Programma Trefdag VVSG 16 oktober 2014
Vitale krachten in bestuur en samenleving: nieuwe perspectieven op samenwerken Programmarooster 4 Nieuwe perspectieven op samenwerking in bestuur, werking en organisatie 6 Nieuwe perspectieven op samenwerking in personeelsbeleid en leiderschap 11 Nieuwe perspectieven op samenwerking in dienstverlening en loketwerking 13 Nieuwe perspectieven op samenwerking in ouderenzorg en kinderopvang 14 Nieuwe perspectieven op samenwerking in sociaal beleid, sociale diensten en sociale economie 16 Nieuwe perspectieven op samenwerking met burgers en middenveld 19 Nieuwe perspectieven op samenwerking in vrije tijd 23 Nieuwe perspectieven op samenwerking in wonen, ruimtelijke ontwikkeling, mobiliteit en milieu 27 Nieuwe perspectieven op samenwerking in economie 31 Nieuwe perspectieven op samenwerking in veiligheid, politie en brandweer 33
Zo kiest u de sessies die bij u passen Om het zoeken te vergemakkelijken is het Trefdagprogramma opgedeeld in 10 inhoudelijke thema’s. Kies hierboven één of meerdere thema’s en op de bijhorende pagina’s vindt u meteen alle sessies van de Trefdag die bij uw professionele interessesfeer aansluiten. Noteer gewoon de nummers van deze sessies en schrijf vervolgens in. Toch nog vragen?
[email protected]!
3
Programmarooster
8.30 - 9.30 Onthaal met koffie 11 - 14 Lunch 16.30 - 17.30 Slotdrink
9.30 - 10.30
11 - 12
/ 1 / Het grote fusiedebat
TREFDWINKEL
12.30 - 13.30
/ 16 / Kiezen voor talent
LEZING
is een / 2 / Kinderarmoede strijd van iedereen
LEZING
besturen hebben sterke burger/ 17 / Sterke initiatieven nodig en omgekeerd
migratiesamenleving: hoe omgaan / 3 / De met diverse geloofsgemeenschappen
LEZING
samen aanpakken: Van collectief / 18 / Wonen bouwheerschap tot co-housing TREFWINKEL
LEZING
/ 26 / Tijd voor het nieuw
/ 27 / Van gemeentestraa
samenwerkings / 28 / De delen is het nieuwe
als voorbeeld voor de / 4 / Plezier beleven aan lastige vraagstukken LEZING / 19 / Nederland vermaatschappelijking van de zorg
TREFWINKEL
op weg / 29 / Participatie: andere democratie
doen, samenwerken, verzelfstandigen of een fusie van politiezones / 5 / Zelf / 20 / Leidt vermarkten? tot een betere politiezorg? TREFWINKEL
TREFWINKEL
omgaan / 30 / Creatief met schaarse ruimt
financiële gezondheid van / 6 / De de gemeenten (Belfius)
LEZING
stelt toekomstvisie voor en / 21 / Eandis lanceert communicatietools..
TREFWINKEL
en ondernemers / 7 / Gemeenten bundelen hun krachten
TREFWINKEL
in de sociale / 22 / Welkom innovatiefabriek
TREFWINKEL
en GIPOD: m / 32 / Infrax op het openbaar do
dienstverlening vraagt / 8 / Excellente een excellente organisatie (CIPAL)
TREFWINKEL
mensgericht ontwerpen met / 23 / Dienstverlening Service design TREFWINKEL
introduce / 33 / Belgacom Werkplek as a Serv
van krachten in / 24 / Bundelen het gemeentelijk onderwijs
/ 34 / Loket kinderopvang
wereld draait door: / 9 / De ook in uw gemeente?
TOOGGESPREK
tapt de EU voor / 10 / Wat lokale besturen?
TOOGGESPREK
/ 11 / Zorginnovatie
/ 25 / Koplopers in lokaal sociaal beleid
TOOGGESPREK
TOOGGESPREK
PRAKTIJKMARKT
/ 12 / GIScafé: GIS brengt op
PRAKTIJKMARKT
aan / 13 / Samenwerken een leefbare buurt
PRAKTIJKMARKT
/ 14 / Samen aankopen loont
PRAKTIJKMARKT
samenwerken en innoveren / 15 / Slim in vrije tijdsbeleid
PRAKTIJKMARKT
10 - 12.30 Sociale voorzieningen en stadsdiensten bundelen zich
4
/ 56 / tot Welzijnsknoop
WERKBEZOEK
/ 57 / Gent, gek op de fiets
WERKBEZOEK
Design: sociale werkplaats fabriceert designmeubelen / 58 / Recup met gerecycleerd hout
WERKBEZOEK
/ 59 / OCMW Gent activeert op maat
WERKBEZOEK
een hedendaagse stadswijk met een / 60 / Tondelier, diversiteit aan woonvormen
WERKBEZOEK
/ 61 / Volkstuinen en de Gentse voedselstrategie
WERKBEZOEK
/ 62 / De Rabotwijk heeft een eigen munt
WERKBEZOEK
/ 71 / Op groensafari in Gent
WERKBEZOEK
/ 31 / Instrumenten voor
/ 35 / Dementievriendelij
Programma Trefdag VVSG 16 oktober 2014 Vitale krachten in bestuur en samenleving: nieuwe perspectieven op samenwerken
14.00 - 15.00
we OCMW
LEZING
at naar Europalaan
TREFWINKEL
TREFWINKEL
vrije tijdsbeleid tussen / 39 / Lokaal straat en staat
TREFWINKEL
TREFWINKEL
digitale stad: inspiratie voor / 40 / De de digitale toekomst
g naar een e
TREFWINKEL
het eerste debat / 41 / GAS: op basis van cijfers!
TREFWINKEL
financieren zelf / 42 / Burgers maatschappelijke projecten
TREFWINKEL
kwaliteit door / 43 / Ruimtelijke hoogwaardige procesbegeleiding
schuldfinanciering
eert vice
g
jke gemeenten
TREFWINKEL
TREFWINKEL
LEZING
minder hinder omein
/ 37 / Actualiteitsdebat
LEZING
klimaatuitdagingen: / 38 / Urgente verandering komt van onderop*
seconomie: e hebben
te
glass is half full, / 36 / The not half empty
15.30 - 16.30
LEZING
TREFWINKEL
LEZING
TREFWINKEL
TOOGGESPREK
voor een / 44 / Coproduceren betere mobiliteit
TOOGGESPREK
lessen uit de externe audits in lokale / 45 / Eerste besturen (Audit Vlaanderen) TOOGGESPREK
TOOGGESPREK
een nieuw imago / 46 / Naar van het OCMW
LEZING
als… burgemeesters de wereld regeren? / 47 / Wat Over de rol van de lokale gemeenschap…LEZING
/ 48 / Stad van de toekomst
LEZING
OCMW’s draait activeren om / 49 / In maatschappelijke participatie
TREFWINKEL
/ 50 / Hoe lokaal is een zonale brandweer?TREFWINKEL Hoe en wat mag ik als / 51 / Staatssteun? lokaal bestuur financieren? zoveelste project of / 52 / Het echte transitie?
TREFWINKEL
LEZING
mobiliteitsbeleid, meer dan aan/ 53 / Lokaal sprakelijkheid voor putten en dekselsTREFWINKEL
/ 54 / Op uw gezondheid
TOOGGESPREK
tappen uit het ICT-raamcontract / 55 / Voordelen van de Vlaamse Overheid TOOGGESPREK
* Meer informatie volgt
14 - 16.30
/ 63 / Woonzorgcentra Gent: levenskwaliteit voorop
WERKBEZOEK
/ 64 / Woonzorg
WERKBEZOEK
/ 65 / Creatieve economie in Gent
WERKBEZOEK
/ 66 / Gents kinderdagverblijf
WERKBEZOEK
/ 67 / Een begraafplaats voor verschillende levensbeschouwingen
WERKBEZOEK
in de Ghelamco arena: / 68 / Rondleiding de PPS-constructie en de communitywerking met OCMW-cliënten uit de doeken
WERKBEZOEK
/ 69 / Op stap met Design Vlaanderen
WERKBEZOEK
/ 70 / De Fiets van Troje als creatief laboratorium voor duurzaamheidsoplossingen
WERKBEZOEK
5
Bestuur, werking en organisatie
/1/
9.30 - 10.30 uur
Het grote fusiedebat TREFWINKEL
‘ Vlaanderen telt te veel kleine gemeenten.’ ‘Als gemeenten niet fusioneren, zullen ze steeds minder te zeggen hebben.’ ‘Fusies zullen gemeenten efficiënter laten werken.’ Bijna veertig jaar na de vorige lokale fusiegolf is het thema van de samenvoeging van gemeenten weer helemaal actueel. Zowel lokaal als Vlaams worden hierover stellingen ingenomen. Zal de nieuwe Vlaamse regering fusies opleggen of alleen aanmoedigen? En is ze bereid om naar die (al dan niet gefuseerde) gemeenten ook bevoegdheden door te schuiven? Hoe denken de gemeenten hier zelf over? En blijken de vermeende fusievoordelen ook in de (buitenlandse) praktijk? Over deze en andere vragen gaan we in debat met lokale en Vlaamse beleidsvoerders. De samenstelling van het panel wordt pas vastgelegd na de vorming van de nieuwe Vlaamse regering.
/4/
9.30 - 10.30 uur
Plezier beleven aan lastige vraagstukken LEZING
Lastige vraagstukken zijn er in overvloed, denk aan organisatieveranderingen naar aanleiding van de intensere samenwerking tussen gemeente en OCMW of systeemveranderingen die nodig zijn op vlak van zorg, mobiliteit of klimaatverandering. Ze zijn complex, onoverzichtelijk, van niemand en iedereen tegelijk, raken veel belangen en ambities. Ze overschrijden bestuurslagen, administratieve grenzen, individuele mandaten en sectoren. Het vertrouwde beleids- en managementrepertoire leiden er de ene keer toe dat het vraagstuk blijft steken in intenties in bestuursakkoorden of doelstellingenbomen. De andere keer genereert het een grote bestuurlijke drukte en roept het (de zoveelste) interne reorganisatie, stappenplannen en een overmaat aan overlegcircuits in het leven, waar het minstens evenveel gaat over de onderlinge verhoudingen als over het vraagstuk zelf. Hans Vermaak heeft een verhaal te vertellen over lastige vraagstukken, over vernieuwend bezig zijn en omgevingen die tegenstribbelen. ‘Het gaat niet om dingen beter doen maar anders’. spreker Hans Vermaak is adviseur en “visiting professor” aan de Copenhagen Business School. Zijn boek “leren veranderen” is uitgegroeid tot een standaardwerk en “Plezier beleven aan taaie vraagstukken” werd in 2009 bekroond als boek van het jaar. organisatie
/5/
9.30 - 10.30 uur
Zelf doen, samenwerken, verzelfstandigen of vermarkten. Hoe maakt u de afweging? TREFWINKEL
6
Of het nu gaat om ouderenzorg, veiligheid, kinderopvang, groenonderhoud, cultuur, afvalinzameling: in elk van deze domeinen vragen lokale bestuurders zich af: wat doen we zelf, wat samen met anderen, wat besteden we uit? Welke beheersvorm biedt ons de beste garanties op kwaliteitsvolle dienstverlening aan een aanvaardbare kostprijs? De VVSG hield hierover de voorbije maanden een aantal workshops met lokale mandatarissen en puurt daar een aantal cruciale vragen uit, die als leidraad kunnen dienen bij het maken van een keuze. spreker Christof Delatter, VVSG-stafmedewerker
/6/
9.30 - 10.30 uur
De financiële gezondheid van de gemeenten LEZING
Dat de lokale besturen het momenteel bijzonder moeilijk hebben om hun financiën onder controle te houden, is ondertussen duidelijk. Op basis van de meest recente financiële gegevens van de gemeenten brengt Belfius inzicht in de budgettaire tendensen van de lopende gemeentelijke bestuursperiode. spreker Geert Gielens, Chief economist Belfius organisatie
/8/
9.30 - 10.30 uur
Excellente dienstverlening vraagt een excellente organisatie TREFWINKEL
Schuif mee aan tafel en verneem van collega-besturen hoe ze hun organisatie inrichten in functie van nog betere dienstverlening: hoe uw organisatie kantelen naar meer klantgerichtheid, of de digitale bouwaanvraag ten dienste stellen van burgers, of e-besluitvorming hanteren ter ondersteuning van duurzaam beleid? Hoe gaat u om met de externe audit, of met financiële rapportering ter ondersteuning van uw beleid, of met informatieveiligheid? We nodigen u uit voor een sessie vol inspirerende praktijkgetuigenissen. organisatie
en
/ 10 /
9.30 - 10.30 uur
Wat tapt de EU voor lokale besturen? TOOGGESPREK
E en Europese subsidieaanvraag wordt meestal geassocieerd met ingewikkelde regels en veel administratie. Het vergt inderdaad inzicht en kennis, en een duidelijke keuze, maar lokale besturen
Programma Trefdag VVSG 16 oktober 2014 Vitale krachten in bestuur en samenleving: nieuwe perspectieven op samenwerken
kunnen zich dat eigen maken of hierin samenwerken. Grote, middelgrote en kleine gemeenten tonen aan dat het kan. We maken u wegwijs in het Europese bos waardoor u de (subsidie)bomen kunt zien. barpersoneel Betty De Wachter, diensthoofd internationaal Petra Dombrecht, stafmedewerker maatschappelijke integratie en werk Bart Palmaers, stafmedewerker lokale economie Liesbet Belmans, stafmedewerker steunpunt landelijke gemeenten
/ 12 /
9.30 - 10.30 uur
GIScafé: GIS brengt op PRAKTIJKMARKT
GIS – Geografisch InformatieSysteem – wordt nog teveel beschouwd als een kost en te weinig als een investering voor een efficiënter beleid. Kom ontdekken hoe GIS zorgt voor een beter parkeerbeleid, hoe een goed onderhouden Register Onbebouwde Percelen extra inkomsten oplevert, hoe GIS en geodata ingezet worden in rampsituaties. Laat u inspireren in het GIS-café, het levert minstens één idee op om zelf in uw bestuur aan de slag te gaan.
/ 14 /
9.30 - 10.30 uur
Samen aankopen loont PRAKTIJKMARKT
Goedkopere prijszetting, hogere knowhow, administratieve vereenvoudiging, slechts enkele van de voordelen die samen aankopen biedt. Praktijkvoorbeelden geven u inzage hoe u dit slim kunt aanpakken: hoe een geschikte partner vinden, welke procedures volgen, hoe verloopt de gunning, kan het ook duurzaam, wat zijn valkuilen.
