Proefhoofdstuk Sportcoach www.centrumvoorafstandsonderwijs.be
www.centrumvoorafstandsonderwijs.be
[email protected] +32 3 292 33 30
Kom je cursus inkijken: Antwerpen, Frankrijklei 127, 2000 Gent, Oude Brusselseweg 125, 9050 Hasselt, Simpernelstraat 27, 3511 Brussel, Timmerhoutkaai 4, 1000 +32 3 292 33 30
[email protected] Maak van je opleiding sportcoach een succes! Beste toekomstige student, Hartelijk dank voor je interesse in de opleiding sportcoach aan het Centrum Voor Afstandsonderwijs. Op de volgende pagina’s vind je een hoofdstuk en de volledige inhoudstafel van deze thuisstudie terug. Ook krijg je alle nodige informatie over de werking van onze school. Neem deze info rustig door, zo krijg je een goed beeld van de inhoud van de cursus en weet je zeker dat je voor de opleiding kiest die het beste bij jou past. Noteer alvast dat alle diploma’s die je via het CVA behaalt erkend zijn en uitermate praktijk- en dus jobgericht! Heb je na het inkijken van dit proefhoofdstuk nog vragen? Geef ons gerust een seintje op het nummer +32 3 292 33 30 of mail ons op
[email protected]. Onze opleidingsconsulenten beantwoorden al jouw vragen en geven je persoonlijk advies omtrent je studiekeuze. Blader je graag door de volledige cursus? Ook dat kan. Het Centrum Voor Afstandsonderwijs geeft je op vier plaatsen in België de mogelijkheid om de cursussen geheel vrijblijvend in te kijken. Je kan de cursussen inkijken in de campussen van Het Centrum Voor Avondonderwijs VZW in Antwerpen, Gent en Hasselt of in Brussel. Je hoeft hiervoor geen afspraak te maken, kom gewoon vrijblijvend langs.
Ik wens je veel leesplezier en alvast veel succes met je studie!
Jo Vandevelde Opleidingsconsulent Centrum Voor Afstandsonderwijs
www.centrumvoorafstandsonderwijs.be
[email protected] +32 3 292 33 30
Sportcoach: erkende opleiding en praktijkgerichte cursus
Deze moderne en praktijkgerichte opleiding kwam tot stand in samenwerking tussen het Centrum Voor Afstandsonderwijs en zelfstandige beroepsdeskundigen met jarenlange ervaring. Een duidelijke structuur maakt deze cursus zeer overzichtelijk. Op deze manier garanderen wij je een vlot studietraject. Op de volgende pagina’s vind je de volledige inhoudstafel van de opleiding en een gratis onderdeel uit de cursus terug.
www.centrumvoorafstandsonderwijs.be
[email protected] +32 3 292 33 30
DEEL 1: DE SPORTCOACH ALS PSYCHOLOOG 1. Wat is sportpsychologie en wat is het nut ervan? 2. Volharding in de sport en opstart “sportloopbaan” 2.1
Hoe detecteer je talent? 2.1.1 Hoe identificeer je talent? 2.1.2 Hoe spoor je talent op? 2.1.3 Hoe selecteer je talent? 2.1.4 Hoe ontwikkel je talent? 2.1.5 Nuttige tool: het talentontwikkelingsmodel van Bloom
2.2
Trainingsvolharding en drop-outs
2.3
Wat is de rol van volwassenen in de jeugdsport?
2.4
Welke zijn de gevaren van vroegtijdig sporten?
3. Motivatie, arousal en prestatie 3.1
Motivatie: de sleutel tot succes
3.2
Hoe versterk je motivatie?
3.3
Wat is arousal?
4. Hoe ga je om met spanning en angst? 4.1
Angst 4.1.1 Competitieve angst voor een wedstrijd 4.1.2 Wat is de invloed van angst op prestaties?
www.centrumvoorafstandsonderwijs.be
[email protected] +32 3 292 33 30
4.2
Stress 4.2.1 Welke zijn de bronnen van stress? 4.2.2 Hoe ga je om met stress bij jonge sporters? 4.2.3 Hoe controleer je stress bij jonge sporters?
5. Doping, medicatie en drugs in jeugdsport 5.1
Waar zitten de verschillen?
5.2
Wat is de rol van de sportcoach?
6. Groepsdynamisme en ontwikkeling van sportteams 6.1
Hoe speel je gericht in op groepsdynamiek?
6.2
Waarvoor staat groepsdynamiek?
6.3
Groepsdynamiek is statusgedrag
6.4
Eerste fase: het bouwen van de hiërarchie
6.5
Tweede fase: de stabilisatie
6.6
Het statusmodel legt de rangorde bloot
6.7
Wanneer spreek je van storend gedrag?
6.8
Hoe kan je ingrijpen bij verstarring?
6.9
Welke vormen van groepsdruk zijn er?
6.10
Evolutie van groep naar team
6.11
Het Ringlemann-effect en social loafing
7. Hoe begeleid je sporters mentaal? 7.1
Mentale begeleiding
7.2
Wat is het doel ervan?
