnen deze functie ontmoeting zal het buurtwerk bijdragen tot het stimuleren van ontmoetingsmomenten door het initiëren van initiatieven en/of ondersteunen van vrijwilligersgroepen, met bijzondere aandacht voor risicogroepen. Deze optie wordt via twee acties tot uitvoering gebracht door namelijk het project alleenwonenden en het ontwikkelen van een prikbordsysteem. Aan de hand van drie verzamelpunten wil men berichten van en voor de buurt kenbaar maken om ontmoeting te stimuleren tussen de aanbieders en vragers van allerlei diensten, producten, hobby’s… Om de efficiëntie ervan te meten zal er eind 2005 een evaluatie opgesteld worden met de buurtbewoners en de gebruikers.

32 Dit jaar wordt er een buurtfeest organiseert in samenwerking met de buurtbewoners. Hierbij zullen de vrijwilligers ondersteunt worden bij het inrichten van een klein gezellig buurthappening. Door middel van de oprichting zal men zich richten tot het verhogen van de sociale cohesie in de buurt en zullen competenties van bewoners verhoogd worden. Via een stappenplan zal men de vrijwilligersgroep tot zelfstandiging motiveren. Het kaartershuisje openstellen tot een vrij toegankelijke ontmoetingsruimte samen met de reeds actieve vrijwilligers, of mits opstarting en ondersteuning van nieuwe vrijwilligers. Deze globale werkoptie wenst men via 2 acties te volbrengen door namelijk de verantwoordelijkheid van het kaartershuisje onder de bevoegdheid van het Buurtwerk te brengen en door de heropstarting van een open werking in het kaartershuisje. Deze werking zal door de buurtwerker gedragen worden met behulp van vrijwilligers.

2.11.4

Beleid

Het buurtwerk stimuleert en ondersteund bewonersinspraak en –betrokkenheid omtrent diverse thema’s, als ondersteuning naar andere directies of diensten, of als procesbegeleider die bewonersgroepen op weg helpt naar zelfstandig actief burgerschap. In deze werkoptie komt opnieuw het project alleenwonenden bij te pas. Men wenst via een tweede actie ook de beleidsbetrokkenheid te stimuleren door het organiseren van een wandeling in de buurt met mandatarissen en buurtbewoners om de knelpunten inzake verkeer te kunnen aanduiden. Hierbij wenst men de aanwezigheid van minimaal 2 schepenen en 10 bewoners. Het opnemen van de signaalfunctie omtrent woonproblematieken bij huurders van de Goedkope Woning. Men wenst dit samen met de werkgroep Sociale Woonwijken op te nemen. Via het bijwonen van hun vergaderingen en de opvolging van de daar gemaakte afspraken wilt men de samenwerking met de sociale bouwmaatschappij verhogen.

33

2.12

Speerpuntactieplan ‘Project Alleenwonenden’21

2.12.1

Identificatie

Buurtwerker : Rik Devroe Buurt: Venning Werkingsschaal : buurt Venning + nabije rand. Naargelang de wil van de zelforganisatie kan men het werkingsgebied van het project laten uitgroeien naar andere buurten en streken. Doelgroep : alleenwonenden = 40 % van de gezinshoofden in de buurt. Looptijd: 2005 1ste fase : februari – mei : opstart 2de fase : juni – december : werking 3de fase : verzelfstandiging De verzelfstandiging is namelijk al in de startfase het hoofddoel en loopt doorheen de verschillende fasen. De looptijd van het project hangt hierbij grotendeels af van de zelfredzaamheid van de doelgroep.

2.12.2

Algemeen

2.12.2.1

Titel van het speerpunt

project alleenwonenden – zelforganisatie Het samenbrengen van alleenwonenden en het coachen van deze groep zodat zij op een zelfsturende manier activiteiten kunnen programmeren die tegemoetkomen aan de wensen van deze groep. Het ondersteunen van deze dynamiek moet aantoonbare effecten hebben op het welbevinden van de doelgroep en zich vertalen in verbetering van de leefbaarheid in de buurt.

2.12.2.2

Kadering binnen werkopties

Ontmoeting : Stimuleren van ontmoetingsmomenten door het initiëren en/of het ondersteunen van vrijwilligersgroepen, met bijzondere aandacht voor risicogroepen. Gemeenschapsvorming : Ondersteunen van diverse themagerichte groepen met het oog op het verhogen van de betrokkenheid van de bewoners met de buurt en elkaar.

21

DEVROE, R., Speerpuntactieplan Buurtwerk Venning”, 2005, 4 p

34 Beleid : Stimuleren en ondersteunen van bewonersinspraak en –betrokkenheid omtrent diverse thema’s, als ondersteuning naar andere directies of diensten, of als procesbegeleider die bewonersgroepen op weg helpt naar zelfstandig actief burgerschap.

2.12.2.3

Nadere bepalingen (volgens SMART-principe)

2.12.2.3.1 Specific (Specifiek) Het uiteindelijke doel van dit project is dat de deelnemers een aantal activiteiten zelf kunnen programmeren en organiseren en de werking in handen nemen, indien nodig met blijvende logistieke steun van het buurtwerk. Op het eind van 2005 heeft men als resultaat dat de aanwezigheid van de buurtwerker niet langer noodzakelijk is tijdens de bijeenkomsten van de kerngroep. Hiervoor wordt er een groepsdynamisch proces binnen het buurtwerk opgestart die de vrijwilligers toelaat om zelfsturend en open te werken. Via regelmatig verslag in het buurtkrantje wordt de buurt op de hoogte gesteld omtrent de ontwikkelingen van het project. Gedurende het jaar moet er minimaal 5 bijeenkomsten en 6 activiteiten gerealiseerd worden, waarvan minimaal 2 activiteiten volledig worden georganiseerd door de (kern)groep. Samen met hen onderzoeken we naar mogelijke partnerschappen met andere organisaties zoals Cultuurcafé. De werking van het project zal met een bedrag van 600 € gesubsidieerd worden, dit kan eventueel gevolgd worden door het indienen van een projectdossier (vb. Cultuur). Dit proces wordt tijdens de opstart begeleidt door de stagiaire. Eind mei wordt dit overgenomen door de buurtwerker zelf. Er is nog niet bepaald of er een aparte ruimte voorzien wordt voor activiteiten en bijeenkomsten, maar op het eerste zicht lijkt dit niet het geval te zijn. In verband met de middelen van het project zal dit voornamelijk gericht worden tot drank en hapjes tijdens de bijeenkomsten.

2.12.2.3.2 Measurable (Meetbaar) De volgende doelstellingen moeten op het eind van 2005 bereikt worden : • Verslaggeving van bijeenkomsten en activiteiten, • Het ter beschikking stellen van middelen vanuit buurtwerk, behoudt de buurtwerker hierbij inspraak, inzicht en eindverantwoordelijkheid, • Ten allen tijde moeten er minimum 4 leden aan de kerngroep deelnemen, • Het persoonlijke bevragen van minimaal 40 personen, • Ten minste 25 alleenwonenden sluiten éénmaal aan bij een bijeenkomst of activiteit.

35 2.12.2.3.3 Attainable (Haalbaar) De inschatting van de noodzaak tot een zekere initiatief gebeurde vanuit de subjectieve beleving van de buurtwerker. Via gesprekken met alleenwonenden ontdekte men dat er grote nood is aan sociaal contact. Als de nood het hoogst is…..

2.12.2.3.4 Relevant Dit project kadert binnen de visie stedelijk buurtwerk, de werkopties 2005 van buurtwerk Venning en op vraag van betrokken bewoners (alleenwonenden).

2.12.2.3.5 Trackable (opvolgbaar) De resultaten zullen opgevolgd en geëvalueerd worden door publicaties in het buurtkrantje, via verslaggeving van bijeenkomsten en activiteiten, door het eindwerk van de stagiaire HIEPSO en via tussentijdse rapporten en eindverslag van het speerpuntactie.

2.12.3

Voorbereiding

Methodes van meting van resultaten zullen gebeuren vanuit het bijhouden van interesses van de ondervraagde alleenwonenden, het bijhouden van verslaggeving bijeenkomsten en activiteiten en via het gebruik van aanwezigheidslijsten bij activiteiten. Er is een begroting voorzien van 600 € vanuit de reguliere budgetten van buurtwerk Venning. Er kan een mogelijkheid zijn tot (financiële) ondersteuning via KBS (Koninklijke Boudewijn Stichting) of Cultuurraad. Deze som is voorzien voor kleine versnaperingen op de eerste bijeenkomsten, het ondersteunen van activiteiten en bezoeken tijdens het eerste projectjaar. Voor ruime bekendmaking en samenwerking worden volgende actoren aangesproken: Buren voor Buren Venning (mede-initiatiefnemer), Comité Vaart, OCMW (informatief, logistiek) en aanbieders van sport, cultuur en vorming. De participatie van de doelgroep zal gebeuren via constante medezeggenschap tijdens bijeenkomsten omtrent keuze van activiteiten met oog op uiteindelijke zelforganisatie. De financiële verantwoordelijkheid (budget vanuit stad) blijft bij de buurtwerker. De tussentijdse- en eindevaluatie van dit speerpuntactieplan zal in de maand juni en december gebeuren door de buurtwerker van buurt Venning en de coördinator van de stedelijke buurtwerken stad Kortrijk.

36

3

Alleenwonenden

3.1

Gezinssamenstelling

3.1.1

Inleiding

In het handwoordenboek van Hedendaags Nederlands ‘Van Dale’, vond ik het begrip ‘gezin’ als volgt weergegeven: “echtpaar met hun kinderen22”. Deze definitie is als men ze van naderbij bekijkt naar mijn mening te idealistische weergegeven. Later vond ik deze omschrijving van de term ‘gezin’: “Gezin is de term voor alle samenwerkingsvormen die een herkenbare sociale eenheid op microniveau vormen, met al dan niet verwante personen die duurzame en affectieve banden hebben en elkaar onderling steun en verzorging verlenen23”. Dit begon er al meer op te lijken, daar er in het dagelijkse leven niet altijd sprake is of kan zijn van ‘huisje, tuintje, kindje’ oftewel het ideaalbeeld van het gezin. Cijfers geven weer dat er een steeds groeiende diversiteit aan gezinsvormen plaatsvindt. In dit deel zullen we deze vormen verder uitspitten en staan we even stil bij hun plaats in de maatschappij. De verschillende gezinsvormen24: • twee-oudergezinnen, a. het kerngezin, b. het uitgebreid gezin, c. nieuw samengesteld gezin, d. ongehuwd samenwonenden, e. LAT en LTA relaties, f. co-ouderschap, g. holebi-gezinnen. • één-oudergezinnen, • alleenwonenden. In het kader van dit werk is het evident dat dit laatste begrip, zijnde alleenwonenden, in het tweede deel van dit hoofdstuk verder uitgewerkt wordt.

22

VAN DALE, “Handwoordenboek van Hedendaags Nederlands”, tweede druk, 1994, p 350.

23

http://nl.wikipedia.org/wiki/Gezin.

24

Structuur overgenomen uit http://nl.wikipedia.org/wiki/Gezin. “Gezinsvormen”. en TREFPUNT: Denkstation over seks en relatie, “Samenlevingsvormen”, 2000, www.cgso.be.

37

3.1.2

Twee-oudergezinnen25

Twee-oudergezinnen zijn niet per sé gezinnen waar de ouders in een eerste huwelijk verkeren en gezamenlijke biologische kinderen hebben.

3.1.2.1

Het kerngezin

Het kerngezin is de frequentste samenlevingsvorm, ze bestaat uit: vader, moeder en de kinderen. Iets meer dan 32% van de Europese gezinnen is van deze aard.

3.1.2.2

Het uitgebreid gezin

Een stuk minder frequent is het uitgebreid gezin. We vertrekken vanuit het kerngezin maar dit wordt uitgebreid met minstens 1 familielid. Er zijn horizontale (zijnde een oom en/of tante die het gezin vervoegd) en er zijn verticaal (opa en/of oma komt erbij) uitgebreide gezinnen.

3.1.2.3

Het nieuw samengestelde gezin

Echtscheidingen komen steeds vaker voor in onze maatschappij, terwijl het huwelijkscijfer fors teruggelopen is. Eén van de gevolgen hiervan is dat mensen die uit de echt gescheiden zijn en opnieuw een partner vinden meestal beslissen niet te huwen. Dergelijk voorbeeld van zo’n nieuw samengesteld gezin doet zich voor wanneer een man bij een gescheiden vrouw met 2 kinderen uit haar vorig huwelijk intrekt.

3.1.2.4

Ongehuwd samenwonenden

Dit lijkt de nieuwe formule te zijn waaraan de jeugd vooral de voorkeur geeft. Het huwelijk heeft veel van z’n betekenis verloren en ’het eeuwig binden’ lijkt hen net iets teveel van het goede. Het is naar mijn mening niet dat ze elkaar niet kunnen vertrouwen of dat ze niet van plan zijn hun leven samen te delen, maar dat ze toch nog een stukje onafhankelijkheid willen bewaren, zonder natuurlijk onrespectvol te zijn tegenover de partner. Er dienen hierbij wel enkele opmerkingen te worden gemaakt: • het ongehuwd samenwonen kan een voorbereiding zijn op het huwelijk, • het is niet omdat nu veel personen beslissen om samen te wonen zonder huwelijkscontract, dat dit bepalend is voor de toekomst, het is evenwel mogelijk dat de volgende generatie opnieuw volop waarde hecht aan het huwelijk.

25

http://nl.wikipedia.org/wiki/Gezin, “Gezinsvormen”. en TREFPUNT: Denkstation over seks en relatie, “Samenlevingsvormen”, 2000, www.cgso.be.

38

3.1.2.5

LAT en LTA relaties

LAT of Living Apart Together: Bewust of gedwongen, permanent of tijdelijk met de beste bedoeling samenwonen met een aanzienlijke afstand tussen beide partners (vb 300km), eventueel in moeilijkere periodes van een andere gezinsvorm. LTA of Living Together Apart: In deze gezinsvorm leven twee partners bij elkaar maar hebben geen (intieme) relatie met elkaar.

3.1.2.6

Co-ouderschap

Bij een echtscheiding door onderlinge toestemming kan het kind de ene week bij de ene en de andere week bij de andere ouder verblijven. Helaas blijven kinderen vaak het slachtoffer van het uiteenvallen van de gezinsvorm doordat bijv. bezoekregelingen niet worden nageleefd…

3.1.2.7

Holebi-gezinnen

Wanneer twee mannen of twee vrouwen (intiem) samenwonen spreken we van een holebigezin. De sociale tolerantie tegenover dit fenomeen is nog relatief laag.

3.1.3

Eenoudergezinnen26

In de laatste 14 jaar is het aantal eenoudergezinnen in ons land verdubbeld. Eenoudergezinnen kunnen verschillende ontstaansoorzaken hebben. Vroeger ontstonden eenoudergezinnen doordat één van de ouders stierf of dat één van de partners de ander verliet. Nu is de voornaamste oorzaak van hun ontstaan het stijgende aantal echtscheidingen, deels door de steeds gemakkelijker procedure aangaande echtscheidingen, deels door het feit dat uit de echt scheiden meer en meer een sociaal aanvaard verschijnsel wordt beschouwd. Er kan echter ook bewust gekozen worden voor het eenouderschap, een vrij bekende vorm hiervan zijn “BOM”-moeders, waarbij BOM staat voor ‘Bewust Ongehuwde Moeders’. Het voorbeeld van een “BOM”-moeder die ik hierbij het best kan aangeven is Margriet Hermans.

3.1.4

Alleenwonenden

Alleenwonende is ook een gezinsvorm, maar zal hier niet uitgewerkt worden. In het volgende gedeelte verdiepen we ons in de wereld van de alleenwonenden.

26

http://nl.wikipedia,org/wiki/Gezin, “Gezinsvormen”, en TREFPUNT: Denkstation over seks en relatie, “Samenlevingsvormen”, 2000, www.cgso.be.

39

3.2

Alleenwonenden

3.2.1

Inleiding

In dit deel zullen we de alleenwonenden en hun leefwereld van naderbij bekijken. We kunnen natuurlijk niets onderzoeken indien we niet weten waarmee we bezig zijn, dus analyseren we eerst wie of wat alleenwonenden zijn. Daarna gaan we naakte cijfers bestuderen en proberen enkele concrete conclusies te trekken. Om een betere kijk te krijgen op de problemen van de alleenwonenden stellen we ons kritisch op tegenover de vele vooroordelen van de maatschappij. Hierdoor hopen we tot de echte problematiek door te dringen. Tenslotte bespreken we ook het nut van de verschillende organisaties voor alleenwonenden in Vlaanderen.

3.2.2

Wie of wat zijn alleenwonenden?

Alleenwonenden zijn personen die hun eigen huishouden helemaal alleen moeten zien te beredderen, alleenstaande moeders met kinderen zijn bijvoorbeeld geen alleenwonenden, hetzelfde geldt voor bewoners van collectieve huishoudens zoals instellingen of tehuizen27. Alleenwonenden vormen een zeer heterogene groep, zij kunnen onderscheiden worden naargelang hun gezinsvorm vrijwillig of onvrijwillig is ontstaan en naargelang het om een duurzame of tijdelijke gezinsvorm gaat. Alleenwonen komt in vergelijking met andere gezinsvormen zeer vaak niet doelbewust tot stand. In die zin is de toename van het aantal alleenwonenden niet noodzakelijkerwijs een teken van een groeiende individualisering. Wijzigingen in de economische situatie, het sociale zekerheidssysteem, een geliberaliseerde seksuele moraal, de veranderende maatschappelijke positie van de vrouw en de toename van de gemiddelde levensverwachting zijn factoren die de aangroei van deze bevolkingsgroep hebben gestimuleerd28. Naargelang hun vorm kunnen de alleenwonenden ingedeeld worden in 4 categorieën29: • • • •

gehuwd, ongehuwd, echtgescheiden, weduw(e)naar.

27

LODEWIJCKX, E., “Alleenwonenden op 1/1/2003”, 2004, http://www.cbgs.be.

28

TREFPUNT: Denkstation over seks en relatie, “Samenlevingsvormen”, 2000, www.cgso.be.

29

LODEWIJCKX., E., “Het aantal alleenwonenden in het Vlaams Gewest, Veranderingen tussen 1994-2003”, 2004, http://www.cbgs.be.

40

3.2.3

Onderzoek naar alleenwonenden

3.2.3.1

Op nationaal vlak30

Figuur 5 Percentages alleenwonende mannen (links) en vrouwen (rechts), per leeftijdsgroep in het Vlaams, Waals en Brussels Hoofdstedelijk Gewest, op 1/1/2003

Op deze grafiek werd het aantal alleenwonenden in België weergegeven, ingedeeld volgens geslacht en elk geslacht afzonderlijk nogmaals ingedeeld in verschillende leeftijdscategorieën. Meteen valt op dat het aantal alleenwonenden niet overal hetzelfde is, maar dat er grote verschillen bestaan naargelang de regio’s, hier meerbepaald de Gewesten. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft een groter aandeel alleenwonenden op zijn totale bevolking dan het Waalse Gewest, dat op zijn beurt toch procentueel nog net iets meer alleenwonenden telt dan het Vlaams Gewest. Blijkbaar is het noodzakelijk dat er een onderscheid gemaakt wordt tussen alleenwonende mannen en alleenwonende vrouwen en speelt de leeftijd ook een grote rol in het onderzoek naar de alleenwonenden in België. De evolutie31 Tabel 3 Alleenwonenden in België Aantal

Percentage

1991

2003

2004

1991

2003

2004

- alleenwonende mannen

466.169

646.759

664.514

11,8%

14,8%

15,1%

- alleenwonende vrouwen

657.502

766.027

776.831

16,6%

17,6%

17,6%

België

30

LODEWIJCKX, E., Alleenwonenden op 1/1/2003”, 2004, http://www.cbgs.be.

31

NIS, “Volks- en woningtelling”, 1991.

41 Over de hele lijn zijn er blijkbaar altijd meer alleenwonende vrouwen dan mannen, maar de alleenwonende mannen zijn in de laatste 13 jaar fors toegenomen terwijl het percentage alleenwonende vrouwen ongeveer hetzelfde of lichtjes gestegen is. De stijgende cijfers voorspellen weinig goeds, het lijkt ernaar dat er almaar meer alleenwonenden zullen ontstaan.

3.2.3.2

De cijfers in Vlaanderen32

Figuur 6 Percentages alleenwonende mannen, vrouwen en mannen en vrouwen samen, per leeftijdsgroep in het Vlaams Gewest, op 1/1/2003

Wanneer we ons verder verdiepen in het Vlaams Gewest zien we dat de tendensen die we opgemerkt hebben op nationaal niveau op gebied van geslacht en leeftijd ook op kleinere schaal van toepassing zijn. Opnieuw zijn er meer mannen dan vrouwen alleenwonend tot men de leeftijdscategorie van de zestigplussers bereikt. Dit is grotendeels te wijten aan het feit dat vrouwen langer leven en de meeste vrouwen die alleen wonen op die leeftijd weduwen zijn. De evolutie33 Tabel 4 Alleenwonenden in Vlaanderen 1991

Aantal 2003

2004

- alleenwonende mannen

220.020

316.752

325.635

10,0%

12,9%

13,1%

- alleenwonende vrouwen

308.175

381.491

388.163

14,0%

15,5%

15,7%

Aard der huishoudens

Percentage 1991 2003 2004

Vlaams Gewest

32

LODEWIJCKX, E., “Alleenwonenden op 1/1/2003”, 2004, http://www.cbgs.be.

33


42 Hier opnieuw hetzelfde verhaal als op nationaal vlak: meer alleenwonende vrouwen dan mannen en een stijgend aantal alleenwonenden. Procentueel zijn de mannen wel niet zoveel gestegen als op nationaal vlak, doch zijn ook zij hier met een inhaalmanoeuvre bezig tegenover de vrouwen.

3.2.3.3

Onderzoek op kleinere schaal : Kortrijk en meerbepaald de buurt Venning34

Kortrijk 1.200

Aantal

1.000 alleenwonende m en v alleenwonende mannen alleenwonende vrouwen

800 600 400 200 85-89

75-79

65-69

55-59

45-49

35-39

25-29

15-19

0

Leeftijd Figuur 7 Alleenwonenden in Kortrijk

Opnieuw zien we aan de hand van figuur 7 “Alleenwonenden in Buurt Venning” dezelfde tendens qua leeftijd en geslacht. Ik denk dat we na zovele onderzoeken kunnen concluderen dat deze tendens algemeen geldend is. Qua evolutie is ook hier opnieuw een duidelijke opmars van het aantal alleenwonenden merkbaar wanneer we er de volgende gegevens bijhalen35: Tabel 5 Alleenwonenden in Kortrijk en Buurt Venning

Wijk Alleenwonende Mannen Alleenwonende Vrouwen Alleenwonend

Kortrijk Venning % Kortrijk % Venning Afwijking tov Kortrijk 4398 69 14,13 23,31 165

5444

64

17,49

21,62

124

9842

133

31,62

44,93

142

34

LODEWIJCKX, E., “Alleenwonenden in het Vlaams Gewest: gemeentelijke variaties in 1991-2003”, 2004, http://www.cbgs.be.

35


43 Het is duidelijk dat de buurt een vrij grote afwijking vertoont ten opzichte van Kortrijk wanneer men een vergelijking maakt tussen de twee. Procentueel zijn er veel meer alleenwonenden in de buurt Venning dan in Kortrijk, er zijn bijna 10% meer alleenwonende mannen en iets meer dan 4% alleenwonende vrouwen. Uiteindelijk geldt er een afwijking van 1.5 ten opzichte van Kortrijk, die men gelijkstelt aan 1.

Alleenwonenden van de buurt Venning van naderbij bekeken36

3.2.3.4

Tabel 6 Alleenwonenden per leeftijdscategorie in de Buurt Venning

Leeftijd 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 80-89 90-100

Man

Vrouw 6 12 19 13 10 5 1 1 67

Aantal 6 3 9 6 4 13 4 3 48

12 15 28 19 14 18 5 4 115

alleenwonenden Venning 30

Aantal

25

9

20

10

Vrouw Man

6

15

3

4 13

12

5

13

19

6

10

6

5

4 1

3 1

70-79

80-89

90-100

0 20-29

30-39

40-49

50-59

60-69

leeftijd Figuur 8 Aantal mannelijke en vrouwelijke alleenwonenden in de buurt Venning

Er zijn geen grote verschillen tussen de tendensen van de buurt Venning en bijv. op nationaal niveau. Het enige dat we wel reeds opgemerkt hebben is dat er meer alleenwonenden zijn ten opzichte van het totale bewonersaantal van de wijk Venning.

36

Grafieken en tabellen opgemaakt aan de hand van de adressenlijst Venning verstrekt door stad Kortrijk.