/ 17 /
11 - 12 uur
Sterke besturen hebben sterke burgerinitiatieven nodig en omgekeerd LEZING
Een samenleving die groeit in complexiteit, met urgente uitdagingen en een (lokale) overheid die armlastig is, noopt tot reflectie over sturen en besturen. Lokale bestuurders die het vermogen hebben om productieve samenwerkingen tot stand te brengen, maken een verschil. Filip de Rynck zet de samenwerking tussen lokale bestuurders en burgerinitiatieven centraal. We onderzoeken welke verschuivingen aan de gang zijn in de wederzijdse verhoudingen, hoe slimme verbindingen ontstaan, welke rol ambtenaren en politici in deze netwerken kunnen spelen en welke bestuursvernieuwingen desgevallend nodig zijn. Filip de Rynck kennen we als productieve denker en kritische supporter van het lokale bestuur. Speciaal voor deze trefdag bereidt hij
een lezing voor die een uitdagend perspectief geeft aan samenwerken en mobilisatie van vitale krachten in de burgermaatschappij. spreker Filip De Rynck, hoogleraar bestuurskunde UGent
/ 20 /
11 - 12 uur
Leidt een fusie van politiezones tot een betere politiezorg? TREFWINKEL
De schaalvergroting van lokale politiezones is al enige tijd actueel. Twee burgemeesters, twee korpschefs en een wetenschapper maken met u de afweging of een fusie van politiezones noodzaak of opportuniteit is voor een betere lokale politiezorg. sprekers Geert Smet, korpschef PZ Voorkempen Mark Crispel, korpschef Sint-Pieters-Leeuw prof. Brice De Ruyver, UGent
/ 23 /
11 - 12 uur
Dienstverlening mensgericht ontwerpen met Service Design TREFWINKEL
Met service design (her)ontwerpt u dienstverlening op een mensgerichte manier en met inzet van designtechnieken. U verneemt hoe deze aanpak werkt en effectief ook werkzaam is aan de hand van praktijkcases. Geel richtte naar aanleiding van de integratie van gemeentelijke en OCMW-diensten zijn loketten opnieuw in met service design. sprekers Joep Paemen, service designer Dominique Luyckx, Bestuurssecretaris Kwaliteitszorg en Strategische planning stad en OCMW Geel Kristel van Ael, service designer Nahman organisatie
/ 24 /
11 - 12 uur
Bundelen van krachten in het gemeentelijk onderwijs TOOGGESPREK
Ook het gemeentelijk onderwijs wil via samenwerking kostenbewust omgaan met de beschikbare middelen en/of de pedagogische kwaliteit nog verhogen. Praktijkexperts presenteren modellen van samenwerking binnen één of meerdere scholengemeenschappen en binnen het deeltijds kunstonderwijs. Patriek Delbaere, algemeen directeur van OVSG trekt conclusies: aan welke voorwaarden moet een samenwerkingsverband in het ste-
7
Bestuur, werking en organisatie delijk en gemeentelijk onderwijs voldoen om succesvol te zijn? Wat zijn de voordelen? En wat de valkuilen? Stof voor gesprek, ook met het publiek! spreker Patriek Delbaere, algemeen directeur van OVSG Experten uit de praktijk
/ 26 /
12.30 - 13.30 uur
Tijd voor het nieuwe OCMW
voor uw bestuur interessant kunnen zijn? Wat zijn de gevolgen van een financiering zonder tussentijdse aflossingen? Aan de hand van concrete ervaringen van lokale besturen krijgt u zicht op de voor- en nadelen van het gebruik van alternatieve langetermijnfinancieringsinstrumenten. sprekers Myriam Lint, relatiebeheerder, Belfius Gert De Brabanter, National Manager Public Sector, ING Rik Buyse, schepen van Financiën, Gemeente Wielsbeke Cathy Brouckaert, financieel beheerder, Stad Brugge Jan Leroy, directeur bestuur, VVSG
LEZING
OCMW’s moeten weg uit de hoek waar de klappen vallen. Ze moeten zich meer dan ooit profileren als motor van een sterk lokaal sociaal beleid en als lokale toegangspoort tot alle sociale rechten en voorzieningen. OCMW’s moeten echte netwerkorganisaties worden die voortdurend op zoek gaan naar bondgenoten om hun missie te realiseren: mensen in staat stellen een menswaardig leven te leiden. De gemeenten zijn hierbij de eerste en bevoorrechte partner. Maar er is ook veel meer samenwerking met andere OCMW’s en andere partners nodig om deze opdracht te realiseren. Schaalvergroting mag hierbij geen taboe zijn. Van Vlaanderen verwachten we minder betutteling en regels, meer erkenning van onze regisseursfunctie en meer ruimte om als publieke sociale ondernemers aan de slag te gaan. Kortom: het is tijd voor het OCMW anno 2014! spreker Piet Van Schuylenbergh, directeur afdeling OCMW’s, VVSG
/ 27 /
12.30 - 13.30 uur
Van gemeentestraat naar Europalaan TREFWINKEL
Twee burgemeesters, Luc Martens, burgemeester van Roeselare en Annemarie Jorritsma, burgemeester van Almere maken met u een wandeling van de gemeentestraat tot de Europalaan: van de dagelijkse praktijk van de gemeenteraad, het college en de verantwoordelijkheden van de burgemeester tot de impact van de centrale overheden en Europa op de lokale besturen, en omgekeerd. Verwacht u aan een boeiend gesprek met twee mensen met pakken politieke ervaring. sprekers Annemarie Jorritsma, burgemeester Almere en president van de Europese vereniging van gemeenten en regio’s, CEMR Luc Martens, burgemeester Roeselare en voorzitter VVSG
/ 31 /
12.30 - 13.30 uur
Instrumenten voor schuldfinanciering TREFWINKEL
Bestaan er alternatieven voor de klassieke banklening? Wanneer zou het uitgeven van commercial paper of medium term notes
8
/ 33 /
12.30 - 13.30 uur
Belgacom introduceert Werkplek as a Service TREFWINKEL
De werkplek evolueert snel, het nieuwe werken is flexibel, onafhankelijk van plaats en tijd, thuiswerk is in opmars. Organisaties moeten hun professionele omgeving hieraan aanpassen. Hoe zorgt u ervoor dat in deze verschuiving de dienstverlening verzekerd blijft en zelfs verbetert? Liefst ook nog op een veilige, doordachte wijze zonder financiële risico’s? Belgacom stelt u Werkplek as a servic voor, het ICT-raamcontract van de Vlaamse overheid dat ook openstaat voor lokale besturen. Lokale besturen kunnen langs deze weg naar de cloud. Laat u verrassen door nieuw beschikbare oplossingen. organisatie
/ 37 /
14 - 15 uur
Actualiteitsdebat TREFWINKEL
We houden voorlopig in het Trefdagprogramma dit uurblok vrij om naadloos in te spelen op een actualiteitsvraagstuk dat na de verkiezingen op het bord van lokale besturen verwachten mag. U kunt nu al uw plaatsje in deze workshop reserveren of later nog altijd kiezen om één van uw andere gekozen workshops te ruilen voor dit acualiteitsdebat.
/ 40 /
14 - 15 uur
De digitale stad: inspiratie voor besturen en diensten die zich voorbereiden op de digitale toekomst LEZING
Antwerpen trekt voluit de digitale kaart. Een digitaal platform geeft alle gebruikers – zowel burgers, bedrijven, verenigingen als de eigen medewerkers – een gepersonaliseerde toegang tot de
Programma Trefdag VVSG 16 oktober 2014 Vitale krachten in bestuur en samenleving: nieuwe perspectieven op samenwerken
diensten van de stad; waar, wanneer en hoe zij het willen. Gerrie Smits presenteerde het wervend concept reeds op het HRCongres en Durven met dienstverlening; ondertussen is het digitale platform realiteit en bouwt Antwerpen cocreatief gewijs aan diverse applicaties. We nodigen u uit voor een rondleiding in het digitale gemeentehuis, een kennismaking met de gebruikersgerichte principes en een gesprek over de toekomstperspectieven.
Welke regelgeving is wanneer van toepassing? Deze trefwinkel loodst u stap voor stap door de complexe regelgeving en we beantwoorden uw vragen in verband met staatssteun.
spreker Gerrie Smits, sociale media manager van de stad Antwerpen
/ 52 /
/ 46 /
15.30 - 16.30 uur
Naar een nieuw imago van het OCMW LEZING
“ OCMW’s geven geld aan mensen die liefst een ganse dag in hun luie zetel zitten.” Het is maar één van de uitspraken van Jan Publiek over het OCMW en zijn cliënten. Nochtans zijn de OCMW’s veel meer dan de ‘bancontact van de samenleving’ en is hun hulpverlening emanciperend en professioneel. Toch slagen de OCMW’s er niet goed in om hun imago te wijzigen. Zijn ze misschien te bescheiden? Moeten ze meer reclame maken voor hun producten en de bereikte resultaten? En volstaat dit dan om de perceptie om te gooien en het maatschappelijk draagvlak voor OCMW-hulpverlening te vergroten? spreker Fons Van Dyck - Think BBDO Fons Van Dijck
/ 47 /
15.30 - 16.30 uur
Wat als … burgemeesters de wereld regeren? Over de rol van de lokale gemeenschap in globale uitdagingen. LEZING
“If mayors ruled the world”, Benjamin Barber schreef er een boek over. Mark Suykens neemt stelling en kiest als uitgangspunt de rol die de lokale gemeenschap kan en moet spelen in globale uitdagingen. Als de toekomst (g)lokaal is, welke lokale overheid is er dan nodig? spreker Mark Suykens, algemeen directeur VVSG
/ 51 /
15.30 - 16.30 uur
Staatssteun? Hoe en wat mag ik als lokaal bestuur financieren? TREFWINKEL
Het Europese kader rond de diensten van algemeen economisch belang zorgt voor veel verwarring bij lokale besturen. Wanneer is er sprake van staatssteun? Wanneer geeft een lokaal bestuur een subsidie en wanneer gaat het om een overheidsopdracht?
spreker Barteld Schutyser, advocaat
15.30 - 16.30 uur
Het zoveelste project of echte transitie? LEZING
L okale besturen willen een motor zijn voor duurzame ontwikkeling. ‘Transitie’ gaat hierbij over diepgaande wijzigingen in systemen die de maatschappelijke ontwikkeling beheersen, zoals het energie-, het mobiliteits- en het voedselsysteem en het systeem van wonen en bouwen. Maar niet elk veranderingsproces op weg naar beter bestuur is een transitie. Hebben de projecten of initiatieven die uw bestuur plant of aan het uitvoeren is, potentieel om echt transitie of systeemverandering te bewerkstelligen? Welke vragen kunnen u helpen hier antwoord op te krijgen? Het ‘referentiekader stedelijke transitie’ biedt hulp. Aan de hand van enkele cases maken we dit hulpmiddel inzichtelijk en concreet. spreker Yves De Weerdt, onderzoekscoördinator VITO - Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek
/ 53 /
15.30 - 16.30 uur
Een lokaal mobiliteitsbeleid, meer dan aansprakelijkheid voor putten en deksels TREFWINKEL
Een gemeente wordt aansprakelijk gesteld voor een olievlek op het wegdek. Een burgemeester komt voor de strafrechter voor een onveilige verkeerssituatie. De voorbeelden van aansprakelijkheidsgeschillen over de veiligheid van het wegennet zijn talrijk. We onderzoeken de rechtspraak en gaan na of ze te streng is voor de lokale besturen. De mobiliteit hoeft echter niet uitsluitend een bron van frustratie te zijn voor de lokale besturen. Een lokaal mobiliteitsbeleid biedt mogelijkheden om te werken aan bereikbaarheid, toegankelijkheid, verkeersveiligheid en leefbaarheid. De Vlaamse Stichting Verkeerskunde en Ethias geven een globale benadering van een modern lokaal mobiliteitsbeleid. sprekers Eddy Klynen, Coördinator VSV Geert Vandenwijngaert, Bijzonder adviseur directie collectiviteiten Ethias organisatie
9
Bestuur, werking en organisatie
/ 55 /
15.30 - 16.30 uur
Voordelen tappen uit het ICT-raamcontract van de Vlaamse Overheid
/ 67 /
14 - 16.30 uur
Een begraafplaats voor verschillende levensbeschouwingen
TOOGGESPREK
WERKBEZOEK
et ICT-raamcontract van de Vlaamse Overheid bevat een vijftal H grote luiken én staat nu ook open voor lokale besturen. Het gaat potentieel over miljarden euro’s en de voornaamste troef is dat u op een vlotte wijze zonder al te veel administratieve rompslomp kunt aankopen, mensen op korte of lange termijn inhuren en uw serverpark naar een veilige overheidscloud brengen. We gaan in gesprek met mensen van de Vlaamse Overheid én de lokale besturen en maken u wegwijs in de voordelen van zo’n samenwerkingsvorm.
In Vlaanderen zorgen de gemeenten voor de openbare begraafplaatsen. Daardoor zijn alle inwoners verzekerd van een goede dienstverlening en van een gelijke behandeling. Lokale overheden zoeken steeds naar oplossingen, zodat iedereen begraven kan worden, rekening houdend met zijn of haar eigen overtuiging en wilsbeschikking. De laatste jaren worden meer en meer gemeenten geconfronteerd met de vraag om een overledene volgens de islamitische ritus te begraven. De Vlaamse regelgeving maakt een dergelijke begrafenis mogelijk, maar dit vergt vaak nog aanpassingen van de begraafplaatsen. Deze wijzigingen roepen vaak praktische vragen op. Om aan deze vragen tegemoet te komen organiseert de VVSG een bezoek aan de begraafplaats in Scheldeakker (Zwijnaarde). Deze begraafplaats beschikt over een perk met meer dan honderd islamitische graven. De Dienst Burgerzaken en Integratiedienst van de stad Gent lichten de specifieke inrichting en samenwerking met verschillende geloofsgemeenschappen toe.