7.3
Casus: de jongvolwassen sporter
www.centrumvoorafstandsonderwijs.be
[email protected] +32 3 292 33 30
DEEL 2: DE SPORTCOACH ALS KENNER (anatomie en fysiologie) 1. Algemene histologie 1.1
Spierweefsel
1.2
Zenuwweefsel
2. Algemene osteologie 2.1
Inleiding
2.2
Welke soorten zijn er?
3. Algemene syndesmologie 3.1
Inleiding
3.2
Wat is de structuur van het gewricht?
4. Algemene myologie 4.1
Inleiding
4.2
Hoe zijn de spieren opgebouwd?
5. Algemene fysiologie 5.1
Het bloed 5.1.1 Gevormde bestanddelen 5.1.2 Het plasma
5.2
De bloedsomloop 5.2.1 Hoe is het circulatiesysteem opgebouwd? 5.2.2 Fysiologie van het hart
5.3
De ademhaling 5.3.1 De bouw van de long 5.3.3 Hoe werkt het mechanisme van de ademhaling? 5.3.4 Regulatie van de ademhaling
www.centrumvoorafstandsonderwijs.be
[email protected] +32 3 292 33 30
6. Specifieke anatomie 6.1
Inleiding
6.2
Het hoofd of caput 6.2.1 Osteologie 6.2.2 Syndesmologie 6.2.3 Myologie
6.3
De romp of truncus 6.3.1 Osteologie 6.3.2 Syndesmologie 6.3.3 Myologie
6.4
Het bovenste lidmaat of membrum superius 6.4.1 Osteologie 6.4.2 Syndesmologie 6.4.3 Myologie
6.5
Het onderste lidmaat of membrum inferius 6.5.1 Osteologie 6.5.2 Syndesmologie 6.5.3 Myologie
7. Welke functies hebben de spieren? 7.1
De spieren aan de bovenzijde van het lichaam
7.2
De spieren aan de onderzijde van het lichaam
www.centrumvoorafstandsonderwijs.be
[email protected] +32 3 292 33 30
8. Inspanningsfysiologie 8.1
Zuurstofopname en transport bij inspanning
8.2
Ademhalingsregulatie bij inspanning
8.3
Zuurstoftransport en zuurstofafgifte
8.4
Wat betekent het begrip “Zuurstofschuld”?
8.5
Waarvoor staat “Steady state”?
8.6
De circulatoire reorganisatie bij inspanning
8.7
De bloeddruk
8.8
De energievoorziening
8.9
Wat is de invloed van training?
9. Elementaire pathologie voor de sportcoach 9.1
Traumata 9.1.1 Musculaire traumata 9.1.2 Tendinogene traumata 9.1.3. Gewrichtstraumata
10. Blessurepreventie bij sporters 10.1
Hoe voorkom je blessures?
DEEL 3: DE SPORTCOACH ALS MANAGER 1. Wat is management? 2. Wat is een sportmanager? 3. Welke rol speelt hij?
www.centrumvoorafstandsonderwijs.be
[email protected] +32 3 292 33 30
DEEL 4: DE SPORTCOACH ALS COMMUNICATOR 1. Het belang van people management in sport 1.1
Op welke verschillende manieren kan je communiceren?
1.2
Wat is het belang en het effect van motiveren?
1.3
Manager = coach
DEEL 5: DE SPORTCOACH ALS VOEDINGSDESKUNDIGE 1. Inleiding 2. Voeding en sport 2.1
Welke energiebronnen zijn er?
2.2
Voedingsstoffen en -middelen
2.3
Energiebehoefte en –verbruik
2.4.
2.3.1
Basaal metabolisme (BMR: basal metabolic rate)
2.3.2
Specifiek dynamische werking
2.3.3
Groei, weefselherstel, ziekte, koorts, stress, zwangerschap, lactatie
2.3.4
Arbeid, activiteit
2.3.5
Welke worden niet benut? vb. in feces(stoelgang), …
Welke factoren beïnvloeden de energiebehoefte? 2.4.1
Lichaamsgewicht en lichaamssamenstelling
2.4.2
Leeftijd
2.4.3
Geslacht
2.4.4
Groei, zwangerschap, lactatie (borstvoeding geven)
2.4.5
Hormonen
2.4.6
Voedingstoestand - gezondheidstoestand
2.4.7
Klimaat www.centrumvoorafstandsonderwijs.be
[email protected] +32 3 292 33 30
2.4.8
Medicatie
2.4.9
Stress
2.4.10
Lichamelijke activiteit
2.5.
Totale energiebehoefte (=En)
2.6.
Energie-opname
3. Vitaminen & mineralen 3.1. Vitamines 3.2. De in vet oplosbare vitamines 3.2.1.
VITAMINE A
3.2.2.
VITAMINE D
3.2.3.
VITAMINE E
3.2.4.
