1 | www.amosacademie.nl
Programma studiedag 22 januari 2015
AMOS maakt het verschil De afgelopen maanden hebben wij gewerkt aan het koersdocument ‘2015 en verder’ waarin we beschrijven hoe AMOS het verschil maakt. Tijdens de twee studiedagen met de directies en in gespreksrondes met diverse betrokkenen is hier veel input voor gegeven. Onze studiedag staat in het teken van het koersdocument. In de ochtend ga je met je eigen schoolteam aan de slag. ’s Middags ‘proef’ je verschillende mogelijkheden om invulling te geven aan de beschreven koers.
Tijd
Wat
09.00 - 12.00 uur
Ochtendprogramma op de eigen school
12.30 - 19.00 uur
Middagprogramma op de Pro Rege School
12.30 - 13.00 uur
Inloop en ontvangst met koffie en thee op de Pro Rege School
13.15 - 14.30 uur
1e ronde proeverijen
14.30 - 15.00 uur
Pauze met koffie en thee
15.00 - 16.15 uur
2e ronde proeverijen
16.15 - 19.00 uur
Borrel en DJ
Locatie middagprogramma: Pro Rege School Hemsterhuisstraat 87 A 1065 JX Amsterdam
Bereikbaar: Tramlijn 1 (richting Osdorp de Aker) en tramlijn 17 (richting Dijkgraafplein) Halte Johan Huizingalaan, ca. 5 minuten lopen Buslijn 63, halte Hemsterhuisstraat, ca. 2 minuten lopen N.B. betaald parkeren
www.amosacademie.nl
2 | www.amosacademie.nl
Tijdens het middagprogramma kun je kiezen uit 25 proeverijen die betrekking hebben op een aantal speerpunten uit ons koersdocument: de brede ontwikkeling van leerlingen, intensivering van cultuuren technologieonderwijs en het streven naar een hoog niveau van kennis delen. Je ontdekt welke mogelijkheden er zijn om vaardigheden als creativiteit, onderzoekend leren en probleemoplossend denken bij leerlingen te vergroten. We reiken je ideeën aan om leerlingen meer verantwoordelijk te maken voor hun eigen leerproces. Je krijgt handvatten om meer en beter gebruik te maken van ICT in het onderwijs en we laten je de meerwaarde van professionele leergemeenschappen ervaren. Ook kun je in gesprek gaan over het koersdocument met Han Elbers, voorzitter College van Bestuur. De proeverijen vormen een logisch vervolg op de activiteiten in de ochtend. Je proeft nieuwe inzichten, methodieken en ontwikkelingen in het onderwijs. We hopen uiteraard dat het voorproefje leidt tot een echte smaakbeleving en smaakwaardering. Smaakt het naar meer? Dan leiden deze verschillende smaken wellicht naar een schoolspecifiek recept!
Belangrijk Het middagprogramma vindt plaats op één school. Dat betekent dat het heel druk zal zijn op de Pro Rege School. Om die reden verzoeken we je tijdig aanwezig te zijn zodat je in alle rust naar de proeverij van je keuze kunt gaan. Voor alle proeverijen geldt een maximum van 25 deelnemers. Alleen aan de proeverij ‘Creativiteit? Iedereen heeft het!’ kunnen 40 tot maximaal 60 mensen deelnemen.
Geen toegangskaarten Er worden geen toegangskaarten verstrekt. Als het maximum aantal deelnemers is bereikt, word je verzocht naar een andere proeverij te gaan.
Verzoek Gezien het maximum aantal deelnemers per proeverij, verzoeken we de medewerkers van alle scholen om zich evenredig te verdelen over alle proeverijen. Hiermee geven we alle scholen de gelegenheid om zich op alle onderwerpen te oriënteren.