barman Herman Callens, stafmedewerker VVSG
10
Personeelsbeleid en leiderschap
/4/
9.30 - 10.30 uur
Plezier beleven aan lastige vraagstukken LEZING
Lastige vraagstukken zijn er in overvloed, denk aan organisatieveranderingen naar aanleiding van de intensere samenwerking tussen gemeente en OCMW of systeemveranderingen die nodig zijn op vlak van zorg, mobiliteit of klimaatverandering. Ze zijn complex, onoverzichtelijk, van niemand en iedereen tegelijk, raken veel belangen en ambities. Ze overschrijden bestuurslagen, administratieve grenzen, individuele mandaten en sectoren. Het vertrouwde beleids- en managementrepertoire leiden er de ene keer toe dat het vraagstuk blijft steken in intenties in bestuursakkoorden of doelstellingenbomen. De andere keer genereert het een grote bestuurlijke drukte en roept het (de zoveelste) interne reorganisatie, stappenplannen en een overmaat aan overlegcircuits in het leven, waar het minstens evenveel gaat over de onderlinge verhoudingen als over het vraagstuk zelf. Hans Vermaak heeft een verhaal te vertellen over lastige vraagstukken, over vernieuwend bezig zijn en omgevingen die tegenstribbelen. ‘Het gaat niet om dingen beter doen maar anders’. spreker Hans Vermaak is adviseur en “visiting professor” aan de Copenhagen Business School. Zijn boek “leren veranderen” is uitgegroeid tot een standaardwerk en “Plezier beleven aan taaie vraagstukken” werd in 2009 bekroond als boek van het jaar. organisatie
/8/
9.30 - 10.30 uur
Excellente dienstverlening vraagt een excellente organisatie TREFWINKEL
Schuif mee aan tafel en verneem van collega-besturen hoe ze hun organisatie inrichten in functie van nog betere dienstverlening: hoe uw organisatie kantelen naar meer klantgerichtheid, of de digitale bouwaanvraag ten dienste stellen van burgers, of e-besluitvorming hanteren ter ondersteuning van duurzaam beleid? Hoe gaat u om met de externe audit, of met financiële rapportering ter ondersteuning van uw beleid, of met informatieveiligheid? We nodigen u uit voor een sessie vol inspirerende praktijkgetuigenissen. organisatie
/ 16 /
en 11 - 12 uur
Kiezen voor talent LEZING
Gelukkige medewerkers én tegelijk schitterende resultaten. Dat is de focus van de lezing van Luk Dewulf. Wat zijn de talenten van uw collega’s, medewerkers en uzelf? Welke vaardigheden hebt
u nodig om meer uit iemands talent te halen? En wat doet u met die dingen waar u echt niet goed in bent? Hoe neemt u verantwoordelijkheid voor uw resultaten door vooral uzelf te blijven? Talentcoach Luk Dewulf brengt een boeiend verhaal met veel concrete voorbeelden en illustraties. In de lezing krijgt u concrete inzichten die u helpen om in gesprek te gaan met collega’s, medewerkers of cliënten over hun talenten. Bovendien komt u ook meer te weten over uw eigen talenten en hoe u deze krachtiger kunt inzetten om nog betere resultaten te halen. spreker Luk Dewulf, auteur van “Ik kies voor mijn talent” (achtste druk) Naar aanleiding van dit boek is hij sinds 2009 een veel gevraagd spreker over talent
/ 23 /
11 - 12 uur
Dienstverlening mensgericht ontwerpen met Service Design TREFWINKEL
Met service design (her)ontwerpt u dienstverlening op een mensgerichte manier en met inzet van designtechnieken. U verneemt hoe deze aanpak werkt en effectief ook werkzaam is aan de hand van praktijkcases. Geel richtte naar aanleiding van de integratie van gemeentelijke en OCMW-diensten zijn loketten opnieuw in met service design. sprekers Joep Paemen, service designer Dominique Luyckx, Bestuurssecretaris Kwaliteitszorg en Strategische planning stad en OCMW Geel Kristel van Ael, service designer Nahman organisatie
/ 33 /
12.30 - 13.30 uur
Belgacom introduceert Werkplek as a Service TREFWINKEL
De werkplek evolueert snel, het nieuwe werken is flexibel, onafhankelijk van plaats en tijd, thuiswerk is in opmars. Organisaties moeten hun professionele omgeving hieraan aanpassen. Hoe zorgt u ervoor dat in deze verschuiving de dienstverlening verzekerd blijft en zelfs verbetert? Liefst ook nog op een veilige, doordachte wijze zonder financiële risico’s? Belgacom stelt u Werkplek as a servic voor, het ICT-raamcontract van de Vlaamse overheid dat ook openstaat voor lokale besturen. Lokale besturen kunnen langs deze weg naar de cloud. Laat u verrassen door nieuw beschikbare oplossingen. organisatie
11
Personeelsbeleid en leiderschap
/ 40 /
14 - 15 uur
De digitale stad: inspiratie voor besturen en diensten die zich voorbereiden op de digitale toekomst LEZING
Antwerpen trekt voluit de digitale kaart. Een digitaal platform geeft alle gebruikers – zowel burgers, bedrijven, verenigingen als de eigen medewerkers – een gepersonaliseerde toegang tot de diensten van de stad; waar, wanneer en hoe zij het willen. Gerrie Smits presenteerde het wervend concept reeds op het HRCongres en Durven met dienstverlening; ondertussen is het digitale platform realiteit en bouwt Antwerpen cocreatief gewijs aan diverse applicaties. We nodigen u uit voor een rondleiding in het digitale gemeentehuis, een kennismaking met de gebruikersgerichte principes en een gesprek over de toekomstperspectieven. spreker Gerrie Smits, sociale media manager van de stad Antwerpen
/ 36 /
14 - 15 uur
The glass is half full, not half empty LEZING
Het glas is halfvol, niet half leeg: dat moet de houding zijn wanneer we de mogelijkheden en capaciteiten van burgers inzetten om wijken en gemeenschappen op te bouwen. De relatie van overheden met burgers moet gebaseerd zijn op evenwaardig-
12
heid, niet op datgene wat de overheid de klant te bieden heeft, en burgers moeten mee aan het stuur zitten. Het zijn maar een paar principes van Asset Based Community Development (ABCD). Mis op deze trefdag Cormac Russell niet; hij traint wereldwijd buurten, overheden, NGO’s die talenten en mogelijkheden willen mobiliseren voor de lokale gemeenschap. spreker Cormac Russell, leidt Nurture Development en is lid van het Asset Based Community Development (ABCD) Institute van de Northwestern University, Chicago.
/ 55 /
15.30 - 16.30 uur
Voordelen tappen uit het ICT-raamcontract van de Vlaamse Overheid TOOGGESPREK
et ICT-raamcontract van de Vlaamse Overheid bevat een vijftal H grote luiken én staat nu ook open voor lokale besturen. Het gaat potentieel over miljarden euro’s en de voornaamste troef is dat u op een vlotte wijze zonder al te veel administratieve rompslomp kunt aankopen, mensen op korte of lange termijn inhuren en uw serverpark naar een veilige overheidscloud brengen. We gaan in gesprek met mensen van de Vlaamse Overheid én de lokale besturen en maken u wegwijs in de voordelen van zo’n samenwerkingsvorm. barman Herman Callens, stafmedewerker VVSG
Dienstverlening en loketwerking
/8/
9.30 - 10.30 uur
Excellente dienstverlening vraagt een excellente organisatie TREFWINKEL
Schuif mee aan tafel en verneem van collega-besturen hoe ze hun organisatie inrichten in functie van nog betere dienstverlening: hoe uw organisatie kantelen naar meer klantgerichtheid, of de digitale bouwaanvraag ten dienste stellen van burgers, of e-besluitvorming hanteren ter ondersteuning van duurzaam beleid? Hoe gaat u om met de externe audit, of met financiële rapportering ter ondersteuning van uw beleid, of met informatieveiligheid? We nodigen u uit voor een sessie vol inspirerende praktijkgetuigenissen. organisatie
/ 16 /
en
11 - 12 uur
Kiezen voor talent LEZING
Gelukkige medewerkers én tegelijk schitterende resultaten. Dat is de focus van de lezing van Luk Dewulf. Wat zijn de talenten van uw collega’s, medewerkers en uzelf? Welke vaardigheden hebt u nodig om meer uit iemands talent te halen? En wat doet u met die dingen waar u echt niet goed in bent? Hoe neemt u verantwoordelijkheid voor uw resultaten door vooral uzelf te blijven? Talentcoach Luk Dewulf brengt een boeiend verhaal met veel concrete voorbeelden en illustraties. In de lezing krijgt u concrete inzichten die u helpen om in gesprek te gaan met collega’s, medewerkers of cliënten over hun talenten. Bovendien komt u ook meer te weten over uw eigen talenten en hoe u deze krachtiger kunt inzetten om nog betere resultaten te halen. spreker Luk Dewulf, auteur van “Ik kies voor mijn talent” (achtste druk) Naar aanleiding van dit boek is hij sinds 2009 een veel gevraagd spreker over talent
/ 23 /
11 - 12 uur
Dienstverlening mensgericht ontwerpen met Service Design TREFWINKEL
Met service design (her)ontwerpt u dienstverlening op een mensgerichte manier en met inzet van designtechnieken. U verneemt hoe deze aanpak werkt en effectief ook werkzaam is aan de hand van praktijkcases. Geel richtte naar aanleiding van de integratie van gemeentelijke en OCMW-diensten zijn loketten opnieuw in met service design.
sprekers Joep Paemen, service designer Dominique Luyckx, Bestuurssecretaris Kwaliteitszorg en Strategische planning stad en OCMW Geel Kristel van Ael, service designer Nahman organisatie
/ 40 /
14 - 15 uur
De digitale stad: inspiratie voor besturen en diensten die zich voorbereiden op de digitale toekomst LEZING
Antwerpen trekt voluit de digitale kaart. Een digitaal platform geeft alle gebruikers – zowel burgers, bedrijven, verenigingen als de eigen medewerkers – een gepersonaliseerde toegang tot de diensten van de stad; waar, wanneer en hoe zij het willen. Gerrie Smits presenteerde het wervend concept reeds op het HRCongres en Durven met dienstverlening; ondertussen is het digitale platform realiteit en bouwt Antwerpen cocreatief gewijs aan diverse applicaties. We nodigen u uit voor een rondleiding in het digitale gemeentehuis, een kennismaking met de gebruikersgerichte principes en een gesprek over de toekomstperspectieven. spreker Gerrie Smits, sociale media manager van de stad Antwerpen
/ 56 /
10 - 12.30 uur
Sociale voorzieningen en stadsdiensten bundelen zich tot Welzijnsknoop WERKBEZOEK
D e Welzijnsknoop in Ledeberg huisvest niet alleen het Welzijnsbureau Gentbrugge/Ledeberg, het lokaal dienstencentrum De Knoop en het sociaal restaurant van OCMW Gent maar ook Gentinfo, het centraal aanspreekpunt voor informatie over het stadsbestuur en de stadsdiensten. Ook een werkpunt, de woonwinkel, het buurtwerk van Stad Gent, vzw Jong en Kind en Gezin vinden er een plek. Last but not least, na de kantooruren maken lokale verenigingen gebruik van het gebouw. Kom met ons onderzoeken wat de kracht en de succesfactoren zijn van deze co-housing en ontdek hoe stad en OCMW hier samenwerken. U verneemt ook meer over Gentinfo en hoe dit centraal aanspreekpunt van de stad zich tegelijk op een gedecentraliseerde en burgernabije manier uitbouwt. uw gidsen Annie Schouppe, diensthoofd OCMW Gent, samen met de partners van de Welzijnsknoop Hilde Ballegeer, directeur Manager van gentinfo
13
Ouderenzorg en kinderopvang
/2/
9.30 - 10.30 uur
Kinderarmoede is een strijd van iedereen LEZING
B ijna één op tien van de Vlaamse kinderen groeit op in armoede. Het beleid en alle actoren in de opvoeding van kinderen hebben de middelen in handen om te voorkomen dat kinderen achtergesteld zijn nog voor ze naar de peuterklas gaan. Hieraan verzaken noemt Peter Adriaenssens kinderverwaarlozing. Hij verdedigt de stelling dat overheid en lokale samenleving meer verantwoordelijkheid moeten opnemen om gelijke ontwikkelingskansen te geven aan elk kind. spreker Peter Adriaenssens is kinder- en jeugdpsychiater, professor KULeuven en ook Voorzitter van het Kinderarmoedefonds
/5/
9.30 - 10.30 uur
Zelf doen, samenwerken, verzelfstandigen of vermarkten. Hoe maakt u de afweging? TREFWINKEL
Of het nu gaat om ouderenzorg, veiligheid, kinderopvang, groenonderhoud, cultuur, afvalinzameling: in elk van deze domeinen vragen lokale bestuurders zich af: wat doen we zelf, wat samen met anderen, wat besteden we uit? Welke beheersvorm biedt ons de beste garanties op kwaliteitsvolle dienstverlening aan een aanvaardbare kostprijs? De VVSG hield hierover de voorbije maanden een aantal workshops met lokale mandatarissen en puurt daar een aantal cruciale vragen uit, die als leidraad kunnen dienen bij het maken van een keuze. spreker Christof Delatter, VVSG-stafmedewerker
/ 11 /
9.30 - 10.30 uur
PRAKTIJKMARKT
De uitdaging van de vergrijzing maakt van innovatie in zorg een urgent onderwerp. De vernieuwing is in de praktijk al bezig, we nodigen u uit voor een ontmoeting en kennismaking met de voortrekkers. Kom ideeën halen en steel slim. 9.30 - 10.30 uur
GIScafé: GIS brengt op PRAKTIJKMARKT
GIS – Geografisch InformatieSysteem – wordt nog teveel beschouwd als een kost en te weinig als een investering voor een
14
/ 16 /
11 - 12 uur
Kiezen voor talent LEZING
Gelukkige medewerkers én tegelijk schitterende resultaten. Dat is de focus van de lezing van Luk Dewulf. Wat zijn de talenten van uw collega’s, medewerkers en uzelf? Welke vaardigheden hebt u nodig om meer uit iemands talent te halen? En wat doet u met die dingen waar u echt niet goed in bent? Hoe neemt u verantwoordelijkheid voor uw resultaten door vooral uzelf te blijven? Talentcoach Luk Dewulf brengt een boeiend verhaal met veel concrete voorbeelden en illustraties. In de lezing krijgt u concrete inzichten die u helpen om in gesprek te gaan met collega’s, medewerkers of cliënten over hun talenten. Bovendien komt u ook meer te weten over uw eigen talenten en hoe u deze krachtiger kunt inzetten om nog betere resultaten te halen. spreker Luk Dewulf, auteur van “Ik kies voor mijn talent” (achtste druk) Naar aanleiding van dit boek is hij sinds 2009 een veel gevraagd spreker over talent
/ 19 /
11 - 12 uur
Nederland als voorbeeld voor de vermaatschappelijking van de zorg in Vlaanderen TREFWINKEL
Zorginnovatie
/ 12 /
efficiënter beleid. Kom ontdekken hoe GIS zorgt voor een beter parkeerbeleid, hoe een goed onderhouden Register Onbebouwde Percelen extra inkomsten oplevert, hoe GIS en geodata ingezet worden in rampsituaties. Laat u inspireren in het GIS-café, het levert minstens één idee op om zelf in uw bestuur aan de slag te gaan.
Nederland is de weg ingeslagen van de participatiemaatschappij. Tof Thissen, Nederlands politicus en directeur van KING, geeft een genuanceerd beeld van deze Nederlandse evolutie. Hij bekijkt de kansen die deze omwenteling biedt, maar tevens de te bewaken grenzen en de rol die de lokale overheid heeft in dit verhaal. Professor Anja Declerq, projectleider van het ouderenonderzoek LUCAS, geeft een kritische reflectie op deze transitie en wat we hieruit kunnen leren voor de vermaatschappelijking van de zorg in Vlaanderen. Hoe zorgzame buurten met vrijwillig engagement en de formele zorg elkaar wederzijds kunnen ondersteunen, wordt de centrale focus van deze trefwinkel. sprekers Tof Thissen, directeur KING Anja Declercq, professor aan de KULeuven, projectleider ouderenzorgonderzoek LUCAS
Programma Trefdag VVSG 16 oktober 2014 Vitale krachten in bestuur en samenleving: nieuwe perspectieven op samenwerken
/ 34 /
12.30 - 13.30 uur
Loket kinderopvang
/ 63 /
14 - 16.30 uur
Woonzorgcentra Gent: levenskwaliteit voorop
TOOGGESPREK
WERKBEZOEK
We nodigen u uit voor een gesprek over het lokaal loket kinderopvang: hoe kunt u het vorm geven, met welke partners, is het de taak van een lokaal bestuur ouders te helpen in hun zoektocht naar een geschikte kinderopvang? We gaan na hoe dit lokaal loket een instrument kan worden in een lokaal activeringsbeleid en in de strijd tegen kinderarmoede.
Naar goede gewoonte stelt de Gentse ouderenzorg haar deuren open. Kom inspiratie opdoen in een woonzorgcentrum en hoor hoe de collega’s het aanpakken. U wordt in kleine groepen rondgeleid, kunt naar hartelust vragen stellen en kennismaken met de gedrevenheid van de equipe in één van de Gentse woonzorgcentra.
barvrouw Ann Lobijn, diensthoofd Kinderopvang
/ 35 /
12.30 - 13.30 uur
Dementievriendelijke gemeenten TOOGGESPREK
Mensen met dementie zo lang mogelijk in goede omstandigheden in hun vertrouwde omgeving laten wonen zou een evidentie moeten zijn voor ons allemaal. Aan deze toog verkennen we hoe dit mogelijk is, we stellen u praktijken voor die aan de weg timmeren en een handboek met concrete tips. Veerle Baert is als auteur van het handboek onze barvrouw van dienst. barpersoneel Jan Goddaer, Levend Geheugen OCMW Kortrijk– EFID award winnaar Anne-Sophie Parrent, Age Platform Europe Veerle Baert, barvrouw, auteur handboek
/ 36 /
/ 64 /
14 - 16.30 uur
Woonzorg WERKBEZOEK
Dit tweede werkbezoek aan een woonzorgcentrum wordt momenteel nog uitgewerkt.
