Professionele identiteitsspanningen die aanstaande en beginnende leraren op de werkplek ervaren en hoe ze ermee omgaan 1

Persoonlijk Meesterschap op de werkplek Professionele identiteitsspanningen die aanstaande en beginnende leraren op de werkplek ervaren en hoe ze ermee om gaan

Doelen / masterclass

(gebaseerd op een Project van het Center of Expertise Persoonlijk Meesterschap, www.cepm.nl)

1. Je hebt kennis over en inzicht in - persoonlijk meesterschap (PM) - professionele identiteitsspanningen (PIdS) - die aanstaande en beginnende leraren - op de werkplek ervaren - en hoe ze ermee omgaan Masterclass 11 nov. 2015

2. Je hebt eigen ervaringen hieraan gekoppeld en je bent (met collega’s) de betekenis ervan nagegaan voor de eigen onderwijspraktijk

Jeannette Geldens, Herman Popeijus Kempelonderzoekscentrum Helmond

Wat komt aan bod?

1. Aanleiding Persoonlijk Meesterschap (PM)

1. 2. 3. 4. 5.

Aanleiding PM, onderzoek PIdS Doel onderzoek Deelnemers Interventiewerkwijze Opbrengsten (uitwisselen in 2-3-tallen) 6. Tot slot

Aanleiding

Interventie‐ werkwijze

Aanleiding

De leraar maakt het verschil voor leerlingen zoals de mentor voor de aanstaande leraar (Geldens, 2007; Popeijus & Geldens, 2009)

Opbrengsten

1. Aanleiding PM

Aanleiding

1. Aanleiding PM

Aanleiding

Drie componenten van doorslaggevend belang om te kunnen spreken van een goede leraar, een leraar met Persoonlijk Meesterschap (Gennip & Vrieze, 2008)

pedagogisch-didactische interventies van de leraar die nodig zijn om de stof over te dragen

(vak)inhoudelijke kennis van de leraar en de daarbij behorende vakdidactiek

persoon van de leraar

Professionaliteit van leraren (Onderwijsraad 2013)

Professionele identiteitsspanningen die aanstaande en beginnende leraren op de werkplek ervaren en hoe ze ermee omgaan

1

1. Aanleiding onderzoek PIdS


Aanleiding

Aanleiding

Professionele identiteitsspanningen Bekend zowel uit dagelijkse onderwijspraktijk als

leraren ervaren dan een conflict tussen

uit onderzoek (Diepe, 2014; Geldens & Eersel, 2014; Pillen, 2013; Ploeg & Scholte, 2004)

wat zij persoonlijk relevant vinden (persoonlijke identiteit)

dat leraren professionele identiteitsspanningen ervaren op de werkplek

en wat zij relevant vinden voor hun beroep (professionele identiteit)

Spanningen: ≠ stress, is onderdeel van elk beroep, zijn uitdagingen!



Vervolg voorbeeld van veel voorkomende spanning

Voorbeeld van veel voorkomende spanning Zorg willen dragen voor leerlingen versus de verwachting om te onderwijzen Desiree, eerstejaars

In mijn stageklas vond ik het moeilijk om consequent op te treden naar kinderen Ik was bang dat de kinderen mij niet meer aardig zouden vinden. Mijn zelfbedachte werkwijze was dat ik gewoon streng moest zijn tegen de kinderen. De ideeën die ik van anderen heb gekregen waren dat ik echt streng moest optreden en dat ik vanaf het begin of aan niet over me heen moet laten lopen, maar ook gewoon direct en consequent voor de klas moet gaan staan.

……………………………..De klas zal beseffen dat ik niet alleen aardig ben, maar op de juiste momenten ook streng kan zijn. Wanneer ik vanaf het begin of aan streng ben, dan zal ik niet over mezelf heen laten lopen. Ik heb het vaak over het consequenter zijn gehad met mijn mentor. Die zei als ik het gewoon een keer doe, dan komt de rest vanzelf. Nadat het vakantie was geweest en een nieuwe stageweek startte, had ik de knop omgedraaid. Ik had een meisje uit de kring gezet. Het was ‘n ontzettend grote drempel voor me, maar ook een heel groot leerpunt!