3 | www.amosacademie.nl
Proef het verschil! Proeverij
Lokaal
1. Creativiteit? Iedereen heeft het!
Speellokaal Begane grond, rechts van de hal
Suzan Lutke, adviseur Kunst en Cultuursector voor het onderwijs
Suzan neemt je mee naar je eigen creatieve bron. Als je nu denkt: ‘die Ronde 1 en 2 heb ik niet’ dan moet je zeker komen! Suzan is ervan overtuigd dat iedereen muzikaal en creatief is. Onderwijs moet er voor zorgen dat leerlingen ook muzikaal en creatief kúnnen zijn. Tijdens deze workshop ervaar je dit zelf en zullen we daar als groep ook over discussiëren. De vraag wat er nodig is om de creativiteit van leerlingen te voeden en te ontwikkelen staat daarbij centraal. Een klein tipje van de sluier? Ruimte! Suzan gelooft in ‘practise what you preach’. Wees dus bereid om je creativiteit los te laten!
2. In gesprek met je bestuurder Han Elbers, voorzitter College van Bestuur Tijdens het ochtendprogramma heb je het nieuwe AMOS koersdocument met je collega’s op school besproken. Wellicht heb je suggesties die je wilt meegeven aan het bestuur om als AMOS de komende jaren ‘het verschil’ te kunnen maken. Of misschien heb je ideeën die helpen om de gezamenlijke ambities voor jouw school vorm te geven. Han Elbers nodigt jullie in deze proeverij uit om met hem in gesprek te gaan over verandering, ‘nieuwe groeven’, Koers en Kansen!
3. Kleuters en het digibord Marleen Albers, Noordmans Tijdens deze proeverij zul je kennismaken met en ideeën opdoen over het inzetten van het digibord in de groepen 1 en 2. Een uitwisseling van bruikbare websites, praktische tips ideeën over hoe je Gynzy maximaal kunt inzetten. Als je aan deze proeverij deelneemt, wil je direct enthousiast aan de slag met je digibord!
0.17 Begane grond, links van de hal Alleen ronde 1
0.17 Begane grond, links van de hal Alleen ronde 2
4 | www.amosacademie.nl
4. (Ver)rijke(nde) gesprekken Janny Kramer, Kraemerschool, Susan Vis, Catamaran Hoe kan ik professioneel communiceren? Welke vragen zorgen voor welk effect? In deze proeverij doen we een aanzet tot het rijker maken van gesprekken die je voert met collega’s. Je wordt je bewuster van de kracht van feedback en hoe je door het stellen van de juiste vragen je gesprekken kunt verdiepen. Het doel is: een professionele cultuur waarin we met, van en over elkaar leren.
5. Spelend leren Mercedes Brik, Nautilus Kleuters leren vooral spelenderwijs. Naast de ‘lesjes’ rekenen en taal spelen de kinderen nog het meest. Maar juist tijdens die momenten, het spelen, kunnen de kinderen door middel van begeleiding van de leerkracht, het meeste leren. Binnen het thema, binnen de context en van elkaar! Juiste begeleiding in spel is bepalend voor de kwaliteit ervan. In deze proeverij krijg je zicht op welke vormen van begeleiding er zijn en hoe je die kunt inzetten.
6. Woordenschat met handen en voeten Esther de Koning en Liesbet Bool, Stichting Taalvorming
0.15 Begane grond, links van de hal Alleen ronde 2
0.14 Begane grond, links van de hal Ronde 1 en 2
0.12 Begane grond, links van de hal
Met spelletjes en toneelopdrachten kun je in een klaslokaal heel goed werken aan woordenschatuitbreiding op een andere manier dan Ronde 1 voor groep 5-8 Ronde 2 voor groep 1-4 alleen maar met je hoofd. Deze workshop is een kennismaking met verschillende dramawerkvormen, een mogelijkheid om spelopdrachten te oefenen, samen te bewegen en samen toneel te spelen. Spelenderwijs werken we aan mondelinge taalvaardigheid: spreken, luisteren en gesprekken voeren. Je krijgt inzicht in de werking van dramaopdrachten en hoort over achterliggend gedachtengoed.