/ 66 /
14 - 16.30 uur
Gents kinderdagverblijf WERKBEZOEK
Een aantal kinderdagverblijven van de stad Gent werken met een specifieke pedagogische visie. Gent toont ons twee inspirerende voorbeelden. Hun ervaring kan (kleinschalige) kinderdagverblijven inspireren in het organiseren van een goede kinderopvang.
14 - 15 uur
The glass is half full, not half empty LEZING
Het glas is halfvol, niet half leeg: dat moet de houding zijn wanneer we de mogelijkheden en capaciteiten van burgers inzetten om wijken en gemeenschappen op te bouwen. De relatie van overheden met burgers moet gebaseerd zijn op evenwaardigheid, niet op datgene wat de overheid de klant te bieden heeft, en burgers moeten mee aan het stuur zitten. Het zijn maar een paar principes van Asset Based Community Development (ABCD). Mis op deze trefdag Cormac Russell niet; hij traint wereldwijd buurten, overheden, NGO’s die talenten en mogelijkheden willen mobiliseren voor de lokale gemeenschap. spreker Cormac Russell, leidt Nurture Development en is lid van het Asset Based Community Development (ABCD) Institute van de Northwestern University, Chicago.
15
Sociaal beleid, sociale diensten en sociale economie
/2/
9.30 - 10.30 uur
Kinderarmoede is een strijd van iedereen LEZING
B ijna één op tien van de Vlaamse kinderen groeit op in armoede. Het beleid en alle actoren in de opvoeding van kinderen hebben de middelen in handen om te voorkomen dat kinderen achtergesteld zijn nog voor ze naar de peuterklas gaan. Hieraan verzaken noemt Peter Adriaenssens kinderverwaarlozing. Hij verdedigt de stelling dat overheid en lokale samenleving meer verantwoordelijkheid moeten opnemen om gelijke ontwikkelingskansen te geven aan elk kind. spreker Peter Adriaenssens is kinder- en jeugdpsychiater, professor KULeuven en ook Voorzitter van het Kinderarmoedefonds
/4/
9.30 - 10.30 uur
Plezier beleven aan lastige vraagstukken
uw collega’s, medewerkers en uzelf? Welke vaardigheden hebt u nodig om meer uit iemands talent te halen? En wat doet u met die dingen waar u echt niet goed in bent? Hoe neemt u verantwoordelijkheid voor uw resultaten door vooral uzelf te blijven? Talentcoach Luk Dewulf brengt een boeiend verhaal met veel concrete voorbeelden en illustraties. In de lezing krijgt u concrete inzichten die u helpen om in gesprek te gaan met collega’s, medewerkers of cliënten over hun talenten. Bovendien komt u ook meer te weten over uw eigen talenten en hoe u deze krachtiger kunt inzetten om nog betere resultaten te halen. spreker Luk Dewulf, auteur van “Ik kies voor mijn talent” (achtste druk) Naar aanleiding van dit boek is hij sinds 2009 een veel gevraagd spreker over talent
/ 25 /
11 - 12 uur
Koplopers in Lokaal sociaal beleid
LEZING
TOOGGESPREK
Lastige vraagstukken zijn er in overvloed, denk aan organisatieveranderingen naar aanleiding van de intensere samenwerking tussen gemeente en OCMW of systeemveranderingen die nodig zijn op vlak van zorg, mobiliteit of klimaatverandering. Ze zijn complex, onoverzichtelijk, van niemand en iedereen tegelijk, raken veel belangen en ambities. Ze overschrijden bestuurslagen, administratieve grenzen, individuele mandaten en sectoren. Het vertrouwde beleids- en managementrepertoire leiden er de ene keer toe dat het vraagstuk blijft steken in intenties in bestuursakkoorden of doelstellingenbomen. De andere keer genereert het een grote bestuurlijke drukte en roept het (de zoveelste) interne reorganisatie, stappenplannen en een overmaat aan overlegcircuits in het leven, waar het minstens evenveel gaat over de onderlinge verhoudingen als over het vraagstuk zelf. Hans Vermaak heeft een verhaal te vertellen over lastige vraagstukken, over vernieuwend bezig zijn en omgevingen die tegenstribbelen. ‘Het gaat niet om dingen beter doen maar anders’.
We nodigen aan deze toog trekkers uit van sociale praktijken met impact. We selecteren voor u praktijken die een steen(tje) verleggen in de cirkel van armoede of die de lokale dienstverlening nabijer en toegankelijker maken. Ze vormen het aanknopingspunt voor een geëngageerd tooggesprek. barvrouw Joke Vanreppelen, stafmedewerker lokaal sociaal beleid en kinderarmoedebestrijding
/ 26 /
12.30 - 13.30 uur
Tijd voor het nieuwe OCMW LEZING
LEZING
OCMW’s moeten weg uit de hoek waar de klappen vallen. Ze moeten zich meer dan ooit profileren als motor van een sterk lokaal sociaal beleid en als lokale toegangspoort tot alle sociale rechten en voorzieningen. OCMW’s moeten echte netwerkorganisaties worden die voortdurend op zoek gaan naar bondgenoten om hun missie te realiseren: mensen in staat stellen een menswaardig leven te leiden. De gemeenten zijn hierbij de eerste en bevoorrechte partner. Maar er is ook veel meer samenwerking met andere OCMW’s en andere partners nodig om deze opdracht te realiseren. Schaalvergroting mag hierbij geen taboe zijn. Van Vlaanderen verwachten we minder betutteling en regels, meer erkenning van onze regisseursfunctie en meer ruimte om als publieke sociale ondernemers aan de slag te gaan. Kortom: het is tijd voor het OCMW anno 2014!
Gelukkige medewerkers én tegelijk schitterende resultaten. Dat is de focus van de lezing van Luk Dewulf. Wat zijn de talenten van
spreker Piet Van Schuylenbergh, directeur afdeling OCMW’s, VVSG
spreker Hans Vermaak is adviseur en “visiting professor” aan de Copenhagen Business School. Zijn boek “leren veranderen” is uitgegroeid tot een standaardwerk en “Plezier beleven aan taaie vraagstukken” werd in 2009 bekroond als boek van het jaar. organisatie
/ 16 /
11 - 12 uur
Kiezen voor talent
16
Programma Trefdag VVSG 16 oktober 2014 Vitale krachten in bestuur en samenleving: nieuwe perspectieven op samenwerken
/ 35 /
12.30 - 13.30 uur
Dementievriendelijke gemeenten TOOGGESPREK
Mensen met dementie zo lang mogelijk in goede omstandigheden in hun vertrouwde omgeving laten wonen zou een evidentie moeten zijn voor ons allemaal. Aan deze toog verkennen we hoe dit mogelijk is, we stellen u praktijken voor die aan de weg timmeren en een handboek met concrete tips. Veerle Baert is als auteur van het handboek onze barvrouw van dienst. barpersoneel Jan Goddaer, Levend Geheugen OCMW Kortrijk– EFID award winnaar Anne-Sophie Parrent, Age Platform Europe Veerle Baert, barvrouw, auteur handboek
/ 36 /
14 - 15 uur
The glass is half full, not half empty LEZING
Het glas is halfvol, niet half leeg: dat moet de houding zijn wanneer we de mogelijkheden en capaciteiten van burgers inzetten om wijken en gemeenschappen op te bouwen. De relatie van overheden met burgers moet gebaseerd zijn op evenwaardigheid, niet op datgene wat de overheid de klant te bieden heeft, en burgers moeten mee aan het stuur zitten. Het zijn maar een paar principes van Asset Based Community Development (ABCD). Mis op deze trefdag Cormac Russell niet; hij traint wereldwijd buurten, overheden, NGO’s die talenten en mogelijkheden willen mobiliseren voor de lokale gemeenschap. spreker Cormac Russell, leidt Nurture Development en is lid van het Asset Based Community Development (ABCD) Institute van de Northwestern University, Chicago.
/ 46 /
/ 49 /
15.30 - 16.30 uur
In OCMW’s draait activeren om maatschappelijke participatie TREFWINKEL
We houden de vinger aan de pols, niet alleen van recente beleidsontwikkelingen – zoals de concretisering van W² en de gevolgen voor OCMW’s van werkloosheidsuitkeringen die in de tijd beperkt worden – maar ook van praktijkontwikkelingen die van onderop een spoor trekken dat leidt naar maatschappelijke participatie van kwetsbare groepen. sprekers Peter Cousaert en Katty Creytens, stafmedewerkers VVSG in samenwerking met praktijkexperts
/ 52 /
15.30 - 16.30 uur
Het zoveelste project of echte transitie? LEZING
L okale besturen willen een motor zijn voor duurzame ontwikkeling. ‘Transitie’ gaat hierbij over diepgaande wijzigingen in systemen die de maatschappelijke ontwikkeling beheersen, zoals het energie-, het mobiliteits- en het voedselsysteem en het systeem van wonen en bouwen. Maar niet elk veranderingsproces op weg naar beter bestuur is een transitie. Hebben de projecten of initiatieven die uw bestuur plant of aan het uitvoeren is, potentieel om echt transitie of systeemverandering te bewerkstelligen? Welke vragen kunnen u helpen hier antwoord op te krijgen? Het ‘referentiekader stedelijke transitie’ biedt hulp. Aan de hand van enkele cases maken we dit hulpmiddel inzichtelijk en concreet. spreker Yves De Weerdt, onderzoekscoördinator VITO - Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek
15.30 - 16.30 uur
Naar een nieuw imago van het OCMW LEZING
“ OCMW’s geven geld aan mensen die liefst een ganse dag in hun luie zetel zitten.” Het is maar één van de uitspraken van Jan Publiek over het OCMW en zijn cliënten. Nochtans zijn de OCMW’s veel meer dan de ‘bancontact van de samenleving’ en is hun hulpverlening emanciperend en professioneel. Toch slagen de OCMW’s er niet goed in om hun imago te wijzigen. Zijn ze misschien te bescheiden? Moeten ze meer reclame maken voor hun producten en de bereikte resultaten? En volstaat dit dan om de perceptie om te gooien en het maatschappelijk draagvlak voor OCMW-hulpverlening te vergroten?
/ 54 /
15.30 - 16.30 uur
Op uw gezondheid TOOGGESPREK
Dat lokale besturen aan gezondheid werken, is niet nieuw. Een actie opzetten is niet zo moeilijk, maar ervoor zorgen dat acties verankerd geraken in een gemeentelijk gezondheidsbeleid, is andere koek. Twee lokale besturen vertellen hoe zij dit aanpakken. barvrouw Veerle Cortebeeck, stafmedewerker lokaal gezondheidsbeleid
spreker Fons Van Dyck - Think BBDO Fons Van Dijck
17
Sociaal beleid, sociale diensten en sociale economie
/ 58 /
10 - 12.30 uur
Recup Design: sociale werkplaats fabriceert designmeubelen met gerecycleerd hout WERKBEZOEK
R ecup Design is een afdeling van sociale werkplaats ‘Labeur vzw’ in Gent. De sociale werkplaats stelt veertig mensen tewerk en is actief in de bouw- en renovatiesector: schilderen, pleisteren, gyproc plaatsen, daken isoleren. Liefst met ecologische materialen. Recup Design maakt prachtige meubels uit herbruikbaar hout met de kleinst mogelijke ecologische voetafdruk. Alles op maat, precies naar de wensen van de klant. En deze zijn talrijk: Oxfam Wereldwinkels, restaurants, architectenbureaus, scholen en particulieren. Ron Hermans, directeur vzw Labeur, geeft u een inkijk in deze dynamische sociale onderneming.
/ 59 /
10 - 12.30 uur
OCMW Gent activeert op maat WERKBEZOEK
In het jargon heet het ‘activeren’. In de praktijk gaat het om contact, ontmoeting, competentieontwikkeling en participatie in verschillende maten en vormen. Steeds is de aanpak prioritair afgestemd op OCMW-cliënten die op vele vlakken in moeilijke omstandigheden leven. Hoe haalt u het beste in mensen naar boven? U kunt van deze aanpak komen proeven en zelfs nieuwe sporen ontdekken: OCMW-cliënten ontpoppen zich tot sociale gidsen en staan andere steuntrekkers bij, bijvoorbeeld in het doorworstelen van administratieve mallemolens. Voor mensen die voor het eerst een steunaanvraag doen, ontwikkelde OCMW Gent een boeiende vormingsdag die hen op een interactieve manier kennis laat maken met de aanpak van het OCMW, deze vormingsdag wordt ook op maat gemaakt van steunaanvragers met een migratieachtergrond. Op de trefdag krijgt u een unieke kans om achter de schermen te kijken van de dienst emancipatorische werking. begeleiding Marijke Dewael, hoofdmaatschappelijk werker en Edwin Beaumon, diensthoofd Opleidings- en TewerkstellingsCentrum van OCMW Gent
/ 62 /
10 - 12.30 uur
De Rabotwijk heeft een eigen munt WERKBEZOEK
Gent beloont de inzet voor mooie straten, propere pleinen of een beter milieu met een eigen munt: het Toreke. De biljetten van 1 en 10 Torekes hebben een reële geldwaarde voor de huur
18
van een volkstuintje, de aankoop van een brood, groenten of spaarlampen bij de handelaar in de wijk. We nodigen u uit voor een energieke wijkontwikkelingstoer, we passeren langs het Eetcafé Toreke en andere inspirerende initiatieven waar bewoners mee vorm geven aan het stadsvernieuwingsproject Bruggen naar het Rabot. uw gidsen Stefaan Vervaet, wijkregisseur Rabot-Blaisantvest en Macharius-Heirnis
/ 68 /
14 - 16.30 uur
Rondleiding in de Ghelamco arena: de PPS- constructie en de communitywerking met OCMW-cliënten uit de doeken. WERKBEZOEK Rondleiding 1: Voetbal in de stad, ook voor OCMWcliënten en bewoners van woonzorgcentra
U wordt ontvangen op de indrukwekkende Ghelamco arena en krijgt een rondleiding op maat van sportfunctionarissen en sociale werkers die sport emancipatorisch willen inzetten. AAGent presenteert zijn communitywerking: “voetbal in de stad”. Samen met het OCMW verkennen ze nieuwe sporen om prioritaire doelgroepen sportief te betrekken en halen ze veel uit de kast om de fysieke conditie te trainen van bijvoorbeeld mensen in armoede. OCMW-steuntrekkers engageren er zich ook als vrijwilliger en zorgen er op deze manier voor dat de bewoners van het woonzorgcentrum naar voetbalwedstrijden kunnen; misschien wordt dit ook in uw gemeente mogelijk? uw gidsen Wim Beelaert, Community manager KAA Gent Claudine Sergeant, hoofdmaatschappelijk werker emancipatorische werking OCMW Gent Dirk De Ridder, sportwerking OCMW Gent
Rondleiding 2: Voetbal in de stad en de PPS constructie van de Ghelamco arena U krijgt een bevoorrechte inkijk in de indrukwekkende Ghelamco arena, al even ingenieus is de PPS constructie die het stadion mogelijk maakte. Met dank aan AAGent krijgt u tekst en uitleg hierover. Aansluitend maakt u kennis met haar communitywerking “voetbal in de stad”, waarbij ook intensief samengewerkt wordt met het OCMW, ten voordele van haar cliënten. uw gids Wim Beelaert, Community manager KAA Gent
> Bij de start van het werkbezoek zal u een keuze kunnen maken uit één van de twee rondleidingen
Burgers en middenveld
/3/
9.30 - 10.30 uur
De migratiesamenleving: hoe omgaan met diverse geloofsgemeenschappen LEZING
D e groeiende diversiteit aan geloofsgemeenschappen stelt lokale besturen voor de vraag welke positie en rol ze kunnen en moeten opnemen op het vlak van materies die nauw verbonden zijn met levensbeschouwing en religie. Welke aanpak is wenselijk en welk beleid is nodig? Hoe een gemeente omgaat met religieuze kwesties heeft ook invloed op het lokale integratieproces en op haar relatie met burgers en geloofsgemeenschappen. We nodigen u uit op een verhelderend gesprek met experts en beleidsmakers. spreker Nadia Fadil, docent, Vakgroep Antropologie, IMMRC (KU Leuven)
/4/
9.30 - 10.30 uur
Plezier beleven aan lastige vraagstukken LEZING
Lastige vraagstukken zijn er in overvloed, denk aan organisatieveranderingen naar aanleiding van de intensere samenwerking tussen gemeente en OCMW of systeemveranderingen die nodig zijn op vlak van zorg, mobiliteit of klimaatverandering. Ze zijn complex, onoverzichtelijk, van niemand en iedereen tegelijk, raken veel belangen en ambities. Ze overschrijden bestuurslagen, administratieve grenzen, individuele mandaten en sectoren. Het vertrouwde beleids- en managementrepertoire leiden er de ene keer toe dat het vraagstuk blijft steken in intenties in bestuursakkoorden of doelstellingenbomen. De andere keer genereert het een grote bestuurlijke drukte en roept het (de zoveelste) interne reorganisatie, stappenplannen en een overmaat aan overlegcircuits in het leven, waar het minstens evenveel gaat over de onderlinge verhoudingen als over het vraagstuk zelf. Hans Vermaak heeft een verhaal te vertellen over lastige vraagstukken, over vernieuwend bezig zijn en omgevingen die tegenstribbelen. ‘Het gaat niet om dingen beter doen maar anders’.
