PROGRAMMA VAN EISEN RENOVATIE SPORTACCOMMODATIE ALADNAHAL TE AALTEN

PROGRAMMA VAN EISEN

RENOVATIE SPORTACCOMMODATIE ALADNAHAL TE AALTEN

Opdrachtgever

: gemeente Aalten postbus 119 7120 AC Aalten

Contactpersonen

: de heer N. Jansen

Datum

: 10 december 2010

Projectnummer

: OWB.10.02

Projectleider

: de heer O. Wenting

Status

: definitief 1.0

Programma van Eisen Renovatie sportaccommodatie Aladnahal te Aalten

Odin Wenting Bouwadvies 10 december 2010

INHOUDSOPGAVE ....................................................................................................................................... .1 1.

INLEIDING ........................................................................................................................................4 1.1 PROGRAMMA VAN EISEN ...............................................................................................................4 1.1.1 Omschrijving opdracht ........................................................................................................4 1.1.2 Uitgangspunt/doelstelling sportaccommodatie ...................................................................4 1.1.3 Algemeen omschrijving PvE ...............................................................................................5

2.

ALGEMEEN ......................................................................................................................................5 2.1 ALGEMENE VOORWAARDEN ..........................................................................................................5 2.1.1 Van toepassing zijnde voorschriften ...................................................................................5 2.1.2 Ontwerp/architectuur...........................................................................................................6 2.1.3 Duurzaamheid .....................................................................................................................7 2.1.4 Garanties ............................................................................................................................7 2.1.5 Afwerkingniveau ..................................................................................................................7 2.1.6 Compacte bebouwing .........................................................................................................7 2.1.7 Structuur .............................................................................................................................8 2.1.8 Planning ..............................................................................................................................8 2.1.9 Brandweer ...........................................................................................................................8

3.

BENODIGDE RUIMTELIJKE VOORZIENINGEN ............................................................................8 3.1 3.2

4.

INFRASTRUCTUUR ........................................................................................................................8 GEBOUW .....................................................................................................................................9

SITUERING .....................................................................................................................................10 4.1 LOCATIE ....................................................................................................................................10 4.2 SITUERING .................................................................................................................................10 4.3 BUITENTERREIN .........................................................................................................................10 4.3.1 Ontsluitingswegen .............................................................................................................10 4.3.2 Parkeervoorzieningen .......................................................................................................10 4.3.3 Openbare verlichting .........................................................................................................11 4.3.4 Openbaar groen ................................................................................................................11 4.3.5 Containerplaatsen .............................................................................................................11 4.4 EXTERNE RELATIES ....................................................................................................................11

5.

HET RUIMTELIJK ONTWERP .......................................................................................................12 5.1 ALGEMEEN .................................................................................................................................12 5.1.1 Interne toegankelijkheid ....................................................................................................12 5.1.2 Verkeersruimten................................................................................................................12 5.1.3 Bewegwijzering .................................................................................................................12 5.1.4 Trappen .............................................................................................................................13 5.1.5 Liften (indien aanwezig) ....................................................................................................13 5.1.6 Hellingbanen (indien aanwezig) ........................................................................................14 5.1.7 Toegang tot vertrekken .....................................................................................................14 5.1.8 Toegankelijkheid voor personen met een functiebeperking..............................................14 5.2 RUIMTELIJKE RELATIES/ROUTING.................................................................................................15 5.2.1 Algemene ruimten .............................................................................................................15 5.2.2 Ontmoetingsvoorzieningen ...............................................................................................17 5.2.3 Sportruimten .....................................................................................................................17 5.2.4 Sport gerelateerde nevenruimten .....................................................................................18

6.

AFMETINGEN EN INRICHTING.....................................................................................................19 6.1 ALGEMENE RUIMTEN ...................................................................................................................19 6.1.1 Entree en tochtportaal.......................................................................................................19 6.1.2 Wachtruimte / zitgelegenheid / hal ....................................................................................20 6.1.3 Verkeersruimte (vuile en schone voetengang) .................................................................20 6.1.4 Beheerder- annex kantoorruimte ......................................................................................20 6.1.5 Centrale toiletgroep D / H / MV .........................................................................................21

Pagina 2 uit 36



6.1.6 Bergruimten ......................................................................................................................21 6.1.7 Werkkast ...........................................................................................................................21 6.1.8 Werkplaats beheerders .....................................................................................................21 6.1.9 Meter- en installatiekastruimte en serverruimte ................................................................22 6.1.10 Installatieruimte .................................................................................................................22 6.2 ONTMOETINGSVOORZIENINGEN ...................................................................................................22 6.2.1 Ontmoetingruimte .............................................................................................................22 6.2.2 Keuken / pantryruimte .......................................................................................................23 6.2.3 Magazijn ............................................................................................................................23 6.2.4 Containerruimte ................................................................................................................23 6.3 SPORTRUIMTEN EN NEVENRUIMTEN .............................................................................................23 6.3.1 Sportruimte nummer 1 en 2: tweederde breedtesporthal .................................................23 6.3.2 Sportruimte nummer 3: Turnzaal ......................................................................................23 6.3.3 Sportruimte nummer 4: Danszaal .....................................................................................24 6.3.4 Sportruimten: nummer 1, 2, 3 en 4 ...................................................................................24 6.4 SPORTRUIMTEN EN NEVENRUIMTEN .............................................................................................25 6.4.1 Toestellenbergingen .........................................................................................................25 6.4.2 Toeschouwerruimte ..........................................................................................................26 6.4.3 Kleedruimten .....................................................................................................................26 6.4.4 Wasruimten .......................................................................................................................27 6.4.5 EHBO-ruimte .....................................................................................................................28 6.4.6 Wedstrijdsecretariaatsruimte ............................................................................................28 6.4.7 Kleed- en wasruimten (sport)docenten, leiders, trainers en scheidsrechters ...................28 7.

TECHNISCHE ASPECTEN.............................................................................................................29 7.1 TECHNISCHE INSTALLATIES .........................................................................................................29 7.2 ONTWERPCRITERIA ....................................................................................................................30 7.2.1 Verlichting sportruimten (1, 2, 3 en 4) ...............................................................................30 7.2.2 Verlichting kleed- wasruimten ...........................................................................................31 7.2.3 Verwarming sportruimten (1, 2 en 3) ................................................................................31 7.2.4 Verwarming danszaal........................................................................................................31 7.2.5 Verwarming kleed- wasruimten.........................................................................................31 7.2.6 Ventilatie sportruimten ......................................................................................................31 7.2.7 Ventilatie danszaal ............................................................................................................31 7.2.8 Ventilatie kleed- wasruimten .............................................................................................32 7.2.9 Akoestiek sportruimten .....................................................................................................32 7.2.10 Akoestiek algemeen ..........................................................................................................33

BIJLAGE I:

globale opzet m2

Pagina 3 uit 36


1.

INLEIDING

1.1

Programma van Eisen


1.1.1 Omschrijving opdracht Odin Wenting Bouwadvies heeft van de gemeente Aalten de opdracht gekregen om een Programma van Eisen (kortweg: PvE) op te stellen voor de nieuw te bouwen sportaccommodatie. Dat wil zeggen, de bestaande sportaccommodatie Aladnahal, gerealiseerd in 1977, zal door de gemeente Aalten worden gerenoveerd en opnieuw geschikt gemaakt moeten worden voor zowel onderwijsgebruik als lokale sportbeoefening. Op dit moment is de oorspronkelijke kantineruimten en haar keuken, het magazijn in combinatie met de hoofdentree in gebruik door een school voor speciaal onderwijs, onderdeel van Het Aladon. Recent is definitief besloten dat per 1 september 2011 deze onderwijsvoorziening het huidige pand zal verlaten en elders zal worden gehuisvest. Indien de gemeente Aalten zoveel eerder het gebouw zou willen renoveren dient zij geschikte vervangende huisvesting voor Het Aladon hiervoor te vinden. As gevolg hiervan is er voor het projectteam duidelijkheid gekomen om de renovatie van de sportaccommodatie vorm en inhoud te geven. Dit ten aanzien van het reguliere sportonderwijs en het avond- en weekend sportgebruik die allen van de gerenoveerde accommodatie gebruik gaan maken. We gaan in dit PvE uit van de sporttechnische wensen die zowel door de het onderwijs (zonder Het Aladon) en de diverse sportverenigingen (georganiseerd en ongeorganiseerd) zijn geuit in diverse klankbordbesprekingen. In dit PvE zijn naast de functionele eisen ook de technische eisen voor de gehele sportaccommodatie (sportruimten en nevenruimten) opgenomen. Hierdoor heeft de architect voor deze renovatie veel ‘handvaten’ gekregen die allen verwerkt moeten worden en uiteindelijk moeten leiden tot een passend sportgebouw voor haar verschillende gebruikers voor de komende dertig á veertig jaar. Dit alles dient te geschieden in het licht van het door de gemeente Aalten vastgestelde renovatiebudget ad € 1.400.000,- voor deze renovatie. Zoals het er nu naar uitziet zal dit budget op gespannen voet staan met de inhoud van de geuite wensen, weergegeven in dit PvE. Indien turnvereniging Athos daarnaast tot een substantiële cofinanciering zou kunnen komen, zou dit de volledige uitvoering van het gevraagde (omschreven in dit onderhavige PvE) wel degelijk kunnen beïnvloeden. Hierover zal gemeente Aalten met het bestuur van Athos nadere afspraken moeten gaan maken. 1.1.2 Uitgangspunt/doelstelling sportaccommodatie De hoofdfunctie van de sportaccommodatie is het huisvesten van lessen ‘bewegingsonderswijs’ en de geschiktheid voor de ‘georganiseerde turnsport’. De architectuur van het totale gebouw dient van goede kwaliteit te zijn en aan te sluiten bij haar omgeving waarin de sportaccommodatie nu ook al haar unieke, maar ook haar bekende, plaats heeft. Bovendien is het wenselijk dat de vorm van het totale bouwwerk eigentijds en uitnodigend is, zodat het specifieke sportgebouw een duidelijk herkenbare uitstraling als sportgebouw mee krijgt.

Pagina 4 uit 36



Ook dient er vanuit te worden gegaan dat de beheerders dagelijks aanwezig zijn in het gebouw en goed zicht hebben op buiten en binnen. De bepalende sportruimten (wedstrijden trainingsruimten) hebben de volgende minimale netto afmetingen als uitgangspunt: sportruimte 1: breedtesportzaal: 2/3 maal 28,0 x 43,2 x 7,0 (b x l x h) meter; sportruimte 2: turnzaal: circa 19,4 x 34,0 x 6,0 (b x l x h) meter; sportruimte 3: fitness- danszaal: circa 7,2 x 18,0 x 3,0 meter. Uiteraard zal alles binnen het beschikbaar gestelde budget gerealiseerd moeten gaan worden. Hierdoor zal het projectteam mogelijk gefundeerd moeten afwijken van uitgangspunten in het onderhavige PvE. Deze afwijkingen zullen schriftelijk worden vastgelegd in notulen en/of contractstukken. 1.1.3 Algemeen omschrijving PvE In dit PvE zijn de specifieke sporttechnische eisen weergegeven (zowel bouwkundig als bouwfysisch), waar de nieuw te bouwen sportaccommodatie aan dient te voldoen. Aspecten die hierbij aan de orde komen zijn: op te nemen ruimten; afmetingen en inrichting van de diverse ruimten; gewenste relaties tussen ruimten; routing in de sportaccommodatie; sfeer en uitstraling van de sportaccommodatie. Bij de opstelling van het PvE is rekening gehouden met: de wensen van de gemeente Aalten de wensen van de beheerders; de wensen van scholen die gebruik maken en/of zullen gaan maken van de sportaccommodatie; de wensen van de sportverenigingen die reeds gebruik maken van bestaande accommodaties; de wensen van turnvereniging Athos; de sporttechnische normen van NOC*NSF. Het PvE dient voor de opdrachtgever, ontwerper, bouwer en/of ontwikkelaar, installateurs en adviseurs om voldoende houvast te bieden bij het komen tot een goed beeld van de te realiseren sportaccommodatie. Indien dit PvE akkoord is bevonden, zal het fungeren als toetsingsinstrument. De toekomstig te ontwerpen accommodatie, het bestek én de begrotingen zullen getoetst (blijven) worden aan de uitgangspunten gesteld in het onderhavige PvE. Bovendien zal dit document tijdens de uitvoering van het bouwproces als contractstuk fungeren.

2.

