Aanslagen in Parijs. Hoe ermee omgaan in de klas - basisonderwijs
Vrijdagavond 13 november 2015 werd Parijs, de Franse hoofdstad, opgeschrikt door terroristische aanslagen. Maandagmorgen zullen de kinderen wellicht met heel wat vragen de klas binnenkomen. Het is dan belangrijk om ze nieuws op maat te bezorgen. Wat er verder toe doet: WEES EERLIJK Hoe lastig de vragen soms zijn, wees steeds eerlijk! Kinderen vertrouwen op de juiste info van hun meester of juf. Probeer de kinderen te vertellen wat je weet. (Je kan het natuurlijk wel degelijk inkleden) ZORG ERVOOR DAT KINDEREN BIJ IEMAND TERECHT KUNNEN MET VRAGEN Laat de kinderen weten dat ze steeds bij jou, of bij een andere vertrouwenspersoon terechtkunnen als ze vragen hebben of hun ei kwijt willen.
Pagina
Trek zelf als leerkrachten niet te snel conclusies in het debat. Laat de leerlingen vooral zelf vertellen. Laat leerlingen vanuit zichzelf spreken. ‘Mijn mening is…’, ‘ik vind…’ i.p.v. veralgemeniseringen als ‘alle … zijn’. Stel veralgemenisering in vraag. Wie bedoel je? Zijn alle … zo? Wie is er niet zo? Het is heel belangrijk dat islamitische scholieren niet aangesproken worden op hun moslim zijn en specifiek als moslim worden gevraagd naar hun mening over de moorden. IS en Al Qaeda zijn even representatief voor de moslimwereld als de moorden van de Ku Klux Klan voor de westerse wereld. Het overgrote deel van de moslims belijden een islam die tegen geweld is, ook mensen die strikte geloofsregels volgen. Identificeer ook daarom de islam niet als de schuld van de moorden. Dit kan in de klas grote gevolgen hebben voor de positie van islamitische leerlingen in de groep. Je kan polarisering tegengaan door leerlingen laten vertellen of op internet laten zoeken naar voorbeelden van positieve, menslievende islamitische boodschappen en initiatieven.
1
HANDVATEN VOOR HET GESPREK IN DE KLAS
www.schoolzonderracisme.be 12 tips om te praten over de aanslagen in Parijs: 1. Wees je bewust van je eigen gevoelens wanneer je met je kinderen in gesprek gaat over een moeilijk en complex onderwerp. Het is fijn als je met de emoties onder controle zo’n gesprek aan kunt gaan. 2. Laat het kind het gesprek leiden. Stimuleer het kind om te vertellen wat het heeft gehoord, wat de zorgen en angsten zijn. Vertel dat alle vragen gesteld mogen worden eb besteedt uitgebreid aandacht aan de emoties die het kind voelt. 3. Wanneer kinderen stil zijn betekent het niet dat ze niet meekrijgen wat er gebeurt. Alle kinderen zijn verschillend en sommigen voelen zich niet comfortabel wanneer ze hierover praten. Geef je kinderen aan dat ze altijd bij je terecht kunnen wanneer ze vragen hebben. Soms komen kinderen wat later met vragen. Dit kan komen doordat ze het nieuws later oppakken of omdat ze op school opnieuw geconfronteerd worden met het nieuwsfeit. 4. Radio, tv en internet geven ons 24 uur per dag nieuws: stel een limiet. Al gauw zijn we heel veel uren per dag met het nieuws bezig wanneer er iets heftigs gebeurt. Kinderen krijgen hier veel van mee, ook al lijken ze geen aandacht te hebben. Het is goed om gezette tijden aan te houden voor het kijken van nieuws 5. Bespreek specifieke angsten. Kinderen kunnen angstig worden van dit soort situaties. Ze betrekken het bijvoorbeeld op hun eigen leven. Parijs is niet ver weg. Misschien zijn ze er geweest. Eurodisney: het komt echt hun belevingswereld binnen. Sussen en zeggen: ‘ maak je geen zorgen, er zal on niets gebeuren’ heeft geen zin. Kinderen voelen het aan wanneer je valse of onrealistische zekerheden geeft. Wat wel interessant is om samen met het kind te bekijken wat we tegenover angst kunnen zetten: vertrouwen, samenzijn, mooie dingen. 