44 Wat we op nationaal vlak en gewestelijk vlak niet gedaan hebben zullen we aan de hand van de volgende tabel en figuur wel doen: we zullen namelijk de verschillende vormen van alleenwonenden van de buurt bekijken. Tabel 7 Alleenwonenden in de buurt Venning ingedeeld in de 4 categorieën

Categorieën Gehuwd Ongehuwd Echtgescheiden Weduw(e)naar

Aantal 7 41 41 26

ei d

w (e )n aa

en

d w hu

vormen

W

ed u

ch es tg Ec h

O

ng e

eh G

r

50 40 30 20 10 0 uw d

aantal

Categorieën van alleenwonen

Alleenwonenden

Figuur 9 Categorieën van alleenwonen in de buurt Venning

Conclusie

De gehuwde alleenwonenden komen vrij weinig voor. Daarnaast zijn er evenveel ongehuwde alleenwonenden als er alleenwonenden door echtscheiding zijn. Verrassend is ook het grote aantal alleenwonende weduwen of weduwnaars, dit is een duidelijk teken dat er sprake is van vergrijzing in de buurt.

3.2.3.5

Algemeen Besluit

Wanneer men de vergelijking maakt tussen mannen en vrouwen die alleen wonen en daarbij nog eens hun leeftijd van naderbij bekijken, bemerken we dat dit toch wel voor twee vrij verschillende grafieken zorgt. Mannen lijken in vergelijking tot vrouwen toch vooral tot hun dertigste alleen te wonen, waarna hun aandeel dan geleidelijk daalt, tot de leeftijdscategorie van de tachtigers, pas daarna wordt hun aandeel opnieuw opmerkelijk groter.

45 Vrouwen wonen ook vaak alleen tot hun dertigste, maar toch in mindere mate dan de mannen. Daarna vindt er ook een geleidelijke afname plaats, maar reeds wanneer men de leeftijdscategorie van de vijftigers aanboort kan men opnieuw spreken van een opvallende stijging, terwijl dit bij de mannen pas in de categorie van de tachtigers het geval is. Verder kunnen we ook besluiten dat de alleenwonende man een fors inhaalmanoeuvre doet om het percentage alleenwonende vrouwen bij te benen of zelfs te overtreffen. Het algemene cijfer alleenwonenden blijft wel geleidelijk aan stijgen, dit is een trend die zich reeds gedurende 20 jaar voordoet.

3.2.4

De maatschappij over alleenwonenden

3.2.4.1

De negatieve kanten van het alleenwonen

Wanneer we het hebben over alleenwonenden hebben we het meteen ook over de vele vooroordelen die de maatschappij heeft tegenover hen. Het leven van de alleenwonenden zou veelal een marginaal bestaan zijn en de alleenwonende heeft er altijd zelf voor gezorgd dat hij of zij alleenwonend is. Hierbij moeten we ons natuurlijk kritisch opstellen tegenover de druk van de massa, veelal hebben we de neiging zomaar te denken wat de anderen denken zonder er eigenlijk bij stil te staan. Alleenwonenden zijn een zeer heterogene groep: er zijn er die vrijwillig en onvrijwillig alleenwonend zijn. Hierdoor is het al niet meer correct om te stellen dat de alleenwonende het altijd zelf gezocht heeft dat hij alleen woont. Er zijn mensen die alleen zijn omdat ze ongehuwd zijn en nooit de kans hebben gezien of gegrepen een partner te vinden. Er zijn er ook die alleen zijn omdat hun partner overleden is en als laatste zijn er waar hun partner hen verlaten heeft, ofwel door echtscheiding of gewoon in de steek gelaten. Er kan hier dus geen sprake zijn over het vrijwillig verkiezen alleen te wonen. Deze mensen, die onvrijwillig alleenwonen, hebben vaak te kampen met eenzaamheid. Sommigen kenden reeds de gezellige warmte van een partner en willen terug naar hun geborgen leven. Helaas is het niet altijd gemakkelijk om iemand te vervangen, vaak geven sommigen onder hen het dan ook na een tijdje op en zoeken hun toevlucht tot de drank of een ander middel dat het lijden verzacht. Diegenen die ongehuwd gebleven zijn, weten dat ze iets missen in hun leven en gaan dan ook op zoek naar diegene waarbij ze hun gevoelens kunnen uiten en waarbij ze zich geborgen voelen. Vrienden kunnen wel enige soelaas brengen maar toch is het nooit hetzelfde als een levenspartner.

46 Daar hebben de meeste mensen het ook bij het verkeerde eind: het is niet omdat iemand veel vrienden heeft dat men niet eenzaam kan zijn. Wanneer er niemand is om jou te motiveren eender wat te doen, blijft men meestal bij de pakken zitten. Het is namelijk niet simpel jezelf elke dag opnieuw te motiveren van alles te doen zoals schoonmaken, koken, de deur buiten te komen... Men kan zich toch zodanig engageren dat men in contact komt met mensen? Men kan zich inschrijven in sportverenigingen of simpelweg op café gaan?

Ja, maar daar komt een ander aspect bij kijken namelijk geld. Het is allemaal wel tof als men kan gaan sporten maar dit kost allemaal geld. Het is niet zoals koppels waarbij nog één van de twee werkloos kan vallen omdat er dan nog één verdiener is, hier is het een kwestie van alles of niets. Wanneer men toch over geld beschikt maar het telkens moet bovenhalen als men mensen wil ontmoeten, kan het snel verkeren. Alleenwonenden kunnen doen wat ze willen op gebied van seks!

Deze mythe hoort men ook maar al te vaak, niets is minder waar, het is niet omdat men alleenwonende is dat men zich automatisch op gebied van seks losbandig gedraagt. Ze moeten zich om niets en niemand bekommeren, ze hebben een rustig vrijgezellenleventje! Hiermee

bedoelt men dan vaak dat ze niet in aanraking komen met de spanningen die zich soms kunnen voordoen in het huwelijk. Sommigen van mijn werkgroep zouden niets liever willen dan deze spanningen eens meemaken omdat deze spanningen ook betekenen dat er iemand is die om hen geeft. Daarbij komt dan ook nog eens dat er een fundamenteel onderscheid is tussen mannelijke en vrouwelijke alleenwonenden. Bijvoorbeeld zullen vrouwen minder snel beslissen deel te nemen aan activiteiten en wanneer ze over iemand beschikken waar ze wel mee de stap durven zetten maar deze laatste dan vaak een relatie heeft, willen ze hem of haar niet tot last zijn, waardoor ze weer bij af zijn.

3.2.4.2

De positieve kanten van het alleenwonen

Wanneer men vrijwillig alleenwonend is, heeft men hier bewust voor gekozen en kampt men niet zoveel met de problemen die aangehaald werden in het vorige puntje. Wie kiest nu precies voor een vrijwillig bestaan als alleenwonende? We mogen niet uit het oog verliezen dat studenten ook vaak alleenwonenden zijn en ze alleen willen wonen omdat ze het als een stap naar hun onafhankelijkheid beschouwen.

47 Als alleenwonenden heb je inderdaad veel meer tijd om van alles te doen, zoals een carrière uitbouwen. Je beslist zelf wat je zoal doet op een dag zonder rekening te moeten houden met een partner of kinderen. Let wel dat opnieuw de eenzaamheid hier niet veraf is, wanneer men tijdens een uitstapje of dergelijke geconfronteerd wordt met zaken die ze zelf moeten missen. Alleenwonen kan natuurlijk ook een geschenk zijn voor sommige mensen. Sommige kunstenaars kunnen de rust wel appreciëren en zijn het productiefst als ze alleen zijn en niet gestoord worden door buitenaf. Ook verschillende auteurs hebben prachtige werken geschreven tijdens periodes waar ze alleen waren.

3.2.4.3

Organisaties voor alleenwonenden

Er bestaan in ons land verschillende organisaties die als doel hebben de problematiek (negatieve kanten van het alleen wonen) waarmee alleenwonenden te kampen hebben, aan te pakken. Het eerste wat ze bijna allemaal vermelden is dat ze geen relatiebureau zijn maar de bedoeling hebben alleenwonenden (gaande van 18, maar meestal vanaf iets ouder, tot 110?) samen te brengen in een aangenaam, ongedwongen kader. Ze organiseren activiteiten waarin iedereen zich kan vinden: dansavonden, etentjes, sportactiviteiten, culturele uitstapjes, creatieve aangelegenheden en zelfs heuse reizen, kortom, voor elk wat wils. Al deze activiteiten kosten natuurlijk geld en ook de administratie en de organisatie in het algemeen, dus wordt er vaak inschrijvingsgeld of lidgeld gevraagd. Het lidgeld wordt met opzet laag gehouden (gemiddeld 40 euro per jaar) om zo een grotere doelgroep te kunnen aanspreken. Ze proberen ook altijd de activiteiten streekgebonden te houden en indien er een grotere verplaatsing nodig is wordt er transport voorzien of stimuleren ze carpoolen, opnieuw met de bedoeling de mensen met elkaar in contact te brengen. Er zijn ook verscheidene organisaties die in meerdere regio’s een afdeling hebben. Om alles in goede banen te leiden stelt het overgrote deel van deze organisaties dan ook een strikt reglement samen waarmee elk lid akkoord dient te gaan. Er zijn organisaties die nog iets verder gaan dan enkel de mensen bij elkaar te brengen. Sommigen hebben afdelingen die hun leden juridisch bij kunnen staan in geval van echtscheiding of het bezoekrecht van kinderen…

48 Je ziet dat er toch grote inspanningen worden verricht voor en door alleenwonenden om hun problematiek aan te pakken. Dit stemt ons dan ook al hoopvol voor de toekomst en kunnen we zo’n projecten ook maar toejuichen, zolang er maar geen (mis)gebruik wordt gemaakt van de leden. Lijst van enkele organisaties voor alleenwonenden in Vlaanderen37: • • • • • • • • • • • • •

37

ari-vee, 23 plus, ’t kan weer, actief kempen, JAG (Jonge Alleenstaanden Groep Kempen), contact – café, perspectief, solodair, P.A.E.-vzw (zelfhulpgroep voor echtgescheidenen en alleenstaanden), vzw Lava (Limburgse Activiteiten voor alleenstaanden), vzw Ont-dekking-s-rijzen, vzw RAVAL (Relatie en Activiteiten Vereniging voor Alleenstaanden), la? Hasta (Living Alone? Happy Active Singles, Together in Activities).

www.hulporganisaties.be, “alleenstaanden”, 2004.

49

4

Projectmatig werken

4.1

Inleiding

In dit hoofdstuk lichten we het projectmatig werken toe. Projectmatig werken komt namelijk meer en meer voor in de leefwereld van het opbouwwerk en buurtwerk. Via een projectmodel worden maatschappelijke problemen planmatig aangepakt, wat een efficiënte manier is om doelstellingen te realiseren en oplossingen te bereiken. Doordat mijn project een vorm van projectmatig werken is, vind ik het interessant om hier in dit hoofdstuk, een korte theoretische toelichting te geven over wat projectmatig werken is en welke stappen men onderneemt om dit proces te doorlopen. Ik vertrek dan ook voornamelijk vanuit het Handboek Samenlevingsopbouw in Vlaanderen met bijhorende documentatie van Riso Oost-Vlaanderen en Viboso, doordat de structuur mij bekend is tijdens de lessen opbouwwerk.

4.2

Omschrijving

4.2.1

Algemene omschrijving

“Een project is een planmatig opgezet en samenhangend geheel van activiteiten ter oplossing van een concreet maatschappelijk probleem met omschrijving van problematiek, doelgroep, territorium, concrete doelstellingen, dat afgebakend is in de tijd en dat wordt opgezet en uitgevoerd met betrokkenheid van de doelgroep38”.

4.2.2

Specifieke omschrijving39

Projectmatig werken is werken met projecten om maatschappelijke problemen aan te pakken. Projecten bestaan uit verschillende stappen om al van bij het begin, het ontstaan van een idee, een geleidelijk overzicht te krijgen van wat men precies van (tussen)doelen wil bereiken en wat het uiteindelijke resultaat zal zijn. Zowel binnen het welzijnswerk, het sociaal-cultureel werk, het verenigingsleven,… wordt deze werking gebruikt als aanvulling of hoofdwerking om efficiënt en effectief met doelgroepen te werken. Ze vinden namelijk meer houvast om op een professionele werkbare wijze problemen in de leef-, woon- en werkomgeving kwalitatief en planmatig op te lossen. In samenwerking met meerdere organisaties of groepen kunnen ze tot een positieve maatschappelijk verandering of vernieuwing komen. 38

VIBOSO, “Projectmatig werken in opbouwwerk”, eigen publicatie.

39

VERBEKE, L., “Projectmatig werken: Een handzaam model op de werkvloer”, DIE KEURE, 2003, p 537.

50 Deze werking wordt dan ook massaal gesteund vanuit de overheid. Ze biedt namelijk subsidies of toelagen aan organisaties die projectdossiers indienen. Hierdoor krijgt de overheid of financierende instantie een beter (controlerend) zicht over de werking van de organisaties of diensten. Maar ook de organisaties zelf hebben hierbij hun voordeel. Ze kunnen namelijk met deze geldstromen hun werking aanvullen of positief veranderen en hierbij nieuwe creatieve werkwijzen toepassen.

4.3

De 7 kenmerken van projectmatig werken40

Projectmatig werken kan in 7 kenmerken gevat worden. Deze kenmerken kunnen als hulpmiddel fungeren voor organisaties om op een professionele werkwijze collectieve problemen aan te pakken met de medewerking van (kansarme) doelgroepen.

4.3.1

Probleem- en situatiegericht

Bij het opstellen van een project vertrekt men vanuit een collectief probleem dat men subjectief via gesprekken en objectief via cijfers en feiten heeft ervaren en/of onderzocht. Dit probleem wordt afgebakend via deelaspecten om tot een werkbaar geheel te komen. Men houdt hierbij rekening met de situatie van de doelgroep die het probleem ervaart of met de situatie van het probleemgebied (woonomgeving van bewoners).

4.3.2

Doelgroepgericht

Wanneer men zich richt tot een specifiek probleem en situatie, omschrijft men duidelijk de doelgroep op wie de oplossingen zijn gericht. Deze doelgroep moet afgebakend worden tot een werkbare homogene groep. Men kan zich bijvoorbeeld richten tot alleenstaande ouders, maar toch kan de groep hier nog te omvangrijk om tot een gewenst resultaat te komen. Een concretere groep kan alleenwonende moeders zijn. Mannen en vrouwen kunnen namelijk een verschillende visie hebben om tot oplossingen te komen.

40

VERBEKE, L., “Projectmatig werken: Een handzaam model op de werkvloer”, DIE KEURE, 2003, p 540.

51

4.3.3

Doelgericht

Het projectmodel binnen het opbouwwerk richt zich tot welomschreven doelen om stap per stap tot het gewenste resultaat te komen. Vanuit algemene of strategische doelstellingen probeert men een globale schets te maken van de maatschappelijke verandering die men wil bereiken. Deze doelen zijn dan ook vooral gericht tot het verhogen van de leefbaarheid in achtergestelde woonomgevingen. Vanuit deze globale doelen verdiept men het project tot concretere, realiseerbare werkdoelen om van daaruit de oplossingen specifiek te gaan richten tot een doelgroep die hier baat bij hebben. Men kan als voorbeeld nemen: het oprichten van een buurtdienst om langdurig werklozen capaciteiten aan te leren en werk te bieden om hen van daaruit naar de arbeidsmarkt te begeleiden. Men kan hieruit nog 2 soorten doelen afleiden die dan ook belangrijk zijn in het doelgerichte aspect namelijk de oplossingsgerichte en educatieve doelen. Als oplossingsgericht doel uit het bovenste voorbeeld, probeert men via de buurtdienst langdurige werklozen werk aan te bieden, zodat men zich opnieuw bij de actieve bevolking kan aansluiten. De educatieve functie daarentegen is de langdurig werklozen via dit proces leren verantwoordelijkheden laten opnemen, zodat zij hun zelfredzaamheid kunnen versterken Hier richt de projectleider zich dus meer tot het proces.

4.3.4

Strategisch-methodisch

Om de doelstellingen te bereiken die men voor ogen heeft, is het belangrijk dat men een strategie ontwikkelt om van een probleem of vraagsituatie tot een positieve eindsituatie te komen. Men analyseert hierbij welke methodes en technieken men het best gebruikt om tijdens de strategie toe te passen. Tijdens de opmaak van de route die men zal volgen, is het belangrijk dat men rekening houdt met factoren die tot het project kunnen bijdragen of belemmeren. Deze factoren om de strategie te bepalen kunnen opgedeeld worden in interne of externe factoren. Bij de interne strategiebepaling kijkt men naar de mogelijkheden en belemmeringen van de doelgroep en bij de externe kijkt men naar de samenwerkingsverbanden met diensten of organisaties die nodig zijn om het project te helpen realiseren.

52

4.3.5

Planmatig

De titel spreekt hier voor zich. Een project is niet blijvend, maar tijdelijk. Men moet goed weten wanneer het project van start gaat en wanneer het einde is voorzien. Hierdoor weten de leden wanneer ze zich aan iets kunnen verwachten, maar kunnen ook doordat de einddatum vastligt, zich tijdig erop voorbereiden en niet in een leegte vallen, doordat de ondersteuning plots wegvalt. De bepaling hoelang een project duurt, kan hierbij ook niet zomaar vastgelegd worden. Bepaalde projecten vragen namelijk meer tijd dan anderen. Hierbij dragen belangrijke factoren bij zoals hoe de situatie of doelgroep samengesteld is. De oprichting van een speelpleintje zal bijvoorbeeld minder lang duren dan het opzetten van een kinderwerking binnen een buurt.

4.3.6

Uitvoerbaar

Tijdens het samenstellen van een structuur voor het project, moet men zich voortdurend afvragen of het al dan niet realiseerbaar is. Maar ook al is het realiseerbaar, dan kan het voor een bepaalde groep of situatie bijvoorbeeld niet uitvoerbaar zijn. Men moet hier dan ook mee rekening houden. Deze valkuilen kunnen vanuit menselijke en strategische invalshoeken komen. Menselijke factoren hierbij zijn bijvoorbeeld de verantwoordelijkheid of de zelfstandigheid van de doelgroep. Bij strategische factoren kan het de kwaliteit zijn van de samenwerking met een bepaalde financierende organisatie. Men kan bij het ondervinden van deze problemen best op tijd reageren om ontgoochelingen te vermijden of zo laag mogelijk te houden.

4.4

De organisatie van het project41

De projectorganisatie bestaat uit een samenspel van 3 niveaus. Het eerste is de moederorganisatie. Vanuit dit niveau worden de eerste stappen gezet naar het project. Zij nemen vooral de voorbereidende- en planningsfunctie op zich. Het tweede niveau speelt zich af bij de projectstuurgroep die de sturing en coördinatie op zich nemen. Als laatste heb je het uitvoeringsniveau dat tot de projectgroep hoort. Deze groep bestaat uit de doelgroep.

41

VERBEKE, L., “Projectmatig werken: een handzaam model op de werkvloer”, DIE KEURE, 2003, p 542.

53

4.4.1

De moederorganisatie

De moederorganisatie neemt een zeer belangrijke positie in het project. Deze groep kan bestaan uit één initiatiefnemer ofwel meerdere door samenwerkingsverbanden. Ze staan in voor alle fasen die het project doorloopt, zowel bij het ontstaan van het idee tot het uiteindelijke resultaat die men wilt bekomen. Zij nemen een grote verantwoordelijkheid op bij het nemen van verschillende beslissingen zoals het projectthema, de opmaak van een projectdossier, de beslissing over de middelen die men zal gebruiken, de vertegenwoordiging van het project, de voorbereiding, planning, opvolging, de verzelfstandiging en zoveel meer.

4.4.2

De projectstuurgroep

De projectstuurgroep die door de moederorganisatie wordt samengesteld, stuurt het project door gans het proces. De groep mensen die tot dit niveau behoren kunnen vertegenwoordigers van de moederorganisatie, oplossingsinstanties, subsidiërende diensten, medewerkers of de doelgroep zelf met al dan niet hun vertrouwenspersonen en deskundigen zijn. Ze nemen de sturing op zich via het aanwenden van middelen en personeel, maar zorgen ook voor de goede samenhang tussen de drie niveaus en externe instanties. Externe instanties zijn organisaties, diensten of personen die buiten deze drie niveaus staan, maar toch een zekere relatie hebben in functie van het project. Deze relatie kan zich op het administratieve, financierende, ondersteunende, kennisgerichte… vlak begeven.

4.4.3

De projectgroep

Het laatste niveau, maar zeker niet het onbelangrijkste bevindt zich bij de doelgroepleden die de uitvoering van het project op zich nemen. Deze groep heeft hier dan ook een actieve band met het project en dragen bij tot de activering van de andere probleembetrokkenen. De samenstelling van de groep kan een informele of een formele vorm aannemen, maar moet vooral stabiel en duurzaam zijn om het project naar het gewenste resultaat te brengen. Naarmate de draagkracht van de leden kunnen ze meer functies op zich nemen en met de nodige professionele steun uitgroeien tot een zelfstandige vrijwillige bewonersorganisatie.

54

4.5

De projectontwikkeling

4.5.1

Inleiding42

Een project volgt een bepaalde ontwikkeling om van een probleem tot een oplossing te komen. Via opeenvolgende fasen probeert men een overzicht te krijgen van de eindsituatie die men wenst te bereiken. Hierbij worden deze stappen gezet met de voortdurende actieve inbreng van de doelgroep over het totale projectverloop. Men vertrekt vanuit een signaal of een idee en onderzoekt de mogelijkheden om hierop een antwoord te bieden. Daarna gaat men over naar de voorbereiding waarin men het probleem, de situatie en de positie analyseert van de mensen die in relatie staan tot het project. De verzameling van deze informatie helpt ons verder om tot de planningsfase te komen, waar de beslissingen i.v.m. de doelstellingen, de strategie en de fasering genomen worden. Op basis van een overzicht van wat en hoe men het zal doen, zal men dit dan ook tot uitvoering brengen met de nodige ruimte voor evaluatie en bijsturing. Als laatste heeft men de projectopvolging, waarin de nazorg centraal staat. Deze verschillende fasen zullen aan de hand van de volgende punten verder uitgediept worden.

DOELGROEP

PROBLEEM OPLOSSING

PROJECTVOORBEREIDING

P-S-P analyse PROJECTPLANNING

Doelen PROJECTREALISATIE

Evaluatie PROJECTOPVOLGING

Hoe ?

Figuur 10 Projectmodel : Projectmatig werken

42

Structuur overgenomen uit VERBEKE, L., “Projectmatig werken: een handzaam model op de werkvloer”, DIE KEURE, 2003, p 544.

55

4.5.2

Initiatief en oriëntatie43

De eerste fase van een project begint vanuit het ondervinden van een probleem (aanbodsgericht) of een behoefte die bij meerderen (h)erkent worden (vraaggericht). Men kan deze ondervinding actief stimuleren bij anderen (subsidianten, oplossingsinstanties, doelgroep, collega’s) via beïnvloeding van de politiek, bekendmaking via de media, objectieve overtuiging en zoveel meer. Nadat er een duidelijke bewustwording optreedt, kan men overgaan tot de oriëntatiefase. Hierin omschrijft men duidelijk het probleem en de situatie waarin het probleem zich bevindt. Daarna onderzoekt men welke mogelijkheden, mensen en werkingen kunnen bijdragen tot een oplossing. Vanuit deze conclusies besluit men of men al dan niet het idee laat vallen. Wanneer het idee aanspreekt, gaat men over tot de voorbereiding van het project.

4.5.3

Projectvoorbereiding44

In de voorbereidingsfase doet men enkele vaststellingen door het verzamelen van informatie en het analyseren van gegevens in verband met het probleem. Tijdens deze fase is het belangrijk dat men de betrokkenen bij het begin van het project zo actief mogelijk betrekt door bevraging van hun ervaring en de terugkoppeling van de conclusies die men maakt. Op basis van deze vaststellingen, discussie en overleg met de betrokkenen krijgt men een eerste zicht op een duidelijke probleemformulering. Daarna vormt men een diagnose aan de hand van een aantal vastgelegde voorwaarden of het al dan niet verantwoord is om het project op te starten. Op basis van een positief besluit kan men zich richten tot de planning van het project. µ

PROJECTVOORBEREIDING

Probleemvaststelling Projectkeuze

Toetsing aan projectvereisten Figuur 11 Projectmodel : Projectvoorbereiding

43


44


56

4.5.3.1

Probleemvaststelling45

De eerste stappen bij een goede voorbereiding beginnen bij een grondige analyse van het probleem, de situatie en de positie van de betrokkenen. Deze analyse kan gemaakt worden aan de hand van diverse methodieken zoals een enquête, een interview, een groepsgesprek en zoveel meer. De P-S-P analyse gebeurt niet enkel bij de voorbereidingsfase, maar ook bij de planning en realisatie om bijsturing en verfijning van de projectuitvoering mogelijk te maken. De betrokken personen van het project kan men opdelen in 3 groepen : de doelgroep, de oplossingsinstantie(s) en de eigen organisatie of initiatiefnemer. De doelgroepleden zijn mensen die het probleem beleven in verschillende vormen van betrokkenheid. Deze doelgroep kan uit een actieve kern, een achterban of een ruime bevolkingsgroep bestaan. Deze fase kan bij hen bijdragen tot motivatie, beïnvloeding, activering en vertrouwen. De tweede doelgroep bestaat uit vertegenwoordigers van organisaties die een bijdrage kunnen leveren aan de gewenste eindsituatie door ondersteuning, financiering, kennis… Als laatste heb je de initiatiefnemer(s) die het project ondersteunt en in goede banen leidt.