ALGEMEEN

2.1

Algemene voorwaarden 2.1.1 Van toepassing zijnde voorschriften

Op het nieuwbouwplan zijn de volgende voorschriften van toepassing:

Pagina 5 uit 36



de gemeentelijke bouwverordening en het bestemmingsplan; het Bouwbesluit en de hierin genoemde NEN normen; de eisen van de plaatselijke brandweer; de eisen en wensen van de locale overheid omtrent duurzaam bouwen; de Wet Milieubeheer en de AMvB voor Horeca-, Sport- en Recreatie-inrichtingen; de Drank- en Horecawet; de normen vermeld in het Handboek Sportaccommodaties van NOC*NSF; Brochure: “a star is born …” een toekomstvisie op turnen gymnastiekaccommodaties. Uitgave KNGU; de Nederlandse norm: NEN-EN 12193 ‘licht en verlichting – sportverlichting’, augustus 2004; het Handboek voor Toegankelijkheid, laatste editie; NEN 3569 met betrekking tot veiligheidsbeglazing; NEN 1010 en NEN 1014 Veiligheidsbepalingen voor laagspanningsinstallaties en Bliksembeveiliging; voorschriften van de plaatselijke Nutsbedrijven voor de aanleg van riolering, gas, water, elektra, televisie en post; convenant gevelonderhoud (Staatscourant 10 februari 1999); eisen gesteld in de Arbo-wet, laatste uitgave; eisen inzake preventie tegen de Legionella bacterie; alle overige voor en door de wet gestelde eisen. 2.1.2 Ontwerp/architectuur

De nieuwe gerenoveerde sportaccommodatie, betekent een verbreding van sportfuncties in de gemeente Aalten. De sportaccommodatie zal worden gebruikt door onderwijsinstellingen en sportverenigingen en zal voor sportevenementen eveneens beschikbaar zijn. De turnvereniging krijgt de beschikking over een permanente trainingshal waar zeker ook lokale en regionale wedstrijden in kunnen worden gehouden. Dit uiteraard indien Athos ook bereid is tot cofinanciering. De huidige locatie heeft goede aansluiting bij de scholen in de nabije omgeving en is prima bereikbaar met de auto en de fiets. De te renoveren Aladnahal zal in Aalten weer 30 jaar bouwkundig en sporttechnisch mee moeten en zal inspringen op de hedendaagse turnen onderwijsbehoefte met een permanente turnhal en de beschikbaarheid van twee haldelen voor onderwijs. De georganiseerde sport(verenigingen) kunnen in de avonduren eveneens beschikken over de twee (onderwijs)haldelen hetzij deels of aaneengesloten. Hierbij valt te denken aan badminton, volleybal en trainingen voor basketbal naast eventuele inzetbaarheid voor vechtsporten, tafeltennis en andere ongeorganiseerde vormen van gebruik als bijvoorbeeld de gehandicaptensport. Het gebouw vereist een kwaliteit die aansluit bij de (gebouwde) omgeving. De gebouwvorm dient zo veel mogelijk eigentijds en uitnodigend te zijn, zodat duidelijk is wat de functie van het gebouw is en blijft. De openbare functie van het gebouw en haar omgeving vragen om een goed vormgegeven accommodatie uit duurzame materialen. Het gebouw en de infrastructuur rondom het gebouw dienen een goede sociale controle mogelijk te maken. Hiertoe dient het terrein overzichtelijk en goed verlicht te zijn. De architect dient de uitdaging aan te gaan en te zoeken naar ruimten waar mogelijk dubbelfuncties mogelijk zijn zodat het ruimtegebruik van de sportaccommodatie in combinatie met het overdag, avond en weekendgebruik efficiënt zal zijn.

Pagina 6 uit 36



2.1.3 Duurzaamheid De opdrachtgever is benieuwd naar nieuwe energetisch oplossingen die binnen de afschrijvingstermijnen terugverdiend kunnen worden. Extra zaken als eisen en wensen omtrent duurzaam bouwen dienen specifiek door de gemeente nader te worden aangegeven. 2.1.4 Garanties Op alle onderdelen geldt een garantietermijn van vijf jaar. De garantietermijn zal starten na oplevering van de accommodatie. Materialen die binnen de garantietermijn bezwijken, dienen door de aannemer zodanig te worden vervangen of gerepareerd dat er in de komende jaren geen gebreken meer kunnen voorkomen. Voor afzonderlijke onderdelen zoals hieronder vermeld, gelden de volgende garantietermijnen: Tien jaar: dakbedekking; isolatieglas; stalen dak- en gevelbeplating; prefab beton; baksteen metsel- en voegwerk; kozijnen, panelen ramen, deuren en daklichten; waterdichtheid tegelwerk staalconstructies. Drie jaar: schilderwerk; tegelwerk algemeen; spuitwerk; stukadoorswerk. Twee jaar: buitenriolering; warm tapwater apparatuur; verwarmingsinstallatie; mechanische ventilatie; installatie gas, water en licht; hangen sluitwerk; wanden plafondafwerkingen. 2.1.5 Afwerkingniveau Wat architectonische vormgeving en materiaalkeuze betreft, dient rekening te worden gehouden met de bebouwde omgeving en de wensen en eisen van de Gemeente Aalten. De indeling en de afwerking van de te renoveren sportaccommodatie dienen zowel aan de buiten- als aan de binnenzijde duurzaam, vandaalbestendig en overzichtelijk te worden uitgevoerd. Uiteraard passend binnen geraamde budget, waardoor een sobere doch doelmatig nieuw sportgebouw (van de binnen en buitenzijde) voor de hand ligt. Hergebruik van goede bestaande materialen is dan ook een nobel streven in dit project. Voor de deurhoogten dient uitgegaan te worden van minimaal 2100 mm, tenzij anders staat aangegeven. Dit alles dient te geschieden in overleg met Gemeente Aalten. 2.1.6 Compacte bebouwing Teneinde te streven naar een compact en goed gepositioneerd gebouw, gelden de navolgende aspecten:

Pagina 7 uit 36



door beperking van het geveloppervlak wordt warmteverlies beperkt; door een gunstige positionering van het gebouw ten opzichtte van de zon, kan de warmtevraag worden beperkt; door een gunstige bruto- nettoverhouding zal het te verwarmen gebouwvolume kleiner zijn. Tevens wordt het materiaalgebruik beperkt; indien verkeersruimte beperkt blijft en aanwezige verkeersgebieden worden gecombineerd met andere functies, zoals de centrale hal, zal het gebouwoppervlak worden beperkt. 2.1.7 Structuur Het gebouw heeft een openbare functie en dient derhalve een heldere structuur te hebben. Hiertoe is een routing gewenst waarin eenieder eenvoudig zijn weg kan vinden. Deze routing is overzichtelijk en beperkt de loopafstanden van de verschillende gebruikers tot een minimum. Eveneens is het streven om zoveel als mogelijk van de huidige gebouwstructuur in tact te houden en ruimten her te bestemmen, passend bij de nieuwe behoeften conform dit PvE. 2.1.8 Planning Op dit moment is 1 september 2011 het moment waarop de renovatie fysiek op locatie zal aanvangen. Tot aan deze datum kan het projectteam de renovatie voorbereiden, van ontwerpen tot opstellen van de contractstukken en het selecteren van aanbiedende partijen. Naar verwachting zal het renovatietraject zes tot zeven maanden in beslag nemen zodat in het voorjaar van 2012 het sportgebouw zou kunnen worden opgeleverd. Bij deze renovatie is het streven om zo min mogelijk negatieve gevolgen te laten ontstaan voor onderwijs- als verenigingsgebruik. De definitieve opleveringsdatum zal in overleg met de betrokken partijen worden vastgesteld. Het bouwkundige werk blijft gedurende zes maanden na de oplevering in onderhoud bij de aannemer, waarna einde onderhoudstermijn plaatsvindt. De onderhoudstermijn voor de technische installaties bedraagt twaalf maanden en minimaal één volledig stookseizoen. De opdrachtgever dient van alle onderhoudswerkzaamheden die tijdens deze onderhoudsperiode(s) worden uitgevoerd, specifiek op de hoogte te worden gehouden. 2.1.9 Brandweer Gezien het aantal bezoekers verdienen de brandtechnische aspecten bijzondere aandacht. Hiertoe dient een brandtechnisch specialist of interne specialist van de gemeente Aalten vanaf het begin van het ontwerpproces te worden geconsulteerd. Tevens dient de plaatselijke brandweer tijdig bij het ontwerp te worden betrokken. Het is bijvoorbeeld noodzakelijk dat vluchtwegen niet uitkomen nabij technische ruimten, daar waar de kans op incidenten groter zijn. Alle noodzakelijke voorzieningen ten behoeve van de brandveiligheid dienen in het ontwerp te zijn opgenomen.

3.

BENODIGDE RUIMTELIJKE VOORZIENINGEN

De Gemeente Aalten heeft bepaald dat de volgende voorzieningen, in en om de te renoveren sportaccommodatie te Aalten aanwezig dienen te zijn: 3.1

Infrastructuur parkeerplaatsen voor auto’s en bussen; stalling voor fietsen en bromfietsen;

Pagina 8 uit 36



aan- en afvoerroutes voor bussen, auto’s, fietsers en voetgangers, leveranciers (horeca, (sport)toestellen etc.) en ambulances; openbare verlichting; terreinafwerking. Nadere invulling van deze paragraaf zal de gemeente Aalten verzorgen. 3.2

Gebouw

Algemene ruimten: Entree en tochtportaal; wachtruimte / zitgelegenheid / hal; verkeersruimten (inclusief trappen, lift, vuile- en schonevoetengang); beheerders- annex kantoorruimte; centrale toiletgroep D / H / MV; berging; werkkasten; werkplaats; meter- en installatiekastruimten en serverruimte; installatieruimte. Horecavoorziening ontmoetingsruimte; keuken; magazijn; fustruimte / koeling; containerruimte. Sportruimten: wedstrijdruimte (28,0 x 43,2 x 7,0 meter) renoveren tbv twee onderwijscompartimenten van ongeveer 14 x 28 meter; turnzaal van ongeveer 1/3 deel van de wedstrijdruimte dat zowel aan de zijkant als aan achterzijde zal worden uitgebreid tot een ruimte van circa 19 á 20 meter bij circa 33 meter; danszaal (van circa 100 tot 135 m2, afhankelijk welke ruimte hiervoor zal worden gebruikt (oude biljartzaal of oude horecaruimte ) of een nieuw te bouwen ruimte). Nevenruimten gerelateerd aan de sportruimten: toestellenbergingen (onderwijs, turnen en dans); toeschouwerruimte turnzaal, vaste zitplaatsen; kleedruimten; wasruimten; EHBO-ruimte; wedstrijdsecretariaat; kleed- wasruimten sportdocenten, trainers, leiders en/of scheidsrechters (D+H). In de volgende hoofdstukken zijn de genoemde onderdelen verder uitgewerkt, namelijk in hoofdstuk 5 het ruimtelijk ontwerp en in hoofdstuk 6 de afmetingen en inrichting. Vervolgens zijn in hoofdstuk 7 de bouwfysische en installatietechnische eisen van de verschillende ruimten omschreven.

Pagina 9 uit 36


4.

SITUERING

4.1

Locatie


De Aladnahal te Aalten is een begrip in zowel Aalten als omliggende plaatsen. Het adres is Bevrijding 1. Deze is bereikbaar en duidelijk zichtbaar vanaf de Europaweg nabij het spoor (zuidzijde) en tegenover de Christelijke Basisschool Groen van Prinsterer (westzijde). Uitgangspunt in dit PvE is dat het te renoveren sportgebouw sporttechnisch moet gaan voldoen aan de huidige geldende vereisten en zo mogelijk aan de zuid- en oostzijde hiervoor zal worden uitgebreid. 4.2

Situering

Bij de positionering van de te renoveren en uit te breiden sportaccommodatie, dient aan de volgende aspecten aandacht te worden besteed: architectonische uitstraling passend binnen stedenbouwkundig plan; goede interne en externe relaties; duurzaam bouwen; goede bereikbaarheid en ontsluiting; geluidsoverlast, geluid- en lichthinder; vandalisme en (sociale)veiligheid. 4.3

Buitenterrein 4.3.1 Ontsluitingswegen

Directe niveauverschillen tussen het gebouw en het buitenterrein dienen niet groter te zijn dan 20 mm, tenzij er voor mensen met een functiebeperking mogelijkheden bestaan deze hoogteverschillen eenvoudig en conform het handboek toegankelijkheid te overbruggen. De accommodatie dient toegankelijk en bereikbaar te zijn voor de aan- en afvoer van sporttoestellen. 4.3.2 Parkeervoorzieningen Om de aanloop van bezoekers voor de sportaccommodatie te verwerken, dienen voldoende parkeerplaatsen te worden opgenomen. Als vuistregel voor de sport wordt hierbij gehanteerd één parkeerplaats per vier bezoekers c.q. sporters van de sportaccommodatie. De opdrachtgever gaat ervan uit dat de huidige aantal parkeerplaatsen in de nabije omgeving hiervoor voldoende is. In de parkeervoorziening dient rekening gehouden te worden met parkeerplaatsen voor sporters en/of bezoekers met een functiebeperking. Hierbij dient conform het ´Handboek voor Toegankelijkheid’ te worden uitgegaan van 2% van het totale aantal parkeerplaatsen met een minimum van twee. De situering van de mindervalide parkeerplaatsen dient zo dicht mogelijk bij de hoofdingang van de accommodatie te zijn. Voor fietsen en bromfietsen dient stallingruimte nabij de parkeervoorziening te worden opgenomen. Uitgegaan dient te worden van een ruimte waar circa 100 fietsen kunnen worden gestald. Ter voorkoming van diefstal dient de beheerder vanuit de beheerderruimte toezicht te kunnen houden op deze fietsenstalling.