VITAMINE K
3.3. De in water oplosbare vitamines 3.3.1 3.3.2
B-Vitamines VITAMINE C
3.4. Mineralen 3.4.1
Calcium (Ca)
3.4.2
Jodium
3.4.3
Kalium (K)
3.4.4
Natrium
3.4.5
IJzer
3.4.6
Water
4. Wat zijn de basisprincipes voor een gezonde sportvoeding
www.centrumvoorafstandsonderwijs.be
[email protected] +32 3 292 33 30
5. Het vertrekpunt: de actieve voedingsdriehoek 5.1
Het belang van lichaamsbeweging
5.2
Water
5.3
Graanproducten en aardappelen
5.4
Groenten
5.5
Fruit
5.6
Melkproducten en calciumverrijkte sojaproducten
5.7
Vlees, vis, eieren en vervangproducten
5.8
Smeer- en bereidingsvet
5.9
De restgroep
6. Water of sportdrank? 6.1 Hoeveel vocht heb je nodig? 6.1.1. Wat kan je het beste drinken? 6.1.2. Sportdranken
6.2
Wanneer kies je voor energiedranken?
6.3
Wat is de ideale sportdrank?
Bronnen
www.centrumvoorafstandsonderwijs.be
[email protected] +32 3 292 33 30
HOOFDSTUK 3: MOTIVATIE, AROUSAL EN PRESTATIE Verschillende factoren spelen een rol om jongeren aan te zetten tot sporten. Vanaf het moment dat hun sportcarrière begint, houden zij verschillende doelen voor ogen. Die objectieven vragen telkens een verschillende trainings- en prestatiemethodiek. Sommige oefeningen vallen in goede aarde, andere niet. Als sportcoach ga je op zoek naar de persoonlijke factoren die aan de basis liggen van het welbevinden. Je onderzoekt waarom sommige jongeren slagen en andere niet. Als sportcoach moet je een goed inzicht krijgen van wat jongeren aanzet tot presteren en trainen. Je beïnvloedt de factoren die het welbevinden beïnvloeden. Zo manipuleer je de sporter in de goede richting om een maximale trainings- en prestatiecurve te kunnen bewerkstelligen.
3.1
Motivatie: de sleutel tot succes
Als je een topcoach wil worden, is het belangrijk dat je je sporters kan motiveren. Motivatie is de sleutel tot succes bij topprestaties. Maar wat is motivatie eigenlijk? Het is een psychologisch begrip dat de intensiteit en richting van iemands inspanningen bevat. Het bepaalt waarom sporters bepaalde activiteiten vermijden of net opzoeken.
Het bepaalt ook het welbevinden van een sporter bij bepaalde oefeningen en hoe graag hij/zij iets doet. Beide principes, richting en intensiteit, zijn nauw verbonden met elkaar. Als je iets graag doet, zet je je er automatisch meer voor in. Dat geldt ook andersom: wanneer je iets niet graag doet, zal de inzet een stuk lager liggen wanneer je het toch eens moet doen. Motivatie wordt enerzijds aanzien als een persoonlijke eigenschap. Anderzijds wordt motivatie ook bepaald door de situatie waarin de sporter zich bevindt. De interactie tussen de situatie als de persoonlijke karakteristiek geven de motivatie samen vorm, nooit enkel één van beide.
www.centrumvoorafstandsonderwijs.be
[email protected] +32 3 292 33 30
3.2
Hoe versterk je motivatie?
De karaktereigenschappen van een sporter kan je als sportcoach moeilijk veranderen. Daarom is het belangrijk om je te focussen op het beïnvloeden van zijn motivatie. Dat kan aan de hand van de volgende hulpmiddelen:
Vermijd een negatieve uitstraling. De gemoedsgesteldheid van jou als coach mag nooit de motivatie beïnvloeden van een sporter. Als je een slechte dag hebt, werk het dan niet uit op jouw sporter(s). Zij kijken naar jou op en zullen zich schuldig beginnen voelen als jij boosheid uitstraalt.
Straal positivisme uit! Sporters moeten er mee om kunnen dat iedereen een slechte dag kan hebben, ook hun trainer. Maar: “communication is the key to success”. Meld het dan ook aan jouw sporter(s) dat je je niet zo goed in je vel voelt tijdens die training. Een sporter zal zich een zekere verantwoordelijkheid aanmeten om het niet te verergeren en misschien beter te maken.
Peil naar de motivatie van je sporters. Tracht te weten te komen waarom sporters jouw club kiezen en waarom ze al dan niet blijven komen. Vraag hen ook naar hun wensen en laat hen zelf oefeningen voorstellen. Op die manier kan jij bijdragen tot betere sportomstandigheden voor de sporter(s).
Zoek oplossingen en bied ze aan. Soms zijn banale redenen genoeg om een sporter te doen stoppen. Meestal kunnen deze problemen met een klein beetje goede wil opgelost worden. Het kost doorgaans weinig moeite om uit te vissen waar en wanneer een probleem zich stelt. Ieders jeugd zit vol met tegenstrijdige gevoelens en dramatische keuzes. Zo zijn er veel kinderen die twee of meer sporten combineren. Misschien kan een kleine aanpassing op jouw initiatief ervoor zorgen dat het kind niet meer hoeft te kiezen. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be
[email protected] +32 3 292 33 30
Motiveer individueel! Probeer in de mate van het mogelijke in te spelen op de individuele motivatie van sporters. De ene heeft liever recreatie, de andere is meer gericht op competitie. Mits enige creativiteit kan je als coach soms wonderen verrichten.
