PROGRAMMA VAN EISEN NIEUWBOUW SPORTACCOMMODATIE ZUIDERLAAN TE TWELLO
Opdrachtgever
:
Gemeente Voorst Postbus 9000 7390 HA Twello
Contactpersoon
:
de heer B.M. Hoogeslag
Datum
:
23 juli 2003
Projectnummer
:
42030017
Projectleider
:
de heer ing. O. Wenting
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
juli 2003
INHOUDSOPGAVE...............................................................................................................................I.1 1.
INLEIDING ........................................................................................................................................1
2.
ALGEMEEN ......................................................................................................................................2 2.1 ALGEMENE VOORWAARDEN ...........................................................................................................2 2.1.1 Van toepassing zijnde voorschriften...................................................................................2 2.1.2 Garanties ............................................................................................................................2 2.1.3 Afwerkingniveau/ beeldkwaliteit..........................................................................................3 2.1.4 Oplevering...........................................................................................................................3
3.
BENODIGDE RUIMTELIJKE VOORZIENINGEN ............................................................................4
4.
SITUERING.......................................................................................................................................6 4.1 SITUERING ...................................................................................................................................6 4.2 BUITENTERREIN............................................................................................................................6 4.2.1 Ontsluitingswegen ..............................................................................................................6 4.2.2 Parkeervoorzieningen.........................................................................................................6 4.2.3 Containerplaats...................................................................................................................6 4.2.4 Externe relaties...................................................................................................................7
5.
HET RUIMTELIJK ONTWERP .........................................................................................................8 5.1 ALGEMEEN ...................................................................................................................................8 5.1.1 Interne toegankelijkheid......................................................................................................8 5.1.2 Verkeersruimten .................................................................................................................8 5.1.3 Routing en bewegwijzering.................................................................................................9 5.1.4 Trappen...............................................................................................................................9 5.1.5 Liften ...................................................................................................................................9 5.1.6 Toegang tot vertrekken.................................................................................................... 10 5.1.7 Toegankelijkheid voor personen met een functiebeperking............................................ 10 5.2 VOORZIENINGEN........................................................................................................................ 10 5.2.1 Brandtechnische voorzieningen ...................................................................................... 10 5.2.2 Alarmering........................................................................................................................ 11 5.2.3 Klok en scorebord............................................................................................................ 11 5.2.4 Geluidsversterking ........................................................................................................... 11 5.3 RUIMTELIJKE RELATIES .............................................................................................................. 11 5.3.1 Gemeenschappelijke ruimten .......................................................................................... 11 5.3.2 Sporthal, turnhal en nevenruimten .................................................................................. 12 5.3.3 C.V.V Avanti en S.V. V&K ............................................................................................... 13
6.
AFMETINGEN EN INRICHTING ................................................................................................... 14 6.1 ALGEMENE RUIMTEN .................................................................................................................. 14 6.1.1 Entree en tochtportaal ..................................................................................................... 14 6.1.2 Verkeersruimte ................................................................................................................ 14 6.1.3 Centrale toiletgroep ......................................................................................................... 14 6.1.4 Werkkasten...................................................................................................................... 15 6.1.5 Vuilevoetengang binnensport .......................................................................................... 15 6.1.6 Beheerdersruimte ............................................................................................................ 15 6.1.7 Bestuurskamers............................................................................................................... 16 6.1.8 Commissieruimten ........................................................................................................... 16 6.1.9 Archiefruimte.................................................................................................................... 16 6.1.10 Kopieerruimten ................................................................................................................ 16 6.1.11 Fitnessruimte ................................................................................................................... 17 6.1.12 Meterkast ......................................................................................................................... 17 6.1.13 Bergruimten algemeen .................................................................................................... 17 6.1.14 Installatieruimte(n) ........................................................................................................... 17 6.2 SPORTHAL ................................................................................................................................ 18
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
juli 2003
6.2.1 Wedstrijdruimte sporthal .................................................................................................. 18 6.2.2 Wedstrijdleidingsruimte.................................................................................................... 19 6.2.3 Toeschouwersruimte sporthal ......................................................................................... 19 6.2.4 Toestellenberging sporthal .............................................................................................. 19 6.2.5 Kleed- wasruimten sporthal ............................................................................................. 20 6.2.6 Scheidsrechters- docentenruimten sporthal.................................................................... 22 6.2.7 EHBO- massageruimte.................................................................................................... 22 6.3 TURNHAL .................................................................................................................................. 22 6.3.1 Wedstrijdruimte................................................................................................................ 22 6.3.2 Toestellenberging turnhal ................................................................................................ 23 6.3.3 Toeschouwersruimte turnhal ........................................................................................... 24 6.3.4 Kleed- wasruimten turnhal ............................................................................................... 24 6.3.5 Scheidsrechters- docentenruimten turnhal...................................................................... 25 6.4 HORECA VOORZIENINGEN C.V.V. AVANTI EN S.V. V&K .............................................................. 25 6.4.1 Horeca c.q. ontmoetingsruimten...................................................................................... 26 6.4.2 Keukens ........................................................................................................................... 27 6.4.3 Magazijn- fustruimten ...................................................................................................... 27 6.4.4 Containerruimte ............................................................................................................... 28 6.5 KLEED- WASRUIMTEN VOETBALVERENIGINGEN ............................................................................ 28 6.5.1 Centralegang kleed- wasruimten buitensport.................................................................. 28 6.5.2 Kleedruimten buitensport................................................................................................. 28 6.5.3 Wasruimten voetbalspelers ............................................................................................. 29 6.5.4 Scheidsrechtersruimten voetbal ...................................................................................... 29 6.5.5 EHBO- massageruimten.................................................................................................. 30 6.5.6 Werkkasten...................................................................................................................... 30 6.5.7 Omroepruimte.................................................................................................................. 30 6.6 OVERIGE RUIMTEN..................................................................................................................... 30 6.6.1 Loods voor machines....................................................................................................... 30 6.6.2 Opslagruimte ballen buitensport...................................................................................... 31 6.6.3 Materialenberging buitensport ......................................................................................... 31 6.6.4 Wasseretteruimte............................................................................................................. 31 7.
TECHNISCHE ASPECTEN ........................................................................................................... 32 7.1 TECHNISCHE INSTALLATIES ........................................................................................................ 32 7.2 ONTWERPCRITERIA ................................................................................................................... 33 7.2.1 Verlichting sporthal .......................................................................................................... 33 7.2.2 Verlichting turnhal ............................................................................................................ 33 7.2.3 Verlichting kleed- wasruimten.......................................................................................... 33 7.2.4 Verwarming sporthal........................................................................................................ 34 7.2.5 Verwarming turnhal.......................................................................................................... 34 7.2.6 Verwarming kleed- wasruimten ....................................................................................... 34 7.2.7 Ventilatie sporthal ............................................................................................................ 34 7.2.8 Ventilatie turnhal .............................................................................................................. 35 7.2.9 Ventilatie kleed- wasruimten............................................................................................ 35 7.2.10 Akoestiek sporthal .......................................................................................................... 35 7.2.11 Akoestiek turnhal ............................................................................................................. 36
8.
DUURZAAM BOUWEN ................................................................................................................. 37
BIJLAGEN: Bijlage 1: Bijlage 2:
Sportvloerenlijst Universele Binnensport Matrix Nationaal Pakket Duurzaam Bouwen
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
1.
juli 2003
INLEIDING
ISA Sport heeft in opdracht van de Gemeente Voorst het voor u liggende Programma van Eisen (PvE) opgesteld voor de realisatie van een multifunctionele sportaccommodatie in Twello. De sportaccommodaties van sportverenigingen C.V.V Avanti en S.V. V&K worden in zijn geheel verplaatst in verband met de realisatie van woningen op deze locatie. Naast bovengenoemde opstallen maken de sportverenigingen gebruik van een aantal voetbalvelden. Over deze voetbalvelden wordt in dit voornamelijk bouwkundige PvE op kwalitatief vlak niets vermeld. De sportaccommodatie met alle bijbehorende nevenruimten, dient gebouwd te worden volgens de normen van NOC*NSF. De afmetingen van de wedstrijdruimten zijn in eerste instantie gebaseerd op huidige sportactiviteiten van de twee verenigingen. In dit Programma van Eisen zijn de (sporttechnische) eisen weergegeven, waaraan de nieuw te bouwen sportvoorzieningen met de bijbehorende nevenruimten dienen te voldoen. Aspecten die hierbij aan de orde komen zijn onder andere: • routing in en om de accommodatie; • aantal, afmetingen en afwerkingen van de diverse ruimten; • bouwfysische eisen zoals verwarming, ventilatie, verlichting en akoestiek. Bij de opstelling van het Programma van Eisen is rekening gehouden met: • de wensen van de gemeente Voorst; • de wensen van de sportverenigingen C.V.V. Avanti en S.V. V&K; • het bestemmingsplan Sporpark Zuiderlaan gemeente Voorst; • de sporttechnische normen van NOC*NSF en de betreffende sportbonden. In dit Programma van Eisen wordt de te bouwen accommodatie zodanig beschreven dat een ontwerper c.q. bouwer tot een ontwerp kan komen dat ruimtelijk en kwalitatief aansluit op de behoefte. Indien u als lezer vragen of opmerkingen heeft naar aanleiding van het PvE, verzoeken wij u deze bij de projectleider (zie voorblad) aan de orde te stellen. In het vervolgstadium van het project zal het PvE dienst doen als toetsingsinstrument. Vervaardigde tekeningen en begrotingen zullen getoetst worden aan de uitgangspunten zoals gesteld in het onderhavige PvE. Ook tijdens de uitvoering van het bouwproces wordt dit document door de betrokken partijen als naslagwerk gehanteerd.
1
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
2.
juli 2003
ALGEMEEN
2.1
Algemene voorwaarden
2.1.1
Van toepassing zijnde voorschriften
Op het nieuwbouwplan zijn de volgende voorschriften van toepassing: • de gemeentelijke bouwverordening en het bestemmingsplan; • het Bouwbesluit en de Energieprestatienorm NEN 2916; • de Wet Milieubeheer en de AMvB voor Horeca-, Sport- en Recreatie-inrichtingen; • eisen van de plaatselijke brandweer; • de Drank- en Horecawet; • de normen van NOC*NSF zoals deze zijn opgenomen in het Handboek Sportaccommodaties onder andere hoofdstuk D7 (binnensportaccommodaties), F1 (clubhuizen kleedaccommodaties) en verschillende sportspecifieke hoofdstukken; • de Nederlandse norm: NEN-EN 12193 ‘Licht en verlichting – Sportverlichting’, augustus 1999; • de brochure ‘Voordat u gaat bouwen …’, richtlijnen voor de realisatie en renovatie van club- en kleedgebouwen van verenigingen in het amateurvoetbal, uitgegeven door de KNVB; • de brochure ‘A star is born…’ richtlijnen voor de realisatie van turnaccommodaties, Uitgegeven door de KNGU; • het Handboek voor Toegankelijkheid, laatste editie; • voorschriften van de plaatselijke Nutsbedrijven voor de aanleg van riolering, gas, water, elektra, P.T.T. en C.A.I.; • eisen gesteld in de ARBO-wet, laatste uitgave; • convenant gevelonderhoud (staatscourant 10 februari 1999) • eisen inzake preventie tegen de Legionella bacterie; • alle overige voor en door de wet gestelde eisen.
2.1.2
Garanties
Op alle onderdelen geldt een garantietermijn van vijf jaar. Voor afzonderlijke onderdelen zoals hieronder vermeld, gelden de volgende garantietermijnen: Tien jaar: • dakbedekking; • isolatieglas; • stalen dak- en gevelbeplating; • prefab beton; • baksteen metsel en voegwerk; • kozijnen, panelen, ramen deuren daklichten; • staalconstructies; • waterdichtheid tegelwerk.
2
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
juli 2003
Drie jaar: • schilderwerk; • tegelwerk algemeen; • spuitwerk; • stukadoorswerk. Twee jaar: • buitenriolering; • warmtapwaterapparatuur; • verwarmingsinstallatie; • mechanische ventilatie; • installatie gas, water en licht. Eén jaar: • hang- en sluitwerk; • wand- en plafondafwerkingen.
2.1.3
Afwerkingniveau/ beeldkwaliteit
Betreffende architectonische vormgeving en materiaalkeuze, dient rekening gehouden te worden met de omgeving en de gewenste beeldkwaliteit zoals omschreven in het bestemmingsplan ‘Sportpark Zuiderlaan’ d.d. 29 mei 2002. Het ontwerp dient zodanig te zijn dat het past binnen het open en agrarische karakter van de omgeving. De toe te passen materialen dienen vandaalbestendig, milieuvriendelijk, onderhoudsarm en duurzaam te zijn.
2.1.4
Oplevering
De opleveringsdatum zal in overleg met de betrokken partijen worden vastgesteld. Het werk blijft gedurende drie maanden na de oplevering in onderhoud bij de aannemer, waarna de onderhoudstermijn eindigt.