4.5.3.1.1

Probleemanalyse

De initiatiefnemer analyseert eerst vanuit een subjectieve invalshoek de ervaring van het probleem vanuit de wereld van de betrokken groepen. Hierbij worden de eerste contacten gelegd door hen 3 belangrijke vragen te stellen : • wat wordt als onwenselijk ervaren? • waarom? • hoe ziet men wegen om tot oplossingen te komen? (Welke voorstellen van oplossingen heeft men voor ogen)

De oplossingsinstantie en de probleemdragers zullen andere antwoorden formuleren. De probleemformulering wordt namelijk beïnvloed door hun positie, waarden en belangen die ze eraan hechten. Ook de eigen organisatie zal een andere opvatting hebben op het probleem. Deze verschillende opvattingen worden dan ook grondig met elkaar vergeleken.

4.5.3.1.2

Situatie-analyse

Bij de situatie-analyse kijkt men naar de objectieve aanwijzingen van het probleem. Men gaat op zoek naar feiten en cijfermateriaal via het raadplegen van literatuur, jaarverslagen… Deze feitelijke gegevens worden geanalyseerd en samengevat. 45

SMEYERS, L., “Participatieve diagnose”, DIE KEURE, 2003, p 558- 565. en VIBOSO, “Projectmatig werken: Probleemvaststelling”, eigen document RISO Oost-Vlaanderen.

57 Daarna zoekt men naar verschillen en gelijkenissen tussen de gegevens uit de probleemanalyse en de situatie-analyse. Deze conclusies geven belangrijke aanwijzingen over de weg die men kan volgen met de doelgroep en de oplossingsinstanties tijdens de verschillende fasen van het project.

4.5.3.1.3

Positie-analyse

In de laatste fase van de probleemvaststelling kijkt men naar de positie van de drie betrokken groepen ten aanzien van de probleemsituatie en hun leefwereld. Hierbij gaat men na welke wensen, mogelijkheden en verwachtingen er zijn om tot een positieve maatschappelijke verandering te komen. Men bekijkt ook de relaties tussen hen en hun handelingsbereidheid. De initiatiefnemende organisatie stelt bij deze analyse zich de volgende belangrijke vraag : Wie zijn de projectbetrokkenen en wat weten, willen en kunnen ze?

4.5.3.2

Projecttoetsing46

Door de analyse van het probleem, de situatie en de positie van de betrokkenen komt men tot een gezamenlijke probleemomschrijving. Op basis van een checklist kan men het project toetsen op bepaalde voorwaarden zoals de uitvoerbaarheid, netwerkvorming, oplossingskansen… Door deze diagnose kan men zich een duidelijke keuze stellen of men al dan niet overgaat tot de planningsfase van het project.

Checklist voor projecttoetsing Probleem • kadert binnen een situatie van achterstelling of vernieuwing, • gaat over een sociaal, collectief en structureel probleem, • sluit aan bij ervaringen en belevingen van de doelgroep, • gaat over een maatschappelijk relevant thema, • is concreet aanwijsbaar, afgebakend en helder geformuleerd, • is onderbouwd met objectieve indicaties en met elementen uit probleemdefinities van de betrokkenen. Doelgroep • gaat over een achterstands- of risicogroep, • is afgelijnd qua omvang, lokalisatie en profiel, • concrete aanduidingen op het vlak van mobiliseer- en organiseerbaarheid: actieve kern en achterban, kansen tot verzelfstandiging, • positieve indicaties inzake motivatie, handelingsbereidheid, draagkracht en probleembesef met evolutiemogelijkheden. 46

VIBOSO, “Projectmatig werken: projecttoetsing”, eigen document RISO Oost-Vlaanderen.

58 Oplossingsinstanties • geïdentificeerd, • doorgelicht qua structuur, positie en invloed, • concrete aanduidingen op het vlak van mobiliseerbaarheid en bereidheid tot samenwerking, overname initiatief, • positieve indicaties inzake probleemgevoeligheid, beleidsruimte, oplossingsgerichtheid. Doelgerichtheid • concrete perspectieven inzake probleemoplossing en versterking respectievelijke organisatie van de doelgroep, • positieve indicaties inzake kansen op succes en op concrete resultaten. Strategisch-methodisch aanpak • • • •

welke termijn voor doelbereiking, zicht op wijze van aanpak naar probleemdragers en oplossingsinstanties, kansen tot een open en democratische werkwijze, de werkingsprincipes en methodiek van het opbouwwerk kunnen gerespecteerd worden, • een systematische en planmatige projectaanpak lijkt mogelijk. Organisatie • de vorming van een stuurgroep is op korte termijn realiseerbaar, • een actieve kern is organiseerbaar onder één of andere vorm. Figuur 12 Voorwaarden bij projecten

4.5.4

Projectplanning47

Vanuit de analyse spitst men zich toe tot het bepalen van de doelen, hoe men die wil bereiken (strategie) en welke weg men daarvoor zal volgen (fasering). Hierdoor krijgt men een uitgewerkt voorstel van het projectplan, waar men overgaat tot de eigenlijke projectrealisatie. PROJECTPLANNING

Projectkeuze doelbepaling

PROJECTPLANNING

strategiekeuze

PROJECTPLAN

fasering

projectrealisatie Figuur 13 Projectmodel : Projectplanning 47

VERBEKE, L., “Projectmatig werken: een handzaam model op de werkvloer”, DIE KEURE , 2003, p 546.

59

4.5.4.1

Doelbepaling48

In de doelbepaling omschrijft men welke maatschappelijke verandering men wenst te bereiken. Het heeft richting aan handelingen die men moet stellen om tot het gewenste eindresultaat te komen. Men schets eerst een ruime visie door een algemene/strategische doel te omschrijven. Op basis van een globale schets gaat men over tot concrete werkdoelen. Dit zijn operationele of projectdoelen. Ze omschrijven zo specifiek mogelijk met wie en op welk termijn men wat wilt bereiken. Daarnaast heeft men nog twee soorten doelen : de oplossingsdoelen en de educatieve doelen. Bij de oplossingsdoelen richt men zicht tot het product, het gewenste resultaat. De educatieve doelen omschrijven vooral de participerende en emanciperende effect dat men bij de doelgroep(en) wil bereiken, het proces van het project. Bij de formulering van de werkdoelen moet men rekening houden dat ze niet ondubbelzinnig zijn. Men vermijdt hierdoor misverstanden en kan na de projectuitvoering duidelijk geëvalueerd worden. Men moet bij de opmaak ook rekening houden met de wensen van de betrokkenen groepen (deskundigen, verantwoordelijken, overheid, burgers). Hierdoor kan de opgestelde doelbepaling door de betrokkenen aanvaard worden en de samenwerking in de volgende fase, de projectrealisatie vlotter verlopen.

4.5.4.2

Strategiebepaling49

In de strategiebepaling omschrijft men op lange termijn langs welke route en op welke wijze men de opgestelde doelen het best kan aanpakken en realiseren. Bij het bepalen van de strategie moet men nagaan welke elementen de gewenste situatie kunnen bevorderen en belemmeren zoals de deskundigheid en middelen waarover de organisatie beschikt. Ook de betrokkenheid van de verschillende actoren met het project moet bekeken worden over welke medewerking en tegenwerking van wie men wat kan verwachten. Hierbij moet men erop toezien dat men zichzelf niet overschat en de strategie niet te moeilijk opstelt. Dit kan de motivatie tot deelname bij mensen afzwakken, omdat ze afgeschrikt worden door de complexiteit van de aanpak om tot het uiteindelijke eindresultaat te komen. Maar ook bij de organisatie zelf kan dat tijdens de uitvoering voor problemen zorgen. 48

BAERT, H., “Doelstellingen kiezen en formuleren”, DIE KEURE, 2003, p 575-585. en VIBOSO, “Projectmatig werken: Doelbepaling”, eigen document RISO Oost-Vlaanderen.

49

DESMET, A., “Strategiebepaling in de samenlevingsopbouw”, DIE KEURE, 2003, p 589-591. en VERBEKE, L., “Projectmatig werken: een handzaam model op de werkvloer”, DIE KEURE, 2003, p 547.

60

4.5.4.3

Fasering50

In de laatste bepaling van de projectplanning zal men de vooropgestelde strategie verdelen in een aantal tussenstappen en tussendoelen. Men kijkt welke middelen en personen er nodig zijn om via opeenvolgende fases naar het einddoel te komen. Men omschrijft hierbij op welke wijze men de betrokkenen (doelgroep en oplossingsinstanties) zal aanspreken, overtuigen, stimuleren tot samenwerking en activeren. Men moet voor de probleembetrokkenen genoeg leermomenten inlassen, zodat ze stap per stap bekwamer worden enkele functies in verband met het project op zich te nemen. De tussendoelen of mijlpalen zorgen dat men op korte termijnen een kijk heeft op wat al bereikt werd en wat er komt. Eén of meerdere tussendoelen vormen een fase. Fases zijn belangrijk in een project om zicht te krijgen over de totale tijdstermijn die men nodig heeft om tot de gewenste eindsituatie te komen. Elke fase is namelijk een bezinningsmoment om te kijken of men al dan niet teveel tijd besteedt aan die fase en of men eventueel moet bijsturen. Wanneer men de projectplanning heeft uitgewerkt, kan men overgaan naar de uiteindelijke projectrealisatie (uitvoering).

4.5.5

Projectrealisatie51

Bij de projectrealisatie zal men bij iedere fase het programma ervan opstellen. Het programma bestaat erin de opgestelde planningsactiviteiten van de fase concreter uit te werken. Men kijkt wat er precies verricht moet worden voor het bereiken van één of meerdere tussendoelen. De resultaten ervan worden dan ook samengevat in een draaiboek en voortdurend bijgewerkt. Hierbij gaat men over tot het projectprogramma, waarbij men de sleutelactiviteiten van de fase gedetailleerder zal uitwerken. Per sleutelactiviteit kijkt men wat er nodig is van voorbereiding, methoden, hulpmiddelen en nazorg. Deze specifieke taken worden in de werkorganisatie tussen de medewerkers verdeeld. Hierbij worden er afspraken gemaakt omtrent de taak- en tijdsverdeling. Men moet hierbij rekening houden met korte en lange termijnen om de deadline per hoofdtaak te bepalen. Tijdens de uitvoering van de fase moet de initiatiefnemende organisatie met zijn medewerkers ervoor zorgen dat de gemaakte afspraken effectief gebeuren en dat alles volgens tijdschema verloopt.

50

VERBEKE, L., “Projectmatig werken: een handzaam model op de werkvloer”, DIE KEURE, 2003, 547.

51

VERBEKE, L., “Projectmatig werken: een handzaam model op de werkvloer”, DIE KEURE, 2003, p 548. en VIBOSO, “Projectmatig werken: projectrealisatie (uitvoering)”, eigen document RISO Oost-Vlaanderen.

61 Wanneer een fase afgewerkt is, kan men via een tussentijdse evaluatie, kijken in hoeverre doelen gerealiseerd zijn en/ of er bepaalde positieve en negatieve zaken aan te pas kwamen die men niet voorzag. Men bekijkt hoe dit kwam en wat men er kan aan doen met eventuele aanpassingen voor de volgende fase. Op basis hiervan kan men de volgende fase programmeren en eventueel bijsturen. Men gaat zo verder tot iedere fase van het project geprogrammeerd, uitgevoerd en geëvalueerd werd. PROJECTREALISATIE programmering

projectprogramma werkorganisatie

uitvoering

evaluatie Figuur 14 Projectmodel : Projectrealisatie

4.5.6

Projectopvolging52

Het proces van de projectontwikkeling wordt in de projectopvolging geleidelijk afgerond. Men vormt zich samen met alle betrokkenen een eindevaluatie over het globale projectverloop en de bereikte resultaten. Deze eindevaluatie kan opgezet worden door de initiatiefnemende organisatie zelf als leerproces, de overheid of allebei, om het beleid te sturen en/of het project te verantwoorden ten opzichte van de financiers. Men zorgt hierbij ook voor de bekendmaking en verspreiding van de gerealiseerde resultaten naar professionals. Ze kunnen namelijk de werkwijzen of maatregelen die men tijdens het project heeft toegepast, gebruiken bij andere projecten. Daarna gaat men vanuit die evaluatie na welke maatregelen er nodig zijn voor de nazorg van het project. Dit kunnen afspraken zijn omtrent het onderhoud en beheer van materiële zaken bij professionele instanties zoals het OCMW of ondersteuning van de verantwoordelijkheid van een bestuur bij een bewonersorganisatie.

52

COUDERE, H.,”Evaluatie van projecten: leren om bij te sturen”, DIE KEURE, 2003, p 607-620. en VIBOSO, “Projectmatig werken: projectopvolging”, eigen document RISO Oost-Vlaanderen.

62 De haalbaarheid van een zelforganisatie hangt af van de draagkracht, de positie en de mogelijkheden van de probleembetrokkenen. Men moet hierbij toezien dat de oplossingen blijven voortbestaan en niet verdwijnen door onvoldoende opvolging. Hierdoor kan men nog een kleine inbreng voorzien door het regelmatig bijwonen van bewonersbijeenkomsten. PROJECTOPVOLGING eindevaluatie resultaten verspreiden oplossingen bestendigen betrokkenen ondersteunen nazorg Figuur 15 Projectmodel : Projectopvolging

63

5

Project S.O.L.O.

5.1

Inleiding

In hoofdstuk 6 wordt het project S.O.L.O. voorgesteld. Het theoretisch gedeelte van projectmatig werken dat in hoofdstuk 5 werd uitgelegd, wordt hier in de praktijk weergegeven. Eerst omschrijven we in het kort wat het project S.O.L.O. inhoudt en met welke instanties de organisatie van het project samengesteld is. Daarna gaan we over tot de ontwikkeling van het project. Dit wordt stap voor stap in een projectmodel uitgewerkt. De structuur van het projectmodel vindt u ook terug in het vijfde hoofdstuk van dit werk. De 2 hoofdstukken zijn dan ook nauw met elkaar verbonden. Wat betreft de projectopvolging, met name het einde van het proces, zullen we hier niet dieper op ingaan, doordat dit onderdeel in het Besluit en Voorstellen aan bod komt.

5.2

Projectomschrijving

Het project S.O.L.O. is een initiatief van Buurtwerk Venning en werd binnen de werkgroep Buren voor Buren opgestart (in samenwerking met Dienstencentrum De Zonnewijzer). S.O.L.O. betekent ‘alleen’ maar is ook een letterwoord: Samen Organiseren van Leutige Ontmoetingen. Dit jaar is het project als speerpuntactie opgenomen binnen de werkopties van het Buurtwerk. De speerpuntactie is de belangrijkste werkoptie en krijgt financiële ondersteuning vanuit de stad Kortrijk. Met alleenwonenden als initiatiefnemers wordt samengewerkt met verschillende organisaties, instellingen en verenigingen zoals Unie der Zorgelozen, Achturenhuis, Open Atelier… om activiteiten te voorzien voor de buurt. Samen creëren ze ontspannings- en ontmoetingsmomenten, zoals culturele activiteiten, daguitstapjes, sportactiviteiten… voor de buurtbewoners. Daarnaast nemen ze deel aan evenementen van diensten in en rond de stad en wordt er ook vorming voorzien. Telkens wordt hierbij een kleine bijdrage gevraagd die daarna gebruikt wordt om bepaalde activiteiten aan verminderde prijs aan te bieden. Door de ontspannings- en ontmoetingsmomenten wordt hun kennissenkring verruimd, kansen gecreëerd, momenten waarop men interesses en hobby’s kan uitvoeren aangeboden, zodat ze samen de leefbaarheid binnen de buurt verhogen.

64 Het project wordt gedragen door 8 alleenwonende bewoners in en rond de buurt Venning die de kerngroep S.O.L.O. vormen. Zij zorgen voor de sturing en coördinatie van het project. Maandelijks komen ze bijeen om vanuit hun mogelijkheden activiteiten voor te bereiden en te organiseren. De kerngroepleden zijn op de activiteiten herkenbaar als organisatoren door het dragen van een badge waarop het S.O.L.O.-logo en hun voornaam staat.

Figuur 16 Logo S.O.L.O.

5.3

Projectorganisatie

De organisatie van het project S.O.L.O. bestaat uit 3 instanties. De eerste instantie is het buurtwerk Venning met als vertegenwoordigers buurtwerker Rik Devroe en mezelf. Op vraag van de alleenwonenden uit de buurt, namen wij als initiatiefnemers de verantwoordelijkheid op ons om de totale ontwikkeling van het project te volgen. Iedere stap in het proces wordt door ons begeleid, opgevolgd en ondersteund. Daarnaast hebben we de projectstuurgroep. Die bestaat uit een kleine groep alleenwonenden. Deze personen zijn de trekkers van het project en activeren andere alleenwonenden uit de wijk tot deelname. Zij vormen het bestuur van S.O.L.O. en naarmate de draagkracht groeit zal de totale verantwoordelijkheid door hen overgenomen worden. Zij zorgen voor de coördinatie en sturing van de derde instantie, namelijk de projectgroep. Deze groep bestaat tevens uit alleenwonenden. Zij nemen de uitvoerende functie op zich. Zij zorgen voor de organisatie en voorbereiding van activiteiten die ontspanning en ontmoeting creëren. Zij beslissen of ze deze activiteiten tot zichzelf richten, tot de buurt Venning of tot de ganse stad Kortrijk.

65

5.4

Projectmodel

Via een projectmodel wordt de ontwikkeling van het project S.O.L.O. stap per stap weergegeven. We vertrekken vanuit het ontstaan van het idee om een project voor alleenwonenden op te richten en eindigen met de evaluatie van wat we al dan niet gedurende de opstartfase hebben bereikt. Gedurende de opeenvolgende kleinere fases is er een voortdurende actieve inbreng aanwezig vanuit de kerngroep. Samen beslissen we wat we willen bereiken en hoe we dit zullen uitvoeren. Dit verloop wordt allemaal duidelijk in de volgende punten.

5.4.1

Initiatie en oriëntatie

In het jaar 2004 werd ontdekt dat de werking van het buurtwerk voornamelijk gericht is tot de doelgroepen senioren en jongeren. Er worden soms wel activiteiten voorzien voor volwassenen, maar zonder een zekere regelmaat. Volwassen alleenwonenden, voornamelijk vrouwen, nemen er weinig aan deel omdat zij zich niet graag ergens naartoe begeven, wanneer er niemand hen vergezelt. Zij wonen alleen en moeten er zelf voor zorgen dat ze aangesproken worden. Dit nadeel van alleen zijn kan zwaar doorwegen. Er is namelijk niemand die hen aanmoedigt om contacten te leggen. Alleenstaande ouders daarentegen hebben deze aanmoediging wel via hun kinderen. Omdat hun kinderen naar school moeten, vrienden hebben en in de buurt spelen, heeft de alleenstaande ouder sowieso contact met anderen, door de kinderen naar hun school of woonplaatsen van vrienden te brengen. Onze aandacht ging hierbij voornamelijk naar de mensen die langskwamen op het bureel. We zagen vooral alleenwonenden die enkel en alleen om een babbel en een kopje koffie kwamen. Sommigen vertelden dat ze geen zin hadden om naar huis te gaan, omdat ze toch niet wisten wat ze thuis moesten doen. Ze vertelden hierbij dat ze zin hadden om hobby’s uit te oefenen, maar daar niet aan toe kwamen doordat sommige activiteiten saai zijn om in je eentje te doen. Hierdoor kregen we een eerste impuls om een project op te starten voor alleenwonenden met als doel contacten te verruimen en hen de kans te bieden hun interesses uit te voeren. Vooraleer definitief te kiezen voor dit thema, onderzochten we hoeveel alleenwonenden er in de wijk wonen. Dit was van belang om te weten te komen of we te maken hebben met een kleine of grotere doelgroep waarop we ons zouden richten.Via een reeds uitgevoerd onderzoek van RISO en de buurtwerker zelf, ontdekten we dat er 40 % van de woningen uit de wijk bewoond wordt door slechts één persoon. Dit is een groot aandeel ten opzichte van het ruime bevolkingsaantal in de buurt Venning.

66 Naar aanleiding van andere gegevens, beslisten we hiermee verder te gaan. Via de SWOTanalyse die Rik Devroe destijds van de buurt had opgemaakt, zagen we dat het sociaal weefsel tussen de bewoners als een zwak punt beschreven stond. Door de combinatie van de omvang van de doelgroep (115 alleenwonenden) en het gebrek aan sociaal weefsel, ontdekten we een kans om samen met een homogene groep het sociale weefsel in de wijk te versterken. We waren het er nu bijna volmondig over eens dat dit project opgestart zou worden. Door een duidelijker visie op het probleem en een mogelijke haalbare oplossing zouden we vooruit kunnen (zie bijlage I). Om het concept te vervolledigen, besloten we dit idee voor te stellen aan enkele alleenwonenden die reeds negatieve punten meldden, wat betreft het alleen zijn. Ze waren zeker voor het project te vinden en sommigen stelden al onmiddellijk voor samen van start te gaan. Doordat de doelgroep al een zekere vorm van medewerking toonde, besloten we dit project ook voor te stellen aan de werkgroep Buren voor Buren teneinde dit samen met hen op te starten. Deze werkgroep bestaat uit vrijwilligers die zich richten tot de bewoners van de Venning. Ze wonen zelf in de buurt en helpen hun buren bij het boodschappen doen, het bezoeken van zieken, het vervoeren van mindermobiele personen en zoveel meer. Ze vonden het project interessant en boden met plezier hun hulp aan. Doordat er elk jaar een speerpuntactie moet opgesteld worden vanuit het buurtwerk, besloot de buurtwerker hierbij om dit project op te nemen als het speerpunt van 2005. Dit werd onmiddellijk goedgekeurd door de coördinator van de stedelijke buurtwerken, die instaat voor de opvolging van werkopties binnen de buurtwerken. We zouden financieel ondersteund worden met een bedrag van 600 €. Uit al deze vaststellingen en contacten concludeerden we dat we het idee niet mochten laten vallen en we een goeie kans hadden op slagen. Hierbij namen we de definitieve beslissing er ons 100 % voor in te zetten.

5.4.2

Projectvoorbereiding

De voorbereidingen van het project werden vooral in de maand januari getroffen. We verzamelden en analyseerden zowel objectieve als subjectieve gegevens met betrekking tot het probleem. Op basis van een checklist werden de voorwaarden besproken waaraan het project moest voldoen.

67

5.4.2.1

Probleemvaststelling

Reeds in de initiatie- en oriëntatiefase merkten we het probleem van alleen zijn bij alleenwonenden op, maar ook het gebrek aan sociaal weefsel binnen de buurt. Dit probleem wordt in deze fase geanalyseerd door gesprekken met de betrokkenen omtrent het probleem, de situatie en de positie waarin ze zich bevinden. De betrokken personen van het project werden opgedeeld in drie groepen. De eerste groep is de doelgroep zelf, namelijk de alleenwonenden die het probleem aan de lijve ondervinden. Deze groep zal opgedeeld worden in een actieve kern, een achterban en de ruime doelgroep. De actieve kern zijn alleenwonenden die het meest actief bij het project betrokken willen worden. Zij vormen de kerngroep die het project stuurt. De achterban bestaat uit alleenwonenden die activiteiten zullen organiseren en voorbereiden. Deze groep zal door de kerngroep gecoördineerd worden. Daarna hebben we de ruime doelgroep alleenwonenden die via activiteiten zullen deelnemen. Naargelang de wil van de achterban kunnen activiteiten ook gericht worden naar een grotere doelgroep: de hele buurt of stad. De tweede groep binnen het project is de stad zelf, die voor financiële steun zorgt. Via hun vertegenwoordiger, de coördinator van de stedelijke buurtwerken stad Kortrijk, kunnen we beroep doen op hun kennis, steun en macht om samen het gewenste eindresultaat te bereiken. In de laatste betrokken groep bevindt zich het buurtwerk als initiatiefnemer, met een ondersteunende inbreng van de werkgroep Buren voor Buren Venning. Het buurtwerk zorgt ervoor dat het project gedurende het hele proces via verschillende methodieken in goede banen wordt geleid.