reflectie over sturen en besturen. Lokale bestuurders die het vermogen hebben om productieve samenwerkingen tot stand te brengen, maken een verschil. Filip de Rynck zet de samenwerking tussen lokale bestuurders en burgerinitiatieven centraal. We onderzoeken welke verschuivingen aan de gang zijn in de wederzijdse verhoudingen, hoe slimme verbindingen ontstaan, welke rol ambtenaren en politici in deze netwerken kunnen spelen en welke bestuursvernieuwingen desgevallend nodig zijn. Filip de Rynck kennen we als productieve denker en kritische supporter van het lokale bestuur. Speciaal voor deze trefdag bereidt hij een lezing voor die een uitdagend perspectief geeft aan samenwerken en mobilisatie van vitale krachten in de burgermaatschappij. spreker Filip De Rynck, hoogleraar bestuurskunde UGent
/ 21 /
11 - 12 uur
Eandis stelt toekomstvisie voor en lanceert communicatietools bij werken in de straat TREFWINKEL
Eandis houdt continu een vinger aan de pols bij de vele nieuwe en vaak grensverleggende technologische evoluties die nauw aansluiten bij het beheer van distributienetten en openbare verlichting. De steden en gemeenten zijn de geprivilegieerde partners van Eandis in het energieverhaal van morgen. Om het lokale energiebeleid vorm te geven wil Eandis hen bijstaan met degelijk onderbouwd advies en technische ondersteuning. De distributienetbeheerders en Eandis zetten zich continu in om haar dienstverlening te verbeteren en zo de lokale besturen en hun inwoners minder te hinderen met noodzakelijke infrastructuurwerken. Hiervoor werden recent een aantal nieuwe communicatietools ontwikkeld. spreker Walter Van de Bossche, CEO Eandis organisatie
spreker Hans Vermaak is adviseur en “visiting professor” aan de Copenhagen Business School. Zijn boek “leren veranderen” is uitgegroeid tot een standaardwerk en “Plezier beleven aan taaie vraagstukken” werd in 2009 bekroond als boek van het jaar.
/ 22 /
organisatie
Een sociale innovatie is een nieuwe of vernieuwende oplossing voor een maatschappelijke uitdaging. De Sociale InnovatieFabriek promoot, begeleidt en ondersteunt sociale innovatie en sociaal ondernemerschap. Het is een plek waar innovatoren en innovatiezoekers zich kunnen laten inspireren en begeleiding krijgen zodat sterke concepten gelanceerd worden (met financiële ondersteuning). Schuif mee aan tafel en verneem hoe sociale innovatoren te werk gaan, maak kennis met hun innovatieve oplossingen, doe er zelf uw voordeel mee en blijf op de hoogte van het aanbod van de Sociale Innovatiefabriek.
/ 17 /
11 - 12 uur
Sterke besturen hebben sterke burgerinitiatieven nodig en omgekeerd LEZING
Een samenleving die groeit in complexiteit, met urgente uitdagingen en een (lokale) overheid die armlastig is, noopt tot
11 - 12 uur
Welkom in de sociale innovatiefabriek TREFWINKEL
19
Burgers en middenveld
/ 23 /
11 - 12 uur
Dienstverlening mensgericht ontwerpen met Service Design TREFWINKEL
Met service design (her)ontwerpt u dienstverlening op een mensgerichte manier en met inzet van designtechnieken. U verneemt hoe deze aanpak werkt en effectief ook werkzaam is aan de hand van praktijkcases. Geel richtte naar aanleiding van de integratie van gemeentelijke en OCMW-diensten zijn loketten opnieuw in met service design. sprekers Joep Paemen, service designer; Dominique Luyckx, Bestuurssecretaris Kwaliteitszorg en Strategische planning stad en OCMW Geel en Kristel van Ael, service designer Nahman organisatie
/ 28 /
12.30 - 13.30 uur
De samenwerkingseconomie: delen is het nieuwe hebben
m.m.v. Luc Huyse, socioloog en auteur van “de democratie voorbij” (videoboodschap); Jerphaas Donner en Hans Van Dijk, G1000 Amersfoort en Joke Quintens, schepen participatie, Genk
/ 36 /
14 - 15 uur
The glass is half full, not half empty LEZING
Het glas is halfvol, niet half leeg: dat moet de houding zijn wanneer we de mogelijkheden en capaciteiten van burgers inzetten om wijken en gemeenschappen op te bouwen. De relatie van overheden met burgers moet gebaseerd zijn op evenwaardigheid, niet op datgene wat de overheid de klant te bieden heeft, en burgers moeten mee aan het stuur zitten. Het zijn maar een paar principes van Asset Based Community Development (ABCD). Mis op deze trefdag Cormac Russell niet; hij traint wereldwijd buurten, overheden, NGO’s die talenten en mogelijkheden willen mobiliseren voor de lokale gemeenschap. spreker Cormac Russell, leidt Nurture Development en is lid van het Asset Based Community Development (ABCD) Institute van de Northwestern University, Chicago.
LEZING
Wikipedia is een goed voorbeeld van de nieuwe deeleconomie die Michel Bauwens ziet ontstaan. Ook lokaal kiemt de samenwerkingseconomie: met groepsaankopen, crowdsourcing en stadslandbouw. Nieuwe vormen van samenwerking en gemeenschapsvorming, niet commercieel gestuurd, soms wel gekoppeld aan een verdienmodel. Wordt het een spoor om “de wereld te redden”? Wij hebben Michel Bauwens uitgenodigd om deze ontwikkelingen te duiden en om de implicaties te schetsen voor (lokale) overheden die duurzame ontwikkeling vooropstellen. spreker Michel Bauwens is cyberfilosoof en auteur van “De wereld redden”. Vorig jaar werd hij door het Post Growth Institute, samen met ondermeer Mahatma Ghandi en Martin Luther King, opgenomen in de lijst met de 100 meest inspirerende personen voor een duurzame toekomst.
/ 29 /
12.30 - 13.30 uur
Participatie: op weg naar een andere democratie? TREFWINKEL
Wijkbegroting, de G1000 achterna, een gedragen toekomstbeeld van de gemeente: burgers coproduceren lokaal beleid en nieuwe democratische paden worden bewandeld. De vernieuwers van dienst presenteren energiek hun bevindingen. Onder andere de G1000 Amersfoort die in Nederland grote ogen oogstte, komt speciaal voor de Trefdag afgezakt naar Gent. Luc Huyse, emiritus hoogleraar en auteur van “de democratie voorbij” fileert van op afstand de staat van de democratie en plaatst gemeenten in polepositie in de zorg voor democratie. We regisseren deze sessie zodat er ook tijd is voor gesprek.
20
/ 39 /
14 - 15 uur
Lokaal vrije tijdsbeleid tussen straat en staat TREFWINKEL
Het lokaal vrije tijdsbeleid beleeft een scharniermoment: nieuwe burgerinitiatieven duiken op in het middenveld, verrassende verbanden en horizonten verschijnen in de samenwerking en afstemming met andere beleidsdomeinen. Tijd voor een verkenning van nieuwe praktijken en vragen. Hoe creëren we een sterke wisselwerking tussen lokaal beleid en het socio-culturele veld. Hoe haken we in op nieuwe burgerinitiatieven en actuele beleidskwesties zoals kinderopvang, duurzaamheid, vergrijzing, globalisering? Hoe bieden we innovatie in lokaal vrije tijdsbeleid toekomstperspectieven en hoe kunnen andere overheden onze inspanningen versterken? We reflecteren over hoe we hiermee om kunnen gaan als lokale beleidsmakers.
/ 40 /
14 - 15 uur
De digitale stad: inspiratie voor besturen en diensten die zich voorbereiden op de digitale toekomst LEZING
Antwerpen trekt voluit de digitale kaart. Een digitaal platform geeft alle gebruikers – zowel burgers, bedrijven, verenigingen als de eigen medewerkers – een gepersonaliseerde toegang tot de diensten van de stad; waar, wanneer en hoe zij het willen. Gerrie
Programma Trefdag VVSG 16 oktober 2014 Vitale krachten in bestuur en samenleving: nieuwe perspectieven op samenwerken
Smits presenteerde het wervend concept reeds op het HRCongres en Durven met dienstverlening; ondertussen is het digitale platform realiteit en bouwt Antwerpen cocreatief gewijs aan diverse applicaties. We nodigen u uit voor een rondleiding in het digitale gemeentehuis, een kennismaking met de gebruikersgerichte principes en een gesprek over de toekomstperspectieven. spreker Gerrie Smits, sociale media manager van de stad Antwerpen
/ 42 /
14 - 15 uur
Burgers financieren zelf maatschappelijke projecten LEZING
spreker Egbert Fransen, directeur Pakhuis de Zwijger organisatie
We doen uit de doeken wat crowdfunding is en laten u kennis maken met Growfunding Brussel, een platform dat succesvol financieel en sociaal draagvlak genereert voor initiatieven van de Brusselaars. Kom mee onderzoeken of dit platform voor uitbreiding vatbaar is. Het tweede deel van de sessie opent het venster op coöperaties met ook concrete praktijken van burgers die al of niet samen met lokale overheden in coöperatief verband ondernemen. In heb bijzonder onderzoeken we de mogelijkheden en valkuilen van het coöperatief model dat samen met burgers, verenigingen en bedrijven geld mobiliseert voor projecten die de lokale gemeenschap rechtstreeks te goede komen. sprekers Stef Ampe, projectleider growfunding Brussel Wim Van Opstal, lector economie Khleuven
/ 47 /
lopen, vinden vraagstukken zoals leefbaarheid, duurzaamheid en innovatie meer en meer hun antwoord in lokale en kleinschalige oplossingen. Nieuwe verhoudingen en rollen tussen burgers, overheid en het bedrijfsleven in het publieke domein zijn daarvoor nodig. Sinds 2006 brengt het Amsterdamse Pakhuis de Zwijger al die partijen samen via een platform waar actieve en bij de stad betrokken burgers en participerende professionals kennis maken en ervaringen uitwisselen. De complexe vraagstukken van deze tijd dienen niet centraal maar lokaal te worden benaderd, waarbij mede-eigenaarschap het leidende principe is. Pakhuis de Zwijger geeft deze beweging een gezicht en toont de sociale innovatiekracht van deze stadsmakers van de 21e eeuw.
15.30 - 16.30 uur
Wat als … burgemeesters de wereld regeren? Over de rol van de lokale gemeenschap in globale uitdagingen.
/ 52 /
15.30 - 16.30 uur
Het zoveelste project of echte transitie? LEZING
L okale besturen willen een motor zijn voor duurzame ontwikkeling. ‘Transitie’ gaat hierbij over diepgaande wijzigingen in systemen die de maatschappelijke ontwikkeling beheersen, zoals het energie-, het mobiliteits- en het voedselsysteem en het systeem van wonen en bouwen. Maar niet elk veranderingsproces op weg naar beter bestuur is een transitie. Hebben de projecten of initiatieven die uw bestuur plant of aan het uitvoeren is, potentieel om echt transitie of systeemverandering te bewerkstelligen? Welke vragen kunnen u helpen hier antwoord op te krijgen? Het ‘referentiekader stedelijke transitie’ biedt hulp. Aan de hand van enkele cases maken we dit hulpmiddel inzichtelijk en concreet. spreker Yves De Weerdt, onderzoekscoördinator VITO - Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek
LEZING
“If mayors ruled the world”, Benjamin Barber schreef er een boek over. Mark Suykens neemt stelling en kiest als uitgangspunt de rol die de lokale gemeenschap kan en moet spelen in globale uitdagingen. Als de toekomst (g)lokaal is, welke lokale overheid is er dan nodig?
/ 62 /
10 - 12.30 uur
De Rabotwijk heeft een eigen munt WERKBEZOEK
LEZING
Gent beloont de inzet voor mooie straten, propere pleinen of een beter milieu met een eigen munt: het Toreke. De biljetten van 1 en 10 Torekes hebben een reële geldwaarde voor de huur van een volkstuintje, de aankoop van een brood, groenten of spaarlampen bij de handelaar in de wijk. We nodigen u uit voor een energieke wijkontwikkelingstoer, we passeren langs het Eetcafé Toreke en andere inspirerende initiatieven waar bewoners mee vorm geven aan het stadsvernieuwingsproject Bruggen naar het Rabot.