Pagina 10 uit 36



De opstellingsplaats voor een brandweerwagen en/of ambulance dient zodanig gesitueerd te worden dat een snel en effectief optreden mogelijk is. Een eventuele taxiplaats dient tevens zo kort mogelijk bij de entree van de accommodatie te kunnen worden gesitueerd. 4.3.3 Openbare verlichting De ontsluitingswegen en het parkeerterrein dienen, ten behoeve van de sociale veiligheid, voorzien te worden van een goede terreinverlichting, die niet verblindend is. 4.3.4 Openbaar groen Het openbaar groen dient rondom de sportaccommodatie zodanig te zijn dat er een sociaal veilige omgeving wordt gecreëerd. Gedacht dient te worden aan zicht vanuit de omgeving op het terrein (loopwegen, paden en parkeerplaatsen) en lage begroeiingen. De aan te leggen paden dienen zo kort en recht mogelijk te zijn maar eveneens voldoende breed om ruim passeren van elkaar mogelijk te maken. Op dit terrein dienen voldoende (stalen) afvalbakken te worden geplaatst om zoveel mogelijk zwerfvuil te voorkomen. Daarnaast is aantrekkelijk straatmeubilair, dat vandaalbestendig is, gewenst. De ontsluitingswegen, parkeervoorzieningen, openbare verlichting en openbaar groen zijn in het onderhavige bouwkundige Programma van Eisen niet verder uitgewerkt. 4.3.5 Containerplaatsen Ten behoeve van afval, huisvuil en dergelijke is situering van een containerplaats gewenst. Deze plaats dient een goede relatie met de keuken en het magazijn te bezitten. De containerplaats dient overdekt te zijn en dient uit het zicht te worden genomen vanaf de straatkant. De containerruimte dient inpandig en afsluitbaar te zijn.

4.4

Externe relaties

In het ontwerp dient rekening te worden gehouden met enkele bijzondere externe relaties. Hieronder wordt verstaan de toevoer en/of afvoer van: gas, water en elektra; telefoon, alarm (inbraak, brand etc.), CAI, data en andere gewenste communicatielijnen; afvalwater en rioolwater; de benodigde toevoer- c.q. ventilatielucht; de in de toekomst te vervangen installatie-elementen; materialen / voorzieningen en dergelijke voor sportgebruik; aan- en afvoermogelijkheden ten behoeve van sportevenementen; goederen bestemd voor de horeca; geblesseerde sporters (EHBO); hulpdiensten (brandweer, politie, ambulance); huisvuil.

Pagina 11 uit 36


5.

HET RUIMTELIJK ONTWERP

5.1

Algemeen


5.1.1 Interne toegankelijkheid De beheerdersruimte dient het hart te zijn van de sportaccommodatie. Gebouwfuncties met een openbare bestemming dienen op een logische, gemakkelijk vindbare plek en mogelijk op de bouwlaag van de bezoekersentree te worden gesitueerd. Het gebouw dient vanaf buiten op logische wijze te kunnen worden betreden en/of te worden afgesloten om als zelfstandige entiteit te kunnen functioneren. Ruimten die in de accommodatie een publieke functie hebben (zoals toiletten, liften, trappen e.d.), dienen nabij de ruimten waarvoor ze dienst doen, te worden gesitueerd. De voor bezoekers toegankelijke bouwlagen dienen met een lift bereikbaar te zijn of indien mogelijk door middel van een hellingbaan (zie ook paragraaf 5.1.2). Een duidelijk onderscheid dient te worden gemaakt tussen primaire en secundaire routes. Obstakels in looproutes en andere verkeerszones dienen zoveel mogelijk te worden voorkomen. Ook informatiebalies, infoborden, tassenrekken, etc. dienen zodanig te worden gesitueerd dat deze geen obstakel vormen. Tevens dient te worden voorkomen dat de mensen die zich daar verzamelen in de weg staan. Kolommen, stoelen en dergelijke niet in de verkeerszones plaatsen. Alle uitwendige hoeken in het sportgerelateerde deel van het gebouw (en zo mogelijk ook in de rest van het gebouw) dienen te worden afgerond met een straal van minimaal 100 mm en bij voorkeur 300 mm. Er dient een sleutelplan te zijn voor alle deuren in het gebouw, dat zeker 1 moedersleutel heeft. 5.1.2 Verkeersruimten Een helling in de verkeersruimte dient kleiner te zijn dan 1:20. Indien deze groter is dan 1:20 dient een hellingbaan te worden toegepast. In doodlopende gangen dient een minimale draairuimte te zijn van 1.500 x 1.500 mm. Vrije doorgangshoogten dienen minimaal 2.100 mm te bedragen. Let hierbij op armaturen, bewegwijzering, e.d. De vrije doorgangsbreedte van verkeersruimten dient als volgt te worden gehanteerd: o tenminste 1.200 mm indien er sprake is van incidenteel tegemoetkomend verkeer; o tenminste 1.800 mm indien er sprake is van voortdurend tegemoetkomend verkeer; o tenminste 900 mm indien er sprake is van een plaatselijke versmalling van maximaal 1.200 mm lengte; o tenminste 1.500 mm indien een deur de verkeersruimte in draait. Let wel: vuilevoeten- en schonevoetengangen, waar schoonmaakapparatuur doorheen gaat, dienen minimaal 1.600 mm breed te zijn; Inrichtingselementen (bijvoorbeeld stoelen, tafels, kastjes, wasbakken, leuningen, planken, tassenrekken, kapstokken, etc.) dienen geen scherpe hoeken of uitsteeksels te hebben, met het oog op mogelijke verwondingen. Het verlichtingsniveau in de verkeersruimte dient minimaal 150 lux te bedragen. Vermijd dat deuren naar de gang toe opendraaien. 5.1.3 Bewegwijzering De verschillende ruimten in de sportaccommodatie aangeven door middel van een eenduidig bewegwijzeringsysteem.

Pagina 12 uit 36



Indien op of in het totale complex verschillende bouwwerken worden gerealiseerd, dienen deze ook onderling van een eenduidig bewegwijzeringsysteem te worden voorzien. Informatiehoogte voor grotere leesafstand (bijv. bewegwijzering) bevestigen op een hoogte van minimaal 2.300 mm. Informatiehoogte voor kleinere leesafstand (bijv. naambordjes) bevestigen op een hoogte tussen 1.400 mm en 1.600 mm boven vloerpeil. Alle symbolen, letters, cijfers en andere aanwijzingen in de accommodatie waar men bij kan, eveneens in reliëf uitvoeren. Bijvoorbeeld bij symbolen op toiletten (D en H), verdiepingnummers et cetera. Alle symbolen, letters, cijfers en andere aanwijzingen in de accommodatie aangeven in een contrasterende kleur. 5.1.4 Trappen Binnentrappen dienen een optrede te hebben van maximaal 185 mm en een aantrede van minimaal 240 mm. Buitentrappen dienen een optrede te hebben van maximaal 150 mm en een aantrede van minimaal 300 mm. De vrije breedte tussen de leuningen dient minimaal 1.200 mm te bedragen en minimaal 1.300 mm als vluchtvoorziening. Zowel aan het begin als aan het eind van de trap dient zich een vrije ruimte te bevinden van minimaal 1.200 x 1.200 mm. De treden dienen stroef en vlak van uitvoering te zijn. Het verlichtingsniveau op het loopoppervlak van de trap dient minimaal 150 lux te bedragen. De trappen dienen te worden voorzien van kleurmarkeringen en contrasterende leuningen. 5.1.5 Liften (indien aanwezig) De lift dient zowel geschikt te zijn voor het vervoeren van goederen (ten behoeve van horeca, onder andere de euro pallet (800 x 1.200 mm)) als voor het vervoeren van personen (eventueel in een rolstoel). Mede als gevolg van de afmetingen van de horecatoebehoren dient er een lift met een netto vloeroppervlakte van 1,5 x 2,5 m2 te worden toegepast. Indien sportvloeren op verdiepingen worden gesitueerd, dient een goederenlift beschikbaar te zijn met een netto vloeroppervlakte van minimaal 2,0 x 4,0 m2 en bijvoorkeur 3,0 x 5,0 m2, die geschikt is om zwaar en groot (in afmeting) sportmateriaal (als turninventaris) te vervoeren. De bedieningsknoppen dienen uitgevoerd te worden in een contrasterende kleur en op liggende reliëfcijfers (geen soft-touch bediening). De lift dient voorzien te worden van een auditieve verdiepingaanduiding. De bedieningselementen dienen minimaal 500 mm uit de inwendige hoeken geplaatst te worden. De bedieningselementen dienen tussen de 900 en 1.200 mm boven vloerpeil aangebracht te worden. De bediening van de liftdeuren dient elektronisch dan wel automatisch te geschieden. In de liftdeur dient tussen 1.050 en 1.950 mm hoogte boven vloerpeil een doorkijkmogelijkheid aanwezig te zijn. Zowel de vrije doorgangsbreedte van de route van het buitenterrein en de wedstrijdruimte naar de lift, als de lifttoegang, dient minimaal 2.300 mm te bedragen. Voor de lifttoegang dient een keerruimte van minimaal 2.000 x 2.000 mm opgenomen te worden. De vrije doorgangshoogte van de liftdeur dient minimaal 2.300 mm te bedragen. De vrije hoogte in de liftruimte dient minimaal 2.500 mm te bedragen.

Pagina 13 uit 36



De openingstijd van de liftdeuren dient minimaal 6 seconden te bedragen. Het verlichtingsniveau dient minimaal 250 lux te bedragen. In de lift dient tegenover de liftdeur vanaf 1.000 mm tot minimaal 1.950 mm hoogte een spiegel aangebracht te worden. In de lift dient een alarmtelefoon aanwezig te zijn. De spleet tussen de liftvloer en een verdiepingvloer mag niet meer dan 20 mm bedragen. De ruimte-inhoud dient minimaal tienmaal per uur te worden ververst. De afwerkingmaterialen in de liftruimte dienen goed reinigbaar te zijn. Het draagvermogen van de lift dient overeen te komen met de beschikbare capaciteit. De stopnauwkeurigheid van de lift mag niet groter dan 20 mm zijn. Indien de lift meer dan drie stopplaatsen heeft, dient een opklapbaar zitje te zijn opgenomen. 5.1.6 Hellingbanen (indien aanwezig) De helling van de hellingbaan mag niet steiler zijn dan: o 1:12 bij een hoogteverschil van maximaal 250 mm; o 1:16 bij een hoogteverschil tussen 250 en 500 mm; o 1:20 bij een hoogteverschil van meer dan 500 mm. Bij een hoogteverschil groter dan 1.000 mm mag geen hellingbaan worden toegepast. De vrije breedte tussen de leuningen dient minimaal 1.200 mm te bedragen. Zowel aan het begin als aan het eind van de helling dient zich een vrije ruimte te bevinden van minimaal 1.500 x 1.500 mm (2.000 x 2.000 mm in publieke zone). Per 500 mm hoogteverschil dient een rustplaats (bordes) met een diepte van 1.500 mm aanwezig te zijn. De hellingbanen met een hoogteverschil van meer dan 250 mm dienen te worden voorzien van kleurmarkeringen en contrasterende leuningen. 5.1.7 Toegang tot vertrekken Voor deuren die frontaal benaderd worden, dient een vrije gebruiksruimte te worden gereserveerd van minimaal 900 x 1.200 mm exclusief het draaivlak van de deur. Voor deuren die zijwaarts benaderd worden, dient een vrije gebruiksruimte te worden gereserveerd van minimaal 1.200 x 1.200 mm exclusief het draaivlak van de deur. Als er gekeerd moet kunnen worden (doodlopende gang), dient een ruimte van 1.500 x 1.500 mm beschikbaar te zijn. De doorgangsbreedte dient obstakelvrij en tenminste 900 mm breed te zijn. Grote handgrepen dienen hierbij geen obstakel te vormen. De vrije doorgangshoogte dient minimaal 2.300 mm te bedragen. Indien het gebruik van een dorpel onvermijdelijk is, dient deze afgerond te zijn en maximaal 20 mm hoog (zogenaamde ‘ziekenhuisdorpel’) te zijn. De deuren naar de kleedruimten en de sportruimten in het sportgebouw dienen zeker te worden voorzien van deurdrangers. Bedieningselementen (bijvoorbeeld deurkrukken, schakelaars, knoppen, drukbellen, toetsen, et cetera), dienen tussen 900 en 1.200 mm boven het vloerpeil te worden geplaatst. Daarnaast dienen bedieningselementen minimaal 500 mm uit elke inwendige hoek te worden geplaatst. 5.1.8 Toegankelijkheid voor personen met een functiebeperking De sportaccommodatie dient op een zodanige wijze te zijn ontworpen dat zij goed bereikbaar en toegankelijk is voor gebruikers met een functiebeperking. Onder 'gebruikers' worden sporters, trainers, leiders, docenten, studenten, leerlingen, bezoekers en personeel van de sportaccommodatie verstaan.