Ik moet in mezelf geloven en gewoon mezelf blijven!…….....................................


Aanleiding

Vertel je verhaal………


Aanleiding

Vertel je verhaal………

Vertel je verhaal: wissel uit in 2- of 3-tallen

1. Herken je het voorbeeld bij jezelf, en/of bij een (aanstaande of beginnende) leraar? Wat was de concrete situatie?

Wat heeft de uitwisseling opgeleverd?

2. Wat deed deze spanning met jou of met deze leraar? Wat betekent deze spanning voor jou en jouw handelen op de werkplek? (of voor deze leraar) 3. Wat betekent dit volgens jou voor de begeleiding van (aanstaande of beginnende) leraren?


2


Aanleiding

2. Doel onderzoek PIdS

Professionele identiteitsspanningen kunnen zorgen voor gevoelens van onzekerheid en

interventies ontwikkelen om aanstaande

verlies aan passie, betekenisvolheid, betrokkenheid en controle over het

en beginnende leraren te leren omgaan met

eigen handelen

professionele identiteitsspanningen op de werkplek vanuit agency

Kunnen risico op burn-out en uitval vergroten en

Agency…….als Bildungsmiddel

vormen mede gezien komend lerarentekort, een urgent probleem

controle hebben over eigen handelen, vereist autonomie en eigenheid

(Hidding, 2013; TNO, 2013; MOC&W, 2013)

van leraren (Beijaard, 2009; Ketelaar, 2012) Agency is nodig voor ontwikkeling van professionele identiteit van leraren (Beijaard & Olsen, 2013; Heijden, Geldens, Beijaard & Popeijus, 2015; Eteläpelto, Vähäsantanen, Hökkä & Paloniemi,2013)

2. Doel onderzoek PIdS

3. Deelnemers

• Aanstaande en beginnende leraren leren omgaan

• 1e jaars (n=195)

met professionele identiteitsspanningen

• 3e jaars (n=40)

• Hierdoor ervaren ze agency op de werkplek en

• beginnende leraren (n=10)

ontwikkelen ze Persoonlijk Meesterschap • Leidt tot leraren met stabiele positieve identiteit, die hart en ziel behouden voor hun leerlingen en voor het vak (CEPM, 2014a, 2014b)

binnen Samen (academisch) opleiden • en hun begeleiders van hogescholen en werkveld

• Leraren houden het langer vol in onderwijs en hebben grotere invloed op

• strategisch partner

leren van leerlingen (Day & Gu, 2014) • Hiermee kan ook mogelijk uitval van toekomstige leraren worden voorkomen

4. Interventiewerkwijze

Interventie‐ werkwijze

5. Opbrengsten belicht

a) intake vragenlijst PIdS aanstaande en beginnende leraren (n=245)

• herkenbare verbetering van leren omgaan met spanningen, in het bijzonder vanuit agency

b) dialoog in leerwerkgemeenschappen over gekozen spanning

• herkenbare verbetering van begeleiding bij mentoren en stagebegeleiders

(hoogst scorende spanning)

c) plan van aanpak vanuit agency op de werkplek ontwerpen, uitvoeren, evalueren (agencymeter)

d) evaluatieve vragenlijst aanstaande en beginnende leraren (n=54) e) diepte-interviews met aanstaande en beginnende leraren (n=11) en begeleiders (mentoren en stagebegeleiders) (n=14)


Opbrengsten

• vermarktbare interventiewerkwijzen, voorbeelden en tools voor begeleidingsmethodieken • vergroten kennis over en inzicht in: - spanningen van leraren - leren omgaan met spanningen vanuit agency - en de begeleiding ervan

