Productinformatie KOEN KOEN, Kinderlijk Onderwijs over Energie en Natuur, is ontwikkeld om kinderen tussen de vier en twaalf jaar op speelse en interactieve wijze bewust te maken van energie. Dit wordt gedaan met behulp van drie experimenten en het Energiepakket. KOEN wordt geleverd met een lesbrief dat leraren ondersteund bij het bieden van een aansluitend lesprogramma. Het ontstaan van KOEN Energie is in onze huidige maatschappij een belangrijk thema en dat gaat in de toekomst alleen maar belangrijker worden. Maar wat is energie eigenlijk? En hoe leg je dit aan leerlingen uit? Naar aanleiding van deze vragen heeft Futuration, in samenwerking met de Rotterdamse stadsfilosoof Henk Oosterling van Rotterdam Vakmanstad, KOEN ontwikkeld, die in combinatie met zonnepanelen bewust maakt over energie. Waar bestaat KOEN uit? KOEN bestaat uit drie experimenten, een lespakket en een Energiepakket waarmee leerlingen ieder op hun eigen wijze worden uitgedaagd om over energie na te denken. Elk van deze onderdelen wordt hieronder uitgelegd. Enkele afbeeldingen zijn onderaan dit document weergegeven. De gewichtenproef De gewichtenproef bestaat uit een zak die de leerlingen met behulp van een touw omhoog kunnen hijsen. Hierbij ervaren leerlingen wat het betekent om arbeid te leveren en energie te gebruiken. Er worden twee gewichtenproeven naast elkaar geïnstalleerd zodat er ook wedstrijdjes kunnen worden gedaan. Wie kan het meeste energie in de zakken stoppen en is zo het eerste boven? Een vraag die je kinderen kunt stellen is: wat gebeurt er met de energie die je in de zak hebt gestoken wanneer je het touw loslaat? De dynamoproef De dynamoproef bestaat uit een wiel en een display. De leerlingen kunnen aan het wiel draaien om elektrische energie op te wekken via een dynamo. Met behulp van een display wordt duidelijk hoeveel energie er wordt geproduceerd. Het display bestaat uit vijf plaatjes met symbolen die verlicht worden naar gelang er meer energie wordt opgewekt. De symbolen tonen dingen die de leerlingen dagelijks tegenkomen. Ook de zak, uit de gewichtenproef, is afgebeeld. Een vraag de je leerlingen kunt stellen is: waarom is het moeilijk om met je armen evenveel energie op te wekken als wanneer je fietst? Het energiedisplay Het energiedisplay maakt duidelijk hoeveel energie door de zonnepanelen wordt opgewekt. Dit display is vergelijkbaar met het display van de dynamoproef. De symbolen die erop staan zijn echter anders en afhankelijk van de hoeveelheid zonnepanelen. Er wordt altijd een zonnepaneel bij de installatie geleverd. De hoeveelheid energie die gebruikt wordt door de op de display getoonde apparaten neemt per stap met een factor drie toe. Zo gebruikt een computer evenveel energie als drie lampen en een televisie evenveel als drie computers. Een vraag die je leerlingen kunt stellen is: hoeveel lampen gebruiken evenveel energie als een elektrische kookplaat? Ook kunnen leerlingen wedstrijdjes doen tegen de zon met de dynamoproef. Het Energiepakket Het Energiepakket is een aanvulling op KOEN die aan leerlingen wordt aangeboden en mee