3
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
3.
juli 2003
BENODIGDE RUIMTELIJKE VOORZIENINGEN
De gemeente Voorst is met de sportverenigingen C.V.V. Avanti en S.V. V&K tot vaststelling van de hieronder opgesomde voorzieningen in en om de te realiseren sportaccommodatie aan de Zuiderlaan te Twello gekomen: Infrastructuur: • 100 parkeerplaatsen voor auto’s; • fietsenstalling voor fietsen en bromfietsen; • aan- en afvoerroutes voor bussen, auto’s, fietsers en voetgangers, leveranciers (horeca, toestellen, etc.) en ambulances; • groenvoorzieningen, onder andere tussen de velden; • ballenvangers achter de voetbaldoelen (25 meter breed en 5 meter hoog); • hekwerken rondom het sportpark en het hoofdveld, hoogte 1,75 meter; • veldverlichting langs twee trainingsvelden, hoogte 15 meter; • aansluiting op riolering vanaf de perceelgrens; • aansluiting op dienstleidingen (telefoon, CAI, alarmcentrale, e.d.); • openbare verlichting op en rondom het terrein. Sportvelden: • 1 natuurgrasveld (70 x 107 meter); • 1 natuurgrasveld (69 x 105 meter); • 2 natuurgrasvelden (64 x 101meter); • 1 WeTra-veld (64 x 101 meter); • 1 WeTra-veld (100 x 100 meter); • 1 asfaltveld (24 x 44 meter). De hierboven genoemde items zullen niet specifiek in dit PvE worden belicht. Algemene ruimten in de sportaccommodatie: • entree en tochtportaal; • centrale toiletgroep; • werkkasten; • verkeersruimte, inclusief binnentrappen, vluchttrappen (buiten) en liften; • beheerdersruimte; • bestuurskamers; • commissiekamers; • archiefruimten; • kopieerruimten • fitnessruimte; • NUTS / meterkast; • bergruimte algemeen; • installatieruimten.
4
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
juli 2003
Sporthal: • sporthal (24,0 x 44,2 meter en 7 meter obstakelvrije hoogte); • toeschouwersruimte, voor 250 personen; • toestellenberging; • vier kleed- wasruimten, ten behoeve van de zaalsporten; • twee scheidsrechters- docentenruimten; • wedstrijdleidingsruimte; • EHBO- massageruimte. Turnhal: • wedstrijdruimte (25 x 39 x 6 meter); • toestellenberging; • toeschouwersruimte, voor 50 personen; • twee kleed- wasruimten ten behoeve van de turn- en gymnastieksport; • scheidsrechtersruimte. Horeca voorzieningen C.V.V. Avanti en S.V. V&K: • horeca/ ontmoetingsruimten; • rokersruimten; • keukens; • magazijn/ provisieruimten; • fustruimten; • containerruimte. Kleedruimten voetbalverenigingen: • twaalf kleed- wasruimte ten behoeve van de voetbal; • vijf scheidsrechtersruimten; • twee EHBO- massageruimten; • twee werkkasten; • omroepruimte. Overige ruimten • machine loods; • twee opslagruimten ballen; • twee materialenbergingen; • twee wasserette ruimten. In de volgende hoofdstukken zijn de diverse onderdelen verder uitgewerkt.
5
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
4. 4.1
juli 2003
SITUERING Situering
De nieuwe sportaccommodatie zal worden gerealiseerd op de Zuiderlaan te Twello. Bij de positionering van de nieuw te bouwen accommodatie, dient aan de volgende aspecten aandacht te worden besteed: • architectonische uitstraling; • planologische inpassing, rekening houdend met de bestaande omgeving; • duurzaam bouwen; • bereikbaarheid van de accommodatie; • infrastructurele verbinding met looppaden, fiets- en autowegen; • geluidsoverlast, geluid- en lichthinder; • vandalisme en veiligheid.
4.2
Buitenterrein
4.2.1
Ontsluitingswegen
De ontsluiting van de accommodatie dient plaats te vinden via de geplande rotonde aan de Zuiderlaan. De wegen naar de accommodatie dienen een verhard stroef wegdek te hebben. Directe niveauverschillen dienen niet groter gemaakt te worden dan 20 mm.
4.2.2
Parkeervoorzieningen
Om de aanloop van bezoekers voor de sportaccommodatie te verwerken, dienen voldoende parkeerplaatsen te worden opgenomen (minimaal 100 parkeerplaatsen). Op het parkeerterrein dient rekening gehouden te worden met parkeerplaatsen voor sporters en/of bezoekers met een functiebeperking. Hierbij dient te worden uitgegaan van 2% van het totaal aantal parkeerplaatsen met een minimum van twee. De situering van de mindervalidenparkeerplaatsen dient zo dicht mogelijk bij de hoofdingang van de accommodatie te zijn. Voor fietsers en bromfietsers dient stallingruimte opgenomen te worden met minimaal 200 plaatsen, waar vanuit het horecagedeelte direct zicht op is. De opstellingsplaats voor een brandweerwagen en/of ambulance dient zo gesitueerd te worden dat een snel en effectief optreden mogelijk is. Een eventuele taxistandplaats dient tevens zo kort mogelijk bij de entree van de accommodatie gesitueerd te worden.
4.2.3
Containerplaats
Ten behoeve van afval, huisvuil en dergelijke is situering van een containerplaats gewenst. Deze plaats dient een goede relatie met de keuken en berging te bezitten. De containerplaats hoeft niet overdekt te zijn, maar wel uit het zicht te worden genomen vanaf de straatkant. De containerruimte dient afsluitbaar te zijn middels een hekwerk.
6
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
4.2.4
juli 2003
Externe relaties
In het ontwerp dient rekening gehouden te worden met enkele bijzondere externe relaties. Hieronder wordt verstaan de toevoer- en/of afvoer van: • gas, water en elektra; • telefoon, alarm (inbraak, brand, etc.), CAI en eventuele andere gewenste communicatielijnen; • afvalwater en rioolwater; • de benodigde toevoer- c.q. ventilatielucht; • de in de toekomst te vervangen installatie-elementen; • materialen en dergelijke voor sportgebruik; • aan- en afvoermogelijkheden ten behoeve van evenementen; • goederen bestemd voor de horeca; • geblesseerde sporters (EHBO); • hulpdiensten (brandweer, politie, ambulance); • huisvuil.
7
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
5.
HET RUIMTELIJK ONTWERP
5.1
Algemeen
5.1.1
Interne toegankelijkheid
• •
•
•
• •
Gebouwfuncties met een openbare bestemming dienen zoveel mogelijk op de bouwlaag van de bezoekersentree gesitueerd te worden op een logische, gemakkelijk vindbare plek. Ruimten die in de accommodatie een publieke functie hebben (zoals toiletten, liften, trappen, tribune, kantine en dergelijke), dienen zoveel mogelijk centraal gesitueerd te worden ten opzichte van de ruimten waarvoor ze dienst doen. Indien bezoekers met een functiebeperking op verdiepingen dienen te kunnen komen, dienen de verdiepingen met een lift bereikbaar te zijn of indien mogelijk door middel van een hellingbaan (zie ook paragraaf 5.1.2). Ten behoeve van de oriëntatie dient de plattegrond van de accommodatie volgens een rechthoekig systeem te worden ontworpen. Andere ontwerpen zijn mogelijk, mits zorgvuldig aandacht besteed wordt aan de overzichtelijkheid van het ontwerp, zodat de oriëntatie geen problemen oplevert. Er dient een duidelijk onderscheid te worden gemaakt tussen primaire en secundaire routes. Obstakels in looproutes en andere verkeerszones dienen zoveel mogelijk te worden voorkomen. Ook informatiebalies, infoborden, etc. niet zodanig situeren dat ze zelf obstakels worden. Tevens dient voorkomen te worden dat de mensen die zich daar verzamelen in de weg staan. Kolommen, stoelen en dergelijke niet in de verkeerszones plaatsen.
5.1.2 • • • •
•
• •
juli 2003
Verkeersruimten
Een helling in de verkeersruimte dient kleiner te zijn dan 1:20. Indien deze groter is dan 1:20 dient een hellingbaan te worden toegepast. In doodlopende gangen dient een minimale draairuimte te zijn van 1.500 x 1.500 mm. De vrije doorgangshoogte dient minimaal 2.200 mm te bedragen. Let hierbij op deuren, armaturen, bewegwijzering, sprinklers, e.d. De vrije doorgangsbreedte van verkeersruimten dient als volgt te worden gehanteerd: - tenminste 1.200 mm indien er sprake is van incidenteel tegemoetkomend verkeer; - tenminste 1.500 mm indien er sprake is van regelmatig tegemoetkomend verkeer; - tenminste 1.800 mm indien er sprake is van voortdurend tegemoetkomend verkeer; - tenminste 900 mm indien er sprake is van een plaatselijke versmalling van maximaal 1.200 mm lengte; - tenminste 1.500 mm indien een deur de verkeersruimte in draait. Inrichtingselementen (bijvoorbeeld stoelen, tafels, kastjes, wasbakken, leuningen, planken, kapstokken, etc.) dienen geen scherpe hoeken of uitsteeksels te hebben, met het oog op mogelijke verwondingen. Uitwendige hoeken dienen te worden afgerond; Vermijd dat deuren naar de gang toe opendraaien.
8
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
5.1.3 • • • • •
• • • • •
• • • • • • • • • • •
Trappen
Binnentrappen dienen een optrede van maximaal 185 mm en een aantrede van minimaal 240 mm te hebben. Buitentrappen dienen een optrede van maximaal 150 mm en een aantrede van minimaal 300 mm te hebben. De vrije breedte tussen de leuningen dient minimaal 1.200 mm te bedragen. Zowel aan het begin als aan het eind van de trap dient zich een vrije ruimte van minimaal 1.200 mm te bevinden. De treden dienen stroef en vlak van uitvoering te zijn. Er dient voldoende verlichting op en bij de trappen aanwezig te zijn. De trappen dienen te worden voorzien van kleurmarkeringen en contrasterende leuningen.
5.1.5 •
Routing en bewegwijzering
De verschillende ruimten in de accommodatie aangeven door middel van een eenduidig bewegwijzeringsysteem. Informatiehoogte voor grotere leesafstand (bijv. bewegwijzering) bevestigen op een hoogte van minimaal 2.200 mm. Informatiehoogte voor kleinere leesafstand (bijv. naambordjes) bevestigen op een hoogte van circa 1.500 mm. Alle symbolen, letters, cijfers en andere aanwijzingen in de accommodatie waar men bij kan ook in reliëf uitvoeren. Bijvoorbeeld bij symbolen op toiletten (D en H), verdiepingnummers, etc. Alle symbolen, letters, cijfers en andere aanwijzingen in de accommodatie aangeven in een contrasterende kleur.
5.1.4 •
juli 2003
Liften
De bedieningsknoppen dienen uitgevoerd te worden in een contrasterende kleur en omliggende reliëfcijfers (geen soft-touch bediening). De lift dient voorzien te worden van een auditieve verdieping aanduiding. De bedieningselementen dienen minimaal 500 mm uit inwendige hoeken geplaatst te worden. De bedieningselementen dienen tussen de 900 en 1.200 mm boven vloerpeil te worden aangebracht. De bediening van de liftdeuren dient elektronisch dan wel automatisch te geschieden. In de liftdeur dient tussen de 1.050 en 1.950 mm hoogte een doorkijkmogelijkheid aanwezig te zijn. De vrije doorgangsbreedte van de lifttoegang dient minimaal 850 millimeter te bedragen. Voor de lifttoegang dient een keerruimte van minimaal 2.000 x 2.000 mm te worden opgenomen. De vrije doorgangshoogte van de liftdeur dient minimaal 3.300 mm te bedragen. Het verlichtingsniveau in de lift dient minimaal 200 lux te bedragen. In de lift dient vanaf 1 meter tot minimaal 1.950 mm hoogte een spiegel aangebracht te worden. In de lift dient een alarmtelefoon aanwezig te zijn.
9
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
5.1.6 • •
• • •
juli 2003
Toegang tot vertrekken
Voor deuren die frontaal benaderd worden, dient een vrije gebruiksruimte te worden gereserveerd van minimaal 1.100 x 1.100 mm exclusief het draaivlak van de deur. Als er gekeerd moet kunnen worden (doodlopende gang), dient een ruimte van 1.500 x 1.500 mm beschikbaar te zijn. De doorgangsbreedte dient obstakelvrij en tenminste 850 mm breed te zijn. Grote handgrepen dienen hierbij geen obstakel te vormen. De vrije doorgangshoogte dient minimaal 2.100 mm te bedragen. Indien het gebruik van een dorpel onvermijdelijk is, dient deze afgerond te zijn en maximaal 20 mm hoog (zogenaamde ‘ziekenhuisdorpel’). Bedieningselementen (bijvoorbeeld deurkrukken, schakelaars, knoppen, drukbellen, toetsen, etc.), dienen tussen 900 en 1.200 mm boven het vloerpeil te worden geplaatst. Daarnaast dienen bedieningselementen minimaal 500 mm uit elke inwendige hoek geplaatst te worden.
5.1.7
Toegankelijkheid voor personen met een functiebeperking
De accommodatie dient op een zodanige wijze te zijn ontworpen dat zij goed bereikbaar en toegankelijk is voor gebruikers met een functiebeperking. Onder 'gebruikers' worden sporters, bezoekers en personeel van de sportaccommodatie verstaan. Dit betekent onder meer dat rekening gehouden dient te worden met de volgende zaken: • er dienen in de centrale openbare toiletgroep van de accommodatie minimaal twee aangepaste toiletten te worden opgenomen, ingericht volgens de eisen vermeld in het Handboek voor Toegankelijkheid, laatste editie; • opname van een loze leiding in de wedstrijdruimte, zodat de wedstrijdruimte in een later stadium desgewenst voorzien kan worden van een ringleiding voor auditief gehandicapten. Bovenstaande aanpassingen dienen te worden uitgevoerd volgens de richtlijnen vermeld in het Handboek Sportaccommodaties van NOC*NSF, het Handboek voor Toegankelijkheid, laatste editie en het Bouwbesluit.