3


Opbrengsten

5. Opbrengsten

Opbrengsten

2) Intake vragenlijst PIdS (digitaal) Handboek

1. Het gevoel een student/beginnende leraar te zijn versus de verwachting om je te gedragen als een volwassen/vakbekwame ervaren leraar. 2. Zorg willen dragen voor leerlingen versus de verwachting om te onderwijzen. 3. Het gevoel van niet competent zijn in termen van kennis versus de verwachting om een expert te zijn. 4. Ervaren van een verschil tussen de eigen, vaak impliciete theorieën en de theorieën die relevant zijn voor het lesgeven. 5. Blootgesteld worden aan tegenstrijdige institutionele opvattingen. 6. Tijd willen steken in het oefenen van lesgeven versus de druk ervaren om tijd te investeren in andere taken die deel zijn van de leraarstaken. 7. De integriteit van de leerlingen respecteren versus het gevoel deze integriteit tegen te werken. 8. Leerlingen als hele personen behandelen versus het gevoel ze te moeten behandelen als leerlingen. 9. Ervaren van moeilijkheden in het behoud van een emotionele afstand. 10. Balans werk en privé en werkdruk van het leraarsberoep. 11. Ervaren van tegenstrijdige verbondschap met leerlingen en collega’s. 12. Conflicten ervaren tussen de eigen oriëntaties gericht op het leren van onderwijzen en die van anderen. 13. Moeilijkheden ervaren in benaderingen van onderwijzen. 14. Moeilijkheden ervaren in benaderingen van ouders.

1) Inleiding 2) Intake vragenlijst PIdS 3) Spanningen incl. plan van aanpak 4) Agencymeter 5) Evaluatieve vragenlijst 6) Interviewguide 7) Begeleidingssuggesties 8) Theorie

5. Opbrengsten

5. Opbrengsten

Vragenlijst PIdS invullen en vertel je verhaal…

Opbrengsten

Vragenlijst PIdS invullen en vertel je verhaal…

Vragenlijst invullen 1. Vul de vragenlijst in voor jezelf. 2. Analyseer je scores: welke spanningen scoren hoog? (score 3 of 4) 3. Kies 1 spanning die je wilt uitwisselen met de ander(en)

Wat heeft de uitwisseling

Vertel je verhaal: wissel uit in 2- of 3-tallen

opgeleverd?

1. Wat deed deze spanning met jou? Wat betekent deze spanning voor jou en jouw handelen op de werkplek? (of voor deze leraar) 2. Wat heb je tot nu toe ondernomen om met deze spanning om te gaan? 3. Wat zou je nog kunnen doen? 4. Stel dat deze spanning speelt bij een leraar, hoe zou je die begeleiden?

5. Opbrengsten

Opbrengsten

2) Intake vragenlijst PIdS: Resultaten

5. Opbrengsten 2) Intake vragenlijst PIdS: Resultaten

Opbrengsten

4‐pt Likertschaal: 1. n.v.t. 2.meer niet dan wel 3. meer wel dan niet 4. wel v. toepassing SPANNING spanning 1 spanning 2 (3x)

THEMA thema 2

M Kempel 1e jrs (n=195)

M CHE 3e jrs (n=40)

M Iselinge beginnende leraren (n=10)

2.18

2,27

2,00

thema 1 en 2

2.59

2,24

2,10

thema 2

2.28

2,17

2,00

spanning 4

thema 2

2.24

1,88

1,90

spanning 6 (2x)

thema 4

1.74

2,24

2,60

thema 1 en 4

2.10

2,27

1,66

spanning 9

thema 1

2.21

2,07

1,66

spanning 10 (2x)

thema 4

1.99

2,27

2,30

thema 1 en 3

2.09

2,10

2,10

spanning 3

spanning 8

Vier spanningsthema’s Thema 1: Op leren gerichte professionele versus persoonlijke relatie Thema 2: Aanstaande versus beginnende leraar Thema 3: Ik versus de organisatie Thema 4: Persoonlijke versus professionele motieven

spanning 14


4


5. Opbrengsten

Opbrengsten

6) Evaluatieve vragenlijst: Resultaten

Opbrengsten

Kempel n=32 CHE n=18 Iselinge n=4 (n=54)

(digitaal) Handboek

• Evaluatie van leren omgaan met de gekozen spanning vanuit agency

1) Inleiding 2) Intake vragenlijst PIdS

• Conclusies

3) Spanningen incl. plan van aanpak

- het overgrote deel (83%) van de deelnemende leraren heeft geleerd

4) Agencymeter

met de gekozen spanning om te gaan vanuit agency

5) Evaluatieve vragenlijst 6) Interviewguide

- het overgrote deel (93%) van de deelnemende leraren ervaart de toegepaste interventies als zinvol