Bewaak de gezonde verhouding binnen de club. Kijk dikwijls na of het aanbod van de club in verhouding blijft tot de motieven van sporters.
Doe aan zelfreflectie. Als sporters opkijken naar hun coach is het ook belangrijk dat die coach zoveel mogelijk zichzelf voor de spiegel plaatst. Vraag je af of je het goed doet en of je rekening houdt met iedereen.
Je coaching moet doelgericht zijn. In een wedstrijd komt prestatiegerichtheid bij sporters automatisch bovendrijven. Het is nuttig op dat moment doelgericht te coachen op de taak die de sporters te vervullen hebben.
Zoek naar een geschikt klimaat. het motivationeel klimaat van sporten, presteren en trainen is van uitzonderlijk belang. Het sociale klimaat zal een directe invloed hebben op de prestatiemotivatie van een sporter Een resultaatgericht klimaat zal sneller leiden tot drop-out en een niet-welbevinden dan een taakgericht klimaat.
Neem stress en onzekerheid weg. Deze elementen zijn sterk verbonden met elkaar. Taakgerichtheid verhoogt het gevoel van zekerheid en werkt dus stressverlagend.
Manipuleer de doelstellingen van de sporters. Op dit vlak werk je best in stappen. Taakgerichtheid is het begin van alle wijsheid en zorgt stapsgewijs voor meer competitiviteit. Taakgericht leren zal vertrouwen opwekken en het zelfbeeld verhogen.
Speel in op attributie. Attributie wijst op de oorzaak die een sporter zelf geeft voor zijn falen. Dat kunnen er 1001 verschillende zijn. Daarom is het interessant om te luisteren naar jouw sporters. Factoren binnen deze attributie zijn stabiliteit (talent) en instabiliteit (geluk hebben), interne ( mijn inspanningen) of externe (sterkte tegenstander) oorzaken en controle over interne en externe oorzaken.
www.centrumvoorafstandsonderwijs.be
[email protected] +32 3 292 33 30
Welke drie stadia beïnvloeden de prestatiemotivatie? Op het vlak van prestatiemotivatie zijn er 3 fases die we als kind allemaal doorlopen. Dit gebeurt stapsgewijs en niemand ontsnapt hieraan. Competitiviteit verschilt qua intensiteit wel van kind tot kind, maar zal altijd aanwezig zijn. Iedere persoon doorloopt de volgende stadia: 1. Autonome perceptie van kunnen. Kinderen van ongeveer 4 jaar proberen hun omgeving onder controle te krijgen. Ze vergelijken zich niet met anderen, maar zijn vooral bezig met zelf ontdekken en controleren. Dit wijst op een taakgerichte houding. 2. Social comparison. Vanaf 5 jaar beginnen kinderen hun prestaties en kunnen te vergelijken met leeftijdsgenootjes. Ze stellen als het ware een pikorde vast. Dit geeft blijk van een echte egogerichtheid. 3. Combinatie en integratie tussen taakgerichtheid en egogerichtheid. Dit meest wenselijke stadium is evenwel niet leeftijdsgebonden. Veel factoren dragen bij tot het vroeg of laat overgaan tot dit stadium. Het treedt in wanneer het kind gepaste keuzes kan maken tussen een taakgerichte en egocentrische houding.
www.centrumvoorafstandsonderwijs.be
[email protected] +32 3 292 33 30
3.3
Wat is arousal?
Volgens de wetenschappelijke definitie omvat arousal of intensiteit het volgende: “Activatie van het centrale zenuwstelsel (met name hersenfuncties) houdt verband met de graad van mentale alertheid of bewustzijn. Globaal kunnen we daarbij onderscheid maken tussen toestanden als: lage arousal (zoals bij slaperigheid), gemiddelde arousal (de ontspannen waaktoestand) en over-arousal (bij overmatige stress, inspanning, opwinding of angstigheid). Arousal van hersenfuncties kan met behulp van het EEG elektro-encefalogram (EEG) gevolgd worden. In de waaktoestand blijkt bijvoorbeeld lage arousal uit de aanwezigheid van lagere frequenties van het , zoals het alfa-ritme (schommelingen tussen 713 Hz), en hoge arousal uit aanwezigheid van het bèta-ritme (schommelingen tussen 13-35 Hz). Met technieken als fMRI en PET kan arousal afgeleid worden uit de sterkte van doorbloeding, glucose- of zuurstofgebruik in bepaalde delen van de hersenen. Arousal komt ook tot uiting in allerlei autonome functies (zoals o.a. huidgeleiding, pupildiameter en hartslagfrequentie), reflexen en spierfuncties. Veranderingen in arousal kunnen vrij langzaam verlopen (zoals bij de overgang tussen waken en slapen) of relatief snel verlopen (zoals bij het schrikken van een hard geluid). Aangenomen wordt dat een goede uitvoering van cognitieve taken gepaard gaat met een optimaal arousalniveau. Bij een te lage of te hoge arousal wordt bijvoorbeeld te weinig informatie opgenomen. Dit kan komen omdat het aandachtsysteem respectievelijk niet selectief genoeg, of juist te selectief is ingesteld. Figuur 5: Fysiologische regelaars van de arousaltoestand