5.2
Voorzieningen
5.2.1
Brandtechnische voorzieningen
Naast het plegen van inspanningen voor het voorkomen van brand, dient er aandacht te worden besteed aan de mogelijkheden voor de bestrijding van brand. De toegankelijkheid voor de brandweer speelt hierbij een belangrijke rol. De mogelijkheden om brandcompartimentering en/of een sprinklerinstallatie toe te passen, dient te worden onderzocht. De in het ontwerp gekozen voorzieningen dienen goedkeuring te verkrijgen van de plaatselijke brandweer. Hiertoe dient tijdig overleg met de brandweer plaats te vinden. Tevens dient ervoor gezorgd te worden dat er voldoende blusmiddelen aanwezig zijn voor het bestrijden van kleine brandhaarden, zoals brandslanghaspels, handblussers en branddekens. Hierover dient tijdig overleg met de brandweer plaats te vinden.
10
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
5.2.2
juli 2003
Alarmering
Wanneer er in de accommodatie een bedreigende situatie ontstaat, zoals bijvoorbeeld brand, is het van groot belang dat er een snelle alarmering plaatsvindt. Hoe eerder de hulpverleningsdiensten gealarmeerd zijn, des te effectiever hun optreden zal kunnen zijn. In de accommodatie dient derhalve een goed werkend inbraakalarmeringssysteem te worden opgenomen. Dit alarmsysteem dient gecombineerd te kunnen worden met en een brandalarmeringssysteem en de accommodatie dient van voldoende vluchtwegen te worden voorzien.
5.2.3
Klok en scorebord
In de accommodatie dient minimaal één klok aangebracht te worden. Deze klok dient duidelijk zichtbaar te zijn aangebracht. De wedstrijdruimte dient te worden voorzien van een wandcontactdoos ten behoeve van het monteren c.q. bevestigen van balvast scorebord dat duidelijk afleesbaar in de wedstrijdruimte geprojecteerd dient te worden.
5.2.4
Geluidsversterking
Voor slechthorenden kan een voorziening in de vorm van een ringleiding uitkomst bieden om te kunnen communiceren. • In alle ruimten in de accommodatie waar het gesproken woord van belang is, dient een loze leiding opgenomen te worden, zodat eventueel in een later stadium een ringleiding aangebracht kan worden ten behoeve van auditief gehandicapten. • Bij een volledig (met glas) afgesloten balie of loket, dient een balieringleiding opgenomen te worden.
5.3
Ruimtelijke relaties
5.3.1
Gemeenschappelijke ruimten
De entree dient vanaf de toegangswegen (auto, fiets, voet) duidelijk herkenbaar te zijn voor gebruikers van de accommodatie. Vanuit de entree dient men de centrale hal te bereiken. In de centrale hal is de mogelijkheid aanwezig om enerzijds naar de horecaruimte en de tribuneruimte te gaan en anderzijds naar de sportvoorzieningen. Tevens is in de centrale hal een centrale toiletgroep opgenomen ten behoeve van de tribune- en ontmoetingsruimten. De beheerdersruimte dient zodanig in de accommodatie gesitueerd te zijn, dat men van daaruit een goed overzicht heeft op de entree, de horecaruimte, de sporthal, turnhal, buitenvelden en de loopwegen van bezoekers. Vanuit de beheerdersruimte dienen de sporthal, de turnhal en de buitenvelden snel en gemakkelijk bereikt te kunnen worden.
11
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
juli 2003
Vanuit de centrale hal dienen de sporthal en de turnhal op een logische wijze toegankelijk te zijn, bij voorkeur met behulp van een dubbele deur, zodat tijdens evenementen de bezoekers eenvoudig hun weg kunnen vinden. De bergingen, de werkast en de installatieruimte, dienen op een logische plaats in het gebouw te worden ondergebracht, bij voorkeur met een korte relatie naar de beheerdersruimte. De installatieruimte dient eenvoudig en goed bereikbaar te zijn voor de aan- en afvoer van technische onderdelen. De installatieruimte wordt bij voorkeur op de begane grond gesitueerd.
5.3.2
Sporthal, turnhal en nevenruimten
In de centrale hal splitsen de loopwegen van publiek en sporters zich. Het publiek gaat hierbij richting tribuneruimte en eventueel de horecaruimten en de sporters gaan richting de kleedruimten. De kleedruimten ten behoeve van de sporthal dienen voor de nog niet omgeklede sporters met vuil straatschoeisel via een vuile voetengang bereikbaar te zijn. Ten behoeve van de sporthal (24,0 x 44,2 x 7 meter) dienen vier kleed- wasruimten en twee docenten- scheidsrechtersruimte beschikbaar te zijn. De kleedruimten dienen aan de lange zijde van de wedstrijdruimte te worden gesitueerd. Ten behoeve van de turnhal dienen minimaal twee kleedwasruimte te worden opgenomen. Tussen de kleed- en wasruimte dient een directe relatie te bestaan in de vorm van een open doorgang. Het toilet en de wastafel in de kleed- wasruimte bij de sporthal dienen zodanig gesitueerd te worden dat deze via een droog vloergedeelte vanuit het kleedgedeelte te bereiken zijn. Ten behoeve van het publiek dient een tribune met een capaciteit van minimaal 250 personen te worden gerealiseerd. De tribune dient bereikbaar te zijn voor mindervalide. Tevens dienen voldoende vluchtwegen nabij de tribune te worden opgenomen. De tribuneruimte dient aan de lange zijde van de wedstrijdruimte te worden gesitueerd. De tribuneruimte kan zowel op de begane grond als op de verdieping worden gesitueerd. Ten behoeve van de turnhal dient een tribune met een capaciteit van minimaal 50 personen Aan de lange zijde tegenover de toegangen van de kleedkamers dient grenzend aan de sporthal de toestellenberging te worden gesitueerd, die vanuit alle zaaldelen bereikbaar is. In de directe nabijheid van de toestellenberging dient een dubbele, naar buiten opendraaiende toegangsdeur te worden opgenomen voor de aan- en afvoer van toestellen en dergelijke. De toegang dient vanaf de openbare weg of de parkeerplaatsen bereikbaar te zijn. Deze toegangsdeur kan tevens als nooduitgang worden gebruikt. Tevens dient er grenzend aan de turnhal een toestellenberging te worden gesitueerd, die vanuit de turnhal bereikbaar is. Deze toestellenberging dient tevens een directe relatie met de sporthal te bezitten. De EHBO- massageruimte dient vanuit de beheerdersruimte op eenvoudige wijze bereikbaar te zijn. Tevens dient deze ruimte een directe relatie met de wedstrijdruimte van de sporthal en de turnhal te hebben. De EHBO-ruimte dient ook een directe verbinding met buiten te hebben in verband met afvoer van sporters per ambulance en dient bij voorkeur een directe relatie te bezitten met één van de kleedruimten, middels een afsluitbare deur.
12
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
5.3.3
juli 2003
C.V.V Avanti en S.V. V&K
In de accommodatie worden zowel C.V.V. Avanti en S.V. V&K gehuisvest. Binnen de verenigingen worden de volgende sporten beoefend: (zaal)voetbal, turn- en gymnastieksport, volleybal en handbal. De huisvesting van de verenigingen dient zodanig te zijn dat beide verenigingen onafhankelijk van elkaar kunnen functioneren. De voorzieningen ten behoeve van de verenigingen dienen echter zodanig te zijn gepositioneerd dat samenwerking binnen de accommodatie mogelijk is. Tevens dient de mogelijkheid te bestaan dat ruimten met éénzelfde functie in de toekomst op eenvoudige wijze kunnen worden samengevoegd. Ten behoeve van de verenigingen dienen twaalf kleed- wasruimten en vijf scheidsrechtersruimte beschikbaar te zijn. Tussen de kleed- en wasruimte dient een directe relatie te bestaan in de vorm van een open doorgang. Het toilet en de wastafel in de kleed- wasruimte bij de sporthal dienen zodanig gesitueerd te worden dat deze via een droog vloergedeelte vanuit het kleedgedeelte te bereiken zijn.
13
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
6.
AFMETINGEN EN INRICHTING
6.1
Algemene ruimten
6.1.1
Entree en tochtportaal
juli 2003
Er dient gestreefd te worden naar een logische ligging van de entree van de sportaccommodatie. Voor een goede controle op het bezoek en het gebruik van de accommodatie is één centrale ingang gewenst. De ruimte dient groot genoeg te zijn om zijn functie goed te kunnen vervullen. Fietsenrekken en fietsenklemmen dienen zo min mogelijk in de looproute naar de accommodatie toe geplaatst te worden en zodanig gesitueerd te worden dat er voldoende sociale controle mogelijk is. Er dient een tochtportaal van circa. 8 m² opgenomen te worden, zodat de luchtsnelheden, de luchtvochtigheid en het warmteverlies beperkt gehouden kunnen worden. Glazen deuren of deurvullende glasvlakken voorzien van een contrasterende horizontale strook op een hoogte van ca. 1.500 mm. De entree dient in een contrasterende kleur, duidelijk verlicht en/of opvallend van vorm uitgevoerd te worden. Vanuit de centrale hal kunnen bezoekers en sporters zich begeven naar de overige ruimten. Tevens is de beheerdersruimte aan de hal gevestigd, zodat er controle op inkomende en uitgaande bezoekers mogelijk is. In totaal dient voor de centrale hal, die onderdeel uitmaakt van de verkeersruimte, minimaal 20 m² te worden aangehouden. In de centrale hal dient tevens rekening te worden gehouden met ruimte voor zaken als een lichtkrant en publicatieborden. Met de verschillende gebruikers dient te zijner tijd een sleutelplan te worden opgezet.
6.1.2
Verkeersruimte
De verkeersruimten dienen toegang te geven tot de aanwezige ruimtelijke voorzieningen. De verkeersruimten dienen zodanig te zijn georiënteerd dat vanuit de centrale hal alle ruimten in de accommodatie eenvoudig te bereiken zijn. De vloer in deze ruimten dient te worden voorzien van vloertegels en de wanden kunnen in schoonmetselwerk worden uitgevoerd.
6.1.3
Centrale toiletgroep
Ten behoeve van de horeca- ontmoetingsruimten en de tribunes dient in de accommodatie een centrale toiletgroep te worden opgenomen, bestaande uit: • twee herentoiletten (type vrijhangend), waarvan er één wordt uitgevoerd als mindervalidentoilet (type vrijhangend) met de minimale afmeting van 1,65 x 2,20 meter, en vier urinoirs met voorportaal. In het voorportaal dient minimaal één wastafel te worden opgenomen; • drie damestoiletten (type vrijhangend), waarvan er één wordt uitgevoerd als mindervalidentoilet (type vrijhangend) met de minimale afmeting van 1,65 x 2,20 meter. Er dient per urinoir een ruimte van minimaal 0,60 x 1,20 meter (inclusief loopruimte) en per toilet een ruimte van minimaal 1,00 x 2,40 meter (inclusief 1,20 meter voorportaal) opgenomen te worden. Hierbij dient tevens voldoende ruimte gereserveerd te worden voor de wastafels (0,80 x 0,80 meter exclusief loopruimte). De wastafels dienen voorzien te worden van een spiegel. Deze spiegel dient
14
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
juli 2003
opgenomen te worden in het tegelwerk hetgeen over de volledige wand aanwezig is. De vloeren dienen te worden voorzien van dubbelhard gebakken vloertegels. De toe te passen toiletten in de gehele accommodatie dienen een beperkte hoeveelheid water (4 tot 8 liter) per spoeling te verbruiken. Deze toiletten worden in het kader van duurzaam bouwen toegepast.
6.1.4
Werkkasten
De accommodatie dient van een aantal werkkasten te worden voorzien. In de werkkast kunnen onder andere schoonmaakmaterialen en de schrobmachine worden opgeslagen. Voor het oppervlak van een werkkast dient uit te worden gegaan van minimaal 4 m². De werkkast nabij de sporthal en de turnhal kan dienst doen als werkkast voor de begane grond van de accommodatie, exclusief de kantines. Indien de accommodatie in meerdere lagen wordt gerealiseerd, dan dient er op elke verdieping een werkkast te worden opgenomen. In de werkkast dient een laaggeplaatste uitstortgootsteen te worden opgenomen, die voorzien is van warm en koud water met indien noodzakelijk een wateronthardingsinstallatie. Daarnaast dient er een elektravoorziening te worden opgenomen om het opladen van de accu van de schrobmachine of anderszins mogelijk te maken. De vloer van de werkkast dient te worden voorzien van vloertegels. De wand achter de uitstortgootsteen plaatselijk voorzien van wandtegels.
6.1.5
Vuilevoetengang binnensport
De vuilevoetengang dient toegang te geven tot de aanwezige kleed- wasruimten. Van hieruit dienen ook de centrale hal, de scheidsrechters- docentenruimten en de EHBO- massageruimte van de sporthal en de turnhal bereikbaar te zijn. De vloer in deze ruimte dient te worden voorzien van vloertegels. De wanden kunnen in schoonmetselwerk worden uitgevoerd.