7) Begeleidingssuggesties 8) Theorie


5. Opbrengsten

Opbrengsten

7) Begeleidingssuggesties

(digitaal) Handboek

Opbrengsten

Bevraging van begeleiders (n=14) resulteerde in volgende suggesties:

1) Inleiding

• intake vragenlijst PIdS

2) Intake vragenlijst PIdS

‐

begeleiders geven een eigen voorbeeld

3) Spanningen incl. plan van aanpak

‐

afname in midden van stagesemester

4) Agencymeter

• gesprek bewustwording prof. identiteitsspanningen

5) Evaluatieve vragenlijst

‐

begeleiders geven zelf voorbeelden

6) Interviewguide

‐

bespreek de spanningen vanuit persoonlijke èn professionele identiteit

• plan van aanpak

7) Begeleidingssuggesties 8) Theorie

5. Opbrengsten 7) Begeleidingssuggesties

Opbrengsten

• reflectie / evaluatie van het plan van aanpak ‐

voldoende diversiteit in groepen leidt tot inzicht in verschillende aanpakken om te leren omgaan met spanningen

• algemene begeleidingssuggesties: van belang is… ‐

te vertrekken vanuit persoonlijke verhalen

‐

een koppeling te maken met beroepsidentiteit

‐

de resultaten van de vragenlijst en de werkwijze te bespreken met alle begeleiders incl. stagebegeleiders

‐

is specifiek bestemd voor de leraar bij wie de spanning speelt

‐

leraren met eenzelfde spanning gaan in dialoog over de aanpak

‐

begeleiders stimuleren agency (autonomie, eigenheid, controle)

6. Tot slot Krachten en beperkingen onderzoek • Combinatie van kwantitatief en kwalitatief onderzoek is krachtig • Contextgebonden onderzoek van 3 hogescholen geeft kennis over en inzicht in spanningen en hoe ermee om te gaan Resultaten zijn niet zonder meer generaliseerbaar naar andere hogescholen • Dataverzameling opvattingen deelnemers: kan positief van invloed zijn op inhoudelijke kwaliteit en betrouwbaarheid conclusies en aanbevelingen (Johnson & Onwuegbuzie, 2004) • Gebleken is dat voor 1 op de 5 aanstaande en beginnende leraren een plan van aanpak nodig was (n = 245) 1e afname vragenlijst Kempel 1e jrs n=195 CHE 3e jrs n=40 Iselinge n=10 (n = 54) 2e afname vragenlijst Kempel 1e jrs n=32 CHE 3e jrs n=18 Iselinge n=4

• Vervolgonderzoek naar leren omgaan met spanningen vanuit agency gewenst


5

6. Tot slot Doorwerking in curriculum vanaf 2015-2016 Kennis over en inzicht in: spanningen van (aanstaande) leraren omgaan met spanningen vanuit agency begeleiding ervan CHE

alle 3e jrs

Iselinge alle 3e jrs en beginnende leraren binnen Samen (academisch) opleiden Kempel P-fase vragenlijst afnemen en gesprek in groepen laten plaatsvinden o.b.v. voorbeelden K2-fase agencymeter inzetten en relatie met promotieonderzoek ‘Teachers as change agents’ (Monique van der Heijden) oppakken K3-fase vragenlijst afnemen na enkele weken stage kan voeding geven aan persoonlijke aandachtspunten (leercyclus)

Literatuur Beijaard, D. (2009). Leraar worden en leraar blijven. Over de rol van identiteit in professioneel leren van beginnende docenten (intreerede). Eindhoven: Technische Universiteit ‐ Eindhoven School of Education. Beijaard, D., & Olsen, B. (2013, July 1‐5, 2013). The role of agency in becoming and being a teacher (symposium). Paper presented at the ISATT conference 'Excellence of teachers? Practice, policy, research', Ghent. Center of Expertise Persoonlijk Meesterschap. (2014a). Proposities CEPM 2.0. Interne notitie. Utrecht: Center of Expertise Persoonlijk Meesterschap. Center of Expertise Persoonlijk Meesterschap. (2014b). Indicatoren Persoonlijk meesterschap. Utrecht: Center of Expertise Persoonlijk Meesterschap. Day, C., & Gu, Q. (2014). Resilient teachers, resilient schools. Building and sustaining quality in testing times. London / New York: Routledge. Diepe, R., v. (2014). Verbanden tussen professionele identiteitsspanningen en de leraar‐leerling relatie. Masterthesis Onderwijskunde, Universiteit Utrecht / Kempelonderzoekscentrum Hogeschool de Kempel, Utrecht / Helmond. Eteläpelto, A., Vähäsantanen, K., Hökkä, P., & Paloniemi, S. (2013). What is agency? Conceptualizing professional