6. Bespreek wat er allemaal wordt gedaan om iedereen in veiligheid te houden. Je kunt uitleggen dat je als ouder alles doet om je kinderen veiligheid te bieden. Dat de politie in Frankrijk er alles aan doet om de mensen in veiligheid te brengen en dat de politie in Nederland ook zorgt voor veiligheid. 7. Houd de leeftijd van je kind in de gaten. Jonge kinderen kunnen nog magisch denken, kinderen van zes zijn erg geïnteresseerd in feiten. Weer oudere kinderen (9 jaar) kunnen gruwelen bij de feiten. En pubers zijn bezig met een losmakingsproces (op eigen benen staan). 8. Detailmanagement is belangrijk. Je kunt er over praten met kinderen, dit is belangrijk. Kinderen hoeven niet alle details te weten. Maak hierin een keuze. 9. Leg de zeldzaamheid van dit soort gebeurtenissen uit. Je kunt misschien niet zeggen dat het nooit meer zal gebeuren. Je kunt wel duidelijk maken dat dit soort gebeurtenissen zeer zeldzaam zijn. 10. Onderzoek mogelijkheden om weer rustig te worden. Uiteraard ken je als ouder je kind het beste en weet je wat het kind afleiding en ontspanning geeft. Samen met het kind brainstormen kan natuurlijk ook. Mijnzoon van 9 wordt rustig wanneer hij het liedje van Kinderen voor Kinderen luistert ‘ Als ik de baas zou zijn van het journaal’. Hij bedenkt dan allemaal leuke dingen die hij in het nieuws zou willen vertellen. Als tegenhanger van al het nare nieuws.
www.schoolzonderracisme.be
Pagina
12. Wanneer je het nieuws ziet, benadruk dan wat de hulpverleners allemaal doen. Dat er zoveel mensen zijn die helpen, dat er zoveel mensen zijn op de wereld die zorgen voor een ander!
2
11. Houd je aan de routine van de dag en breng tijd samen door. Wanneer kinderen angstig zijn is het goed om tijd samen door te brengen. Ook de routine van de dag geeft kinderen veiligheid.
Na een gesprek over de gebeurtenissen in Parijs of vòòr de minuut stilte, kan misschien deze tekst worden gelezen. Wat kunnen wij doen? Laten we van elkaar houden, elk moment. Nooit wachten om liefde te tonen. Geef, leef! Want nooit verdwijnt de liefde die je hebt gegeven en hebt ontvangen... Maak mij, Heer, tot een instrument van uw vrede: laat mij liefde brengen waar haat is, eenheid waar mensen verdeeld zijn, vergiffenis schenken aan mensen die zwak zijn; laat mij hoop geven aan wie niet meer hoopt, geloof aan wie twijfelt; laat mij licht brengen waar het duister is en vreugde waar mensen bedroefd zijn.
Pagina
3
Franciscus van Assisië
Aanslagen in Parijs. Hoe ermee omgaan in de klas – secundair onderwijs Geraakt en geschokt bij wat vrijdagavond gebeurde in Parijs blijven wij allemaal achter met vele vragen, verslagenheid en afschuw omwille van het waarom en de machteloosheid bij de zinloze terreur die onschuldige burgers en families heeft getroffen. Wij willen niet geloven dat dit het laatste woord krijgt en wij mogen niet toelaten dat een spiraal van angst en geweld ons nu zou meesleuren en blind maken voor al het goede dat mensen voor elkaar kunnen doen. Wij mogen ons niet laten opzwepen door wat terreur beoogt: ‘Angst, verdeling en haat zaaien.’ Daarom bidden en hopen wij dat we kunnen opstaan uit onze verslagenheid, dat we blijven geloven dat niets verloren gaat van wat mensen voor elkaar kunnen zijn: duurzame liefde, onvergetelijke vriendschap, een trouwe tochtgenoot en een helper in nood.