5.4.2.1.1

Probleemanalyse

Ter voorbereiding van mijn stage analyseerde de buurtwerker de subjectieve ervaring van het probleem aan de hand van persoonlijke gesprekken met de betrokken groepen. Hij vroeg aan de coördinator van de stedelijke buurtwerken en aan enkele alleenwonenden wat men als onwenselijk ervaart en waarom. Samen met hen werd er naar voorstellen voor eventuele oplossingen gezocht. Deze vragen werden ook binnen het buurtwerk zelf gesteld.

eenzame avonden en zondagen, alleen eten en koken (vooral hoofdmaaltijd), voor één persoon is taxi duur, negatieve reacties over alleenwonenden vanuit niet-alleenwonenden, • weinig contact met buren, • onveiligheidsgevoel.

• alleen zijn, • weinig vrijetijdsactiviteiten vanuit de sociale sector, • weinig voorzieningen aanwezig, • weinig verenigingsleven, • angst om contacten te leggen, • hoge deelnameprijs en lidgeld.

Waarom?

Welke oplossingen • meer vaste activiteiten vanuit het worden buurtwerk en andere diensten, voorgesteld? • kaartershuisje ’s avonds openhouden, • een buurtfeest organiseren, • goedkopere activiteiten.

• • • • •

Alleenwonenden in en rond de buurt Venning

Wat wordt er als onwenselijk ervaren?

Probleemanalyse

weinig voorzieningen aanwezig, te weinig activiteiten, eilandvorming, tekort aan verenigingsleven, weinig informatie-uitwisseling, lage inkomens.

negatief imago, weinig sociale contacten, eenzaamheid, geografisch afsluiting, gebrek aan communicatie, weinig deelname aan activiteiten.

• betere verspreiding van informatie over activiteiten en diensten, • projecten die activering bij de bewoners verhogen, • diensten beter laten inspelen op de wensen van buurtbewoners.

• • • • • •

• • • • • •

Stad Kortrijk (coördinator van stedelijke buurtwerken)

weinig sociale cohesie in de buurt, ’s avonds geen aanbod, geen regelmaat van activiteiten, grote eenzaamheid, onveiligheidsgevoel, de werking van het Kaartershuisje, weinig deelname aan activiteiten.

• • • •

mensen activeren, kaartershuisje ‘s avond openhouden, informatie verspreiden van diensten, activiteiten van organisaties en diensten ondersteunen.

• gebrek aan informatie, • weinig voorzieningen, • men staat er alleen voor om contacten te leggen, • tekort aan verenigingsleven (buurt), • lage inkomens.

• • • • • • •

Buurtwerk Venning

68

69 5.4.2.1.2

Situatie-analyse

In de situatie-analyse bekijken we de objectieve en de intersubjectieve kant van het probleem. Aan de hand van literatuur, cursussen, jaarverslagen, rapporten en onderzoeken gaan we op zoek naar feiten en cijfermateriaal omtrent aanwijzingen in verband met de buurt en alleenwonenden. Reeds in hoofdstuk 1 ‘Buurt Venning’, hoofdstuk 2 ‘Buurtwerk Venning’ en hoofdstuk 3 ‘Alleenwonenden’ werden problemen beschreven vanuit een objectieve invalshoek. Belangrijk feitenmateriaal wordt hier nogmaals kort weergegeven om objectieve aanwijzingen te verduidelijken. Aan de hand van een SWOT-analyse, opgemaakt door RISO en in hoofdstuk 1 ‘Buurt Venning’ beschreven, zien we vele zwakke kanten die de leefbaarheid in de buurt in een negatief daglicht stellen. Enkele zijn: gebrek aan communicatie en samenwerking tussen autochtonen en allochtonen, lage inkomens, burenruzies die gemakkelijk omslaan in vechtpartijen, weinig sociaal weefsel tussen de bewoners en een grote homogene groep alleenwonenden (onveiligheidsgevoelens). Vooral de communicatie tussen bewoners onderling en met de diensten zorgen voor grote problemen binnen de buurt. Velen kennen het bestaan van enkele diensten niet of hebben voortdurend te kampen met de controlerende en sanctionerende aspecten van deze instellingen en genieten hierdoor minder van het positieve aanbod. Ook veel van deze diensten bevinden zich buiten de buurt, zodat verplaatsing voor sommigen een bijkomstig probleem vormt. In de buurt zijn er enkele verenigingen zoals Comité Vaart, dat zich vooral richt op het aanpakken van problemen in verband met materiële zaken in de buurt zoals groen, verkeer, huisvesting… Qua ontspanning en ontmoeting kan men in het Kaartershuisje terecht maar helaas zijn er, door het verkeerd gebruik ervan, problemen ontstaan waardoor mensen zich niet meer in de werking kunnen vinden. Als we de cijfers bekijken in verband met de bewoners van de buurt Venning zien we in vergelijking met de ganse stad Kortrijk heel wat afwijkende scores zoals kansarmoede, achterstelling, leegstand, specifieke doelgroepen zoals jongeren in de Bijzondere Jeugdzorg, werklozen, éénoudergezinnen en alleenwonenden. Dit zorgt voor een negatief imago van de wijk tegenover de stad en omliggende buurten zoals de Sint-Janswijk.

70 Het groepsaandeel van 115 alleenwonenden in de buurt Venning ten opzichte van het totaal aantal bewoners (665), blijft stijgen. Dit fenomeen wordt ook op nationaal vlak, Vlaams gebied en stad Kortrijk vastgesteld. Het zijn vooral mannen die alleen wonen. Mannen wonen tot hun dertigste alleen, waar het bij de vrouwen op hun vijftigste levensjaar begint. De groep alleenwonenden kan men onderverdelen in 4 vormen namelijk gehuwd, ongehuwd, gescheiden en verweduwd. De meeste vormen ontstaan op onvrijwillige basis. Hierdoor kampen vele alleenwonenden met de negatieve aspecten van het alleenwonen en moeten hierbij de vele vooroordelen, die de maatschappij over hen vormt, aanhoren. Alleenwonenden kunnen het misschien gemakkelijk hebben omdat ze enkel voor zichzelf moeten zorgen, maar als ze bijv. ziek zijn, kan dit grote problemen vormen. Het ‘alleen zijn’ vormt de rode draad door heel hun leven; het koken, huishouden en winkelen gebeurt altijd alleen waardoor eenzaamheid en depressiviteit kan ontstaan. De laatste jaren zijn er dan ook veel verenigingen en organisaties ontstaan die de problematiek (negatieve kanten van het alleenwonen), waarmee alleenwonenden te kampen hebben, aanpakken door hen op regelmatige basis ontspannings- en ontmoetingsmomenten aan te bieden.

5.4.2.1.3

Positie-analyse

In de laatste analyse die kan bijdragen tot de probleemvaststelling kijken we naar de positie van de drie betrokken groepen ten aanzien van de probleemsituatie en hun leefwereld. We beschrijven welke wensen, mogelijkheden en verwachtingen ze hebben om tot een positieve maatschappelijke verandering te komen.

De alleenwonenden

Alleenwonenden zijn personen die hun eigen huishouden helemaal alleen moeten zien te beredderen. Zij kiezen er vrijwillig of onvrijwillig voor om alleenwonend te zijn. In de Venning wonen er 115 alleenwonenden; 40 % van de woningen wordt door één persoon bewoond. Velen hebben een laag inkomen en zijn werkloos.

Ze weten dat er activiteiten aangeboden worden vanuit de commerciële en sociale sector, maar voor velen is de drempel te hoog om deel te nemen, doordat ze er zich alleen moeten naartoe begeven. Anderzijds moeten diegene die wel willen deelnemen, het doen met een beperkt aanbod aan activiteiten vanuit de sociale sector en het hoge bedrag die commerciële instellingen vragen. Hierdoor wordt hun vriendenkring beperkt, zodat ze vaak eenzame dagen moeten doorbrengen. Ze hebben wel mogelijkheden en vaardigheden, maar moeten dit vaak alleen waarmaken.

Positieanalyse

Wie zijn ze?

Wat weten ze?

Ze weten via de ‘Atlas van Achtergestelde wijken’ dat de buurt Venning veel problemen heeft op vlak van leefbaarheid. Samen met andere diensten proberen ze deze problemen aan te pakken. Via subsidiëring en personeel kunnen ze projecten opzetten die opnieuw de leefbaarheid in de buurt kan verhogen. Aan de hand van een nuldelijnswerking namelijk het buurtwerk, kunnen ze de bewoners (de alleenwonenden) motiveren en activeren hun zelfredzaamheid te versterken.

Kortrijk heeft verschillende diensten waaronder Burger en Welzijn met zijn 3 buurtwerken. Het Schepencollege heeft beslist dat er ieder jaar een speerpuntactieplan moet opgesteld en gerealiseerd worden binnen elk buurtwerk. Hiervoor bieden ze subsidies en middelen aan. Boven de 3 stedelijke buurtwerken is er een coördinator aanwezig die erop toeziet dat de speerpuntactie wordt uitgevoerd. Hij helpt het buurtwerk dit te realiseren.

Stad Kortrijk (coördinator stedelijke buurtwerken)

Het buurtwerk weet wat er leeft en heerst in de wijk via de SWOTanalyse, onderzoeken van het RISO en persoonlijke ervaringen. Ieder jaar moeten er werkopties opgesteld en gerealiseerd worden in samenwerking met diensten die de leefbaarheid in de buurt verbeteren. Hiervoor krijgen ze middelen van de stad om dit te realiseren. Via projecten kunnen de bewoners gemotiveerd en geactiveerd worden tot het bijdragen van oplossingen voor de knelpunten die ze in hun leefwereld ondervinden.

Buurtwerk Venning is een sociale dienst die zich geografisch inzet voor de bewoners van de buurt Venning. Via verschillende projecten werken ze samen met bewoners en diensten, aan problemen en knelpunten die men op verschillende vlakken ervaart, zoals groen, huisvesting, arbeid, onderwijs…. Het buurtwerk is hierbij ook een info- en aanspreekpunt voor vragen over diensten en de stad.

Buurtwerk Venning

71

Ze willen hun mogelijkheden en interesses, zoals lopen, knutselen … met anderen delen, zodat ze hun dagen, vooral zondagen, zinvol kunnen benutten en hun vriendenkring kunnen verruimen. Hiervoor moeten er meer en vooral goedkopere activiteiten in en rond de buurt georganiseerd worden vanuit de sociale sector. Ze moeten hierbij ondersteund worden in het overwinnen van hun vrees om deel te nemen aan activiteiten.

Alleen zijn kan veel voordelen hebben in verband met de daginvulling. Men kan kiezen wat men doet en niet doet. Veel alleenwonenden in en rond de Venning hebben dan ook interessante vaardigheden zoals fitnessen, tekenen, organiseren, schilderen, knutselen, bakken en zoveel meer. Ze willen hiervoor tijd vrijmaken om dit samen met mensen te delen en zo hun sociale contacten te verruimen.

Wat willen ze?

Wat kunnen ze?

Ze hebben de financiële mogelijkheden om de globale werking van het buurtwerk te subsidiëren. Ze kunnen ook beslissingen nemen over welke werkopties en speerpuntacties ze al dan niet zullen financieren en ondersteunen aan de hand van personeel, middelen, kennis en beslissingsmacht. Door het aanstellen van een coördinator bieden ze extra ondersteuning aan de buurtwerker, maar hebben hierdoor ook een betere controle over wat het buurtwerk aanvangt met de aangeboden financiële middelen.

Ze willen de buurt Venning op verschillende hooggescoorde indicatoren van kansarmoede, onleefbaarheid en specifieke doelgroepen, verbeteren. Hierbij wenst men ook dat de wijk opnieuw aantrekkelijk wordt en de leegstand hierdoor wordt beperkt. Ze ondersteunen hierbij het buurtwerk om sociale contactmomenten te creëren via het opzetten van projecten en activiteiten zodat de mensen zich opnieuw goed voelen in de buurt Venning.

Het buurtwerk heeft zijn werkplaats in het gebouw ‘t Werk. Punt van de dienst OCMW. Dit gebouw heeft ruime lokalen om bijeenkomsten en activiteiten te laten plaatsvinden en werkingsmiddelen zoals computers, borden en een kopieermachine. Door het sociaal karakter van het buurtwerk kunnen bewoners gratis gebruik maken van deze diensten, maar ook van andere plaatsen buiten de buurt. Daarnaast heeft de buurtwerker professionele kennis en persoonlijke ervaring om bewoners te activeren tot deelname van activiteiten en diensten.

Het buurtwerk wil het sociaal weefsel en de communicatie tussen de bewoners onderling en met de diensten verbeteren via een vlottere informatie-uitwisseling en het voorzien van ontmoetingsplaatsen. Hierbij wenst men dat het kaartershuisje opnieuw een openbare ruimte wordt waar iedereen welkom is en er activiteiten plaatsvinden die door alleenwonenden georganiseerd worden. Ook op andere plaatsen wil men dit waarmaken, zodat men kennis maakt met andere buurten, organisaties en diensten.

72

73 Algemeen Besluit

We zien duidelijke gelijkenissen bij de 3 analyses van de probleemvaststelling. Voortdurend keren dezelfde problematieken terug. We hebben ons dan ook een algemeen beeld gevormd over wat er als probleem of problemen wordt ervaren. Hieruit merken we het volgende: Er is namelijk een grote groep alleenwonenden aanwezig ten opzichte van de totale bevolking van de buurt Venning. Deze groep lijdt het meest onder de negatieve aspecten die in de buurt aanwezig zijn zoals lage inkomens, een slechte communicatie tussen de bewoners onderling en diensten en vooral de aanwezigheid van een zwak sociaal weefsel. Het sociaal contact verloopt namelijk niet goed binnen de buurt en met omliggende gebieden door gebrek aan kwalitatieve contactmomenten. Indien er toch aanbod is, is de deelname matig door een gebrekkige informatieverstrekking en omdat men er zich ‘alleen’ moet naar begeven. De alleenwonenden voelen zich dan ook vooral eenzaam op zondagen en weten namelijk niet hoe ze hun dagen zinvol kunnen invullen. Ze hebben tal van wensen en mogelijkheden, maar kunnen deze niet of moeilijk ontplooien, omwille van hun alleen zijn, het dure verenigingsleven, de verre afstanden en het gebrek aan informatie over evenementen, activiteiten en diensten. Nu we ons allen bewust zijn van de problemen kunnen we ons focussen op het zoeken naar realistische oplossingen. We hebben ons gedurende de analyses reeds een zekere visie gevormd over een gewenst eindresultaat. Met middelen van de stad, kan het Buurtwerk Venning samen met de alleenwonenden deze problematiek via een project aanpakken. Aan de hand van zelf georganiseerde activiteiten kunnen ze ontmoeting en ontspanning creëren die laagdrempelig zijn door hun bereikbaarheid en goedkope deelname. Op deze manier zullen hun wensen, mogelijkheden en vaardigheden ontplooid worden, zullen ze zich goed in hun vel voelen en de eenzaamheid kunnen doorbreken. Dit komt niet enkel hen ten goede, maar ook de hele buurt. In het volgende stuk, de projectplanning zullen we dieper ingaan op de oplossing en de uitwerking. Maar eerst zullen we aan de hand van een checklijst nagaan of er aan een aantal criteria wordt voldaan om de gewenste eindsituatie te realiseren.

74

5.4.2.2

Projecttoetsing

Door het gebruik van een checklist, die in hoofdstuk 4 ‘Projectmatig Werken’ werd weergegeven, zien we dat het project aan de voorwaarden voldoet. We hebben namelijk een duidelijk sociaal probleem dat aansluit bij de ervaringen en belevingen van een risicogroep, die lijdt onder de knelpunten die in de buurt aanwezig zijn. De oplossingsinstantie, namelijk de stad met zijn coördinator wil duidelijk invloed uitoefenen om deze knelpunten aan te pakken. Ze zijn zich bewust van de problemen die onze doelgroep ervaart. Vanuit het buurtwerk willen we dan ook in samenwerking met de oplossingsinstantie en een actieve inbreng van de doelgroep tot een oplossing komen die de leefbaarheid in de buurt versterkt en de mogelijkheden van de doelgroep ontplooit.

5.4.3

Projectplanning

In de projectplanning richten we ons tot de gewenste eindsituatie van het project. Om tot het gewenst resultaat te komen, moeten we goed weten wat we precies willen bereiken en hoe we dit zullen aanpakken. Aan de hand van de volgende fasen, namelijk de doelbepaling, strategie en fasering zullen we dit nagaan.

5.4.3.1

Doelbepaling

5.4.3.1.1

Hoofddoel: het verhogen van de leefbaarheid van de buurt

Ons algemeen projectdoel is het verhogen van de leefbaarheid van de buurt met alleenwonenden als initiatiefnemers. Vanuit hun eigen mogelijkheden en wensen zullen ze ontmoeting en ontspanning creëren voor de hele buurt in samenwerking met het buurtwerk, sociale diensten, bedrijven, organisaties en de stad. Vanuit deze ruim geformuleerde doelstelling wordt er gewerkt naar concretere werkdoelen die we gedurende het project willen realiseren.

5.4.3.1.2

Ontspanning aanbieden (passieve participatie)

Het buurtwerk wenst vrijetijdsactiviteiten aan te bieden en de informatie-uitwisseling van evenementen vanuit diensten voor de buurt te verbeteren. Dit zal gebeuren in samenwerking met verschillende diensten zoals Buurtwerk Veemarkt (Cultuurcafé), het Achturenhuis, vzw Het Tweede Leven... De alleenwonenden zullen hierdoor kennis maken met voorzieningen in de buurt en in contact komen met verschillende (groeps)activiteiten.

75 5.4.3.1.3

Actieve participatie

Naast het deelnemen, zal men de groep ook de kans bieden om zelf de handen uit de mouwen te steken door schilderijen te maken, toneel te spelen, creatieve knutselwerkjes te vervaardigen en zoveel meer. Door deze actieve participatie trachten we aan hun behoeften te beantwoorden en mogelijkheden te bieden tot ontplooiing en ontwikkeling van hun talenten.

5.4.3.1.4

Negatieve gevoelens bij de doelgroep verminderen

Er wonen 40% van de totale buurtbewoners alleen in de wijk Venning, waarvan meer dan de helft werkloos is. Daarnaast wonen er een groot aantal in een sociale woning, waarvan verscheidene niet voorzien zijn van warm water, opgezadeld zitten met ondergelopen kelders, ouderwetse keukens… Omdat het contact tussen de alleenstaanden laag is, is het onveiligheidsgevoel bij hen groot. Door al deze problemen isoleren ze zich meer en meer en hierdoor ontstaat er verveling en eenzaamheid. Door op regelmatige basis ontmoetingsmomenten aan te bieden, kunnen ze even ontsnappen aan het piekeren rond dagelijkse problemen en wordt de eenzaamheid draaglijker.

5.4.3.1.5

Het versterken van het sociaal weefsel

Het sociale weefsel in de buurt werd reeds in de SWOT-analyse als een zwakte aangeduid. Aan de hand van passieve en actieve participatie aan activiteiten en evenementen willen we het sociaal contact tussen de buurtbewoners verbeteren. Naarmate het project vordert, willen we de deelnemende alleenwonenden sterker laten worden in het zelfstandig opnemen van contacten. Hun vriendenkring en onderlinge hulp zal hierdoor versterkt worden.

5.4.3.1.6

Reeds bestaande projecten binnen het buurtwerk, zoals het kaartershuisje uitbouwen en verbeteren.

Vanuit het buurtwerk bestaan reeds projecten voor en door de buurtbewoners. Voorbeelden zijn het uitbrengen en het ronddragen van de buurtkrant ‘Infokanaal’, de werkgroep Buren voor Buren, het openhouden en organiseren van activiteiten in het kaartershuisje en zoveel meer. Bijna al deze werkingen gebeuren door vrijwillige medewerking van bewoners. Zonder vrijwilligers zouden veel van deze werkingen verloren gaan. Er wordt in sommige werkingen al een tekort aan vrijwilligers ervaren. Daarnaast ontdekt men dat enkele projecten zoals het kaartershuisje niet meer benut worden zoals het eigenlijk zou moeten zijn. Door de leden van het project in contact te brengen met deze werkingen, kunnen de projecten misschien hun functie terugvinden en opnieuw openbloeien.

76 5.4.3.1.7

In contact brengen met andere organisaties (verenigingsleven) en plaatsen

In samenwerking met diensten en organisaties zoals musea, bepaalde verenigingen en anderen, willen we alleenwonenden in contact brengen met hun werking. Hierdoor ontdekken ze voorzieningen in eigen streek, wordt hun culturele ervaring uitgebreid en vormen ze zich een duidelijker beeld over deze plaatsen door persoonlijke contacten.

5.4.3.1.8

Het voorzien van vormingsmogelijkheden

Naast de culturele- en activeringsfunctie willen we ook de educatieve functie benadrukken. Het buurtwerk staat open om de leden van het project S.O.L.O. van vorming te voorzien door samen cursussen te organiseren rond EHBO, boetseren, culturen, sportactiviteiten en zoveel meer. Deze activiteiten kunnen we al dan niet in samenspraak met andere diensten zoals het Open Atelier (initiatief buurtwerk Veemarkt) oprichten. Hierdoor wordt wederom de netwerkvorming versterkt.

5.4.3.1.9

De kijk van anderen tegenover alleenwonenden

Niet-alleenwonenden hebben soms een verkeerde kijk op alleenwonenden. De alleenwonenden worden nogal vaak aanzien als eenzamen of net tegenovergesteld, als de gelukkigste mensen, omdat ze met niets of niemand rekening moeten houden. Maar ook de kijk die alleenwonenden hebben op de niet-alleenwonenden is niet altijd even correct; mensen die samenwonen kunnen niet eenzaam zijn. We stellen hierbij als doel dat ze met elkaar in contact komen en hun visie, die voordien door vooroordelen werd gevormd, in positieve zin en door persoonlijk contact wordt gewijzigd.

5.4.3.1.10 Een positiever imago brengen van de wijk naar de stad en omgekeerd

Als men mensen die ver van de buurt wonen, aanspreekt over de buurt Venning dan krijg je niet altijd een positief antwoord. Velen kennen deze buurt niet of benadrukken juist het negatieve ervan. Naast diensten zoals het buurtwerk, het Werk Punt en de Poort, zijn er namelijk niet veel voorzieningen aanwezig in de buurt, zoals winkels, banken of ontspanningsmogelijkheden. Dit project willen we dan ook openstellen naar andere buurten die dicht bij de Venning aansluiten zodat contacten verder verruimd kunnen worden, over de Venning heen. Dit kan het imago dat ze elkaar toeschrijven alleen maar ten goede komen.

77 5.4.3.1.11 Actief burgerschap

Dit project werd opgestart vanuit een bottum-up. Vanuit de vraag van alleenwonenden werden wij (het buurtwerk) gestimuleerd om de eerste stappen te zetten. Door hun alleen zijn durven ze niet altijd de eerste stap zetten om contacten te leggen met andere bewoners. Samen met hen willen we dit obstakel overwinnen, door hen aan te tonen dat er meer is dan hun lot te aanvaarden, maar dat ze er zelf iets aan kunnen veranderen. De doelgroep heeft namelijk het recht op ontmoeting, participatie en creativiteit. Vanuit hun willen en kunnen wensen we hen van daaruit te begeleiden naar zelfredzaamheid, teamwork, integratie en probleemoplossend denken. Via dit project zullen ze op een actieve wijze opnieuw controle krijgen over zichzelf en hun omgeving en hierdoor het opnemen van hun verantwoordelijkheden versterken.

5.4.3.2

Strategiebepaling

In de strategiebepaling wordt een globale route uitgewerkt die ons tot de realisatie moet brengen van de weergegeven doelstellingen. We starten met de bespreking van het project op de vergadering van Buren voor Buren Venning in januari. De leden zullen namelijk aangesproken worden om het project in samenwerking met hen op te starten. Regelmatig zullen zij op de maandelijkse bijeenkomsten uitwisselingen kunnen maken over het verloop van het project en over de bijdrage die zij kunnen leveren om het project bij te sturen. Dit project zal gedurende het proces materieel en financieel ondersteund worden met een bedrag van 600€ door de coördinator stedelijke buurtwerken. Hierbij zullen de collega’s van de stedelijke buurtwerken Lange Munte en Overleie tijdens de teamvergaderingen geïnformeerd worden over de opstartfase en het reilen en zeilen van het project S.O.L.O. Zij zullen ons met raad en daad bijstaan. Vanaf de maand februari worden via huisbezoeken enkele alleenwonenden aangesproken. Met 6 sterke initiatiefnemende gemotiveerde alleenwonenden zal de kerngroep gevormd worden, bestaande uit 3 vrouwen en 3 mannen, tussen 25 tot 60 jaar oud. We zijn namelijk van mening dat sterke mensen een goede basis kunnen vormen om een project tot stand te brengen. De kerngroepleden komen in het begin regelmatig bijeen om de werking van het project nader te bepalen. Nadat de groep een zekere plaats heeft gevonden binnen het project zullen de bijeenkomsten beperkt worden tot 4 maal per jaar, om de globale werking van het project te sturen en te coördineren.