6.1.6
Beheerdersruimte
De beheerder is het aanspreekpunt in de accommodatie, zowel direct als telefonisch. De beheerdersruimte dient duidelijk zichtbaar en op een centrale plaats te zijn gesitueerd, zonder dat er bij grote aantallen bezoekers congestie ontstaat in de centrale hal. Vanuit deze ruimte dient overzicht te zijn op de ingang, de wedstrijdruimte (sporthal en turnhal) en op de loopwegen voor sporters en het publiek. De beheerdersruimte dient volledig afgesloten te kunnen worden. Voor de oppervlakte van de ruimte dient uitgegaan te worden van minimaal 18 m². De ruimte dient minimaal te worden voorzien van: • centrale schakelapparatuur voor de technische installaties (verlichting, verwarming, ventilatie, e.d.); • telefoon, data, CAI en de aanwezige geluidsinstallaties; • aansluitingen voor communicatieapparatuur (bijv. computers e.d.); • werkblad (eventueel pantry) en elektriciteitsaansluiting voor koffiezetapparaat, TV, etc. De schakelapparatuur van de verschillende installaties, zoals bijvoorbeeld ten behoeve de verlichting voor de verschillende wedstrijdvelden en ventilatie capaciteit in de verschillende (wedstrijd)ruimten,
15
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
juli 2003
dient eenvoudig bedienbaar te zijn. De aanbieder dient een tekening ter goedkeuring aan de opdrachtgever aan te bieden voor goedkeuring en plaatsing van dit schakelpaneel.
6.1.7
Bestuurskamers
In de accommodatie dient voor zowel C.V.V. Avanti als voor S.V. V&K een bestuurskamer met een oppervlakte van 25 m² voor minimaal twaalf personen te worden opgenomen. Deze twee ruimten dienen te worden voorzien van een telefoonaansluiting, computeraansluiting en een pantry met warm en koud water. In deze ruimte dient een deel van de wand zodanig te zijn uitgevoerd dat er audiovisuele instructies of presentaties verzorgd kunnen worden. Het benodigde oppervlak hiervoor is 3,0 meter breedte en 2,4 meter vrije hoogte. Naast de bestuurskamers van 25 m² dient er voor V&K een kleinere bestuurskamer met vloeroppervlak 18 m² te worden gerealiseerd. De wanden in deze ruimten kunnen worden uitgevoerd in een steenachtig materiaal. De vloer dient te worden voorzien van projecttapijt en het plafond van een akoestisch systeemplafond.
6.1.8
Commissieruimten
In de accommodatie dienen voorzieningen te zijn opgenomen waar alle administratieve taken van de twee verenigingen kunnen plaatsvinden, zoals de opmaak van het verenigingsblad, het bijhouden van de website van de vereniging, de financiële administratie en dergelijke. Er dient uitgegaan te worden van een drietal ruimten van 18 m². Deze ruimten dienen ook te worden voorzien van telefoonaansluitingen en minimaal twee computeraansluitingen. Één van deze commissieruimten dient gekoppeld te zijn met een van de bestuurskamer van V&K. De koppeling dient zodanig te zijn dat beide ruimte kunnen worden samengevoegd tot één ruimte. De wanden in deze ruimten dienen te worden uitgevoerd in een steenachtig materiaal. De vloer dient te zijn voorzien van projecttapijt en het plafond van een akoestisch systeemplafond.
6.1.9
Archiefruimte
In deze twee ruimten dienen de verenigingsarchieven opgeslagen te worden. Het vloeroppervlak van deze in steenachtig materiaal uitgevoerde ruimten bedraagt 15 m². De ruimten dienen rondom voorzien te worden van schappen met een vrije hoogte van 350 mm om spullen te kunnen opbergen. Er dient in deze ruimten een constante luchtvochtigheid te zijn die niet schadelijk is voor het papier. Hiertoe dienen deze ruimten voorzien te worden van een nauwkeurig te regelen verwarmings- en ventilatie-installatie.
6.1.10
Kopieerruimten
In de accommodatie dienen twee kopieerruimten van 10 m² te worden opgenomen. In de ruimten kunnen drukapparaten, kopieermachines en sorteermachines worden opgesteld. De ruimten dienen te worden voorzien van een telefoonaansluiting en een mechanische ventilatie installatie. De vloer dient
16
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
juli 2003
belast te kunnen worden met een pallet vol voorraadpapier. De afwerking van deze ruimten kan hetzelfde worden uitgevoerd als de commissieruimten.
6.1.11
Fitnessruimte
Ten behoeve van krachttrainingen dient één fitnessruimte in de accommodatie te worden opgenomen. Het vloeroppervlak van deze ruimte dient minimaal 20 m² te bedragen met een minimale vrije hoogte van 3,0 meter. De fitnessruimte dient bij voorkeur op de begane grond te zijn gesitueerd en via de buitenzijde van het gebouw eveneens toegankelijk te zijn middels een dubbele deur in verband met het aan en afvoeren van fitnessapparatuur. In de fitnessruimte kan worden volstaan met een normaal in de bouw gebruikelijke ondervloer met daarover, uit het oogpunt van hygiëne, een eenvoudig te reinigen vloerbedekking. De ondervloer dient een drukvastheid te hebben die kwalitatief voldoet aan de norm ISA –M14. De wanden dienen over de gehele hoogte in een stootvast, vlak en niet korrelend materiaal te worden uitgevoerd. De wanden dienen tot een hoogte van 2,0 meter obstakel vrij te zijn.
6.1.12
Meterkast
De meterkast dient te zijn gelegen nabij de hoofdentree van de accommodatie en dient te worden voorzien van een dubbele entreedeur. Deze centrale meterkast dient te worden opgenomen ten behoeve van de gas-, water- en elektriciteitsverbruikmetingen, alsmede diverse beveiligingen en dergelijke. Er dient een mogelijkheid te zijn om het verbruik van de sporthal, turnhal, het horecagedeelte van C.V.V. Avanti en V.V. V&K en de voetbalvelden afzonderlijk te kunnen registreren. De meterkast dient te voldoen aan alle hiervoor geldende wettelijke eisen en richtlijnen van de Nutsbedrijven.
6.1.13
Bergruimten algemeen
De accommodatie dient van minimaal drie ruime bergruimten te worden voorzien. In de bergingen dienen materialen zoals reclameborden, stoelen, een podium en/of afdekmateriaal voor de sportvloer ten behoeve van evenementen te worden opgeslagen. Een minimale oppervlakte van 10 m² is voor deze bergingen voldoende. Daarnaast dient er in de bergruimte een elektravoorziening te worden opgenomen. De vloeren dienen te worden uitgevoerd in vloertegels en de wanden van (beton)steen.
6.1.14
Installatieruimte(n)
In de accommodatie dient van ca. 35 m² installatieruimte te worden opgenomen. Deze ruimten dienen te voldoen aan de wettelijk geldende eisen en eisen van de plaatselijke Nutsbedrijven. De ruimte dient voldoende geventileerd te worden met buitenlucht. Hiervoor dient een dakdoorvoer opgenomen te worden en een ventilatierooster in de buitendeur.
17
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
juli 2003
De installatieruimte(en) dient zodanig gesitueerd te worden, dat afstanden tot de diverse installatiecomponenten (douches, verwarming, etc.) geminimaliseerd worden. De installatieruimte dient op de begane grond te zijn gesitueerd en via de buitenzijde van het gebouw toegankelijk te zijn middels een dubbele deur in verband met aan- en afvoer van installatie(onderdelen).
6.2
Sporthal
6.2.1
Wedstrijdruimte sporthal
De wedstrijdruimte dient een minimale netto afmeting te hebben van 24,0 x 44,2 meter met over het gehele oppervlak een obstakelvrije hoogte van minimaal 7 meter. Er dient sportveldbelijning te worden aangebracht voor: • één combiveld (20 x 40 meter t.b.v. zaalvoetbal, handbal, futsal, zaalhockey en zaalkorfbal) • negen badmintonvelden (6,1 x 13,4 meter); • drie volleybalvelden (9,0 x 18 meter); • één centrecourt volleybal (9,0 x 18 meter). De wedstrijdruimte dient doormiddel van één neerlaatbare akoestische scheidingswand in twee ongelijke zaaldelen (1/3 en 2/3) deelbaar te zijn. De exacte plaats van de scheidingswanden dient te worden bepaald aan de hand van het gewenste aantal te wedstrijdvelden in het te verhuren haldeel. Indien de wedstrijdruimte ingericht dient te worden voor (onderwijs)gymnastiek, dan zal de exacte uitrusting hiervoor in nader overleg met de betrokken partijen en leveranciers afgestemd dienen te worden. Bij het aanbrengen van voorzieningen zoals klimrekken, klimwanden, bedieningsmechanismen, maar ook bouwkundige, elektrotechnische en werktuigbouwkundige onderdelen of installaties, dient een obstakelvrije wandafwerking te worden gewaarborgd. Hieronder wordt het volgende verstaan: • de wanden dienen tot minimaal 2,0 meter hoogte obstakelvrij en van een materiaal te zijn uitgevoerd dat lichamelijk letsel zoveel mogelijk uitsluit. Dit betekent een vlakke en afgeronde afwerking; • de bedieningsmechanismen voor de diverse sporttoestellen en installaties vlak in de wand opnemen (nissen). Is dit niet mogelijk dan dienen deze op minimaal 2,0 meter (gemeten vanaf de bovenkant van de vloer tot de onderkant van het mechanisme) te worden aangebracht; • de brandslanghaspels vlak in de wand opnemen. De brandslanghaspelkast dient te worden voorzien van een deur; • de eventueel in de wedstrijdruimte voorkomende vrijstaande kolommen en uitwendige hoeken afronden tot minimaal 2,0 meter hoogte. De ontwerper c.q. bouwer dient de bouwkundige voorzieningen zodanig te realiseren dat aan de hierboven genoemde eisen van vlakke wandafwerking wordt voldaan. Hiertoe dient in het beginstadium van het ontwerpproces al afstemming plaats te vinden met de toestellenleverancier. De wedstrijdruimte dient dusdanig te worden ontworpen en ingericht, dat het niet kan voorkomen, dat er ballen of overig speelmateriaal kan blijven liggen op horizontale vlakken.
18
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
juli 2003
In de wedstrijdruimte dient op geen enkele wijze directe daglichttoetreding plaats te vinden. Ook niet via andere aangelegen ruimten. Daarnaast dienen er in de wedstrijdruimte voorzieningen (loze leidingen) opgenomen te worden, die desgewenst in de toekomst gebruikt kunnen worden voor het aanleggen van een ringleiding ten behoeve van slechthorenden. In dit Programma van Eisen is gekozen voor een sportvloer van kunststof die voldoet aan de norm ISA-US1-2, kortweg een klasse 2 sportvloer. Deze vloer heeft een hogere sporttechnische kwaliteit en mechanische sterkte dan een klasse 3 sportvloer. Deze mechanische sterkte is vooral voordelig bij het multifunctioneel gebruik van de sportvloer omdat de vloer een hogere belasting kan weerstaan. Offerten van leveranciers van de sportvloeren dienen door de turnkeybouwer ter beoordeling aan de gemeente Voorst worden aangeboden, zodat zij nadrukkelijk bij de uiteindelijke keuze worden betrokken.
6.2.2
Wedstrijdleidingsruimte
In de accommodatie dient een aparte ruimte te worden opgenomen voor de bediening van de omroepspeaker en de geluidsinstallatie. Vanuit de wedstrijdleidingsruimte dient goed visueel contact met de sporthal en het scorebord mogelijk te zijn. De oppervlakte dient minimaal 10 m² te zijn. Het is wenselijk om deze ruimte, in verband met het overzicht op de wedstrijdruimte, op een hoger niveau (bijvoorbeeld eerste verdieping) dan vloerniveau van de wedstrijdruimte te positioneren. Ramen tussen wedstrijdleiding en wedstrijdruimte dienen te worden voorzien van gelaagd glas. Hinderlijke reflectie kan voorkomen worden door ontspiegeld glas toe te passen of het glas onder een kleine hoek (3°–5°) te plaatsen.
6.2.3
Toeschouwersruimte sporthal
De tribune dient een capaciteit voor 250 personen te bezitten. De minimale vrije hoogte van de tribuneruimte dient 3,5 meter te bedragen. Hierbij dient rekening gehouden te worden met zichtlijnen. Alle velden dienen kolomvrij zichtbaar te zijn vanaf de tribune. De tribune dient te bestaan uit vaste tribunedelen van stalen beugels voorzien van houten delen als zitvlak. Tevens dient rekening gehouden te worden met opstelplaatsen voor rolstoelgebruikers. De tribuneruimte dient bij voorkeur op de begane grond te worden gepositioneerd maar zou ook op de verdieping gesitueerd kunnen worden.