Pagina 14 uit 36



Onderstaande zaken zijn hierbij van belang. Voor de gebruikers van de accommodatie dient per 10 toiletten minimaal één aangepast toilet te worden opgenomen, ingericht volgens de eisen vermeld in het Handboek voor Toegankelijkheid, laatste editie. Eveneens dient per verdieping een aangepast toilet te worden opgenomen. Een ringleiding in de verschillende wedstrijdruimten, voor auditief gehandicapten. Minimaal 2% van het aantal vaste tribunezitplaatsen dient geschikt te zijn als opstelruimte voor een rolstoelgebruiker. De verkeersruimte richting de opstelplaats dient minimaal 900 mm breed te zijn en de keerruimte bij de opstelplaats dient minimaal 2.000 x 2.000 mm te zijn. De afmeting van een opstelplaats is minimaal 900 x 1.400 mm. 5.2

Ruimtelijke relaties/routing 5.2.1 Algemene ruimten

Algemeen De hieronder omschreven ruimtelijke relaties en de routing in het sportgebouw dienen uitdrukkelijk in het ‘licht’ van de te renoveren sportaccommodaties te worden bezien. Hergebruik van ruimten en materialen is een belangrijk uitgangspunt. Het ontwerp dient volledig afgestemd te worden op de specifieke wensen van de gebruikers die hieronder en in de volgende hoofdstukken zijn weergegeven. Entree en tochtportaal Gestreefd dient te worden naar een logische ligging van de entree van de sportaccommodatie. Voor een goede controle op het bezoek en het gebruik van de accommodatie is één centrale ingang gewenst. De entree dient vanaf de toegangswegen (auto, fiets, voet) duidelijk herkenbaar te zijn voor gebruikers van de sportaccommodatie. Vanuit de entree dient men de centrale hal te bereiken. In de centrale hal is de mogelijkheid aanwezig om enerzijds naar de kleedruimten te gaan en anderzijds naar de horeca / ontmoetingsruimte en de tribune. Het horecagedeelte in de sportaccommodatie dient zodanig te worden ontsloten dat het als zelfstandige entiteit kan functioneren. Wachtruimte / zitgelegenheid / halruimte De wachtruimte kan gepositioneerd zijn ter plaatse van de entree. Het biedt de mogelijkheid mensen op een plezierige manier te kunnen ontvangen. In deze ruimte dient de bezoeker zijn computer te kunnen aansluiten en eventueel aan een tafel te kunnen werken. Het heeft de voorkeur dat deze ruimte zicht heeft op buiten en/of een sportruimte. Eveneens dienen tv-aansluitingen aanwezig te zijn. Verkeersruimte (vuile- en schonevoetengang) In de centrale hal splitsen de loopwegen van publiek en sporters zich. Het publiek gaat hierbij richting tribuneruimte en horecaruimte en de sporters gaan richting de verschillende kleedruimten. De kleedruimten ten behoeve van de sportruimten dienen voor de nog niet omgeklede sporters met vuil straatschoeisel via een vuilevoetengang bereikbaar te zijn. De omgeklede sporter met schoon sportschoeisel dient de kleedruimte via een schonevoetengang te verlaten. Vanuit de centrale hal dienen de wedstrijdruimten / sportruimten op een logische wijze toegankelijk te zijn, bij voorkeur met behulp van een dubbele deur, zodat tijdens evenementen of anderszins, de bezoekers eenvoudig hun weg kunnen vinden.

Pagina 15 uit 36



Beheerder- annex kantoorruimte De beheerder- annex kantoorruimte dient zodanig in de accommodatie te zijn gesitueerd, dat men van daaruit een goed overzicht heeft op de parkeerplaats, fietsenstalling, entree, de loopruimten en de sportzalen. Vanuit de beheerderruimte dienen de sportruimten snel en gemakkelijk te kunnen worden bereikt door de beheerders. Centrale toiletgroep dames/heren/mindervalide Tevens is in de centrale hal op de begane grond een centrale toiletgroep opgenomen ten behoeve van bezoekers. Deze ruimte dient ook beschikbaar te zijn voor gebruikers van de toeschouwerruimte en horecaruimte. Het aantal toiletten in de toiletgroep dient te zijn afgestemd op het aantal aanwezige aantal sporters én bezoekers. Bergingen Nabij de entree, aan de verkeersruimte gelegen, dient de beheerder te beschikken over een afsluitbare bergruimte. In de bergruimten dienen spullen van diverse personen en/of organisaties te worden opgeborgen. Eveneens dient er een aparte berging voor de opslag van stoelen te komen nabij de wedstrijdruimte. Werkkast De werkkasten dienen op een logische plaats in het gebouw te worden ondergebracht, bij voorkeur met een korte relatie naar de kleed- en wasruimten en de verschillende wedstrijdruimten. Gezien het aantal wedstrijdruimten, kleed- en wasruimten en de horecavoorzieningen is een ruime werkkast nodig. Werkplaats Voor het uitvoeren van kleine onderhoudswerkzaamheden (bijvoorbeeld verf-, timmer- en/of boorwerkzaamheden) wordt voor de beheerder een werkplaats ingericht. Hierin moet een werkbank kunnen worden geplaatst en is er voldoende ruimte aanwezig voor de opslag van de verschillende benodigde gereedschappen. Meter- en installatiekastruimte en serverruimte De meter- en installatiekastruimte dient op de centrale plaats in het gebouw te worden gesitueerd bij voorkeur bij de hoofdentree van het sportgebouw. De positie van de meterkast dient conform de voorschriften van de Nutsbedrijven te worden bepaald. Er dient in het ontwerp ook rekening te worden gehouden met aparte meterkasten voor gas en water in (de buitengevel van) het gebouw. Naast de meterkast dient tevens een ruimte aanwezig te zijn voor technisch apparatuur als geluidsinstallatie, telefooninstallatie, beveiligingsapparatuur en verlichting. Deze zelfstandige ruimte dient snel bereikbaar te zijn vanuit de beheerderruimte. Eveneens zal er een zelfstandige kastruimte moeten zijn voor het plaatsen van een server ten behoeve van computer- en internetfaciliteiten. Deze laatste ruimte dient ook in of nabij de beheerdersruimte te worden gepositioneerd. Installatieruimte De installatieruimte dient op een logische plaats in het gebouw te worden gesitueerd en dient goed bereikbaar te zijn voor de aan- en afvoer van technische onderdelen, bij voorkeur met een korte relatie naar de beheerderruimte. Voor de situering van de installatieruimte gaat de voorkeur uit naar een plek op de begane grond en aan de rand van het gebouw. De installatieruimte dient van buitenaf toegankelijk te zijn door middel van een dubbele deur in verband met het aan en afvoeren van installatieonderdelen. Bij het positioneren van de installatieruimte dient rekening te worden gehouden met afstanden tot de diverse installatiecomponenten. Leidinglengtes voor douches, verwarming et cetera. Deze dienen te worden geminimaliseerd.

Pagina 16 uit 36



5.2.2 Ontmoetingsvoorzieningen Ontmoetingsruimte De ontmoetingsruimte dient zodanig in de accommodatie te worden gepositioneerd, dat deze onafhankelijk van de verschillende wedstrijdruimten c.q. sportruimten kan functioneren. Vanuit de ontmoetingsruimte is visueel contact met de turnzaal mogelijk. Hierbij dient reflectie van kunstlicht (sportverlichting) in het glas in de wedstrijdruimte en verblinding door daglicht vanuit de ontmoetingsruimte te worden voorkomen. Een mogelijke oplossing hiervoor is om het glas verticaal onder een hoek in het kozijn te plaatsen. Daarnaast dienen de ramen aan de zijde van de wedstrijdruimte te bestaan uit spiegel- en reflectievrij, gelaagd veiligheidsglas. Keuken / pantryruimte De keuken c.q. pantryruimte heeft een directe relatie met de ontmoetingsruimte. Dit om uitgifte van etenswaren mogelijk te maken. Gekoppeld aan deze ruimte is een magazijn opgenomen. Tevens is vanuit het magazijn de afvalcontainer direct toegankelijk. Magazijn Er dient een magazijnruimte te zijn opgenomen voor het opslaan van etenswaren, kratten en degelijke. Deze ruimte dient naast een directe relatie met de keuken/pantryruimte ook een directe relatie te hebben met buiten. Dit in verband met het op eenvoudige wijze aan- en afvoeren van materialen die hier dienen te worden opgeslagen. Containerruimte Ten behoeve van afval, huisvuil en dergelijke is situering van een containerberging gewenst. De containerplaats dient in het complex te worden opgenomen. Tevens dient de containerplaats zodanig gesitueerd te zijn dat containers gemakkelijk naar de vrachtauto kunnen worden vervoerd. De containerberging dient goed bereikbaar te zijn vanuit de ontmoetingsruimte. 5.2.3 Sportruimten Wedstrijdruimten (2/3 maal 28,0 x 43,2 x 7,0 meter) In de sportaccommodatie dienen twee onderwijsruimten te worden gecreëerd die gescheiden worden door een flexibele akoestische wand die aan de wand en het plafond ook akoestisch gesloten is. Deze onderwijsruimten zijn elk circa 14 x 28 meter in oppervlakte en zullen aan de rechterzijde (westzijde) van het gebouw worden gepositioneerd. Tesamen zal er een vrij oppervlak van 28 x 28 meter ontstaan met een netto vrije hoogte van 7 meter. Deze sportruimten worden gesitueerd zodanig dat de ruimte voor sporters bereikbaar is vanuit de schone voetengang of direct vanuit de kleedruimten. Eveneens is er een directe relatie met de turnzaal mogelijk, die visueel gescheiden is. Daarnaast dient er vlak in de wand een voorziening te worden gerealiseerd waar of een digitaalschoolbord of een computerbeeldschem (van circa 1,25 x 2 meter) op ‘balbestendige wijze’ in kan worden opgenomen. In deze beide wedstrijdruimten / sportruimten dienen meerdere nooduitgangen aanwezig te zijn, mede afhankelijk van het advies van de brandweer. Turnzaal (circa 19,0 x 33,0 x 6,0 meter) In de sportaccommodatie dient een derde sportruimte te worden gecreëerd die geschikt is voor zowel trainingen als wedstrijden voor de turnsport in Aalten en omgeving. Deze sportzaal c.q. turnzaal dient specifiek voor de turnsters en turners van Athos geschikt gemaakt te worden. Ook in deze ruimte dient vlak in de wand een voorziening te worden gerealiseerd waar of een digitaalschoolbord of een computerbeeldschem (van circa 1,25 x 2 meter) op ‘balbestendige wijze’ in kan worden opgenomen Vanuit de wedstrijdruimte ernaast is een directe relatie met de turnzaal aanwezig, die visueel gescheiden is. Ook deze sportruimte is direct bereikbaar vanuit de schone voetengang of de

Pagina 17 uit 36



kleedruimten. Ook in deze ruimte zijn één of meerdere nooduitgangen aanwezig. Ook dient een toiletruimte vanuit de turnzaal bij voorkeur direct bereikbaar te zijn (voor officiële wedstrijden). Danszaal (circa 100 tot 135 vierkantemeter) In de accommodatie is een vierde sportruimte opgenomen waarin danslessen kunnen worden verzorgd. Deze ruimte is overdag uitermate geschikt voor het onderwijs en savond en in de weekenden voor de danssport en/of voor de breedtesport in Aalten. Als gevolg van het muzikale gebruik dient het akoestisch wel een goed afgesloten ruimte te zijn die de andere ernaast gelegen ruimten niet zal storen ten tijde van gebruik. Deze sportruimte is gelegen aan de schonevoetengang. In de deze ruimte zijn één of meerdere nooduitgangen aanwezig. 5.2.4 Sport gerelateerde nevenruimten Toestellenbergingen Aan de lange zijde tegenover de toegangen van de kleedkamers dienen de toestellenberging te worden gesitueerd voor het onderwijs, de georganiseerde en ongeorganiseerde sport. Vanuit elk haldeel dienen deze ruimten bereikbaar te zijn. Ook mogen deze ruimten in open verbinding staan met elkaar. Voor de turnsport is een toestellenberging aan de korte van de turnzaal geen probleem, is namelijk vanuit korte looplijnen bereikbaar vanuit de turnhal. De bergruimte voor dansactiviteiten zal ook aan de dansruimte moeten worden gepositioneerd en is met een dubbele deur te ontsluiten. De bergingen, gelegen aan de wedstrijdruimten, dienen met een elektrisch bedienbare segmentdeur bereikbaar te zijn. In de directe nabijheid van de toestellenberging(en) dienen dubbele toegangsdeuren naar buiten te worden opgenomen, voor de aan- en afvoer van sporttoestellen en dergelijke. Deze toegangen dienen vanaf de openbare weg of de parkeerplaats bereikbaar te zijn voor vrachtauto’s. Deze toegangsdeur kan eveneens als nooduitgang worden gebruikt. Toeschouwerruimte In de wedstrijdruimte dient een vaste toeschouwerruimte te worden opgenomen. De toeschouwersruimte dient het meest gericht te zijn op de turnhal waarvoor de meeste toeschouwers naar de gerenoveerde Aladnahal verwacht worden ten tijden van demonstraties, wedstrijden en trainingen. Voor deze turnfaciliteit dienen vaste tribunezitplaatsen te worden opgenomen voor minimaal 225 personen. Deze toeschouwerruimten dienen aan de lange zijde van de wedstrijdruimte te worden gesitueerd op de verdieping, dusdanig dat er altijd kolomvrij zicht is op de turntoestellen en de andere sportvelden. Ook zijn goede zichtlijnen naar de sporters, juryleden (bij turnen) en de sportvelden is noodzakelijk. Bij (turn)wedstrijden in de Aladnahal dienen zo mogelijk de andere twee haldelen (op de begane grond) te worden ingezet om meer publiek zicht op de wedstrijden te laten hebben. Ook kunnen er (vaste) zitplaatsen gecreëerd worden ter plaatse van de huidige opstelplaats van de uitschuiftribunes aan de zijde van de kleedruimten. Het publiek dient bij turnen andere sportevenementen snel van buiten via de centrale hal naar dit deel van de sportaccommodatie te kunnen begeven. Op de begane grond, in de wedstrijdruimte, dient rekening gehouden te worden met een opstelling van 300 bezoekers (hetgeen circa 7 rijen stoelen van 21,5 meter lengte zijn). Ook dient op de begane grond én op de eerste verdieping voldoende rekening te worden gehouden met de opname van voldoende vluchtwegen ten behoeve van calamiteiten én de bereikbaarheid voor toeschouwers met een functiebeperking. Ook duidelijke opstelplaatsen voor rolstoelgebruikers dienen aanwezig te zijn. Het de voorkeur om vast opstelplaatsen voor mindervaliden op de begane grond te creëren met goede zichtlijnen. Kleed- en wasruimten De kleed- en wasruimten dienen bijvoorkeur aan de lange zijde van de wedstrijdruimte te zijn gesitueerd. Vanuit ieder haldeel (ten behoeve van het onderwijs) dienen de kleedruimten bereikbaar te