78 Hierbij zullen de kerngroepleden op regelmatige basis alleenwonenden in en rond de buurt via huisbezoeken persoonlijk aanspreken. De bereikte alleenwonenden zullen geïnformeerd worden over de werking en gemotiveerd worden tot deelname aan het project. Deze personen zullen naargelang hun interesse en hobby opgedeeld worden in werkgroepen, waarvan iedere werkgroep zal bijgestaan worden door een kerngroeplid. De voorziene werkgroepen zijn werkgroep vrouwen, werkgroep mannen of gemengd en interessegroepen. Deze groepen zullen instaan voor het organiseren en de voorbereiding van activiteiten.

Kerngroep

Werkgroep Vrouwen

Sturing en Coördinatie van het project

Interesse groepen

Mannen of gemengd

verschillende activiteiten

verschillende activiteiten

specifieke activiteiten gericht naar een interesse Bijv: sport, cultuur, koken...

meerdere groepen Voorbereiden en organiseren van activiteiten Figuur 17 Structuur project S.O.L.O.

De eerste bijeenkomsten zullen doorgaan op de werkplaats van het buurtwerk, namelijk het Werkpunt. Hierbij kunnen we gratis gebruik maken van de vergaderzalen en het materiaal zoals de kopieermachine, computer, stiften en borden. Daarnaast ijveren we er ook naar onze bijeenkomsten regelmatig te laten doorgaan op andere plaatsen zoals cafés, bedrijven (Kanaal 127), buurtwerken, buurthuizen (Achturenhuis) en andere diensten (Unie der Zorgelozen). We vragen hierbij of ze bereid zijn activiteiten te steunen en de leden van het project te informeren over hun diensten. Hierdoor willen we samenwerkingsverbanden opzetten, zodat de leden in contact worden gebracht met de werking van deze organisaties en de voorzieningen in en rond de buurt gekend worden.

79 Gedurende de maandelijkse bijeenkomsten van de werkgroepen bespreken we wanneer, met wie, voor wie en hoe de activiteiten georganiseerd zullen worden. Tijdens de bijeenkomsten van het project zullen leden die al dan niet ervaring hebben met het verenigingsleven, informatie uitwisselen over locaties en organisaties waar zij reeds aan deelnamen. Hierdoor kunnen andere leden zich aangesproken voelen dit ook mee te maken. Door het organiseren van activiteiten met hen, worden hun mogelijkheden ontplooid en kunnen de leden zich opnieuw betrokken voelen in hun leefomgeving. In groep kan men namelijk zijn eigen talenten gemakkelijker ontdekken of ontplooien. Omdat sommige activiteiten nogal duur kunnen uitvallen, kan een groepstarief een oplossing bieden. Daarnaast kunnen ze via de steun van het buurtwerk een sociaal tarief krijgen. Door het wegvallen van enkele barrières, zullen ze vlugger geneigd zijn actief deel te nemen. We zullen ook passieve participatie aanbieden door folders aan de leden te bezorgen over evenementen in de stad Kortrijk. Denken we hierbij aan toneelvoorstellingen en musea, zodat ze kunnen ontdekken wat de stad hen allemaal te bieden heeft. In groep kunnen ze samen deze evenementen beleven en nemen enkele misschien deel aan activiteiten waar ze voorheen nooit naartoe zouden zijn gegaan. Hierdoor worden nieuwe interesses ontdekt en uitgebreid en verdwijnt de drempelvrees om alleen ergens naartoe te gaan. Het organiseren van de activiteiten kunnen ze voor zichzelf doen, de grote doelgroep alleenwonenden en/of de hele buurt en verder. Door deze aanbieding van activiteiten worden ontmoetingsmomenten (kaartershuisje) aangeboden en bieden we de mensen de kans tot een laag drempelige, goedkope en sociale deelname aan activiteiten, die bij hun leefwereld aansluiten en het sociaal weefsel in de buurt versterkt. Vanaf juni wordt de werking stap per stap verzelfstandigd, door de kerngroep geregeld zelf bijeenkomsten te regelen, activiteiten volledig zelf voor te bereiden en te laten organiseren. Hierbij wordt rekening gehouden met hun draagkracht, werkritme en mogelijkheden. Naargelang de wil van de groep kan men het werkingsgebied van het project laten uitgroeien naar andere buurten en streken en niet-alleenwonenden uitnodigen tot deelname aan het project om samen met hen ontspanning en ontmoeting te voorzien. Eind 2005 willen we het project afbouwen en komen tot een zekere zelfstandige groep. De nazorg zal erin bestaan een verdere inbreng vanuit het buurtwerk te voorzien zoals het regelmatig bijwonen van bijeenkomsten en eventueel toezicht op de financiële middelen van de werking en dergelijke.

80

5.4.3.3

Fasering

In de fasering zullen we de strategiebepaling verfijnen tot werkbare fasen. We weten globaal wat we willen, maar moeten hierbij rekening houden met wat de leden verwachten. De stappen die zullen weergegeven worden, zitten in de opstartfase (februari-mei). Daarna zal er een zekere regelmaat weergegeven worden over een gewenste vaste werking binnen het project S.O.L.O. Vanuit de adressenlijst en de reeks gelegde contacten met de alleenwonenden die via de analyse werden gemaakt, kijken we wie over de nodige capaciteiten beschikt om verantwoordelijkheden op zich te nemen. Deze personen worden tussen 31 januari en 13 februari gecontacteerd via huisbezoeken. Samen met hen wordt de werking en het doel van het project besproken en worden ze uitgenodigd op de eerste kerngroepbijeenkomst die doorgaat op dinsdag 17 februari om 14u30. Op de eerste kerngroepbijeenkomst in het Werk. Punt zal het project meegedeeld worden en leren de alleenwonenden elkaar kennen. Daarna zullen we brainstormen over enkele activiteiten om hierbij tot een eerste activiteit te komen die de volgende week wordt uitgevoerd. Op het einde van de vergadering wordt hen voorgesteld of ze het zien zitten enkele alleenwonenden uit de wijk te bezoeken teneinde hen zo te activeren tot deelname aan het project. Hierbij spreken we enkele data af voor een tweede bijeenkomst en een eerste kerngroepactiviteit. De eerste kerngroepactiviteit wordt een moment waar men elkaar beter leert kennen en waar men de smaak al te pakken kan krijgen over de precieze werking van het project. We verwachten geen zelf georganiseerde activiteit, maar eerder een deelname aan één van de voorzieningen in de stad Kortrijk. Hierdoor willen we hen nog geen te hoge verwachtingen opleggen. We zien elkaar terug op een tweede bijeenkomst die nog steeds beperkt wordt tot de kerngroep. We evalueren de eerste activiteit en bespreken opnieuw enkele voorstellen voor nieuwe activiteiten. Daarna gaan we verder met de bekendmaking van het project aan andere alleenwonenden in en rond de buurt. Aan de hand van een adressenlijst duiden de leden enkele alleenwonenden aan die ze zullen bezoeken. We spreken hierbij de datum af, waarop ze zullen uitgenodigd worden op een eerste ruime bijeenkomst.

81 Terwijl de leden enkele alleenwonenden bezoeken, zal men vanuit het buurtwerk het project bekendmaken naar de buurt toe en anderen, via affiches en de buurtkrant. Hierbij bezoeken we enkele organisaties en sociale diensten die kunnen bijdragen tot het project door hun vergaderplaatsen ter beschikking te stellen en een eventuele ondersteuning naar onze werking toe. De ruime bijeenkomst gaat door in het Werk. Punt, doordat deze plaats gekend is door de bewoners van de buurt. De kerngroepleden worden gevraagd vroeger te komen om de bereikte alleenwonenden te verwelkomen. De bijeenkomst zal ongeveer gelijk lopen met wat er voor de eerste kerngroepbijeenkomst werd voorzien. Hierbij zullen we de lijst van de voorgestelde activiteiten van de kerngroepleden met nieuwe ideeën bijvullen. Vanuit deze lijst bekijken we welke activiteiten we als ruime doelgroep zullen organiseren en/of aan deelnemen. Hierbij worden er afspraken gemaakt over de taakverdeling en worden voorbereidingen getroffen omtrent de plaats, de prijs, datum, de bekendmaking… Voor de eigenlijke uitvoering van de activiteiten, zal de ruime groep opnieuw bijeenkomen om verdere zaken te regelen in verband met de uitwerking van de reeds geplande activiteiten. Daarna bespreken we nieuwe voorstellen van ontspannings- en ontmoetingsmomenten.We zorgen ervoor dat de bijeenkomsten die hierop volgen maandelijks op een vast tijdstip doorgaan. Bij de volgende bijeenkomsten wordt mijn voorzitterschap door de buurtwerker Rik Devroe overgenomen. Er zal nu reeds een vaste structuur in het project aanwezig zijn. De buurtwerker zal er hierbij voor zorgen dat er voldoende leermomenten in het proces aanwezig zijn. Naar het einde van het jaar 2005 zal de functie van de buurtwerker als projectleider geleidelijk afgebouwd worden tot het coachen van de werking. We wensen dat de groep tot een bewonersorganisatie kan evolueren, maar dat is geen prioriteit in de doelbepaling van het speerpuntactieplan. De buurtwerker zal blijven instaan voor ondersteuning bij problemen en waken over het goede verloop.

5.4.4

Projectrealisatie

Bij de opeenvolgende stappen die in de fasering werden weergegeven, wordt een gedetailleerd programma per fase opgesteld, waarin voorbereidingen, methoden en hulpmiddelen worden uitgewerkt. Daarna gaan we over tot de uitvoering, waarbij tussentijdse evaluaties en voorstellen tot bijsturing worden aangegeven.

82 We beginnen met het contacteren van enkele initiatiefnemende alleenwonenden om de kerngroep van het project S.O.L.O. te vormen. Na enkele bijeenkomsten stellen we het project open voor alle alleenwonenden in en rond de buurt Venning. Hierbij zal via sleutelfiguren, bezoeken aan diensten, artikels in de buurtkrant de bekendmaking, samenwerking en deelname aan het project gestimuleerd worden. Geleidelijk komen we tot het einde van de opstartfase, waarin de kerngroep op maandelijkse bijeenkomsten activiteiten en ontmoetingsmomenten organiseert en samen met de deelnemende buurtbewoners de werking doet groeien. Hierbij proberen ze zo goed mogelijk tegemoet te komen aan de wensen van het project, de buurtbewoners, de leden en deelnemers, rekening houdend met de draagkracht van de kerngroep.

5.4.4.1

Het vormen van de kerngroep

5.4.4.1.1

Voorbereiding

De eerste twee weken van februari bespraken we wie van de alleenwonenden bereid was om tijdens de analyse mee te werken aan het project. Daarnaast duidden we aan de hand van een adressenlijst nog enkele alleenwonenden aan die we eventueel bij een gebrek aan leden zouden contacteren. Vooraleer we hen persoonlijk contacteerden, werd er een datum vastgelegd voor de eerste bijeenkomst met de kerngroep namelijk op dinsdag 17 februari om 14u30. Hierbij werden uitnodigingen gemaakt voor de gecontacteerde personen, waarin de werking van het project en agendapunten uitgebreid beschreven werden (zie bijlage II).

5.4.4.1.2

Uitvoering

Met enkele alleenwonenden werd telefonisch een afspraak gemaakt om langs te komen. Tijdens deze bezoeken werd hen de werking van het project uitgelegd en werden ze hierbij uitgenodigd op de eerste bijeenkomst. We wilden hen meteen aan het werk zetten door hen te vragen of ze misschien al ideeën hadden in verband met activiteiten die ze graag gerealiseerd zouden zien. Alles verliep vlot tot aan het vijfde huisbezoek. Doordat enkelen het lieten afweten, moest er aan de hand van de adressenlijst opnieuw mensen gecontacteerd worden, waarvan velen niet thuis bleken te zijn. De dag van de eerste bijeenkomst naderde en na tal van pogingen werden er nog twee enthousiaste mensen gevonden.

83 5.4.4.1.3

Besluit

Tijdens de huisbezoeken werd al vlug duidelijk dat het moeilijk zou zijn een kerngroep te vormen met enkel alleenwonenden uit de buurt. De kerngroep werd dan ook gevormd met 3 mensen uit de buurt Venning en 3 mensen uit de wijk Sint-Jan. We vonden dit niet erg, want hierdoor konden al contacten gecreëerd worden tussen de wijken. De mensen die bereikt werden, waren van verschillende leeftijden. We vroegen ons af of we niemand hadden uitgesloten door ons vooral op sterke persoonlijkheden te richten. Anderen die zich niet meteen als initiatiefnemers manifesteerden, hadden misschien evengoed de verantwoordelijkheden kunnen dragen.

5.4.4.1.4

Voorstellen

Wanneer de kerngroep eventueel uitbreidt, zullen we erop moeten toezien dat de samenstelling van de kerngroep evenwichtig blijft. Want als het engagement van mensen uit de Sint-Janswijk te groot wordt, kunnen de alleenwonenden uit de Venning hierdoor afgeschrikt worden deel te nemen aan het project.

5.4.4.2

De kerngroep komt voor de eerste maal samen

5.4.4.2.1

Voorbereiding

Voor de eerste bijeenkomst werden tal van zaken geregeld zoals het aanvragen van een zaal in het Werk. Punt, het voorzien van versnaperingen om de innerlijke mens te versterken en het opzoeken van folders over diensten en evenementen. Het bordschema werd hierbij in gereedheid gebracht, waarvan enkele ideeën die de leden op voorhand al aangaven, in het schema werden opgenomen. Tot slot werd voor iedereen een bundeltje opgemaakt met de agendapunten die tijdens de bijeenkomst besproken zouden worden (zie bijlage III) en dit allemaal tussen de laatste huisbezoeken door.

5.4.4.2.2

Uitvoering

Dinsdag 15 februari 2005 om 14u30 was het eindelijk zover: vandaag zou de kerngroep voor de eerste maal samenkomen. Een uur voor de vergadering was het eerste teamlid al ter plaatse spoedig gevolgd door twee anderen. Uiteindelijk werd de vergadering gestart met vijf teamleden.

84 Iedereen stelde zich voor bij naam, woonplaats, interesses en hobby’s. De uitgebreide kennismaking zorgde al vlug voor een eerste voorstel van een activiteit, namelijk een bezoek aan de vereniging ‘de Hond in het Kegelspel’. Daarna brainstormden we over hoe we dit project konden verruimen: de kerngroepleden zouden minstens drie alleenwonenden uit de buurt bezoeken en hen uitnodigen deel te nemen aan het project. Uiteindelijk werden enkele knelpunten met betrekking tot ons project behandeld. Het voornaamste probleem bleek het gebruik van het kaarterhuisje te zijn, waar een probleem met een verantwoordelijke vrijwilligster de oorzaak bleek te zijn. Ze gebruikt namelijk het kaartershuisje op maandag- en dinsdagnamiddag als een café voor kaarters. Het inkomen wordt enkel gebruikt om de voorraad bij te vullen, waarvan de rest niet terug wordt gegeven aan de bewoners zelf via etentjes of uitstapjes. Dit is natuurlijk niet de bedoeling bij het openhouden van een openbaar gebouw. De buurtwerker beloofde zich over deze problematiek te buigen en alles in het werk te stellen om dit probleem op te lossen. Tenslotte werden enkele data vastgelegd waaronder een datum voor de volgende bijeenkomst, van de kerngroepactiviteit en de eerste ruime bijeenkomst.

Figuur 18 De eerste kerngroepbijeenkomst

5.4.4.2.3

Besluit

Als groep hadden we besloten de volgende bijeenkomsten iedere dinsdagavond door te laten gaan. Helaas kon hierdoor een vrouwelijk lid van de buurt Venning ons niet meer vergezellen. Dit vonden we jammer, maar we hadden geen alternatief. Ze vond dit geen enkel probleem en zou ons tijdens activiteiten op andere momenten terugzien.

85 5.4.4.2.4

Voorstellen

De buurtwerker zit al een tijdje verveeld met het probleem rond het kaartershuisje. Vele mensen erkennen ook dit knelpunt. Hij zal dit probleem nogmaals aan de coördinator voorleggen, maar het kan een werk van lange adem worden. Misschien kan er extra druk uitgeoefend worden door de kerngroepleden.

5.4.4.3

De kerngroepactiviteit ‘de Hond in het Kegelspel’

5.4.4.3.1

Voorbereiding

Tijdens de eerste bijeenkomst belde één van de kerngroepleden naar de vereniging. Hij kent de medewerkers van “de Hond in het Kegelspel” goed en zou via een vriendenprijsje een plaatsje voor ons regelen. Hierbij werd nog documentatie opgezocht voor de leden om hen te informeren omtrent de plaats, welke soort animatie het betreft en de werking van de vereniging.

5.4.4.3.2

Uitvoering

De activiteit had plaats op 22 februari om 14u00. Er waren 3 leden aanwezig, allen wonend in de Sint-Janswijk. We hielden ons de ganse namiddag bezig met volksspelen en de kerngroepleden kwamen hierbij in contact met de verantwoordelijken van de organisatie ‘de Hond in het Kegelspel’. Dit bleek een vereniging te zijn, uitgebaat door mensen met psychische en verstandelijke beperkingen. Het doel van de vereniging bestaat erin deze mensen als volwaardige burgers deel te laten uitmaken van de samenleving. De sfeer was goed en onze teamleden waren onder de indruk van de doorzettingskracht van de mensen met een handicap. Om 16u00 besloten we de activiteit af te ronden met een drankje en een babbel.

Figuur 19 Toptafel

Figuur 20 Hamertjesspel

86 5.4.4.3.3

Besluit

Deze activiteit werd volledig zelfstandig georganiseerd door één van de kerngroepleden. Een bewijs dat ons groepje zeer gemotiveerd was en in staat is al enkele initiatieven op zich te nemen. Helaas waren er op de dag zelf maar 3 leden aanwezig, waarvan geen enkele Venningbewoner. Dit vonden we spijtig. Doordat dit de eerste activiteit was, vonden we dat we nog niet te vlug moesten panikeren in verband met het al dan niet slagen van ons project. De buurtwerker betaalde de deelnameprijs en een drankje vanuit de verkregen financiële middelen. Doordat dit een instap was voor de deelnemers, vonden we het gepast om dit bij de eerste activiteit te betalen.

5.4.4.3.4

Voorstellen

Vanuit de aanwezige leden werd aangegeven dat men tijdens de activiteiten voor hun eigen drankje zou instaan. Want wanneer de groep groter wordt, zal het trakteren duurder uitvallen en niet iedereen kan zich dit veroorloven. Men kan wel werken met een ‘pot’, maar dit kan dan misbruik en discussie veroorzaken wanneer iemand een drankje neemt dat duurder is dan de normale consumptie. Vanuit het buurtwerk werd dan ook besloten om dit tot één van onze groepsafspraken te maken.

5.4.4.4

De tweede kerngroepbijeenkomst

5.4.4.4.1

Voorbereiding

Tussen de activiteit en de tweede geplande bijeenkomst kregen alle kerngroepleden een brief met het verslag van de vorige bijeenkomst en de agendapunten voor de volgende bijeenkomst. Op de vorige vergadering werd afgesproken om de bijeenkomst in het Huis der Zorgelozen door te laten gaan. Helaas vernamen we dat het Huis nog niet beschikbaar zou zijn voor ontvangst. Doordat er ook om 19u00 een vergadering voorzien was over het Viva Vetexgebeuren in het Achturenhuis waar de buurtwerker en ik aanwezig moesten zijn, zou de verplaatsing tussen beide bijeenkomsten toch niet haalbaar geweest zijn. Daarom besloten we de tweede kerngroepbijeenkomst ook in het Achturenhuis, het buurthuis van de Veemarkt te laten plaats vinden. Enkele dagen voor de vergadering werd aan de kerngroepleden dan ook de verandering van vergaderplaats meegedeeld.

87 5.4.4.4.2

Uitvoering

De tweede kerngroepbijeenkomst had plaats op 1 maart om 17u30. De eerste activiteit werd er besproken en de aanwezigen op de activiteit vonden dat we in ons opzet geslaagd waren. Ze vertelden aan de andere leden hoe alles verliep, maar verder werd er niet op ingegaan. We gingen verder met de taakverdeling i.v.m. de huisbezoeken. Dit werd op punt gezet en ieder lid kreeg enkele uitnodigingen om deze tijdens hun bezoeken te verspreiden. De teamleden besloten daarna de structuur van het project aan te passen en de werkgroepen anders in te delen. Waar initieel een onderscheid werd gemaakt tussen man, vrouw en interessegroep zagen ze liever een onderverdeling van de activiteiten. Er werd voorgesteld om een werkgroep Crea/Hobby, een groep Sport/Spel en als derde een groep Cultuur/Uitstappen op te richten. Op onze lijst van activiteiten stonden reeds: fitness, bloemschikken en het bijwonen van een toneelvoorstelling. Iedere werkgroep werd onder de verantwoordelijkheid geplaatst van één of twee teamleden. Tot slot werd de eerste algemene bijeenkomst besproken. We besloten hierbij om de ruime bijeenkomst hetzelfde verloop te laten begaan zoals de eerste kerngroepbijeenkomst.

Kerngroep

.

Sturing en Coördinatie

Werkgroep Crea/Hobby

Werkgroep Cultuur/ Uitstappen

Bloemschikken

Toneel voorstelling

Fitness

Cursus Boetseren …..

….

….

Voorbereiden en organiseren van activiteiten Figuur 21 Aanpassing structuur project S.O.L.O.

Werkgroep Sport/Spel

88 5.4.4.4.3

Besluit

Op de tweede bijeenkomst waren er 2 bewoners van de Venning en 2 bewoners van de SintJanswijk aanwezig. Het aantal leden van de kerngroep zou zo blijven. De bewoonster die namelijk tijdens de eerste bijeenkomst niet langskwam, is daarna nooit aanwezig geweest, ondanks de aanhoudende uitnodigingen. De tweede persoon van de officiële 6 leden kon zoals reeds vermeld, niet meer komen doordat de vergaderingen nu op dinsdagavond gepland waren. Gedurende deze bijeenkomst werd aan de aanwezige leden gevraagd of ze bereid waren enkele agendapunten van de ruime bijeenkomst op zich te nemen en dit te bespreken voor de groep. Helaas was niemand bereid dit te doen, ondanks de kleine agendapunten en de ondersteuning die ze hierbij zouden krijgen. Hierop werd niet verder ingegaan, want we willen namelijk niemand dwingen. Wanneer de tijd er rijp voor is, zullen we het hen op andere bijeenkomsten opnieuw vragen.

5.4.4.4.4

Voorstellen

De leden willen graag een cursus boetseren volgen en zijn bereid om dit in samenwerking met bepaalde diensten op te starten. Ze vermelden personen die deze cursussen konden geven, namelijk enkele mensen in en rond de Venning en de Academie. Dit zouden ze graag door laten gaan in het Open Atelier. Het Open Atelier is een initiatief van het Buurtwerk Veemarkt en vindt plaats naast het Werk. Punt. Bewoners die graag fietsen repareren en/of meubels maken, kunnen daar terecht om het te leren. Misschien kunnen ze met de leden van het Open Atelier deze cursus samen oprichten. Dit zal dan ook nagevraagd worden bij de verantwoordelijke van het Buurtwerk Veemarkt.

5.4.4.5

Bekendmaking van het project aan het bredere publiek

5.4.4.5.1

Voorbereiding

Nu de kerngroep zich beter kan plaatsen binnen de werking, besloten we het project open te trekken naar andere alleenwonenden in en rond de buurt Venning. Vanuit verschillende invalshoeken zullen we de mensen informeren over het project S.O.L.O. Er werden er al enkelen op de hoogte gebracht, zoals het team Buurtwerken en Buren voor Buren, maar ook alleenwonenden, die besloten te wachten deel te nemen tot de ruime bijeenkomst zou plaats vinden. Hierbij zullen ook enkele verenigingen bezocht worden die kunnen bijdragen tot de bekendmaking van het project en het organiseren van activiteiten.