6.2.4
Toestellenberging sporthal
Het vloeroppervlak van de toestellenberging dient minimaal 100 m2 te bedragen, met een minimale diepte van 4 meter en bij voorkeur 5 meter. De toestellenberging dient vanuit beide zaaldelen bereikbaar te zijn middels een doorgang van minimaal 4 meter breedte en 2,5 meter vrije hoogte. De toestellenberging dient te kunnen worden afgesloten met obstakelvrije (segment) deuren, die gelijk met de wand in de wedstrijdruimte dienen te worden gedetailleerd. In de toestellenberging dienen aan
19
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
juli 2003
de twee kopse zijden vaste kasten voor het opbergen van (klein) spelmateriaal van de verschillende sportafdelingen van de verenigingen of voor mogelijke externe gebruikers (derde sportverenigingen en/of scholen) te worden opgenomen. In of in de directe nabijheid van de toestellenberging dient een dubbele deur naar buiten te worden gesitueerd (minimaal 2,0 meter breed en 2,5 meter hoog), voor de aan- en afvoer van toestellen. Deze deur kan eventueel worden uitgevoerd als nooduitgang ten behoeve van de wedstrijdruimte. De gekozen sportvloer in de wedstrijdruimte dient te worden doorgelegd in de toestellenberging.
6.2.5
Kleed- wasruimten sporthal
In totaal dienen er ten behoeve van de sporthal vier kleed- wasruimten in het ontwerp opgenomen te worden. Twee kleed- wasruimten dienen geschikt te zijn voor mensen met een functiebeperking. Dat wil zeggen dat deze voorzien moeten zijn van een mindervalidentoilet en een mindervalidendouche. Kleedruimten sporthal • Obstakels in kleedruimten zoals banken, dienen op een logische plek gesitueerd te worden en/of in één lijn geplaatst te worden. • Het oppervlak van een kleedruimte dient minimaal 24 m² te bedragen. • De breedte van een kleedruimte dient minimaal 3.000 mm en maximaal 3.250 mm te bedragen en de hoogte minimaal 2.400 mm. • In de kleedruimte is per persoon tenminste 600 mm banklengte noodzakelijk (totaal 10,0 meter). Per persoon dienen twee kledinghaken te worden opgenomen. • Een toilet dient droog bereikbaar te zijn vanuit de kleedruimte. • De kleedruimte dient voorzien te zijn van een vandaalbestendige wastafel voorzien van koud water waarvan de bovenkant minimaal 800 mm boven de vloer ligt. Boven de wastafel dient een spiegel te worden gehangen, die opgenomen wordt in het tegelwerk. • De kleedruimte dient voorzien te zijn van minimaal één schrobput. Door middel van een afschot van minimaal 10 mm per meter dient het water richting afvoer te worden geleid. In plaats van een schrobput kan bij de overgang van de kleedruimten naar de wasruimten ook een roestvrij stalen goot aangebracht worden. • De wand achter de wastafel voorzien van tegelwerk. • Dubbelhardgebakken tegels op de kleedruimtevloer toepassen, afgewerkt met een sanitaire plint. • De kleedruimtewanden uitvoeren in schoonmetselwerk in een niet hygroscopische steensoort. • Vandaalbestendige en vochtbestendige plafonds toepassen. • Kozijnen in de kleed- wasruimten vrij houden van de vloer. • Massieve en stompe binnendeuren toepassen, voorzien van een kunststof coating. Wasruimten sporters sporthal • De wasruimte dient een directe verbinding te hebben met de kleedruimte. • De scheiding tussen de kleed- en de wasruimte dient zodanig te zijn dat er geen water vanuit de wasruimte in de kleedruimte kan vloeien. Mogelijk kan dit worden gerealiseerd middels een roestvrij stalen goot, die tevens als schrobput voor de kleedruimte kan dienen. • Het oppervlak van een wasruimte bedraagt minimaal 15 m², inclusief de (mindervaliden) toiletruimte. • Het toilet in deze ruimte dient een vrijhangend type te zijn. • De wasruimte zodanig indelen dat er vier douchepunten ondergebracht kunnen worden.
20
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
•
juli 2003
Vandaalbestendige douchekoppen en elektronische drukknoppen toepassen.
21
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
•
• • • • •
juli 2003
In de doucheruimte dienen de bedieningselementen (drukknoppen c.q. kranen) binnen handbereik van de zittende gebruiker te worden gepositioneerd. Dit betekent een hoogte van 900 à 1.000 mm en minimaal 500 mm uit de inwendige hoek. Er dienen minimaal twee doucheputjes met grote capaciteit te worden toegepast. De vloer dient op afschot te worden gelegd naar de afvoerput (afschot 10 mm per meter). Vandaal- en vochtbestendige plafonds toepassen. De vloer voorzien van dubbelhard gebakken antisliptegels. De wasruimten tot het plafond betegelen glazuur 1e kwaliteit.
6.2.6
Scheidsrechters- docentenruimten sporthal
Er dienen twee scheidsrechters- annex docentenruimte ten behoeve van de sporthal in de accommodatie in de accommodatie opgenomen te worden. Het oppervlak van een scheidsrechtersruimte dient minimaal 10 m2 te bedragen. De scheidsrechtersruimte zodanig indelen dat minimaal ondergebracht kan worden: • één kleedgedeelte; • één natte cel met een vrijhangend toilet, een wastafel en een douche. De inrichting van de kleedruimte geschiedt met vaste banken die vrij zijn van de vloer en vaste kledinghaken. Tevens dient de scheidsrechtersruimte te worden voorzien van een tafel en een stoel. De afwerking is overeenkomstig de afwerking van de kleed- wasruimten ten behoeve van sporters.
6.2.7
EHBO- massageruimte
Ten behoeve van de sporthal en de turnhal dient minimaal één EHBO- massageruimte met een oppervlakte van minimaal 15 m² aanwezig te zijn. Bij de afwerking dient de ruimte te zijn voorzien van: • telefoonaansluiting; • wastafel met warm en koud water; • mogelijkheid voor het aansluiten van een koelkast; • kast voor het opbergen van stretchers en EHBO-materiaal; • een koffer met voldoende EHBO-middelen (verbandtrommel A); • tafel met een aantal stoelen; • behandeltafel.
6.3
Turnhal
6.3.1
Wedstrijdruimte
De wedstrijdruimte dient te voldoen aan de normen voor een drie-sterren turnaccommodatie zoals beschreven in de brochure ‘A star is born….’ opgesteld door de KGNU. De wedstrijdruimte dient een netto afmeting te hebben van 25 x 39 meter met over het gehele oppervlak een obstakelvrije hoogte van 6,0 meter.
22
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
juli 2003
In de turnhal kan worden volstaan met een normaal in de bouw gebruikelijke ondervloer met daarover, een vlakke eenvoudig te reinigen vloerafwerking. De ondervloer moet een drukvastheid hebben die kwalitatief voldoet aan de norm ISA-M14. In de hoogteligging mag een maximale afwijking van +/- 10 mm van het gemiddelde optreden. De afwijking in de vlakheid gemeten onder de 3-meterrij mag maximaal 3 mm bedragen. De wedstrijdruimte dient voorzien te zijn van een valkuil, zoals aangegeven voor een drie-sterrenhal in de brochure ‘A star is born….’. In de turnhal dienen de navolgende sportonderdelen en attributen aangebracht te worden: • vrije oefenvloer (14 x 14 meter); • voltige (4 x 4 meter); • ringen stil en zwaaien (2 x 15 meter); • brug gelijk (3 x 7 meter); • rekstok (2 x 12 meter); • toestelspringen (2 x 32 meter); • minitrampoline springen (2 x 32 meter); • tumbling (3 x 15 meter); • brug ongelijk (3 x 11 meter); • evenwichtsbalk (3 x 10 meter). Daarnaast dienen methodische hulpmiddelen aangebracht te worden voor training en veiligheid, namelijk: • grote trampoline (3 x 6 meter); • parterretoestellen. Bij het aanbrengen van voorzieningen als hierboven omschreven dient een obstakelvrije wandafwerking te worden gewaarborgd. Wat hieronder wordt verstaan wordt omschreven in 6.2.1. De ontwerper c.q. bouwer dient de bouwkundige voorzieningen zodanig te realiseren dat aan de hierboven genoemde normen van vlakke wandafwerking wordt voldaan. Hiertoe dient in het beginstadium van het ontwerpproces al afstemming plaats te vinden met de toestellenleverancier. In de wedstrijdruimte mag geen directe daglichttoetreding plaats vinden.
6.3.2
Toestellenberging turnhal
Het vloeroppervlak van de toestellenberging dient minimaal 60 m² te bedragen, met een minimale diepte van 4 meter en bij voorkeur 5 meter. De toestellenberging dient vanuit beide zaaldelen bereikbaar te zijn middels een doorgang van 4 meter breedte en 2,5 meter hoogte. Tevens dient de toestellenberging ten behoeve van de turnhal, in verband met het overbrengen van toestellen, een directe relatie te hebben met de sporthal. De toestellenberging dient te kunnen worden afgesloten met obstakelvrije (segment) deuren, die gelijk met de wand in de wedstrijdruimte dienen te worden gedetailleerd. In de toestellenberging dienen aan de twee koste kanten vaste kasten voor het opbergen van (klein) spelmateriaal te worden aangebracht.
23
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
juli 2003
In of in de directe nabijheid van de toestellenberging dient een dubbele deur naar buiten te worden gesitueerd (minimaal 2,0 meter breed en 2,5 meter hoog), voor de aan- en afvoer van toestellen. Deze deur kan eventueel worden uitgevoerd als nooduitgang ten behoeve van de wedstrijdruimte.
6.3.3
Toeschouwersruimte turnhal
De tribune dient ten behoeve van onderlinge wedstrijden een capaciteit voor 50 personen te bezitten met een vloeroppervlak van circa 40 m². De minimale vrije hoogte van de tribuneruimte dient 3,5 meter te bedragen. Hierbij dient rekening gehouden te worden met zichtlijnen. Alle onderdelen van de turnhal dienen kolomvrij zichtbaar te zijn vanaf de tribune. De tribune dient te bestaan uit vaste tribunedelen van stalen beugels voorzien van houten delen als zitvlak. Tevens dient rekening gehouden te worden met opstelplaatsen voor rolstoelgebruikers. De tribuneruimte dient bij voorkeur op de begane grond te worden gepositioneerd maar zou ook op de verdieping gesitueerd kunnen worden.
6.3.4
Kleed- wasruimten turnhal
In totaal dienen er ten behoeve van de turnhal twee kleed- wasruimten in het ontwerp opgenomen te worden. De kleed- wasruimten dienen geschikt te zijn voor mensen met een functiebeperking. Dat wil zeggen dat deze voorzien moeten zijn van een mindervalidentoilet en een mindervalidendouche.
Kleedruimten turnhal • Obstakels in kleedruimten zoals banken, dienen op een logische plek gesitueerd te worden en/of in één lijn geplaatst te worden. • Het oppervlak van een kleedruimte dient minimaal 20 m² te bedragen. • De breedte van een kleedruimte dient minimaal 3.000 mm en maximaal 3.250 mm te bedragen en de hoogte minimaal 2.400 mm. • In de kleedruimte is per persoon tenminste 600 mm banklengte noodzakelijk (totaal ca. 9,0 meter). Per persoon dienen twee kledinghaken te worden opgenomen. • Het mindervalidentoilet dient droog bereikbaar te zijn vanuit de kleedruimte. • De kleedruimte dient voorzien te zijn van een vandaalbestendige wastafel voorzien van koud water waarvan de bovenkant minimaal 800 mm boven de vloer ligt. Boven de wastafel dient een spiegel te worden gehangen, die opgenomen wordt in het tegelwerk. • De kleedruimte dient voorzien te zijn van minimaal één schrobput. Door middel van een afschot van minimaal 10 mm per meter dient het water richting afvoer te worden geleid. In plaats van een schrobput kan bij de overgang van de kleedruimten naar de wasruimten ook een roestvrij stalen goot aangebracht worden. • De wand achter de wastafel voorzien van tegelwerk. • Dubbelhardgebakken tegels op de kleedruimtevloer toepassen, afgewerkt met een sanitaire plint. • De kleedruimtewanden uitvoeren in schoonmetselwerk in een niet hygroscopische steensoort. • Vandaalbestendige en vochtbestendige plafonds toepassen. • Kozijnen in de kleed- wasruimten vrij houden van de vloer. • Massieve en stompe binnendeuren toepassen, voorzien van een kunststof coating.
24
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
juli 2003
Wasruimten turnhal • De wasruimte dient een directe verbinding te hebben met de kleedruimte. • De scheiding tussen de kleed- en de wasruimte dient zodanig te zijn dat er geen water vanuit de wasruimte in de kleedruimte kan vloeien. Mogelijk kan dit worden gerealiseerd middels een roestvrij stalen goot, die tevens als schrobput voor de kleedruimte kan dienen. • Het oppervlak van een wasruimte bedraagt minimaal 12 m² inclusief de toiletruimte. • Het toilet in de deze ruimte dient een vrijhangend type te zijn. • De wasruimte zodanig indelen dat er vier douchepunten ondergebracht kunnen worden. • Vandaalbestendige douchekoppen en elektronische drukknoppen toepassen. • In de doucheruimte dienen de bedieningselementen (drukknoppen c.q. kranen) binnen handbereik van de zittende gebruiker te worden gepositioneerd. Dit betekent een hoogte van 900 à 1.000 mm en minimaal 500 mm uit de inwendige hoek. • Er dienen minimaal twee doucheputjes met grote capaciteit te worden toegepast. • De vloer dient op afschot te worden gelegd naar de afvoerput (afschot 10 mm per meter of 1:100). • Vandaal- en vochtbestendige plafonds toepassen. • De vloer voorzien van dubbelhard gebakken antisliptegels. • De wasruimten tot het plafond betegelen glazuur 1e kwaliteit.