Onder: Zwarte pijlen: het afferente zintuigsysteem. Boven: de twee corticale arousalsystemen. RAS= Reticulair activatiesysteem. Blauwe pijlen: het reticulo-thalamo-corticale systeem. Rode pijlen: het neurotransmittersysteem buiten de thalamus om. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be
[email protected] +32 3 292 33 30
De fysiologische mechanismen die de arousaltoestand van de hersenen reguleren zijn grotendeels gelegen in de hersenstam, en wel in het gebied dat aangeduid wordt als formatio reticularis. Deze mechanismen worden samen ook wel RAS, of Reticulair Activatie-Systeem, genoemd. Het RAS staat ook wel bekend als ARAS (Ascenderend Reticulair ActivatieSysteem). Het RAS ontvangt input van de afferente zintuigbanen via zogeheten collaterale zenuwvezels. De corticale activatie wordt vanuit het RAS via twee verschillende subsystemen gereguleerd. Het reticulo-thalamo-corticale systeem regelt via non-specieke thalamuskernen de arousaltoestand van de cortex. Een tweede subsysteem, het buitenthalamisch systeem doet dit buiten de thalamus om, via banen die rechtstreeks naar de cortex gaan. Dit systeem berust voornamelijk op de werking van neurotransmitters als noradrenaline, serotonine (of 5HT), acetylcholine en dopamine. Deze neurotransmitters worden in diverse stations van de hersenstam 'geproduceerd' en bereiken vervolgens via deels diffuse en deels meer gelokaliseerde circuits gebieden in de cortex. Elektrische stimulatie van deze kernen gaat ook veelal gepaard met een verhoogde corticale arousal. De formatio reticularis regelt tenslotte niet alleen corticale, maar ook autonome, spier- en reflexfuncties via een circuit naar ruggenmerg (reticulo-spinaal systeem). Hoe kan de staat van opwinding veranderen? Veranderingen in de arousaltoestand kunnen diverse oorzaken hebben. Hieronder vind je enkele mogelijkheden.
Spontane fluctuaties. Arousal kan spontaan wisselen zonder directe invloed van buitenaf, bijvoorbeeld bij circadiane ritmen. Deze wordt aangedreven door kernen in de hypothalamus zoals de nucleus suprachiasmaticus.
Stimulatie van buitenaf (geluid, visuele en tastprikkels). Hierbij zijn het vooral collateralen van de afferente zintuigbanen die projecteren naar de reticulaire formatie van belang (zie ook figuur hierboven). Deze kunnen via het eerder genoemde reticulo-thalamo-corticale circuit de cortex activeren.
Cognitieve taken. Hetzelfde mechanisme speelt vermoedelijk ook een rol bij de uitvoering van cognitief inspannende taken, denkprocessen e.d. Hiermee gaat een arousalverhoging gepaard die de hersenen van de nodige energie voorziet (in de vorm van toevoer van glucose, zuurstof, bloed) om de taak goed te kunnen uitvoeren. Het lijkt waarschijnlijk dat hierbij ook een terugkoppeling plaatsvindt tussen hogere corticale gebieden (waar deze activiteiten plaatsvinden) naar de reticulaire formatie.
Stress. Ook dit fenomeen kan leiden tot arousalverhoging via de hypothalamus-hypofysebijnierschors.
www.centrumvoorafstandsonderwijs.be
[email protected] +32 3 292 33 30
Sterke emoties. Mogelijk koppelen hierbij structuren in het limbisch systeem die betrokken zijn bij emotionele processen terug naar de reticulaire formatie.
Psychofarmaca. Psychofarmaca als benzodiazepine en amfetamine kunnen de arousaltoestand van de hersenen ingrijpend beïnvloeden. Andere stoffen zijn L-Dopa, Chlorpromazine, Clonidine en Reserpine. Hun werking berust o.a. op blokkering of versterking van de synthese, de opslag van neurotransmitters als noradrenaline, dopamine en serotonine.