Pagina 18 uit 36



zijn. Er dienen zeker twee kleed- wasruimten (direct of indirect) beschikbaar te zijn voor de turnzaal. Dit zodanig situeren dat de turnaccommodatie als een zelfstandige entiteit open gesteld c.q. gebruikt kan gaan worden waarbij de rest van het sportgebouw afgesloten blijft. Bij turnwedstrijden zullen alle kleed- wasruimten beschikbaar gesteld moeten worden voor de turnsport, die dan ook snel toegang kunnen geven tot de turnzaal. Het toilet en de wastafel in de kleed- wasruimte dienen zodanig te worden gesitueerd dat deze via een droog vloergedeelte vanuit het kleedgedeelte te bereiken zijn. Tevens dient er een directe relatie te zijn tussen de kleed- en wasruimte. Ook zal één kleedruimte groter worden en geschikt gemaakt moeten worden voor minder validen gebruik met onder mogelijkheden voor een douche stretcher, maar ook aangepaste kranen en douches, douchezitjes, automatische deuropeners en dergelijke. EHBO-ruimte De EHBO-ruimte dient een centrale positie in het sportgebouw in te nemen zodanig dat men vanuit de sportruimten een snelle / directe relatie met deze ruimte heeft. De EHBO-ruimte dient ook een directe verbinding met buiten te hebben, in verband met afvoer van sporters per ambulance. Het heeft ook de voorkeur een directe relatie te bezitten met één van de kleedruimten, middels een afsluitbare deur. Wedstrijdsecretariaatsruimte Vanuit de wedstrijdsecretariaatsruimte dient een goed visueel contact met de turnhal mogelijk te zijn. Het is wenselijk om deze ruimte, in verband met het overzicht op de wedstrijdruimte, zo dicht mogelijk grenzend aan de turnhal te positioneren. Vanuit deze ruimte is snel contact met de sportruimte mogelijk. Kleed- en wasruimten (sport)docenten, trainers, leiders, juryleden en scheidsrechters (D+H) Deze kleed- wasruimte zijn nabij en/of direct aan de wedstrijdruimten (sporthaldelen en turnzaal) én aan de schonevoetengang gelegen, nabij de andere kleed- wasruimten. In deze ruimten zullen de (sport)docenten, trainers, leiders, juryleden en/of de scheidsrechters (heren en dames) gebruik van maken. In deze ruimte is een kleedgedeelte en een wasgedeelte aanwezig. Het toilet en de wastafel in deze ruimten dienen zodanig te worden gesitueerd dat deze via een droog vloergedeelte vanuit het kleedgedeelte bereiken zijn. Eveneens dienen er lockers aanwezig te zijn om kleding van verschillende personen in op te bergen.

6.

AFMETINGEN EN INRICHTING

6.1

Algemene ruimten 6.1.1 Entree en tochtportaal

De entree dient groot genoeg te zijn om zijn functie goed te kunnen vervullen. Een tochtportaal van circa 30 m2 dient te worden opgenomen, zodat de luchtsnelheden, de luchtvochtigheid en het warmteverlies beperkt blijven. In het tochtportaal dient een schoonloopmat aanwezig te zijn welke vlak met de vloer wordt afgewerkt. Het heeft de voorkeur om schuifdeuren voor de toegang toe te passen. Eveneens is het wenselijk om deze ruimte altijd afgesloten te kunnen houden met buiten. Deze glazen dubbele deuren of de deurvullende glasvlakken dienen van een contrasterende horizontale strook op een hoogte van circa 1.500 mm te worden voorzien. De entree dient in een contrasterende kleur, duidelijk verlicht en/of opvallend van vorm te worden uitgevoerd. Tevens dient er rekening mee te worden gehouden dat de entree zowel als ingang én als uitgang functioneert waarvoor de entree voldoende breed dient te zijn. Voor rolstoelgebruikers dient er zowel aan de binnen- als aan de

Pagina 19 uit 36



buitenzijde van het gebouw een drukknop aanwezig te zijn die hen op eenvoudige wijze helpt om de entreedeur te openen. In deze ruimte dient het gebouw eveneens op de beveiliging te kunnen worden aan- en/of afgesloten. In totaal dienen de centrale hal, de entree en de wachtruimte samen, die onderdeel uitmaken van de verkeersruimte, minimaal 230 m² groot te zijn. In de centrale hal dient tevens rekening te worden gehouden met ruimte voor zaken als een lichtkrant, publicatieborden en zitgelegenheid. Deze onderdelen mogen geen opstoppingen veroorzaken in de centrale hal. 6.1.2 Wachtruimte / zitgelegenheid / hal De wachtruimte dient gepositioneerd te zijn nabij de entree en/of in combinatie met de ontmoetingsruimte. De wachtruimte heeft een vloeroppervlak van circa 20 m². 6.1.3 Verkeersruimte (vuile en schone voetengang) Via de vuile voetengang betreden sporters de kleedkamer waarna ze via de schone voetengang met schoon sportschoeisel de wedstrijdruimte betreden. De schone en vuile voetengang dienen te zijn voorzien van de benodigde schrobputten ten behoeve van schoonmaakwerkzaamheden. Deze tegelvloeren dienen niet glanzend en te licht van kleur te zijn. Aan de wand in de schone en vuile voetengang dienen vaste afvalbakken te worden geplaatst. In de schone voetengang dienen (minimaal 60) lockers (250 x 250 x 250 mm) te worden opgenomen zodanig dat er geen opstoppingen ontstaan en er op veilige wijze waardevolle spullen kunnen worden opgeslagen. Van het aanwezige netto vloeroppervlak is circa 7 tot 10 % beschikbaar voor verkeersruimten als gangen, maar ook trappen en liften, e.d. in het gebouw. In de bijlage is nu uitgegaan van circa 260 m² verkeersruimte. 6.1.4 Beheerder- annex kantoorruimte De beheerder is het aanspreekpunt in de accommodatie, zowel direct als telefonisch. Voor de oppervlakte van de beheerder- annex kantoorruimte dient te worden uitgegaan van minimaal 15 m². Eveneens dient deze ruimte van een kassafunctie te zijn voorzien. De beheerderruimte is volledig afsluitbaar en dient minimaal te worden voorzien van: transparant en afsluitbaar schuifwandje ten behoeve van de kassafunctie; werkblad / balieblad met enkele stoelen; een complete keuken met wasbak voorzien van warm en koud water, een koelkast en boven- en onderkastjes; close-in boiler; de wand ter plaatse van de keuken/pantry dient te zijn voorzien van tegels. de vloer dient te worden uitgevoerd met een harde vloerbedekking als zijnde linoleum; kast voor het opbergen van klein spelmateriaal; telefoon- en computeraansluiting, naast diverse dubbele wandcontactdozen (minimaal zes); aansluiting voor een Automatische Externe Defibrillator (AED); schakelpaneel t.b.v. de verlichting en ventilatie (met uitlezing vervuild filter en duidelijke weergave van de aangeschakelde armaturen) in relatie tot de verschillende type sportvelden in de wedstrijdruimten; ruime kast voor het onderbrengen van schakelapparatuur voor het scorebord, de geluidsinstallatie en de verwarming, telefoonapparatuur, beveiligingsapparatuur en bediening van de geluidsinstallatie.

Pagina 20 uit 36



6.1.5 Centrale toiletgroep D / H / MV Ten behoeve van de bezoekers dient in de accommodatie een centrale toiletgroep te worden opgenomen met een totale oppervlakte van minimaal 30 m², bestaande uit: herentoiletten (type vrijhangend) en vier urinoirs met voorportaal. In het voorportaal dienen minimaal twee wastafels te worden opgenomen; damestoiletten (type vrij hangend) met voorportaal. Hierin dient minimaal twee wastafels te worden opgenomen; één mindervalidentoilet (type vrijhangend) met een minimale afmeting van 1,65 x 2,20 meter Het mindervalidentoilet kan worden gecombineerd met een damestoilet. Een mogelijkheid om een kind te verschonen dient te worden opgenomen in het mindervalidentoilet. De toiletten dienen te worden uitgevoerd conform het handboek voor toegankelijkheid. Dit type toilet dient op elke verdieping aanwezig te zijn. Het totaal aantal toiletten in het sportgebouw dient in overeenstemming te zijn met het Bouwbesluit. Per urinoir dient een ruimte van minimaal 0,60 x 1,20 meter (inclusief loopruimte) en per toilet een ruimte van minimaal 1,00 x 2,40 meter (inclusief 1,20 meter voorportaal) te worden opgenomen. Hierbij dient tevens voldoende ruimte te worden gereserveerd voor de wastafels (0,80 x 0,80 meter exclusief loopruimte). De wastafels dienen te worden voorzien van een spiegel. Deze dient te worden opgenomen in het tegelwerk hetgeen over de volledige wanden aanwezig is. De vloeren dienen te worden voorzien van dubbelhard gebakken vloertegels. De plafonds en de daarin gebouwde armaturen dienen vandaal en vochtbestendig te worden uitgevoerd. 6.1.6 Bergruimten Ten behoeve van de opslag van divers materiaal dienen in de accommodatie twee bergingen aanwezig te zijn. In deze bergingen dient een magazijnstelling te worden geplaatst. Voor het aan- en afvoeren van groot materiaal dient de berging te zijn voorzien van een dubbele deur. Eén van de bergingen is strikt voor de opslag van stoelen en andere zaken direct ten behoeve van de wedstrijdruimten. Elk met een oppervlakte van circa 15 m2 is voor deze ruimten voldoende. De vloeren zijn voorzien van tegels en de wanden dienen te worden uitgevoerd in schoonmetselwerk. 6.1.7 Werkkast De accommodatie dient te worden voorzien van een ruime goed werkbare werkkasten. In de werkkast dient onder andere schoonmaakmateriaal en de schrobmachine te worden opgeslagen. Voor het benodigde oppervlak dient voor deze werkkast uit te worden gegaan van minimaal 8 m². In de werkkast dient een laaggeplaatste uitstortgootsteen te worden opgenomen, die voorzien is van warm en koud water met, afhankelijk van de hardheid van het water ter plaatse, een wateronthardinginstallatie. De vloer dient te zijn voorzien van antislipvloertegels. De wanden dienen te worden uitgevoerd in schoonmetselwerk met achter de uitstortgootsteen plaatselijk wandtegels. Eveneens dient op twee wanden (lange en korte) een vijftal schappen te worden gemonteerd over de volle lengte, ten behoeve van onder andere voorraad. Ook dient er in de werkkast een voorziening te worden opgenomen zodat de douches per gebouwdeel automatisch (door middel van een sleutelschakelaar) uitgezet kunnen worden en de vloer en de wanden in de doucheruimten schoongemaakt kunnen worden zonder dat de schoonmakers nat worden van de automatische douches. 6.1.8 Werkplaats beheerders De accommodatie dient te worden voorzien van een werkplaats voor de beheerders. In deze ruimte dienen kleine reparaties c.q. onderhoudswerkzaamheden te kunnen worden uitgevoerd. Voor deze 2 ruimte is een oppervlakte van 10 m benodigd, zodat er een werkbank geplaatst kan worden en er

Pagina 21 uit 36



voldoende ruimte is voor de opslag van het gereedschap. Ook dient in deze ruimte een uitstortgootsteen, voorzien van een warm en koudwater, aanwezig te zijn. Deze ruimte is van binnenuit toegankelijk. 6.1.9 Meter- en installatiekastruimte en serverruimte Een centrale meterkastruimte dient te worden opgenomen ten behoeve van de gas-, water en elektriciteitsverbruikmetingen, telefoonlijnen (vier aansluitingen) en centraleantenne aansluiting. Eveneens dienen er voor de verschillende gebouwonderdelen (sportgedeelte versus horeca) tussenmeters te worden opgenomen. De verschillende (water, elektra)meter- en gaskasten dienen te voldoen aan alle hiervoor geldende wettelijke eisen en richtlijnen van de Nutsbedrijven. Nabij de bergruimte dient ook een serverruimte aanwezig te zijn. Deze ruimte dient qua ventilatie en temperatuur hiervoor geschikt te zijn, naast dat de leidingen goed aan- en afgevoerd kunnen worden door de vloer en het plafond. Voor al deze ruimten tesamen is een vloeroppervlakte van 5 m² beschikbaar. 6.1.10 Installatieruimte In de sportaccommodatie dient een installatieruimte van in totaal circa 15 m² te worden opgenomen. Er is hierbij vanuit gegaan dat de luchtbehandelkasten niet in het gebouw worden opgenomen. Indien luchtverwarming in de sportaccommodatie wordt toegepast moet hiervoor adequate voorzieningen voor worden getroffen. Deze ruimte dient te voldoen aan de wettelijk geldende eisen. De ruimte dient voldoende te worden geventileerd met buitenlucht. Hiervoor dient een dakdoorvoer te worden opgenomen en een ventilatierooster in de buitendeur. De installatieruimte dient toegankelijk te zijn middels een dubbele deur in verband met aan- en afvoer van installatie(onderdelen). 6.2

Ontmoetingsvoorzieningen 6.2.1 Ontmoetingruimte

De ontmoetingsruimte annex foyer is een sociale plaats voor de actieve en passieve sportliefhebber. De grootte van de ruimte dient afgestemd te zijn op het aantal bezoekers van de sportaccommodatie. Voor het vloeroppervlak dient te worden uitgegaan van minimaal 100 m². De ontmoetingsruimte dient te voldoen aan de plaatselijke eisen van de brandpreventie en de bijzondere wetten (o.a. Drank- en Horecawet en de AMvB voor Horeca, Sport- en Recreatieinrichtingen). De ontmoetingsruimte dient te voldoen aan de volgende eisen: een minimum hoogte van 2,60 meter; voldoende in- en uitgangen (per 50 bezoekers is dat minimaal 1 EUB (ofwel: Eenheid Uitgangs Breedte. Deze is 0,55 meter); afzonderlijke groepen toiletten voor mannen, vrouwen en mindervaliden, die niet rechtstreeks in de ontmoetingsruimte uitkomen (voorportaal). De vloeren in de horecaruimte dienen te zijn voorzien van antisliptegels waarin een aantal schrobputten zijn opgenomen. Het plafond dient te zijn voorzien van een gesloten systeemplafond. In de horecaruimte dienen diverse loze leidingen te worden opgenomen ten behoeve van een telefoonaansluiting, computeraansluitingen en elektra.