5 | www.amosacademie.nl
7. Vakoverstijgend en thematisch werken en de zin om te leren! Marlie Hollands, Catamaran en Hans Wilschut , Wonderwel
0.09 Begane grond, links van de hal
Onderzoekend leren gaat leven wanneer techniek, creatieve vakken en zaakvakken worden geïntegreerd. Technische vraagstukken hebben Ronde 1 en 2 immers altijd een relatie met natuur, geschiedenis en aardrijkskunde. Onderzoekend leren vergt daarbij in hoge mate creativiteit en ‘out of the box’ denken. Tijdens de proeverij brengen we dit in praktijk en ben je actief, creatief en zelfontdekkend bezig. Dit geïnspireerd door een schoolbreed project op Basisschool de Catamaran. Tijdens het project ‘Techniek is een feest’ gingen kinderen met hoofd, hart en handen aan de slag met hun eigen vragen over de techniek achter basisvoorzieningen zoals gas, drinkwater en riool. Het onderzoek mondde uit in veel kennis over hun directe omgeving en in evenveel creatieve producten. De innovatieve ontdekking van groep 8 om met een ‘schetenmachine’ alternatief gas te winnen haalde de pers en pronkt nu in de raadszaal van het Groningse Loppersum. Zo’n traject geeft zin om te leren!
8. Blijf je emoties de baas! Rubik Nazarian en Perla Thissen, Driehoektraining
0.11 Begane grond, links van de hal
Wat is jouw eerste reactie wanneer je het gedrag van een ander Ronde 1 en 2 (ouder, collega of leerling) als belemmerend of grensoverschrijdend ervaart? Tijdens deze proeverij word je je bewust van je non-verbale gedrag en reactie wanneer je uit je comfortzone wordt gehaald. Je ervaart hoe je op effectieve wijze spanningen weet te reguleren, zodat je met een open houding, en voor je eigen welzijn het gewenste effect kan behalen. Ervarend leren staat centraal. Je krijgt inzicht in je eigen handelen en ontvangt handvatten om je spanningen te kanaliseren.
9. Verveling te lijf
0.03 Begane grond, links van de hal
Suzanne Gombert, HB Onderwijs Vlinderboom Hoe langer kinderen op de basisschool zitten, hoe meer ze zich gaan voegen naar de norm. Dat is fijn omdat dat taallesje in groep 5 dan eindelijk eens ordelijk in het schrift staat. Maar… getalenteerde kinde- Ronde 1 en 2 ren vinden het soms moeilijk om zich naar die norm te voegen, omdat er in dat koppie een heleboel omgaat wat ze niet op school kwijt kunnen. Dat is zonde, want wie net even anders denkt dan anderen blinkt juist vaak uit. Bij AMOS unIQ geven we lessen die weer de ruimte geven aan al die verschillende denkprocessen. Door middel van deze lessen kun je kinderen op een leuke manier inzicht geven in hun denken en manier van leren.
6 | www.amosacademie.nl
10. Leren presenteren (ook) voor jonge kinderen vanaf groep 3! Ilona Matla, HB Onderwijs Vlinderboom Iedereen herkent het wel: sommige kinderen presenteren makkelijk en snel. Zij raken zelfs verveeld als er wéééér een boekbespreking gehouden moet worden. Maar voor veel andere kinderen is presenteren een hele toer. In de onderbouw van AMOS unIQ is een aanpak bedacht die in de praktijk goed blijkt te werken. En die ook goed bruikbaar is in reguliere groepen. Hoe maak je de presentatie interactief, hoe dragen klasgenootjes bij aan de presentatie, hoe presenteer je je eigen onderzoekje.
0.01 Begane grond, links van de hal Ronde 1 en 2
In deze workshop kun je de aanpak zelf ervaren!