Meer psychologisch bekeken betekent arousal de intensiteit van jouw motivatie in een bepaalde situatie. Alertheid, scherpheid, opwinding, staat van paraatheid, waakzaamheid, mentale paraatheid, en adrenalinegevoel zijn synoniemen en/of kenmerken van arousal. Het verwijst naar de energietoestand van het lichaam en kan een lage energieparameter hebben (slaap) of een zeer hoge (vluchten, vechten, spelsituatie). Ook alle toestanden hiertussen kan je onderzoeken. De symptomen zijn uitermate merkbaar: zweten, verhoogde hartslag, verzwaarde ademhaling, verhoogde hersenactiviteit e.d. Ook niet-zichtbare kenmerken zijn aanwezig: concentratie, aandacht, paraatheid. De vraag is of er een relatie is tussen arousal en het prestatieniveau. Er bestaan veel (soms tegenstrijdige) theorieën. Voor een sportcoach zijn vooral de volgende items van belang. De Drive theorie. Aanvankelijk veronderstelde men dat beide elementen rechtlijnig met elkaar verbonden waren. Hoe meer arousal, hoe beter de prestatie. Voor niet-complexe taken bleek dit juist te zijn. Maar op sommige momenten kan het arousal zo hoog zijn dat iets na het net 1000 keer gedaan te hebben, dan plots mislukt (wegens teveel druk of omstaanders). De sociale facilitatie-theorie. Taken die goed gekend zijn, zullen door een publiek voor een positieve arousal zorgen, maar negatieve arousal zal opgewekt worden bij niet- of weinig gekende taken. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be
[email protected] +32 3 292 33 30
De omgekeerde-U-hypothese. Bovenvernoemde theorie verklaart niet waarom sporters soms zoveel arousal vertonen en dit hun prestatie vermindert. Theorie van de individuele zones van optimaal functioneren (IZOF). Dit is een uitbreiding op de omgekeerde U- theorie op 3 vlakken. Allereerst is het optimaal arousalniveau geen punt, maar een zone. Ten tweede is deze zone voor iedereen verschillend. Als laatste geldt de optimale zone voor een waaier aan psychologische concepten (determinatie, luiheid, angst, plezier, …). Een goede combinatie binnen deze waaier zal bijdragen tot een verbeterde prestatie. Flow. Dit is het algemene gevoel wanneer je alles geeft binnen een bepaalde situatie en is eigenlijk een synoniem voor IZOF. Voorwaarden hiervoor zijn een optimale controle en concentratie, moeilijke oefening en afstemming van eigen vaardigheid. Niet alleen tijdens sport- en spelsituaties komt dit voor, ook op het werk of in het dagelijkse leven. Hoe komt het dat arousal het prestatieniveau beïnvloedt?
Ten eerste verhoogt arousal de spierspanning, wat een verbetering van de coördinatie met zich meebrengt.
Ten tweede veroorzaakt het een vernauwing van de aandacht en concentratie.
Het arousalniveau is zeer belangrijk om topprestaties te leveren. Daarom is het ook positief dat het manipuleerbaar is. Er bestaan technieken om het niveau op te krikken of net te verlagen, naargelang welke situatie zich voordoet. In deze cursus krijg je een louter oppervlakkige beschrijving van enkele technieken.
Zelfregulatie. Een sporter kan zijn eigen arousalniveau bepalen.
De begeleider speelt een belangrijke rol. Door middel van audiovisuele tools, peptalk of muziek kan jij als sportcoach de sporter bespelen. Lichamelijke technieken zoals spierrelaxatie van Jacobson, ademhalingstechnieken, meditatietechnieken en opwarmingstechnieken kan je onderscheiden van cognitieve technieken zoals selftalk, peptalk, imagery, … . Concreet zal de sporter moeten leren zijn angsten en zorgen te bedwingen en zich bewust zijn van de waarde van ademhalingstechnieken, spierspanning en dergelijke meer.
www.centrumvoorafstandsonderwijs.be
[email protected] +32 3 292 33 30
Samenvatting Motivatie Motivatie is een psychologisch begrip dat verwijst naar richting en intensiteit van iemands inspanningen. Het is niet enkel een persoonlijkheidskenmerk of een kenmerk dat afhankelijk is van de situatie. Motivatie wordt bepaald door een interactie van zowel persoonlijkheid en situatie. Motivatie versterken Een situatie manipuleren is meestal gemakkelijker dan persoonlijkheidskenmerken van een sporter veranderen. Probeer zoveel mogelijk de individuele weg te bewandelen en in te spelen op persoonlijk motieven van sporters. Hou jezelf ook steeds op de hoogte, want motieven kunnen snel verschuiven in de loop der tijd. Observatie en communicatie zijn “the key to understanding”. Als sportcoach ben je een sleutelfiguur in de ontwikkeling en motivatie van een sporter. Motivatie is de surplus tot beter presteren. Prestatiemotivatie Deze term betekent: “De inspanningen die iemand levert om vaardigheden te beheersen en expertise te verwerven.” Competitiviteit is hier nauw aan verwant en verwijst naar de motivatie in een wedstrijdsituatie, waarbij de sociale evaluatie een significante rol speelt. Prestatiemotivatie wordt beïnvloed door:
Persoonlijke factoren
De situatie
Emotionele reacties als gevolg van succes of falen
Redenen die de sporter zelf opgeeft
Keuze van doelstellingen
De perceptie van eigen vaardigheid
Er zijn drie stadia in prestatiemotivatie -
Tot 4 jaar => autonome perceptie van eigen kunnen
-
Vanaf 4 jaar => sociale vergelijking
-
Leeftijdsonafhankelijk => integratie tussen taakgerichtheid en ego-oriëntatie.
www.centrumvoorafstandsonderwijs.be
[email protected] +32 3 292 33 30
Arousal Dit is de intensiteit van de motivatie op een bepaald moment. Synoniemen en verwante termen zijn opwinding, alertheid, scherp zijn, paraat zijn, waakzaamheid en mentale gereedheid. Het heeft zowel een fysiologische als cognitieve component, maar is niet hetzelfde als angst, aangezien het niet geassocieerd wordt met positieve of negatieve gevoelens. Relatie arousal en prestatie De Drive theorie geeft een rechtlijnig beeld, maar is vooral gericht op eenvoudige taken. De sociale facilitatie-theorie heeft het dan weer over de versterking van arousal door de aanwezigheid van publiek. De omgekeerde U-hypothese kan een optimaal arousal-niveau voorspellen. De theorie van de individuele zones breidt deze omgekeerde U-hypothese nog uit naar andere gevoelens.
www.centrumvoorafstandsonderwijs.be
[email protected] +32 3 292 33 30
Vragenreeks 1. Waarvoor staat prestatiemotivatie? …………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….
