Prof. C.L.J. Caminada (Koen)

Op zoek naar welvaartsverhogende belastingpolitiek

Collegegeld omhoog, Studiefinanciering omlaag! Prof. C.L.J. Caminada (Koen) College opening facultair jaar 2011-2012 Faculteit der Rechtsgeleerdheid Erasmus Universiteit Rotterdam 6 september 2011 Leiden University. The university to discover.

Regeerakkoord Kabinet-Rutte 1: Wijzigingen financiering HO “Het is van groot belang dat Nederlandse studenten veel beter onderwijs krijgen zodat zij beter zijn voorbereid op de arbeidsmarkt.” - ‘Langstudeerdersboete’ € 3.000 - Tweede bachelor of master wordt duurder (kostendekkend?) - Sociaal leenstelsel in de masterfase

Dat is toch niet (on)redelijk? Leiden University. The university to discover.





Theoretisch kader: op zoek naar welvaartsverhogende belastingpolitiek Vraag: Kunnen dezelfde doelen van het HO worden gerealiseerd met minder publieke middelen? (a) Hoger collegegeld (kostendekkend) (b) Verlaging tegemoetkoming kosten van levensonderhoud studenten (afschaffen Stufi) Instrument: subsidies of sociaal leenstelsel? Vergelijking alternatief met huidige financiering HO Randvoorwaarde: borging toegankelijkheid + kwaliteit HO Zo ja, lagere overheidsuitgaven, maar toch dezelfde doeluitkomsten  welvaartsverhogende belastingpolitiek Buiten beschouwing: inkomenspolitiek wel of niet via subsidiëring van onderwijs?

Leiden University. The university to discover.

Opbouw Praktijk 1 Omvang overheidssubsidies: (a) Studiefinanciering (levensonderhoud) (b) Niet-kostendekkend collegegeld 2 Kosten en opleidingsduur universitaire opleiding 3 Baten universitaire opleiding: de inkomens van afgestudeerden 4 Profijt van de opleidingen voor afgestudeerden Theorie 5 Economische argumenten voor subsidiering van financiering HO 6 Mogelijke gedragsreacties onderwijsdeelnemers: subsidies  lenen 7 Toegankelijkheid en leenaversie studenten: paradox Balans opmaken


Ad 1 Omvang overheidssubsidie: Studiefinanciering

• • • •

Prestatiebeurs *: lening  gift Bijlenen tegen lage rente (1,5%) Collegegeld 2011-2012: € 1.713 Aantal studenten met Stufi: 603.500 (HO 390.000) Uitwonend Thuiswonend

Budgettair

Basisbeurs *

€ 266

€ 96

1,0 mld

Aanvullende beurs *

€ 243

€ 223

0,6 mld

Lenen

€ 286

€ 286

Collegegeldkrediet

€ 143

€ 143

Studentenreisrecht *

€ 82

€ 82

Bijverdienen

p.m.

p.m.

€ 1.020

€ 829

Totaal

(1,3 mld)

0,6 mld 2,4 mld w.o. HO 1,5 mld

Ad 1 Omvang overheidssubsidie:

Niet-kostendekkend collegegeld

Uitgaven WO

3,8 mld

Uitgaven HBO

2,5 mld

-/- Bijdrage studenten collegegeld (ruw)

0,8 mld

Saldo:

5,5 mld

Gemiddeld per WO/HBO student:

€ 14.177


Ad 2 Kosten en opleidingsduur per diploma (via gemiddelde route) 160.000

153.600

22

146.200

20

140.000

18 120.000 16 100.000

97.900 91.400

80.000

vmbo

14

93.000

havo

vwo

hbo

wo

12


Ad 2 Gemiddelde studieduur WO (in maanden)

88

Totaal Rechten w.o. mannen w.o. vrouwen

86 84 82 80 78 76 74 72

2009/'10

2008/'09

2007/'08

2006/'07

2005/'06

2004/'05

2003/'04

2002/'03

2001/'02

2000/'01

1999/'00

1998/'99

1997/'98

1996/'97

1995/'96

70


Ad 3 Baten universitaire opleiding: de inkomens van afgestudeerden

60.000

Alle studieric htingen

Ec onomie

Juridisc h

Zorg

W&N

Humaniora

40.000

32.700

50.000

42.000

70.000

61.200

Gemiddeld verzamelinkomen, 2007-2009

30.000 20.000 10.000 0

MBO

HBO

WO


Ad 4 Profijt universitaire opleiding Gemiddeld jaarlijks inkomenverschil

Ec onomie

40.000

Juridisc h

28.500

30.000

Alle studieric htingen

Zorg W&N Humaniora

20.000 10.000 0

verschil WO - MBO


Ad 5 Financiering HO: redenen voor overheidsbemoeienis • In beginsel marktwerking, maar …. • Falen kapitaalmarkt: studieleningen - menselijk kapitaal wordt niet geaccepteerd als onderpand - toegankelijkheid?