Pagina 22 uit 36



6.2.2 Keuken / pantryruimte De keuken / pantryruimte dient een vloeroppervlak te hebben van minimaal 10 m². De wanden in de ruimte dienen tot het plafond te worden betegeld. De vloer dient te zijn voorzien van antislip vloertegels waarin twee schrobputjes worden opgenomen. Het plafond en de verlichtingsarmaturen in deze ruimte dienen vochtbestendig te zijn. De opdrachtgever dient te zijner tijd aan te geven met welke voorzieningen de keuken dient te worden uitgerust. In de keuken dienen diverse randgeaarde wandcontactdozen en loze leidingen te worden opgenomen voor eventueel later te plaatsen apparatuur. 6.2.3 Magazijn Voor het vloeroppervlak van het magazijn dient minimaal te worden uitgegaan van circa 10 m2. De wanden van het magazijn dienen geschikt te zijn voor het dragen van schappen. Tevens dienen schappen aanwezig te zijn met een lengte van minimaal 20 strekkende meter en een vrije hoogte van 500 mm. De vloer dient voorzien te zijn van antisliptegels waarin een schrobput is opgenomen. In het magazijn dienen ruim voldoende randgeaarde wandcontactdoos aanwezig te zijn. Deze ruimte dient afsluitbaar te zijn en heeft een directe relatie met buiten. 6.2.4 Containerruimte 2

Voor het vloeroppervlak van de containerruimte dient uitgegaan te worden van minimaal 10 m . Op de vloer van de containerruimte dient een verharding te worden aangebracht die eenvoudig reinigbaar is. De wanden dienen te bestaan uit steenachtig materiaal. In de containerruimte dient een randgeaarde wandcontactdoos aanwezig te zijn.

6.3

Sportruimten en nevenruimten 6.3.1 Sportruimte nummer 1 en 2: tweederde breedtesporthal

Deze wedstrijdruimte dient een minimale netto afmeting te hebben van circa 28 x 28 meter met over het gehele oppervlak een obstakelvrije hoogte van minimaal 7.000 mm. Indien mogelijk mag de sportruimte ook 28,5 meter diep worden, maar dit heeft invloed op de wijze van positioneren van (vaste) tribunes op de begane grond. Deze ruimte dient opdeelbaar te zijn, door middel van een scheidingswand, in twee gelijke delen van ongeveer 14 x (minimaal) 24 tot 28 meter zodat er naast elkaar sportonderwijs verzorgd kan worden. De scheidingswand dient elektrisch ophijsbaar te zijn met aan beide zijden ervan een bedieningsschakelaar in de vaste wand. De volgende sportveldbelijningen dienen voor de verschillende sporten te worden aangebracht: twee volleybalvelden in de kleur wit RAL 9010 (9.000 x 18.000 mm); een centre court volleybalveld in het geel RAL 1023 (9.000 x 18.000 mm); vier badmintonvelden annex dynamic tennis in de kleur blauw RAL 5012 (6.100 x 13.400 mm), met een uitloop voor dynamic tennis van minimaal 1.500 mm achter het veld; twee trainingsbasketbalvelden (buckets) in de kleur rood RAL 3020; onderwijs ondersteunende lijnen in de kleur groen RAL 6024 en een breedte van 30 mm. Twee maal in de lengte van de tweederde wedstrijdruimte op 1/3 van de lange zijde van de gehele hal. 6.3.2 Sportruimte nummer 3: Turnzaal De turnzaal, voor zowel de trainingen en de wedstrijden van de Athos, dient een minimale netto afmeting te hebben van circa 19 x 34 meter met eveneens over het gehele sportvloeroppervlak een obstakelvrije hoogte van minimaal 6 meter. In deze ruimte zal een permanente landingskuil worden

Pagina 23 uit 36



2

aangebracht van circa 66 m en een minimale diepte van 1,5 meter. Dit uiteraard indien het budget het toelaat en Athos participeert met cofinanciering. 6.3.3 Sportruimte nummer 4: Danszaal Deze sportruimte dient een minimale netto afmeting te hebben van 100 tot 135 m2. In deze ruimte zullen danslessen en -onderwijs verzorgt kunnen worden. 6.3.4 Sportruimten: nummer 1, 2, 3 en 4 Voor de vier sportruimten gelden de hieronder beschreven eisen. Bij het aanbrengen van voorzieningen zoals klimrekken, klimwanden, spiegelwanden, bedieningsmechanismen, maar ook bouwkundige, elektrotechnische en werktuigbouwkundige onderdelen of installaties, dient een obstakelvrije wandafwerking te worden gewaarborgd. Hieronder wordt het volgende verstaan: de wanden dienen tot minimaal 2.000 mm boven de sportvloer obstakelvrij en van een materiaal te zijn uitgevoerd dat lichamelijk letsel zoveel mogelijk wordt uitgesloten. Dit betekent dat uitgegaan dient te worden van een volledig vlakke wandafwerking; de bedieningsmechanismen voor de diverse sporttoestellen en installaties vlak in de wand opnemen; plaatsen in nissen en voorzien van balvaste deuren. Zie onder andere foto 1 en 2. Is dit niet mogelijk, dan dienen deze op minimaal 2.000 mm (gemeten vanaf de bovenkant van de sportvloer tot de onderkant van het mechanisme) te worden aangebracht; de brandslanghaspels vlak in de wand opnemen. De brandslanghaspelkast dient te worden voorzien van een balvaste deur; de eventueel in de wedstrijdruimte voorkomende vrijstaande kolommen en uitwendige hoeken afronden tot minimaal 2.000 mm boven de sportvloer. De ontwerper c.q. bouwer dient de bouwkundige voorzieningen zodanig te realiseren dat aan de hierboven genoemde eisen van vlakke wandafwerking wordt voldaan. Hiertoe dient in het beginstadium van het ontwerpproces al afstemming plaats te vinden met de sporttoestellen leverancier. Bij het ontwerpen van de constructie dient onder andere rekening te worden gehouden met het aanbrengen van sporttoestellen. U dient uit te gaan van niskasten voor wandrekken, touwen en dergelijke met een diepte van circa 225 millimeter in het binnenspouwblad. De sporttoestellen dienen tijdens de verschillende fasen van het bouwproces nader te worden uitgewerkt.

Foto 1: Wandrek achter een deur in een nis,

Foto 2: Touwen en kettingen in nis met deur,

vlak in de wand van de wedstrijdruimte

vlak opgenomen in de wand.

opgenomen.

Pagina 24 uit 36



De wedstrijdruimte dient dusdanig te worden ontworpen en ingericht, dat het niet kan voorkomen, dat ballen of overig speelmateriaal , maar ook stofresten, kunnen blijven liggen op horizontale vlakken. Tevens dienen installaties, plafonds en overige voorzieningen in (en gelegen aan) de wedstrijdruimte, balvast te worden uitgevoerd. In de wedstrijdruimte (1, 2 en 3) dient op geen enkele wijze directe daglichttoetreding plaats te vinden. Ook niet via andere ruimten. Dit zijn de strikte normen vanuit en voor de sport. Eveneens dienen deze oplossingen in balvaste uitvoering te worden uitgevoerd. In de fitness- danszaal mag worden afgeweken van de hierboven genoemde eis met betrekking tot daglichttoetreding, met dien verstande dat ook hier verblinding moet worden tegengegaan. Daarnaast dienen er in de twee wedstrijdruimten (1 en 2) voorzieningen als ringleidingen te worden opgenomen, ten behoeve van slechthorenden. Eveneens dienen in alle haldelen en de turnen fitnessen danszaal computeraansluitingen (data-aansluitingen) en geluidvoorzieningen te worden opgenomen. De sportvloer in wedstrijdruimte 1 en 2 dient te voldoen aan de norm ISA-US1-15.2. Deze normering houdt in dat de vloer aan alle sporttechnische normen van NOC*NSF voldoet en een klasse 2 vloer is. Sportvloeren welke voldoen aan de normen van NOC*NSF zijn weergegeven op de website van ISA Sport (www.isa-sport.com). Uitgangspunt in de sportruimte nummer 1 en 2: is een puntelastische sportvloer met een grotere dikte dan 12 mm. In sportruimte nummer 3 (turnzaal) is het uitgangspunt dat er geen sportvloer naast de aanwezige turnvloeren, matten, landingskuilen, aanloopbanen hoeft te zijn. Het heeft de voorkeur om de betonvloer met turnmatten c.q. vilt dat ook voor de aanloopmatten wordt gebruikt te bedekken. Daarnaast dient in het turnhaldeel een vlakke betonvloer te worden aangeboden die niet verzand en voldoende sterkte en vlakheid heeft waarop de verschillende afspaninrichtingen bevestigd kunnen worden. Let op: de matten en de vrije oefenvloer in de turnhal hebben een dikte van 200 mm waarop de vrije doorgangshoogte van 2.300 mm van de entree’s op moet worden afgestemd! De sportvloer die benodigd is in de danszaal dient eveneens een klasse 2 sportvloer te zijn maar dan van het type: vlakelastische en in het bezit een houten toplaag, geschikt voor dans. De kleurreflectiefactor van de verschillende sportvloeren dient te liggen tussen 0,25 en 0,40. Voor de wanden in de wedstrijdruimten is dat tussen de 0,40 en 0,60 en voor de diverse plafonds is dit tussen de 0,60 en 0,80. Alle offertes van de leveranciers van de verschillende sportvloeren dienen door de aannemer ter finale beoordeling aan de opdrachtgever te worden aangeboden, zodat zij nadrukkelijk bij de uiteindelijke keuze wordt betrokken. Het deurbeslag in en om de wedstrijdruimte dient niet door middel van spel en sportmateriaal geopend te kunnen worden en dient daarnaast te voldoen aan geldende normen van de brandweer.

6.4

Sportruimten en nevenruimten 6.4.1 Toestellenbergingen

Het vloeroppervlak van de toestellenberging nabij sportruimte 1 en 2 dient per haldeel elk minimaal 2 een oppervlakte van 65 m te hebben, dit met een minimale diepte van 5 meter. De toestellenberging dient vanuit alle haldelen bereikbaar te zijn middels een netto doorgang van minimaal 4.000 mm

Pagina 25 uit 36



breedte en 2.500 mm hoogte en één loopdeur. De voorkeur is een breedte van 5 meter. Deze deuren dienen elektrisch te kunnen worden geopend. De inwendige hoogte in de toestellenberging dient minimaal 3.000 mm te bedragen. Het vloeroppervlak van de toestellenberging nabij de turnzaal 2 (sportruimte 3) dient minimaal een oppervlakte van 35 m te hebben, dit met een minimale diepte van 5 meter. Voor de fitness- danszaal is een bergruimte van circa 15 m2 benodigd. De toestellenberging dient te kunnen worden afgesloten met obstakelvrije horizontaal gelede segmentdeuren die aan de zijde van de wedstrijdruimten (1, 2 en 3) een volledig vlakke wandaansluiting heeft. In elke toestellenberging (bij sportruimte 1, 2 en 3) dient over een lengte van 5 strekkende meter vaste, getimmerde, afsluitbare kasten te zijn opgenomen voor het opbergen van klein spel- en sportmateriaal. Deze kasten dienen gelijkmatig verdeeld in de toestellenberging te worden aangebracht. In de directe nabijheid van de toestellenberging dient een dubbele deur naar buiten te worden gesitueerd van minimaal 2.000 mm breed en 2.500 mm hoog, voor de aan- en afvoer van sporttoestellen. Deze deur kan eventueel worden uitgevoerd als nooduitgang ten behoeve van de wedstrijdruimte. In deze ruimten dienen eveneens voldoende data- en geluidaansluitingen te worden aangebracht. Van de gekozen sportvloer in de aansluitende sportruimte (dient eventueel enkel de toplaag) zonder drempels te worden doorgelegd in de toestellenberging. De wand in de toestellenberging dient te worden uitgevoerd in schoonmetselwerk. Eveneens dient er in deze ruimte (nabij de sporthal en de turnzaal) een krachtstroomvoorziening aanwezig te zijn. 6.4.2 Toeschouwerruimte De tribune dient zodanig te worden uitgevoerd dat per persoon minimaal 500 mm breedte en minimaal 750 mm tot 800 mm diepte aanwezig is. De vrije hoogte van de toeschouwerruimte dient minimaal 3.000 mm meter te bedragen, gemeten boven de loopruimte voor de bovenste zitplaats. Daarnaast dient het zicht op de wedstrijdruimte altijd volledig obstakelvrij te zijn. In deze accommodatie dient er te worden uitgegaan van een vaste toeschouwerruimte direct gelegen aan de breedtesporthal voor minimaal 225 personen op de verdieping. Er dient rekening te worden gehouden met opstelplaatsen voor verschillende rolstoelgebruikers. Op de begane grond dient dit aantal uitbreidbaar te zijn tot 500 zitplaatsen ten tijde van wedstrijden door middel van vaste zitplaatsen (op de huidige positie van de uitschuifbare tribunes en door het plaatsen van stoelen in de ernaast gelegen sportruimten (nummer 1 en 2). 6.4.3 Kleedruimten Voor gescheiden gebruik door dames en heren dienen er minimaal vier kleed-/wasruimten ten behoeve van de verschillende wedstrijdruimten in het ontwerp te worden opgenomen. Alle materialen en constructies die hier gebruikt en verwerkt worden, dienen voldoende vandaalbestendig en/of ‘hufterproof’ te zijn, zodat het onderhoud eraan minimaal is. Eén van deze vier ruimten moet speciaal ingericht worden voor gebruik door minder validen in combinatie met hun verzorgenden. Obstakels in kleedruimten zoals (kunststof)banken, dienen op een logische plek te worden gesitueerd en/of in één lijn te worden geplaatst. Het oppervlak van de kleedruimten dient minimaal 25 m² te bedragen. De breedte van een kleedruimte dient minimaal 3.000 mm en maximaal 3.250 mm te bedragen en de hoogte minimaal 2.600 mm.