89 5.4.4.5.2

Uitvoering

Bekendmaking via sleutelfiguren

De kerngroepleden werden tijdens de vorige bijeenkomsten gevraagd enkele alleenwonenden thuis te bezoeken met de uitnodiging tot toetreding van één van de werkgroepen. Doordat enkele alleenwonenden persoonlijk contact zullen hebben met kerngroepleden, kan dit de drempel tot deelname verlagen. De beste manier is trouwens nog altijd de mond aan mond reclame om zo mensen te motiveren en te activeren. Ondertussen belden enkele kerngroepleden naar het buurtwerk om te melden wie ze al gecontacteerd hadden en/of de bereikte personen al dan niet enthousiast waren om te komen naar de éérste ruime bijeenkomst. Hierdoor konden we een zeker zicht krijgen op de mogelijke aanwezigen voor de ruime bijeenkomst. Hierbij motiveerden we ook collega’s van buurtwerk Venning als: de opbouwwerker OCMW Maarten en Jan, de buurtwerker Veemarkt om alleenwonenden te contacteren en te motiveren tot deelname aan de werking van het project S.O.L.O. Bekendmaking via persoonlijke brieven

Eén van de kerngroepleden meldde ons dat het interessant zou zijn om de alleenwonenden die niet persoonlijk gecontacteerd werden, een persoonlijke brief (zie bijlage IV) te sturen in verband met de werking van het project. Aan de hand van een adressenlijst vanuit stad Kortrijk kregen we de namen toegestuurd van de alleenwonenden van de buurt Venning. De brieven konden hierdoor op naam opgesteld worden. De alleenwonenden werden niet alleen uitgenodigd deel te nemen aan het project, maar konden daarnaast ook via een bijgevoegd strookje voorstellen doen van activiteiten die ze graag gerealiseerd zouden zien. Bekendmaking via de buurtkrant ‘Infokanaal’

De buurtkrant van de Venning is het infokanaal van en voor de buurt en wordt maandelijks op de 15de dag uitgegeven. Dit is een belangrijk communicatiemiddel tussen bewoners onderling en overheid (stadsbestuur & OCMW). Daarin wordt informatie vermeld met betrekking tot de stad Kortrijk en de buurt Venning in verband met evenementen, kalender van de diensten, foto’s van gebeurtenissen en zoveel meer. Via dit krantje zullen we dan ook de buurt informeren over het project en de alleenwonende bewoners hierbij uitnodigen tot deelname aan de bijeenkomsten.

90 Bezoek aan een mogelijke toekomstige vergaderplaats

Zoals eerder vermeld is het één van onze doelstellingen om op verschillende locaties te vergaderen. Hierdoor komen we in contact met diensten en organisaties die in Kortrijk actief zijn. Er werd een lijst opgesteld met mogelijke vergaderplaatsen, waarvan Kanaal 127 bezocht werd. Kanaal 127 is een bedrijf,(in de nabije omgeving van de buurt Venning) die instaat voor de oprichting van bedrijven, door hen subsidies aan te bieden bij het aannemen van langdurige werklozen. Ze bieden gratis accommodatie aan, zoals vergaderplaatsen voor sociale projecten en diensten. We kregen een rondleiding door het bedrijf waarbij we informatie kregen over hun werking. Daarna werd aan de verantwoordelijke gevraagd of het mogelijk zou zijn om met de leden daar eventueel te kunnen vergaderen, wat voor hem geen enkel probleem bleek te zijn. Bezoek aan een vereniging voor alleenwonenden

Op het internet werden enkele verenigingen opgezocht die alleenwonenden als doelgroep hebben. De meeste organisaties waren privé-verenigingen en vroegen lidgeld. Aan de hand van korte voorstellingen, vonden we de vereniging ‘Ont-dekking-s-reizen’ te Reninge interessant om een bezoekje te brengen. Er werden aan de organisator van de vereniging enkele vragen gesteld die konden bijdragen tot het creëren van een beter zicht op groepswerking, het organiseren van bepaalde activiteiten, het bestuur, de werking en de structuur van een organisatie. Deze ervaringsuitwisseling met een professionele organisatie kon namelijk bijdragen tot een betere werking van ons project. Het bezoek was interessant, maar toch hadden we enkele bedenkingen op hun werking. We konden ons niet van het gevoel ontdoen dat dit vooral een commerciële vereniging was. Een standpunt van hen vonden wij alvast heel erg vreemd. Zij stellen; “indien een lid een partner vindt binnen de vereniging, mag men lid blijven, maar als men een partner vindt buiten de vereniging, kan men geen lid meer zijn, doordat ontmoeting en ontspanning dan mogelijk moet zijn via de vrienden van de nieuwe partner”. Vertegenwoordiging van het project aan diensten

Er werd in de fasering reeds aangegeven dat het project in samenwerking met Buren voor Buren Venning werd opgestart. Naargelang de keuze van de projectleden van S.O.L.O. kan ons project van de werking Buren voor Buren loskomen.

91 Ondertussen worden de leden van Buren voor Buren tijdens maandelijkse bijeenkomsten op de hoogte gehouden over de evolutie van het project. Zo kunnen zij immers bijdragen tot de bekendmaking van het project en de daaruit georganiseerde activiteiten, maar kunnen ook kiezen om zelf deel te nemen.

Figuur 22 Werkgroep Buren voor Buren Venning

Daarnaast werd ook het team van de stedelijke buurtwerkers van de stad Kortrijk geïnformeerd over de werking van het project S.O.L.O. Wekelijks wordt er een teamvergadering voorzien, waarin er onderwerpen behandeld worden die behoren tot het domein van ervaringsuitwisseling. Hierbij wordt ook de coördinator van de buurtwerken die het project zal opvolgen, regelmatig over het verloop van het project op de hoogte gebracht.

5.4.4.5.3

Besluit

De ruime bekendmaking van het project verliep vlotter dan verwacht. Aan de hand van de sleutelfiguren, persoonlijke brieven en de buurtkrant ‘Infokanaal’ kregen we veel respons van alleenwonenden die geïnteresseerd waren om deel te nemen. Ook de diensten toonden hun interesse en medewerking. Ze pleiten ervoor om samen met hun leden en bewoners van de buurten samen met onze leden misschien een activiteit op punt te zetten. Daarnaast zullen ze ook andere diensten informeren over het project S.O.L.O. Dit geeft ons een blijk van geloof in het project om, naarmate de tijd en de draagkracht van de projectleden evolueert, de werking open te stellen naar alle bewoners van de stad Kortrijk en verder.

5.4.4.5.4

Voorstellen

De bezoeken aan diensten en bekendmaking van het project gebeurt grotendeels vanuit het buurtwerk, maar naargelang de stabiliteit van de projectgroep zullen we de leden aansporen om ook deze functie op zich te nemen. Hierdoor worden niet alleen samenwerkingsverbanden opgericht vanuit het buurtwerk, maar ook vanuit de mensen zelf.

92

5.4.4.6

Eerste uitgebreide bijeenkomst

5.4.4.6.1

Voorbereiding

De agendapunten voor de ruime bijeenkomst, die doorgaat op dinsdag 15 maart om 18u00 in het Werk. Punt, werden aan de hand van het verslag van de eerste kerngroepbijeenkomst opgesteld. De kennismaking zou kort gehouden worden, aangezien de aanwezigheid van meer mensen. De structuur van het project met de specifieke werkgroepen zoals Crea, Spel en Cultuur zou toegelicht worden aan de hand van een bordschema. De nieuwe leden zouden zich, op basis van hun interesses, bij één van de werkgroepen kunnen aansluiten of eventuele nieuwe creëren. We plannen hierbij de plaats en data van de bijeenkomsten van de kerngroep en werkgroepen.

5.4.4.6.2

Uitvoering

De bijeenkomst ging een kwartiertje later van start in aanwezigheid van 3 kerngroepleden en 3 nieuwe leden. Nadat iedereen zich had voorgesteld, werd het doel, de structuur en de werking van het project opnieuw kort toegelicht. Normaal gezien zouden de leden zich verdelen onder de werkgroepen, maar door gebrek aan leden hadden we besloten om het spoor van de werkgroepen te verlaten en ons te richten tot één groep, de kerngroep, waar verschillende activiteiten georganiseerd zullen worden die normaal in de afzonderlijke werkgroepen zouden gebeuren. Na deze beslissing brainstormden we opnieuw over activiteiten die we graag zouden realiseren. Er waren al activiteiten op briefjes aan het bord bevestigd die gedurende het volledige verloop van het project werden vermeld. Na een korte pauze bekeken we de voorstellen van activiteiten op het bord (zie bijlage V) en beslisten welke 2 activiteiten we zouden plannen en organiseren. Al vlug beslisten de leden dat ze zelf een wandeltocht zouden uitwerken. Twee van de drie nieuwe leden stelden voor om op 21 maart de route uit te stippelen aan de hand van een eerste verkenningswandeling door de buurten. Op de tweede uitgebreide bijeenkomst zou dit dan ook door hen toegelicht worden. Daarna kwam er ook een tweede activiteit uit de bus, namelijk het bijwonen van de toneelvoorstelling Off-Side. Off-Side is een theaterstuk die georganiseerd wordt vanuit de Unie der Zorgelozen en uitgevoerd wordt door de bewoners.

93 Men besloot hierbij om deze activiteiten open te stellen voor iedereen in en rond de stad Kortrijk en bekend te maken via affiches op zichtbare plaatsen, de buurtkrant en vooral via mond aan mond reclame. Tot slot werd er een vaste maandelijkse datum voor de volgende bijeenkomsten gepland.

5.4.4.6.3

Besluit

Doordat enkele alleenwonenden via de kerngroepleden, diensten en het buurtwerk ons melden dat ze op de bijeenkomst zouden aanwezig zijn, hadden we 13 personen verwacht. Helaas was het aantal in werkelijkheid een stuk minder, namelijk 2 vrouwen en 4 mannen. Tijdens de bijeenkomst merkten we bij de nieuwe leden een grote interesse voor het project en het organiseren van activiteiten. De bijeenkomst verliep hierdoor zeer vlot en vol enthousiasme, ondanks het verdwijnen van de werkgroepen. Dit compenseerde ruimschoots de lage opkomst.

5.4.4.6.4

Voorstellen

Door de eventuele deelname van alleenwonende buurtbewoners aan activiteiten zullen ze in contact komen met de projectleden van S.O.L.O. en gemotiveerd worden om ook deel te nemen aan het project. Hierdoor kan de groep verder groeien zodat er uiteindelijk toch met werkgroepen zou kunnen gewerkt worden.

5.4.4.7

Tweede ruime bijeenkomst

5.4.4.7.1

Voorbereiding

Op de vorige vergadering werd aan de leden een lijst van eventuele vergaderplaatsen gegeven (zie bijlage VI). Men kreeg hierbij de mogelijkheid om in Kanaal 127 bijeen te komen. Men verkoos echter om opnieuw in het Werk. Punt samen te komen. Het was er namelijk gezellig, praktisch en ruim. We zouden er de georganiseerde activiteiten afwerken en opnieuw andere activiteiten aan toevoegen. Deze bijeenkomst werd hierbij opnieuw via de buurtkrant bekendgemaakt, waarin de alleenwonenden in en rond de Venning uitgenodigd werden, maar waarin ook de geplande activiteiten vanuit de groep hun plaatsje kregen.

94 5.4.4.7.2

Uitvoering

De tweede ruime bijeenkomst ging door op dinsdag 19 april 2005 om 18u00. We verwelkomden elkaar en keurden het vorige verslag goed. Doordat de activiteiten er bijna aankwamen, moesten er nog enkele punten afgewerkt worden. Eerst en vooral lichtten de twee leden die de route hadden uitgewerkt, de wandeltocht toe. Ze melden hierbij dat ze een koffiepauze hadden geregeld in het Huis der Zorgelozen. Nadat de eerste activiteit volledig besproken was, gingen we over naar het tweede punt; het bijwonen van de toneelvoorstelling Off-Side. Veel moest er niet geregeld worden, doordat dit meer een passieve participatie is, waar men enkel aan een activiteit deelneemt. Na de pauze brainstormden we over nieuwe activiteiten. Op de volgende ruime bijeenkomst, die opnieuw de derde week van de maand valt, zouden de praktische zaken ervan geregeld worden.

Figuur 23 De kerngroep

5.4.4.7.3

Figuur 24 Bespreking Wandeltocht

Besluit

De nieuwe tijdelijke activiteiten zijn bloemschikken (26 mei om 14u en 2 juni om 18u) en verjaardagskaarten maken (16 juni om 14u en 23 juni om 18u).Deze activiteiten zullen in het Kaartershuisje onder begeleiding van een specialist gebeuren. De begeleidster zal er uitgenodigd worden op de derde bijeenkomst. Daarnaast hebben de 4 leden besloten om vanaf 22 mei iedere zondagnamiddag het kaarterhuisje open te houden voor een gezellige babbel, een koffie en het uitvoeren van zijn of haar hobby. Vanaf nu willen ze op frequente basis ontspanning en ontmoeting voorzien, wat het doel van het project benadrukt.

95 Hierdoor zullen er vaste sociale contacten ontstaan tussen de bewoners en kunnen alleenwonende ouders zich een namiddag ontspannen, want naast het Kaartershuisje is er een speelpleintje, waar de kinderen naar hartelust kunnen spelen. Deze vaste activiteit kan er ook voor zorgen dat alleenwonenden vlotter hun weg vinden naar het project. We zijn namelijk van mening dat dit de beste manier is om nieuwe leden te vinden: hen op een aangenaam en rustig moment aanspreken over het project. Dit is tevens veel persoonlijker dan brieven en de buurtkrant.

5.4.4.7.4

Voorstellen

Vanuit de financiële middelen van de speerpuntactie zullen er gezelschapspelen en creativiteitsmateriaal aangekocht worden voor de zondagen in het Kaartershuisje. Mensen die graag schilderen, maar niet over het materiaal beschikken, zullen aan een voordelige prijs hun hobby toch kunnen uitvoeren. We besloten hierbij geen spelkaarten aan te kopen, hoewel dit ook een gezelschapspel is. Het kaartershuisje wordt namelijk op maandag, dinsdag en vrijdag opengehouden, waar vooral een vast groepje op afkomt om enkel te kaarten. Hierdoor worden andere bewoners, die dit niet kunnen en hier niet toe behoren, afgeschrikt. Daarom moeten we preventief optreden door geen kaarten ter beschikking te stellen en duidelijke afspraken te stellen dat het een namiddag is waar men alles omtrent ontspanning kan beleven. Daarnaast willen we de werking op de zondag vanuit de groep S.O.L.O. doen aansluiten aan de werking op vrijdag. Vrijdag wordt het kaartershuisje namelijk opengehouden door een vrijwilligster, die vanuit de inkomsten drank en hapjes aankoopt en vanuit de winsten een etentje of een uitstapje aanbiedt aan de mensen die de vrijdag komen. De buurtwerker zal dan ook de volgende dagen de verantwoordelijke van de vrijdag en de kerngroep samenroepen om tot een afspraak te komen omtrent de financiën. Aan de hand van een systeem willen we namelijk voor een eerlijke werking zorgen. Wanneer de inkomsten bijvoorbeeld 60 % uit de zondag vloeien en 40 % uit de vrijdag, zal dit ook evenredig verdeeld worden. Door deze samenwerking zal de druk op de vrijwilligster die het kaartershuisje op maandag en dinsdag openhoudt als een café, groter worden en zal men zien dat samenwerking toch lukt.

96

5.4.4.8

1ste Activiteit ‘Herken en Verken je wijk’ Wandeltocht

5.4.4.8.1

Voorbereiding

Al de praktische zaken van de activiteit (zie bijlage VII) werden door de 2 verantwoordelijken zo goed als volledig voorbereid en georganiseerd. Hierbij werd hen gevraagd of ze bereid waren tijdens de wandeltocht een fluorescerend vestje aan te doen. Hierdoor zullen ze als groep goed herkenbaar zijn en kan het de veiligheid alleen maar ten goede komen.

5.4.4.8.2

Uitvoering

Op zondag 24 april om 13u30 waren we met de twee verantwoordelijke leden in het Kaartershuisje aanwezig om de deelnemers te ontvangen en alles in gereedheid te brengen. Een halfuurtje later, rond 14u00 konden we in aanwezigheid van 16 volwassenen, waaronder 4 leden van de kerngroep, aan de wandeltocht beginnen. We wandelden door de Venning, waar we de volkstuintjes, de groenzone en de vlindertuin konden bezichtigen. We werden hierbij door de 2 verantwoordelijken geïnformeerd over gebouwen en planten. Iedereen luisterde met veel aandacht naar hen. Daarna gingen we langs De Gebroeders Van Raemdonck Park richting de Sint-Janswijk, waar het Huis der Zorgelozen zich bevindt. We werden er hartelijk ontvangen door één van de medewerkers en mochten hierbij het huis en de tuin bezichtigen. Langs het Poortgebouw en enkele andere diensten zoals de Link en het Migrantencentrum gingen we terug naar het Kaartershuisje, waar er koffie, frisdrank en hapjes voorzien waren. De verantwoordelijken bedankten hierbij de aanwezigen voor hun deelname en vertelden wat het project S.O.L.O. precies inhoudt. Er werd daarna nog veel bijgepraat en pas om 21u00 ging iedereen naar huis.

Figuur 25 Groep aan het Huis der Zorgelozen

Figuur 26 kerngroeplid geeft uitleg

97 5.4.4.8.3

Besluit

Voor de eerste georganiseerde activiteit vanuit een kersverse organisatie, hadden we toch al een groot aantal deelnemers bereikt. Van de achttien personen die zich hadden ingeschreven, dachten we dat het er een stuk minder zouden zijn. Er waren namelijk slechte weersvooruitzichten voorzien. Toch is alles zeer goed verlopen en de regen bleef achterwege. Gedurende de wandeltocht toonden de 2 verantwoordelijken hun organisatie- en verteltalent, waarover de deelnemers veel lof hadden. In het kaartershuisje werden ze dan ook op een hartelijk applaus getrakteerd. Hierbij werd er met de leden en de deelnemers gepraat over het project. Er werd een enorm enthousiasme en interesse voor het project getoond. Al de deelnemers waren eveneens bereid om ook aan de tweede activiteit deel te nemen.

5.4.4.8.4

Voorstellen

Eén van de deelnemers stelde voor om het petanqueveld naast het kaartershuisje opnieuw ter beschikking te stellen voor de geïnteresseerden. De projectleden vonden dit een schitterend idee, want ze hadden er namelijk nooit aan gedacht om dit ook als ontspanningsactiviteit op zondagnamiddag in de werking op te nemen. Het buurtwerk zal ervoor zorgen dat het petanqueveld opnieuw bruikbaar wordt en er materiaal voorhanden is.

5.4.4.9

2de activiteit : Het bijwonen van het wijktheater ‘Off-Side’

5.4.4.9.1

Voorbereiding

Aan de hand van een fiche (zie bijlage VIII) werden er afspraken gemaakt met de projectleden om de activiteit zo goed mogelijk te laten verlopen. We maakten de mensen erop attent dat ze zich voor deze activiteit tijdig moesten inschrijven. Voor 9 mei moet er namelijk naar de verantwoordelijke van Unie der Zorgelozen gebeld worden om het precieze aantal zitplaatsen te reserveren. De mensen die graag de toneelvoorstelling willen bijwonen, maar niet meer goed te been zijn, kunnen samen met de opbouwwerker Maarten in een minibusje met ons meegaan. Zij worden om 19u45 aan het Poortgebouw ‘Vetex’ verwacht. De mensen die alleen komen, maar niet onmiddellijk naar het Poortgebouw gaan, worden om 19u30 aan de Sint-Janskerk verwacht, die kortbij het gebouw gelegen is. Daarna zullen we met zijn allen naar de ‘Vetex’ vertrekken om daar met de mensen die gevoerd worden, bijeen te komen.

98 5.4.4.9.2

Uitvoering

Op vrijdag 13 mei om 19u45 waren er 6 projectleden en 16 deelnemers aan het Poortgebouw aanwezig. De namen werden genoteerd en een bedrag van 2,5 € per persoon werd in ontvangst genomen. Daarna namen we plaats op de gereserveerde zitplaatsen en genoten van het spektakel. Iedereen vond het een geslaagde voorstelling die ons erg geboeid heeft. Na de voorstelling werd er een glaasje gedronken en hadden we nog een nabespreking over de voorstelling. Hierbij werden de mensen die eraan deelnamen gefeliciteerd. Er heerste een gezellige sfeer, waarbij er gedanst en gezongen werd.

Figuur 27 De bijeenkomst aan de ‘Vetex’

5.4.4.9.3

Figuur 28 Wijktheater Off-Side

Besluit

Enkele projectleden konden niet met ons meegaan, doordat ze zelf aan de voorstelling deelnamen. Zo was het ook interessant om deze activiteit te organiseren doordat we op deze manier onze buren en medeleden op de planken zagen staan. We zagen de bewoners eens vanuit een andere invalshoek. Door hen te zien optreden, kunnen anderen gemotiveerd worden om de volgende keer ook aan een voorstelling van de Unie der Zorgelozen deel te nemen.

5.4.4.9.4

Voorstellen

Doordat de 2 activiteiten in samenwerking met de Unie der Zorgelozen gebeurde, ontstond er een vast samenwerkingsverband tussen ons project en de Unie der Zorgelozen. Hierbij kunnen we onze leden motiveren deel te nemen aan voorstellingen en kunnen de leden van de Unie vlugger hun weg vinden om ook deel te nemen aan ons project.

99

5.4.4.10

Derde ruime bijeenkomst

De derde bijeenkomst vindt plaats op 17 mei om 18u00 in het Werk. Punt. Deze bijeenkomst zal verder onder leiding van de buurtwerker gebeuren, want vanaf dan is mijn stagetermijn afgelopen. Hierop zullen de geplande activiteiten op donderdag en de vaste werking op zondag dieper uitgewerkt worden. Hierbij zal een dame die gespecialiseerd is in Hobby, uitleg geven over wat er al dan niet meegebracht moet worden op donderdag en zal de vrijwilligster van de vrijdagwerking in het Kaartershuisje, uitgenodigd worden om samen met de projectleden de financiën van het kaartershuisje te regelen. Tijdens de tweede bijeenkomst (zie bijlage IX) werd er al over andere activiteiten nagedacht, namelijk een bezoek aan het Groeningemuseum, het maken van zuiderse salades in samenwerking met ‘Den Trog’, een bezoek aan Oprit 234 vzw De Stroom (vrijetijdsdienst voor personen met een handicap), het zelf maken van volksspelen in samenwerking met het Open Atelier en het organiseren van een barbecue bij de heropening van het kaartershuisje op 1 oktober. Dit zal dan ook tijdens de volgende bijeenkomst op 17 mei 2005 verder besproken worden (zie bijlage X).

5.4.5

Projectopvolging

De projectopvolging wordt de tweede fase van het speerpuntactieplan, namelijk de ‘werking’ van het project S.O.L.O. onder leiding van de buurtwerker Venning. De nazorg zal hierin bestaan om stap per stap, via verschillende methodieken en naargelang de draagkracht van de leden, hen meer verantwoordelijkheid te geven in verband met het leiden van de bijeenkomsten en het organiseren van de activiteiten. Doordat er tijdens de opstartfase al een stap werd gezet in de richting van het uitwerken van een vaste werking door maandelijkse bijeenkomsten en wekelijkse zondagen in het Kaartershuisje, toont dit aan dat er al een zekere standvastigheid binnen het project met sterke leden bestaat. Gedurende het verloop van het project zal de deelname meer en meer openstaan voor alleenwonenden uit andere buurten. Van in het begin al waren er immers enkele alleenwonenden aanwezig die niet in de Venning woonden.

100 Door een groeiend geloof in het project, werden de leden zelfverzekerd en is de tijd dan ook rijp om niet-alleenwonenden aan de bijeenkomsten te laten deelnemen. We zijn namelijk van mening dat we geen eiland willen vormen, maar een werking willen zijn die openstaat voor iedereen in en rond de buurt. Naargelang de draagkracht van de kerngroep zal het project geleidelijk tot een semizelfstandige bewonersorganisatie uitgroeien, wat voor eind 2005 voorzien is. De buurtwerker zal hierbij een blijvende inbreng leveren om de groep in haar proces te volgen en bij te sturen waar nodig.