11. Debatteren kun je leren Chantal Deken, DKJD
1.31 Eerste verdieping, bovenaan de trap rechts
Op basis van informatie over goed mondeling taalgebruik en mondeling taalonderwijs ga je aan de hand van een stelling over onderwijs in Ronde 1 en 2 de 21e eeuw het debat aan met elkaar. Je kunt daarna zelf aan de slag met een aangereikt lesidee over: ‘debatteren kun je leren.’
12. Filosoferen met kinderen Jahmilla Frank, Arkade Geef verhalen in de dagelijkse praktijk meer betekenis door het stellen van filosofische vragen. Door te filosoferen leren kinderen zich in te leven in de ander, kritisch na te denken en eigen gedachten te verwoorden. We zijn gewend om te zoeken naar de ‘juiste’ antwoorden. Bij filosoferen praat je over vragen waar geen juist antwoord op te vinden is. Je helpt kinderen zich bewust te worden van hoe ze over bepaalde dingen denken en te ontdekken dat hun manier niet de enige manier is.
1.14 Eerste verdieping, bovenaan de trap rechts Ronde 1 en 2
7 | www.amosacademie.nl
13. Tevreden koeien geven meer melk! Lisa Maas, ondersteuningsteam AMOS Feedback is een fundamenteel aspect van ons lesgeven. Onderzoek heeft uitgewezen dat goede feedback van essentieel belang is om kinderen te laten leren. Naast een goede instructie is feedback een zeer invloedrijke factor binnen onze lessen.
1.16 Eerste verdieping, bovenaan de trap rechts Ronde 1 en 2
Binnen deze proeverij gaan we in op het effect van feedback, de voorwaarden waaraan goede feedback dient te voldoen en de verschillende vormen van feedback. Ook gaan we in op de kunst van het vragen stellen, want sommige vragen nodigen uit tot het geven van feedback.
14. Taxonomie van Bloom Aiko Letschert, HB onderwijs Poseidon Een unIQ-project kenmerkt zich door het gebruik van hogere denkniveaus van de taxonomie van Bloom. In de proeverij wordt stilgestaan bij deze theorie en wordt er gewerkt aan een manier om deze handig in de praktijk te brengen.
Klas 5C Eerste verdieping, bovenaan de trap rechts Ronde 1 en 2
21st Century Skills en de mindset theorie van Carol Dweck worden expliciet gelinkt aan het unIQ-project.
15. Professionele leergemeenschap (PLG) Truus van Pinxteren, Agora, Tim Jansen, HB Onderwijs Poseidon Om alle leerlingen gedurende hun hele schooltijd te laten leren, is collectieve inzet nodig. Als leraar ben je er niet alleen voor de kinderen in je eigen groep, maar samen met je collega’s ben je verantwoordelijk voor alle kinderen in al hun jaren op school. Het doel van de professionele leergemeenschap is door van en met elkaar te leren, het onderwijs aan de leerlingen te verbeteren. Daarnaast biedt een professionele leergemeenschap ook iets voor jouw persoonlijke ontwikkeling als leerkracht. Door te onderzoeken en kennis te delen, creëer je nieuwe inzichten die je weer toe kunt passen in de eigen onderwijspraktijk. Aan de hand van o.a. good practice wordt het leren in een professionele leergemeenschap tijdens deze proeverij verduidelijkt.
1.10 Eerste verdieping, bovenaan de trap rechts Ronde 1 en 2
8 | www.amosacademie.nl
16. Leerlingen verantwoordelijk maken voor hun leerproces Bea Pompert en Niko Fijma, De Activiteit Is het blijven toetsen de bron van inzicht met betrekking tot groei en opbrengsten? Of kun je leerlingen actief meenemen in hun rol bij het reflecteren, evalueren en registeren van ontwikkeling? Leerlingen zijn prima in staat om objectief te kijken naar en sturing te geven aan hun eigen leerproces. Zij kunnen als geen ander de echte opbrengst van het onderwijs voor hen persoonlijk in beeld brengen. Maar hoe geef je ze die ruimte? En welke rol speelt de leerkracht hierin?