Pagina 26 uit 36



In de kleedruimte is per persoon tenminste 600 mm banklengte (van kunststof) noodzakelijk (totaal minimaal 10.000 mm). De banken dienen vrij van de vloer worden gemonteerd. Per persoon dienen drie dubbele kledinghaken te worden opgenomen. De helft ervan dient 1.400 mm hoogte te worden gemonteerd zodat deze vanuit een zitpositie kunnen worden gebruikt. Een toilet dient droog bereikbaar te zijn vanuit de kleedruimte. Directe inkijk in de kleedruimten dient voorkomen te worden. Eén kleedruimte dient met een drukknop elektrisch te kunnen worden geopend, zowel vanaf binnen- als de buitenzijde. De kleedruimte dient te zijn voorzien van een vandaalbestendige wastafel voorzien van koud water waarvan de bovenkant minimaal 800 mm boven de vloer ligt. Boven de wastafel dient een spiegel te hangen, die is opgenomen in het tegelwerk. De kleedruimte dient te zijn voorzien van minimaal één schrobgoot aan één zijde van deze ruimte. Door middel van een afschot van minimaal 10 mm per strekkende meter dient het water richting afvoer te worden geleid. In plaats van een schrobput kan bij de overgang van de kleedruimten naar de wasruimten ook een roestvrijstalen goot worden aangebracht. De wand achter de wastafel dient te zijn voorzien van tegelwerk van vloer tot plafond over een breedte van minimaal 1.000 mm. De vloer in de kleedruimten dient te zijn voorzien van dubbelhard gebakken tegels, afgewerkt met een sanitaire plint. De wanden in de kleedruimten dienen te worden uitgevoerd in schoonmetselwerk (niet zijnde kalkzandsteen of een gipsplaatconstructie) in een niet hygroscopische steensoort. Uitwendige hoeken dienen te worden afgerond. Er dienen vandaalbestendige en vochtbestendige plafonds te worden toegepast. Kozijnen in de kleed-/wasruimten dienen vrij van de vloer te worden gehouden. Er dienen massieve stompe binnendeuren te worden toegepast, voorzien van kunststof coating. De deuren in de kleedruimten dienen te worden voorzien van deurdrangers. Vast aan de wand dienen metalen afvalbakken, die eveneens goed geledigd kunnen, worden gemonteerd. 6.4.4 Wasruimten De wasruimte dient een directe verbinding te hebben met de kleedruimte. In deze ‘doorloop’ dient een dampschot van circa 400 mm hoogte aanwezig te zijn. De scheiding tussen de kleed- en de wasruimte dient zodanig te zijn dat er geen water vanuit de wasruimte in de kleedruimte kan vloeien. Mogelijk kan dit worden gerealiseerd middels een roestvrijstalen goot, die tevens als schrobput voor de kleedruimte kan dienen. De vrije hoogte in de wasruimte dient minimaal 2.800 mm te bedragen. Het oppervlak van alle wasruimten bedraagt minimaal 15 m2, inclusief de toiletruimte, de wastafel en de afdroogzone. Eén wasruimte is 20 m2 ten behoeve van voorzieningen voor gebruik door minder validen. Het toilet in de toiletruimte dient een vrij hangend type te zijn met een inbouw stortbak. De wasruimten dienen zodanig ingedeeld te zijn dat er vijf douchepunten (op een hoogte van 2300 mm) kunnen worden ondergebracht. Er dienen vandaalbestendige douchekoppen en drukknoppen te worden toegepast. In de wasruimten dienen de bedieningselementen (drukknoppen c.q. kranen) binnen handbereik van de zittende gebruiker te worden gepositioneerd. Dit betekent een hoogte van 900 à 1.000 mm en minimaal 500 mm uit de inwendige hoek. Er dient minimaal een douchegoot met grote capaciteit te worden toegepast.

Pagina 27 uit 36



De vloer dient op afschot te worden gelegd naar de afvoergoot (afschot 10 mm per strekkende meter). Er dienen vandaal- en vochtbestendige plafonds te worden toegepast. De vloer dient te worden voorzien van antisliptegels (R11). De wasruimte en het toilet dienen tot het plafond te worden betegeld. De wasruimten dienen te zijn voorzien van een slangwartelkraan ten behoeve van schoonmaakwerkzaamheden. Deze positioneren onder de wastafel. 6.4.5 EHBO-ruimte Er dient in de sportaccommodatie minimaal één EHBO-ruimte met een oppervlakte van minimaal 15 2 m aanwezig te zijn. Bij de afwerking dient de ruimte te zijn voorzien van: telefoon- en computeraansluiting; een aansluiting voor een Automatische Externe Defibrillator (AED); wastafel met warm en koud water; een laag geplaatste voetenwasbak met koud en warm water; kast voor het opbergen van stretchers en EHBO-materiaal; een koffer met voldoende EHBO-middelen; tafel met twee stoelen; behandeltafel. De vloer en wanden in de EHBO-/massageruimte dienen bij voorkeur te worden voorzien van tegels (tot 1.600 mm boven de vloer). Andere materialen zijn mogelijk indien ze goed schoon te houden zijn, een slechte voedingsbodem voor schimmels en vochtwerend zijn. 6.4.6 Wedstrijdsecretariaatsruimte Vanuit de wedstrijdsecretariaatsruimte dient een zichtrelatie te zijn op wedstrijdruimte nummer 3 (turnhal) en eventueel het scorebord in deze ruimte. Vanuit deze ruimte dienen de ramen aan de zijde van de wedstrijdruimte schuin te worden geplaatst. Het oppervlakte van de ruimte dient circa 18 m² te bedragen. Deze ruimten dienen te zijn voorzien van: een werkblad, maar ook tafels en een aantal stoelen; bediening van de geluidsinstallatie en het scorebord; telefoon en computeraansluitingen. 6.4.7 Kleed- en wasruimten (sport)docenten, leiders, trainers en scheidsrechters In dit sportgebouw dienen er minimaal twee kleed- wasruimten voor de sportdocenten, leiders, trainers, scheidsrechters en/of andere personen die zich moeten verkleden voordat ze gebruik gaan maken van de wedstrijdruimten te worden opgenomen. De ruimten zijn geschikt voor zowel mannen als vrouwen. De ruimten zijn elk minimaal 10 m2. Vanuit deze ruimten dienen de sportruimten via de schonevoetengang bereikbaar te zijn. Deze ruimte dient dus gelijktijdig door meerdere personen (D+H), circa drie, te kunnen worden gebruikt. Deze ruimten zijn zodanig ingedeeld dat minimaal de volgende zaken kunnen worden ondergebracht: een kleedgedeelte, circa 7 m2; drietal kledinglockers, in het kleedgedeelte; vrijhangende wandbank en twaalf kledinghaken; afsluitbaar vrijhangend toilet; afsluitbare doucheruimte; afdroogruimte;

Pagina 28 uit 36



schrijfgelegenheid en stoel; telefoon- en computer- en data-aansluitingen; wastafel voorzien van warm en koud water en een spiegel. Het toilet en de wastafel dienen via een droog vloeroppervlak bereikbaar te zijn. Daarnaast dient de vloer van de wasruimte te zijn voorzien van een antislipafwerking (R11). Beide ruimten dienen te zijn voorzien van een schrobput. Zie voor overige materiaalkeuzes genoemde in de kleedruimten en de wasruimten eerder in dit hoofdstuk. 7.

TECHNISCHE ASPECTEN

7.1

Technische installaties

De hieronder omschreven technische voorzieningen dienen (waar mogelijk) aan te sluiten op installatietechniek van het schoolgebouw. Alle technische voorzieningen die van belang zijn om de in dit PvE omschreven ruimten naar behoren te kunnen laten functioneren, dienen in voldoende mate aanwezig te zijn. Te denken valt aan wandcontactdozen, voedingen voor telefoon, dataverkeer, et cetera. Het sportgebouw dient te worden uitgerust met (mogelijk) gebouwbeheersysteem (GBS) zodat op afstand technische aspecten kunnen worden gemonitoord. In de gehele sportaccommodatie dient een centraal distributiesysteem voor warm tapwater, verwarming en elektra te worden opgenomen. Voor het warme tapwater voor het douchewater, dient te worden uitgegaan van een minimale capaciteit van vijf liter per minuut per sporter maal 62 sporters per uur (uitgaande van 4 wasruimten à 15 personen gemiddeld en twee docentenruimten met gemiddeld twee personen; met een gelijktijdigheid van éénmaal per uur). Voor de douches geldt als uitgangspunt een watertemperatuur van 38 - 40°C. De douchetijd per sporter bedraagt circa vijf minuten. Voor het gebruik van water (tapkranen, toiletten, douches, etc.) dient gebruik te worden gemaakt van waterbesparende en vandaalbestendige systemen. Om vernieling en onderhoud te voorkomen, dient het leidingsysteem zoveel mogelijk in de wanden weggewerkt te worden. Het verdient eveneens aanbeveling te werken met een vooraf ingestelde watertemperatuur met een individuele bediening met een drukknopsysteem. Het systeem dient vandaalbestendig te zijn en dient elektronisch te worden aangestuurd. Eveneens dient er een wateronthardingsinstallatie in het waterleidingsysteem te worden opgenomen. Daarnaast dienen de hemelwaterafvoeren zo veel mogelijk in de wanden/gevelbladen te worden opgenomen en de onderste twee meter in een vandaalbestendig materiaal te worden uitgevoerd. Indien het warme water in sportaccommodaties uit één grote warm waterinstallatie afkomstig is, dient de temperatuur daarvan boven de 60ºC te zijn, anders bestaat de kans dat deze warm waterinstallatie Legionellabacteriën gaat bevatten. Men heeft dan een verhoogde kans op het krijgen van de, door de bacterie met de naam Legionella pneumophila veroorzaakte, veteranenziekte. Mede hierdoor is het van belang warm waterleidingen door te kunnen spoelen (thermische desinfectie) met water van meer dan 60°C, indien de installatie enige tijd (langer dan een week) buiten gebruik is geweest. Ook dienen dode einden van leidingen te worden voorkomen en dienen mengwaterleidingen tot een minimum beperkt te worden. Tevens moeten de douches één maal per drie etmalen snachts automatisch worden doorgespoeld.

Pagina 29 uit 36



Omwille van schoonmaken van de wanden in de doucheruimten dienen de douches centraal uitgezet te kunnen worden door een daartoe bevoegd persoon vanuit een ruimte die toegankelijk is voor deze persoon. Uitgegaan dient te worden van een ventilatie- luchtbehandelingssysteem dat in de sportruimten zorg draagt voor het afvoeren van overtollige warmte en vocht. De luchtsnelheden ten gevolge van het ventilatiesysteem mogen niet groter zijn dan 0,5 m/s tot een hoogte van 3,0 meter in de wedstrijdruimten en in de leefzones niet groter dan 0,2 m/s. De verlichting buiten en binnen het sportgebouw dient in energie-efficiënte uitvoeringen te worden aangebracht (spaarlampen, hoogfrequent, LED of gelijkwaardig bij andere dan TL-toepassingen). De verlichting dient in de toiletgroepen, kleed- wasruimten, toestellenbergingen en in de wedstrijdruimten te worden voorzien van aanwezigheidsschakelaars of bewegingsmelders. In het gebouw dient een omroepinstallatie (die eveneens geschikt is voor muziek) aanwezig te zijn die bedienbaar is vanuit de beheerdersruimte, wedstrijdsecretariaatsruimte en de ontmoetingsruimte. Met deze omroepinstallatie dienen alle sportruimten, de tribune, maar ook de kleedruimten, horeca, gangen naast de centrale hal bereikt te worden. 7.2

Ontwerpcriteria

Hieronder volgen in het kort samengevat de installatietechnische ontwerpcriteria van de sportruimten en de kleed- wasruimten. 7.2.1 Verlichting sportruimten (1, 2, 3 en 4) Het verlichtingsniveau van de sportverlichting dient te liggen op een gemiddelde gebruikswaarde van minimaal 500 voor nationale competitie en trainingen. Voor regionale en lokale competitie dient ook te worden uitgegaan van 500 lux. Daarnaast is voor trainingen, recreatieve sportbeoefening en onderwijs 300 lux noodzakelijk. De hierboven genoemde waarden gemeten in het horizontale vlak op de sportvloer volgens een vast patroon. In verband met veroudering en vervuiling van de verlichting, dient uitgegaan te worden van een aanvangswaarde van minimaal 1,25 maal de gemiddelde gebruikswaarde bij hoogfrequente verlichting. De gelijkmatigheid van de verlichting Emin : Egem moet minimaal 0,7 bedragen. De lichtbronnen dienen een kleurtemperatuur van 3.000 K (warmwit) te bezitten en een kleurweergaveindex Ra van minimaal 80. De verlichtingsarmaturen dienen te worden voorzien van lamellen zodat kans op verblinding wordt geminimaliseerd, tevens dienen de armaturen balvast te zijn. Voor de richting van de lichtlijnen dient rekening gehouden te worden met de situering van de diverse wedstrijdvelden. De lichtlijnen, voorzien van lamellen, dienen niet boven de badmintonvelden gesitueerd te worden en niet boven de middellijn van de volleybalvelden en 300 mm aan weerszijden van deze lijn. De belijningstekening dient van volledige maatvoering van de sportvelden en de vrije uitlopen te worden voorzien. Op basis hiervan dient op de belijningstekening de exacte plaats van de sporthal en zaalverlichting te worden aangegeven. Aansluitend op de verlichtingsarmaturen kunnen de overige installaties worden geprojecteerd.