2. Wat is het verschil tussen prestatieniveau en competitiviteit? …………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….
3. Wat is taakgerichtheid en hoe houdt dit fenomeen verband met motivatie? …………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….
4. Wat is de Drive theorie? …………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….
5. Wat betekent flow? …………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….
www.centrumvoorafstandsonderwijs.be
[email protected] +32 3 292 33 30
6. Hoe kan je het arousalniveau als sportcoach manipuleren? …………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….
7. Welke stadia doorloopt elk individu bij de ontwikkeling van de prestatiemotivatie? …………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….
www.centrumvoorafstandsonderwijs.be
[email protected] +32 3 292 33 30
Afstandsonderwijs = studeren op je eigen tempo Een thuisstudie volgen aan het Centrum Voor Afstandsonderwijs is de meest flexibele manier om je erkend diploma te behalen. Met een thuiscursus start je namelijk wanneer het jou het beste uitkomt. Je studeert waar en wanneer je wil, en legt examen af wanneer jij er klaar voor bent. Erg handig als jouw leven meer is dan studeren alleen! Tijdens je studie kan je rekenen op de professionele begeleiding van een persoonlijke docent. Met de taken die je docent aan elk hoofdstuk heeft toegevoegd, oefen je jezelf in de praktijk, en bereid je je optimaal op het examen voor. Heb je vragen, of wil je je gemaakte oefeningen uit de cursus laten verbeteren? Dan stuur je je docent een mailtje via het online leerplatform (je krijgt een toegangscode bij inschrijving). In het inschrijvingsgeld is twaalf maanden begeleiding van je docent inbegrepen. Klaar met studeren? Dan leg je examen af op één van onze examenlocaties in Antwerpen, Brussel, Gent of Hasselt. Je hebt vijf jaar de tijd om je examen af te leggen en je beslist zelf wanneer je dit wil doen. Dit kan bijvoorbeeld al na drie maanden, maar ook na een jaar; de keuze is aan jou! Geslaagd? Dan krijg je je diploma binnen de 14 dagen. Je kan hiermee meteen solliciteren als werknemer of als zelfstandige starten (mits je ook een attest bedrijfsbeheer hebt). Al onze diploma’s zijn erkend en zijn een fikse meerwaarde op de arbeidsmarkt. Niet van de eerste keer geslaagd? Geen nood. Je kijkt je examen in, en leert van je fouten. Vervolgens mag je gratis herexamen afleggen. Examen afleggen is trouwens nooit verplicht.
www.centrumvoorafstandsonderwijs.be
[email protected] +32 3 292 33 30
Zes ijzersterke redenen om te studeren aan het CVA 1. Je behaalt een erkend diploma Het Centrum Voor Afstandsonderwijs bezit het ISO 9001-2008 certificaat. Dit is een onafhankelijk kwaliteitslabel dat elk jaar opnieuw, na een grondige audit, moet worden toegekend. Zowel ons cursusmateriaal als de docenten en de secretariaatswerking kregen en krijgen een positieve beoordeling. Dit is jouw beste garantie voor een kwaliteitsvolle en degelijke opleiding. Het Centrum Voor Afstandsonderwijs is door een groot aantal beroepsfederaties erkend. Je kan je met je diploma bij deze federaties aansluiten en genieten van allerlei voordelen. Bij werkgevers in verschillende sectoren heeft het diploma een grote troef bij je sollicitatie en biedt het je vaak werkzekerheid. Bovendien zijn onze diploma’s internationaal erkend door de International Association of Professional Education (IAPE), die alle beroepsopleidingen wereldwijd registreert en accrediteert. De IAPE controleert en beoordeelt de kwaliteit van professioneel onderwijs van instellingen zoals universiteiten, hogescholen, publieke en private opleidingsverstrekkers, docenten en onderwijsinstellingen voor volwassenen. 2. Je kiest voor een praktijk- en jobgerichte opleiding Al onze opleidingen en cursussen worden ontwikkeld en geschreven door zelfstandige specialisten met jarenlange beroepservaring. Je gaat er meteen mee aan de slag. Dankzij onze jarenlange ervaring weten we precies welke onderwerpen, extra uitleg of praktijkvoorbeelden het verschil maken. Hierdoor bereik je snel je doel: je carrière een boost geven of een nieuwe job vinden. Het contact tussen jou en je docent is maximaal door gebruik van ons online studentenplatform. Al je vragen zullen binnen de 48 uren worden beantwoord. Momenteel is er in het bedrijfsleven veel vraag naar goed opgeleide werknemers. Het diploma dat je behaalt is een internationaal erkend diploma. Deze cursus biedt daarom zeer goede perspectieven op de arbeidsmarkt en een groot voordeel tijdens je sollicitatie. Veel afgestudeerde studenten startten reeds hun eigen succesvolle zaak na het volgen van een opleiding bij het CVA. Wij zijn dan ook een echte ondernemersschool die startende