1.08 Eerste verdieping, bovenaan de trap rechts Ronde 1 en 2
We verkennen kort de functie en de waarde van werken met een portfolio. We brengen vooral in beeld welke activiteiten je als leerkracht ontwerpt, uitvoert, begeleidt en evalueert vanuit de wens te werken met een portfolio bij specifieke onderwijsactiviteiten. Tot slot maak je een concrete stap in het vertalen naar mogelijkheden voor jouw eigen praktijk.
17. Schrijven is leuk! Helma Blankestijn, Kopklas en Martine Keuning, directeur Kopklas
1.11 Eerste verdieping, bovenaan de trap rechts
Een goede tekst komt niet zomaar tot stand. Open schrijfopdrachten Alleen ronde 2 en te beperkte tijd staan het schrijven van een mooie tekst vaak in de weg. In deze proeverij maak je kennis met een didactisch model waarmee je het schrijfproces van de leerlingen kunt structureren en begeleiden. Je krijgt handvatten hoe je de leerlingen meer verantwoordelijkheid geeft voor het uiteindelijke schrijfresultaat. Zo verhoogt het schrijfplezier van de leerlingen en verbetert de kwaliteit van de schrijflessen en de teksten. (De proeverij is gericht op het schrijfonderwijs in de bovenbouw)
9 | www.amosacademie.nl
18. Invoeren van VVTO-Engels op school: een proeverij voor directeuren Conny van Egmond, Visserschool, Maria Smiers, Ichthus en Corina Leegwater, Wereldschool, Jessica Westerweel, AMOS-bureau
1.13 Eerste verdieping, bovenaan de trap rechts Alleen ronde 1
Al meer dan duizend basisscholen in Nederland bieden vroeg vreemdetalenonderwijs in het Engels (VVTO). Binnen AMOS is de Wereldschool Amsterdam met VVTO gestart, doet de Visserschool mee met een pilot tweetalig onderwijs en oriënteert een aantal AMOS directeuren zich op de invoering van VVTO. In deze proeverij krijg je als geïnteresseerde directeur zicht op wanneer en hoe je VVTO succesvol kunt invoeren. Welke methodes zijn er en wat is er mogelijk aan (na) scholing voor je team? Na afloop kun je verder met een ‘wealth of information’.
19. Versterkt Engels (VVTO) op de basisschool: English is fun! Marieke Kurvers, Visser ‘t Hooft, Saskia Nivard, Wereldschool Amsterdam, Maartje Korsten, Visserschool
1.13 Eerste verdieping, bovenaan de trap rechts Alleen ronde 2
Goed Engels kunnen spreken wordt steeds belangrijker in onze internationaliserende maatschappij. Steeds meer scholen bieden daarom Engels aan vanaf groep 1. Ook binnen AMOS is een aantal scholen bezig met de invoering van vroeg vreemde talen onderwijs (VVTO) in het Engels. Wat is dat eigenlijk, VVTO? Hoe ziet een Engelse les in de kleuterbouw, middenbouw en bovenbouw eruit? Wat heb je als leerkracht nodig om goed Engels te kunnen geven? In deze proeverij nemen we je mee in de wereld van VVTO. Je maakt kennis met werkvormen, materialen en lesideeën en je zult ervaren: ‘(Teaching) English is fun!’
20. Leermiddelen challenge Marco Geenen, AMOS-bureau
1.33 Eerste verdieping, bovenaan de trap links
Kunnen we onze huidige leermiddelen en methoden aantrekkelijker maken voor de leerlingen? Welke leertaken hebben leerlingen momenteel? Kan ICT hierbij helpen?
Alleen ronde 1
Een proeverij waarbij je huidige leermiddelen centraal staan. De Challenge biedt instrumenten om te analyseren welke (digitale) leermiddelen je lessen kunnen verrijken, en of dat beter is dan het lesmateriaal dat je momenteel aanbiedt.