naar huis mogen nemen. Dit Energiepakket geeft de kinderen de mogelijkheid om de kennis die ze op school hebben opgedaan thuis toe te passen. Met vragen worden ze uitgedaagd hun energiegebruik thuis kritisch te observeren. De kennis die de leerlingen van wiskunde hebben kunnen ze gebruiken om hun energiegebruik te berekenen. Met behulp van een website hebben de leerlingen de mogelijkheid dit over een langere periode bij te houden. Ze kunnen bijvoorbeeld ook het energieverbruik observeren ten opzichte van de rest van de wijk en het energieverbruik door de seizoenen heen. Bepaalde onderdelen van het Energiepakket vereisen deelname van de ouders, waardoor ook zij worden aangezet tot energiebesparende maatregelen. Open-source lesbrief KOEN wordt geleverd met een duidelijke lesbrief. Deze lesbrief geeft de leerkrachten die met KOEN werken de mogelijkheid zich te verdiepen in de theorie die in KOEN tot uitdrukking komt. Zo begrijpen de leerkrachten elke proef en kunnen ze deze kennis optimaal aan de leerlingen overdragen. De lesbrief is open source en voor iedereen van de website te downloaden. Wat is het doel van KOEN? KOEN heeft als doel leerlingen tussen vier en twaalf jaar kennis bij te brengen over energie. Het doel is dat ze met deze kennis bewuster met energie omgaan. Ook leren de leerlingen over technische onderwerpen. Dit vroege contact met technische vraagstukken, zoals de beste bron van energie, zal hun nieuwsgierigheid naar techniek stimuleren. KOEN heeft de doelen van de installatie afgesteld op de kerndoelen voor de basisschool die geformuleerd zijn door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. KOEN draagt bij aan 19 van de totaal 58 kerndoelen binnen de sectoren Nederlandse taal, Rekenen/wiskunde en Oriëntatie op jezelf en de wereld. De kerndoelen zijn te vinden op de website van het ministerie. Een aantal concrete onderwerpen wordt hieronder omschreven:
Kwantiteit van energie die zich afspeelt rondom hun dagelijkse bezigheden. Dit door praktische berekeningen te maken van hun eigen verbruik. [Kerndoel 24] Hoe je met zorg omgaat met het milieu. Dit door duidelijk te maken wat het verschil is tussen fossiele en hernieuwbare energiebronnen. [Kerndoel 39] Natuurkundige verschijnselen als kracht, licht, warmte en elektriciteit. [Kerndoel 42] Relaties leggen tussen vorm, werking en materiaalgebruik van producten. [Kerndoel 44] Dat de positie van de aarde seizoenen, dag en nacht veroorzaakt. [Kerndoel 46]
Hoe wordt KOEN op een school geïntroduceerd? Wanneer een school interesse heeft in KOEN wordt er een afspraak gemaakt. Team KOEN komt bij de school op bezoek en bespreekt de manier waarop energie-onderwijs gegeven wordt en of KOEN hierin kan helpen. KOEN is zo ontworpen dat een groot deel van de materialen kan worden hergebruikt. De basisschool gebruikt KOEN en Futuration blijft de eigenaar van de materialen en is verantwoordelijk voor het onderhoud. Zo heeft de basisschool alle tijd om les te geven en zorgt Futuration voor het installeren, onderhouden en demonteren van KOEN. De
gebruiksperiode is drie jaar. Hierna wordt besproken of KOEN op de betreffende school blijft en of er vernieuwingen aan de installatie gedaan kunnen worden. Waar wil KOEN naar toe? Op dit moment is KOEN geïnstalleerd op basisschool Bloemhof in Rotterdam. Er worden voorbereidingen getroffen om KOEN op tien basisscholen in Rotterdam te installeren. In dit project wordt extra aandacht besteed aan de ontwikkeling van de lesbrief en het Energiepakket. Ook wordt er geëvalueerd met de basisscholen om KOEN verder te verbeteren. Dit project wordt gerealiseerd in samenwerking met Vakmanstad Rotterdam en Gemeente Rotterdam. Als de resultaten uit dit project positief zijn zal KOEN voor heel Nederland beschikbaar worden. Wilt u meer weten over KOEN? Kijk op de website en neem dan contact met ons op! Contactgegevens Jimmy van Schoubroeck
[email protected] Thijs Smit
[email protected] Officiële website: www.koeninhetonderwijs.nl KOEN is onderdeel van Futuration. KOEN wordt mede mogelijk gemaakt door:
De gewichtenproef
De dynamoproef
Het energiedisplay van de panelen en dynamoproef
Display met symbolen