101

6

Besluit

Het project ‘alleenwonenden’ werd vorig jaar bedacht en opgenomen als speerpuntactie anno 2005 in de werking van buurtwerk Venning. Dit zorgde voor extra aandacht en bijkomende financiering vanuit de stad Kortrijk. Hierdoor duidt de stad het belang van het project aan, zodat dit ook een stimulans geeft naar het buurtwerk en de deelnemers toe. Het ganse project S.O.L.O. bestaat in grote lijnen uit 3 delen: de opstart, de werking en de verzelfstandiging, waarvan de opstart gedurende mijn stage uitgevoerd werd. Ons hoofddoel bij de opstart was tot een zekere werking te komen. Om tot ons vooropgestelde eindresultaat te komen zou er na de opstart een regelmaat van bijeenkomsten en activiteiten moeten zijn en dit binnen een hechte groep. Een zekere naambekendheid verwerven in de beginfase is dan ook onontbeerlijk om in een sterke uitgroei van het project te resulteren. Zo hebben we enkele alleenwonenden rond de tafel samengebracht om samen een kerngroep te vormen en hun persoonlijke capaciteiten - rekening houdend met de draagkracht van de groep – ten dienste te stellen van de volledige buurt. Bij het samenstellen van deze kerngroep probeerden we een goeie leeftijds- en geslachtsspreiding te bekomen om gepaste activiteiten te voorzien die voldoen aan ieder zijn wensen. We besloten hierbij geen leden uit te sluiten op basis van een wijziging in de gezinstoestand, bijvoorbeeld na het vinden van een partner. Dit komt de continuïteit van de kerngroep en het zich veilig voelen in de groep ten goede. Het feit dat we met een homogene groep werken, een groep met het kenmerk alleenwonend, geeft een zekere, blijvende binding in de kerngroep. De activiteiten die vanuit deze doelgroep georganiseerd worden, bieden de zekerheid dat de activiteiten zullen voldoen aan voorwaarden die een deelname van alleenwonenden bevorderen. Gedurende de eerste bijeenkomst ging de groep onmiddellijk aan de slag en de deelnemers toonden reeds tekenen van zelfredzaamheid en organisatietalent. Hierbij merkten we op dat de hechte groep vrij snel ontstaan is en hun motivatie vrij groot was en nog toenam. Deze motivatie werd vooral in de hand gewerkt door een samenspel van actie en reflectie. Hiermee wordt bedoeld dat het bespreken en afspreken met elkaar belangrijk is tijdens een proces, maar het handelen hierdoor niet te lang mag uitblijven. Het is interessanter om, tussen 2 bijeenkomsten in, reeds een activiteit (=actie) te voorzien.

102 Van in het begin werd duidelijk gemaakt dat de deelnemers de beslissingen mochten/moesten nemen. Dit had als gevolg dat zij hun verantwoordelijkheid konden - en in zekere zin moesten - opnemen. Hierbij werd onze rol meteen duidelijk: ondersteunend werken en minder sturend. Dit was heel belangrijk in het duidelijk maken aan de groep dat zij ook werkten aan een proces van verzelfstandiging. Naast het stimuleren van een proces van verzelfstandiging pleiten we voor een blijvende ondersteuning van de kerngroep vanuit het buurtwerk. De keuze voor een blijvende ondersteuning lijkt in tegenspraak te zijn met het proces van verzelfstandiging. Ons lijkt dit echter een dilemma. Het eigene aan een dilemma is dat je niet voor het één of het ander kan kiezen zonder aan je doel voorbij te gaan. We kozen dan ook voor een blijvende ondersteuning omdat het eigen is aan vrijwilligersgroepen dat ze: • de neiging hebben te evolueren naar een in-group (de leden worden te ‘close’) met uitsluiting tot gevolg, • hun ups en downs hebben, méér dan ‘professioneel’ geleide organisatie; bij één van die downs legt de organisatie er vlugger het bijltje bij neer, • na verloop van tijd hun eigen weg zullen inslaan en er geen verbinding meer is met het buurtwerk en/of de buurt en/of de doelgroep.

Een belangrijk ondersteuningselement vanuit het buurtwerk is het creëren van een open sfeer. Wij kunnen hiertoe bijdragen door het voorzien in de vergaderzaal van hapjes en drankjes, servetjes, een bloemetje op de tafel, een overzichtelijk schema op het bord, schrijfmateriaal, informatie en documentatie over evenementen. Dit zal de zin om elkaar te ‘helpen’ en naar elkaar te luisteren positief beïnvloeden. Dit toont ook aan de deelnemers dat ze welkom zijn en belangrijk geacht worden in de werking van het project. De meeste kerngroepleden zijn vrij actief in het verenigingsleven en ze legden dan ook zeer spontaan contacten met diverse diensten en organisaties zoals de Unie der Zorgelozen, het Achturenhuis en de ‘Hond in het Kegelspel’. Deze contacten zijn belangrijk voor de organisatie van activiteiten en de bekendmaking van de werking. De kerngroepleden besloten naast de samenwerking met diensten zo goed mogelijk tegemoet te komen aan de wensen van iedere bewoner in en rond de buurt. Dit uit zich bijvoorbeeld in het voorzien van vervoer naar en van een activiteit. Dit vervoer is voorzien voor mindermobielen maar eveneens voor mensen die ’s avonds niet alleen langs de straat willen lopen. Dit uit zich ook in het budgetvriendelijk aanbod. Op die manier worden drempels weggenomen. Dit betekent dat we een groter bereik (doelpubliek) hebben voor de activiteiten: iedereen kan eraan deelnemen.

103 Door de ontmoetingsmomenten hebben ze hun kennissenkring verruimd. Hierdoor is het sociale weefsel dat reeds in de buurt Venning bestond versterkt maar zien we ook een nieuw sociaal weefsel ontstaan over verschillende buurten heen. In navolging van de versterkte banden onderling spreken sommigen ook buiten de projectactiviteiten met elkaar af om samen iets te doen. Hierbij kwamen we tot de vaststelling dat men niet minder mensen bereikt doordat men zich tot een specifieke homogene groep richt, maar in tegendeel meer mensen bereiken kan. Vanuit de openheid van onze doelgroep werden namelijk ruime contacten gelegd met verschillende mensen en diensten in en rond de buurt. Hierdoor is het niet noodzakelijk ruime doelgroepen te gaan vormen om grote veranderingen binnen de buurt teweeg te brengen. Dit bracht ons tot een innoverende inzicht om op deze wijze projecten – naargelang hun doel - aan te pakken. We zien dat deze organisatie een positieve invloed heeft op het buurtwerk want het is nu al duidelijk dat enkele werkpunten die in het jaar 2005 binnen de buurt aangepakt moeten worden, reeds in hun eerste fase van realisatie verkeren zoals o.a. de uitbreiding van de ontmoetingsmomenten in het Kaartershuisje en de eerste aanzetten voor een buurtfeest. Dit project werkt niet alleen positief in op de activiteitsgraad van de buurt maar ook op levensdomeinen en –problemen van de doelgroep zoals eenzaamheid, onveiligheidsgevoel, werkloosheid/invaliditeit, assertiviteit… Wat we in de eerste weken bereikt hebben hadden we nooit durven dromen. Niet alleen werd voldaan aan alle condities die tot een ideaal scenario zouden leiden, sterker nog: de kerngroepleden zijn al enkele weken voor de deadline van de eerste fase overgegaan tot de tweede fase, namelijk de werking. De groep mag hierbij terecht fier zijn over de reeds gerealiseerde activiteiten en hun onderlinge samenwerking. Ze hebben een belangrijke inbreng in de buurt. Dit blijkt o.a. uit het verschijnen van de activiteiten en (foto!)verslagen in de buurtkrant (Info-kanaal). Hierbij wil ik dan ook tenslotte meedelen dat ik blij ben dat ik aan de wieg van dit project mocht staan en samen met de leden de evolutie van het prille begin tot een zekere werking mocht mee uitbouwen. Ik hoop hierbij van harte dat de werking zal blijven bestaan en uitgroeien tot een open semi-zelfstandige bewonersorganisatie die de buurtwerker zal helpen om de leefbaarheid van de buurt te verhogen.

104

7

Voorstellen

Het project S.O.L.O. heeft zijn opstart achter de rug en is daar dan ook in zijn opzet geslaagd. Vanaf juni gaat de tweede fase van het project, namelijk ‘de werking’ van start. Dit zal verder begeleid worden door Rik Devroe. Hierbij wil ik enkele voorstellen formuleren, die in de volgende fase uitgevoerd kunnen worden. Al in het begin werd onze aandacht gericht op het ‘kunnen’ van de kerngroep. Naargelang de aangroei van het ledenaantal en verdere bijeenkomsten zal men oog moeten blijven hebben voor de capaciteiten en de mogelijkheden van de groep om zo aan ieder zijn wensen tegemoet te komen. Vanuit de kerngroep werd aan de hand van een adressenlijst persoonlijke contacten gelegd met enkele alleenwonenden uit de wijk. De geselecteerde alleenwonenden werden over de werking van het project aangesproken en uitgenodigd tot deelname. Daarbij kregen de niet gecontacteerde alleenwonenden brieven die hen op de hoogte brachten van de werking. Hierdoor werd iedereen op verschillende manieren bereikt. Toch is het wenselijk alle 115 alleenwonenden stap per stap via mond aan mond reclame te bereiken om hierdoor iedereen de mogelijkheid te bieden om op een laagdrempelige manier met de werking en kerngroepleden in contact te komen. Dit kan ons doel tot verruiming van de kerngroep, hogere deelname aan activiteiten en vooral de versteviging van sociale contacten ten goede komen. Naast het contacteren van alleenwonenden, is het wenselijk de kerngroep op regelmatige basis kennis te laten maken met organisaties, instellingen en ondernemingen in de buurt. Hierdoor versterken we onze werking en uiteindelijk ook de buurt. We hebben al enkele verenigingen op het oog namelijk: • Vakantieparticipatie: het steunpunt Vakantieparticipatie is een initiatief van Toerisme Vlaanderen en richt zich tot iedereen die niet met vakantie kan gaan omwille van financiële redenen. Ze bemiddelen tussen toeristische partners en mensen met een laag inkomen om hen vakantieaanbiedingen te geven op maat; • A-kzie: A-kzie is een vereniging waar armen het woord nemen in samenwerking met RisoWest-Vlaanderen, afdeling Kortrijk. Met A-kzie willen ze geleidelijk komen tot een vaste groep die op regelmatige basis bijeenkomen en hun ervaringen uitwisselen over verschillende thema’s zoals energie, ziekenhuiservaring en huisvesting om tot specifieke projecten en beleidsadviezen te komen. Vroegere projecten waren Sociale Trotter met thema’s als huisvesting en inkomen; • Cultuurcafé: Dit initiatief gebeurt in samenwerking met het Achturenhuis. Mensen met een laag inkomen kunnen in groep goedkoper deelnemen aan evenementen in de streek;

105 • Kanaal 127: Kanaal 127 is door de Vlaamse Regering een erkend Startcentrum voor de sociale economie. Ze stimuleren kwalitatieve en duurzame tewerkstelling binnen nieuwe en bestaande bedrijven in Zuid-West-Vlaanderen en bevorderen hierbij de integratie van kwetsbare groepen in de maatschappij.

Deze verschillende invalshoeken van contacten kunnen bijdragen tot de verzorging van de public relations van het project S.O.L.O. Daarnaast worden er ook regelmatig brieven opgestuurd, artikels in de buurtkrant geplaatst en affiches opgehangen om bekendmaking van het project te stimuleren. Dit moet blijvend gebeuren om enerzijds de mensen in en rond de buurt te informeren over de evolutie van het project en anderzijds te motiveren tot deelname aan de werking. Momenteel bestaat de werking uit één kerngroep die het project stuurt en activiteiten organiseert. Naarmate er nieuwe leden bijkomen kan de organisatie van het project opgedeeld worden in een kerngroep en enkele werkgroepen. De kerngroep zal uit de verantwoordelijken van de werkgroepen bestaan en hierbij instaan voor de coördinatie van de werkgroepen en de sturing van de totale werking. De werkgroepen daarentegen zullen de vroegere functie van de kerngroep overnemen met name het voorbereiden en organiseren van activiteiten. Zij zullen uit alleenwonenden bestaan die naargelang hun interesses ingedeeld worden in specifieke ontspanningsthema’s, bijvoorbeeld Cultuur, Hobby en zoveel meer. Hierbij zullen we moeten toezien dat de nieuwe leden zich goed voelen in de groep en hun mening durven uiten. Door het toepassen van enkele technieken kan dit gestimuleerd worden. Bij beslissingen over activiteiten die we al dan niet zullen uitvoeren, kunnen ze bijvoorbeeld de kleurentechniek gebruiken die Vorming+ bij het verzelfstandigen van groepen hanteert. Men schrijft hierbij elke activiteit op een apart groot blad die aan de muur bevestigd is. Iedereen krijgt een rode, groene en oranje stift. Bij iedere activiteit mogen ze een kleurtje plaatsen. Rood betekent : deze activiteit wil ik niet gerealiseerd zien. Groen betekent : ik zou graag deze activiteit uitvoeren en Oranje betekent : ik weet het niet goed (twijfelen). Nadat iedereen een kleurtje heeft geplaatst, kunnen we kijken wat we al dan niet van activiteiten willen uitvoeren. Bij bladen waar er veel verschillende kleuren opstaat, al zijn de meeste kleuren groen, kunnen we aan de groep vragen waarom men al dan niet twijfelt of de activiteit niet wenst uit te voeren. Hierdoor worden er meningen uitgewisseld en word er bij iedere beslissing nagedacht. Dit kan bijdragen tot een gezamenlijk bezinningsmoment over de werking en kan hierdoor de teamspirit versterkt worden.

106 In de uitwerkingsfase van het project zal het belangrijk zijn om de leden soms stil te doen staan bij zaken die er gekomen zijn, wat er nu is en nog moet komen. Deze evaluatiemomenten zijn belangrijk om het verloop van de werking te overzien en eventuele mankementen te bespreken en bij te sturen. Ook hier moet men toezien of ieder lid dan wel aan het woord komt. Er kunnen leden aanwezig zijn die niet vlug het woord op zich nemen en zich achter de beslissingen van anderen schuilhouden. Door bijvoorbeeld regelmatig een rondje in te voeren zal iedereen aan het woord kunnen komen en zijn mening moeten uiten i.v.m. de werking, de leden, de bijeenkomsten, de activiteiten en zoveel meer. De buurtwerker kan ook een anoniem blad opstellen met vragen omtrent bepaalde zaken die belangrijk zijn in de werking zoals wat vond u ervan? was je er bij betrokken? zou je deze activiteit nog eens willen organiseren, waarom wel of waarom niet?… Hierdoor kan de buurtwerker een overzicht krijgen omtrent de verschillende meningen en dit samenvatten. Op de volgende bijeenkomst kan hij hierop ingaan en word door de anonimiteit niemand geviseerd. De mensen zullen hierdoor vlugger geneigd zijn de volledige waarheid neer te schrijven in plaats van te vertellen. Reeds in het besluit werd weergegeven dat de kerngroepleden al enkele functies zelfstandig kunnen opnemen. Naargelang de draagkracht van de kerngroep zal hierop verder gewerkt moeten worden zoals het opnemen van de volledige verantwoordelijkheid van één bepaalde activiteit. Daarnaast moet men zich ook richten tot de verzelfstandiging van de werking. Men kan geleidelijk werken met een vast bestuur waarin men een voorzitter, een secretaris en/of penningmeester aanduidt. Hierdoor wordt de functie van de buurtwerker als projectleider geleidelijk overgedragen naar de groep. Op de georganiseerde activiteiten zaten de projectleden en deelnemers bijeen en praatten over de zondagwerking die vanaf 22 mei van start zou gaan. Samen wisselden ze ideeën uit hoe ze de zondagwerking tot een succes konden brengen. We zagen hier reeds enige vorm van engagement om misschien een raad van bestuur omtrent het kaartershuisje te vormen. Deze raad kan bestaan uit geïnteresseerden vanuit het project S.O.L.O., maar ook buurtbewoners die enige verantwoordelijkheid op zich willen nemen. Maar ook het organiseren van een buurtfeest werd reeds ter sprake gebracht. In samenwerking met diensten zoals Wensica, Aktractie, Red-Side, Buren voor Buren en vele anderen kan dit via bijeenkomsten buiten de werking S.O.L.O. tot uitvoering gebracht worden.

107

Literatuurlijst Verslagen en onuitgegeven bronnen

DEVROE, R., “Buurtactieplan Venning”, december 2003, 12 p. JULT, H., “Kortrijk dubbel bekeken”, 1996. STAD KORTRIJK, Welzijnsdienst, “Buurtactieplan Venning”, 17 p. SOCIAAL IMPULSFONDS, “Wijkontwikkelingsplan 1 Aandachtswijk Venning-Veemarkt”, 1997-1999, 36 p. DEVROE, R., “Jaarverslag Buurtwerk Vaart”, 1999. STAD KORTRIJK, “Veiligheids- en preventiecontract”, 2000. HILLAERT, G., Stad Kortrijk, “Het Stedenfonds”, interne nota. DEVROE, R., “Jaarverslag Buurtwerk Vaart”, 1998. BERTHIEL, Stad Kortrijk, “Teamvergadering”, interne nota. DEVROE, R., “Buurtactieplan Venning (werkopties)”, 2005, 16 p. DEVROE, R., “Speerpuntactieplan Buurtwerk Venning”, 4 p. NIS, “Volks- en woningtelling”, 1991. Boeken

VAN DALE, “Handwoordenboek van Hedendaagse Nederlands”, tweede druk, 1994, p 350. BAERT, H., DE BIE, M., DESMET, A., VAN ELSLANDER M., VERBEKE, L., “Handboek Samenlevingsopbouw in Vlaanderen”, DIE KEURE, 2003, p 535-620.

VERBEKE, L., “Een handzaam model op de werkvloer”, DIE KEURE, 2003, p 535-556. SMEYERS, L, “Participatieve diagnose”, DIE KEURE, 2003, p 558-571. BAERT, H., “Doelstellingen kiezen en formuleren”, DIE KEURE, 2003, p 575-585. DESMET, A., “Strategiebepaling in de samenlevingsopbouw”, DIE KEURE, 2003, p585-605. COUERE, H., “Evaluatie van projecten: leren om bij te sturen”, DIE KEURE, 2003, p. 609-620. PORTNY, S., “Projectmanagement voor Dummies”, ADDISON WESLEY, 2001, p 350.

108 Cursussen

VERBEKE, L., Viboso publicatie, “Projectmodel voor opbouwwerk”, 1998. VIBOSO PUBLICATIE, “Wegwijs in opbouwwerk”, 2003. Internet

http://wikipedia.org/wiki/Gezin, “Gezinsvormen”. TREFPUNT: denkstation over seks & relatie, “Samenlevingsvormen”, 2000, www.cgso.be. LODEWIJCKX, E., “Alleenwonenden op 1/1/2003”, 2004, http://www.cbgs.be. LODEWIJCKX, E., “Het aantal alleenwonenden in het Vlaams Gewest, Veranderingen tussen 1994-2003”, 2004, http://www.cbsg.be.

LODEWIJCKX, E., “Alleenwonenden in het Vlaams Gewest: Gemeentelijke variaties tussen 1991-2003”, 2004, http://www.cbgs.be.

www.hulporganisaties.be, “Alleenstaanden”, 2004.

109

Lijst figuren Figuur 1 Situering van de buurt Venning .................................................................................10 Figuur 2 Buurtwerker Rik Devroe

........................................................................................17

Figuur 3 Lokaal buurtwerk Venning ........................................................................................17 Figuur 4 De positie van buurtwerk Venning binnen de stad Kortrijk ......................................19 Figuur 5 Percentages alleenwonende mannen (links) en vrouwen (rechts), per leeftijdsgroep in het Vlaams, Waals en Brussels Hoofdstedelijk Gewest, op 1/1/2003...................40 Figuur 6 Percentages alleenwonende mannen, vrouwen en mannen en vrouwen samen, per leeftijdsgroep in het Vlaams Gewest, op 1/1/2003....................................................41 Figuur 7 Alleenwonenden in Kortrijk ......................................................................................42 Figuur 8 Aantal mannelijke en vrouwelijke alleenwonenden in de buurt Venning .................43 Figuur 9 Categorieën van alleenwonen in de buurt Venning ...................................................44 Figuur 10 Projectmodel : Projectmatig werken........................................................................54 Figuur 11 Projectmodel : Projectvoorbereiding .......................................................................55 Figuur 12 Voorwaarden bij projecten.......................................................................................58 Figuur 13 Projectmodel : Projectplanning................................................................................58 Figuur 14 Projectmodel : Projectrealisatie ...............................................................................61 Figuur 15 Projectmodel : Projectopvolging..............................................................................62 Figuur 16 Logo S.O.L.O...........................................................................................................64 Figuur 17 Structuur project S.O.L.O. .......................................................................................78 Figuur 18 De eerste kerngroepbijeenkomst..............................................................................84 Figuur 19 Toptafel

................................................................................................................85

Figuur 20 Hamertjesspel...........................................................................................................85 Figuur 21 Aanpassing structuur project S.O.L.O. ....................................................................87 Figuur 22 Werkgroep Buren voor Buren Venning...................................................................91 Figuur 23 De kerngroep

........................................................................................................94

Figuur 24 Bespreking Wandeltocht..........................................................................................94 Figuur 25 Groep aan het Huis der Zorgelozen

.....................................................................96

Figuur 26 kerngroeplid geeft uitleg

.....................................................................96

Figuur 27 De bijeenkomst aan de ‘Vetex’ Figuur 28 Wijktheater Off-Side

..........................................................................98 ............................................................................98

110

Lijst tabellen Tabel 1 Cijfers buurt Venning ten opzichte van stad Kortrijk .................................................16 Tabel 2 Samenwerkingsverbanden binnen buurtwerk Venning...............................................27 Tabel 3 Alleenwonenden in België ..........................................................................................40 Tabel 4 Alleenwonenden in Vlaanderen ..................................................................................41 Tabel 5 Alleenwonenden in Kortrijk en Buurt Venning ..........................................................42 Tabel 6 Alleenwonenden per leeftijdscategorie in de Buurt Venning .....................................43 Tabel 7 Alleenwonenden in de buurt Venning ingedeeld in de 4 categorieën .........................44

111

Lijst Bijlagen Bijlage I:

Beschrijving project ‘alleenwonenden’ (eerste planning)

Bijlage II:

Uitnodiging kerngroepleden

Bijlage III:

Kennismakingbundel bij de eerste kerngroepbijeenkomst

Bijlage IV:

Persoonlijke brief voor alleenwonenden in en rond de buurt Venning

Bijlage V:

Voorstellen van activiteiten

Bijlage VI:

Voorstellen van vergaderplaatsen

Bijlage VII:

Eerste activiteit ‘Herken en Verken je eigen wijk’ Wandeltocht

Bijlage VIII:

Tweede activiteit ‘Het bijwonen van wijktheater ‘Off-Side’

Bijlage IX:

Verslag ruime bijeenkomst 19 april 2005

Bijlage X:

Agendapunten ruime bijeenkomst 17 mei 2005

112 Bijlage I: Bijschrijving project ‘alleenwonenden’ (eerste planning) Versie 2 --- 19-5-2005 19:51:00

PROJECT ALLEENWONENDEN Aanleiding : Een alleenwonende meldt mij dat hij problemen heeft met het aanbod van activiteiten in de wijk. De activiteiten vanuit buurtwerk en dienstencentrum zijn overdag. ’s Avonds echter is er geen aanbod. Een alleenwonende vrouw durft, tijdens het winkelen, niet zo goed alleen binnen te gaan in een cafetaria. Een ander wil graag eens per maand naar de cinema maar ziet dit ook niet zo zitten om alleen te gaan. Een ander wil nu en dan eens bezoek van een persoon die toch een minimum aan intellectuele bagage heeft. Zijn dit ‘alleenstaande’ opmerkingen of wordt deze zaken algemeen als zodanig aangevoeld ? Wellicht zijn er ook nog andere specifieke vragen vanuit alleenwonenden. Vaststelling : meer dan 40% van de woningen in de sector a12 (Venning) worden bewoond door alleenwonenden. Omschrijving : via het bevragen van alleenwonenden, komen tot specifieke antwoorden op hun behoeften. Welke behoeften ? Activiteiten : cultureel, sport, uitstappen, ontmoeting, feest, … Vorming Opnemen verantwoordelijkheden Andere : vb. specifieke vragen rond huisvesting, … Hoe ? Verschillende fasen 1. Losse bevraging van alleenwonenden en diensten, organisaties en verenigingen, sleutelfiguren in functie van welke vragen te stellen (probleemverkenning) 2. Zelf voorlopige vragenlijst opstellen (onderzoek behoeften en mogelijkheden) 3. 10-tal alleenwonenden thuis opzoeken, vragenlijst en project voorstellen a. mensen aanspreken om in de stuurgroep te komen : ik denk dat het best is te kiezen voor 3 mannen en 3 vrouwen, verdeeld over leeftijd : 20-30; 40-50, 60-.. b. de stuurgroep samenstellen: beslissen wie c. stuurgroep samenbrengen en uitleg geven d. stuurgroep laten beslissen of leeftijds/sexe-gebonden samengekomen wordt met de grote groep; de bezoeken zullen trouwens best ook zo opgesplitst worden. Ik denk dat er best met 2 verschillende groepen wordt samengekomen (man/vrouw). Dit zal een aantal geïnteresseerden over de streep trekken. e. deze (grotere) groepen kunnen dan nog beslissen, zo nodig om per leeftijd bijeen te komen, dan krijgen we misschien 4 groepen; alles blijft gecoördineerd door de stuurgroep van 6, die eventueel mondjesmaat kan aangevuld worden. 4. Alleenwonenden samenbrengen als werkgroep : bepalen vragenlijst, richting geen aan het project, bepalen soort (vb. leeftijdsgrenzen, afbakening buurt) en aantal onderzoekspersonen (percentage) 5. Bevraging alleenwonenden in de buurt door werkgroep 6. Tussentijdse evaluatie – eventuele bijsturing vragenlijst en/of wijze van onderzoek 7. Resultaten samenbrengen 8. Evaluatie en conclusies op de grotere werkgroepen 9. Verkenning mogelijke oplossingen : opportuniteit, haalbaarheid 10. Uitvoering oplossingen Wijze van vergaderen : voorzien van natje en droogje (=gezellig houden) maar ook taakbewust. Doel Verhogen van sociale contacten Verhogen onderlinge hulp Misschien wordt ook een stuk vorming voorzien : vb. rond kennis van Kortrijkse verenigingsleven (sport, cultuur, zelforganisaties, …), diensten, organisaties, … Indien mogelijk en gewenst komen tot zelforganisatie Inkadering Het project wordt opgestart binnen de werkgroep Buren voor Buren Venning (in samenwerking met Dienstencentrum De Zonnewijzer) maar kan er ook los van komen. Wanneer ? Start januari 2005 maar reeds voorbereidingen ervóór. onderzoek : eind februari af verkenning oplossingen : begin maart Wie ? Aanvankelijk stagiaire Maité Mullebroeck (tot eind april (?)) Daarna overname buurtwerker De bedoeling is uiteraard dat de alleenwonenden maximaal meewerken/actief zijn en sturen. Rik Devroe – Buurtwerk Venning p.a. Damastweversstraat 3 8500 Kortrijk