De stad van de toekomst ontstaat ook vanuit de energie en het initiatief dat van onderop verandering brengt. In een tijd waarin gevestigde instituties en gangbare werkwijzen steeds vaker vast-
uw gidsen Stefaan Vervaet, wijkregisseur Rabot-Blaisantvest en Macharius-Heirnis
spreker Mark Suykens, algemeen directeur VVSG
/ 48 /
15.30 - 16.30 uur
Stad van de toekomst
21
Burgers en middenveld
/ 70 /
14 - 16.30 uur
De Fiets van Troje als creatief laboratorium voor duurzaamheidsoplossingen WERKBEZOEK
Gent lanceert in juni de leefstraten. Door letterlijk en figuurlijk ruimte te creëren en de straat anders in te richten, ontstaat er een nieuwe kijk op mobiliteit, straatinrichting en samenleven in de stad. We nemen u mee in het verhaal achter deze straten van de toekomst. Tegelijk krijgt u een rondleiding die het verhaal vertelt
22
van nieuwsoortige verenigingen die op de Oude Dokken een vruchtbare biotoop vinden en deze plek tijdelijk omtoveren tot een creatieve hot-spot. De Fiets van Troje heet u welkom in haar creatief laboratorium; een mix van burgers, bedrijven, overheden en verenigingen ontwikkelen er oplossingen om de Gentse regio in een hogere duurzaamheidsversnelling te brengen. U mag zich verwachten aan ontmoetingen die goesting en inspiratie geven voor wie zelf bouwt aan samenwerkingsinitiatieven die een maatschappelijk verschil willen maken. uw gidsen Dries Gysels, Fiets van Troje en Liesbeth Vlerick, coördinator DOK vzw
Vrije tijd
/3/
9.30 - 10.30 uur
De migratiesamenleving: hoe omgaan met diverse geloofsgemeenschappen LEZING
D e groeiende diversiteit aan geloofsgemeenschappen stelt lokale besturen voor de vraag welke positie en rol ze kunnen en moeten opnemen op het vlak van materies die nauw verbonden zijn met levensbeschouwing en religie. Welke aanpak is wenselijk en welk beleid is nodig? Hoe een gemeente omgaat met religieuze kwesties heeft ook invloed op het lokale integratieproces en op haar relatie met burgers en geloofsgemeenschappen. We nodigen u uit op een verhelderend gesprek met experts en beleidsmakers. spreker Nadia Fadil, docent, Vakgroep Antropologie, IMMRC (KU Leuven)
stellen ook de traditionele uitgangspunten van een gemeentelijk internationaal beleid in vraag. Kunnen we nog spreken van Noord en Zuid? Welke plaats hebben klimaatverandering en migratie in de Noord- Zuidwerking? En welke handschoen moeten Vlaamse gemeenten hierin opnemen? Een werkgroep van gemeentelijke ambtenaren schreef een inspiratienota over deze kwestie. Kom aan onze toog hierover alles te weten, maar laat vooral ook uw ongezouten mening klinken. Schol! barpersoneel Denktank Gemeentelijke Ontwikkelingssamenwerking
/ 10 /
11 - 12 uur
Wat tapt de EU voor lokale besturen? TOOGGESPREK
/4/
9.30 - 10.30 uur
Plezier beleven aan lastige vraagstukken LEZING
Lastige vraagstukken zijn er in overvloed, denk aan organisatieveranderingen naar aanleiding van de intensere samenwerking tussen gemeente en OCMW of systeemveranderingen die nodig zijn op vlak van zorg, mobiliteit of klimaatverandering. Ze zijn complex, onoverzichtelijk, van niemand en iedereen tegelijk, raken veel belangen en ambities. Ze overschrijden bestuurslagen, administratieve grenzen, individuele mandaten en sectoren. Het vertrouwde beleids- en managementrepertoire leiden er de ene keer toe dat het vraagstuk blijft steken in intenties in bestuursakkoorden of doelstellingenbomen. De andere keer genereert het een grote bestuurlijke drukte en roept het (de zoveelste) interne reorganisatie, stappenplannen en een overmaat aan overlegcircuits in het leven, waar het minstens evenveel gaat over de onderlinge verhoudingen als over het vraagstuk zelf. Hans Vermaak heeft een verhaal te vertellen over lastige vraagstukken, over vernieuwend bezig zijn en omgevingen die tegenstribbelen. ‘Het gaat niet om dingen beter doen maar anders’. spreker Hans Vermaak is adviseur en “visiting professor” aan de Copenhagen Business School. Zijn boek “leren veranderen” is uitgegroeid tot een standaardwerk en “Plezier beleven aan taaie vraagstukken” werd in 2009 bekroond als boek van het jaar.
barpersoneel Betty De Wachter, diensthoofd internationaal Petra Dombrecht, stafmedewerker maatschappelijke integratie en werk, Bart Palmaers, stafmedewerker lokale economie Liesbet Belmans, stafmedewerker steunpunt landelijke gemeenten
/ 13 /
9.30 - 10.30 uur
De wereld draait door: ook in uw gemeente? TOOGGESPREK
Globalisering, migratie, klimaatverandering, financiële crisis, …
9.30 - 10.30 uur
Samenwerken aan een leefbare buurt PRAKTIJKMARKT
Aan deze tafels serveren goede lokale praktijken u mogelijkheden om samen te werken aan leefbare buurten. Van burgerparticipatie, inspraak, bemiddeling, preventie, sociale cohesie tot integrale leefbaarheid, u vindt het hier! Van lokale praktijken leert u meest, de do’s en dont’s.
/ 15 /
organisatie
/9/
E en Europese subsidieaanvraag wordt meestal geassocieerd met ingewikkelde regels en veel administratie. Het vergt inderdaad inzicht en kennis, en een duidelijke keuze, maar lokale besturen kunnen zich dat eigen maken of hierin samenwerken. Grote, middelgrote en kleine gemeenten tonen aan dat het kan. We maken u wegwijs in het Europese bos waardoor u de (subsidie)bomen kunt zien.
9.30 - 10.30 uur
Slim samenwerken en innoveren in vrije tijdsbeleid PRAKTIJKMARKT
We presenteren praktijken binnen cultuur, sport en jeugd waarbij besturen anderen een plek geven of waar ze aan anderen een plek vragen. Kernwoorden voor deze praktijkmarkt zijn: participatie, innovatie, communicatie, middenveld en doelgroepen.
23
Vrije tijd
/ 16 /
11 - 12 uur
Kiezen voor talent LEZING
Gelukkige medewerkers én tegelijk schitterende resultaten. Dat is de focus van de lezing van Luk Dewulf. Wat zijn de talenten van uw collega’s, medewerkers en uzelf? Welke vaardigheden hebt u nodig om meer uit iemands talent te halen? En wat doet u met die dingen waar u echt niet goed in bent? Hoe neemt u verantwoordelijkheid voor uw resultaten door vooral uzelf te blijven? Talentcoach Luk Dewulf brengt een boeiend verhaal met veel concrete voorbeelden en illustraties. In de lezing krijgt u concrete inzichten die u helpen om in gesprek te gaan met collega’s, medewerkers of cliënten over hun talenten. Bovendien komt u ook meer te weten over uw eigen talenten en hoe u deze krachtiger kunt inzetten om nog betere resultaten te halen. spreker Luk Dewulf, auteur van “Ik kies voor mijn talent” (achtste druk) Naar aanleiding van dit boek is hij sinds 2009 een veel gevraagd spreker over talent
/ 17 /
11 - 12 uur
Sterke besturen hebben sterke burgerinitiatieven nodig en omgekeerd LEZING
Een samenleving die groeit in complexiteit, met urgente uitdagingen en een (lokale) overheid die armlastig is, noopt tot reflectie over sturen en besturen. Lokale bestuurders die het vermogen hebben om productieve samenwerkingen tot stand te brengen, maken een verschil. Filip de Rynck zet de samenwerking tussen lokale bestuurders en burgerinitiatieven centraal. We onderzoeken welke verschuivingen aan de gang zijn in de wederzijdse verhoudingen, hoe slimme verbindingen ontstaan, welke rol ambtenaren en politici in deze netwerken kunnen spelen en welke bestuursvernieuwingen desgevallend nodig zijn. Filip de Rynck kennen we als productieve denker en kritische supporter van het lokale bestuur. Speciaal voor deze trefdag bereidt hij een lezing voor die een uitdagend perspectief geeft aan samenwerken en mobilisatie van vitale krachten in de burgermaatschappij. spreker Filip De Rynck, hoogleraar bestuurskunde UGent
/ 22 /
11 - 12 uur
Welkom in de sociale innovatiefabriek TREFWINKEL
Een sociale innovatie is een nieuwe of vernieuwende oplossing voor een maatschappelijke uitdaging. De Sociale InnovatieFa-
24
briek promoot, begeleidt en ondersteunt sociale innovatie en sociaal ondernemerschap. Het is een plek waar innovatoren en innovatiezoekers zich kunnen laten inspireren en begeleiding krijgen zodat sterke concepten gelanceerd worden (met financiële ondersteuning). Schuif mee aan tafel en verneem hoe sociale innovatoren te werk gaan, maak kennis met hun innovatieve oplossingen, doe er zelf uw voordeel mee en blijf op de hoogte van het aanbod van de Sociale Innovatiefabriek.
/ 28 /
12.30 - 13.30 uur
De samenwerkingseconomie: delen is het nieuwe hebben LEZING
Wikipedia is een goed voorbeeld van de nieuwe deeleconomie die Michel Bauwens ziet ontstaan. Ook lokaal kiemt de samenwerkingseconomie: met groepsaankopen, crowdsourcing en stadslandbouw. Nieuwe vormen van samenwerking en gemeenschapsvorming, niet commercieel gestuurd, soms wel gekoppeld aan een verdienmodel. Wordt het een spoor om “de wereld te redden”? Wij hebben Michel Bauwens uitgenodigd om deze ontwikkelingen te duiden en om de implicaties te schetsen voor (lokale) overheden die duurzame ontwikkeling vooropstellen. spreker Michel Bauwens is cyberfilosoof en auteur van “De wereld redden”. Vorig jaar werd hij door het Post Growth Institute, samen met ondermeer Mahatma Ghandi en Martin Luther King, opgenomen in de lijst met de 100 meest inspirerende personen voor een duurzame toekomst.
/ 36 /
14 - 15 uur
The glass is half full, not half empty LEZING
Het glas is halfvol, niet half leeg: dat moet de houding zijn wanneer we de mogelijkheden en capaciteiten van burgers inzetten om wijken en gemeenschappen op te bouwen. De relatie van overheden met burgers moet gebaseerd zijn op evenwaardigheid, niet op datgene wat de overheid de klant te bieden heeft, en burgers moeten mee aan het stuur zitten. Het zijn maar een paar principes van Asset Based Community Development (ABCD). Mis op deze trefdag Cormac Russell niet; hij traint wereldwijd buurten, overheden, NGO’s die talenten en mogelijkheden willen mobiliseren voor de lokale gemeenschap. spreker Cormac Russell, leidt Nurture Development en is lid van het Asset Based Community Development (ABCD) Institute van de Northwestern University, Chicago.
Programma Trefdag VVSG 16 oktober 2014 Vitale krachten in bestuur en samenleving: nieuwe perspectieven op samenwerken
/ 39 /
14 - 15 uur
Lokaal vrije tijdsbeleid tussen straat en staat
/ 48 /
15.30 - 16.30 uur
Stad van de toekomst
TREFWINKEL
LEZING
Het lokaal vrije tijdsbeleid beleeft een scharniermoment: nieuwe burgerinitiatieven duiken op in het middenveld, verrassende verbanden en horizonten verschijnen in de samenwerking en afstemming met andere beleidsdomeinen. Tijd voor een verkenning van nieuwe praktijken en vragen. Hoe creëren we een sterke wisselwerking tussen lokaal beleid en het socio-culturele veld. Hoe haken we in op nieuwe burgerinitiatieven en actuele beleidskwesties zoals kinderopvang, duurzaamheid, vergrijzing, globalisering? Hoe bieden we innovatie in lokaal vrije tijdsbeleid toekomstperspectieven en hoe kunnen andere overheden onze inspanningen versterken? We reflecteren over hoe we hiermee om kunnen gaan als lokale beleidsmakers.
De stad van de toekomst ontstaat ook vanuit de energie en het initiatief dat van onderop verandering brengt. In een tijd waarin gevestigde instituties en gangbare werkwijzen steeds vaker vastlopen, vinden vraagstukken zoals leefbaarheid, duurzaamheid en innovatie meer en meer hun antwoord in lokale en kleinschalige oplossingen. Nieuwe verhoudingen en rollen tussen burgers, overheid en het bedrijfsleven in het publieke domein zijn daarvoor nodig. Sinds 2006 brengt het Amsterdamse Pakhuis de Zwijger al die partijen samen via een platform waar actieve en bij de stad betrokken burgers en participerende professionals kennis maken en ervaringen uitwisselen. De complexe vraagstukken van deze tijd dienen niet centraal maar lokaal te worden benaderd, waarbij mede-eigenaarschap het leidende principe is. Pakhuis de Zwijger geeft deze beweging een gezicht en toont de sociale innovatiekracht van deze stadsmakers van de 21e eeuw.
/ 42 /
14 - 15 uur
Burgers financieren zelf maatschappelijke projecten
spreker Egbert Fransen, directeur Pakhuis de Zwijger organisatie
LEZING
We doen uit de doeken wat crowdfunding is en laten u kennis maken met Growfunding Brussel, een platform dat succesvol financieel en sociaal draagvlak genereert voor initiatieven van de Brusselaars. Kom mee onderzoeken of dit platform voor uitbreiding vatbaar is. Het tweede deel van de sessie opent het venster op coöperaties met ook concrete praktijken van burgers die al of niet samen met lokale overheden in coöperatief verband ondernemen. In heb bijzonder onderzoeken we de mogelijkheden en valkuilen van het coöperatief model dat samen met burgers, verenigingen en bedrijven geld mobiliseert voor projecten die de lokale gemeenschap rechtstreeks te goede komen. sprekers Stef Ampe, projectleider growfunding Brussel Wim Van Opstal, lector economie Khleuven
/ 47 /
15.30 - 16.30 uur
Wat als … burgemeesters de wereld regeren? Over de rol van de lokale gemeenschap in globale uitdagingen. LEZING
“If mayors ruled the world”, Benjamin Barber schreef er een boek over. Mark Suykens neemt stelling en kiest als uitgangspunt de rol die de lokale gemeenschap kan en moet spelen in globale uitdagingen. Als de toekomst (g)lokaal is, welke lokale overheid is er dan nodig? spreker Mark Suykens, algemeen directeur VVSG
/ 52 /
15.30 - 16.30 uur
Het zoveelste project of echte transitie? LEZING
L okale besturen willen een motor zijn voor duurzame ontwikkeling. ‘Transitie’ gaat hierbij over diepgaande wijzigingen in systemen die de maatschappelijke ontwikkeling beheersen, zoals het energie-, het mobiliteits- en het voedselsysteem en het systeem van wonen en bouwen. Maar niet elk veranderingsproces op weg naar beter bestuur is een transitie. Hebben de projecten of initiatieven die uw bestuur plant of aan het uitvoeren is, potentieel om echt transitie of systeemverandering te bewerkstelligen? Welke vragen kunnen u helpen hier antwoord op te krijgen? Het ‘referentiekader stedelijke transitie’ biedt hulp. Aan de hand van enkele cases maken we dit hulpmiddel inzichtelijk en concreet. spreker Yves De Weerdt, onderzoekscoördinator VITO - Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek
/ 68 /
14 - 16.30 uur
Rondleiding in de Ghelamco arena: de PPS- constructie en de communitywerking met OCMW-cliënten uit de doeken. WERKBEZOEK Rondleiding 1: Voetbal in de stad, ook voor OCMWcliënten en bewoners van woonzorgcentra
25
Vrije tijd U wordt ontvangen op de indrukwekkende Ghelamco arena en krijgt een rondleiding op maat van sportfunctionarissen en sociale werkers die sport emancipatorisch willen inzetten. AAGent presenteert zijn communitywerking: “voetbal in de stad”. Samen met het OCMW verkennen ze nieuwe sporen om prioritaire doelgroepen sportief te betrekken en halen ze veel uit de kast om de fysieke conditie te trainen van bijvoorbeeld mensen in armoede. OCMW-steuntrekkers engageren er zich ook als vrijwilliger en zorgen er op deze manier voor dat de bewoners van het woonzorgcentrum naar voetbalwedstrijden kunnen; misschien wordt dit ook in uw gemeente mogelijk? uw gidsen Wim Beelaert, Community manager KAA Gent Claudine Sergeant, hoofdmaatschappelijk werker emancipatorische werking OCMW Gent Dirk De Ridder, sportwerking OCMW Gent
Rondleiding 2: Voetbal in de stad en de PPS constructie van de Ghelamco arena U krijgt een bevoorrechte inkijk in de indrukwekkende Ghelamco arena, al even ingenieus is de PPS constructie die het stadion mogelijk maakte. Met dank aan AAGent krijgt u tekst en uitleg hierover. Aansluitend maakt u kennis met haar communitywerking “voetbal in de stad”, waarbij ook intensief samengewerkt wordt met het OCMW, ten voordele van haar cliënten. uw gids Wim Beelaert, Community manager KAA Gent
> Bij de start van het werkbezoek zal u een keuze kunnen maken uit één van de twee rondleidingen
26
/ 70 /
14 - 16.30 uur
De Fiets van Troje als creatief laboratorium voor duurzaamheidsoplossingen WERKBEZOEK
Gent lanceert in juni de leefstraten. Door letterlijk en figuurlijk ruimte te creëren en de straat anders in te richten, ontstaat er een nieuwe kijk op mobiliteit, straatinrichting en samenleven in de stad. We nemen u mee in het verhaal achter deze straten van de toekomst. Tegelijk krijgt u een rondleiding die het verhaal vertelt van nieuwsoortige verenigingen die op de Oude Dokken een vruchtbare biotoop vinden en deze plek tijdelijk omtoveren tot een creatieve hot-spot. De Fiets van Troje heet u welkom in haar creatief laboratorium; een mix van burgers, bedrijven, overheden en verenigingen ontwikkelen er oplossingen om de Gentse regio in een hogere duurzaamheidsversnelling te brengen. U mag zich verwachten aan ontmoetingen die goesting en inspiratie geven voor wie zelf bouwt aan samenwerkingsinitiatieven die een maatschappelijk verschil willen maken. uw gidsen Dries Gysels, Fiets van Troje en Liesbeth Vlerick, coördinator DOK vzw
Wonen, ruimtelijke ontwikkeling, mobiliteit en milieu
/5/
9.30 - 10.30 uur
Zelf doen, samenwerken, verzelfstandigen of vermarkten. Hoe maakt u de afweging?