• Onverzekerbare risico’s van studeren (oninbare schulden) • Externe effecten

Nobelprijswinnaars: James Heckman

Discussie: inkomenspolitiek wel of niet via subsidiëring van onderwijs voeren?

Garry Becker Joseph Stiglitz


Ad 6 Gedragsreacties onderwijsdeelnemers bij lenen • Toegankelijkheid  geen effect • Prijsgevoeligheid: elasticiteit >0 - studenten met grote kans op studie-uitval - getalenteerde studenten

• Leengedrag studenten


Ad 7 Leenaversie studenten: toegankelijkheidsparadox 4,0 3,0

Studiefinanciering, miljard euro Lening Gift

2,0

Bedrag uitstaande studielening, mld euro

12 10

9,1

8 6

10,4

5,0

5,8

6,8

7,9

4

1,0

2 0,0 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009

0 2005

2006

2007

2008

2009

2010

Gemiddelde studieschuld 2011: € 14.657 Aandachtpunt: niet-marktconforme rente (te laag  arbitrage) Redenen toename: financiering studie, groter aantal studenten,lage rente, maar ook ‘relaxter’ studentenleven Leiden University. The university to discover.

Ad 7 Leenaversie studenten: toegankelijkheidsparadox 4,0 3,0

Studiefinanciering, miljard euro Lening Gift

2,0

Bedrag uitstaande studielening, mld euro

12 10

9,1

8 6

10,4

5,0

5,8

6,8

7,9

4

1,0

2 0,0 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009

0 2005

2006

2007

2008

2009

2010

Gemiddelde studieschuld 2011: € 14.657 Aandachtpunt: niet-marktconforme rente (te laag  arbitrage) Redenen toename: financiering studie, groter aantal studenten,lage rente, maar ook ‘relaxter’ studentenleven Leiden University. The university to discover.

Balans: Kabinet-Rutte 1 - Subsidie collegegeld (5,5 mld): 0 - Langstudeerdersboete: < 180 miljoen - Omzetting inefficiënte subsidies levensonderhoud WO/HBO in sociale lening masterfase (1,5 mld): 180 miljoen Afweging baten - Nevenactiviteit of studie prioriteit? nevenactiviteit: Biercommissaris - Richting goed, stapjes klein studentenvereniging of jaar voltijds studeren?

Veel verder gaan  welvaartsverhogende belastingpolitiek!

Bezuiniging HO

Onverstandig, maar (a) beter dan (b) (a) afbouw subsidies levensonderhoud studenten (b) minder geld voor contacturen met docenten Echter: belangenconflict studenten en hoogleraren


Verder lezen? -

Barro, R. (1997), Determinants of economic growth: a cross-country empirical study, MIT Press, Cambridge MA. Becker, G.S. (1962), Investment in human capital: A theoretical analysis, Journal of Political Economy, vol. 70: 9-49. Centraal Bureau voor de Statistiek (2011), Inkomens van afgestudeerden, 2007-2009, Den Haag. Centraal Planbureau (2003), Een sociaal leenstelsel: studiefinanciering volgens het boekje, Macro Economische Verkenningen 2004, hoofdstuk 6: 137-147. Cornet, M., F. Huizinga, B. Minne en D. Webbink (2006), Kansrijk kennisbeleid, CPB Document, no. 124, Den Haag. Goudswaard, K.P., en C.L.J. Caminada (2009), Het belang van scholing, Tijdschrift voor Openbare Financiën, 2009, nr. 1: 45-71. Heckman, J.J. (2000), Policies to foster human capital, Research in Economics, vol. 53 (1): 3-56. Jacobs, B., en E. Canton (2003), Effecten van invoering van een sociaal leenstelsel in het Nederlands hoger onderwijs, CPB Document 39, Den Haag. Krueger, A.B., and M. Lindahl (2001), Education for growth: why and for whom?, Journal of Economic Literature, 39(4): 1101-1136. Ministerie van OC&W (2011), Beleidsnotitie Studiefinanciering “Studeren is investeren”, Den Haag. Stiglitz, J. (1988), Economics of the public sector, W.W. Norton & Company, New York.


Prof. C.L.J. Caminada (Koen)

Recommend Documents