Pagina
4
Daarom leven wij ook mee en bidden voor hen die door deze gebeurtenissen ten diepste worden beproefd.
Het is niet enkel voor Parijs dat we willen bidden. Het is voor de wereld. Een wereld waarin Beiroet dat in de vorige weken geteisterd werd door bomaanslagen en waarbij ook gezinnen met kinderen om het leven kwamen, haast niet in de media kwam. Een wereld waarin een bom ontplofte op een begrafenis in Baghdad en niemand zei ‘bid voor Baghdad’ want geen enkele blanke kwam om in het vuur. Bid voor een wereld waar de schuld voor terrorisme wordt gegeven aan een vluchtelingencrisis, een wereld die geen onderscheid maakt tussen de terrorist en de persoon die op de vlucht is voor dezelfde angst als jij. Bid voor een wereld waar mensen al maanden door landen trekken met hun enige bezittingen op hun rug, en te horen krijgen dat er voor hen geen plek is waar ze naartoe kunnen. Bid voor Parijs vanuit alle overtuigingen en gezindheden, maar bid nog meer voor een wereld die geen gebed heeft voor mensen die niet langer een huis hebben om te verdedigen. Voor een wereld die uiteenvalt op alle plaatsen en niet alleen in de steden en plekken die ons ter harte gaan. Het is tijd om te bidden voor menselijkheid. Het is tijd om alle plaatsen bemind te maken. Het is tijd om te bidden voor de hele wereld. (Karuna Parikh)
I woke up this morning deeply disturbed by the news from Paris, but more amazed by the attention it received on social media. I understand that Paris is a beloved and familiar space for a lot of people, but it troubled me that Beirut, a city where my father grew up, had received so little attention after the horrific bombings two days earlier. It also troubled me that Baghdad, a place I have absolutely no connection with, received even less attention after the senseless bombing that took place there last week. Worst of all, I found the understanding of the refugee crisis skewed and simplistic. If you've been following the journeys of the people leaving their homes around the world right now, perhaps you'll understand why the words ‘Syrian refugee crisis’ are just as devastating as ‘pray for Paris’. It's time to pray for humanity. It is time to make all places beloved. It's time to pray for the whole world.
Pagina
Wees in het hart van de man die schreit. Wees in het zwijgen van de moeder die eenzaam is en rouwt. Wees in de ogen van de mens die zoekt naar zijn gestorven vriend. Laat over ons geen eindeloze schaduw vallen. Keer ons om naar elkaar zodat niemand eenzaam achterblijft. Bewaar het licht in onze ogen en in ons hart, ook als er enkel duisternis is en pijn. Gij, onze hoop en onze verre, verre einder, die ons toegezegd hebt: ‘Ik zal er zijn’.
5
Waar zijt Gij, God, wanneer de dood als een vuist op het leven neerkomt? Waar horen wij thuis wanneer verdriet de aarde onherbergzaam maakt? Wees niet de verre onbekende. Laat ons niet achterblijven in het leven als in een leegstaand huis. Kom naderbij, God, dat wij mededogen in uw zwijgen voelen.
Ik zal niet geloven in het recht van de sterkste, in de taal van de wapens, in de macht van de machtigen. Maar ik wil geloven in het recht van elke mens op een menswaardig leven, in de open hand, in de kracht van geweldloosheid. Ik zal niet geloven dat alle moeite vergeefs is. Ik zal niet geloven dat de droom van de mensheid een droom zal blijven en dat de dood het einde is. Maar ik durf geloven - altijd en ondanks alles in de nieuwe mens en in Gods eigen droom: een nieuwe wereld, een nieuwe aarde waar gerechtigheid zal wonen en mensen samenleven in vrede. Frans Cromphout
Heer, maak mij tot een werktuig van uw vrede Waar haat het hart verscheurt, wil ik liefde brengen, waar beledigingen worden geplaatst, wil ik vergeving schenken, waar verdeeldheid mensen van elkaar vervreemdt, wil ik aan eenheid werken, waar twijfel knaagt, wil ik geloof brengen, waar wanhoop tot vertwijfeling voert, wil ik de hoop doen herleven, waar duisternis het zicht beneemt, wil ik licht ontsteken. waar droefheid mensen neerslachtig maakt, wil ik vreugde brengen. Heer, maak dat wij niet zozeer zoeken om getroost te worden, als wel om te troosten, om begrepen te worden, als wel om te begrijpen, om bemind te worden, als wel om te beminnen. Want door te geven ontvangen wij, door onszelf te verliezen vinden wij, door vergiffenis te schenken krijgen wij vergeving, en door te sterven worden wij gewekt tot eeuwig leven.