/ 18 /
11 - 12 uur
Wonen samen aanpakken: van collectief bouwheerschap tot co-housing
TREFWINKEL
TREFWINKEL
Of het nu gaat om ouderenzorg, veiligheid, kinderopvang, groenonderhoud, cultuur, afvalinzameling: in elk van deze domeinen vragen lokale bestuurders zich af: wat doen we zelf, wat samen met anderen, wat besteden we uit? Welke beheersvorm biedt ons de beste garanties op kwaliteitsvolle dienstverlening aan een aanvaardbare kostprijs? De VVSG hield hierover de voorbije maanden een aantal workshops met lokale mandatarissen en puurt daar een aantal cruciale vragen uit, die als leidraad kunnen dienen bij het maken van een keuze.
De talrijke uitdagingen op het vlak van klimaat, ruimtelijke ontwikkeling en financiering zetten onze traditionele recepten onder druk. We presenteren u alternatieve benaderingswijzen en praktijken met speciale aandacht voor de rol die lokale besturen kunnen spelen. Het stadsvernieuwingsproject in Sint-Niklaas bevat een lot voorzien voor groepswonen. In Zeeland bestaat het collectief particulier opdrachtgeverschap. Gent werkt aan een Communtiy Land Trust-project en de intercommunale IGEMO voert een haalbaarheidsstudie uit voor een wooncoöperatie, die aan de bewoners levenslange woonzekerheid biedt.
spreker Christof Delatter, VVSG-stafmedewerker
sprekers Willem Gobeyn, Stadsbestuur gent NN, Stadsbestuur Sint-Niklaas Catrinus Tuinstra, projectleider CPOZ Peter Van Cleemput, Team Manager Lokaal Woonbeleid, IGEMO
/9/
9.30 - 10.30 uur
De wereld draait door: ook in uw gemeente? TOOGGESPREK
Globalisering, migratie, klimaatverandering, financiële crisis, … stellen ook de traditionele uitgangspunten van een gemeentelijk internationaal beleid in vraag. Kunnen we nog spreken van Noord en Zuid? Welke plaats hebben klimaatverandering en migratie in de Noord- Zuidwerking? En welke handschoen moeten Vlaamse gemeenten hierin opnemen? Een werkgroep van gemeentelijke ambtenaren schreef een inspiratienota over deze kwestie. Kom aan onze toog hierover alles te weten, maar laat vooral ook uw ongezouten mening klinken. Schol! barpersoneel Denktank Gemeentelijke Ontwikkelingssamenwerking
/ 12 /
9.30 - 10.30 uur
GIScafé: GIS brengt op PRAKTIJKMARKT
GIS - Geografisch InformatieSysteem - wordt nog teveel beschouwd als een kost en te weinig als een investering voor een efficiënter beleid. Kom ontdekken hoe GIS zorgt voor een beter parkeerbeleid, hoe een goed onderhouden Register Onbebouwde Percelen extra inkomsten oplevert, hoe GIS en geodata ingezet worden in rampsituaties. Laat u inspireren in het GIS-café, het levert minstens één idee op om zelf in uw bestuur aan de slag te gaan.
/ 21 /
11 - 12 uur
Eandis stelt toekomstvisie voor en lanceert communicatietools bij werken in de straat TREFWINKEL
Eandis houdt continu een vinger aan de pols bij de vele nieuwe en vaak grensverleggende technologische evoluties die nauw aansluiten bij het beheer van distributienetten en openbare verlichting. De steden en gemeenten zijn de geprivilegieerde partners van Eandis in het energieverhaal van morgen. Om het lokale energiebeleid vorm te geven wil Eandis hen bijstaan met degelijk onderbouwd advies en technische ondersteuning. De distributienetbeheerders en Eandis zetten zich continu in om haar dienstverlening te verbeteren en zo de lokale besturen en hun inwoners minder te hinderen met noodzakelijke infrastructuurwerken. Hiervoor werden recent een aantal nieuwe communicatietools ontwikkeld. spreker Walter Van de Bossche, CEO Eandis organisatie
/ 28 /
12.30 - 13.30 uur
De samenwerkingseconomie: delen is het nieuwe hebben LEZING
Wikipedia is een goed voorbeeld van de nieuwe deeleconomie die Michel Bauwens ziet ontstaan. Ook lokaal kiemt de samenwerkingseconomie: met groepsaankopen, crowdsourcing en
27
Wonen, ruimtelijke ontwikkeling, mobiliteit en milieu stadslandbouw. Nieuwe vormen van samenwerking en gemeenschapsvorming, niet commercieel gestuurd, soms wel gekoppeld aan een verdienmodel. Wordt het een spoor om “de wereld te redden”? Wij hebben Michel Bauwens uitgenodigd om deze ontwikkelingen te duiden en om de implicaties te schetsen voor (lokale) overheden die duurzame ontwikkeling vooropstellen. spreker Michel Bauwens is cyberfilosoof en auteur van “De wereld redden”. Vorig jaar werd hij door het Post Growth Institute, samen met ondermeer Mahatma Ghandi en Martin Luther King, opgenomen in de lijst met de 100 meest inspirerende personen voor een duurzame toekomst.
/ 30 /
12.30 - 13.30 uur
Creatief omgaan met schaarse ruimte TREFWINKEL
Het is zaak om de beperkte beschikbare ruimte selectief, meer intensief en vooral goed in te richten. Dat geeft voordelen op het vlak van leefbaarheid, mobiliteit en duurzaamheid. Maar, functies combineren (wonen, werken, onderwijs, ontspannen) is niet vanzelfsprekend. De verwachtingen van de gebruikers lopen uiteen, de mogelijkheden op het terrein liggen niet altijd voor de hand. Dit vraagt maatwerk en dus creatieve oplossingen op lokaal niveau. Hoe kunnen lokale ideeën, sterke beleidsvisies en dynamieken van verschillende actoren een succesverhaal worden?
/ 32 /
12.30 - 13.30 uur
Infrax en GIPOD: minder hinder op het openbaar domein TREFWINKEL
Het Generiek Informatieplatform Openbaar Domein zorgt voor minder hinder en een betere communicatie voor werken op het openbaar domein. Dankzij de maximale integratie van het GIPOD in de systemen van Infrax en in de processen die de synergie-afspraken tussen de netwerkbeheerders opvolgen, kunnen we onze dienstverlening op een nog hoger niveau brengen. We brengen u een stand van zaken, toelichting bij de perspectieven en gaan graag in op uw vragen. spreker Raf Rosseels, Infrax organisatie
/ 43 /
14 - 15 uur
Ruimtelijke kwaliteit door hoogwaardige procesbegeleiding (Matexi) TREFWINKEL
We laten u kennismaken met de procesaanpak van Matexi aan de hand van twee concrete woonprojecten.
28
De Clementwijk in Sint-Niklaas wordt een ecologische en duurzame wijk met groene, autoluwe leefstraten en -pleinen, met lage energiewoningen, met een buurtwinkel en een wijkschool. In Beveren ontwikkelt Matexi Middenheide mee, een project dat geselecteerd is als Pilotproject Wonen, een initiatief van de Vlaams minister van Wonen en de Vlaamse Bouwmeester voor nieuwe vormen van wonen. Deze denkoefening van Matexi zal een ontwerp als resultaat hebben dat zorgt voor een verzoening van de publieke ruimte, de hoge dichtheid en het omliggende landschap. Zowel projectontwikkelaar als bestuur geven een inkijk in hun rol en aanpak om tot kwalitatieve projecten te komen. spreker Bart Aerts, Head of Urban Planning van Matexi organisatie
/ 44 /
14 - 15 uur
Coproduceren voor een betere mobiliteit TOOGGESPREK
oger Kesteloot, directeur-generaal van De Lijn, komt met u van R gedachten wisselen over het openbaarvervoeraanbod. Waar zijn de meeste winsten te halen in stedelijk gebied? En waar in landelijk gebied? Zijn hier efficiëntere alternatieven en/of lokale aanvullende initiatieven, al dan niet van de gemeente, mogelijk? En wat betekent dit voor – de sociale rol van – de basismobiliteit? barhouders Erwin Debruyne, stafmedewerker mobiliteit ontvangt Roger Kesteloot, directeur-generaal De Lijn
/ 48 /
15.30 - 16.30 uur
Stad van de toekomst LEZING
De stad van de toekomst ontstaat ook vanuit de energie en het initiatief dat van onderop verandering brengt. In een tijd waarin gevestigde instituties en gangbare werkwijzen steeds vaker vastlopen, vinden vraagstukken zoals leefbaarheid, duurzaamheid en innovatie meer en meer hun antwoord in lokale en kleinschalige oplossingen. Nieuwe verhoudingen en rollen tussen burgers, overheid en het bedrijfsleven in het publieke domein zijn daarvoor nodig. Sinds 2006 brengt het Amsterdamse Pakhuis de Zwijger al die partijen samen via een platform waar actieve en bij de stad betrokken burgers en participerende professionals kennis maken en ervaringen uitwisselen. De complexe vraagstukken van deze tijd dienen niet centraal maar lokaal te worden benaderd, waarbij mede-eigenaarschap het leidende principe is. Pakhuis de Zwijger geeft deze beweging een gezicht en toont de sociale innovatiekracht van deze stadsmakers van de 21e eeuw. spreker Egbert Fransen, directeur Pakhuis de Zwijger organisatie
Programma Trefdag VVSG 16 oktober 2014 Vitale krachten in bestuur en samenleving: nieuwe perspectieven op samenwerken
/ 52 /
15.30 - 16.30 uur
Het zoveelste project of echte transitie? LEZING
L okale besturen willen een motor zijn voor duurzame ontwikkeling. ‘Transitie’ gaat hierbij over diepgaande wijzigingen in systemen die de maatschappelijke ontwikkeling beheersen, zoals het energie-, het mobiliteits- en het voedselsysteem en het systeem van wonen en bouwen. Maar niet elk veranderingsproces op weg naar beter bestuur is een transitie. Hebben de projecten of initiatieven die uw bestuur plant of aan het uitvoeren is, potentieel om echt transitie of systeemverandering te bewerkstelligen? Welke vragen kunnen u helpen hier antwoord op te krijgen? Het ‘referentiekader stedelijke transitie’ biedt hulp. Aan de hand van enkele cases maken we dit hulpmiddel inzichtelijk en concreet.
/ 53 /
15.30 - 16.30 uur
Een lokaal mobiliteitsbeleid, meer dan aansprakelijkheid voor putten en deksels TREFWINKEL
Een gemeente wordt aansprakelijk gesteld voor een olievlek op het wegdek. Een burgemeester komt voor de strafrechter voor een onveilige verkeerssituatie. De voorbeelden van aansprakelijkheidsgeschillen over de veiligheid van het wegennet zijn talrijk. We onderzoeken de rechtspraak en gaan na of ze te streng is voor de lokale besturen. De mobiliteit hoeft echter niet uitsluitend een bron van frustratie te zijn voor de lokale besturen. Een lokaal mobiliteitsbeleid biedt mogelijkheden om te werken aan bereikbaarheid, toegankelijkheid, verkeersveiligheid en leefbaarheid. De Vlaamse Stichting Verkeerskunde en Ethias geven een globale benadering van een modern lokaal mobiliteitsbeleid. sprekers Eddy Klynen, Coördinator VSV Geert Vandenwijngaert, Bijzonder adviseur directie collectiviteiten Ethias organisatie
/ 57 /
10 - 12.30 uur
Gent, gek op de fiets WERKBEZOEK
Onder dit motto steekt Gent een tandje bij om het fietsers veilig en aangenaam te maken. Bestaande fietsroutes worden gescreend en verbeterd, nieuwe worden aangelegd. Meer ruimte voor fietsen maken we via de uitbreiding van het aantal fiets-
straten en het organiseren van schoolstraten. Voldoende fietsenstallingen en fietsenparkings zijn een absolute noodzaak en daar wordt in het nieuwe parkeerplan aan gewerkt. Om fietsdiefstal tegen te gaan werkten diverse diensten samen een actieplan uit. Ondertussen lopen nieuwe experimenten met leefstraten en worden nieuwe en bestaande woonwijken ontsloten door het bouwen van fietsbruggen. Heraanleg of uitbreiding van tramlijnen worden steevast gecombineerd met het verbeteren van de fietsinfrastructuur. Conflicten tussen autoverkeer en fietsers worden in bepaalde gevallen opgelost door de locatie autovrij te maken. Met een fietstocht langs deze boeiende realisaties geeft het nieuwe VVSG-Fietsberaad zijn aftrap.
/ 60 /
10 - 12.30 uur
Tondelier, een hedendaagse stadswijk met een diversiteit aan woonvormen WERKBEZOEK
Op een voormalige brownfield verrijst binnenkort een volledig nieuwe wijk. Door de innoverende aanpak wordt dit een duurzaam voorbeeldproject, met een divers woningaanbod voor alle inkomensgroepen, met groen, fiets- en wandelverbindingen en publieke voorzieningen. Het bestuur investeert trouwens ook in de omliggende wijken met ‘Bruggen naar Rabot’. Kom ter plaatse kennismaken met de visie van Gent op dit gebied, de aanpak van de publiek-private samenwerking en de samenspraak met bewonersgroepen. uw gids Koen De Borger, communicatiecoördinator
/ 61 /
10 - 12.30 uur
Volkstuinen en de Gentse voedselstrategie WERKBEZOEK
Overal in Europa groeit de aandacht voor volkstuinen. De vraag naar bijkomende percelen is groot en nieuwe projecten zijn nodig. In Gent zijn recent enkele nieuwe initiatieven ontwikkeld, mede dankzij de steun van de Vlaamse Landmaatschappij. Via projectoproepen wordt financiële ondersteuning gegeven aan gemeenten of verenigingen voor de realisatie, uitbreiding en modernisering van volkstuinen. Bij de toekenning van de middelen spelen criteria als ecologisch beheer, het stimuleren van gezonde voeding, de uitbouw van gemeenschappelijke delen, het verhogen van de sociale cohesie een rol. Verschillende generaties en diverse culturen ontmoeten elkaar in de tuinen endragen bij tot een nieuwe dynamiek in de buurt. Kom deze gerealiseerde groepstuin bezoeken.