6.3.5
Scheidsrechters- docentenruimten turnhal
Er dienen twee scheidsrechters- annex docentenruimte ten behoeve van de turnhal in de accommodatie te worden opgenomen. Het oppervlak van een scheidsrechtersruimte dient minimaal 10 m² te bedragen. De scheidsrechtersruimte zodanig indelen dat minimaal ondergebracht kan worden: • één kleedgedeelte; • één natte cel met een vrijhangend toilet, een wastafel en een douche. De inrichting van de kleedruimte geschiedt met vaste banken die vrij zijn van de vloer en vaste kledinghaken. Tevens dient de scheidsrechtersruimte te worden voorzien van een tafel en een stoel. De afwerking is overeenkomstig de afwerking van de kleed- wasruimten ten behoeve van sporters.
6.4
Horeca voorzieningen C.V.V. Avanti en S.V. V&K
Zowel voor C.V.V. Avanti als voor S.V. V&K dienen afzonderlijke horecavoorzieningen te worden gerealiseerd. Beide ontmoetingsruimten en bijbehorende voorzieningen dienen onafhankelijk van elkaar te kunnen functioneren. De horecavoorzieningen dienen echter zodanig te zijn gepositioneerd dat deze in de toekomst mogelijkerwijs eenvoudig kunnen worden samengevoegd tot gezamenlijke voorzieningen. Hierbij dient gedacht te worden aan de horecaruimte, bars, keukens en magazijnen. Hieronder worden de horecaruimte, de keuken, het magazijn en de containerruimte nader omschreven. Deze ruimten dienen zowel voor C.V.V. Avanti als voor S.V. V&K te worden gerealiseerd. Indien deze ruimten op de verdieping worden gepositioneerd dient ten behoeve van de bevoorrading een goederenlift te worden opgenomen.
25
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
6.4.1
juli 2003
Horeca c.q. ontmoetingsruimten
Een ontmoetingsruimte is een sociale plaats voor de actieve en passieve sportliefhebber. De horecac.q. ontmoetingsruimte dient voornamelijk als voorziening voor sporters en bezoekers van de vereniging. De horecaruimten dienen zodanig in de accommodatie te worden gepositioneerd, dat deze onafhankelijk van de wedstrijdruimten kan worden opengesteld en vice versa. De grootte van de ruimte dient, afgezien van de minimale eis uit de Drank- en Horecawet, afgestemd te zijn op het aantal bezoekers van de accommodatie, alsmede de overige activiteiten die in of in de buurt van de accommodatie ontplooid kunnen worden. Voor het vloeroppervlak dient vooralsnog uitgegaan te worden van in totaal 225 m² per ontmoetingsruimte, inclusief de bar en de rokersruimte. Daarnaast dient de bar zodanig gepositioneerd te worden dat bij grote toeschouwersaantallen rondom de bar voldoende ruimte is voor doorstroming. De bar dient geen inwendige hoeken te hebben en dient te worden voorzien van een telefoonaansluiting. Vanuit de barruimte dient er een mogelijkheid aanwezig te zijn om kokers, met hierin de dagomzet, in een kluisvoorziening op te bergen c.q. af te storten. De ontmoetingsruimte dient voorzien te kunnen worden van een muziek annex geluidsinstallatie die vanaf de barruimte is te bedienen. In deze ruimte dient met ingang van 1 januari 2003 ook een ruimte specifiek voor rokers te worden opgenomen, zoals waarschijnlijk in de nieuwe wetgeving verplicht gesteld gaat worden. De ontwerper dient voor deze rokersruimten uit te gaan van een ruimte van 15 m² zodat er een horecaruimte inclusief barvoorziening van 210 m² overblijft. De ontmoetingsruimte dient te voldoen aan de plaatselijke eisen van de brandpreventie en de bijzondere wetten (o.a. Drank- en Horecawet en de AMvB voor Horeca, Sport- en Recreatie-inrichtingen). De Drank- en Horecawet eist onder andere: • een minimum oppervlakte van 35 m²; • een minimum hoogte van 2,60 meter over tenminste 5/6 deel van de vloeroppervlakte; • een mechanisch ventilatiesysteem met een minimum capaciteit van zesmaal de ruimte-inhoud van het vertrek per uur; • voldoende verlichting (50 lux op 1,0 meter hoogte boven de vloer); • noodverlichting (volgens NEN 1010); • voldoende in- en uitgangen (per 50 bezoekers 1 EUB = 1 Eenheid Uitgangs Breedte = 0,55 meter); • afzonderlijke groepen toiletten voor mannen en vrouwen, die niet rechtstreeks in de ontmoetingsruimte uitkomen (voorportaal). Vanuit de twee ontmoetingsruimten dient visueel contact met de wedstrijdruimte van de sporthal en twee voetbalvelden mogelijk te zijn. Daarnaast dient vanuit de ontmoetingsruimte van S.V. V&K visueel contact met de turnhal mogelijk te zijn. Hierbij dient reflectie van kunstlicht (sportverlichting) in het glas in de wedstrijdruimte en verblinding door daglicht vanuit de ontmoetingsruimte voorkomen te worden. Een mogelijke oplossing hiervoor is om het glas verticaal onder een hoek in het kozijn te plaatsen. Daarnaast dienen de ramen aan de zijde van de wedstrijdruimte te bestaan uit spiegel- en reflectievrij, gelaagd veiligheidsglas.
26
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
juli 2003
Daar waar de ontmoetingsruimte niet is voorzien van transparante materialen ten behoeve van zicht in andere ruimten of buiten, dient de wand te zijn voorzien van een steenachtig materiaal. De vloer dient te worden uitgevoerd in vloertegels en het plafond dient te worden voorzien van een akoestische systeemplafond. Daarnaast dient de ontmoetingsruimte minimaal te worden voorzien van: • centrale schakelapparatuur voor de technische installaties als de verlichting, verwarming, ventilatie, e.d.); • telefoon, data, CAI en de aanwezige geluidsinstallaties; • aansluitingen voor communicatieapparatuur als computers voorzien van internet e.d. In de huidige ontmoetingsruimte van S.V. V&K vindt BuitenSchoolse Sport Opvang (BSSO) plaats. S.V. V&K heeft de wens uitgesproken dat de buitenschoolse opvang in de nieuwe accommodatie gecontinueerd wordt. Hiertoe dient de ontmoetingsruimte en een nader te bepalen aantal kleedlokalen te voldoen aan de voorschriften welke de GGD aan ruimten met een dergelijke gebruiksfunctie stelt. Daarnaast dient er in deze ontmoetingsruimte eveneens een voor de jeugd een aparte hoek te kunnen worden gecreëerd.
6.4.2
Keukens
De grootte van de keukens is afhankelijk van het voorzieningenniveau dat men de bezoeker wil bieden. Vooralsnog dient voor de keukens van C.V.V. Avanti en S.V. V&K uitgegaan te worden van 20 m² zodat er in deze ruimten een duidelijke scheiding voor een nat en droog gedeelte gecreëerd kan worden. Deze ruimten dienen nabij de barvoorziening te worden gepositioneerd en afsluitbaar is middels een deur. Tevens dient vanuit deze ruimten een, voldoende ruime, uitgiftebalie te worden gecreëerd met de horecaruimte van waaruit etenswaren en snoepgoed uitgeleverd kunnen worden. De keukens dienen zodanig te zijn gesitueerd dat deze aan elkaar gekoppeld zijn zodat het mogelijk is de keukens gezamenlijk te gebruiken. Voor de afwerking dient uitgegaan te worden van een tot aan het plafond betegelde wand en een met dubbelhard gebakken vloertegels voorziene vloer en een systeemplafond. In de vloer dienen twee schrobputje te worden opgenomen. De opdrachtgever dient aan te geven met welke voorzieningen de keuken uitgerust dient te worden, hetgeen nader bepaald zal worden. Bij de terreininrichting dient rekening te worden gehouden met een vetvangput voor de keuken.
6.4.3
Magazijn- fustruimten
De magazijnen ten behoeve van de twee keukens en ontmoetingruimten dienen voorzien te worden van een afsluitbare fustruimte. Voor het vloeroppervlak van de magazijn- fustruimten dient uitgegaan te worden van 25 m². Deze ruimten dienen naast een directe relatie met de keuken ook een directe relatie met buiten te hebben middels deuren. Dit in verband met het gemakkelijk aan- en afvoeren van materialen als bijvoorbeeld kratten en/of vaten. De magazijnen van de beide verenigingen dienen zodanig te zijn uitgevoerd dat het mogelijk is de ruimten samen te voegen.
27
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
juli 2003
In deze ruimten dienen ook de koelinstallaties voor frisdranken te worden opgesteld. Eveneens dienen deze ruimten te worden voorzien van schappen voorzien van een vrije hoogte van 500 mm. Indien de keuken en/of de ontmoetingsruimte op de verdieping gesitueerd wordt, dient deze ruimte nabij de liftruimte te worden geplaatst.
6.4.4
Containerruimte
Buiten nabij de ingang naar het magazijnen dient een containeropslagplaats gesitueerd te worden. Deze containeropslag hoeft niet overdekt te worden, maar dient wel een afsluitbaar hekwerk te zijn. Voor het vloeroppervlak van de containerberging dient uitgegaan te worden van 20 m2.
6.5
Kleed- wasruimten voetbalverenigingen
In totaal dienen er ten behoeve van de voetbalvelden en het outdoor handbalveld twaalf kleedwasruimten in het ontwerp opgenomen te worden. Deze kleedlokalen worden gebruikt door C.V.V Avanti en S.V. V&K. Dit aantal van twaalf kleed- wasruimten is gebaseerd op de normen van de KNVB en NOC*NSF. Deze normen zijn opgenomen in het Handboek Sportaccommodaties onder hoofdstuk C2.1.1 Planning Voetbal.
6.5.1
Centrale gang kleed- wasruimten buitensport
De kleedruimten ten behoeve van de buitensport dienen direct van af het buiten terrein toegankelijk te zijn. Dit kan gerealiseerd worden middels een deur direct naar buiten of via een centrale gang. De entrees van de 12 kleedruimten en de EHBO- massageruimten van de twee vereniging zijn aan een centrale gang zijn gelegen. De vloer in de gang dient te worden voorzien van vloertegels. De wanden kunnen in schoonmetselwerk worden uitgevoerd. Tevens dient er in de centralegang een schrobput met zandvang te worden aangebracht.
6.5.2 • • • • • •
•
Kleedruimten buitensport
Obstakels in kleedruimten zoals banken, dienen op een logische plek gesitueerd te worden en/of in één lijn geplaatst te worden. Het oppervlak van een kleedruimte dient minimaal 20 m² te bedragen. De breedte van een kleedruimte dient minimaal 3.000 mm en maximaal 3.250 mm te bedragen en de hoogte minimaal 2.400 mm. Een toilet dient droog bereikbaar te zijn vanuit de kleedruimte. In de kleedruimte is per persoon tenminste 600 mm banklengte noodzakelijk (totaal ca. 9,0 meter). Per persoon dienen twee kledinghaken opgenomen te worden. De kleedruimte dient voorzien te zijn van een vandaalbestendige wastafel voorzien van koud water waarvan de bovenkant minimaal 800 mm boven de vloer ligt. Boven de wastafel dient een spiegel te worden gehangen, die opgenomen wordt in het tegelwerk. De kleedruimte dient voorzien te zijn van minimaal één schrobput. Door middel van een afschot van minimaal 10 mm per meter dient het water richting afvoer te worden geleid. In plaats van een
28
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
• • • • • •
schrobput kan bij de overgang van de kleedruimten naar de wasruimten ook een roestvrij stalen goot aangebracht worden. De wand achter de wastafel voorzien van tegelwerk. Boven de wastafel dient een spiegel in het tegelwerk te worden opgenomen. Dubbelhardgebakken tegels op de kleedruimtevloer toepassen, afgewerkt met een sanitaire plint. De kleedruimtewanden uitvoeren in schoonmetselwerk in een niet hygroscopische steensoort. Vandaalbestendige en vochtbestendige plafonds toepassen. Kozijnen in de kleed- wasruimten vrij houden van de vloer. Massieve en stompe binnendeuren toepassen, voorzien van een kunststof coating.
6.5.3 • •
• • • • •
• • • • •
juli 2003
Wasruimten voetbalspelers
De wasruimte dient een directe verbinding te hebben met de kleedruimte. De scheiding tussen de kleed- en de wasruimte dient zodanig te zijn dat er geen water vanuit de wasruimte in de kleedruimte kan vloeien. Mogelijk kan dit worden gerealiseerd middels een roestvrij stalen goot, die tevens als schrobput voor de kleedruimte kan dienen. Het oppervlak van een wasruimte bedraagt minimaal 15 m², inclusief de toiletruimte. Het toilet in de toiletruimte dient een vrijhangend type te zijn. De wasruimte zodanig indelen dat er minimaal vier douchepunten ondergebracht kunnen worden. Vandaalbestendige douchekoppen en elektronische drukknoppen toepassen. In de doucheruimte dienen de bedieningselementen (drukknoppen c.q. kranen) binnen handbereik van de zittende gebruiker te worden gepositioneerd. Dit betekent een hoogte van 900 à 1.000 mm en minimaal 500 mm uit de inwendige hoek. Er dienen minimaal twee doucheputjes met grote capaciteit te worden toegepast. De vloer dient op afschot te worden gelegd naar de afvoerput (afschot 10 mm per meter of 1:100). Vandaal- en vochtbestendige plafonds toepassen. De vloer voorzien van dubbelhard gebakken antisliptegels. De wasruimten tot het plafond betegelen glazuur 1e kwaliteit.