Pagina
God, Gij die als een vader en moeder wil zijn voor al uw kinderen op deze aarde, laat niet toe dat wij van elkaar gescheiden worden door wanhoop, wantrouwen en haat. Wij vragen u om ons in deze moeilijke dagen de kracht te geven en een helder inzicht om de gebeurtenissen in hun juiste perspectief te zien. Sterk ons om geweld, conflict en oorlog niet te beantwoorden met blinde willekeur en terreur, maar met de kracht van de dialoog, de verzoening en de liefde. Dan kunnen wij samen groeien naar een wereld van ontmoeting, vertrouwen en vrede.
6
Franciscus van Assisi
God, Gij noemt geen vrede wat wij vrede noemen. Laat ons geen valse vrede zoeken. Laat ons niet zwijgen uit zelfbehoud en niet buigen voor het geweld, maar onze stem laten horen voor verdrukten en misdeelden. Leer ons hongeren en dorsten en zoeken naar de gerechtigheid: uw vrede op aarde voor alle mensen. Frans Cromphout
‘Vergeld geen kwaad met kwaad’, zei Jezus. Was hij naïef? Het is in elk geval duidelijk dat het gebruik van geweld uiteindelijk geen oplossing biedt voor de wereldconflicten. Met geweld breng je geen levenswaardige samenleving voor alle mensen tot stand. Een christen gelooft dat de weg van de bergrede en van de geweldloosheid de enige mogelijke weg is tot vredevol samenleven. We moeten creatieve middelen vinden om die weg te gaan. Ik weet dat velen zullen zeggen: dat is niet realistisch, zo werkt het niet in deze wereld. Maar toch wil ik dat standpunt blijven behouden en verdedigen. Terroristen die handelen vanuit een religieus fanatisme, zijn er waarschijnlijk van overtuigd dat zij tot deze daden geroepen zijn door God, daarvan zijn zij door anderen overtuigd. Maar als religie gebruikt wordt als middel om geweld te rechtvaardigen is dat misdadig. Als religie ons echter de moed geeft om geweldloze stappen te zetten in de richting van solidariteit met de lijdende medemens, dan bouwt zij mee aan het toekomstperspectief van een universele, vredevolle gemeenschap. Jacques Haers
Paus Franciscus
Pagina
Ik spreek mijn broederlijk medeleven uit met de president van de Franse Republiek en alle burgers van het land. Ik voel mij bijzonder sterk verbonden met de families van degenen die hun leven verloren en de gewonden. Deze barbaarsheid laat ons sprakeloos en doet ons afvragen hoe het hart van de mens zulke verschrikkelijke dingen kan bedenken, die niet alleen Frankrijk, maar de hele wereld schokken. Door het pad van haat en geweld worden de problemen van de mensheid niet opgelost. Het is godslasterlijk om de naam van God hiervoor te misbruiken. Ik nodig allen uit om mee te bidden opdat de onschuldige slachtoffers van deze tragedie aan de genade van God worden toevertrouwd.
7
Zalig die eenvoudig zijn en ontwapenend in het leven staan. Zalig die wenen en niet laf en onverschillig voorbijgaan aan het onrecht. Zalig die zachtmoedig zijn en geen geweld gebruiken. Zalig die hongeren en dorsten naar de gerechtigheid en opkomen voor de waardigheid van elke mens. Zalig die barmhartig zijn, die vergiffenis geven en ontvangen en openstaan voor verzoening. Zalig die zuiver zijn van hart, waarachtig en trouw. Zalig de wereld die zij bewonen en tot leven wekken. Een stille tegenstroom tegen alle stormen in.