Pagina 30 uit 36



7.2.2 Verlichting kleed- wasruimten Het verlichtingsniveau in de kleed-/wasruimten dient minimaal 150 lux te zijn. De verlichtingsarmaturen in de kleed- wasruimten dienen vandaalbestendig te worden uitgevoerd. Er dient uitgegaan te worden van inbouwarmaturen. In de wasruimten dienen de armaturen naast vandaalbestendig tevens voldoende vochtbestendig (IPX5) te zijn. Vanuit het oogpunt om vandalisme aan de lichtschakelaars te voorkomen, dient de verlichting in de kleed- wasruimten te worden geregeld door middel van aanwezigheidssensoren. 7.2.3 Verwarming sportruimten (1, 2 en 3) Voor de temperatuur in de wedstrijdruimten dient minimaal uitgegaan te worden van 15°C. Voor onderwijs en gymnastiek dient de temperatuur regelbaar te zijn tot 20°C. De sportruimten 1, 2 en 3 dient te worden verwarmd middels stralingspanelen. De danszaal kan met radiatoren worden verwarmd. De installatie dient geoptimaliseerd te worden door opname van een dag/nacht- en weekenden jaarklokschakeling (overwerktimer). Ook dient de schakeling aanwezig te zijn waarmee de installatie instelbaar is naar gelang het aantal bezoekers en de te verrichten activiteiten en sporten. Tevens dient het totaal gekoppeld te zijn aan het gebouwbeheersysteem. 7.2.4 Verwarming danszaal De mate van inspanning van de sporter is bij de beoefening van fitness en dansport is redelijk hoog. De temperatuur in deze ruimte dient regelbaar te zijn van minimaal 15 tot maximaal 22°C, afhankelijk van de uit te voeren activiteiten c.q. de aanwezige doelgroep. De in de ruimte tot circa 3,0 meter hoog optredende luchtsnelheid moet, om redenen van vermijding van tochtverschijnselen, beperkt blijven tot een maximum van 0,5 m/s. Bij toepassing van glasvlakken dient rekening te worden gehouden met zonwering. In verband met een goede beheersing van het klimaat in de zomermaanden zal het noodzakelijk zijn om topkoeling te installeren. 7.2.5 Verwarming kleed- wasruimten De kleed- wasruimten dienen bij voorkeur verwarmd te worden door middel van vloerverwarming. Hierbij dient uitgegaan te worden van een te behalen minimale ruimtetemperatuur van 20°C. 7.2.6 Ventilatie sportruimten Voor het inbrengen en afzuigen van voldoende verse lucht, dient per aanwezige actieve sporter uitgegaan te worden van 40 m³ verse lucht per uur en per aanwezige bezoeker van 20 m³ verse lucht per uur met een minimum van éénmaal de inhoud van de sportruimten per uur. Er dient goed bekeken te worden welke van de hierboven genoemde norm (aantal personen óf inhoud) maatgevend is. De ventilatie-installatie dient zodanig te zijn ingebouwd en ingeregeld dat per haldeel (in verband met de toe te passen scheidingswand(en)) apart kan worden geventileerd. Tevens dient er een mogelijkheid aanwezig te zijn om 25 %, 50 % en 75 % van de capaciteit van de installatie te benutten. Tot 3,0 meter hoogte in de wedstrijdruimten mogen geen hogere luchtsnelheden dan 0,5 m/s worden gemeten. Het optredende geluidsniveau ten gevolge van deze of andere installaties, of andere niet met de sport verwante geluidsbronnen, mag niet meer bedragen dan Leq = 40 dB(A). Dit komt de ruimtekwaliteit (met name de spraakverstaanbaarheid) in de wedstrijdruimten ten goede. 7.2.7 Ventilatie danszaal Voor de fitness- danszaal is het inbrengen en afzuigen van voldoende verse lucht per sporter zeer belangrijk om het klimaat behaaglijk te houden. Voor deze ruimte geldt een minimum van viermaal de ruimte-inhoud per uur in de in de zomerperiode.

Pagina 31 uit 36



7.2.8 Ventilatie kleed- wasruimten De capaciteit van de installatie dient zodanig te zijn dat de ruimte-inhoud van de kleedruimten zesmaal per uur kan worden ververst én dat gelijktijdig ernaast de wasruimten (zelfstandig) minimaal tienmaal per uur worden geventileerd. Door het ventileren mogen geen hinderlijke luchtstromingen ontstaan. De maximaal toelaatbare luchtsnelheid bedraagt 0,2 m/s. Bij toevoer van koudere lucht dient deze voorverwarmd te worden, alvorens deze de ruimte wordt ingeblazen. 7.2.9 Akoestiek sportruimten Door onder andere het gelijktijdige gebruik van afzonderlijke haldelen voor onderwijs en trainingen, is het zeer belangrijk dat er in de sportaccommodatie in hoge mate aandacht wordt besteed aan de akoestiek in de verschillende wedstrijdruimten. Voor sporters, leerlingen, docenten, trainers en overige gebruikers c.q. bezoekers van de wedstrijdruimten, kunnen onaangename situaties ontstaan, indien in de hal of haldelen, turnzaal of danszaal onvoldoende akoestische voorzieningen worden opgenomen. Het geluidsniveau kan dan te hoog worden en de spraakverstaanbaarheid zal worden verminderd. De voornaamste maatregel om deze situaties te voorkomen, bestaat uit het opnemen van voldoende geluids- absorberend materiaal én akoestische scheidingswanden. Daarnaast is het wenselijk om wanden zodanig vorm te geven dat ze het geproduceerde geluid snel (laten) opnemen door het aanwezige absorptiemateriaal. Eveneens dragen niet evenwijdig gepositioneerde wanden bij aan het voorkomen van flutterecho’s. Om geluidsoverdracht tussen de afzonderlijke haldelen te voorkomen, dienen de aan te brengen scheidingswanden rondom volledig aan te sluiten op het plafond en de wand. De scheidingswanden dienen eveneens over de tribuneruimte (en/of gangruimten) door te lopen en eveneens goed hierop aan te sluiten. In deze verkeersruimten dienen goed sluitende loopdeuren te worden opgenomen. De geluidsreductie van de scheidingwand dient gemiddeld minimaal 22 dB(A) te bedragen en bij 2.000 Hz dient de reductie minimaal 30 dB(A) te bedragen. Ook de afwerking rondom de scheidingswand dient aan deze voorwaarden te voldoen. Voor de akoestiek in de verschillende wedstrijdruimten is de akoestieknorm ISA-US1-BF1 ‘Nagalmtijd en achtergrondgeluidniveau’, (mei 2005), zoals vastgesteld in de normcommissie ‘Overdekte Multidisciplinaire Sportaccommodaties’, van toepassing. Op basis van deze norm kan worden vastgesteld dat, uitgaande van een wedstrijdruimte met de afmeting circa 28 (tot 34 meter) x 48 x circa 6 ot 7 meter, de over het gehele frequentiebereik gemiddelde nagalmtijd T(gem) in deze wedstrijdruimte niet meer mag bedragen dan 1,9 seconden, waarbij de norm voor de gelijkmatigheid van de nagalmtijd per frequentieband (125, 250, 500, 1.000, 2.000 en 4.000 Hz) Tgem:Tmax/fb groter of gelijk is aan 0,7. Bij het opdelen van de wedstrijdruimte in (1/3) haldelen, dient de gemiddelde nagalmtijd T(gem) in deze drie zelfstandige ruimten niet meer te bedragen dan 1,4 seconden. Voor de twee 2/3 haldelen dient de gemiddelde nagalmtijd T(gem) in deze ruimte niet meer te bedragen dan 1,7 seconden. Op basis van deze norm kan tevens worden vastgesteld dat in de turnzaal, met een afmeting van 19.000 x 34.000 x 6.500 mm, de over het gehele frequentiebereik gemiddelde nagalmtijd T(gem) niet meer mag bedragen dan 1,4 seconden, rekeninghoudend met de gestelde gelijkmatigheideis frequentieband. Eveneens kan worden vastgesteld dat in de danszaal, de over het gehele frequentiebereik gemiddelde nagalmtijd T(gem) niet meer mag bedragen dan 1,0 seconden, rekeninghoudend met de gestelde gelijkmatigheideis frequentieband.

Pagina 32 uit 36



Indien de inhoud van de genoemde sportruimten (in combinatie met de tribuneruimte of niet) of haldeel of turn- of danszaal wijzigt, zal de nagalmtijdwaarde, op basis van onderstaande tabellen, opnieuw dienen te worden vastgesteld. Tabel 1: categorieën wedstrijdruimten in overdekte multidisciplinaire sportaccommodaties

Categorie A.1 Gymnastieklokaal A.2 Sportzaal A.3 1/3 sporthal/sportzaal B.1 Sportzaal B.2 Sportzaal B.3. 2/3 sporthal C.1 Sporthal C.2 Sporthal C.3 Sporthal D.1 Sporthal D.2 Sporthal E Overig

breedte x lengte [m] 14 x 22 13 x 22 14 x 24 16 x 28 22 x 28 32 x 28 24 x 44 28 x 48 28 x 48 28 x 88 32 x 88

hoogte [m] 5,5 7 7 7 7 7 7 7 9 7 10

inhoud [m3] ≤ 1.700 1.701-2.100 2.101-2.400 2.401-3.200 3.201-4.350 4.351-6.300 6.301-7.400 7.401-9.500 9.501-12.400 12.401-17.250 17.251-29.000 ≥ 29.001

In tabel (2) zijn de maximaal toegestane nagalmtijden in wedstrijdruimten of delen ervan weergegeven. Tabel 2: nagalmtijd T(gem)

Categorie T(gem.) [s] Categorie T(gem.) [s] A.1 Gymnastieklokaal ≤ 1,0 C.1 Sporthal ≤ 1,7 A.2 Gymnastiekzaal ≤ 1,1 C.2 Sporthal ≤ 1,8 A.3 1/3 sporthal/gymnastiekzaal ≤ 1,2 C.3 Sporthal ≤ 1,9 B.1 Gymnastiekzaal ≤ 1,3 D.1 Sporthal ≤ 2,0 B.2 Gymnastiekzaal ≤ 1,4 D.2 Sporthal ≤ 2,3 B.3. 2/3 sporthal ≤ 1,5 E Overig Zie normblad Gelijkmatigheid De norm voor de gelijkmatigheid per frequentieband voor alle categorieën is: Tgem. : Tmax/fb ≥ 0,7. Achtergrondgeluidniveau Het achtergrondgeluidniveau in de wedstrijdruimte mag niet meer bedragen dan 40 dB(A). Akoestisch rapport Een akoestisch rapport is voorafgaand aan het realiseren van het gebouw een vereiste. Dit document dient door een gespecialiseerd bureau in de (definitieve) ontwerpfase van alle aanwezige wedstrijdsportruimten én haldelen, de turnzaal en de fitness- danszaal te worden opgesteld. 7.2.10 Akoestiek algemeen Naast alle bovengenoemde eisen dienen flutterecho’s in de verschillende sportruimten te worden voorkomen. In het ontwerp dient hier ter dege rekening mee te worden gehouden door middel van onder andere materiaalkeuzes aan wanden en plafonds en het mogelijk onder een hoek zetten van de (enkele) wanden (niet zijnde 90°) in de wedstrijdruimten. Het betreft dan bijvoorbeeld één korte en één lange zijde in de ruimte. Dit dient vooraf met berekeningen van gespecialiseerde bureaus te worden overlegd met de opdrachtgever en haar adviseurs.

Pagina 33 uit 36



Odin Wenting Bouwadvies

ing. Odin Wenting Van der Waalsstraat 21 6706 JL Wageningen 06 – 22.44.42.40 [email protected] www.odinwenting.nl

Pagina 34 uit 36



BIJLAGE

I

Pagina 35 uit 36

PROGRAMMA VAN EISEN RENOVATIE SPORTACCOMMODATIE ALADNAHAL TE AALTEN

Recommend Documents