056/24.41.16

113 Bijlage II: Uitnodiging kerngroepleden

Project voor en door alleenwonenden Dag, Vanaf februari 2005 gaat er een project van start voor en door alleenwonenden. Dit project wordt opgestart binnen de werkgroep Buren voor Buren Venning. Buren voor Buren staat in voor de bewoners uit de buurt Venning. Enkele van hun taken zijn: verjaardagsbezoeken, ziekenhuisbezoeken, boodschappen doen en personenvervoer… Aanleiding van het project: Enkele alleenwonenden melden aan Rik dat er ‘s avonds geen aanbod is van activiteiten, enkele niet zo vlug alleen durven binnen gaan in een cafetaria, een andere persoon wil graag eens per maand naar de cinema, maar doet dit niet graag alleen. Vaststelling: meer dan 40 % van de woningen in de buurt worden bewoond door alleenwonenden. Doel project: Mensen samenbrengen, kennismaken, kansen creëren en via interesse ontspanning en ontmoeting voorzien. Bijvoorbeeld: ’s avonds het kaartershuisje ter beschikking plaatsen voor activiteiten, cinemabezoek organiseren, culturele activiteiten, daguitstap, bowling, zwemmen, sport enz… Op dinsdagnamiddag 15 februari 2005 om 14u30 komen we samen met ongeveer 6 alleenwonenden (vrouwen en mannen). Samen zullen we de kerngroep (basisgroep) vormen. Op deze dag leren we elkaar kennen, zullen we interesses uitwisselen en nadenken over de voorstellen van activiteiten die we samen zullen beleven. Daarnaast bekijken we wat ons eerste activiteit zal zijn, waar en wanneer we dit zullen doen. Na de kennismaking met elkaar en het project zullen we ook kijken hoe we andere alleenwonenden uit de buurt kunnen bereiken en/of we meerdere groepen zullen vormen naargelang de interesses. Zij zullen de werkgroepen vormen. Dit kan ook opgesplitst worden in leeftijd (20-92j) en/of geslacht. De kerngroep (eerste groep) zal ervoor zorgen dat de samenwerking tussen de werkgroepen goed verloopt, coördineert het project en doen suggesties. Het vormen van meerdere groepen (werkgroepen) zal naargelang de kerngroep gevormd worden. Dit zal in latere bijeenkomsten besproken worden. Het is vooral eerst belangrijk dat de kerngroep (begingroep) goed wordt gevormd. Laten we er dus samen werk van maken en genieten. Welke activiteiten we zullen doen, wordt door jullie beslist. Samen zullen we het uitzoeken.

Alvast bedankt voor uw medewerking, Tot dinsdag Met vriendelijk groet, Maïté Mullebrouck (stagiaire) Rik Devroe (buurtwerker) Buurtwerk Venning p.a. Damastweversstraat 3 8500 Kortrijk 056/244116

114 Bijlage III: Kennismakingbundel bij de eerste kerngroepbijeenkomst

Welkom Welkom op de eerste bijeenkomst v/h project voor en door alleenwonenden Vandaag zullen we met elkaar kennis maken via verschillende stappen. Je krijgt eerst de mogelijkheid om over de vragen na te denken en in te vullen. Daarna zullen we om beurt, wat we hebben ingevuld, aan de groep vertellen. Indien je vragen heb tijdens het invullen, dan kan je altijd terecht bij Rik of Maïté. Je bent niet verplicht om dit in te vullen, dit blad is enkel een hulpmiddel om het vertellen te vergemakkelijken. De stappen die we zullen doorlopen, zijn: - wie ben ik, - welke interesses heb ik, - welke activiteiten doe ik nu en/of wil ik doen, - waar (plaatsen, verenigingen, organisaties) - mijn interesses en activiteiten kunnen plaatsvinden - 1ste activiteit plannen Wie ben ik: Naam:...…………………………………………………….………………………………...… Leeftijd: …….………………………………………………………..………………………… Beroep: ……...…………………………………………………………………………………. Woonplaats: ….……………………………………………………………….……………….. Diverse: .……...……………………………..…………………………………………………. Wat zijn je 3 grootste interesses?: 1. ………………………………………………….……………………..……………………… 2. …………………………...…………………………………………………………………… 3. ………………………………...……………………………………………………………… Nog enkele: .……………………………………………………………….…….……………... De interesses kunnen onderverdeeld worden in Cultuur (Kijken/Doen), Sport, Ontmoeting (onder de mensen zijn, café), Uitstappen, Kunst, Spelen (dammen, biljart, tafelvoetbal), Verzameling (vliegtuigjes, geschiedenis, poppen), Hobby (knutselen, koken) Kennis (filosofie, geschiedenis), Diverse (puzzelen, kruiswoordraadsels, winkelen)….

115 Neem je deel aan verenigingen? Zo ja, welke vereniging en wat doen ze?: ……………..……...…………………………..………………………………………………… ……………..……………………….…………..……………………………………..………… …………………………..……………………….……………………………………………… Doe je aan vrijwilligerswerk? Zo ja, welk ?: ……………..………………………………………………………………………………….… ………..…………………..…………………………………………………………………...… Neem je deel aan bepaalde activiteiten of evenementen? ……………..……………………………………..…...………………………………………… ……………..………………………………………..……………………………...…………… Heb je activiteiten te bieden die je zelf kan organiseren: …………………………..………...…………….….…………………………………………… ………………………………………..………….…....………………………………………… …………………………………….………………...……………...…………………………… Heb je voorstellen van activiteiten of evenementen die we kunnen doen?: ………………………………………..…………………………..………...…………………… ……………..………………………………………..………………………………………...… …………………………..………………………….…………………………………………… Ken je plaatsen om activiteiten door te laten gaan of die zelf een activiteit op zich is? Bijvoorbeeld: de Vlindertuin, het Open Atelier, het Kaartershuisje, de Zonnewijzer, het 8-urenhuis, het Sint-Janshuis.: ……………...…………………………..……………………………………………………..… ………………………………...……………………..………………………………………..… …………………………………………………...………………..…………………………..…

116 Bijlage IV: Persoonlijke brief voor alleenwonenden in en rond de buurt Venning

Naar een Actieve Buurt !!! Beste, Weet je: Dat er op de Venning meer dan 40 % van de woningen bewoond wordt door één persoon. Een flink deel van die mensen zijn vrij actief, een ander deel wil actief zijn maar voelt zich geremd om alléén deel te nemen aan activiteiten, anderen vinden dat er op de wijk te weinig activiteiten zijn.

Ben je daar ook van mening en wil je daar best iets aan veranderen zoals activiteiten organiseren, meewerken en/of enkel meedoen? Dat kan ! Wij (Buren voor Buren en Buurtwerk Venning) willen alvast hieraan iets doen met onze nieuwbakken kerngroep “S.O.L.O” (Samen Organiseren van Leutige Ontmoetingen). Iedereen is welkom ! Ook jij !!!

Met de kerngroep zijn we reeds naar “de hond in het kegelspel” geweest om er een namiddag volksspelen te spelen en een gezellige babbel te houden. Deze groep bestaat uit alleenwonenden die bereidt zijn om deze werkgroep te sturen en te laten groeien. Geleidelijk willen we deze werking uitbreiden naar alle alleenwonenden uit de wijk. (naarmate tijd ook deelname van andere buurtbewoners). Heb je ideeën, ben je actief, kom je graag in contact met andere mensen, organiseer je graag, wil je jouw interesses uitbreiden, hobby’s uitvoeren, andere activiteiten leren kennen, activiteiten beleven… Dan wordt je verwacht ! Je bent welkom om aan deze werking deel te nemen. Je bent uitgenodigd op dinsdag 15 maart, om 18 uur in Werkpunt, Damastweversstraat 3. Jouw inbreng is belangrijk of die nu organiserend, meewerkend of belevend is!

Je kan deelnemen aan de zopas opgerichte werkgroepen: Hobby en Krea (Werner en Martine) Cultuur en Uitstappen (Tom) Sport en Spel (Benny) Zijn deze werkgroepen je ding niet, dan kan je zelf altijd een werkgroep oprichten met andere deelnemers over andere interesses. De werkgroepen zijn namelijk bronnen van ideeën en werken de ideeën uit tot activiteiten. Voorbeelden van activiteiten zijn musicalbezoek, theater- en filmbezoek, (leren) koken, samen uit eten gaan, daguitstap, samen winkelen, gespreksavonden, gezelschapsspelenavond, bowling, fietstocht, zwemmen, fitnessen, dansavond, dansen aanleren, (buurt)feest, bloemschikken, boetseren, verjaardagskaarten maken en zoveel meer……

117 Ben je eerder iemand die enkel wilt meedoen aan de activiteiten en/of enkel voorstellen van activiteiten wilt aanbieden? Geen probleem, iedereen is welkom! Je kan ook altijd bepaalde interesses en/of voorstellen van activiteiten op dit antwoordstrookje opschrijven en naar ons bussen: Voorstellen Activiteiten Voornaam: ………………………………………………………………………………... Naam: ………………...…………………………………………………………………… Interesses : …...……………………………………………………………………………

…………...………………………………………………………………………………… Activiteiten : ………………………………………………………………………………

…….……………………………………………………………………………………….. Alvast Bedankt…

Op die manier kunnen we rekening houden met je voorstellen die je wilt meedelen. We zullen uw voorstellen bekijken met de werkgroepen en bespreken. Natuurlijk is het interessanter als je bij de bijeenkomsten kan zijn. Op die manier kan je uw inbreng brengen versterken. Geïnteresseerd? Meewerken, meedoen? Je wilt uitgenodigd worden?

Contacteer Maïté Mullebrouck (stagiaire) of Rik Devroe (Buurtwerker) Buurtwerk Venning Lokaal Werk. Punt Damastweversstraat 3 8500 Kortrijk tel. 056/24.41.16. [email protected]

118 Bijlage V: Voorstellen van activiteiten

Voorstellen activiteiten Sport en Spel Dansen (Countryavond) Gezelschapsspelavond Bowling Zwemmen Wandelen (Kortrijk, Kleine Meer, Venning) Wandeltocht met dieren Balspelen Fitness Muziekkwis (denksport) Volksspelen (Hond in Kegelspel) Cultuur en Uitstappen Toneel & Theater bezoeken Musicals bekijken Uiteten (frituur, chinees …) Naar de Gavers gaan op zondag Tentoonstelling bezoeken Cinemabezoek Dursin (dansen) Museum bezoeken Bezoek café José Winkelen Wandeltocht Crea en Hobby Verjaardagskaarten maken Boetseercursus Creativiteit (knutselen) Bloemschikken Kaarsen versieren Parelsplitten Diverse Koffieklets Bewoners in bejaardenhuis bezoeken Rommelmarkt Koken in groep Gespreksavond (Buurt)feest Tuinieren Wafelbak Gelaatsverzorging

119 Bijlage VI: Voorstellen van vergaderplaatsen

Vergaderplaatsen Venning Kaartershuisje Werk. Punt FIK (Flanders Indoor Karting) Orthodoxe Kerk Kanaal 127 Café St-Pol Café Zandberg Café Lille Café Pont du Canal St-Jan St-Janshuis Groeningeheem Korenbloem Zorgelozenhuis Moskee St-Janskerk Passionisten Voedselbedeling “De Vaart” Comité Bijzondere Jeugdzorg De Bloesem De Kindervriend (Olmenlaan) St-Jozef Migrantencentrum JAC Akrtractie/De Link Sint-Carolus Chiro St-Jan Café Chauffeurke Café Aba Café Gulden Sporen Veemarkt Zonnewijzer Mobiel Achturenhuis Verderop

120 Bijlage VII: Eerste activiteit ‘Herken en Verken je eigen wijk’ Wandeltocht Fiche 1ste activiteit Wat Wandeltocht “Herken en verken je eigen buurt” Programma We starten aan het Kaartershuisje om 14u00 We wandelen door de buurt Venning, wijk Sint-Jan en de Drie Hofsteden. De koffiepauze gaat door in het Zorgenlozenhuis Het einde van de wandeltocht is ongeveer om 17u30 voorzien aan het Kaartershuisje Wanneer Zondag 24 april 2005 Afspraak ‘t Kaartershuisje op het Juweliersplein in de buurt Venning te Kortrijk Uur van afspraak 13u45 Hoe Te voet Voor wie Iedereen in en rond de stad Kortrijk Bekendmaking Buurtkrantje 15 april 2005 Affiches op zichtbare plaatsen -> Vooral via mondelings contact Deelnameprijs 1 € voor koffiepauze Inschrijvingen Rik Devroe of Maïté Mullebrouck Lokaal Buurtwerk Venning Damastweversstraat 3 8500 Kortrijk 056/144116 [email protected] Wat is er aantrekkelijk aan deze activiteit In groep leren we onze wijk kennen en verruimen we onze contacten. Werkgroepen Werkgroep Cultuur/Uitstappen en Werkgroep Sport/Spel

121

122 Bijlage VIII: Tweede activiteit ‘Het bijwonen van wijktheater Off-Side’ Fiche 2de activiteit Wat Toneelvoorstelling Off-Side Waar Poortgebouw ‘Vetex’ Pieter de Conincklaan 8500 Kortrijk Programma Toneelvoorstelling Off-Side Begint om 20u00 Er is drank voorzien na de voorstelling Wanneer vrijdag 13 mei 2005 Afspraak Philippe zal ons in het Huis der Zorgelozen verwelkomen Sint-Jansplein 13 8500 Kortrijk Uur van afspraak 19u30 Voor wie Iedereen in en rond de stad Kortrijk Bekendmaking Buurtkrantje 15 april 2005 Affiches op zichtbare plaatsen -> Vooral via mondelings contact Deelnameprijs 2,50 € (inkomstprijs) Inschrijvingen Rik Devroe of Maïté Mullebrouck Lokaal Buurtwerk Venning Damastweversstraat 3 8500 Kortrijk 056/144116 [email protected] Wat is er aantrekkelijk aan deze activiteit Buurtbewoners staan op de planken Werkgroepen Werkgroep Cultuur/Uitstappen

123

124 Bijlage IX: Verslag ruime bijeenkomst 19 april 2005 Verslag open bijeenkomst S.O.L.O. Dinsdag 19 april 2005 om 18u00 in Werkpunt

Aanwezig : Luc, Tom (moest helaas vroeg weg), Philip, Werner, Heidi (na enige tijd buitengesloten te zijn), Maïté en Rik. Verontschuldigd : Martine

1) Logo keuze : er werd gekozen voor :

Indien nodig aangevuld met “Samen Organiseren van Leutige Ontmoetingen”. Indien mogelijkheid van kleur wordt het ingekleurde logo gebruikt (zoals bovenaan). Er wordt gevraagd om badges aan te maken voor de leden van de kerngroep. Zij kunnen de eerste keer dienstig zijn bij de buurtwandeling.

2) Eerstvolgende reeds geplande activiteiten : - Buurtwandeling : koppeling aan Kampernoelie (Chiro St.-Jan) is mogelijk. Hiervoor kunnen we echter geen reclame meer maken. Alles is goed uitgewerkt door Heidi en Philip. - Wijktheaterbezoek Offside : afspraak om 19u30 aan de St.-Janskerk. Vervoer wordt geregeld. Een aantal mensen worden speciaal meegevraagd : John Mareel (gehandicapt) Maïté ontvangt de mensen aan de St.-Janskerk. Rik ontvangt de mensen in het Poortgebouw (opgelet : ingang langs de Veldstraat !)

3) Samenwerking met organisaties, instellingen, ondernemingen … in de buurt. Werner vindt dat dit echt wel nodig is. Hierdoor versterken we onze werking en ook de buurt.

4) Vraag naar buurtwandeling met beleidsmakers, waarbij mindere punten aan bod komen. Vb. staat van de voetpaden, zwerfvuil, verkeer, … Dit wordt aanzien als een activiteit die niet vanuit S.O.L.O. kan georganiseerd worden : samen organiseren van LEUTIGE ontmoetingen. Dit kan wel georganiseerd worden vanuit Buren voor Buren en/of Comité Vaart. Luc en Philip zijn hierin geïnteresseerd.

4) Komende activiteiten - Principiële beslissing 1 : elke zondagnamiddag (vanaf 22 mei, steeds van 14u tot 17u30) wordt het kaartershuisje opengehouden. Redenen hiervoor : er is heel weinig te doen op zondagnamiddagen omdat dit zowat de dag van familieaangelegenheden is. Verantwoordelijken zijn : Luc, Werner, Heidi en Philip. Op vrijdag 6 mei, om 14 uur spreken we af in het Kaartershuisje om eens te bekijken wat nog nodig is in het Kaartershuisje voor onze werking. 22 mei : Heidi en Philip 29 mei : Heidi en Luc

125 5 juni : er wordt niet opengehouden wegens buurtbrunch/doeninge in Vetex. 12 juni : nog geen verantwoordelijken vastgelegd. - Principiële beslissing 2 : op laatste donderdag van de maand (namiddag) en eerste donderdag van de maand (avond) worden kreativiteitsactiviteiten voorzien in het kaartershuisje. Er wordt gewerkt met vooraf inschrijven (3 dagen op voorhand) zodat het nodige materiaal kan voorzien worden. Philip en Luc willen bij die gelegenheden de bar doen. - Bloemschikken: op donderdag 26 mei, om 14u en op donderdag 2 juni om 18u30. Mogelijke lesgevers : Vera, Lydia Bossuwé, iemand uit de Vredelaan, Sophie (het tweede leven). Philip kan voor kosteloos materiaal zorgen (denappels, droog materiaal). - Wenskaarten maken: op donderdag 30 juni, om 14 uur en op donderdag 7 juli om 18u30. Hiervoor hebben we nog geen lesgevers. Misschien wil Carine dit op zich nemen ? De link met de verjaardagskaarten Buren voor Buren ligt voor de hand maar is niet besproken.

6) Financiën : we werken samen met de vrijdagwerking onder het motto 1 kas, 1 frigo. De opbrengsten worden verdeeld volgens de verkoopscijfers. We moeten nog eens bekijken wat met de opbrengsten gebeurt : korting op activiteiten, 1 of 2 keer per jaar gratis uitstap en/of restaurantbezoek…

7) Voorstellen nieuwe activiteiten - Werner (en Carine ?) willen receptie bijwonen van “Het tweede leven” in Bissegem, op zaterdag 30 april. “Het tweede leven” is een soort creativiteitsvereniging waar we op 2 manieren kunnen mee omgaan : deelnemen aan hun activiteiten, anderzijds op hen een beroep doen om activiteiten te organiseren bij ons. Dit kan ook gelden voor dienstencentrum De Zonnewijzer. - Op zondagnamiddag : bezoek aan Oprit 234 vzw De Stroom Vrijetijdsdienst voor personen met een handicap Oudenaardsesteenweg 234 8500 Kortrijk Tel 056/35 30 17 Fax 056/35 54 40 E-mail [email protected] - Barbecue of exotische hapjes/maaltijd aan kaartershuisje : op 1 oktober (Werner) - Zelf volksspelen maken (Luc) : samenwerking met Open Atelier. - Bezoek aan Groeningemuseum met gratis gidsbeurt door museumbewaarder (Philip) - Koken, gerechtjes maken : voorstel slaatjes maken met “Den Trog” : Ciska en Piet (Philip). Dit kan wellicht gebeuren in de keuken Werkpunt.

8) Tussendoortjes : - vraag aan Wencisa (boot aan Stoops fabriek) of die olievaten op het voetpad moeten blijven staan. - We zijn op zoek naar een nieuwe naam voor het kaartershuisje op het Juweliersplein. Tot nu toe 2 ideeën : “samenkomst” en “Juweliershuisje”.

Volgende open bijeenkomst : dinsdag 17 mei, om 18 uur in Werkpunt (grijze zaal) of … De vergadering was vrij actief en doelgericht. Er was aandacht voor ieders inbreng. Proficiat. Voor verslag : Rik Devroe.

126 Bijlage X: Agendapunten ruime bijeenkomst 17 mei 2005 Agendapunten Bijeenkomst S.O.L.O. 17 mei 2005 om 18u00 in Werk. Punt Beste,

De volgende bijeenkomst is gepland op dinsdag 17 mei om 18u00 in het Werk Punt, Damastweversstraat, 8500 Kortrijk. De agendapunten zijn: - Evaluatie van de 2 georganiseerde activiteiten: de Wandeltocht ‘herken en verken je wijk’ en het bijwonen van het wijktheater Off-Side. - Het regelen van de Zondagwerking die vanaf 22 mei (kaartershuisje) van start gaat. Voorstel van 2 buurtbewoners (Jessica en Johan) om tijdens de zondagwerking taarten en pannenkoeken te bakken, bespreken. Beurtrol : wie en wanneer kaartershuisje openhouden? Onderhoud en inkopen. Financiële middelen en kas. Wat met de opbrengsten? (tussenkomst in activiteiten? jaarlijkse etentjes) - De Crea-activiteiten : bloemschikken (donderdag 26 mei om 14u en donderdag 2 juni om 18u30 door Saskia begeleidt) en wenskaarten maken (donderdag 30 juni om 14u en donderdag 7 juli om 18u30 door Carine begeleidt) voorbereiden. Aankoop van middelen en beslissen van deelnameprijs. De lesgevers informeren. Voorzien van natjes en droogjes. - Nieuwe activiteiten organiseren en vastleggen Bezoek Groeningemuseum met gratis gidsbeurt door museumbewaarder (Philip) Slaatjes maken met “Den Trog” : Ciska en Piet (Philip). Bezoek aan Oprit 234 vzw De Stroom. Vrijetijdsdienst voor personen met een handicap. Oudenaardsesteenweg 234, 8500 Kortrijk, Tel 056/35.30.17. Fax 056/35.54.40 E-mail [email protected]. Contactpersoon : Jeroen Marijse. Openingsuren : vrijdag van 17u30 tot 01u00 uur, zaterdag van 17u tot 01u00. Bij heropening v/h kaartershuisje op 1 oktober: het organiseren van een barbecue of exotische maaltijd aan het kaartershuisje: buurtfeest? Rommelmarkt? (Werner) Zelf volksspelen maken voor de zondagwerking in het kaartershuisje (eventueel in samenwerking met Open Atelier) (Luc) - Bijkomende punten Bekendmaking project en activiteiten voor deelname van bewoners aan activiteiten en het bijkomen van nieuwe leden aan het project (bijeenkomsten). Nieuwe naam voor het Kaartershuisje : ideeën? Momenteel “samenkomst” en “Juweliershuisje”. - Afsluiting Volgende bijeenkomsten vastleggen: data & plaats (Kanaal 127?, Café? Diensten?) Eventuele aanvullingen en opmerkingen.

Met vriendelijke groet, Rik Devroe en Maïté Mullebrouck

Project S.O.L.O. Projectmatig werken met alleenwonenden vanuit Buurtwerk Venning

Recommend Documents