www.centrumvoorafstandsonderwijs.be
[email protected] +32 3 292 33 30
ondernemers met veel plezier begeleidt in hun eerste stappen naar een carrière als zelfstandig ondernemer. 3. Je kiest voor maximale flexibiliteit Thuisstudie is uiterst flexibel. Jij bepaalt zelf wanneer je studeert, hoe lang, en wanneer je examen aflegt. Je hebt je toekomst dus zélf in de hand! Ideaal als je je studie wil combineren met een job, kinderen of andere activiteiten. 4. Je weet zeker dat je de opleiding kiest die bij je past Nog vragen? Extra informatie nodig? Kom dan gewoon langs op één van onze inkijklocaties (Antwerpen, Brussel, Gent, Hasselt) voor een adviserend gesprek met één van onze professionele opleidingsconsulenten. Zij helpen jou met veel plezier bij het ontwikkelen van een studietraject dat volledig aan jouw eisen en wensen voldoet. Je kan er ook je volledige cursus inkijken! 5. Je kan boeiende stages lopen Het CVA helpt je carrière op weg! Heel wat studenten kiezen ervoor om tijdens hun opleiding stage te lopen, ook al is dat in de meeste gevallen geen verplichting. Je docent begeleidt je in jouw keuze van een stageplaats en jouw opleidingsconsulenten brengen de nodige papieren in orde. Een handige manier om praktijkervaring op te doen, waardevolle referenties te krijgen en connecties te leggen! 6. … Dit aan een uiterst scherpe prijs! Wist je dat het CVA elk jaar meer dan 12.000 studenten telt? Door die schaalgrootte kunnen we jouw cursus tegen een bijzonder scherpe prijs laten drukken en verzenden. Zonder in te boeten op de kwaliteit van het lesmateriaal. Het examen dat je aflegt op onze school is in je inschrijvingsgeld inbegrepen (inclusief herkansingen!). Geen verborgen kosten bij het CVA! Je kan mogelijk genieten van extra financiële voordelen bij je inschrijving, zoals de Ondernemerskorting voor startende ondernemers, korting indien meerdere familieleden dezelfde studie volgen, korting bij het volgen van een studietraject dat bestaat uit meerdere cursussen enz. Bel onze opleidingsconsulenten (03 292 33 30) tijdens je inschrijving om te weten voor welke korting jij in aanmerking komt.
www.centrumvoorafstandsonderwijs.be
[email protected] +32 3 292 33 30
Overtuigd? Start vandaag nog! Schrijf je snel en eenvoudig in: Wie studeert aan het Centrum Voor Afstandsonderwijs heeft een streepje voor. Moderne werkgevers hechten veel belang aan permanente bijscholing en een praktijkgerichte kennis. Onze school bouwde in de loop der jaren op dit vlak een ijzersterke reputatie op. Alle diploma’s die je behaalt via het Centrum Voor Afstandsonderwijs zijn erkend, en verhogen je kansen op de arbeidsmarkt. Jouw keuze gemaakt? Dan hoef je je alleen nog in te schrijven. Je hebt hiervoor 3 opties: 1. Je vult het inschrijvingsformulier in op www.centrumvoorafstandsonderwijs.be 2. OF je mailt naar
[email protected] 3. OF je maakt gebruik van het inschrijvingsformulier op de volgende pagina (als je je rechtstreeks op één van onze locaties komt inschrijven). Je inschrijving is pas definitief nadat we ook je cursusgeld ontvangen. Het inschrijvingsgeld voor de cursus sportcoach bedraagt €249 en bevat de kostprijs van het cursusboek, de begeleiding van jouw docent en het (her)examen bij ons op school. Na ontvangst van je inschrijvingsgeld krijg je van ons een bevestigingsmail. Je krijgt je cursus dan binnen de week toegestuurd, zodat je meteen aan de slag kan! Veel succes!
www.centrumvoorafstandsonderwijs.be
[email protected] +32 3 292 33 30
INSCHRIJVINGSFORMULIER THUISSTUDIE SPORTCOACH Naam: Voornaam: Straat + Huisnummer: Postcode + Gemeente: Telefoon: GSM: E-mailadres: Geboortedatum: Heb je bij ons al een cursus gevolgd?
JA - NEE
Wens je een factuur na je betaling?
JA - NEE
Bij ja, vul hier je bedrijfsnaam en BTW-nummer in: O Ik ga akkoord met de algemene voorwaarden zoals ze vermeld staan op onze website.
(handtekening)
Je inschrijving is pas definitief nadat we ook je inschrijfgeld ontvangen. Het inschrijvingsgeld voor de cursus sportcoach bedraagt €249 en bevat de kostprijs van de cursus, de begeleiding van je docent en je examen bij ons op school (en eventuele herexamens).
Veel succes met je opleiding en je verdere carrière!
www.centrumvoorafstandsonderwijs.be
[email protected] +32 3 292 33 30