6.5.4
Scheidsrechtersruimten voetbal
Er dienen vijf scheidsrechtersruimten in de accommodatie specifiek voor voetbal te worden opgenomen. Het oppervlak van een scheidsrechtersruimte dient minimaal 10 m² te bedragen zodat er twee personen gebruik van kunnen maken. De scheidsrechtersruimten dienen zodanig ingedeeld te worden dat minimaal de volgende onderdelen ondergebracht kunnen worden: • één kleedgedeelte; • één natte cel met een toilet, een wastafel en een douche. De inrichting van de kleedruimte geschiedt met vaste banken die vrij zijn van de vloer en vaste kledinghaken. Tevens dient de scheidsrechtersruimte te worden voorzien van een tafel en een stoel. De afwerking is overeenkomstig de afwerking van de kleed- wasruimten ten behoeve van voetbal.
29
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
6.5.5
juli 2003
EHBO- massageruimten
Er dienen in de accommodatie minimaal twee EHBO- massageruimten met een oppervlakte van minimaal 15 m² aanwezig te zijn, zodat elke vereniging daar zelfstandig gebruik van kan maken Bij de afwerking dienen de ruimten te zijn voorzien van: • telefoonaansluiting; • wastafel met warm en koud water; • kast voor het opbergen van stretchers en EHBO-materiaal; • een koffer met voldoende EHBO-middelen; • tafel met een aantal stoelen; • behandeltafel. Deze ruimte dient een directe relatie te hebben (d.m.v. een afsluitbare deur) met één kleedruimte. Daarnaast dient de EHBO-ruimte een directe relatie met het buitenterrein te hebben.
6.5.6
Werkkasten
De accommodatie dient ten behoeve van de kleedlokalen van de buitensporten van twee werkkasten te worden voorzien. In deze werkkasten kunnen onder andere schoonmaakmaterialen en schoonmaakapparatuur worden opgeslagen. Voor het oppervlak van een werkkast dient uit te worden gegaan van minimaal 4 m². In de werkkast dient een laaggeplaatste uitstortgootsteen te worden opgenomen, die voorzien is van warm en koud water met een wateronthardingsinstallatie. Daarnaast dient er een elektravoorziening te worden opgenomen om het opladen van de accu van de schrobmachine of anderszins mogelijk te maken. De vloer van de werkkast dient te worden voorzien van vloertegels. De wand achter de uitstortgootsteen plaatselijk voorzien van wandtegels.
6.5.7
Omroepruimte
In de accommodatie dient een omroepruimte met een vloeroppervlak van minimaal 5 m² te worden opgenomen. Vanuit deze ruimte dient zicht over het gehele hoofdveld te zijn. In de ruimte dient te zijn voorzien van een werkblad met twee stoelen, een omroepinstallatie en een telefoonaansluiting. De centrale geluidsinstallatie dient eveneens vanuit deze te kunnen worden bediend. Ramen dienen te worden voorzien van gelaagd- en ontspiegeld glas.
6.6
Overige ruimten
6.6.1
Loods voor machines
Ten behoeve van het onderhoudsmateriaal en –materieel dient een buitenberging te worden opgenomen. Deze buitenberging dient van buitenaf toegankelijk te zijn middels een afsluitbare segment deur, met een minimale vrije doorgang van 4 meter breedte en 3 meter vrije hoogte, en een aparte loopdeur. Voor het benodigde oppervlak van de loods dient uitgegaan te worden van minimaal 60 m². Deze ruimte dient gedurende het gehele jaar vorstvrij te blijven. Daarnaast dient er
30
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
juli 2003
een krachtstroom aansluiting voor het uitvoeren van laswerkzaamheden aanwezig te zijn en een telefoonaansluiting.
6.6.2
Opslagruimte ballen buitensport
Ten behoeve van de opslag van ballen dient er voldoende bergruimte aanwezig te zijn. In het sportgebouw dienen ten behoeve van de beide verenigingen twee materiaalopslagruimte van 10 m² te worden opgenomen. Deze ruimten dienen in een later stadium op eenvoudige wijze te kunnen worden samengevoegd. Om in deze ruimte ballen te kunnen reinigen materialen dient er een laag geplaatste uitstortgootsteen aanwezig te zijn voorzien van koud water. Deze ruimte dient gedurende het gehele jaar vorstvrij te blijven. De afwerking van deze ruimte kan bestaan uit een betonvloer (eventueel gecoat), schoonmetselwerk wanden en een plafond waarbij de constructie in het zicht kan blijven.
6.6.3
Materialenberging buitensport
Ten behoeve van de opslag van wedstrijd- en trainingsmaterialen van de beide verenigingen, dient er voldoende bergruimte aanwezig te zijn. In het sportgebouw dienen twee materiaalopslagruimten van ieder 15 m² te worden opgenomen, die door middel van een dubbele deur via de buitenzijde van het gebouw toegankelijk is. Deze ruimte dient voornamelijk voor de opslag van klein materiaal als pionnen, hesjes, voetbaldoeltjes, e.d. Deze ruimten dienen in een later stadium op eenvoudige wijze te kunnen worden samengevoegd. Om in deze ruimte onderhoud aan materialen te kunnen verrichten dient er een laag geplaatste uitstortgootsteen aanwezig te zijn voorzien van warm en koud water. Deze ruimte dient gedurende het gehele jaar vorstvrij te blijven. De afwerking van deze ruimte zie 6.6.2.
6.6.4
Wasseretteruimte
Er dienen in de accommodatie twee ruimten te worden opgenomen van 15 m² om een tweetal wasmachines en tweetal wasdrogers in op te stellen. De ruimten dienen nabij de kleedruimten centraal in de accommodatie gesitueerd te worden. Deze ruimten dienen elk voorzien te worden van warm- en koud water aansluitingen en voldoende elektrische voorzieningen ten behoeve van de apparatuur evenals een laag geplaatste uitstortgootsteen voorzien van warm en koud water. Eveneens dient in deze ruimten een werkblad van minimaal 3 m² te worden opgenomen waarop voorbereidende werkzaamheden of nazorg uitgevoerd kan worden. De vloer in deze ruimte dient voorzien te worden van vloertegels die op afschot naar een tweetal afvoerputjes worden gelegd.
31
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
7.
TECHNISCHE ASPECTEN
7.1
Technische installaties
juli 2003
In de accommodatie dient een centraal distributiesysteem voor warmtap-water, verwarming en elektra te worden opgenomen. Voor het warmtapwater voor het douchewater dient te worden uitgegaan van een minimale capaciteit van 5 liter per minuut per sporter maal 240 sporters per uur (uitgaande van 18 wasruimten à gemiddeld 15 personen en een gelijktijdigheid van één). Voor de douches geldt als uitgangspunt een watertemperatuur van 38 - 40°C. De douchetijd per sporter bedraagt circa 5 minuten. Voor het gebruik van water (tapkranen, toiletten, douches, etc.) dient gebruik te worden gemaakt van waterbesparende en vandaalbestendige systemen. Teneinde vernieling en onderhoud te voorkomen dient het leidingsysteem zoveel mogelijk in de wanden weggewerkt te worden. Het verdient eveneens aanbeveling te werken met een vooraf ingestelde watertemperatuur met een individuele bediening met een drukknopsysteem. Het systemen dient vandaalbestendig te zijn. Het systeem dient elektronisch te worden aangestuurd. Wanneer het warme water in sportaccommodaties uit een grote warmwaterinstallatie afkomstig is, dient de temperatuur daarvan boven de 60ºC te zijn, anders bestaat de kans dat deze warmwaterinstallatie Legionella bacteriën gaat bevatten. Men heeft dan een verhoogde kans op het krijgen van de, door de bacterie met de naam Legionella pneumophila veroorzaakte, veteranenziekte. Mede hierdoor is het van belang dat heet-water-leidingen door te kunnen spoelen met water van meer dan 60°C, indien de installatie enige tijd (langer dan een week) buiten gebruik is geweest. Ook dienen dode einden van leidingen voorkomen te worden en dienen mengwaterleidingen niet langer dan 5,0 meter te zijn. Eveneens dienen de brandslangen in de accommodatie te worden voorzien van een keerklep en een verzegeling. Er dient uitgegaan te worden van een ventilatie- luchtbehandelingssysteem die in de sporthal zorg draagt voor het afvoeren van overtollige warmte en vochtproductie. Er dient hergebruik van warmte in afvoerlucht mogelijk te zijn door middel van recirculatie, warmteterugwinning of een combinatie van beiden. De luchtsnelheden ten gevolge van het ventilatiesysteem mogen niet groter zijn dan 0,5 m/s tot een hoogte van 3,0 meter. De ventilatieroosters in het gebouw dienen van een zelfregelende voorziening te zijn uitgerust. De verlichting buiten en binnen het sportgebouw dient in energie-efficiënte uitvoeringen te worden aangebracht (spaarlampen, hoogfrequent of gelijkwaardig bij andere dan TL-toepassingen). De verlichting dient in de kleed- wasruimten en in de twee wedstrijdruimten (sporthal en turnhal) te worden voorzien van aanwezigheidsschakelaars of bewegingsmelders. De verlichting in de wedstrijdruimte van de sportzaal dient per zaalsegment schakelbaar te zijn in vier niveaus, te weten wedstrijdniveau (500 lux bij vol vermogen), 2/3e deel daarvan (minimaal 300 lux ten behoeve van trainings- of schoolgebruik), 1/3e deel (minimaal 150 lux ten behoeve van schoonmaken) en uit. Noodverlichting dient te worden geïntegreerd in dezelfde armaturen als de hoofdverlichting. Conform de wettelijke normen dient er voldoende vluchtweg verlichting te worden aangebracht.
32
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
7.2
juli 2003
Ontwerpcriteria
Hieronder volgen in het kort samengevat de installatietechnische ontwerpcriteria van de wedstrijdruimten (sporthal en turnhal) en de kleed- wasruimten.
7.2.1
Verlichting sporthal
Het verlichtingsniveau van de sportverlichting dient te liggen op een gemiddelde gebruikswaarde van 500 lux voor regionale en lokale competitie en op 300 lux voor trainingen en recreatieve sportbeoefening, gemeten in het horizontale vlak op de sportvloer volgens een vast patroon. In verband met veroudering en vervuiling van de verlichting, dient uitgegaan te worden van een aanvangswaarde van 1,25 maal de gemiddelde gebruikswaarde bij hoogfrequente verlichting. De gelijkmatigheid van de verlichting Emin : Egem moet minimaal 0,7 bedragen. De lichtbronnen dienen een kleurtemperatuur van 3.000 K (warmwit) te bezitten en een kleurweergave-index Ra van minimaal 80. De verlichtingsarmaturen dienen te worden voorzien van lamellen zodat kans op verblinding wordt geminimaliseerd. Voor de richting van de lichtlijnen dient rekening gehouden te worden met de situering van de diverse wedstrijdvelden. De lichtlijnen dienen niet boven de badmintonvelden gesitueerd te worden en niet boven de servicelijn en aanvalszones van de volleybalvelden. De belijningstekening dient van volledige maatvoering van de sportvelden en de vrije uitlopen worden voorzien. Op basis hiervan dient op de belijningstekening de exacte plaats van de sportzaalverlichting te worden aangegeven.
7.2.2
Verlichting turnhal
Het verlichtingsniveau van de sportverlichting dient te liggen op een gemiddelde gebruikswaarde van 300 lux voor regionale en lokale competitie en op 200 lux voor trainingen en recreatieve sportbeoefening, gemeten in het horizontale vlak op de sportvloer volgens een vast patroon. Indien in de accommodatie wedstrijden op internationaal of het hoogste nationale niveau worden beoefend dient de minimale verlichtingsterkte 500 lux te bedragen, vooralsnog wordt hier niet vanuit gegaan. In verband met veroudering en vervuiling van de verlichting dient uitgegaan te worden van een aanvangswaarde van 1,25 maal de gemiddelde gebruikswaarde bij hoogfrequente verlichting. De gelijkmatigheid van de verlichting Emin : Egem moet minimaal 0,6 bedragen. De lichtbronnen dienen een kleurtemperatuur van 3.000 K (warmwit) te bezitten en een kleurweergave- index Ra van minimaal 80. De verlichtingsarmaturen dienen te worden voorzien van lamellen zodat kans op verblinding wordt geminimaliseerd.
7.2.3
Verlichting kleed- wasruimten
Het verlichtingsniveau in de kleed- wasruimten dient minimaal 150 lux te zijn. De verlichtingsarmaturen in de kleed- wasruimten dienen vandaalbestendig te worden uitgevoerd. Er dient uitgegaan te worden van inbouwarmaturen. In de wasruimten dienen de armaturen naast vandaalbestendig tevens voldoende vochtbestendig te zijn. Vanuit het oogpunt om vandalisme aan de
33
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
juli 2003
lichtschakelaars te voorkomen, dient de verlichting in de kleed- wasruimten te worden geregeld door middel van aanwezigheidssensoren.