10 | www.amosacademie.nl
21. Bent u al mediawijs? Marco Geenen, AMOS-bureau We leven in een gemedialiseerde samenleving. Internet en sociale media zijn een eerste levensbehoefte geworden en voor kinderen geldt dat al helemaal. Hoe ga je daar als leerkracht mee om? Moet je ook alles weten? Welke rol heb je? Hoe past het in je onderwijs? Het lijkt wel of er elke dag nieuwe ICT toepassingen worden toegevoegd aan de al bestaande grote hoeveelheid websites en apps. Tijdens deze proeverij krijg je een handreiking hoe je daarmee om kunt gaan.
22. Programmeren binnen het onderwijs Nando Hendriks, Valentijn In deze gedigitaliseerde samenleving ontkom je er bijna niet meer aan: programmeren. Met het project ‘Codekinderen’ leren kinderen vanaf jonge leeftijd programmeren. Van hoe je een apparaat bedient zodat dit doet wat jij wilt, tot aan het schrijven van codes voor je eigen game.
1.33 Eerste verdieping, bovenaan de trap links Alleen ronde 2
1.35 Eerste verdieping, bovenaan de trap links Ronde 1 en 2
Tijdens de proeverij ‘Programmeren in het onderwijs’ maken leerkrachten kennis met meerdere onderdelen van het project ‘Codekinderen’. Naast dat de leerlingen leren programmeren, levert Codekinderen ook een bijdrage aan taal- en woordenschat onderwijs, rekenonderwijs en wereldoriëntatie.
23. Inspiratie uit Finland Erna Salomons en Saskia Spigt, Kopklas Een inkijkje in het Finse onderwijssysteem. “Trust”, “There is no fear”, “Meten om te weten” etc………. Erna en Saskia keerden na een week onderzoek in het Finse onderwijssysteem flink geïnspireerd terug. Ze hadden er weer zin in! Wat passen zij reeds toe in hun eigen klassen, wat zijn hun ervaringen tot nu toe en wat kun jij daarvan meenemen naar jouw klas?
1.39 Eerste verdieping, bovenaan de trap links Ronde 1 en 2
11 | www.amosacademie.nl
24. Wetenschap en technologie Rik Kuiper, Neptunus en Petra Telder, Nautilus
1.37 Eerste verdieping, bovenaan de trap links
In deze proeverij krijg je een beter beeld van wetenschap en Ronde 1 en 2 technologie door heel praktisch aan de slag te gaan met opdrachten en vervolgens de koppeling te leggen met onderzoeken en ontwerpen. Qua inhoud zijn de vijf systemen en achterliggende kerndoelen een handige bril om doorheen te kijken en zo een leerlijn samen te stellen. Hiermee wordt de onderzoekende houding van leerlingen gestimuleerd en worden vaardigheden ontwikkeld behorend bij onderzoeken en ontwerpen. Tot slot volgen een paar handige websites en informatie over netwerkbijeenkomsten wetenschap en technologie voor AMOS scholen.
25. Onderzoekend leren voorafgaand aan eigen ontwerp Meie van Laar e.a., Nemo
1.40 Eerste verdieping, bovenaan de trap links
De samenleving verandert. Wat moeten leerlingen leren om voorbereid te zijn op de samenleving in de 21ste eeuw? In deze workshop ervaar Ronde 1 en 2 je hoe een nieuwsgierige houding, samenwerken, creativiteit, probleemoplossend vermogen en kritisch denken nodig zijn bij de oplossing van een probleem. We bekijken een probleem en onderzoeken hoe je de kennis die nodig is voor de oplossing hiervan kunt verwerven. We zoomen in op het onderzoek voorafgaand aan het maken van een ontwerp en kruipen in de huid van de leerling om te ervaren wat de tools zijn die je als leerkracht moet aanbieden. Gereserveerd
1.41 Eerste verdieping, bovenaan de trap links