6. Tot slot Terugkoppeling… Doelen bereikt? 1. Je hebt kennis over en inzicht in - persoonlijk meesterschap - professionele identiteitsspanningen - die aanstaande en beginnende leraren - op de werkplek ervaren - en hoe ze ermee omgaan 2. Je hebt eigen ervaringen hieraan gekoppeld en je bent (met collega’s) de betekenis ervan nagegaan voor de eigen onderwijspraktijk

Wat heeft deze masterclass opgeleverd? Wat neem je mee?

Literatuur Geldens, J. (2007). Leren onderwijzen in een werkplekleeromgeving. Een meervoudige casestudy naar kenmerken van krachtige werkplekleeromgevingen voor aanstaande leraren basisonderwijs (Proefschrift Radbouduniversiteit Nijmegen). Helmond: Kempellectoraat, Hogeschool de Kempel. Geldens, J., & Eersel, S. v. (Eds.). (2014). Persoonlijk Meesterschap en de rol van interactie in de persoonswording van leerlingen. Utrecht: Center of Expertise Persoonlijk Meesterschap. Gennip, H. v., & Vrieze, G. (2008). Wat is de ideale leraar? Studie naar vakkennis, interventie en persoon. Nijmegen: ITS‐Radboud Universiteit. Heijden, H. R. M. A., van der, Geldens, J., Beijaard, D., & Popeijus, H.L. (2015). Characteristics of teachers as change agents. Teachers and Teaching: Theory and Practice 21(6): 681‐699. Hidding, L. (2013). Werkdruk in het primair onderwijs: Gevangen in de normjaartaak. In R.Kneyber & J. Evers (Eds.), Het alternatief: Weg met de afrekencultuur in het onderwijs! (pp. 142‐153). Amsterdam: Uitgeverij Boom. Johnson, R. B., & Onwuegbuzie, A. J. (2004). Mixed Methods Research: A Research Paradigm Whose Time Has Come. Educational researcher, 33(14), 14‐26. doi:10.3102/0013189X033007014.

agency at work. Educational Research Review, 10, 45‐ 65.

Literatuur Ketelaar, E. (2012). Teachers and innovations: On the role of ownership, sense‐making, and agency (Proefschrift Technische Universiteit Eindhoven). Eindhoven: Technische Universiteit Eindhoven. Ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschap. (2013). Begeleiding van beginnende leraren in het beroep. Raamplan voor regionaal te starten projecten. Den Haag: Ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschap. Onderwijsraad (2013). Verkenning Leraar zijn. Den Haag: Ministerie OC&W. Pillen, M. (2013). Professional identity tensions of beginning teachers (Proefschrift Technische Universiteit Eindhoven). Eindhoven: Eindhoven School of Education. Popeijus, H. L. & Geldens, J. Eds. (2009). Betekenisvol leren onderwijzen in de werkplekleeromgeving. Antwerpen / Apeldoorn, Garant. Ploeg, J. v.d., & Scholte, E. (2004). Arbeidssatisfactie onder leerkrachten. Pedagogiek, 23(4), 276‐290. TNO. (2013, 20 november 2013). Nationale enquête arbeidsomstandigheden 2012: methodologie en globale resultaten. from http://www.monitorarbeid.tno.nl/publicaties/nea‐2012.

Center of Expertise Persoonlijk meesterschap (www.cepm.nl) samenwerking van:


6

Professionele identiteitsspanningen die aanstaande en beginnende leraren op de werkplek ervaren en hoe ze ermee omgaan 1

Recommend Documents