7.2.4
Verwarming sporthal
Voor de temperatuur in de wedstrijdruimte dient minimaal uitgegaan te worden van 16°C. Voor onderwijs en gymnastiek dient de temperatuur regelbaar te zijn tot 22°C. Het geluidsniveau ten gevolge van de installaties, of andere niet met de sport verwante geluidsbronnen, mag per haldeel (1/3, 2/3 en 3/3) niet meer bedragen dan Leq = 40 dB(A). Het verdient aanbeveling de installatie te optimaliseren door opname van bijvoorbeeld een dag/-nacht- en weekendschakeling (overwerktimer). Ook is het mogelijk een schakeling op te nemen waarmee de installatie instelbaar is naar gelang het aantal bezoekers en de te verrichten activiteiten en sporten.
7.2.5
Verwarming turnhal
Voor de temperatuur in de wedstrijdruimte dient minimaal uitgegaan te worden van 16°C. Voor onderwijs en gymnastiek dient een temperatuur regelbaar te zijn tot 22°C. Het geluidsniveau ten gevolge van installaties, of andere niet met sport verwante geluidsbronnen, mag niet meer bedragen dan Leq = 40 dB(A). Het verdient aanbeveling de installatie te optimaliseren door opname van bijvoorbeeld een dag/-nacht- en weekendschakeling (overwerktimer). Ook is het mogelijk een schakeling op te nemen waarmee de installatie instelbaar is naar gelang het aantal bezoekers en de te verrichten activiteiten en sporten.
7.2.6
Verwarming kleed- wasruimten
De kleed- wasruimten dienen bij voorkeur verwarmd te worden door middel van radiatoren. Hierbij dient uitgegaan te worden van een te behalen minimale ruimtetemperatuur van 20°C. De radiatoren dienen zo hoog mogelijk aan de wand te worden geplaatst, rekening houdend met vandalisme.
7.2.7
Ventilatie sporthal
Voor het inbrengen en afzuigen van voldoende verse lucht dient per sporter uitgegaan te worden van 40 m³ verse lucht per uur en per bezoeker van 20 m³ verse lucht per uur met een minimum van éénmaal de inhoud van de wedstrijdruimte per uur. De ventilatie-installatie dient zodanig te zijn ingebouwd en ingeregeld dat per zaaldeel (in verband met een eventueel toe te passen scheidingswand) apart kan worden geventileerd. Tevens dient er een mogelijkheid aanwezig te zijn om 25%, 50% en 75% van de capaciteit van de installatie te benutten. Tot 3,0 meter hoogte in de wedstrijdruimte mogen geen hogere luchtsnelheden dan 0,5 m/s gemeten worden. Het geluidsniveau ten gevolge van de ventilatie-installatie mag niet hoger zijn dan Leq = 40 dB(A).
34
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
7.2.8
juli 2003
Ventilatie turnhal
Voor het inbrengen en afzuigen van voldoende verse lucht dient per sporter uitgegaan te worden van 40 m3 verse lucht per uur en per bezoeker van 20 m3 verse lucht per uur met een minimum van éénmaal de inhoud van de wedstrijdruimte per uur. De mogelijkheid dient aanwezig te zijn om 25%, 50% en 75% van de capaciteit van de installatie te benutten. Tot 3,0 meter hoogte in de wedstrijdruimte mogen geen hogere luchtsnelheden dan 0,5 m/s gemeten worden. Het geluidsniveau ten gevolge van de ventilatie-installatie mag niet hoger zijn dan Leq = 40 dB(A).
7.2.9
Ventilatie kleed- wasruimten
De capaciteit van de installatie dient zodanig te zijn dat de ruimte-inhoud van de kleedruimten zesmaal per uur kan worden ververst en de wasruimten minimaal tienmaal per uur. Door het ventileren mogen geen hinderlijke luchtstromingen ontstaan. De maximaal toelaatbare luchtsnelheid bedraagt 0,2 m/s. Bij toevoer van koudere lucht dient deze voorverwarmd te worden, alvorens deze de ruimte wordt ingeblazen.
7.2.10
Akoestiek sporthal
Door het gelijktijdig gebruik van twee afzonderlijke haldelen, is het zeer belangrijk dat er in de accommodatie in hoge mate aandacht wordt besteed aan de akoestiek in de wedstrijdruimte. Voor sporters, leerlingen en overige gebruikers van een sportaccommodatie kunnen onaangename situaties ontstaan, indien in de wedstrijdruimte onvoldoende akoestische voorzieningen worden opgenomen. Het geluidsniveau kan dan te hoog worden en de spraakverstaanbaarheid met of zonder geluidsinstallatie beïnvloeden. De voornaamste maatregel om deze situaties te voorkomen, bestaat uit het opnemen van voldoende geluidsabsorberend materiaal in zowel de wand als het plafond van de wedstrijdruimte en de scheidingswanden. Voor een goede akoestische beleving, dient de gemiddelde nagalmtijd in de gehele wedstrijdruimte zodanig te zijn dat deze ligt tussen 1,5 en 1,8 seconden, met een maximum van 2,2 seconden per frequentieband (125-4000 Hz). Voor tweederde haldeel in deze wedstrijdruimte geldt een maximale nagalmtijd van 1,5 seconden, gemeten over alle frequentiebanden (125-4000 Hz) gemiddeld. Voor de nagalmtijd per frequentieband geldt dat deze niet meer mag bedragen dan 1,8 seconden. Voor eenderde haldeel geldt een maximale nagalmtijd van 1,2 seconden, gemeten over alle frequentiebanden (125-4000 Hz). Daarnaast mag de nagalmtijd per frequentieband mag niet meer bedragen dan 1,5 seconden. Naast alle bovengenoemde normen dienen flutterecho’s in de wedstrijdruimte te worden vermeden. Om hier invulling aan te geven kunnen wanden in de wedstrijdruimte onder een verticale of horizontale hoek (geen 90°) worden geplaatst zodanig dat evenwijdige vlakken worden voorkomen.
35
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
7.2.11
juli 2003
Akoestiek turnhal
Voor een goede akoestische beleving in de turnhal, dient de gemiddelde nagalmtijd in de gehele wedstrijdruimte zodanig te zijn dat deze ligt tussen 1,5 en 1,8 seconden, met een maximum van 2,2 seconden per frequentieband (125-4000 Hz). Naast bovengenoemde normen dienen flutterecho’s in de wedstrijdruimte te worden vermeden. Om hier invulling aan te geven kunnen wanden in de wedstrijdruimte onder een verticale of horizontale hoek (geen 90°) worden geplaatst zodanig dat evenwijdige vlakken worden voorkomen.
36
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
8.
juli 2003
DUURZAAM BOUWEN
De wens van de gemeente Voorst aan te sluiten bij het Nationaal Pakket Duurzaam Bouwen. In het Nationaal Pakket Duurzaam Bouwen is een groot aantal maatregelen weergegeven die er toe bijdragen de milieubelasting van gebouwen te beperken. Hierbij kan onder andere worden gedacht aan vermindering van de energie behoefte, beperking uitstoot van schadelijke stoffen en een verlenging van de levensduur van toegepaste materialen. In het ontwerp dienen een groot aantal maatregelen uit het Nationaal pakket Duurzaam Bouwen te worden opgenomen. In onderstaande tabel wordt weergegeven welke maatregelen in de nieuw te bouwen sportaccommodatie dienen te worden toegepast.
code
vast/ variabel
onderwerp
milieuthema
maatregel
U012 vast
detaillering
binnenmilieu, energie
Maak de warmteweerstand van de beganegrondvloer Rc=3m2.K/W
O
++
U013 vast
detaillering
energie
Maak warmteweerstand gesloten geveldelen Rc>=3m2.K/W
O
++
U014 vast
detaillering
energie
Maak warmteweerstand hellend dak Rc>=3m2.K/W
O
++
U015 vast
detaillering
energie
Maak warmteweerstand plat dak Rc>=3m2.K/W
O
++
U033 variabel U038 vast
installatie installatie
energie energie
+ ++
U039 vast
installatie
energie
Plaats een zonneboiler installatie I/O Isoleer de leidingen voor warmtapwater U volledig Gebruik een cv/warmwatertoestel met lage O NOx-emissie
U040 vast
installatie
energie
Gebruik een cv-toestel met een zeer hoog rendement
I/O
++
U048 vast U050 vast
installatie installatie
Gebruik energie-efficiënte verlichting O Optimaliseer het ontwerp op leidinglengtes I/O
+ ++
U054 vast
onderhoud
energie energie, materialen, water binnenmilieu, materialen
Beperk de hoeveelheid en I/O onderhoudsfrequentie van het schilderwerk
++
U056 variabel
detaillering
materialen
Maak verbindingen bereikbaar en demontabel
I/O
+
U064 vast
materiaal gebruik
materialen
Stem de duurzaamheidsklasse van hout en de eventuele oppervlaktebehandeling en/of verduurzaming per geval af op de beoogde toepassing
O
+
U065 vast
materiaal gebruik
materialen
Gebruik geen producten die (H)CFK's bevatten
O
=
U071 vast
materiaal gebruik
materialen
I/O
=
U072 variabel
materiaal gebruik
materialen
Indien PVC gebruikt wordt:gebruik PVC waarvan de kringloop gesloten wordt indien voor de toepassing verkrijgbaar gerecycled PVC Hergebruik bouwcomponenten
I/O
=
U073 vast
materiaal gebruik
materialen
Gebruik voor beton waar dit technisch mogelijk is, klinkerarme cementsoorten
O
=
37
uitvoering kosten
=
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
juli 2003
U074 vast
materiaal gebruik
materialen
Indien gebruik wordt gemaakt van beton, gebruik dab een grindvervanger
O
=
U430 variabel U450 vast
ontwerp ontwerp
Zorg voor een integrale toegankelijkheid Maak een overdekte fietsenberging
I/O I/O
= _
U495 variabel
detaillering
materialen binnenmilieu, diversen, energie energie
Maak de warmteweerstand van gesloten geveldelen Rc=3,5m2.K/W
O
++
U496 variabel
detaillering
energie
Maak de warmteweerstand hellend dak Rc=3,5m2.K/W
O
++
U498 vast
installatie
binnenmilieu, energie
Zorg voor een goede inregeling van de verwarmingsinstallatie
O
++
U499 variabel
detaillering
energie
Maak de warmteweerstand plat dak Rc=4 m2.K/W
I/O
++
U504 variabel
materiaal gebruik
binnenmilieu, energie
Gebruik HR++ -glas met U<= 1,2W/m2.K in alle verwarmde ruimten
I/O
++
U617 variabel
installatie
energie, materialen
Maak gebruik van alternatieve koelsystemen
I/O
+
U634 variabel
installatie
energie
I/O
--
U648 variabel
installatie
water
Maak gebruik van energieopslag in de bodem Installeer een systeem voor het gebruik van grijswater
O
=
U676 variabel
installatie
binnenmilieu, energie
Zorg voor afzuiging van warmte afkomstig van verlichting
O
+
U678 variabel U680 variabel
ontwerp installatie
binnenmilieu binnenmilieu, energie
O I/O
-
U681 vast
installatie
binnenmilieu, energie
Creëer aparte rookruimte Indien luchtbevochtiging toegepast wordt: kies voor ultrasone of infrasone luchtbevochtiging Stem de ventilatiehoeveelheid af op het gebruik
O
++
U683 variabel
algemene maatregel
binnenmilieu
Voorkom het ontstaan van schadelijke en O hinderlijke verontreinigingen in het gebouw
=
U686 vast
installatie
binnenmilieu
Pas buitenluchtfilters met een filterkwaliteit I/O van minimaal F7 (EU7) toe
-
U700 variabel U732 variabel
installatie installatie
energie energie
Pas warmtekrachtkoppeling (WKK) toe I/O/U Pas terreinverlichting op zonne-energie toe O/U
-
Hieronder volgt een korte toelichting op de bovenstaande tabel: Type maatregel: Vast: geeft aan dat de maatregel in alle situaties toepasbaar is; Variabel: geeft aan dat afhankelijk van de situatie zal blijken of de maatregel uitvoerbaar is; Onderwerp: geeft aan op welk onderdeel van het gebouw de maatregel betrekking heeft; Milieuthema: geeft aan op welke milieuaspecten de maatregel en gunstig effect zal hebben; Uitvoering: geeft aan in welke fase van het bouwproces de maatregel betrekking heeft. Fase in realisatieproces: I = initiatieffase; O = ontwerpfase; U = uitvoeringsfase; B = beheer- en onderhoudsfase; R = renovatie- en/of sloopfase.
Kosten:
38
Programma van Eisen Nieuwbouw sportaccommodatie te Twello
= +++ ++ + -
juli 2003
is kosten neutraal; is een extra investering, wordt binnen 1 à 2 jaar terug verdiend; is een extra investering, wordt binnen 2 à 5 jaar terug verdiend; is een extra investering, wordt binnen 5 à 10 jaar terug verdiend; is een extra investering.
In bijlage 3 is een overzicht van alle van toepassing zijnde duurzaam bouwen maatregelen opgenomen.
Instituut voor Sportaccommodaties B.V.
ir. C.G. Spiering Hoofd Afdeling Advies
39
BIJLAGE 1 SPORTVLOERENLIJST UNIVERSELE BINNENSPORT
BIJLAGE 2 MATRIX NATIONAAL PAKKET DUURZAAM BOUWEN