Heer, onze God, U wijst ons de weg naar vrede: een weg van vrede. Wij danken U voor Jezus Christus die ons deze weg zo duidelijk heeft laten zien: de weg van de minste durven zijn, de weg van de weerloze overmacht, Leer ons die weg van vrede te gaan. Help ons daarbij met Uw liefde, opdat wij zien en begrijpen waarop het aankomt, in onze omgang met onze naaste, in onze houding in de wereld. Geef ons het geloof dat alles om die liefde draait. Laat ons zo Uw volgelingen zijn. Uit de Nederlandse Doopsgezinde kerken
In de naam van God, de barmhartige, de erbarmende, prijs God van het Heelal, die ons geschapen heeft en die ons verdeeld heeft in stammen en volkeren, zodat we elkaar leren kennen en elkaar niet verachten. Als je vijand vrede wil: wees dan bereid tot vrede en vertrouw op God, want jouw Heer is één, die alles weet, die alles hoort. En de dienaren van God: vol genade zijn zij die op de aarde leven in nederigheid. Wanneer wij ons tot hen richten, zeggen wij: ‘Salām, vrede!’ ‘As-salāmoe `alaykoem’
Japans gebed om vrede
Pagina
God onze Vader, Schepper van de wereld, wil ons helpen elkander lief te hebben. Maak de volkeren welgezind jegens elkander, maak de gehele mensheid tot uw kinderen en maak dat wij elkaar liefhebben als broeders. Help ons om ons deel bij te dragen in het streven naar wereldvrede en naar het geluk van alle mensen.
8
Moslimgebed om vrede
God van vrede en steeds nieuwe kansen, Schepper, verlosser, U die ons heiligt. Wij komen naar U toe en vragen U nogmaals om barmhartigheid, vergeving en een nieuw begin. Help ons om vrede een kans te geven in deze wereld. We verlangen de vrede een kans te geven maar lieten al zoveel kansen voorbijgaan. We hebben zoveel initiatieven gedwarsboomd. In plaats van het kwade te overwinnen met het goede, bleven we lijdzaam aan de kant staan toen het goede het onderspit moest delven. Vergeef het ons, Heer. We erkennen opnieuw onze verantwoordelijkheid om vrede te stichten en gerechtigheid te scheppen. Daarom bidden we U: beweeg ons door uw Geest dat we met ons hart en ons verstand vrede betrachten. Help ons om in ons eigen leven een nieuw begin van vrede te maken. Laat dit nu gebeuren, vandaag. Dat we met U meewerken om vrede een kans te geven. Dat we een wereld tot stand brengen waarin vrede begin en einddoel is van ons doen en laten. Geef ons vrede, bidden we U. Geef ons wijsheid en moed om aan de slag te gaan: wijsdom om te onderscheiden wat tot vrede zal leiden en moed om U trouw gehoorzaam te zijn. God van de vrede en van steeds nieuwe kansen, maak ons tot een instrument van uw vrede, overal ter wereld, zodat we uw wil vervullen, en vrede een kans geven. Dat vragen we U in de naam van de vorst van de Vrede, Jezus Christus, onze Heer en Heiland. Amen. (Wereldraad van Kerken, 2011) Moge niemand in haat of paniek vervallen. Laten wij bidden om de genade vredestichters te zijn. We mogen nooit wanhopen als het om vrede gaat, als wij aan rechtvaardigheid blijven bouwen. Kardinaal Vingt-Trois in de gebedswake voor de slachtoffers die doorging in de Notre Dame in Parijs
Zo’n 99 rebellengroepen, waaronder het machtige Jaysh al-Islam, onderschreven een gemeenschappelijk communiqué waarin ze in de scherpste bewoordingen de aanslagen in Parijs afgekeurd als een daad tegen de islamitische wetten en tegen de menselijkheid.
Pagina
9
Foto van Syriërs die ook een wake hielden voor de slachtoffers in Parijs