29
Wonen, ruimtelijke ontwikkeling, mobiliteit en milieu
/ 62 /
10 - 12.30 uur
De Rabotwijk heeft een eigen munt WERKBEZOEK
Gent beloont de inzet voor mooie straten, propere pleinen of een beter milieu met een eigen munt: het Toreke. De biljetten van 1 en 10 Torekes hebben een reële geldwaarde voor de huur van een volkstuintje, de aankoop van een brood, groenten of spaarlampen bij de handelaar in de wijk. We nodigen u uit voor een energieke wijkontwikkelingstoer, we passeren langs het Eetcafé Toreke en andere inspirerende initiatieven waar bewoners mee vorm geven aan het stadsvernieuwingsproject Bruggen naar het Rabot. uw gidsen Stefaan Vervaet, wijkregisseur Rabot-Blaisantvest en Macharius-Heirnis
/ 70 /
14 - 16.30 uur
De Fiets van Troje als creatief laboratorium voor duurzaamheidsoplossingen WERKBEZOEK
Gent lanceert in juni de leefstraten. Door letterlijk en figuurlijk ruimte te creëren en de straat anders in te richten, ontstaat er
30
een nieuwe kijk op mobiliteit, straatinrichting en samenleven in de stad. We nemen u mee in het verhaal achter deze straten van de toekomst. Tegelijk krijgt u een rondleiding die het verhaal vertelt van nieuwsoortige verenigingen die op de Oude Dokken een vruchtbare biotoop vinden en deze plek tijdelijk omtoveren tot een creatieve hot-spot. De Fiets van Troje heet u welkom in haar creatief laboratorium; een mix van burgers, bedrijven, overheden en verenigingen ontwikkelen er oplossingen om de Gentse regio in een hogere duurzaamheidsversnelling te brengen. U mag zich verwachten aan ontmoetingen die goesting en inspiratie geven voor wie zelf bouwt aan samenwerkingsinitiatieven die een maatschappelijk verschil willen maken. uw gidsen Dries Gysels, Fiets van Troje en Liesbeth Vlerick, coördinator DOK vzw
/ 71 /
10 - 12.30 uur
Op groensafari in Gent WERKBEZOEK
Dit werkbezoek wordt aangeboden door het Agentschap Natuur en bos in samenwerking met de stad Gent. Na het werkbezoek wordt de Award voor MijngroenIdee uitgereikt.
Economie
/7/
9.30 - 10.30 uur
Gemeenten en ondernemers bundelen hun krachten TREFWINKEL
Steden en gemeenten zetten in op een sterk lokaal ondernemerschap. Zij nemen zelf initiatieven of werken samen met anderen om de drempel voor (startende) ondernemers te verlagen. In deze trefwinkel steken we van wal met de Mechelse vzw MEST (www.mest.be) en het Harelbeekse bedrijvencentrum BeHa (www.bedrijvencentrumbeha.be) die fysieke ruimte bieden voor starters. Daarnaast maakt u kennis met de kersverse laureaten van de Unizo-wedstrijd “ondernemingsvriendelijke gemeente” (verkiezing september 2014). Laat u inspireren door vier sterke praktijken. sprekers Toon Diependaele, gemeenteraadslid Mechelen Martin Vandebuerie, Departementshoofd Werk, Ondernemen en Leren
/ 10 /
/ 21 /
11 - 12 uur
Eandis stelt toekomstvisie voor en lanceert communicatietools bij werken in de straat TREFWINKEL
Eandis houdt continu een vinger aan de pols van de vele nieuwe en vaak grensverleggende technologische evoluties die nauw aansluiten bij het beheer van distributienetten en openbare verlichting. De steden en gemeenten zijn de geprivilegieerde partners van Eandis in het energieverhaal van morgen. Om het lokale energiebeleid vorm te geven wil Eandis hen bijstaan met degelijk onderbouwd advies en technische ondersteuning. De distributienetbeheerders en Eandis zetten zich continu in om haar dienstverlening te optimaliseren en zo de lokale besturen en hun inwoners minder te hinderen met noodzakelijke infrastructuurwerken. Hiervoor werden recent een aantal nieuwe communicatietools ontwikkeld. spreker Walter Van de Bossche, CEO Eandis organisatie
11 - 12 uur
Wat tapt de EU voor lokale besturen? TOOGGESPREK
E en Europese subsidieaanvraag wordt meestal geassocieerd met ingewikkelde regels en veel administratie. Het vergt inderdaad inzicht en kennis, en een duidelijke keuze, maar lokale besturen kunnen zich dat eigen maken of hierin samenwerken. Grote, middelgrote en kleine gemeenten tonen aan dat het kan. We maken u wegwijs in het Europese bos waardoor u de (subsidie)bomen kunt zien.
/ 22 /
11 - 12 uur
Welkom in de sociale innovatiefabriek TREFWINKEL
barpersoneel Betty De Wachter, diensthoofd internationaal Petra Dombrecht, stafmedewerker maatschappelijke integratie en werk, Bart Palmaers, stafmedewerker lokale economie Liesbet Belmans, stafmedewerker steunpunt landelijke gemeenten
Een sociale innovatie is een nieuwe of vernieuwende oplossing voor een maatschappelijke uitdaging. De Sociale InnovatieFabriek promoot, begeleidt en ondersteunt sociale innovatie en sociaal ondernemerschap. Het is een plek waar innovatoren en innovatiezoekers zich kunnen laten inspireren en begeleiding krijgen zodat sterke concepten gelanceerd worden (met financiële ondersteuning). Schuif mee aan tafel en verneem hoe sociale innovatoren te werk gaan, maak kennis met hun innovatieve oplossingen, doe er zelf uw voordeel mee en blijf op de hoogte van het aanbod van de Sociale Innovatiefabriek.
/ 12 /
/ 23 /
9.30 - 10.30 uur
GIScafé: GIS brengt op PRAKTIJKMARKT
GIS – Geografisch InformatieSysteem – wordt nog teveel beschouwd als een kost en te weinig als een investering voor een efficiënter beleid. Kom ontdekken hoe GIS zorgt voor een beter parkeerbeleid, hoe een goed onderhouden Register Onbebouwde Percelen extra inkomsten oplevert, hoe GIS en geodata ingezet worden in rampsituaties. Laat u inspireren in het GIS-café, het levert minstens één idee op om zelf in uw bestuur aan de slag te gaan.
11 - 12 uur
Dienstverlening mensgericht ontwerpen met Service Design TREFWINKEL
Met service design (her)ontwerpt u dienstverlening op een mensgerichte manier en met inzet van designtechnieken. U verneemt hoe deze aanpak werkt en effectief ook werkzaam is aan de hand van praktijkcases. Geel richtte naar aanleiding van de integratie van gemeentelijke en OCMW-diensten zijn loketten opnieuw in met service design.
31
Economie sprekers Joep Paemen, service designer Dominique Luyckx, Bestuurssecretaris Kwaliteitszorg en Strategische planning stad en OCMW Geel Kristel van Ael, service designer Nahman organisatie
/ 28 /
12.30 - 13.30 uur
De samenwerkingseconomie: delen is het nieuwe hebben LEZING
Wikipedia is een goed voorbeeld van de nieuwe deeleconomie die Michel Bauwens ziet ontstaan. Ook lokaal kiemt de samenwerkingseconomie: met groepsaankopen, crowdsourcing en stadslandbouw. Nieuwe vormen van samenwerking en gemeenschapsvorming, niet commercieel gestuurd, soms wel gekoppeld aan een verdienmodel. Wordt het een spoor om “de wereld te redden”? Wij hebben Michel Bauwens uitgenodigd om deze ontwikkelingen te duiden en om de implicaties te schetsen voor (lokale) overheden die duurzame ontwikkeling vooropstellen. spreker Michel Bauwens is cyberfilosoof en auteur van “De wereld redden”. Vorig jaar werd hij door het Post Growth Institute, samen met ondermeer Mahatma Ghandi en Martin Luther King, opgenomen in de lijst met de 100 meest inspirerende personen voor een duurzame toekomst.
/ 32 /
12.30 - 13.30 uur
Infrax en GIPOD: minder hinder op het openbaar domein TREFWINKEL
Het Generiek Informatieplatform Openbaar Domein zorgt voor minder hinder en een betere communicatie voor werken op het openbaar domein. Dankzij de maximale integratie van het GIPOD in de systemen van Infrax en in de processen die de synergie-afspraken tussen de netwerkbeheerders opvolgen, kunnen we onze dienstverlening op een nog hoger niveau brengen. We brengen u een stand van zaken, toelichting bij de perspectieven en gaan graag in op uw vragen. spreker Raf Rosseels, Infrax organisatie
/ 48 /
15.30 - 16.30 uur
Stad van de toekomst LEZING
De stad van de toekomst ontstaat ook vanuit de energie en het initiatief dat van onderop verandering brengt. In een tijd waarin gevestigde instituties en gangbare werkwijzen steeds vaker vastlopen, vinden vraagstukken zoals leefbaarheid, duurzaamheid en innovatie meer en meer hun antwoord in lokale en kleinschalige oplossingen. Nieuwe verhoudingen en rollen tussen burgers, overheid en het bedrijfsleven in het publieke domein zijn daarvoor nodig. Sinds 2006 brengt het Amsterdamse Pakhuis de Zwijger al die partijen samen via een platform waar actieve en bij de stad betrokken burgers en participerende professionals kennis maken en ervaringen uitwisselen. De complexe vraagstukken van deze tijd dienen niet centraal maar lokaal te worden benaderd, waarbij mede-eigenaarschap het leidende principe is. Pakhuis de Zwijger geeft deze beweging een gezicht en toont de sociale innovatiekracht van deze stadsmakers van de 21e eeuw. spreker Egbert Fransen, directeur Pakhuis de Zwijger organisatie
/ 65 /
14.30 - 16.30 uur
Creatieve economie in Gent WERKBEZOEK
Charles Landry, bekend van ‘Creative Cities Index’ leidde het onderzoek ‘Creatieve economie in de Stad Gent’. De studie legde de basis voor een creatieve economie en concrete realisaties als het Designplatform Gent/Oost-Vlaanderen en het project Creatief Kwartier Rabot. In dit laatste project wil de stad de buurt beter afstemmen op wat ondernemende creatievelingen nodig hebben. Creatief talent wordt extra in de kijker gezet, nieuwe ondernemers aangesproken en onderlinge samenwerking aangemoedigd. Kom ter plaatse kijken hoe creativiteit zegeviert in het Rabot en vind inspiratie voor een aanpak die creatief ondernemen stimuleert. Begeleiding Adinda Baro, dienst economie Stad Gent Annemie De Tremerie, dienst economie Stad Gent
/ 69 /
15.30 - 16.30 uur
Op stap met Design Vlaanderen WERKBEZOEK
Meer informatie volgt.
32
Veiligheid, politie en brandweer
/4/
9.30 - 10.30 uur
Plezier beleven aan lastige vraagstukken
/ 41 /
14 - 15 uur
GAS: het eerste debat op basis van cijfers!
LEZING
TREFWINKEL
Lastige vraagstukken zijn er in overvloed, denk aan organisatieveranderingen naar aanleiding van de intensere samenwerking tussen gemeente en OCMW of systeemveranderingen die nodig zijn op vlak van zorg, mobiliteit of klimaatverandering. Ze zijn complex, onoverzichtelijk, van niemand en iedereen tegelijk, raken veel belangen en ambities. Ze overschrijden bestuurslagen, administratieve grenzen, individuele mandaten en sectoren. Het vertrouwde beleids- en managementrepertoire leiden er de ene keer toe dat het vraagstuk blijft steken in intenties in bestuursakkoorden of doelstellingenbomen. De andere keer genereert het een grote bestuurlijke drukte en roept het (de zoveelste) interne reorganisatie, stappenplannen en een overmaat aan overlegcircuits in het leven, waar het minstens evenveel gaat over de onderlinge verhoudingen als over het vraagstuk zelf. Hans Vermaak heeft een verhaal te vertellen over lastige vraagstukken, over vernieuwend bezig zijn en omgevingen die tegenstribbelen. ‘Het gaat niet om dingen beter doen maar anders’.
De nieuwe GAS-wet geeft gemeenten de mogelijkheid om goede praktijken uit te werken tegen overlast en nog intensiever samen te werken met politie, parket en de jeugdraad. De VVSG bevroeg de Vlaamse gemeenten en stelt de resultaten in primeur aan u voor. Vier kernfiguren - een burgemeester, een journalist, een sanctionerend ambtenaar en de kinderrechtencommissaris voeren daar meteen een levendig debat over, samen met u en de zaal. De aanpak bij minderjarigen, parkeerinbreuken en tips voor berichtgeving in de media komen hierbij zeker aan bod.
spreker Hans Vermaak is adviseur en “visiting professor” aan de Copenhagen Business School. Zijn boek “leren veranderen” is uitgegroeid tot een standaardwerk en “Plezier beleven aan taaie vraagstukken” werd in 2009 bekroond als boek van het jaar.
/ 50 /
organisatie
/ 13 /
9.30 - 10.30 uur
Samenwerken aan een leefbare buurt PRAKTIJKMARKT
Aan deze tafels serveren goede lokale praktijken u mogelijkheden om samen te werken aan leefbare buurten. Van burgerparticipatie, inspraak, bemiddeling, preventie, sociale cohesie tot integrale leefbaarheid, u vindt het hier! Van lokale praktijken leert u meest, de do’s en dont’s.
/ 20 /
sprekers Daniël Termont, burgemeester stad Gent Bruno Vanobbergen, Kinderrechtencommissaris Tom Le Bacq, journalist Het Nieuwsblad (o.v.) Bart Passemiers, sanctionerend ambtenaar (o.v.)
15.30 - 16.30 uur
Hoe lokaal is een zonale brandweer? Trefwinkel
Na lang wachten is het eindelijk zover: de zonale brandweer is een feit.We gaan na welke implicaties dit heeft voor uw lokaal bestuur en verduidelijken het belang en de mogelijkheden om de zonale brandweer lokaal te verankeren. Zal het beleid op het vlak van brandveiligheid zonaal bepaald worden of in de gemeenteraad? Dat wordt de hamvraag. sprekers Kris Versaen, stafmedewerker VVSG Bart Somers, burgemeester Mechelen Alain Wyffels, burgemeester Langemark-Poelkapelle Chris Addiers, voorzitter van de BVV
11 - 12 uur
Leidt een fusie van politiezones tot een betere politiezorg? TREFWINKEL
De schaalvergroting van lokale politiezones is al enige tijd actueel. Twee burgemeesters, twee korpschefs en een wetenschapper maken met u de afweging of een fusie van politiezones noodzaak of opportuniteit is voor een betere lokale politiezorg. sprekers Geert Smet, korpschef PZ Voorkempen Mark Crispel, korpschef Sint-Pieters-Leeuw prof. Brice De Ruyver, UGent
33